Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine 120

Gjuhësia shqiptare, në të gjitha periudhat e historisë shqiptare, ka injoruar në shekuj fakte si këto më poshtë dhe është marrë me diskutime pa bukë kur vjen fjala për historinë e gjuhës shqipe dhe historinë e gjuhëve të fqinjëve. Ajo ka anashkaluar dhe vazhdon të anashkalojë me ndërgjegje në institucionet e saja këto të vërteta.


* * *

Origjina e rrënjëve, parashtesave, brendashtesave dhe prapashtesave në gjuhët latine dhe ato neolatine

a- Parash. latine. Shq. ‘ai është’ > angl. out, out-, holl. uit, uit-, ger. aus, aus-, gr. apo, ap-, apo-, ec-, ecto-, ek-, eks-, ekso, ekso-, ekto-, lat. a-, ab-, abs-, e-, ef-, ex-, nor. av, av-, ut, ute, shq. jashtë, jashtë-, sued. av, ut, rus. od-, ot-, vi-.

ab- Lat. ab- < rrënja shqipe ai. Shih vargun e shqipes ai te Kodi i Gjuhës Shqipe. ab-, abs- Parash. latine. Shq. ‘ai është’ > angl. out, out-, holl. uit, uit-, ger. aus, aus-, gr. apo, ap-, apo-, ec-, ecto-, ek-, eks-, ekso, ekso-, ekto-, lat. a-, ab-, abs-, e-, ef-, ex-, nor. av, av-, ut, ute, shq. jashtë, jashtë-, sued. av, ut, rus. od-, ot-, vi-.

ac- Parashtesa lat.
ac- +: lat. accipio.

aetern-, etern- Elemente fjalëformues në latinisht. Shq. ai > angl. aeon, age, aged, eon, aye, gr. vj. αἰές, αἰεί, lat. aeternus. Shih edhe shq. yll = shq. ai > lat. e-, ex- > lat. extra-, exter, it. estra- > it. esterno, lat. externus > lat. aeternus. Fjalë të prejardhura: angl. eternal, eternally, eternity. Shih vargun e shqipes ai te Kodi i Gjuhës Shqipe. Shih aevum, evum te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

aevum, evum Shq. yll = shq. ai. Shq. ai > angl. aeon, age, aged, eon, aye, gr. vj. αἰές, αἰεί, lat. aeternus. Krhs. angl. always. Lat. aeternus > lat. aeterno, aeternitas. Njëlloj edhe Krhs. angl. longevity. Krhs. angl. ever dhe forever me gr. hebe-, ivi-, ku kemi alternime të shqipeve bërë dhe vjen. Këtej rrjedhin ger. je (ant. nie) PIE *aiw-. Fjalë të prejardhura: angl. ever, forever, longeval, it. lat. aeternalis, Shih gr. hebe-, ivi- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke, aevum, evum; etern-; aeternus te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih angl. coetaneous, coeternal, coeternally, coeval, coaeval, coevally.
Elementi fjalëformues -evi- te longevity = fr. vie = lat. aevum, evum. Shq. vi gjallë, it. vigilia > fr. vie > it. vita. Fr. vie, it. vita > fr. vivre, it. vivere, lat. vivo. Krhs. shq. pi, lat. bibere, shq. kam, ka, lat. habere. It. medio + fr. vie > angl. medieval, it. evo, medievale, medioevo, medioevale. Krhs. angl. longeval, longevity. Fjalë të prejardhura: angl. medievaldom, medievalism, medievalist, medievalize, primaeval, primeval. Shih aetern-, etern- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

anal-, anil-, ano-, anu-, inel Shq. yll > lat. anulus > angl. anal > lat. anus. Fjalë të tjera të prejardhura: fr. anneau, it. anellare, anellino, anello, lat. anellus, annellus, anularis, anularius, rum. inel, spanj. anillo. Fjalë të tjera të prejardhura: anoderm, anoperineal, anophony, anophonia, anophonic, anorectal ( = gr. ορθοπρωκτική > gr. πρωκτός), anorectocolonic, anorectum, anoscope, anoscopy, anosigmoidoscopy, anospasm, anospinal, anovaginal, anovesical, anus, anusitis.

ar-, aur-, auri-, auro-, er-, ir-, or-, or-, orir-, oriri-, ur- Yll > fr. vj. esteile, fr. étoile, it. stella, lat. asterula, sterula, spanj. estrella > angl. star, gr. αστέρι, άστρο, αστήρ, σιδηρ- dhe vargun e elementeve fjalëformues vargun astar, aster, astir, astor, astur, astra, astre, astri*, astro, astru*, sidero, star, ster, stir, stor, stur, stra, stre, stri, stro, stru.
Yll > fr. vj. esteile, fr. étoile, it. stella, lat. asterula, sterula, spanj. estrella > egjipt. Ra. Ylli ka qenë deri vonë i vetmi mjet orientimi për njerëzit, edhe kur ndodheshin në mes të detit, edhe kur ndodheshin mbi vise të paana, pa koordinata të njohura. Prandaj, anglishtja star shërben për të emërtuar ‘rrugën’ te latinishtja strata, ndërsa shqipja yll emërton ‘rrugën’ te rusishtja ulica (улица). Shq. Yll > rus. улица, egjipt. Ra > angl. road. Angl. road – spanj. sendero = gr. odhos, shq. udhë. Shih Yll > Uliksi, it. Ulisse = shq. Odhiseu, rus. ulica улица – gr. οδός, shq. udhë, angl. star – holl. straat (angl. street, ger. Straße, it. strada), lat. stratum. Dhe rrugë ne nuk kemi vetëm ato ku lëviz njeriu, qerrja dhe makina. Rrugë ka edhe lumi. Lumi rrjedh përmbi një shtrat (lumi). Shtrati ka shërbyer për të shprehur edhe nocionit shtresë, shtresa të nëntokës, shtresa të atmosferës, shtresa të shtëpisë, etj. Tërësia e shtresave u quajt strukturë, angl. structure, it. struttura, shq. strukturë. Dhe ndërrimi i një strukture të çfarëdoshme kishte nevojë për fjalën shtroj. Fjalë të prejardhura: angl. construct, construction, destroy, destruct, destruction, prostrate (dhe prostate), stratosphere, strew, strewn, structure, structuring, fr. construire, constructeur, constructible, constructif, construction, détruire, détruit, destruction, gr. καταστροφή, στρατόσφαιρα, it. construire, construzione, costruire, costruzione, detrito, strato, stratosfera, struttura, strutturare, strutturazione, tritare, lat. substratum, lat. construo, constructio, constructus, destruo, detritus, instruo, struo, port. construir, rum. construi, rus. строить, строение, spanj. construir, triturar. Fr. détruit, lat. detritus > angl. titer, titrant, titratable, titrate, titrated, titration, titrator > fr. titre > angl. title, lat. titulus. Krhs. gr. υποστηρίζω = it. sottostare. Me ndihmën e vargut star, stat, stay stel arrihet njëjtësia kuptimore gr. υποστηρίζω, it. sottostare – angl. sustain, fr. soutenir, it. sostenere, lat. sustinere. Nga gr. υποστηρίζω > gr. στηρίζω, στήριξη, υποστήριγμα, υποστηρικτής, υποστηρικτικός, υποστηρίκτρια, υποστήριξη, υπόστρωμα, fr. Shih edhe stare, sto te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, vargun -stendo-, -stens-, -stin-, tendo, -tendo, -ten-, -tent-, -tin- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Egjipt. Ra > angl. origin, it. origine, lat. origo > angl. originate, generate > gr. γεννώ > gr. γυναίκα, γυνή > gr. ανδρόγυνος > gr. άνδρας > gr. άνθρωπος > gr. επανδρώνω, επανδρώ > gr. παντρεύω, υπανδρεύομαι, υπανδρεύω, πανδρεύομαι. Gr. γεννώ > angl. genus, gr. γένος.
Egjipt. Ra > angl. origin, it. origine, lat. origo > angl. source > angl. search, seek, fr. chercher, it. cercare, ger. suchen, it. chiedere, richiedere, lat. quaero, spanj. querer, querido. Fjalë të prejardhura: angl. acquire, care, caress, cure, inquire, require, fr. requérir, it. accarezzare, carezza, caro, cura, curare, lat. acquire, conquiro, conqueror, exquiro, inquiro, perquiro, require, requisitum, spanj. adquirir, inquirer, querido, requerir. Krhs. lat. quaeso – angl. seek – ger. suchen.
Yll > fr. vj. esteile, fr. étoile, it. stella, lat. asterula, sterula, spanj. estrella > egjipt. Ra > fr. or, d’or, it. oro, lat. aurum, aureus, shq. ar, i artë > gr. χρυσαφένιος, χρυσός. Shq. yll > angl. golden, egjipt. Ra > shq. i artë, lat. Shih vargun e shq. ar te Kodi i Shqipes.
Shq. ar, egjipt. Ra > angl. arise, Orient, orient, origin, originate, generate, generation, rise, source (dhe search), fr. origine, ger. Herkunft, Urzeit, gr. αρχή, it. origine, lat. aurora, origo, spanj. origen, sued. origo. Egjipt. Ra > angl. origin, it. origine, lat. origo > angl. originate, generate > angl. race, root, gr. fr. racine, lat. radix > angl deracinate, eradicate, erase, erode, erosion, raid, fr. déraciner, it. erodere, erosione, rodere, lat. radere. Lat. radix > lat. radius > angl. radiance, radiant. Krhs. ardent.

acr(o)- Gr. vj. ἄκρος < angl. Orient, orient, origin, originate, generate, source (dhe search), fr. origine, ger. Herkunft, Urzeit, gr. αρχή, it. origine, lat. aurora, origo, spanj. origen, sued. origo < egjipt. Ra. Shih rrënjën e Kodit të Shqipes ar. Fjalë të prejardhura: angl. acrobat, acrobatic, acrobatics, acrobats, acrocentric, acrocentrics, acrodont, acrogen, acronym, acronymic, acrophobe, acrophobia, acropolis, original, originator, origination, resource, etj. Krhs. shq. ar, egjipt. Ra – gr. αρχή, lat. origo, shq. yll – ger. Quelle. ager-, agr-, agri-, agro- Agro apo agrikultura shënon fillimin e epokës së një shoqërie të civilizuar. Agro- (në kohë) = acro- (në hapësirë). Fjalë të prejardhura: angl. agriculture, ger. Acker, Ackerbau, ackern, gr. αγρός, it. agraria, lat. agrarius, agricultura, agrosus. al- Ndërtime fjalësh me ndihmën e shqipes yll, vargu al, el, il, ol, ul, la, le, li, lo, lu: Yll > fr. vj. esteile, fr. étoile, it. stella, lat. asterula, sterula, spanj. estrella > gr. αστέρι
άστρο, αστήρ, σιδηρ-, angl. star > egjipt. Ra, ar. Al Shira, lat. Sirius, gr. vj. Σείριος.
Yll > gr. vj. ἥλιος, gr. e re ήλιος, Ήλιος, shq. diell. Shq. yll > shq. Hyll > fr. Dieu, it. Dio, lat. Deus. Gr. ήλιος > ηλιόλουστος.
Yll > lat. anulus > angl. anal > lat. anus. Fjalë të tjera të prejardhura: fr. anneau, it. anellare, anellino, anello, lat. anellus, annellus, anularis, anularius, rum. inel, spanj. anillo.
Yll > gr. vj. ἥλιος, gr. e re ήλιος > vargun grek të latinizuar heli-, helic-, helici-, helico-, helix-, gr. vj. ἕλιξ‎ , gr. e re έλικα. Fjalë të prejardhura: angl. helianthus, helical, helicase, helichrysum, heliciform, helicine, helicity, helicobacter, helicoconidium, helicograph, helicogyrate, helicogyre, helicoid, helicoidal, helicometry, helicon, helicopod, helicopodia, helicopter, helicospore, helicotrema, heliocentric, heliocentrism, heliograph, heliotrope, heliotropism, helium, helix, gr. ηλιαχτίδα, ηλίθια, ηλίθιος ( = idiot), ηλιθιότητα, ηλιοροφή ( = sunroof), ηλιοβασίλεμα, ηλιοθεραπεία, ηλιοκεντρικός, ηλιοτρόπιο, ηλιόφως ( = sunlight), ηλιοψημένος. Shih heli-, helic-, helici-, helico-, helix- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Yll > angl. cycle. Angl. cycle, it. ciclo = gr. κύκλος > angl. cyclic. Angl. cycle > angl. wheel. Angl. cycle, it. ciclo = angl. circle, it. circolo. Angl. cycle > angl. coil, angl. cylinder, cylindrical, gr. κύλινδρος. Angl. circle > angl. circuit, it. cerchio, circo > it. giro, girare, gr. γυρεύω, γύρη, γυρίζω, γύρισμα, γυρισμένος, γυρισμός, γυριστός, γυρνάω, γυρνώ, γυρολόγος, γύρος, γυρτός, γύρω. Angl. cycle, it. ciclo > it. conchiglia, conchiglie > spanj. concha. Fjalë të tjera të prejardhura: angl. bicycle, cyclist, cyclone, hemicycle, megacycle, tricycle. Shih vargun cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Yll > angl. circle, it. circolo > vargun circ-, circum, gyr-, gyro-. Fjalë të prejardhura: angl. circling, circular, circularity, circulate, circulation, encircle, it. circolare, circolazione. Angl. encircle > it. accerchiamento, accerchiare, cerchio, circo, circondare, gr. γύρος. Circ- > angl. ring > angl. range, rank, it. rango > angl. arrange, arrangement, it. arrangiamento, arrangiare, arrangiarsi. Shih heli-, helic-, helici-, helico-, helix- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, circ-, circum, gyr-, gyro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
circ-, circo- + venio, shq. vjen > lat. circumvenio > it. orbitare > angl. orbit, it. orbita, orbitale, lat. orbis. Fjalë të prejardhura: angl. circumvent, circumvention, it. circonvenire, lat. circumventio, circumventior, circumventum, circumventus, spanj. circunvenir. Lat. circumvenio > angl. crown > gr. vj. κορώνη, gr. e re. κορώνα, it. corona, lat. corona > it. coronare, coronato, incoronare, incoronazione > angl. coronagraph. Angl. crown = angl. curve. Nga angl. crown ‘kurora’ me kuptimin mbretëri rrjedhin dhe kuptimet e gr. κορυφαίος, κορυφογραμμή, κορυφώνομαι, κορυφή.
Yll > angl. lake, fr. lac, it. lago, shq. liqen. Po këtë formë ka edhe laku, i atij që i hedhin në fut njeriut për ta varur. Shq. yll > angl. lake, fr. lac, it. lago, shq. liqen > angl. lace, shq. lak. Shq. lak = lace, -lace te angl. necklace ‘varëse’. Formën e rrumbullakët të yllit, lakut dhe të liqenit e ka edhe gropa, ndaj gropës, vrimë në anglisht i thonë hole. Një vrimë, gropë edhe liqen bashkë është Kimberly Big Hole. Shq. yll > angl. hole, hollow. Angl. hole = ger. Loch (rishkrime). Shq. yll > angl. hole, hollow > spanj. hoyo. Angl. pool > spanj. piélago. Fjalë të prejardhura: gr. ελλιμενίζομαι, λιμάνι = heb. namel (rishkrime), λιμενεργάτης, λιμενοφυλακή, λιμνάζοντα ύδατα, λιμνάζω, λιμνάζων, λίμνη, λιμνοθάλασσα, λιμνούλα. Angl. lake = angl. cycle (riushkrime).
Shq. yll > angl. lake, fr. lac, it. lago, shq. liqen > angl. lace, shq. lak > angl. link, lat. lego > lat. allego, diligo, eligo, intellego, lego, neglego, perlego, praelego, relego, seligo, sublego.
Yll > angl. ceiling, fr. ciel, it. cielo, lat. caelus, caelum, coelom, coelum > angl. hollow, gr. κοῖλος. Fjalë të prejardhura: angl. cell. cellar, cellule, cellulose, spongocoel, blastocoel, lat. cella, cellarium, cellula.
Shq. yll > fr. Altesse (p.sh. le roi Louis mbreti ‘Diell’), it. Altezza > it. alta, alto, lat. altus, fr. haute > angl. loud, ger. laut. Ger. laut = lat. audio. It. alto > it. alzare. Fjalë të prejardhura: angl. elevate, elevation, lift, fr. haut, hautesse, fr. élever, it. altitudine, alzare, elevare, innalzare, levare, rialzare, sollevare. It. ele- + vare = solle-, sole + vare. Fr. haut > fr. hautesse, gr. αυξάνω = ger. wachsen. Shih au- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, au- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke, hi-, ho-, wa- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët gjermanike. Shih –de- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Yll > fr. vj. esteile, fr. étoile, it. stella, lat. asterula, sterula, spanj. estrella > egjipt. Ra. Shq. Yll > rus. улица, egjipt. Ra > angl. road. Angl. road – spanj. sendero = gr. odhos, shq. udhë. Shih Yll > Uliksi, it. Ulisse = shq. Odhiseu, rus. ulica улица – gr. οδός, shq. udhë, angl. star – holl. straat (angl. street, ger. Straße, it. strada). Shih edhe angl. Odyssey, gr. Οδύσσεια, οδύσσεια, it. Odisseo, shq. odisea.
Ai > angl. path, gr. οδός, shq. udhë > rus. идти, ходить > rus. вход, выход , заход, выходить, переход, подход,, пойти, уходить, ход, ukr. изход, serb. ishod, etj. Shih vargun e shqipes ‘ai’ në Kodin e Gjuhës Shqipe.
Ra > angl. road, route. Shih vargun e shqipes ‘ar’ në Kodin e Gjuhës Shqipe
Star. Egjipt. Ra > angl. road, route, angl. star > holl. straat > angl. street, ger. Straße, it. strada, lat. stratum. Fjalë të prejardhura: angl. stratification, stratify, stratosphere. Egjipt. Ra > angl. road, route, angl. star > holl. straat > angl. street, ger. Straße, it. strada, lat. stratum > angl. straight > straighten. Holl. straat – angl. straight, egjipt. Ra – angl. right, ger. recht, lat. rectus > ger. Recht > angl. order, gr. ορθώς, it. ordine, lat. ordo > lat. ordinatio. Angl. right, ger. recht, lat. rectus > ger. errichten, it. reggere, lat. rego. Lat. rego > lat. corrigo, dirigo, erigo, porrigo. Lat. dirigo > angl. direct, direction, director. Fjalë të prejardhura: ger. anrichten, ausrichten, verrichten, abrichten, Richtung, richtig, berichten, unterrichten, aufrichten, einrichten, Richtfest, zurichten, hinrichten, Gericht, Richter, holl, aanrichten, africhten, oprichten, uitrichten, verrichten. Shq. Yll > fr. Altesse, it. Altezza, egjipt. Ra > angl. regal, royal, royalty, rule, ruler, it. re, regime, lat. regimen, regius, rex. Fjalë të tjera të prejardhura: fr. régner, it. regalo, regalare, spanj. regular. Angl. royal > angl. garland, heraldic. Krhs. angl. garland. Shih edhe coordinate, coordination.
Sun > spanj. sendero. Shih vargun sam, san, schein, scin, schon, schoen, sem, sen, sim, sin, sis, so, som, son, soz, sum, sun, … te Kodi i Gjuhës Shqipe.
Shih acr-, acro- te Etimologji – Lojra në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Yll > angl. all, ger. all > angl. whole, holistic, holism, rus. целый > rus. всецело > rus. все. Yll > angl. all, ger. all > angl. full, plenty, fr. plein, ger. viel, voll, gr. vj. πολύς, lat. plenus, plus, rum. plin, rus. полный, shq. boll, plot > it. pieno, spanj. lleno. Lat. plenus > lat. plene, plenitudo. Angl. full > it. molto, lat. multus (M – W). Lat. multus > angl. much, port. muito, rum. mult, spanj. mucho. Krhs. me angl. sum, lat. summa, it. somma. Lat. plus > it. più, gr. πιό, rus. более, больше. Krhs. fr. plume, lat. pluma, spanj. pluma – it. piuma, lat. flumen – it. fiume, etj.
Yll > angl. all, ger. all > angl. full > angl. fill > angl. fulfill. Angl., fulfill = angl. complete.
Yll > angl. all, ger. all > angl. co, com, con … sum > angl. summary, it. somma, sommario, lat. summa. Shih Kodin e Gjuhës Shqipe.
Yll > angl. light, ger. Leuchte, Licht, it. luce, lat. lumen, lux. Shq. yll > lat. lumen ‘drita e diellit, e yjeve vjen’. Lat. lumen < lu- ‘yll’ + -men ‘vjen’. Lat. lumen > lat. flumen.
Lat. lumen, it. luce > angl. elucidate, elucidation, enlighten, enlightenment, illuminate, illumination, illustrate, illustration, luminosity, luminous, luster, lustre, fr. élucider, élucidation, illumination, illuminer, illumination, illustrer, illustration, luminosité, lumineux, ger. beleuchten, Beleuchtung, leuchten, gr. λευκό, λευκός, lat. elucido, illumino, illustro, inlustro, it. illuminare, illustrare, luminosità, luminoso, spanj. alumbrar, iluminar, ilustrar. Krhs. Yll – angl. luster, angl. sun – angl. shine > ger. scheinen. Lat. lumen > lat. flumen. Krhs. lat. flumen – shq. lumë. Lat. flumen > angl. flow. Të njëjtën etimologji kanë angl. flee, fleet, fly, float, flood, spill, ger. fliehen, fliegen, fließen, Flug, Fluss, Fluß, holl. vlieten > bulg. плуване, rus. влияние, влиять, всплывать, заливать, залитый, наплыв, плавность, плавание, плавать, плавающий, плавательный, плавный, плавучая, плыть, плот, поплавок, переплывать, проплавать, проплывать, разливаться, разливающийся, сплавить, сплавлять, serb. пливање. Angl. flow > angl. fluent, fluency, influence, influent, influential. Ger. Fluss > ger. Abfluss, Einfluss.
Lat. lumen > lat. fulmen > vargun flag-, flam-, folg-, fulg-, phlegm, phlog-. Fjalë të prejardhura: angl. circumfulgent, effulge, effulgence, effulgent, fulgency, fulgent, fulgently, fulgid, fulminant, fulminate, interfulgent, prefulgency, profulgent, refulgence, refulgency, refulgent, it. fulminante, fulminare, fulminato, fulminazione, fulmine, fulmineo, fulminio > it. folgorante, folgorazione. conflagrant, conflagrate, conflagration, conflagrative, conflagrator, conflagratory, deflagrability, deflagrable, deflagrate, deflagration, deflagrator, flagrancy, flagrant, flagrant, flagrantly, flagrate, flagration, fragrant.
Yll > lat. albare, albeo, albo. Lat albeo = ger. beleuchten. Krhs. ger. leuchten, gr. λευκό, λευκός. Fjalë të prejardhura: lat. albamentum, albarius, albatus, albedo, albeo, albesco, albicasco, albiceris, albico, albicolor, albicomus, albidulus, albidus, albineus, albitudo, albogalerus, albogilvus, albor, albugo, albulus, albumen, alburnum, alburnus, albus, rum. alb, it. alba, albeggiare, çek. bílý, rus. белый > Angl. white, holl. wit, ger. weiß.
Yll > angl. blaze, blush, blink, flash, flush, ger. blitzen. Fjalë të prejardhura: angl. blink, conflagration, flag, flame, flare, fr. blanc, blanchiment, blanchissage et blanchissement, blanchir, ger. Blitz, blitzartig, Blitzlicht, Blitzschlag, Kugelblitz, it. bianco, biancastro, biancheria, bianchezza, bianchire, imbianchare, sbiancare, lat. conflagro.
Yll > angl. excel > angl. excellent, Excellency. Angl. excel > fr. éclat > fr. éclater > ger. Schlacht > ger. schlagen.
Yll > fr. Altesse, it. Altezza > it. alto > angl. high, fr. haut, ger. hoch > angl. highness, fr. hautesse, ger. Hoheit. Yll > fr. Altesse, njëlloj si egjipt. Ra > it. re, fr. roi, lat. rex, regis. Yll > fr. Altesse > gr. πλούσιος, njëlloj si egjipt. Ra > it. re, fr. roi, lat. rex, regis > angl. rich, richness, ger. reich, Reich, Reichtum.
Ylli, sipas Fjalorit të Gjuhës së Sotme Shqipe, v. 1980 është: “ Shenjë dalluese, në trajtën e kësaj figure, me pesë cepa, që vihet në veshje a diku tjetër si simbol, që përdoret në gradat ushtarake ose që i jepet dikujt për merita të veçanta në një veprimtari të caktuar, ndërsa sipas Merriam-Webster Online: “star, a person who is preeminent in a particular field.” Prandaj dhe
1. ab- + -il- + is > lat. abilis, njëlloj si
2. va- + -lu- + e > angl. value. Angl. value = angl. quality.
3. q’ + ua + li + ty > angl. quality. Angl. ability = angl. quality = angl. value.
Lat. abilis > lat. capabilis ku kemi përsëritjen e ap, ab (shq. ai). Lat. abilis, capabilis > angl. able, ability, apt, aptitude, capable, capability.
Angl. value > angl. valiant, valorous, fr. valeur, valoir, it. valore, valorizzare, valoroso, lat. valere.
4. e- + x + el > angl. excel > angl. excellent, Excellency.
Shih vargjet e rrënjëve ai (në rastin tonë: ab, e, va), yll (në rastin tonë: el, il, li, lu) te Kodi i Gjuhës Shqipe.
Yll > angl. ball. Shih bal te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Yll > fr. loin > it. lontano. Fjalë të prejardhura: it. lontananza, lontanamente, lat. longitanus > angl. long, fr. long, longue, longuement, ger. lang, holl. lang, it. lungo, lat. longus > gr. vj. τῆλε, rus. далеко, дальний, дальше, отдаленный, отдалённый, удаленный > fr. détailler, entailler, taille, taillé, tailler, tailleur, ger. abteilen, Abteilung, aufteilen, austeilen, erteilen (krhs. beurteilen, Urteil), einteilen, erteilen, Teil, teilen, unterteilen, urteilen, verteilen, zerteilen, zuteilen, hebr. havdala, holl. deel, delen, it. dettagliare, dettaglio, distogliere, ritagliare, ritaglio, ritogliere, stogliere, tagliare, taglio, talea, togliere, rus. водораздел, отдел - Abteilung, department, дележ, деление, делить, делиться, оделять – austeilen, отделать, отделаться, отделение, отделить, отделиться, отделкаотделять, отделяться, подразделять, раздел, разделение, разделять, разделяться, распределять, serb-kroat. deliti, dodeliti, izdeliti, odeliti, podeliti, razdeliti, delo – holl. deel, sloven. oddelenije. Latinishtja mitto ( < shq. vë, vendos) lidh etimologjikisht grup e fjalëve paraardhëse me grupin tjetër të fjalëve që vijojnë si: ger. ermitteln, melden, Meldung, mitteilen, Mitteilung, vermitteln ‘mediate’, Vermittler, Vermittlung, holl. (afmelden, aanmelden, mededelen, meedelen, melden, melding, taal, tellen, vermelden, vertellen. Shih report – ger. Rückmeldung, serb. deliti – angl. divide, serb. delo – Teil. Ger. Teil – it. lato, lat. latus. Angl. lateral, littoral, it. dilazionate, dilatazione, lato, laterale, litorale. It. dimettere ka të njëjtën etimologji me it. dividere, lat. divido. Shih dismantle, smentire, dismantle, dismount – it. smontare. Krhs edhe angl. communicate, communication, emit, emission, message, messenger, mission, transmit, it trasmettere, lat. transmitto. Yll > ger. klein > angl. incline, inclination, kneel, gr. κλίνω, προσκλίνω, it. inchinare, inchinarsi, inclinare, inclinazione, inginocchiarsi > angl. knee, fr. genou, gr. γόνατο, γόνυ, it. ginocchio, etj. Shq. yll > ger. klein > angl. inclination, it. inclinazione > angl. angulation, it. angolazione > angl. angle, ankle, it. angolo, lat. angulus. Fjalë të tjera të prejardhura: it. angolare, angolatura, lat. angularis, angulatus, angulosus, rus. угол, уголок, угольник, угловой.
Yll > ger. klein > ger. Kleinigkeit, verkleinern, holl. verkleinen > it. piccolo, lat. paucus > fr. petit > fr. peu, it. pochezza, pochino, poco.
Yll > angl. well > gr. βελτιώνω, βελτιστοποιημένος, βελτιστοποιώ. Krhs. angl. well – fr. belle me angl. better, ger. besser – rum. bucuros, rum. bucuros - shq. bukur, bukurosh.
Yll > angl. gold, golden, yellow, ger. gelb, lat. galbus, helvus, lit. geltonas, zalias, zelvas, pol. zielony, złoto, żółty, zloty, rus. желтый, зелень, serb. жутило, turq. altin. Yll > angl. gold, turq. altin, njëlloj si egjipt. ra > skrt. harih, hiranyam, shq. ar, i artë > angl. red, fr. rouge, ger. rot, it. rosso > gr. vj. ὤχρα, lat. ochra, rus. красный, окровавленный > rus. кровь. Nga shq. yll dhe ar > gr. χλωρός ‘jeshile e zbehtë, jeshile në të verdhë’ > angl. colors, fr. couleur, holl. kleur, lat. color. Kujto shq. i verdhë – it. verde, shq. i gjelbër – ger. gelb.
Yll > it. caldo > fr. chaud > angl. hot, ger. heiss, heiß, gr. καυτό > rus. похотливый. Gr. καυτό > gr. έγκαυμα, καίομαι, καυστικός, καίω, πυροτεχνικός, πυρκαγιά, πυρκαϊά > angl. burn, burning, fire, fry, fr. feu, ger. braten, brennen, Feuer, gr. πυρ, holl. braden, it. fuoco > angl. fever, ger. Fiber, it. fervore, lat. fervor. Fjalë të prejardhura: angl. pure, purge, purify, fr. four, it. forno, furnace, fornaio, infornare, inferno, sfornare, purezza, Purgatorio, puro, lat. furnus. Shih pir-, piro-, pyr-, pyro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Gr. καίω > skrt. pAcayati > bulg. пека (се), опичам (за слънце), запичам, припичам, обгарям, çek. péci, upéct, ger. backen, holl. bakken, pol. upiec, dopalać, dopalić, piec, wypiekać, wypiec, wypalać, piec się, prażyć się, wyprażać się, rum. prăji, frige, prăji, печь, испечь, выпекать, запекать, запечь, печься, припекать, запекаться, serb. ispeći, peći, slovak. piecť, piecť sa, páliť, vypaľovať, opaľovať sa, upiecť. Gr. καυτό- it. cauto, angl. fire – angl. fright, ger. Furcht. Purgatori ‘Ferri i Zjarrtë’ > angl. fright, frighten, dan. frygt, fr. peur, ger. Furcht, it. paura, nor. frykt, rum. frică.
Yll > fr. belle, beau, it. bella, bello, belli > angl. beauty, fr. beauté, it. belleza. Krhs. angl. well – fr. belle me angl. better, ger. besser – rum. bucuros, rum. bucuros - shq. bukur, bukurosh.
Yll > angl. old, ger. alt, Alte, gr. ηλικία, njëlloj si angl. star > serb. star > serb. ostareo. Fjalë të prejardhura: gr. ηλικιωμένος.
Yll > ultim- Element fjalëformues latin me kuptimin ‘i fundit’. Etim. I. shq. yll > ger. alt, angl. old > angl. limit, it. ultimo, lat. ultimus. II. Angl. limited, ultimate, lat. ultimus – angl. final, it. finale, lat. finalis (rishkrime). Fjalë të prejardhura: antepenult, antepenultimate, penult, penultima, penultimate, ultima, ultimate, ultimately, ultimatum, ultimazione, ultimo, ultimobranchial, ultimogeniture, ultimum, it. ultimamente, ultimare, ultimativo, ultimissima, ultimogenito. Krhs. angl. final, last, limit, terminal.

Ab- + -il- + is > lat. abilis. Lat. abilis > lat. capabilis ku kemi përsëritjen e ap, ab (shq. ai). Lat. abilis, capabilis > angl. able, ability, apt, aptitude, capable, capability.
E- + x + el > angl. excel > angl. excellent, Excellency.
Q’ + ua + li + ty > angl. quality. Angl. ability = angl. quality = angl. value.
Angl. value > angl. valiant, valorous, fr. valeur, valoir, it. valore, valorizzare, valoroso, lat. valere.
Sim + il + is > lat. similis. Lat. similis > angl. simple, lat. simplex > angl. plain. Shih gr. απλός, απλώς. Lat. similis > angl. resemble, resemblance, fr. sembler, semblable, ressembler, it. assimilare, assomigliare, somigliare, rassomigliare > angl. seem, seemingly, fr. vraisemblable, it. sembrare.
Lat. similis > angl. angl. sample > angl. example, lat. exemplum > it. esempio. Lat. similis, it. simile > angl. simultaneous, it. simultaneo > it. coetaneo, ku sim- = co-, ul = e, e = ai. It. coetaneo > gr. etos, it. età, lat. aetas > angl. eternal, eternity, it. eterno, eternita, lat. aeternus. Shih shq. ai > angl. forever, ever, gr. vj. αἰεί, ger. je, nie, PIE *aiw-.
Fjalë të tjera të prejardhura: angl. alike, like, likeness, resemble, same, sameness, seem, similar, similarity, çek. sám, fr. semblable, sembler, ressembler, vraisemblable, ger. ähnlich, Ähnlichkeit, angleichen, gleich, gleichen, gleichsam, Gleichheit, Gleichung, obgleich, vergleichen, wenngleich, zeitgleich, zugleich, gr. ὁμός, it. sembrare, similarmente, similarità, simile, lat. dissimilis, homo-, semel, similo, simulo, rus. тот же самый, serb. samo, spanj. símil. Njëlloj edhe angl. simplex, single, singular, singularity, singularize, fr. simple, it. semplice, semplicità, lat. simplicitas, simpliciter, simplus, singularis, singulus. Lat. similis > lat. simplex.
Sim + il + is > 1. lat. similis > angl. simple, lat. simplex.
Con- + -ple- + -x > angl. complex, complexity, complice, complicity, -plex. Angl. complex > gr. vj. ἁπλοῦς, gr. e re απλός. Shih angl. simple, single, plain – gr. απλός.
Du-, tri-, quadru- + plex > angl. duplex, triplex, quadruplex
Plex- > angl. flex, fold, ply, veil; angl. ply, fr. plier, gr. μπλέκομαι, μπλέκω, πλέκω.
it. piegare, lat. plecto, plico, velorum. pleca, spanj. plegar. Lat. plico > lat. applico, circumplico, complico, displico, implico, interplico, replico.
con- + lat. plico > lat. complico, gr. συμπλέκω.
dis- + lat. plico > lat. displicare > angl. deploy, deployment, display, redeploy, redeployment, fr. déplier, it. spiegare, spiegamento.
en-, in- + lat. plico > lat. implico > angl. implicate, implication, implicative, implicit, implicitness, employ, imply, fr. employer, impliquer, ger. implizieren, gr. εμπλέκω, εμπλέκομαι, εμπλεκόμενος, εμπλοκή, lat. implicatio, implicates, implicite.
en-, in- + angl. fold > angl. enfold, infold. Fjalë të prejardhura: angl. folder, infolder, infoldment, unfold, unfolding.
en-, in-- + angl. veil + -ve, vere > angl. envelop, involve, it. involvere > angl. development, devolve, involvement, revolve, it. sviluppare, sviluppato, sviluppo. Angl. veil > angl. unveil. shih angl. fold – angl. unfold. Fjalë të prejardhura: it. volgere, lat. advolvo, circumvolvo, convolvo, devolvo, evolvo, involvo, obvolvo, provolvo, revolvo, subvolvo, port. volver, rum. holba, spanj. volver. Krhs. lat. volvere – rum. hoilba, njëlloj si lat. evolvere – gr. εξελίσσομαι.
ad- + -vol- + -vere > lat. advolvo
circum- + -vol- + -vere > lat. circumvolvo
con- + -vol- + -vere > lat. convolvo
de- + -vol- + -vere > lat. devolvo
e- + -vol- + -vere > lat. evolvo. Shih
angl. evolution - gr εξέλιξη
angl evolutional - gr εξελικτικός
angl evolutionary - gr εξελικτικός
angl evolutionism - gr εξελικτισμό
angl evolutionist - gr εξελικτικός
ang. evolve – gr. εξελίσσομαι ku e- dhe eks-, volu dhe helix. Krhs. lat. volvere – rum. holba, lat. evolvere – gr. εξελίσσομαι, vol = eli, hol. Fjalë të prejardhura: angl. evolution, evolutional, evolutionary, evolutionism, evolutionist, gr. εκτυλίσσομαι, εκτυλίσσω, εξελιγμένος, εξελικτικός, εξελικτισμό, εξελικτικός, εξέλικτρο, εξέλιξη.
in- + -vol- + -vere > lat. involvo. Gr. εμπλέκω.
ob- + -vol- + -vere > lat. obvolvo
pro- + -vol- + -vere > lat. provolvo
re- + -vol- + -vere > lat. revolvo
sub- + -vol- + -vere > lat. subvolvo
ex- + lat. plico > lat. explico > angl. explain, explanation, lat. explicatio, gr. ξεμπλέκω > angl. plain. Fjalë të prejardhura: lat. explicabilis, explicans, explicanter, explicate.
per- + lat. plecto > angl. perplex, gr. περιπλέκω, περιέπλεξα. Fjalw tw tjera tw prejardhura: gr. διαπλέκω, διαπλέκομαι, διαπληκτίζομαι, διαπληκτισμός.
Shih vargun bal, bel, bil, bol, bul, bla, ble, bli, blo, blu, fal, fel, fil, fol, ful, fla, fle, fli, flo, flu, lop, pal, pel, pil, pol, pul, pla, ple, pli, plo, plu, val, vel, vil, vol, vul, vla, vle, vli, vlo, vlu, wal, wel, wil, wol, wul, wla, wle, wli, wlo, wlu te Kodi i Gjuhës Shqipe. Shih bal te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike.
Va- + -lu- + e > angl. value. Angl. value = angl. quality.
Shih vargun -ple, plec-, plect-, -plex, -plexity, -plexus, pli-, -pli, plic-, -plic, -plicat, plici-, -plicit, -plicate, -plication, -ply te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, plek-, -plek- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke.
.
Shih vargjet e rrënjëve ai (në rastin tonë: ab, e, va), yll (në rastin tonë: el, il, li, lu) te Kodi i Gjuhës Shqipe.

anima- Lat. anima = gr. πνεύμα, nim = pne = men. Ger. ausatmen = gr. αποπνέω.
Lat. anima < a- + nim + -a, ku nim = men. Lat. anima = ger. Atem < ger. atmen. Lat. anima = gr. άνεμος = angl. wind, ger. Wind. Nim = nem = win < shq. vjen. Shih –pn-, -pne- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën greke, anima- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, anemo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke, spiro-, spir-, spira-, spirat-, -spire, -spiring, -spiration, -spirational te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. ant-, ante-, anti- Parash. latine me kuptimin para, dhe parash. greke me kuptimin ‘kundër’. Ant-, ante-, anti- rrjedhin nga fjalë si anticipare, njëlloj si dhe shqipja para, angl. fore, ger. vor, gr. para-, pros-, holl. voor < shq. bërë. -are Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare. aug-, auc-, auct-, aux-, auxano-, auxi-, auxo- Elemente fjalwformues latinw me kuptime ‘shtoj;rrit; rritje; shtim’. Au- te angl. augment, it. aumentare, gr. αυξάνω = hau- te fr. hausser, al- te it. alzare = wa te angl. wax, ger. wachsen. Fr. augmenté = fr. élevé, men = ve (M = W). Shih gr. επαυξημένης. Fjalë të prejardhura: angl. augmentation, fr. hausse. aud-, audi-, audio-, audit- Fjalë – rrënjë latine me kuptimin ‘dëgjim’. Etim. : shq. yll > it. Altezza, fr. Altesse, hautesse > 1. it. alto, lat. altus, fr. haut. It. alto > ger. laut, lat. audi- > lat. audio > it. udire. Shih vargun e shqipes ai te Kodi i Gjuhës Shqipe.
ex- + audi- + -o > lat. exaudio
in- + audi- + -o > lat. inaudio
ob- + audi- + -o > lat. obaudio
sub- + audi- + -o > lat. subaudio
Fjalë të prejardhura: I. Shq. ai > parash. au- > lat. audio > angl. audible, audience, audio, audit, audition, auditorium, audiovisual, auditory, it. udire, udito, udienza, lat. audiens, audientia, auditio, auditor, auditus. Lat. audio > it. udire > fr. ouir > angl. ear, hear, ger. hören (aufhören, gehören, hörbar, Hörbereich, Hörbuch, Hörer, hörig, Hörnerv, Hörsaal, hörsam, Hörschärfe, Hörvermögen, Hörweite, mithören, überhören, zuhören), port. ouvir, rum. auzi, spanj. oír. Shih al- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, au- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke, wa- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët gjermanike.

b Shih ndërrimet b, f, p, v, w – m, n në Kodin e Shqipes.
it. sbaglio – gr. σφάλμα
it. sbagliare > gr. σφαλιαρίζω

bal Shq. yll, trupi më sferik në natyrë > angl. ball > fr. bal. Angl. ball > angl. glob, globe, lat. globus. Angl. glob > angl. block. Angl. glob > spanj. englobar > fr. agglomérer, it. agglomerare, lat. agglomero, glomero > lat. glomus. Lat. glomus = lat. globus (M = W). Fjalë të prejardhura: fr. bal, balle, ballon, bille, boule, boulette, pelote, peloton, emballer, déballer, boule, bouillir, bouillonner, port. baile, balão, bola, rum. balon, bilă, it. balla, imballare, inghiottire, ingoiare = spanj. englobar = angl. gulp (down), palla, bollire, globo, gomitolo, palla, pallottola, pallone, pallina, port. aglomerar, almôndega, baile, bala, balão, bola, rum. balon, balot, balota, bilă, bulgăre, spanj. albóndiga, baile, bala, embalar, englobar = rus. укладывать, bulto, pella, baile, bala, balón, bola, globo, pelota. Shih ball te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët gjermanike, bal te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët sllave.
Shih vargun bal, bel, bil, bol, bul, bla, ble, bli, blo, blu, fal, fel, fil, fol, ful, fla, fle, fli, flo, flu, lop, pal, pel, pil, pol, pul, pla, ple, pli, plo, plu, val, vel, vil, vol, vul, vla, vle, vli, vlo, vlu, wal, wel, wil, wol, wul, wla, wle, wli, wlo, wlu te Kodi i Gjuhës Shqipe.
flect-, flex- ‘përkul’ - frag-, frang-, fract-, fring- ‘thyej, thyerje’
angl. reflect – angl. refract. Shih dhe angl. deflect, deflection, flex, inflect, inflection, reflection; converge, diffract, diffraction, diverge, reverse, reversal, etj.
Shih alternimin mes vargut bal, bel, bil, bol, bul, bla … dhe –pi-
angl. complete – it. compiere
fr. plier – it. piegare. Njëlloj edhe angl. fold, ger. falten, falzen – angl. bend, bending, bow, bowing, ger. beugen, Beugung, biegen, Biegung, umbiegen, wenden, Wendung, etj. Shih Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike: -ben-, bie-, bie- < shq. vjen > si te ger. biegen, Biegung, umgieben. Ger. umbiegen = rus. pjerjegibat’ (перегибать). Përse? Sepse ger. sich ergeben, sich hingeben > ger. sich biegen (rishkrime), gibat’ te rus. перегибать. Ger. sich hingeben = shq. jepem. Ger. sich hingeben = rus. отдаваться > rus. даваться, shq. dhe, dha, gr. dhoro, it. dono, angl. donation, etj. > предаваться, сдаваться. Shih –vate te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike, –vat’ (-вать), –vat’sja (ваться) te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët sllave, -vatis te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke.
Fjalë të prejardhura në gjuhët sllave: bullg. давам, поддавам, подарявам, предавам, pol. dawać, dać, nadawać, nadać, podarować, podawać, podać, poddać się , zadawać, zadać, rus. выдать, давать, дарить, дать, одаривать, одарять, отдавам, отдавать, передавать, подаваться, подарявам, податливость, подать, поддавам, предавам, придавать, придать, serb. dati, davati, zadat

-bare Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, -pire, -vare. Shih vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. Fjalë të ndërtuara me ndihmën e -bare: it. conglobare, derubare, disturbare, esacerbare, flambare, giobbare, giulebbare, impiombare, inarcerbare, incubare, infoibare, inglobare, intubare, isallobare, isoallobare, isobare, lobare, lombare, orbare, palombare, perturbare, piombare, prelibare, probare, radobbbare, rimbombare, ripiombare, riserbare, rombare, rubare, scerbare, serbare, sgambare, sgobbare, slombare, snobbare, spiombare, strambare, strapiombare, strombare, titubare, tombare, trombare, tubare, turbare.

-ber Shih vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. Krhs. angl. receive, it. ricevere, port. receber, spanj. recibir.
Lat. faber > it. fabbricare, fabbricato, fabbricazione

-bere Element fjalëformues në latinisht e italisht, që rrjedh nga shq. bërë. Shih vargun –bare, -bere, -boir, -pare, -per, -vare, -vere, -voir, si dhe vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. Krhs. shq. pi, lat. bibere, shq. kam, ka, lat. habere, shq. vij, vj, fr. vivre, it. vivere, lat. vivo.
kam, ka + -bere > lat. habere
bi si shq. pi + -bere > lat. bibere ‘shq. pi’
scri- + -bere > lat. scribere ‘shq. shkruaj’
vi + -vere > it. vivere
la si shq. laj + -vare > it. lavare

-bir Shih vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. Krhs. angl. receive, it. ricevere, port. receber, spanj. recibir.

-boir Shih vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. Fjalë të prejardhura: fr. boire.

cap-, capt-, cept-, -ceive, -ceipt, -ceit, cip-, -cipient Ky varg i elementeve fjalëformues latin me kuptimet ‘kap, marr, mbaj’ rrjedh nga fjalë latine si latine accipere, concipere, decipere, excipere, incipere, intercipere, percipere, praecipere, recipere, suscipere, accipiant, concipiant, decipiant, excipiant, incipiant, intercipiant, percipiant, praecipiant, recipiant, suscipiant, accipio, concipio, decipio, excipio, incipio, intercipio, percipio, praecipio, recipio, suscipio. Shih –pere te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih capt-, capit- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

capt-, capit- Elemente fjalëformues latin me kuptime ‘krye, kokë; drejtues’ rrjedhin nga fjalë si it. anticipante, principiante.

-care Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

-ce-, -cen-, cess, -ci- < shq. qe, qenë, ishte, është. I. de- + -ce-, -cede-, -cesso > angl. decease, fr. décès, it. decesso > ant. angl. access, it. accesso. Krhs. angl. ascend - descend. Shih –gre-, -gress dhe angl. digress, digression.
pre + -ce-, -cede > angl. precede, precedent, precedence
pro + -ce-, -cede, -cess > angl. proceed, proceeding, procedure, process, it. procedere, processo. Shih –gre-, -gress dhe progress, progression.
re + -ce-, -cede, -cess > angl. recede, recession. Shih –gre-, -gress dhe regress, regression.
Njëlloj edhe lat. abscedo, accedo, antecedo, concedo, decedo, discedo, excedo, incedo, introcedo, intercedo, occedo, praecedo, precedo, procedo, recedo, retrocedo, succedo, superexcedo
II.
con + cen > angl. concentrate > angl. center, centre, shq. qendër
des + cen > angl. descend > ant. angl. ascend. Shih angl. access - it. decesso
trans + cen > angl. transcend > angl. transcendental
III.
anti- + -ci- + -pare > it. anticipare.
prin- + -ci- + -pian- ‘vjen’ + -te > it. principiante.
parte + -ci- ‘qe; që’ + -pare > it. partecipare,

-cere -ire -ere Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

cern-, cert-, cer-; cre-, creet-, cret- Elemente fjalëformues latinë me kuptime ‘veçoj; i fshehtë’. Etim. angl. secret = rus. закрытый. Etim. shq. bërë > bulg. извършват, усъвършенствувам, rus. совершить = angl. bring out, ger. ausführen, it. compiere. Njëlloj edhe rus. завершать, завершение, совершенный. Rus. завершать > serb. затворити > rus. закрытие, закрывать, закрываться. Ant. serb. отворити, отварати, rus. растворяться. serb. otvoren (otvarati, otvoriti) = it. aperto, shq. hapur. Njëlloj edhe rus. открыть, открывать, открываться.
Rus. завершать – rus. закрывать,
serb. отворити - rus.открыть, открывать, открываться.
serb. zatvoren – angl. covered
rus. закрытый – angl. covered
rus. закрывать – angl. cover.
E vërteta është e frikshme. E vërteta = E fshehtë, E fshehta = Frikë, prandaj dhe E vërteta = Frikë. Kështu kanë gjykuar priftërinjtë. Këto kanë kopjuar edhe hoxhallarët dhe lamanët. Por nënteksti i Ustallarëve, Humanistëve të Evropës është: Nga e Vërteta, moj Aristokraci, ruaju! Kija frikën! Mbyte të Vërtetën me zjarr dhe me hekur! I. Ger. heimlich 'i fshehtë' - ger. unheimlich 'i frikshëm'. Këto dy fjalë gjermane na shpjegojnë se e vërteta, e thjeshta është e frikshme për atë që i ka krijuar këto fjalë. ger. Heimlich > ger. geheim, Geheimnis. Krhs. angl. canny – angl. uncanny. II. Angl. unveil ‘zbuloj’ > ger. unheimlich ‘i frikshëm’ > ger. heimlich ‘i fshehtë’. Një mendje e shëndoshë nuk mund të arsyetojë në këtë mënyrë, prandaj dhe etimologjia është e vështirë kur nuk përdor për ta zbërthyer Kodin e Shqipes. Angl. creepy ‘ngjethës’ – gr. κρυφίως ‘ i fshehtë’, ger. unheimlich 'i frikshëm' - ger. heimlich 'i fshehtë'. III. Angl. covertly - slovak. skryto, rus. скрытно. Angl. secretly - slovak. skryto, angl. covertly = angl. secretly. IV. Angl. covertly – it. copertamente. V. Secre- te angl. secret = κρυφί te gr. κρυφίως (rishkrime). VI. Angl. secret > ar. sirr.
Angl. secret > angl. secure, sued. säkra > angl. certain, secure, sure.
Fjalë të tjera me të njëjtën etimologji: angl. accuracy, accurate, ascertain, ascertainable, ascertainment, assure, assurance, certain, certainly, certainty, certifiable, certificate, certification, certifier, certify, certiorari, certitude, concern, concerned, concerning, concert, concertina, decree, decreed, decreeing, discretionary, discernable, discern, discernibly, discerner, discernible, discernibly, discerning, discernment, disconcert, disconcerted, disconcertedly, disconcertedness, disconcerting, discreet, discreetly, discreetness, discretion, discretionary, ensure, insurance, insure, excrement, excrete, excretion, excretory, indiscreet, indiscreetly, indiscreetness, indiscrete, indiscretion, secrecy, secret, secretagogic, secretagogue, secretariat, secretary, secretion, secretive, secretively, secretly, secretogogue, secretomotor, secretory, secure, security, sure, surety, dan. forsikre, fr. assurer, sécurité, sûreté, ger. besichern, sicher, Sicherheit, sicherlich, sichern, sicherstellen, Sicherung, versichern, Versicherung, verunsichern, gr. συγκεκριμένος, holl. verzekeren, zeker, it. assicurabile, assicurarsi, assicurata, assicurativo, assicurato, assicuratore, assicurazione, rassicurare, sicuro, lat. securitas, rus. вскрывать, закрывать, закрываться, раскрываться, раскрывать, растворяться, sued. försäkra, säkra, spanj. seguridad. Ger. sichern > angl. sacrament, sacred, it. sacro, sacralità. Fjalë me të njëjtën etimologji: Angl. sever, separate, lat. secernere, secerno. Lat. secerno > lat. cerno, concerno, decerno, discerno, excerno, incerno > angl. discern, it. secernere. Krhs. angl. concrete – angl. secret. Shih angl. concretely, concreteness, concretion, concretive, concretively. Shih -kri-, vor te vargu i shqipes bërë, cur-, cura- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, - var-, -vr-, -vjer-, -vor- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët sllave. Shih vargu i shq. bërë te Kodit i Gjuhës Shqipe.

circ-, circum, gyr-, gyro- Shq. yll > angl. cycle, it. ciclo > angl. circle, it. circolo, lat. circulus > it. cerchio, circo > lat. circum = angl. round. Fjalë të prejardhura: angl. circling, circular, circularity, circulate, circulation, encircle, it. circolare, circolazione. Angl. encircle > it. accerchiamento, accerchiare, cerchio, circo, circondare, gr. γύρος. Circ- > angl. ring > angl. range, rank, it. rango > angl. arrange, arrangement, it. arrangiamento, arrangiare, arrangiarsi.
circum- + lat. venio > lat. circumvenio.
circum- + lat. venio > angl. circumspection, lat. circumspectio > angl. sinpect, lat. inspicere > angl. observe > angl. observation 9rishkrime).
Shih cur-, cura- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Ra > angl. round > angl. around, surround, surrounding, ger. rund. Krhs. ger. Grund.
Fjalë të prejardhura: gr. γυρεύω, γύρη, γυρίζω, γύρισμα, γυρισμένος, γυρισμός, γυριστός, γυρνάω, γυρνώ, γυρολόγος, γύρος, γυρτός, γύρω, it. girabile, giramento, giramondo, girarsi, girasole, girata, girato, giravolta, girevole, giro, gironzolare.
Shih heli-, helic-, helici-, helico-, helix- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, circ-, circum, gyr-, gyro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih heli-, helic-, helici-, helico-, helix- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

clin- Yll > ger. klein > angl. incline, inclination, kneel, gr. κλίνω, προσκλίνω, it. inchinare, inchinarsi, inclinare, inclinazione, inginocchiarsi > angl. knee, fr. genou, gr. γόνατο, γόνυ, it. ginocchio, etj. Shih al- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

ciclo-, -ciclo, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- Yll > angl. cycle. Angl. cycle, it. ciclo, lat. ciclus = gr. κύκλος > angl. cyclic. Angl. cycle > angl. wheel. Angl. cycle, it. ciclo = angl. circle, it. circolo. Angl. cycle > angl. coil, angl. cylinder, cylindrical, gr. κύλινδρος. Angl. circle > angl. circuit, it. cerchio, circo > it. giro, girare, gr. γυρεύω, γύρη, γυρίζω, γύρισμα, γυρισμένος, γυρισμός, γυριστός, γυρνάω, γυρνώ, γυρολόγος, γύρος, γυρτός, γύρω. Angl. cycle, it. ciclo > it. conchiglia, conchiglie > spanj. concha. Angl. coil > angl. uncoil. Fjalë të tjera të prejardhura: angl. acyclic, bicycle, cyclic, cyclist, cyclone, hemicycle, megacycle, recycle, recycling, tricycle, it. ciclico, spanj. bicicleta, ciclismo, ciclista, cicloidal, cicloide, ciclometria, ciclometro, ciclométrico, ciclón, ciclón, cíclico, reciclar, triciclo. Shih vargun cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

co-, con-, con- Parash. latine. Shq. ai = shq. yll. Shq. yll > shq. yjësi, gjithësi > angl. all > angl. ally, alliance, etj. Shq. ai > co- > cog-, col-, com-, con-, cor-. Krhs. in: ig-, il-, im-, in-, ir- .
1. Co- + in > coin- > angl. join > angl. adjoin, adjunct, adjuvant, coin, conjecture, conjunction, conjuncture, connect, disconnect, disjoint, disjunction, disjuncture, enjoin, koine, yoke (unyoke), fr. joindre, rejoinder, conjonction, connexion, conjugaison, joug, ger. Konjunktion, gr. ζευγαράκι, ζευγάρι, ζευγάρωμα, ζευγαρώνω, ζυγαριά, ζυγίζω, ζύγισμα, ζυγός, ζυγοστάθμιση, ζυγοστάθμισμα, ζυγώνω, υποζύγιο, it. aggiungere, it. congiungere, congiungersi, congiuntivo, congiunzione, congiunto, congiuntura, coniugabile, coniugare, coniugazione, coniuge, coniugi, lat. abiungo, deiungo, disiungo, iniungo, iungo, seiungo, subiungo, si dhe coniungo, coniugalis, coniugans, coniugator, coniugatus, coniungere, coniunxi, coniunctus, conjungere, iugare, iugum, iungere, iungo, iunxi, junctum, PIE, *yeug-, spanj. juntar, port. conjunção, shq. disjunksion, konjunksion, rus. иго.
2. Co + -in > coin- = soci- > angl. associate, association, social, socialist, socialism, society, dissociate, dissociation, it. società, socio, fr. société, lat. adsocio, socialis, socialitas, socialiter, sociennus, societas, socio, socius, PIE *sokw-yo-, rus. сочетать, социал-, социализм, социалист, социалистический, социалистка,социальный, социолог, социологический, социология, сочетание, сочетать,сочетаться, сочинение, сочинить, сочинять, spanj. asociar, sociedad, shq. shok, shoqëri, shoqërim shoqëroj, shoqërues, shoqëruar
3. Co + en, in = angl. common, ger. gemein, lat. communis. Fjalë të prejardhura: lat. communalis, commune, communicatio, communicator, communicatus, communico, communio, communitas, communiter, communitio, communitus, communitus
lat. -coen-, -κοινος = angl. common, ger. gemein, lat. communis = lat. epi-, gr. vj. ἐπί-. Kështu, te fjalë si lat. epicoenus kemi përsëritjen dy herë të së njëjtës etimologji. Fjalë të prejardhura: angl. biocoenosis, epicene
3. Co- + is, us > rus. союз, союзник, союзница, союзный
4. Co-, com-, kom- + men, mon, mun, pan...ven > angl. ...common, ... commune, ...communion, ... company, companion, ger. .... kommen, ...

cogn-, cogni- Nga shqipet ai, ar dhe yll dhe togfjalëshi q’jam rrjedhin elementet fjalëformues -cogn-, cono-, connai-, connoi-, -gni, -gno-, -erken-, -kne-, -kno-, njoh, -segn-, -sign-, -techno, -zna- > angl. name, nickname, surname, fr. nom, surnom, ger. Nachname, Name, Zuname, it. cognome, nome, lat. agnomen, cognomen, nomen. Shih vargun gno-, -gnomic, -gnomical, -gnomonic, -gnomy, gnos-, -gnosia, -gnosia, -gnostic-, -gnostic, -gnosis, gnoto- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, segn-, segni- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

-crease, cresc-, -cret Elemente fjalëformues latinë me kuptime ‘zmadhohem; rritem; shumfishoj; shumoj’. Etim. Shq. yll > egjipt. Ra > gr. arqhi > angl. encrease > angl. great, ger. groß, holl. groot, it. grande > angl. arise, crescendo, crescent, decrease, excrescence, excrescent, increase, increaser, increasingly, increment, greatness, gross, row, growth, rise, fr. accroître, croissance, croissant, croître, crue, décroître, it. crescere.

cur-, cura- Elemente fjalëformues latinë me kuptime ‘kujdesem; kuroj; shëroj’. Etim.
Nga shqipja jam dhe togfjalëshi q’jam rrjedh vargu angl. case, cause, question, sake, fr. cas, chose, enquête, question, ger. Sache, it. caso, cosa, questione, lat. causa, shq. çështje Shq. ai është > it. chi è, angl. who is, ques- te question > it. chiesto (chiedere), lat. quest, questionis.
Egjipt. Ra > angl. arise, Orient, orient, origin, originate, generate, generation, rise, source (dhe search), fr. origine, ger. Herkunft, Urzeit, gr. αρχή, it. origine, lat. aurora, origo, spanj. origen, sued. origo. Egjipt. Ra > angl. origin, it. origine, lat. origo > angl. source > angl. search, seek, fr. chercher, it. cercare, ger. suchen, it. chiedere, richiedere, lat. quaero, spanj. querer, querido. Fjalë të prejardhura: angl. acquire, care, caress, cure, inquire, require, fr. requérir, it. accarezzare, carezza, caro, cura, curare, lat. acquire, conquiro, conqueror, exquiro, inquiro, perquiro, require, requisitum, spanj. adquirir, inquirer, querido, requerir. Krhs. lat. quaeso – angl. seek – ger. suchen.
circ Lat. Pseudo – rrënjë. Etim. shih vargun cerc-, circ-, quer-, quir-, quesit-, -quisit.
quer-, -quir-, quesit-, -quisit Lat. shih vargun cerc-, circ-, quer-, quir-, quesit-, -quisit.
cerc-, circ-, quer-, quir-, quesit-, -quisit Lat. Parashtesa, pseudo – rrënjë dhe prapashtesa. Kuptime: 1. Vij rrotull; rrethim; qark, rreth. 2. Kërkoj; kërkim. 3. Hetoj, pyes. 4. Persekutoj. Etim. I. angl. origin – gr. arqhi, shq. hyrje ‘fillim’. Angl. origin, gr. arqhi, shq. hyrje > angl. request, search ‘kërkoj origjinën, arsyen e diçkaje’. Fjalë të prejardhura: angl. curious, curiosity, angl. searching, research, researcher, fr. chercher, chercheur, recherche, recherché, it. accerchiare, cerca, cercare, cercarsi, cercatore, cerchio, ricerca, ricercare, ricercato, ricercatore, lat. circa, circare, circo, circulus, circus, shq. kërkim, kërkoj, kërkuar, kërkues, kërshëri, shq. qark, qarkoj, Fjalë të tjera të prejardhura nga investigate > in veste di (un investigatore). Nga lat. circo (circare, circavi, circatum) > lat. circa, it. circo. Angl. circle, etimologjikisht e ngjashme me angl. cycle, rrjedh nga nocioni i rrumbullakësisë dydimensionale i yllit si objekt qiellor dhe vetë shqipja yll. Fjalë të prejardhura apo të ndërtuara me ndihmën e lat. circo dhe angl. cycle: angl. circle, circulate, circumcise, circumcision, circumference, circumnavigate, circumscribe, it. circolare, circolo, shq. përqark, qark, qarkullim, qarkulloj, qarkulluar. Shih edhe vargjet e shqipes ar: 1. ac-, acer, acri-, acro-, acu-, ager, agro-, ak, akro, ax-, cru-, egër (i), ox, dhe 2. chor, cor, kor, cra, cre, cri, cro, cru, gra, gru, kor, kro, scar, schri, scri, shkri, shkre, shkro, shkru. II. shq. ai + shq. është (angl. is, fr. est, lat. est, ger. ist) > angl. quest, shq. ç’është, ky është, kush është, fr. qui est. Fjalë të prejardhura: angl. case, inquest, inquisition, inquisitor, quest, question, questionable, questioning, researcher, search, searcher, seek, fr. cas, enquête, enquêter, enquêteur, question, questionnaire, questioner, quête, quêter, question, it. inquisire, inquisitore, inquisizione, perquisire, perquisizione, questionare, questione, questore, quaesitus, quaestio. Fr. enquêter > fr. inquiéter > fr. inquiet, inquiétude, it. inquietante, inquietare, inquietarsi, inquieto, inquietudine, lat. inquieto, shq. shqetësoj, shqetësim, shqetësuar > angl. acquiet, disquiet, quiesce, quiescent, quiet, quietism, quietness, quietude, unquiet, fr. quiet, tranquil, it. quieto, tranquillo, lat. quiescere, quies, quiesco, quietus, tranquility, shq. qetë (i, e), qetësim, qetësisht, qetësoj, qetësuar. Shqipja pyetje është një krijim i fshehtë prej fr. quête. Angl. inquest > angl. investigate, investigation. Fjalë të tjera të prejardhura: angl. anxiety, angustia, Angst, etj.[1], si dhe it. investigare (dhe istigare) angl. instinct, instinctive, it. istigare), investigativo, investigatore (istigatore), investigazione (dhe istigazione). Shih edhe angl. excite, incite, it. eccitare, incitare, shq. cyt, cytje, nxit, nxitim, ngut, ngutje, ngutur. Krhs. dhe instinct, instinctive. III. shq. vjen > it. seguente > it. seguire > angl. enquire, inquire, inquirer, queue, it. coda, perseguire, perseguitare, > angl. persecute, persecution, persecutor, pursue. Krhs. angl. issue, issuing, it. esito. IV. Gr. eroto (ερωτώ), roto (ρωτώ) = rogare (angl. interrogate, interrogation, it. interrogare, rogante, rogatore, rogatoria, rogatorio, rogazione) kanë lidhje etimologjike me ger. fragen, preguntar (alternim ar – bërë), dhe kjo e fundit me it. perseguitante ( perseguire). Krhs. me spanj. preguntar me lat. percontor, lat. percontor me it. contare, lat. computare, dhe it. contare me angl. contain. It. perseguitante - angl. arrogant (alternim ar – bërë). Edhe emri i Sokrati, filozofit, që kërkon të vërtetën duke pyetur e duke u përgjigjur rrjedh nga angl. search.
Shih cern-, cert-, cer-; cre-, creet-, cret- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Fjalë të prejardhura: accuracy, accurate, accurately, assurance, assure, assuredly, curability, curable, curably, curate, curative, curatively, curator, cure, cured, cureless, curing, curiosity, curious, curiously, inaccurate, inaccurately, incurability, incurable, incurableness, incurably, incurious, insecure, insecurely, insecurity, insurable, insurance, insure, insurer, procuracy, procuration, procurator, procurer, proxy, reassurance, reassure, reinsurance, reinsure, scour, scourer, secure, securely, security, sure, surely, surety. Krhs. angl. care, caress, inquire, lat. quaero, spanj. querer, si dhe lat. acquire, conquiro, conqueror, exquiro, inquiro, perquiro, require dhe lat. quaerito, quaeritur, quaesitor, quaesitus, quaeso. Fjalë të prejardhura: angl. query, fr. quérir, it. chiedere, port. querer, rum. cere, spanj. querer.

de- Parash. latine.
de- + : lat. decipio, deprimo.

-de- Brendashtesë. < shq. them. Krhs.: fr. croire - it. credere, fr. sourir - it. sorridere, fr. voir - it. vedere, spanj. querer - it. chiedere -duco- < it. conducente = angl. leading < con-, le- < … > lat. abduco, adduco, circumduco, conduco, deduco, diduco, duco, educo, induco, introduco, obduco, praeduco, praeterduco, reduco, seduco, subduco, subterduco, superduco, traduco. Shih vargun -vjed-, -vjez-, -vjes-, -vod-, -voz- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhët sllave.
ab- + lat. duco > lat. abduco
ad- + lat. duco > lat. adduco
circum- + lat. duco > lat. circumduco
con- + lat. duco > lat. conduco. Lat. conduco = rus. водить = angl. lead < it. conducente = angl. leader = serb. вођа, водитељ = ar. hodja, shq. hoxhë < … > angl water, it. acqua, rus. вода.
de- + lat. duco > lat. deduco
di- + lat. duco > lat. diduco
e- + lat. duco > lat. educo
in- + lat. duco > lat. induco
intro- + lat. duco > lat. introduco
ob- + lat. duco > lat. obduco
prae- + lat. duco > lat. praeduco
praeter- + lat. duco > lat. praeterduco
re- + lat. duco > lat. reduco
se- + lat. duco > lat. seduco
sub- + lat. duco > lat. subduco
sub + ter- + lat. duco > lat. subterduco
super- + lat. duco > lat. superduco
tra- + lat. duco > lat. traduco

e- Parash. latine. Shq. ‘ai është’ > angl. out, out-, holl. uit, uit-, ger. aus, aus-, gr. apo, ap-, apo-, ec-, ecto-, ek-, eks-, ekso, ekso-, ekto-, lat. a-, ab-, abs-, e-, ef-, ex-, nor. av, av-, ut, ute, shq. jashtë, jashtë-, sued. av, ut, rus. od-, ot-, vi-.

en- Angl. encounter (en- + co-, con- + ter ) > lat. contra. Shih –ter.

-ere Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

ex- Parash. latine. Shq. ‘ai është’ > angl. out, out-, holl. uit, uit-, ger. aus, aus-, gr. apo, ap-, apo-, ec-, ecto-, ek-, eks-, ekso, ekso-, ekto-, lat. a-, ab-, abs-, e-, ef-, ex-, nor. av, av-, ut, ute, shq. jashtë, jashtë-, sued. av, ut, rus. od-, ot-, vi-.
Ex- + ter > lat. extra-, it. estra-, stra-.
ex- + -pere > lat. excipio, exprimo.
ek-, ex- + angl. stand > angl. extend, lat. extendo > angl. tend, lat. tendo > angl. attend, attention, attentive, contend, contention, distend, distension, extend, extension, extensive, tension, gr. επεκτείνω, it. attendere, attendente, attendibile, attendimento, attendimento, attento, attenzione, atteso, contendere, contendevole, contenditore, contenzione, contenziosamente, contenziosità, contenzioso, contesa, distendere, distendevole, distendibile, distendimento, distendino, distenditore, distenditura, distensione, disteso, estendere, estendibile, estensibile, estensione, estensivo, estensore, esteso, stendere, stendimento, stenditoio, steso, lat. attendere, attentum, contendere, contentus, distendere, tendere, lat. abstineo, attenuo, attendo, attineo, circumteneo, contendo, contineo, continuo, continuus, detineo, distendo, distineo, extendo, extenuatus, extenuo, hypotenusa, intendo, intentio, ostensus, ostendo, obtineo, pertineo, portendo, praetendo, retinaculum, retineo, sustineo, subtendo, transtineo. Shih vargun e elementeve fjalëformues -stendo-, -stens-, -stin-, tendo, -tendo, -ten-, -tent-, -tin- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
ex- + -pan- ‘vjen’ > angl. expand. Shih –pan- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Fjalë të prejardhura: angl. span, ger. entspannen, Entspannung, spannen, spannend, Spannung, holl. overspannen, spanning,

extr-, exter-, extra-, extro- Parashtesa latine me kuptimin ‘jashtë’. Shq. ‘ai është’ > angl. out, out-, holl. uit, uit-, ger. aus, aus-, gr. apo, ap-, apo-, ec-, ecto-, ek-, eks-, ekso, ekso-, ekto-, lat. a-, ab-, abs-, e-, ef-, ex-, nor. av, av-, ut, ute, shq. jashtë, jashtë-, sued. av, ut, rus. od-, ot-, vi-. Lat. ex- + -ter > lat. extra-, it. estra-, stra-.
Lat. extra-, it. estra-, stra- > angl. strange, it. esterno, estero, straniero. It. esterno > lat. sterno. Fjalë të ndërtuara me el. fjalëformues estra- > it. estraconiugale, estracontrattuale, estradotale, estraeuropeo, estragalattico, estragiudiciale, estragiudiziale, estralegale, estramurale, estraparlamentare, estraprocessuale, estrasistole, estrasistolia, estrasistolico, estrasolare, estratemporale, estraterritoriale. Fjalë të ndërtuara me el. fjalëformues stra- > it. straordinario, strapotente, straricco.
Lat. extra-, it. estra- > angl. exterior, exteriorly, external, externalism, externalist, externality, externalization, externalize, externally, extra-, extra-governmental, extracellular, extracerebral, extracontinental, extracorporeal, extract, extraction, extraction loss, extraction turbine, extractive, extractor, extracurricular, extradition, extraessential, extrafamilial, extrafloral, extrafoliacious, extragalactic, extrajudicial, extrajudicially, extramarital, extramundane, extramural, extraneous, extraneously, extranophile, extranophilist, extraordinarily, extraordinary, extraperineal, extraphysical, extraplanetary, extraprofessional, extrasensory, extrasocial, extrasolar, extrasystole, extraterrestrial, extraterritoriality, extravagance, extravagant, extravaganza, extravasate, extravasation, extravascular, extraversion, extreme, extremely, extreme weather event, extremist, extremity, extremophiles, extrordinarily, extrospection, extrovert, extroverted, fr. externe, gr. έκτρωση, έκτρωμα, εκτροχιάζω, it. esterno, estrarre, estrattivo, estratto, estrazione, lat. attraho, circumtraho, contraho, detraho, distraho, extraho, exter, externalis, exterior, exterius, extimus, extremum, extremus, intertraho, intraho, obtraho, pertraho, protraho, retraho, subtraho, supertraho, traho. port. externo, rum. extern, spanj. externo. Shih traho te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Lat. extra-, it. estra- > extract = Ausdruck- te ger. ausdrücken. ger. ausdrücken > ger. drucken > ger. beeindrucken, Eindruck. Krhs. ger. drücken – angl. press.
lat. extra = ausdrü- te ger. ausdrücken. Duke mbajtur në mendje sinoniminë ger. drücken – angl. press, le të shohim sesi ndërtohen kuptime të tjera në këto dy gjuhë:
ger. beeindrucken (Eindruck machen) – angl. impress
ger. Eindruck – angl. impression
ger. Ausdruck – angl. expression
ger. ausdrücken – angl. express
ger. Druck – angl. pressure, it. presione
ger. drucken – angl. press, it. pressare

f Angl. father – holl. Vader – ger. Vater – it. padre, gr. πατέρας, lat. pater. Njëlloj edhe angl. Peter, fr. Pierre, it. Pietro, rus. Pjotër. Shih ndërrimet b, f, p, v, w – m, n në Kodin e Shqipes.

fare = shq. bërë, heb. bara, fr. faire > lat. facere > lat. facio. Shq. vjen > lat. –fe-, -fi- te -ficio, -ficere. Krhs. it. servire, it. serve, shq. shërbyer – shq. shërben. It. fare > it. forte, lat. deficio > it. deficiente, angl. weak, ger. schwach. It. fare > lat. facere, -ficere > de- + ficere > it. deficiente. It. defic- te it. deficiente > ger. schwach > ger. machen, angl. make.
ad- + -fi- + cio > lat. afficio, afficere, affeci, affectum
con- + -fi- + cio > lat. conficio, conficere, confeci, confectum > lat. confectio, it. confezione, confezionare
de- + -fi- + cio > lat. deficio, deficere, defeci, defectum. Lat. defectum > angl. defect, shq. difekt.
e-, ex- + -fi- + cio > lat. efficio, effecere, effeci, effectum. Lat. efficio (-e, ex- + it. fare) = angl. work out > angl. edify, it. edificare. > angl. edit, edition, it. edificio, edizione. Njëlloj edhe it. educare, educazione.
facio < lat. facere < shq. bërë, heb. bara, fr. faire, it. fare. Lat. facio, feci, factum forte + -fi- + > lat. fortifico, fortificare. Shih angl. fortify.
in- + -fi- + cio > lat. inficio, inficere, infeci, infectum > angl. infect
inter- + -fi- + cio > lat. interficio, interficere, interfeci, interfectum
of- + -fi- + cio > lat. officio, officere, offeci, offectum
per- + -fi- + cio > lat. perficio, perficere, perfeci, perfectum
prae- + -fi- + cio > lat. praeficio, praeficere, praefeci, praefectum
pro- + -fi- + cio > lat. proficio, proficere, profeci, profectum
re- + -fi- + cio > lat. reficio, reficere, refeci, refectum
sub- + -fi- + cio > lat. sufficio, sufficere, suffeci, suffectum

fero lat. fero < shq. bart mbart < shq. barrë, frut < shq. bërë. Shih φέρω, -φέρω -φερθώ, -φέρνω te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën greke. ad- + lat. fero > lat. adfero
ad- + lat. fero > lat. affero
ab-, au-- + lat. fero > lat. aufero
circum- + lat. fero > lat. circumfero
con- + lat. fero > lat. confero
de- + lat. fero > lat. defero
di-, dis- + lat. fero > lat. differo
fer + -re > lat. fero, ferre
e-, ex- + lat. fero > lat. effero
in- + lat. fero > lat. infero
inter- + lat. fero > lat. interfero
intro- + lat. fero > lat. introfero
ob- + lat. fero > lat. offero
per- + lat. fero > lat. perfero
post- + lat. fero > lat. postfero
prae- + lat. fero > lat. praefero
pro- + lat. fero > lat. profero
re- + lat. fero > lat. refero
sub- + lat. fero > lat. suffero
trans- + lat. fero > lat. transfero
Shq. bërë > PIE *bʰer-, skrt. bhárati, gr. vj. φέρω, angl. bear.

fin-, -finio Element fjalëformues latin me kuptimin ‘fund; kufi; i fundit’. Etim. I. shq. yll > ger. alt, angl. old > angl. limit, it. ultimo, lat. ultimus. II. Angl. limited, ultimate, lat. ultimus – angl. final, it. finale, lat. finalis (rishkrime). Fr. finir, it. finire, lat. finio < shq. vjen. Fjalë të prejardhura: angl. affinity, confine, confinement, definable, definably, define, definite, definitely, definition, definitionary, definitive, definitively, final, finale, finalism, finalist, finality, finalization, finalize, finally, fine, finery, finesse, finish, finisher, finite, finitely, finiteness, finitude, indefinable, indefinably, indefinite, indefinitely, infinite, infinitely, infinitesimal, infinitesimally, infinitive, infinitude, infinity, paraffin, refine, refinement, refiner, refinery, refinish, refinisher, semifinal, fr. fin, finale, it. finale, fine, finire, finito, infinito, lat. finalis, finis, finite, finitus. Shih finio, fundo te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhën latine dhe atë neolatine, fin-, fundo, ultim- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. con- + lat. finio > lat. confinio
de- + lat. finio > lat. definio
dis- + lat. finio > lat. diffinio
prae- + lat. finio > lat. diffinio

flat-, flatu- Elemente fjalëformues latinë me kuptime ‘fryj, fryhem; fllad’. Etim. it. fiato = angl. wind, it. vento < angl. whirlwind, fr. tourbillon. It. gonfiare – angl. inflate, swell, bloat, blow, it. gonfiato – it. inflated. Krhs. angl. flood, ger. Flut, angl. flow, ger. Abfluss, Einfluss, fließen, Fluss, Fluß, Flut, Flutwelle, Springflut, holl. vloed, si dhe angl. blood, bloodbath, ger. Blut, Blutbad dhe angl. bad. Fjalë të prejardhura: angl. conflate, conflation, deflate, deflation, flatulence, flatulency, flatulent, flatulogenic, flatulogenous, flatulopetic, flatus, inflate, inflation, inflationary, inflationism, perflating, perflation, reflate, reflation, sufflate. Krhs. lat. flumen – shq. lumë, fr. souffle, soufflé, souffler, it. soffiare, lat. lumen, shq. lumë. Lat. flumen > angl. flow > angl. blow > angl. bloat. Krhs. angl. plump, pump. Angl. flow > angl. fluctuate.

flect-, flex- Shih vargun -ple, plec-, plect-, -plex, -plexity, -plexus, pli-, -pli, plic-, -plic, -plicat, plici-, -plicit, -plicate, -plication, -ply te Etimologji në gjuhën latine dhe ato neolatine, plek-, -plek- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke. Fjalë të prejardhura: angl. anteflexion, baroreflex, biflex, chemoreflex, circumflex, deflect, deflectable, deflection, deflective, deflector, deflector, deflexion, flection, flectional, flex, flexibility, flexible, flexibly, flexion, flexitarian, flexuous, flexure, genuflect, genuflection, genuflexion, inflect, inflection, inflexibility, inflexible, inflexibleness, inflexibly, inflexion, introflection, reflect, reflection, reflective, reflectively, reflectiveness, reflector, reflex, reflexion, reflexive, reflexively, reflexiveness, reflexology, reflexotherapy, retroflection, retroflex, retroflexion, retroreflectivity, synreflexia, vasoreflex.

flu-, fluct-, flucti-, -fluence, -fluent, flum-, -flux Elemente fjalëformues latinë me kuptimet ‘rrjedh; rrjedhje, valëzon’. Etim. Shq. yll > lat. lumen ‘drita e diellit, e yjeve vjen’. Lat. lumen < lu- ‘yll’ + -men ‘vjen’. Lat. lumen > lat. flumen. Lat. flumen – shq. lumë, lat. lumen - shq. lumë. Lat. flumen > lat. fluo > lat. affluo, confluo, defluo, fluxerimus, fluxerint, fluxeris, fluxerit, fluxeritis, interfluo, perfluo, praefluo, praeterfluo, profluo, refluo, subterfluo, superfluo
af- + lat. flumen > lat. affluo
circum- + lat. flumen > lat. circumfluo
con- + lat. flumen > lat. confluo
de- + lat. flumen > lat. defluo
di- + lat. flumen > lat. diffluo
e- + lat. flumen > lat. effluo
in- + lat. flumen > lat. influo
inter- + lat. flumen > lat. interfluo
per- + lat. flumen > lat. perfluo
prae- + lat. flumen > lat. praefluo
praeter- + lat. flumen > lat. praeterfluo
pro- + lat. flumen > lat. profluo
re- + lat. flumen > lat. refluo
subter- + lat. flumen > lat. subterfluo
super- + lat. flumen > lat. superfluo
trans- + lat. flumen > lat. transfluo
Lat. flumen > lat. fluo > angl. flow. angl. flow > angl. blow > angl. bloat. Lat. fluo = lat. pluo. Krhs. angl. plump, pump. Angl. flow > angl. fluctuate. Fjalë të prejardhura: angl. flood, affluent, diffluent, fluent, fluvial, fluviatile, flux, influent, influence, pluvial, profluent, ger. Flut, angl. flow, fluent, fr. fleuve, fluer, influer, ger. Abfluss, Einfluss, fließen, Fluss, Fluß, Flut, Flutwelle, Springflut, holl. vloed, it. fluire, lat. fluens, fluenter, fluentia, fluentum, fluesco, fluibundus, fluidus, fluito, fluor, flustra, fluvius, fluxe, fluxerimus, fluxerint, fluxeris, fluxerit, fluxeritis, fluxipedus, fluxura, fluxus, port. fluir, spanj. fluir. Fjalë të tjera të prejardhura: angl. blood, bloodbath, ger. Blut, Blutbad dhe angl. bad.
Lat. flumen > lat. fluo > angl. flow. angl. flow > angl. blow > angl. bloat. Lat. fluo = lat. pluo. Angl. flow = it. piove, alternim bërë – vjen. Fjalë të prejardhura: fr. pluit, pleuvoir, gr. vj. πλύνω, it. pioggia, piovano, piovasco, piovere, piovischio, piovosità, piovoso, piovigginare, pioviggine, lit. pìlti.

fundo 1. Lat. fundo = mit- te lat. mitto < shq. vë, vendos. Lat. fundo = angl. put. Kuptimi ‘shkrij’ është një abstraktim nga kuptimet që kanë marrë ndërtimet con-, dis-, in- dhe sub- + fundo. Procesi i shkrirjes së metaleve në metalurgji ka diçka nga të gjitha proceset, që shprehin foljet confundo, diffundo, dhe infundo. con- + fundo > lat. confundo > angl. confound, confuse
dis- + fundo > lat. diffundo > angl. diffuse, diffusion, fr. diffuser, lat. diffusus
e- + fundo > lat. effundo
in- + fundo > lat. infundo > angl. infuse, it. infondere, port. infundir, spanj. infundir.
per- + fundo > lat. perfundo
pro- + fundo > lat. profundo
re- + fundo > lat. refundo
sub- + fundo > lat. suffundo > angl. suffuse
Fjalë të prejardhura: angl. fuse, fusion, fr. fondre, it. fondere, fonderia, fusibile, fusione, fusorio, port. fundir, spanj. fundir.
fundo 2. Lat. fundo = lat. finio < shq. vjen. Shih it. venire = it. finire në kuptimin biblik të ardhjes të Krishtit në tokë. Kuptimi fund ka dhënë kuptimin tjetër angl. foundation themel. Fjalë me të njëjtën etimologji janë angl. bottom, butt, buttocks, found, foundation, fr. aboutir, aboutissement, bout, but, fin, finir, gr. βένθος, it. buttare, fine, finire, fondare, fondamento, fondazione, fondo, lat. finalis, finiens, finis, finite, finitimus, finitivus, finitor, finitus, fundus, fundamen, fundamentum, fundatio, fundator, fundatus, infinitas, infinite, infinitio, infinitus, profundus, rum. fund, spanj. finir. Arritja në fund e një kërkimi ka dhënë nocionin e zbulimit. Këtej rrjedhin angl. find, finder, finding, ger. erfinden = angl. invent, Erfinder = angl. inventor, Erfindung = angl. invention, finden. Shih fin- te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhën latine dhe atë neolatine. -gere it. –gere, -gre- = lat. –here, -horreo = gr. – χωρώ = < shq. bëj, bërë. Gr. προχωρώ ‘përparoj’ njëlloj si shq. përparoj < gr. προ-, para + -χωρώ, it. fare, shq. për- = shq. bëj, bërë. Shih prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare, që rrjedhin nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire. it. coinvolgere, involgere – port. envolver -ges- Brendashtesë. –ges- < shq. është, q’është. Shembuj: it. congestione, digestione, ingestione. Njëlloj janë ndërtuar edhe angl. congest, congestion, digest, digestion, ingest, ingestion. Shih –gest-, -gest te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhët gjermanike. giro-, -giro, gyr-, gyro- Yll > angl. cycle, it. ciclo > angl. circle, it. circolo, lat. circulus > vargun circ-, circum, gyr-, gyro-. Fjalë të prejardhura: gr. vj. γῦρος, gr. e re gr. γύρος, it. giro, girare, lat. gyrus. Shih heli-, helic-, helici-, helico-, helix- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, ciclo-, -ciclo, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, circ-, circum- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

gno-, -gnomic, -gnomical, -gnomonic, -gnomy, gnos-, -gnosia, -gnosia, -gnostic-, -gnostic, -gnosis, gnoto- Nga shqipet ai, ar dhe yll dhe togfjalëshi q’jam rrjedhin elementet fjalëformues -cogn-, cogni-, cogno-, cono-, connai-, connoi-, -gni, -gno-, -erken-, -kne-, -kno-, njoh, -segn-, -sign-, -techno, -zna- > angl. name, nickname, surname, fr. nom, surnom, ger. Nachname, Name, Zuname, it. cognome, nome, lat. agnomen, cognomen, nomen.
Fjalë të prejardhura nga elementet fjalëformues -cogn-, cogni-, cogno-, cono-, connai-, connoi-, -gni, -gno-, -erken-, -kne-, -kno-: angl. abarognosis, acognosia, acognosy, agnogenic, agnoiology, agnosia, agnosic, agnosis, agnostic, agnosticism, announce, announcement, anosognosia, astereognosis, astrognosy, atopognosia, atopognosis, autognosis, autotopagnosia, baragnosia, baragnosis, baroagnosis, barognosis, biognosis, byname, cheirognomic, chirognomic, cognisable, cognisance, cognition, cognitional, cognitive, cognizable, cognizably, cognizance, cognizant, cognize, cognoscence, cognoscible, cognoscitive, cognovit, connoisseur, connoisseurship, connotation, conoscenti, craniognomy, denominate, denomination, denounce, denunciation, diagnose, diagnosis, diagnostic, diagnostician, diagnostics, dysgnosia, electrodiagnosis, eponym, geognosis, geognost, geognostical, geognosy, gnomology, gnomon, gnosis, gnostic, Gnosticism, gnotobiology, gnotobiota, gnotobiote, gnotobiotic, gnotobiotics, gnotophoresis, homonym, hydrognosy, ignominy, ignoramus, ignoramuses, ignorance, ignorant, ignorantly, ignore, ignote, immunodiagnosis, incognita, incognitive, incognito, incognizance, incognizant, incognoscent, incognoscibility, incognoscible, know, knowable, knowledge, known, logagnosia, metacognition, metacognitive, misdiagnose, misdiagnosis, misname, name, nickname, nonprognosticative, notary, notation, note, noun, overdiagnosis, pathognomic, pathognomonic, pathognomy, pharmacognosy, physiognomic, physiognomy, pragmatagnosia, precognition, prognosis, prognostic, prognosticate, prognosticating, prognostication, prognosticator, pronoun, pronounce, pronunciation, prosopagnosia, prosopagnosiacs, pseudonym, psychodiagnosis, recognition, recognizability, recognizable, recognizance, recognize, recognized, reconnaissance, reconnoiter, reconnoitering, renounce, science, scientific, serodiagnosis, simultanagnosia, surname, telediagnosis, telegnosis, telegnostic, topognosia, topognosis, toxignomic, underdiagnosis, undiagnosable, undiagnosed, unknown, xenodiagnosis, bulg. име, наименование, название, обозначение, понятие, знаменитост, именувам, наименувам, назовавам (по име), посочвам (за пример), назначавам, dan. efternavn, kende, navn, slægtsnavn, fr. announcer, connaître, connaissance, connaisseur, dénommer, désigner, nom, nommer, prénom, renom, surnommer, science, scientifique, surnom, ger. Aufnahme, aufnehmen, erkennen (auskennen (sich), bekennen, kennen, kennenlernen, Kenntniss, Kennzeichen, kennzeichnen, kennzeichnend, verkennen), Geburtsname, Mädchenname, Name, namens, Namenstag, namentlich, namhaft, nennen, benennen, Zeichen (Abzeichen, abzeichnen, Anführungszeichen, Anzeichen, Anzeige, aufzeichnen, Aufzeichnung Auslassungszeichen, Ausrufezeichen, auszeichnen, Auszeichnung, bezeichnen, bezeichnend, Bezeichnung, Bücherverzeichnis, Fragezeichen, Heimverzeichnis, Inhaltsverzeichnis, Kennzeichen, kennzeichnen, kennzeichnend, zeichnen, verzeichnen Quellenverzeichnis, Schriftzeichen, Telefonverzeichnis, Tonträgerverzeichnis, Unterverzeichnis, unterzeichnen, Verzeichnis, zeichnen, zeichnungsberechtigt, Zeigefinger, zeigen), Siegel, versiegeln, gr. άγνοια, άγνωστος, αγνοώ, αγνωστικιστής, αγνωστικιστικός,αγνόηση, αγνός, αγνότερος, αγνότητα, γινώσκω, γνωμάτευση, γνωμικό, γνωρίζομαι, γνωρίζω, γνωριμία, γνωστικά, γνωστικός, γνωστοποίηση, γνωστοποιώ, γνωστός, γνώμη, γνώριμος, γνώρισμα, γνώσεις, γνώση, γνώστης, γνώστρια, γνῶσις, διάγνωσις, διάνοια, διαγινώσκω, διαγνωρίζω, διανοέομαι, διανόημα, δυσνοέω, δυσνόητος, επονομάζω, επώνυμο, εὐνοέω, εὔνοια, καρδιογνώστης, κατάγνωσις, καταγινώσκω, κατανοέω, κατανοητός, κατανοώ, κατανόηση, κατονομάζω, μετάνοια, μετανοέω, νοέω, νόημα, ομώνυμο, ονομάζω, παραναγινώσκω, προγινώσκω, προνοέω, προσνοέω, προσωνυμία, πρόγνωσις, πρόνοια, συγγνώμη, συννοέω, όνομα, ἀγνοέω, ἀγνωσία, ἀγνόημα, ἀκατάγνωστος, ἀμετανόητος, ἀνάγνωσις, ἀναγινώσκω, ἀναγνωρίζω, ἀνοητότερος, ἀνόητος, ἀπογινώσκω, ἀπονοέω, ἁγνίζω, ἁγνεία, ἁγνισμός, ἁγνός, ἁγνότης, ἁγνῶς, ἄγνωστος, ἄνοια, ἐννοέω, ἐπίγνωσις, ἐπίνοια, ἐπιγινώσκω, ἐπινοέω, ἔννοια, ὑπονοέω, ὑπόνοια, holl. erkennen (bekennen, herkennen, kenmerk, kennen, ontkennen, toekennen, verkennen), naam (achternaam, artiestennaam, benaming, benoemen, bijnaam, doopnaam, familienaam, koosnaam, naambord, naamdag, naamgenoot, naamloos, naamval, naamwoord, noemen, nomen, plaatsnaam, schuilnaam, straatnaam, voornaam), teken (betekenen, gedenkteken, ondertekenen, optekenen, tekening, tekenkunst, tekenen, tekentje, wonderteken), isl. kenna, nafn, it. annunciarsi, annunciatore, annunciazione, annuncio, annunziamento, annunziare, annunziatore, annunziazione, annunzio, cognome, cognoscente, cognoscere, conoscenza, conoscere, denominare, denominazione, denuncia, denunciamento, denunciare, denunciatore, denunciazione, denunzia, denunziamento, denunziare, denunziatore, denunziazione, nome, nominare, nota, notaio, notamento, notare, notazione, noto, nunziare, nunziatura, nunzio, pronunziare, rinunzia, rinunziamento, rinunziare, rinunziatore, scienza, lat. annuntiare, cognitum, cognoscere, cognosco, denunciare, denuntiare, incognitus, noscere, nosco, notare, notum, nuntius, renuntiare, signum, signale, signalis, nor. navn, PIE *ǵneH₃-, port. annunciar, conhecer, denominar, designer, nomear, pronúncia, pronunciar, pronunciação, pronunciamento, rus. знак, знако́мить, знако́миться, знако́мство, знако́мый, зна́мени, знамени́тость, знамени́тый, знамено́сец, зна́мя, зна́ние, знать, зна́чит, значи́тельный, зна́чить, значо́к, зна́ющий, назва́ние, назва́ть, называ́емый, называ́ть, называ́ться, назнача́ть, назна́чить, наименование, опознавать, опознать, познако́мить, позна́ние, призва́ние, призва́ть, признава́ть, при́знак, призна́ние, при́знанный, призна́тельный, призна́ть, призна́ться, распознать, распознава́ть, сознава́ть, сознава́ться, созна́ние, созна́тельный, созна́ть, созна́ться, узнавать, узна́ть, упоминать, sp. anunziar, conocer, designación, designar, denominar, nombre, nombrar, pronunciable, pronunciación, pronunciamiento, pronuncio, señalar a, sued. benämna, beteckna, känna. It. conoscere - it. nascere. Fr. connaître – fr. naître. Port. conhecer.
Fjalë të prejardhura nga elementet fjalëformues segn-, sign-: angl. seal, assign, assignable, assignably, assignation, assignee, assigner, assignment, consign, consignation, consignatory, consignee, consignificant, consignify, consignment, consignor, countersign, countersignature, design, designable, designate, designation, designedly, designer, designingly, ensign, insignia, insignificance, insignificant, insignificantly, reassign, reassignment, resign, resignation, resignedly, resignedness, sign, signal, signalize, signally, signatory, signature, signer, signet, significance, significant, significantly, signification, signifier, signify, undersigned, it. segno, designare, disegnare, disegno, insegna, insegnare, insegnante, segnale, segnalare, segnaletto, segnare, significare, significato, sigla, sigilo), ger. Siegel, Zeichen, lat. signale, signum, rus.
знак.

-gra-, -gre-, -gro Njëlloj si –gere- < shq. bërë. Lat. anticipio, anticipare = lat. antegredior , ku –pare = -gre-. Shih vargun e shq. bërë te Kodi i Gjuhës Shqipe. Fjalë të formuara me elementet fjalëformues –gra-, -gre-: lat. aggredior, antegredior, congredior, degredior, digredior, egredior, gradior, ingredior, progredior, regredior, retrogradior, transgredior. ag- + -gre- + -di- + -or > lat. aggredior
ante- + -gre- + -di- + -or > lat. antegredior
con- + -gre- + -di- + -or > lat. congredior
de- + -gre- + -di- + -or > lat. degredior
di- + -gre- + -di- + -or > lat. digredior
e- + -gre- + -di- + -or > lat. egredior
in- + -gre- + -di- + -or > lat. ingredior
in- + -te- + -gro > lat. integro. Fjalë të prejardhura: angl. entire, disintegrate, disintegration, integral, integrate, integration, it. integrante, integrarsi, integrato, integrazione, integro, intero, lat. integer, integratus, port. & spanj. integrar. Ant. angl. disintegrate, disintegration, it. disintegrare, disintegrazione.
pro- + -gre- + -di- + -or > lat. progredior = gr. προχωρώ.
re- + -gre- + -di- + -or > lat. regredior > lat. retrogradatio, retrogrades, retrogressus.
retro- + -gra- + -di- + -or > lat. retrogradior
trans- + -gre- + -di- + -or > lat. transgredior.
Variante të foljeve të mësipërme janë angl. aggress, congress, digress, progress, regress, retrogress, transgress. Fjalë të prejardhura: angl. aggression, aggressive, congress, digression, digressive, progression, progressive, regression, regressive, retrogression, transgression.
Folje e abstraktuar nga foljet e mësipërme është lat. gradior. Krhs. lat. gradus.
Shih -ce-, -cen-, cess te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

–guente, –quent Prapash. që rrjedhin nga shq. vjen. Shih –guente, -pan-, -pian-, -pium, –quent, ven-, -ven-, vin-, -vin- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih vargun e shqipes vjen te Kodi i Gjuhës Shqipe.

heli-, helic-, helici-, helico-, helix- Shq. Yll > gr. vj. ἥλιος, gr. e re ήλιος > vargun grek të latinizuar heli-, helic-, helici-, helico-, helix-, gr. vj. ἕλιξ‎ , gr. e re έλικα. Fjalë të prejardhura: angl. helianthus, helical, helicase, helichrysum, heliciform, helicine, helicity, helicobacter, helicoconidium, helicograph, helicogyrate, helicogyre, helicoid, helicoidal, helicometry, helicon, helicopod, helicopodia, helicopter, helicospore, helicotrema, heliocentric, heliocentrism, heliograph, heliotrope, heliotropism, helium, helix, gr. ηλιαχτίδα, ηλίθια, ηλίθιος ( = idiot), ηλιθιότητα, ηλιοροφή ( = sunroof), ηλιοβασίλεμα, ηλιοθεραπεία, ηλιοκεντρικός, ηλιοτρόπιο, ηλιόφως ( = sunlight), ηλιοψημένος. Shih ciclo-, -ciclo, cycl-, -cycle, -cyclic, -cyclical, cyclo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, circ-, circum, gyr-, gyro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

-here Prapash. lat. si te lat. abstrahere, attrahere, circumtrahere, contrahere, detrahere, distrahere, intertrahere, intrahere, obtrahere, pertrahere, protrahere, retrahere, subtrahere, supertrahere, trahere. Njëlloj si prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare, që rrjedhin nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire.

-horreo Prapash. latine si te lat. abhorreo. Shih prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare, që rrjedhin nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire.

ig- Parash. latine in- merr trajtat ig-, il-, im-, in-, ir- për t’iu përshtatur shkronjës së parë të fjalës, që i parashtesohet. Krhs. co-, cog-, col-, com-, con-, cor- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.. Lat. in- + gno + - bilis > lat. ignobilis. Shih vargun cogen, gno, kno, njoh.

il- Parash. latine in- merr trajtat ig-, il-, im-, in-, ir- për t’iu përshtatur shkronjës së parë të fjalës, që i parashtesohet. Krhs. co-, cog-, col-, com-, con-, cor- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.. Lat. in- + lat. lumino > lat. illumino.

-iloquent, -iloquently, loqu-, -loquence, -loquent, -loquently, -loquy Elemente fjalëformues me origjinë latine me kuptimin ‘të folurit e rrjedhshëm’. Shih -lect-, -lectic, -lection, leg-, legi-, -lego, -ligi-, -lig- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Angl. eloquent ka lidhje etimologjike me angl. flow, fluent , angl. link, lat. lego, gr. λέγω. Lojra fjalësh: it. leggo – gr. vj. λέγω, njëlloj si angl. read – ger. reden. Krhs. lat. colloquor – lat. colligo. Fjalë të tjera me këtë prejardhje: lat. loquor, lat. alloquor, circumloquor, colloquor, eloquor, interloquor, locutio, locutor, locutuleius, locutuleus, locutus, loquax, loquela, loquens, loquentia, loquitor, obloquor, praeloquor, proloquor, traloquor. Krhs. it. leggo (inf. leggere), leggenda, gr. λέω, μιλάω, λόγια, λόγιος.

im- Parash. latine in- merr trajtat ig-, il-, im-, in-, ir- për t’iu përshtatur shkronjës së parë të fjalës, që i parashtesohet. Krhs. co-, cog-, col-, com-, con-, cor- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Lat. in- + lat. mobilis > lat. immobilis.

in Parafj. lat. in = fr. en, it. in, port. em, spanj. en, shq. në. Në italisht: in + il > nel, in + lo > nello, in + l' > nell', in + i > nei, in + gli > negli, in + la > nella, in + le > nelle.

in- Parash. in- në gjuhën latine dhe ato neolatine me kuptimin ‘në, brenda’. Shih vargun parash. lat. ig-, il-, im-, in-, ir-. Krhs. co-, cog-, col-, com-, con-, cor- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine
in- + : lat. incipio.
in- + ter > 1. lat. inter, inter-, intero-, intra, njëlloj si e-, ex- + ter > lat. extra. Shih vargun inter, inter-, intero-, intra.
in- + ter > 2. angl. enter, it. entrare, lat. intro. Lat. inter > fr. enterrer > fr. terre, it. terra. Krhs. lat. extra-, angl. extraterrestrial.
.
inter, inter-, intero-, intra Shih parafj. in. 1. lat. inter, intra > fr. entre, entre-, ger. unter, unter-, skrt. antár , shq. ndër , ndër- > skrt. ántara > gr. vj. ἔντερον. 2. lat. inter > angl. through, -through, ger. durch, durch-, gr. διερ-, lat. trans-, it. tras-, tra-. Shembuj:
inter- + : lat. intercipio.
Shih through, -through, ger. durch, durch- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike, dhjer- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën greke, antár te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën sanskrite

ir- Parash. latine in- merr trajtat ig-, il-, im-, in-, ir- për t’iu përshtatur shkronjës së parë të fjalës, që i parashtesohet. Krhs. co- > cog-, col-, com-, con-, cor- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.. Lat. in- + lat. rationalis > lat. irrationalis.

-ire -ere Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

juv-, juven- Element fjalëformues në latinisht dhe në fjalët e prejardhura me kuptimin ‘i ri’. Shq. bërë, heb. bara, fr. faire, it. fare > I. fr. refaire, it. rifare, shq. ribëj (ribërë) > it. rinnovare > lat. novus > angl. new, ger. neu, holl. nieuw, it. neo-, nuovo, rus. новый, skrt. náva, sued. ny, ny-. II. Shq. bërë, heb. bara, fr. faire, it. fare > I. fr. refaire, it. rifare, shq. ribëj (ribërë) > angl. rejuvenate > angl. young, ger. jung, gr. hebe-, ivi-, spanj. joven, it. giovane, lat. juvenis. Fjalë të prejardhura: it. giovane, gioventù, spanj. joven, juventud. Shih gr. hebe-, ivi- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke, aevum, evum; etern-; aeternus te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

lav-, lava-, lavat- Elemente fjalëformues latin me kuptimet ‘laj; bëj banjo’. Lat. lavo = lat. luo. Fr. laver, it. lavare, rum. la, spanj. lavar. Shih lyte te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

-later, -latress, -latrous, -latry, -olater-, -olatress, -olatria, -olatrous,-olatry Prapash. në anglisht < lat. latria, gr. vj. λατρεία ‘adhurim’ < lat. laudo < it. alto, lat. altus < shq. yll > angl. loud, tall. It. alto > it. & lat. altare, fr. autel. Antonimia it. alto – angl. low është një model fjalëformimi i përhapur ndër gjuhë si te it. caldo – angl. cold. Shih Modele Fjalëformimi në Kodin e Shqipes. Fjalë të prejardhura: angl. basileiolatry, Christolatry, gr. vj. λατρευειν, gr. e re. λατρεύω, etj.

-lect-, -lectic, -lection, leg-, legi-, -lego, -ligi-, -lig- Elemente fjalëformues latine me kuptime ‘lexoj, i lexueshëm; zgjedh; mbledh’. Etim.
Shq. yll > angl. all, whole > angl. collect > angl. select.
Shq. yll > angl. lake, fr. lac, it. lago, shq. liqen > angl. lace, shq. lak > angl. link, lat. lego.
Nga fjalët e mësipërme dhe kuptimet e tyre rrjedhin lat. allego, diligo, eligo, intellego, neglego, perlego, praelego, relego, seligo, sublego.
al- + lat. lego > lat. allego
di- + lat. lego > lat. diligo
e- - + lat. lego > lat. eligo
intel- + lat. lego > lat. intellego
neg- + lat. lego > lat. neglego
per- + lat. lego > lat. perlego
prae- + lat. lego > lat. praelego
re- + lat. lego > lat. relego
se- + lat. lego > lat. seligo
sub- + lat. lego > lat. sublego
Fjalë të tjera të prejardhura: fr. cueillir, it. cogliere, port. colher, rum. culege, spanj. coger.

lig- Element fjalëformues latin me kuptimin ‘lidh’. Etim. Shq. yll > angl. lace > angl. link, lat. lego, ligo.
circum- + lat. ligo > lat. circumligo
con- + lat. ligo > lat. colligo
de- + lat. ligo > lat. deligo
ob- + lat. ligo > lat. obligo
prae- + lat. ligo > lat. praeligo
re- + lat. ligo > lat. religo
sub- + lat. ligo > lat. subligo
Shih -lect-, -lectic, -lection, leg-, legi-, -lego, -ligi-, -lig- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

limit-, lim- Elemente fjalëformues latinë me kuptimin ‘kufi’. Etim. I. shq. yll > ger. alt, angl. old > angl. limit, it. ultimo, lat. ultimus. II. Angl. limited, ultimate, lat. ultimus – angl. final, it. finale, lat. finalis (rishkrime). Fjalë të prejardhura: eliminate, elimination, illimitable, liminal, liminometer, liminoscope, limit, limitable, limitary, limitation, limited, limitless, preliminary, sublimate, sublimation, sublime, subliminal, subliminally, superliminal, supraliminal, unlimited, unlimitedness.

lu-, lut-, luto-, luv- Elemente fjalëformues latin me kuptime ‘laj; përmbyt’. Etim. Shq. yll > angl. lace > angl. link, lat. lego, ligo > angl. alloy, ally, fr. allier, alliance, lier, it. alleare, allegare, legare, port. aliar, liar, ligar, rum. alega, lega, spanj. aliar, liar, ligar. Lat. diluo ‘shpërbëj; laj’ – gr. διαλύω ‘shpërbëj; zgjidh’.
Angl. ally, link, fr. lier, it. legare, lat. lego, ligo - ant. gr. vj. ἀνάλυσις, ἀναλύω, gr. e re. ἀναλύω, διαλύω > angl. analysis, dialysis > angl. dilute, loosen, gr. vj. λούω, gr. λύω > gr. επιλύω. Angl. dilute – angl. dissolve. Fjalë të prejardhura: angl. absolve, absolution, dissolve, dissolution, soluble, resolve, resolution, solution, solve, solvent, fr. absoudre, résoudre, gr. διαλυμένος, διαλύομαι, διάλυση, διαλύτης, διαλυτικό, διαλυτικός, διαλυτός, διαλυτότητα, it. absolvere, sciogliere, solvere, soluzione, lat. absolvo, dissolvo, resolvo, solvo, solutio, spanj. absolver, solver. Krhs. angl. release, it. lasciare, rilasciare, rilascio. angl. dilute = angl. dissolve, angl. conclusion – angl. solution. Nga fjalë si angl. analytic, dissolution rrjedh elementi fjalëformues latin –lyte: angl. ablution, diluent, dilutable, dilutant, dilute, dissolution, dissolve, solution, lat. diluo, dilutus, diluvium, lat. abluo, ablutus, lautum, lautus, lotum, lotus, lavo, luo. Krhs. angl. dilatability, dilatable, dilatably, dilate, dilation, dilative, fr. dilater, lat. dilatare.
Shih diluvium – angl. floating, flowing, fr. fleuve, it. fiume, lat. lume, shq. lumë. –luvium – lume, shq. lumë. -luvium – angl. river. Angl. analyze - gr. αναλύω, angl. discover – ανακαλύπτω, angl. discover – rus. открытие. Shih analysis – dissolution – dilatation. Angl. discover – gr. ανακαλύπτω. Gr. αποκαλύπτω – angl. unveil.
Shih edhe gr. Gr. πλύση, πλύσιμο.
Shih gr. vj. πλύνω. Fjalë të prejardhura: angl. coloplysis, colpoplysis, otoplysis, plynter, plyntes, plyntria, rhinoplysis, sinoplysis. Fjalë me të njëjtën etimologji: rus. заливать, литься, переливаться. Shih plyno-, plyn-, plysi-, -plysis, plyto- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke.

-mare Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

-men-, -min- Angl. diminish < … > fr. diminution, diminuer, se diminuer, it. diminuzione, diminuire, minore, port. diminuição, diminuire, spanj. disminución, disminuir, disminuirse > (tornar) menor. it. menomare, minore, spanj. mengua. Shih –me- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke, –min-, -nahme, -nehm- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike dhe -manj-, men-, -mni- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët sllave.

-mere Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

-met-, -mit- < shq. vendos < shq. vë < shq. vjen > it. mettere, lat. mitto >
ad- + lat. mitto > lat. admitto
a- + lat. mitto > lat. amitto
circum- + lat. mitto > lat. circummitto
com- + lat. mitto > lat. committo
de- + lat. mitto > lat. demitto
di- + lat. mitto > lat. dimitto
e- + lat. mitto > lat. emitto
e- + mi- ‘vjen’ + -gro > lat. emigro, ku –gro është element formues që rrjedh nga shqipja bërë. Shih vargun e shqipes bërë te Kodi i Gjuhës Shqipe. Lat. emigro > lat. admigro, commigro, demigro, immigro, migro, remigro, semigro, transmigro > angl. emigrant, emigrate, emigration, immigrant, immigrate, immigration, migrate, migration, migratory, fr. émigré, it. emigrare, emigrazione, spanj. emigrar.
ad- + mi- + -gro > lat. admigro
com- + mi- + -gro > lat. commigro
de- + mi- + -gro > lat. demigro
in- + mi- + -gro > lat. immigro
mi- + -gro > lat. migro
re- + mi- + -gro > lat. remigro
se- + mi- + -gro > lat. semigro
trans- + mi- + -gro > lat. transmigro
in- + lat. mitto > lat. immitto
inter- + lat. mitto > lat. intermitto
intro- + lat. mitto > lat. intromitto
o- + lat. mitto > lat. omitto
per- + lat. mitto > lat. permitto
prae- + lat. mitto > lat. praemitto
praeter- + lat. mitto > lat. praetermitto
pro- + lat. mitto > lat. promitto
re- + lat. mitto > lat. remitto
sub- + lat. mitto > lat. submitto
super- + lat. mitto > lat. supermitto
trans- + lat. mitto > lat. transmitto
Shq. vjen > shq. vë, vendos > it. mettere, lat. mitto > it. intromettere, intromesso, lat. intromitto > it. (messo in) mezzo > angl. mean, means, middle, ger. Mitte, Mittel, gr. μέσο, μισά, μέση, it. intermezzo.
Fjalë të tjera të prejardhura: angl. admit, dismiss, commit, permit, lat. missa, missaticum, missicius, missiculo, missilis, missio, missito, missivus, missor, missorium, missum, missus, mittens.
Shq. vjen > shq. vë, vendos > it. mettere, lat. mitto > it. messo, mosso, motto.
It. mosso, motto + -vere > it. muovere > lat. admoveo, amoveo, commoveo, demoveo, dimoveo, emoveo, motio, moto, motor, motus, movens, muto, permoveo, praemoveo, promoveo, removeo, semoveo, submoveo, transmoveo > angl. move, remove, removal, fr. mouvoir, port. mover, spanj. mover > angl. movement, it. movente, movenza, movibile, movimento, rimuovere. Lat. moveo > lat. lat. momentum > lat. momentaliter, momentana, momentaneus, momentarius, momentosus.
Shq. vjen > shq. vë, vendos > it. mettere, lat. mitto > it. messo, mosso, motto > angl. remote, remoteness, it. remoto, rimesso, rimettere, rimosso, lat. motabilis, motatio, motator, motito, motiuncula, motorius > angl. motion, motor, it. mozione, rimozione.
Shq. vjen > shq. vë, vendos > it. mettere, lat. mitto > it. messo, mosso, motto > fr. mot, lat. muttum.
ad- + moveo > lat. admoveo
a- + moveo > lat. amoveo
com- + moveo > lat. commoveo
de- + moveo > lat. demoveo
di- + moveo > lat. dimoveo
e- + moveo > lat. emoveo
per- + moveo > lat. permoveo
prae- + moveo > lat. praemoveo
pro- + moveo > lat. promoveo
re- + moveo > lat. removeo
se- + moveo > lat. semoveo
sub- + moveo > lat. submoveo
trans- + moveo > lat. transmoveo
endo- + it. mosso > angl. endosmose, endosmosis > angl. osmosis.
exo- + mosso > angl. exosmosis.
Angl. osmosis > vargu fjalëformues osmo-, osmia-, osmi-, -osmia, -osmatic si dhe angl. biosmosis, chemosmosis, chemosmotic, electroendosmosis, electro-osmosis, endosmosis, endosmotic, exomose, exosmosis, exosmosismolar, exosmotic, homoiosmotic, hyperosmolality, hyperosmolar, hyperosmolarity, hyperosmosis, hyperosmotic, osmotic, osmose, molality, molarity, mole, Krhs. fr. odour, it. odore, gr. απώθηση, οσμή, οθόνη, ωθώ, ώθηση, skrt. vadhati, avest. vadaya. Shq. vjen > PIE *wedhe-. Shih -mes- te Etimologji - lojra leksikore në greqisht, vargun -mjest-, -mjesh-, -mjet- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhët sllave.

nov-, novo-, novi- Element fjalëformues latin me kuptimin ‘i ri’. Shq. bërë, heb. bara, fr. faire, it. fare > fr. refaire, it. rifare, shq. ribëj (ribërë) > it. rinnovare > lat. novus > angl. new, ger. neu, holl. nieuw, it. neo-, nuovo, rus. новый, skrt. náva, sued. ny, ny-. Fjalë të prejardhura: fr. naïve, neveu, neuf, nouveau, neuf, nièce, renovation, rénover, it. neo, nipote, nove, novanta, novello, novità, novizio, nuovamente, nuovo, rinnovabile, rinnovamento, rinnovare, rinnovativo, rinnovatore, rinnovazione, rinnovo, rinovamento, lat. nepos, nepotem, neptis, nonaginta, nove, novem, novellus, novo, nupta, renovo (renovavi, renovatum, renovare), port. novato, novo, renovado, rum. nou, spanj. nieto, nieta, nuevo.

ob- Parash. latine.
ob- + : lat. opprimo

orb-, orbito-, rhomb-, rhombi-, rhombo- Vargu circ-, circo- + venio, shq. vjen > lat. circumvenio > it. orbitare > angl. orbit, it. orbita, orbitale, lat. orbis. Njëlloj edhe etimologjia e rhomb-, rhombi-, rhombo- < orb-, orbito- < lat. circumvenio. Fjalë të prejardhura: angl. ramble, lat. rhombus, gr. vj. ῥέμβω, ῥόμβος. Krhs. angl. roam. p Shkronja p. Shih ndërrimet b, f, p, v, w – m, n në Kodin e Shqipes. Angl. father – holl. vader – ger. Vater – it. padre, gr. πατέρας, lat. pater. Njëlloj edhe angl. Peter, fr. Pierre, it. Pietro, rus. Петр. -pan- < shq. vjen. ex- + -pan- ‘vjen’ > angl. expand, expansion, expend, expenditure, spend, spending, it. espandere, spendere, spesa.
Shq. ‘ai është’ > lat. ex- + pan ‘vjen’ > angl. expand > gr. επεκτείνω > angl. widen > (përmes alternimit bëra – vjen) angl. broaden > shq. i gjërë (alternime brenda vargut të shqipes bërë). Fjalë të prejardhura: angl. expand, expansive, expansion, expend, expenditure, expensive, space, it. espandere, espansibile, espansione, espansivo, espanso, spandere, spandimento, spanditoio, spanditore, spazio.

-pare Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.
ante-, anti- + -ci- ‘qe; që’ + -pare ‘bërë’ > it. anticipare > angl. anticipate, anticipation, it. anticipato, anticipazione. Shih ant-, ante-, anti- te Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Lat. anticipio, principio > angl. principle. Shih angl. advance, ku ad < ant- dhe –van- alternohet me –pare. prin- + -ci- + -pian- ‘vjen’ + -te > it. principiante. Gr. πριν < shq. para < shq. bërë. parte + -ci- ‘qe; që’ + -pare > it. partecipare, shq. bëj pjesë = shq. marr pjesë. –pare > it. prendere, fr. prendre, gr. παίρνω, shq. marr. Shih –pere te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih vargun e shq. bërë te Kodi i Gjuhës Shqipe.

paid-, ped-, pedi-, -pedal, -ped, -pede, -pedi, -pedia, -pes, -pete, -petal, -peteia, -pety, -pod, -podi, -podo-, -pus Ky varg elementesh fjalëformues rrjedh nga shqipja ‘vjen; vendos’. Nga ky varg rrjedhin lat. pes, gr. πόδι,
con- + cen- + -tra- + -are > vargun centro-, centr-, centri-, kentro- > angl. center, centre, it. centro. Shih -ce-, -cen- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
angl. center + -pete > fr. centripète > angl. cepripetal. Centripetal = angl. centrifugal, por ndërsa i pari ka marrë kuptimin qendërsynues, tjetri ka marrë kuptimin qendërikës. Kuptimi i vërtetë i centripetal është ‘që vjen drejt qendrës’, qendërardhës, apo qendërhyrës. Shih vetë angl. impetus, compete, competition, speed, etj.
com- + pe ‘vjen’ + -te > angl. compete
im- + pe ‘vjen’ + tus > angl. impetus, lat. impetus > lat. petere
peri- + pe + teia > angl. peripety, gr. vj. περιπέτεια, shq. peripeci > gr. πίπτω.
s- + pe + -ed > angl. speed, shq. shpejtoj = shq. fugoj, it. fuggire. Pe, fu janë gjymtyrë të vargut të shqipes ‘vjen’ te Kodi i Gjuhës Shqipe.
Te angl. encyclopedia gr. παιδί është një fjalë e prejardhur . Encyclopedia në fillim është quajtur Cyclopedia, dhe kjo fjalë rrjedh nga angl. cycle ‘cikël’ + -pe- ‘vjen + -dia. Pra, encyclopedia është gjithçka një cikël të tërë diturish. Krhs. –pedia me holl. weten > gr. παιδεία.
Nga shqipja vjen; vendos rrjedh një varg i tërë (paid-, ped-, pedi-, -pedal, -ped, -pede, -pedi, -pedia, -pes, -pete, -petal, -peteia, -pety, -pod, -podi, -podo-, -pus) nga ku rrjedhin fjalë me kuptime nga më të ndryshme si angl. biped, bipod, pedal, -pete, speed, gr. vj. πέταλον, παῖς, πούς, gr. e re παιδί, παιδικός, it. piede, piedestallo, piedistallo. A nuk janë qesharake (dhe hileqare) shpjegimet e etimologjisë evropiane dhe asaj botërore për këto fjalë (dhe të gjitha fjalët e tjera)? Krhs. angl. centripetal me angl. petal dhe angl. bipod, tripod, tetrapod, hexapod, octopod, decapod, pleopod. Petalet te lulja dhe πόδι ‘këmbët’ te oktapodi dalin njëlloj nga e njëjta qendër. Fjalë të tjera të prejardhura: angl. brachiopod, cephalopod, phyllopod.
it. piedestallo, piedistallo, që ka marrë kuptimin ‘këmbë për një shtyllë, gr. στήλη, στύλος, rrjedh nga 1. piede ‘vendos’ + στήλη ‘shtyllë’. Gr. στήλη rrjedh etimologjikisht nga it. stella dhe stile, si dhe ger. stellen, e cila vjen nga vargu star, stat, stay, stel.

-pe-, pes- < shq. vjen > it. pesa, pesare, shq. peshë, peshoj. Shih -we- we- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhët gjermanike, -vjes, –vjes-, -vjesh- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhët sllave.

-pere. Shih vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe apo Kodin e Gjuhës Universale.
Lat. capio < lat. capere < lat. habere < ha, ka, kam + -bere, njëlloj si lat. bibere < bi = shq. pi + -bere. Lat. capio, capere > lat. capto > angl. capture, it. catturare.
Shq. “Si është bërë gjithçka” > it. concepire, lat. concipio > angl. concept, conception, perception, it. concetto. Fjalë të prejardhura: it. concepibile, concepimento, concezione, concetto, concepito.
Lat. recipio < fr. recevoir, it. ricevere, port. receber, spanj. recibir < angl. receive (alternim bërë – vjen) < re- + vjen, fr. vient (venir), it. viene (venire), lat. revenio. Fjalë të prejardhura: angl. receipt, reception, lat. receptaculum, receptatio, receptibilis, recepticius, receptio, recepto, receptor, receptorius, receptrix. Shih angl. visit, it. visitare, visitatore, ger. besuchen, Besuch, Besucher. ac- + -ci- + pere > lat. accipio. Shih. angl. accept, fr. accepter, it. accettare.
con- + -ci- + pere > lat. concipio. Shih. angl. conceive, concept, fr. concevoir, it. concepire, port. conceber, rum. concepe, spanj. concebir. Angl. conceive (it. concepire) > gr. συλλαμβάνω > gr. καταλαβαίνω, αντιλαμβάνομαι.
de- + -ci- + pere > lat. decipio. Shih. angl. deceive, fr. décevoir, spanj. decebir.
ex- + -ci- + pere > lat. excipio. Shih. angl. except, it. eccetto, spanj. excepto.
in- + -ci- + pere > lat. incipio. Shih rum. începe.
inter- + -ci- + pere > lat. intercipio > angl. intercept, interception, gr. διακοπή, διακόπτω, it. intercettare, intercettazione.
per- + -ci- + pere > lat. percipio. Shih. angl. perceive, perception, fr. percevoir, it. percepire, port. perceber, rum. pricepe, spanj. percibir.
prae- + -ci- + pere > lat. praecipio
re- + -ci- + pere > lat. recipio. Shih. angl. receive, receipt, fr. recevoir, it. ricevere, port. receber, spanj. recibir.
sub- + -ci- + pere > lat. suscipio
Nga fjalët e mësipërme rrjedh vargu i elementeve fjalëformues latin cap-, capt-, cept-, -ceive, -ceipt, -ceit, cip-, -cipient.
Shih angl. receive, reception, ricevere, ger. Besucher, besuchen etj.
Shih alternimet
per – pe
lat. concipere – rum. concepe
lat. percipere – rum. percepe
lat. percipere – rum. pricepe
per – pu
it. sapere – it. saputo
per - ve
lat. concipere – angl. conceive
lat. decipere – angl. deceive
lat. percipere – angl. perceive
lat. recipere – angl. receive
pir – pi
it. percepire – it. percepito
it. concepire – it. concepito
pir – ve
it. concepire – angl. conceive
it. percepire – angl. perceive
it. recepire – angl. receive
ver – ven
it. ricevere – it. ricevente
it. scrivere – holl. schrijven
ver – pi, pien
lat. recipere – it. recipiente
ver – vu
it. ricevere – it. ricevuta
Fjalë të prejardhura: accept, acceptable, acceptably, acceptance, acceptation, anticipant, anticipatable, anticipate, anticipated, anticipating, anticipation, anticipatory, apperceive, apperception, apperceptive, cable, caitiff, capability, capable (shih lat. abilis), capableness, capably, capaceous, capacious, capacitor, capacity, caption, captious, captivate, captivation, captive, captivity, captor, capture, capturer, catch, conceit, conceited, conceivable, conceivably, conceive, concept, conception, conceptive, conceptual, conceptualize, deceit, deceitful, deceitfully, deceitfulness, deceivable, deceive, deceived, deceiver, deception, deceptive, deceptively, emancipate, encapsulate, except, exception, exceptionable, exceptional, exceptional, exceptionally, imperceptible, imperceptibly, imperception, imperceptive, incapable, incapacitate, incapacitation, incapacity, inception, inceptive, incipiency, incipient, incipiently, inconceivable, inconceivably, intercept, intercepted, intercepter, interception, interceptor, misconception, occupancy, occupant, occupation, occupier, occupy, participant, participate, participating, participation, participle, perceivable, perceivably, perceive, perceiver, percept, perceptible, perceptibly, perception, perceptive, photoperception, piscicapturist, preceptress, preconceive, preconceived, preconception, preoccupancy, preoccupation, preoccupied, prince, princely, princess, principal, principality, principle, principled, purchasable, purchase, purchaser, receipt, receivable, receive, received, receiver, receptacle, reception, receptionist, receptive, receptivity, receptor, recipe, recipient, recover, recoverable, recovery, recuperate, recuperation, recuperative, susceptibility, susceptible, unacceptable, unexceptionable, unprincipled, viviperception. Shih angl. convalescence, recovery, relax, relaxation, ger. Rekonvaleszens, Erholung, erholen.

-pae-, phae-, -pai, -phy Elemente fjalëformues që rrjedhin nga shqipja vjen. Angl. trophy, fr. trophée, gr. τρόπαιο, shq. trofe është një objekt që provon një fitore. Etimologjikisht, angl. trophy, fr. trophe, gr. τρόπαιο, shq. trofe < it. vinto. Kujto gr. τόπος – it. posto. Njëlloj angl. trophy > angl. triumph, ku triumph < angl. victory. Jo më kot gr. τρόπαιο don të thotë ‘trofe’ dhe gr. τροπή don të thotë kthesë, shq. vij, it. venire. De- + it. via > it. deviare. Extra- + vij > gr. εκτροπή ‘angl. deviation, shq. devijim’ > gr. εκτρέπω, εκτρέπομαι, angl. deviate, divert. Rishkrime: njëlloj si gr. τόπος – it. posto kemi gr. τρόπαιο, angl. trophy - it. vinto ‘ (i fituar; i mundur), gr. τροπή – holl. wending ‘kthesë’. Fjalë me të njëjtën prejardhje: lat. trophæum, tropæum

-pan-, -pian- Shih it. principiante ku it. principiante < prin- + ci + -pian- ‘vjen’ + -te. -pium Njëlloj si pium, -pan, -pian < shq. vjen. Fjalë të ndërtuara me elementin fjalëformues –pian-: lat. accipiant, concipiant, decipiant, excipiant, incipiant, intercipiant, percipiant, praecipiant, recipiant, suscipiant. Shih –guente, -pan-, -pian-, -pium, –quent, ven-, -ven-, vin-, -vin- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih vargun e shqipes vjen te Kodi i Gjuhës Shqipe. -peal, pel-, -pell, -pellent Elemente fjalëformues latinë me kuptimet ‘shtyj, godas’. Shih vargun e elementeve fjalëformues latin ple-, pleini-, plen-, plet- . pel- me kuptimin baltë, argjil. Yll > angl. lake, fr. lac, it. lago, shq. liqen. Po këtë formë ka edhe laku, i atij që i hedhin në fut njeriut për ta varur. Shq. yll > angl. lake, fr. lac, it. lago, shq. liqen > shq. lak. Shq. lak = lace, -lace te angl. necklace ‘varëse’. Formën e rrumbullakët të yllit, lakut dhe të liqenit e ka edhe gropa, ndaj gropës, vrimë në anglisht i thonë hole. Një vrimë, gropë edhe liqen bashkë është Kimberly Big Hole. Shq. yll > angl. hole, hollow. Angl. hole = ger. Loch (rishkrime). Shq. yll > angl. hole, hollow > spanj. hoyo. Angl. pool > spanj. piélago.

phot-, -photic, photo- Elemente fjalëformues grekë me kuptimin ‘dritë’. Yll > it. luce, shq. ai > gr. vj. φάος, φόως, (r. gj.) φωτός. Gr. vj. φάος, φόως > gr. vj. φάω. Krhs. Lucifer dhe lat. phosphorus, -fer dhe gr. – φέρω. Krhs. angl. fire – angl. fear, fright, gr. φόως – gr. vj. φόβος > angl. –phobe, -phobia, -phobic. Fjalë të prejardhura: angl. aphotesthesia, aphotic, aphototactic, aphototaxis, aphototropic, aphototropism, astrophotograph, astrophotographer, astrophotography, astrophotometer, astrophotometrical, biohydrogen, biophotogenesis, biophotolysis, biophotometer, biophotonics, chronophotograph, chronophotography, cinephotomicrograhy, cytophotometer, cytophotometer, cytophotometer, cytophotometric, cytophotometry, dephosphorize, dephosphorylation, diaphototactic, diaphototaxis, diaphototropic, diaphototropism, dysphotic, echophotony, electrophotometer, electrophototherapy, euphotic, euphototropic, euphototropic, euphototropism, euryphotic, holophote, hyperphotesthesia, hypophotesthesia, isophote, isophotic, macrophotography, niphotyphlosis, Ophthalmia, orthophototropic, orthophototropism, phonophote, phonophotography, phonophotoscope, phonophotoscopic, phosphor, phosphoric, phot, photalgia, photallochromy, photaugiaphobia, photaugiophobia, photesthesia, photesthesis, photic, photism, photo, photoactinic, photoactive, photoaging, photoagulator, photoallergen, photoallergic, photoallergic, photoallergy, photoautotroph, photoautotrophic, photoautotrophy, photobacteria, photobacterium, photobibliography, photobiography, photobiological, photobiological, photobiology, photobiotic, photocatalysis, photocatalyst, photocatalytic, photocauterization, photocautery, photocautherization, photocell, photoceptor, photochemical, photochemistry, photochemotherapy, photochromatic, photochromic, photochromic,lens, photochromism, photochromogen, photochromogenic, photochromy, photochronograph, photochronograph, photochronography, photocinetic, photocoagulation, photocomposition, photoconduction, photoconductive, photoconductivity, photoconversion, photocopy, photocurrent, photocutaneous, photocytes, photodegradable, photodegradation, photodermatitis, photodermatosis, photodynamic, photodynamics, photodynia, photodysphoria, photoelectric, photoelectric, photoelectricity, photoelectrochemical, photoelectrochemistry, photoelectrode, photoelectrolysis, photoelectrolytic, photoelectrolytic, photoelectron, photoemission, photoengraving, photoerythema, photoesthesia, photoesthetic, photofission, photogastroscope, photogelatin, photogenesis, photogenic, photoglyph, photoglyphic, photoglyphography, photoglyphy, photogram, photograph, photographer, photographic, photographically, photography, photogravure, photoheliography, photohemotachometer, photoheterotroph, photohmic, photohoramotaxis, photohorotaxis, photohyponastic, photohyponastically, photohyponasty, photoinduced, photokinesis, photokinetic, photokymograph, photolabile, photolethal, photolithoautotroph, photolithography, photology, photoluminescence, photoluminescent, photolysis, photolytic, photoma, photomacrography, photomagnetism, photomania, photometer, photometry, photomicrograph, photomicrography, photomorphogenesis, photon, photonastic, photonastically, photonasty, photonephography, photonic,crystal, photonics, photonosus, photons, photonymograph, photo-ophthalmia, photooxidation, photo-oxidation, photoparesthesia, photopathologic, photopathy, photoperception, photoperiod, photoperiodism, photopharmacology, photopheresis, photophile, photophilia, photophilic, photophilous, photophily, photophobia, photophobic, photophobotactic, photophobotaxis, photophone, photophore, photophores, photophosphorylation, photophthalmia, photophthalmia, photopia, photopic, photopigment, photopsia, photopsy, photoptarmosis, photoptometer, photoptometry, photoreactive, photorespiration, photoretinitis, photoretinopathy, photos, Photosaurus, photoscope, photosensitive, photosensitivity, photosensitization, photosensitize, photosensor, photosphere, photostethoscope, photosynthesis, photosynthetic, phototachometer, phototachometric, phototachometrical, phototachometry, phototactic, phototaxis, phototaxis, phototaxy, phototherapy, photothermal, photothermic, photothermy, phototonus, phototopia, phototoxic, phototoxicity, phototoxins, phototoxis, phototroph, phototrophic, phototropic, phototropism, photovoltaic, photovore, photovorous, photovory, photo-xylography, photronics, photuria, prophototaxis, prosphototaxis, pseudophotesthesia, pyrophotograph, pyrophotographic, pyrophotography, scintiphotograph, scintiphotography, scintography, stenophotic, sthenophotic, thermophotovoltaic, topophototaxis, tribophosphorescence, tribophosphorescent, tribophosphoroscope, gr. vj. φωσφόρος, gr. φως, φωστήρας, φωσφορίζον, φωσφορικά άλατα, φωσφορικό άλας, φωτάκι, φωτίζομαι, φωτίζω, φωταέριο, φωταγωγία, φωταγωγημένος, φωταγωγώ, φωταγώγηση, φωταψία, φωτεινά, φωτεινή, φωτεινό, φωτεινός, φωτεινότητα, φωτερός, φωτιά, φωτισμένος, φωτισμός, φωτιστικό, φωτοαντιγραφικό, φωτοβολίδα, φωτοβόλος, φωτογενής, φωτογράφηση, φωτογράφος, φωτογραφία, φωτογραφίζω, φωτογραφική, φωτοστέφανο, φωτοτυπικό, φωτοτυπογραφία, φωτοτυπογραφικός, φωτοτυπώ, φωτοτύπηση, φωτοφράχτης, φωτόμετρο, φώτα, φώτιση, lat. phosphorus.

-piare Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare.

-pio I. Prapash. latine < prapash. latine –pere < shq. bërë. Fjalë të ndërtuara me këtë prapashtesë: lat. accipio, concipio, decipio, excipio, incipio, intercipio, percipio, praecipio, recipio, suscipio. -pio II. Prapash. latine < shq. vjen. Shih it. principio. -pium Njëlloj si -pan, -pian, pium < shq. vjen. Shih –guente, -pan-, -pian-, -pium, –quent, ven-, -ven-, vin-, -vin- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih vargun e shqipes vjen te Kodi i Gjuhës Shqipe. prin- ‘para’ + -ci- ‘që’ + pium ‘vjen’. Krhs. lat. principium shq. parim. Fjalë të prejardhura: angl. prince, princedom, principal, principality, principle, fr. principauté, ger. Prinzip, it. principato, principe, principiante, lat. principalis, principalitas. ple-, pleini-, plen-, plet- Elemente fjalëformues latinë me kuptimet mbush; plotësoj; plot. Shq. Yll > angl. all, ger. all > angl. full > angl. fill > angl. fulfill.
Shq. Yll > angl. all, ger. all > -ple-. Angl. fulfill = angl. complete, it. completare, lat. compleo. Parash. com- + it. –piere > it. compiere.
Shq. yll > rus. полный > rus. вполне, заполненный, наполненный, переполненный. Angl. full > angl. fill, rus. полный > полнить. Angl. fulfill, complete > rus. выполнить > rus. заполнять, наполнять, наполняться, пополнять.
Angl. complete, fulfill > ger. folgen > angl. follow. Ger. folgen > ger. verfolgen > ger. vergewaltigen > ger. Gewalt, Qual > ger. quälen. Fjalë të tjera të prejardhura: ger. gewaltfrei, gewaltlos.
Angl. complete, lat. compleo njëlloj si te lat. flumen – it. fiume, fr. plomb – it. piombo, etj.
Fjalë të tjera të prejardhura nga lat. compleo: angl. accomplish, accomplishment, complement, completion, deplete, depletion, incomplete, incompletion, fr. accomplir, lat. complementum, completio, completivus, completor, completorium, completus, port. comprir, rum. cumpli, spanj. cumplir.
Angl. complete > angl. comply > angl. compel > angl. repel > angl. expel, lat. expello, gr. εκβάλλω > gr. βάλλω. Krhs. it. gettare – gr. βάλλω, it. progettare – gr. προβάλλω. Fjalë të tjera të prejardhura nga angl. expel: angl. expulsion, gr. αποβάλλω, lat. expulsus. Për gr. διαβάλλω shih shpjegimin tonë për angl. devil, it. diavolo.
Fjalë të prejardhura nga gr. βάλλω: gr. αμφιβάλλω, αναβάλλω, αποβάλλω, βάλλω, εκβάλλω, επιβάλλω, καταβάλλω, μεταβάλλω, περιβάλλω, προβάλλω, προσβάλλω, συμβάλλω, υπερβάλλω. Njëlloj edhe etimologjia e gr. απελαύνω. Shih –val- Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën greke.
Ndryshe janë ndërtuar angl. simple, complex, double, dribble, etj. Shih vargun -ple, plec-, plect-, -plex, -plexity, -plexus, pli-, -pli, plic-, -plic, -plicat, plici-, -plicit, -plicate, -plication, -ply te Etimologji – lojra leksikore në gjuhë latine dhe ato neolatine.
de- + -ple- + -o > lat. depleo > angl. deplete, depletion.
ex- + -ple- + -o > lat. expleo
im- + -ple- + -o > lat. impleo
op- + -ple- + -o > lat. oppleo
re- + -ple- + -o > lat. repleo > angl. replete, repletion.
sup- + -ple- + -o > lat. suppleo
Fjalë të tjera të prejardhura: angl. appeal, appealable, appealer, appealingly, appealingness, appellant, appellate, appellation, appellative, compel, compellable, compellably, compellent, compeller, compelling, compellingly, dispel, dispeller, expel, expeller, impel, impeller, interpellate, interpellation, leptopellic, peal, pelt, propel, propellant, propeller, propelling, repeal, repealable, repealer, repel, repellant, repellant, repelled, repellency, repellent, repellently, unappealable, uncompellable. Shih –pel- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhët gjermanike, -pel- te Lojra leksikore në gjuhën greke, –poll- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhët sllave. Shih vargun bol-, ful-, fil-, -fil-, –pel-, -pl-, -pla-, -ple-, pli-, -plo-, plu-, pol-, viel, viel-, vol-. Shih vargun rus. –bol-, –cjell-, -bol-, vjel-, -vlje-, –poll- te Lojra leksikore në gjuhët sllave.
con- + -ple- + -o > lat. compleo > angl. complete, completion

bryo-, bry- Elemente fjalëformues grekë me kuptimet ‘lulëzim; lulëzoj; fryhem; shpërthen. Etim. bryo-, bry- < shq. bërë. Fjalë të prejardhura: angl. bryochore, bryochoric, bryocole, bryocolous, bryological, bryology, bryonies, bryony, bryophile, bryophilous, bryophily, Bryophyta, bryophyte, bryophytic, Bryozoa, bryozoan, embroyonic, embryectomy, embryo, embryogenesis, embryology, embryos. -ple, plec-, plect-, -plex, -plexity, -plexus, pli-, -pli, plic-, -plic, -plicat, plici-, -plicit, -plicate, -plication, -ply Lat. similis > angl. simple, lat. simplex. Lat. similis < sim = il. Lat. simplex > -plex-, -plex > angl. complex, complexity, complice, complicity;
Du-, tri-, quadru- + plex > angl. duplex, triplex, quadruplex
Plex- > angl. flex, fold, ply, veil; angl. ply, fr. plier, it. piegare, lat. plecto, plico, velorum. pleca, spanj. plegar. Lat. plico > lat. applico, circumplico, complico, displico, implico, interplico, replico.
ap- + lat. plico > lat. applico
circum- + lat. plico > lat. circumplico
com- + lat. plico > lat. complico
dis- + lat. plico > lat. displico
in- + lat. plico > lat. implico
inter- + lat. plico > lat. interplico
re- + lat. plico > lat. replico
Shih flect-, flex- te Etimologji në gjuhën latine dhe ato neolatine, plek-, -plek- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke.

pleio-, plei-, pleo-, pleon-, plio- Elemente fjalëformues grekë me kuptimet ‘më shumë; plot; i tepër; i shumëfishtë’. Shih ple-, pleini-, plen-, plet te Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, plethor-, plethysmo- te Lojra leksikore në gjuhën greke.

plethor-, plethysmo- Elemente fjalëformues grekë me kuptimet ‘tepri; plotësi; shtim’. Shih ple-, pleini-, plen-, plet- te Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, pleio-, plei-, pleo-, pleon-, plio- te Lojra leksikore në gjuhën greke.

plyno-, plyn-, plysi-, -plysis, plyto- Elemente fjalëformues greke me kuptime ‘laj; larje; ujit; ujitje. Shih gr. vj. πλύνω. Fjalë të prejardhura: angl. coloplysis, colpoplysis, otoplysis, plynter, plyntes, plyntria, rhinoplysis, sinoplysis. Shih lu-, lut-, luto-, luv- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën italiane dhe ato neolatine.

pneo-, pneumato-, pneumo- Shih –pn-, -pne- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

-po < -pere si te lat. interrumpo < lat. interrumpere. -pon-, -pos- Ex- + angl. pose, lat. pono > angl. expose, expound, fr. exposer, it. esposto, lat. expono, expositum. Lat. expono < ex- + lat. pono < shq. vendos < shq. vjen. Njëlloj si -poun-, -pos-, -pose- te gjuhët gjermanike. Shih -por-, pre-, -pri- . Shih edhe vargjet fthon-, -fthongos, fon, phon-, -phon- në gjuhën greke dhe svi-, vi-, -vi-, -von-, zva-, -zva-, -zvu-, zvin-, zvon-, zvuk në gjuhët sllave. per- Parash. latine. per- + : lat. percipio. pir-, -pir-, pyr-, pyro- < shq. bërë. Yll > yll > it. caldo > fr. chaud > angl. hot, ger. heiss, heiß, gr. καυτό > gr. έγκαυμα, καίομαι, καυστικός, καίω > gr. ηλιοκαμμένος, ηλιόκαυμα. Gr. καυτό > gr. πυρκαγιά, πυρκαϊά > gr. πυρ, πυρά > angl. burn, burning, fire, fry, pyrotechnics, fr. feu, ger. braten, brennen, Feuer, gr. πυροτεχνικός, gr. πυραμίδα, πυρασφαλής, πύραυλος, πυργίσκος, πύργος, πυρετικός, πυρετός, πυρετώδης, πυρετωδώς, πυρήνας, πυρηνικός, πύρινος, πυριτία, πυρίτιο, πυριτίου, πυροβολαρχία, πυροβολισμός, πυροβολισμού, πυροβόλο, πυροβόλο όπλο, πυροβολώ, πυροδοτώ, πυροκροτώ, πυρόλιθος, πυρομαχικά, πυρόσβεση, πυροσβεστήρας, πυροσβέστης, πυροστιά, πυροσφραγίζω, πυροτέχνημα, πυροτεχνήματα, πυροφάγος, πυρπολώ, πύρρειος νίκη, πυρρόξανθος, πυρσός, holl. braden, it. fuoco, pirotecnica, pirotecnico > angl. fever, feverish, ger. Fieber, fieberhaft, fiebrig, it. fervore, lat. fervor. Fjalë të prejardhura: angl. pure, purge, purify, fr. four, it. forno, furnace, fornaio, infornare, inferno, sfornare, purezza, Purgatorio, puro, lat. furnus.

port-, -port-, -port, portat- Elemente fjalëformues latine < shq. bërë. lat. porto < shq. mbart, bart < shq. barrë < shq. bërë. It. portare, lat. portare = shq. bart, mbart. ad + por + to > it. apportare, lat. apporto = angl. bring, carry, ger. bringen
ad + por + to > lat. adporto
con + por + to > lat. comporto, it. comportare
ex- + por + to > lat. exporto, it. esportare = angl. export, ger. ausführen
in + por + to > lat. importo, inporto, it. importare = angl. import, ger. einführen.
por + to > lat. porto = shq. mbart < barrë < shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire, -führen te ger. ausführen > por- te lat. porto, it. portare.
re + por + to > lat. reporto, it. rapportare = angl. report, ger. berichten
sub + por + to > lat. supporto, it. sopportare = angl. support
trans- + por + to > lat. transporto, it. transportare = ger. überführen, verfrachten. Lat. transporto > gr. angl. transport – gr. διαπορθμεύομαι. Krhs. angl. dispersion – gr. διασπορά.
Shih -por-, -port- te Lojra gjuhësore në gjuhët gjermanike, -por-, -porth- te Lojra gjuhësore në gjuhën greke.

prac-, prag-, -prag-, pragmat-, pragmato- prak-, -prak-, prax- Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire > angl. practicable, practical, practice, practitioner, pragmatagnosia, pragmatic, pragmatics, pragmatically, pragmatism, pragmatist, ger. Praxis, gr. vj. πρακτική, πρακτικός, πράσσειν, gr. e vj. πρᾶγμα, πραγματικός, πράσσειν, gr. e re διαπραγματεύομαι, διαπραγμάτευση, διαπραγματεύσιμος, διαπραγματευτής, διάπραξη, διαπράττω, lat. practica, practico, practicus.
Gr. πράττω = angl. practice, it. praticare < shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire. Ndërsa, gr. εισπράττω < angl. import, lat. importo. Shih port-, -port-, -port, portat- te Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. prae-, pre- Parash latine me kuptimin para. Lat. prae- + ci + -pere > lat. praecipio, njëlloj si anticipio.
Fjalë të ndërtuara me këto parashtesa: angl. preacquaint, preacquainted, preacquaintance, preagonal, pre-agricultural, preamble, preambular, preambulary, preambulate, preambulation, preambulatory, preambulous, preambulous, preamplifier, preanesthetic, preanaesthetic, preaortic, prearrange, preataxic, preaudience, preauricular, prebacillary, prebase, prebiotic, precancel, precanceled, precancellation, precancer, precancerous, precaution, precautious, precautiously, precede, precedence, precedent, preceding, etj. Shih
ar: gr. arqhi
er: ger. erst
or: angl. origin
fir: ger. first
fore-: angl. fore-, forefather, forerunner.
früh-: ger. fruher, Fruhling,
par-: Të parët (gjenealogjikisht): angl. parents, fr. parent, it. parente, lat. parens,
per-: rus. pjervoistoçnik (первоисточник) > rus. istoçnik (источник) > gr. tokos .
pri-. Përmes alternimit ar – bërë kemi angl. origin, it. origine > rus. причина.
pro: происхождение ‘origin’. Shih rus. начало, источник, возникновение, первопричина, исходный пункт
Shih pro- Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

-pre-, pre-, -pri- < shq. bërë. Parash. ex- + it. porre > it. esporre, esprimere. Njëlloj, ex- + angl. pose, lat. pono > angl. expose, expound, fr. exposer, it. esposto, lat. expono, expositum. Shih –fraz- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën greke, –raz- te Lojra leksikore në gjuhët sllave, piesi, -piesi- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke. Shih vargun -por-, por-,-pre-, pre-, -pri-.
con- + -pri- + -mere > lat. comprimo, comprimere
de- + -con- + -pri- + -mere > it. decomprimere
de- + -pri- + -mere > lat. deprimo, deprimere
ex- + -pri- + -mere > lat. exprimo, exprimere
ob- + -pri- + -mere > lat. opprimo, opprimere
por + -re > it. porre
pre- + - mere > lat. premo, premere
re- + -pri- + -mere > lat. reprimo, reprimere
-mere < shq. bërë, it. fare është krijuar për të evituar përsëritjen dy herë të shqipes bërë, it. fare. prim-, primi, primo- Parashtesë latine. Njëlloj si parash. latine pre-, prae- < shq. para < shq. bërë. Lat. primus. spanj. principiar. Shih pre-, prae- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, prin te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke. prin Ndajf., lidh. dhe parafj. greke πριν rrjedh nga shq. para < shq. bërë. Shih pre-, prae- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, prim-, primi, primo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. pro- Parash. latine pro- < shq. bëj, bërë. 1. pro- < parash. lat. per- < shq. bëj, bërë. Pro- + -cess > angl. process = shq. bërje. Angl. process > angl. procedure, procession, produce, production, it. produrre, produzione. Duco- te it. produco nuk ka lidhje etimologjike me lat. duco te lat. lat. abduco, adduco, circumduco, conduco, deduco, etj. Shih për këtë –duco- te te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine
2. Parash. gr. προ-, προς- , πρώτο-, lat. pro-, shq. para < shq. bëj, bërë. Fjalë të ndërtuara me këtë parashtesë: gr. προσδοκία, προσδοκώ, προτρέχω, προτυποποιώ, προϋποθέτω, προϋπόθεση, πρωτοετής, πρωτοποριακός, πρωτοπορώ, πρωτοπόρος, πρωτοτυπία, πρωτοφανής, πρωτοχρονιά, πρωτόπειρος, πρωτότοκος, πρωτότυπα, πρωτότυπο, πρωτότυπος, πρωτύτερα, πρωτύτερος, πρόσβαση, πρότυπο, πρώτον, πρώτος, holl. voordringen. Shembuj formimi fjalësh me parashtesën pro-: pro- + deliver > angl. proliferate. Shih edhe proliferate – prolong.
pro- + cedo > angl. proceed
pro- + segue > angl. prosecute,
pro- + gr. logos > prologue
pro- + -geny > angl. progeny.
Shih angl. fore-, ger. fort-, vor-, gr. προ-, προς- , πρώτο-, holl. voor, lat. prae-, pre-, shq. para-.
3. Parash. latine me kuptimin ‘mbroj’. Etim. angl. protect < pro- ‘para’ + tect = gr. theto ‘vendos’. Fjalë të krijuara me këtë parash. angl. pro – life, protection, it. proteggere, protezione, fr. protection, protège-tibia, protéger, shq. mbroj, mbrotje, serb. odbrana, etj. Ang. protection = serb. заштита ( = stand for). Shih pro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën sllave. -pta, -ptae, -ptam, -ptarum, -ptas, -pte, -pti, -ptis, -pto, -ptorum, -ptos, -ptum, -ptus si te lat. lat. interrumpo, interrupi, interruptum. Shih –pt te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike . Shih –pto te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke. -ptio, -ptionis prapashtesa emërore latine. –ptio, -ptionis < -pere + -tion. ra- Parash. italiane si te it. rafforzare. Shih ra-, re-, retro-, ri- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, re-, rück-, -rück-, zurück- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike. re- Parash. latine si te it. reinizio, lat. recreatio. Shih ra-, re-, retro-, ri- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, re-, rück-, -rück-, zurück- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike. re- + : lat. recipio, repleo, reprimo re- + -tro > lat. retro > holl. terug, ger. zurück. Krhs. angl. ridge, holl. rug, ger. Rück.
Shih -ter te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike, -tar te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën sanskrite.

retro- Parash. si te it. retrocessione, lat. retroflectere. Shih ra-, re-, retro-, ri- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, re-, rück-, -rück-, zurück- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike. Shih re-.

ri- Parash. si te it. ritrasmissione. Shih ra-, re-, retro-, ri- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, re-, rück-, -rück-, zurück- te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike.

secut-, seguen-, -seguen-, sequen-, -sequen-, sequi-, -siguien-, -sue Shq. vjen > it. seguente, lat. sequent > angl. consequence, consequential, consecutive, pursue, pursuit, queue, sequence, subsequent, sue, suit, it. conseguire, conseguenza, seguire, proseguire, lat. consequentia, spanj. subsiguiente. It. seguire > it. cacciare > fr. chasser > angl. chase. Angl. queue > it. coda. Krhs. angl. succession.

sed-, sedat-, sent-, -sid, sit-, -sess Elemente fjalëformues që rrjedh nga shqipja jam. Nga shqipja jam dhe togfjalëshi q’jam rrjedh vargu angl. seat, side, site, ger. Seite, Sitz, it. sede, sito, lat. situs < angl. is, fr. est, ger. ist, lat. est, shq. është < vargu i shq. jam + vargu i shq. them. Fjalë të prejardhura: it. residente, residenza, sito, sedere, lat. sedeo, sideo, situs, presedere, presiedere, presidente, presidenza ad- + sido > lat. adsido
as- + side + -o > lat. assideo
as- + sido > lat. assido
circum- + sede + -o > lat. circumsedeo
circum- + sido > lat. circumsido
con- + sido > lat. consido
de- + side + -o > lat. desideo
de- + sido > lat. desido
dis- + side + -o > lat. dissideo
in- + side + -o > lat. insideo
in- + sido > lat. insido
ob- + side + -o > lat. obsideo
ob- + sido > lat. obsido
per- sede + -o > lat. persedeo
per- + sido > lat. persido
pos- + side + -o > lat. possideo
pos- + sido > lat. possido
prae- + side + -o > lat. praesideo
re- + side + -o > lat. resideo
re- + sido > lat. resido
sub- + sido > lat. subsido
super- + sede + -o > lat. supersedeo
Fjalë të tjera të prejardhura: lat. sedens, sedentarius, sedeo, sedes, sedibilis, sedile, sedimen, sedimentum. Shih sass-, seat, -sent-, -sess-, set-, sid-, sit- te Lojra leksikore në gjuhët gjermanike, sid- te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhën sanskrite, sed- te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhët sllave. Shih -pon-, -pos- te Lojra leksikore në gjuhët latine dhe neolatine.

segn-, sign- Nga shqipet ai, ar dhe yll dhe togfjalëshi q’jam rrjedhin elementet fjalëformues -cogn-, cono-, connai-, connoi-, -gni, -gno-, -erken-, -kne-, -kno-, njoh, -segn-, -sign-, -techno, -zna- > angl. seal, assign, assignable, assignably, assignation, assignee, assigner, assignment, consign, consignation, consignatory, consignee, consignificant, consignify, consignment, consignor, countersign, countersignature, design, designable, designate, designation, designedly, designer, designingly, ensign, insignia, insignificance, insignificant, insignificantly, reassign, reassignment, resign, resignation, resignedly, resignedness, sign, signal, signalize, signally, signatory, signature, signer, signet, significance, significant, significantly, signification, signifier, signify, undersigned, it. segno, segnale, sigilo, ger. Siegel, Zeichen, lat. signale, signum, rus. знак. Shih Shih vargun gno-, -gnomic, -gnomical, -gnomonic, -gnomy, gnos-, -gnosia, -gnosia, -gnostic-, -gnostic, -gnosis, gnoto- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Shih cogn-, cogni- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, vargun gno-, -gnomic, -gnomical, -gnomonic, -gnomy, gnos-, -gnosia, -gnosia, -gnostic-, -gnostic, -gnosis, gnoto- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

simil-, simul-, -semble Lat. similis < sim = il + is. Lat. similis > angl. simple, lat. simplex. Lat. similis > angl. angl. sample > angl. example, lat. exemplum, > it. esempio. Lat. similis, it. simile > angl. simultaneous, it. simultaneo > it. coetaneo > gr. etos, it. eta.
Fjalë të prejardhura: angl. assemblage, assemble, assembly, assimilable, assimilate, assimilation, assimilationism, assimilative, assimilatory, dissemble, dissembler, dissimilar, dissimilarity, dissimilarly, dissimilate, dissimilation, dissimilitude, dissimulate, dissimulation, dissimulative, dissimulator, resemblance, resemble, semblance, similar, similarity, similarly, simile, simple, simplicity, simplified, simplify, simulacrum, simulate, simulation, simulative, simulatively, simulator, simultanagnosia, simultaneity, simultaneous, simultaneously,
Fjalë të tjera të prejardhura: angl. alike, like, likeness, same, sameness, seem, çek. sám, fr. semblable, sembler, ressembler, vraisemblable, ger. ähnlich, Ähnlichkeit, angleichen, gleich, gleichen, gleichsam, Gleichheit, Gleichung, obgleich, vergleichen, wenngleich, zeitgleich, zugleich, gr. ὁμός, it. sembrare, similarmente, similarità, simile, lat. dissimilis, homo-, semel, similo, simulo, rus. тот же самый, serb. samo, spanj. símil. Njëlloj edhe angl. simplex, single, singular, singularity, singularize, fr. simple, it. semplice, semplicità, lat. simplicitas, simpliciter, simplus, singularis, singulus. Lat. similis > lat. simplex.

-sist-, -sista, -sistan-, -siste, -sisti, -sisto, sta, sta-, -stacy, stad-, stagn-, stain, -stan, stan-, stand, stas-, στάσ-, -stasi, -stasia, -stasis, -staso, -stat-, στατ-, static, -static, stath, σταθ-, ste-, -ste, stead-, sted, -sten-, stet-, -sti-, -stin, -stit-, --stitute, -stitution Ky varg elementesh fjalëformues është pjesë e vargut më të plotë të Kodit të Gjuhës Shqipe star (star, ster, stir, stor, stur, stra, stre, stri, stro, stru), stay (stab, staj, stap, stay, step, stoj, stop, stup, stav, styv), stat (-sist-, -sista, -sistan-, -siste, -sisti, -sisto, sta, sta-, -stacy, stad-, stagn-, stain, -stan, stan-, stand, stas-, στάσ-, -stasi, -stasia, -stasis, -staso, -stat-, στατ-, static, -static, stath, σταθ-, ste-, -ste, stead-, sted, -sten-, stet-, -sti-, -stin, -stit-, --stitute, -stitution), stel (stal, stel, stil, stol, stul). Fjalë të prejardhura: rus. останавливать, останавливаться, остановиться, остановка. Shih stare, sto te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
Mashtrime gjuhësore me angl. stand dhe gr. θέτω, προ- + stand dhe pro- + θέτω:
gr. προστατεύω - angl. protect,
gr. προστασία - angl. protection.

spin-, spini-, spino- Te angl. spin jepet ideja në fjalorë sikur përmban në vetvete si kuptim të parë atë të ‘ardhjes rrotull’. Angl. spin = it. spingere. Italishtja spingere merr kuptimin ‘shtyj’. A mund të pajtohet kuptimi ‘rrotulloj’ me kuptimin ‘shtyj’? Etimologjia e anglishtes spin dhe ajo e italishtes spingere mund të kuptohen vetëm kur ato i shoqërojmë me ndajfoljet angl. around dhe it. avanti, të cilat u japin kuptime të ndryshme angl. spin dhe it. spingere. Elementi fjalëformues -pin, -pin- < shq. vjen. Prandaj dhe angl. spin around = shq. vjen rrotull, it. spingere avanti = vjen para duke marrë kuptimin shtyj para, përpara. Njëlloj ndodh edhe me angl. wind, që merr kuptime të ngjashme me angl. spin. Pin-, -pin- te angl. spin, it. spingere = win te angl. wind < shq. vjen. Edhe angl. wind kuptimet e ‘gjarpërimit, ‘kurdisjes’ dhe ‘mbështjelljes’ ia jep ndajfolja angl. around. Angl. spin > angl. spinal > angl. spiral > angl. spherical > angl. sphere. (pin – pir, alternim vjen – bërë).
Angl. spinal > angl. spine > angl. spike.
Fjalë të prejardhura: anospinal, anterospinal, cerebrospinal, cervicispinal, costispinal, dorsispinal, interspinal, juxtaspinal, nasospinale, omphalospinous, spinal, spinalgia, spinalis, spinant, spinate, spination, spine, spineless, spinescent, spinet, spinicerebrate, spiniferous, spiniform, spinifugal, spinigerous, spininess, spinipetal, spinisternite, spinney, spino-occipital, Spinosaurids, Spinosaurus, spinose, Spinosuchus, spinous, spinulate, spinulation, spinule, spinulescent, spinuliferous, spinulose, spinulous, spiny.
Shih vargun spir-, spiri-, spiro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

spir-, spiri-, spiro- Elementet fjalëformues grekë spir-, spiri-, spiro- < vargu i elementeve fjalëformues spin-, spini-, spino-. Kuptime: Prejardhjen e spir- nga spin e dëshmojnë edhe sinonimia ger. Spiral – ger. Wendel, ku Wendel < angl. wind, ger. wenden, winden. Krhs. dhe angl. bind, ger. binden. Fjalë të prejardhura: angl. conchospiral, spiradenitis, spiradenoma, spiral, spiranthy, spiraster, spire, spiricle, spiricles, spirifer, spiriferous, Spirillaceae, spirillicidal, spirillicide, spirillolysis, spirillosis, spirillotropic, spirillotropism, spirillum, spirivalve, spiro-, spirocyst, spiroid, spironeuron, spiroplasmas, spirulate, ger. Spirale, spiralförmig, Spiral-, spiralig, gr. σπείρα, σπειροειδής. Shih vargun spin-, spini-, spino- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. spir-, -spir-, spira-, spirat-, -spire, -spiring, -spiration, -spirational, spiro- Elemente fjalëformues latinë me kuptimet frymë; shpirt; mendje; guxim. Etimologjikisht, këto elemente rrjedhin nga gr. εκπνέω < element fjalëformues –pne- < shq. vjen. Krhs. lat. suspiro – rum. suspina. Lat. exspiro < ex- + -s- + -pir- + -o. Lat. exspiro > -spir-. Gr. εκπνέω – angl. expire (pen – pir, alternim vjen – bërë).
a- + -spir- + -o > lat. aspiro.
ex- + -spir- + -o > lat. exspiro. Krhs. gr. εκπνέω.
con- + -spir- + -o > lat. conspiro.
in- + -spir- + -o > lat. inspiro. Krhs. gr. εμπνέω.
per- + -spir- + -o > lat. perspiro.
re- + -spir- + -o > lat. respiro. Krhs. gr. αναπνέω.
sub- + -spir- + -o > lat. suspiro > angl. sigh.
trans- + -spir- + -o > lat. transpiro.
Fjalë të prejardhura: angl. antiperspirant, aspirant, aspirate, aspiration, aspirator, aspiratory, aspire, aspiringly, conspiracy, conspiration, conspirator, conspire, conspiringly, dispirit, dispiritedly, dispiritedness, dispiritingly, evapotranspiration, expiration, expiratory, expire, expiry, inspiration, inspirational, inspirationally, inspire, inspiredly, inspirer, inspiringly, perspirant, perspiration, perspiratory, perspire, perspired, perspiring, perspiringly, photorespiration, reinspiration, reinspire, respiration, respirative, respirator, respiratory, respire, spiracle, spirant, spirit, spirited, spiritedly, spiritedness, spiritism, spiritless, spiritlessly, spiritual, spiritualism, spiritualist, spiritualistic, spirituality, spiritualization, spiritualize, spiritually, spirituelle, spirituous, spirituousness, spirogram, spirograph, spirography, spirometer, spirometer, spirometrics, sprightliness, sprightly, sprite, suspiration, suspire, suspire, transpirable, transpiration, transpiratory, transpire, fr. soupirer, it. sospirare, spirare, spirito, lat. spirabilis, spiraculum, spiramentum, spiratio, spiritalis, spiritalitas, spiritaliter, spiritus, port. suspirar, rum. suspin, suspina, spanj. espirar, suspirar.
Shih –pn-, -pne- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën greke, anima- te Etimologji - Lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, anemo- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke.

stab, staj, stap, stay, step, stoj, stop, stup, stav, styv Ky varg elementesh fjalëformues është pjesë e vargut më të plotë të Kodit të Gjuhës Shqipe star (star, ster, stir, stor, stur, stra, stre, stri, stro, stru), stay (stab, staj, stap, stay, step, stoj, stop, stup, stav, styv), stat (-sist-, -sista, -sistan-, -siste, -sisti, -sisto, sta, sta-, -stacy, stad-, stagn-, stain, -stan, stan-, stand, stas-, στάσ-, -stasi, -stasia, -stasis, -staso, -stat-, στατ-, static, -static, stath, σταθ-, ste-, -ste, stead-, sted, -sten-, stet-, -sti-, -stin, -stit-, --stitute, -stitution), stel (stal, stel, stil, stol, stul). Shih stare, sto te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Fjalë të prejardhura:
stav: rus. оставаться, оставить, отставлять, подставка.
step, stup: rus. вступать, вступаться, вступаться, вступить, вступить, вступление, выступ, выступ, выступающий, выступление, заступ, степень, ступать, ступень, ступить, уступить
–stoj- : rus. расстояние, стоянка, стоять.

stal, stel, stil, stol, stul Ky varg elementesh fjalëformues është pjesë e vargut më të plotë të Kodit të Gjuhës Shqipe star (star, ster, stir, stor, stur, stra, stre, stri, stro, stru), stay (stab, staj, stap, stay, step, stoj, stop, stup, stav, styv), stat (-sist-, -sista, -sistan-, -siste, -sisti, -sisto, sta, sta-, -stacy, stad-, stagn-, stain, -stan, stan-, stand, stas-, στάσ-, -stasi, -stasia, -stasis, -staso, -stat-, στατ-, static, -static, stath, σταθ-, ste-, -ste, stead-, sted, -sten-, stet-, -sti-, -stin, -stit-, --stitute, -stitution), stel (stal, stel, stil, stol, stul). Shih stare, sto te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine. Fjalë të prejardhura:
–stjel- < ger. stellen < … > rus. стелить.
-stil-, -stol-: it. apostolo, diastole, distillare, distillato, distillazione, distilleria, instillare, epistola, stola, stalla, stallo, stilla, stillante, stillare, stile, stilo, stolido, stolto, lat. destillo, distillo, instillo, instillatum, stilla, stillare, stillatum, stillarium, stillatim, stillicidium, stillo, stillanter, stillaticius, stillatio. Shih stal, stel-, -stel-, -stil-, stul- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët gjermanike, stal-, stil-, stol- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke.

stare, sto Etim. lat. ex = ger. es ist > angl. exist, it. esisto (esistere), essere, lat. esse, exsisto, existo, exsto > lat. stare, sto, it. stare, port. & spanj. estar, rum. sta, rus. стоять > fr. être, gr. ἵστημι, σταματώ, skrt. tíṣṭhati. Kështu, në latinisht kemi:
ante- + -sto > lat. antesto
anti- + -sto > lat. antisto
a- + -sto > lat. asto
ad- + -sto > lat. adsto
circum- + -sto > lat. circumsto
con- + -sto > lat. consto
di- + -sto > lat. disto
ex- + -sto > lat. existo
in- + -sto > lat. insto
inter- + -sto > lat. intersto
ob- + -sto > lat. obsto
per- + -sto > lat. persto
prae- + -sto > lat. praesto
re- + -sto > lat. resto
super- + -sto > lat. supersto
Duke zëvendësuar ar me rrënjët e Kodit të Shqipes ai, yll dhe at është formuar vargu star, stat, stay, stel me të cilin janë formuar me dhjetra mijë fjalë që shprehin nocionin e ‘qëndrimit’ si p.sh. gr. σταμάτημα, στέκομαι, στήριγμα. Fjalë të prejardhura: angl. restaurant, restore, restoration, store, fr. restaurant, restaurer, restauration, it. restaurare, restauratore, restaurazione, restauro, lat. restauro.

-stendo-, -stens-, -stin-, tendo, -tendo, -ten-, -tent-, -tin- < angl. stand < vargu star, stat, stay, stel < rrënjët e Kodit të gjuhës shqipe. Shih -stasi, -stasis, tein-, -tein- në gjuhën greke, -stain-, -stin, -tain-, -tend-, -tens-, -stand, -stend te Lojra leksikore në gjuhët gjermanike, -tahn-, -tjag-, -tjazh- -tjan-, -tas-, -tjashç te Lojra leksikore në gjuhët sllave. Shih vargun star, stat, stay, stel dhe nënvargun stat (-sist-, -sista, -sistan-, -siste, -sisti, -sisto, sta, sta-, -stacy, stad-, stagn-, stain, -stan, stan-, stand, stas-, στάσ-, -stasi, -stasia, -stasis, -staso, -stat-, στατ-, static, -static, stath, σταθ-, ste-, -ste, stead-, sted, -sten-, stet-, -sti-, -stin, -stit-, --stitute, -stitution). Njëlloj edhe gr. theto. Shih theto te Lojra leksikore në gjuhën greke. Fjalë të prejardhura: lat. abstineo, attenuo, attendo, attineo, circumteneo, contendo, contineo, continuo, continuus, detineo, distendo, distineo, extendo, extenuatus, extenuo, hypotenusa, intendo, intentio, ostensus, ostendo, obtineo, pertineo, portendo, praetendo, retinaculum, retineo, sustineo, subtendo, transtineo. ab-, abs- + stin, tin + eo > lat. abstineo
at- + ten + uo > lat. attenuo > lat. attenuatus
at- + tendo > lat. attendo
at- + tin + -eo > lat. attineo
circum- + ten + -eo > lat. circumteneo
con- + tendo > lat. contendo
con- + tin + eo > lat. contineo
con- + tin + uo > lat. continuo
con- + tin + uus > lat. continuus
de- + tin + eo > lat. detineo
di-, dis- + stendo, tendo > lat. distendo
di-, dis- + stin, tin + -eo > lat. distineo
e-, ek-, ex- + stendo, tendo > lat. extendo
e-, ek-, ex- + ten + uo > lat. extenuo
in- + tendo > lat. intendo
in- + tentio > lat. intentio
o-, ob-, obs- + tendo, stendo > lat. ostendo
ob- + tin + eo > lat. obtineo
per- + tin + eo > lat. pertineo
por- + tendo > lat. portendo
prae- + tendo > lat. praetendo
re- + tin + eo > lat. retineo
sub- + stin, tin + eo > lat. sustineo
sub- + tendo > lat. subtendo
trans + tin + -eo > lat. transtineo

-stro-, -stru- Angl. construct, rus. stroit’, shq. shtroj – angl. destroy, destruct
Angl. destroy > (fig.) angl. distraught, detritus, fr. détruire, détruit, it. distrutto
Fr. détruit, it. distrutto - angl. detritus (1795)
Fjalë të prejardhura: angl. deterioration, titer, titration (1864), titrant, titratable, titrated, titrator.
Titration: një lëndë kimike e ngurtë, që tritohet, shtypet e thërrmohet në mënyrë që mbi të veprojë sa më mirë një reagent i caktuar. Ky proces i ka dhënë emrin titrimit. Kujto titullimin.
Angl. instruct, instruction, construct, construction, destroy, destruction, rus. strojit’ (строить), strojenije (строение),
Shih tropi, trofi te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke

sub- Parash. lat.
sub- + : lat. suscipio.

-ter, -tra, -tro Element fjalëformues. Shih vargun e shqipes thërras te Kodi i Shqipes.
ai + ter > fr. autre
al + ter > lat. alter, it. altro
en- + con + ter > angl. encounter > lat. contra
ex- + ter > lat. extra-, it. estra-, stra-, shq. stër- > angl. strange, it. esterno, estero, straniero. Fjalë të ndërtuara me el. fjalëformues estra- > it. estraconiugale, estracontrattuale, estradotale, estraeuropeo, estragalattico, estragiudiciale, estragiudiziale, estralegale, estramurale, estraparlamentare, estraprocessuale, estrasistole, estrasistolia, estrasistolico, estrasolare, estratemporale, estraterritoriale. Fjalë të ndërtuara me el. fjalëformues stra- > it. straordinario, strapotente, straricco.
in- + ter > 1. lat. inter, intra > fr. entre, entre-, ger. unter, unter-, skrt. antár , shq. ndër , ndër-.
in- + -ter > 2. angl. through, -through, ger. durch, durch-, gr. διερ-, lat. trans-, it. tras-, tra-.
re- + -tro > lat. retro > holl. terug, ger. zurück. Krhs. angl. ridge, holl. rug, ger. Rück.
Shih -ter te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhët gjermanike, -tar te Etimologji – Lojra Leksikore në gjuhën sanskrite.

term-, termin- Elemente fjalëformues latin me kuptimin ‘fund; kufi; i fundit’. Etim. I. shq. yll > ger. alt, angl. old > angl. limit, it. ultimo, lat. ultimus. II. Angl. limited, ultimate, lat. ultimus – angl. final, it. finale, lat. finalis (rishkrime). Angl. final, it. finale, lat. finalis > terminalis. Fjalë të prejardhura: angl. conterminous, conterminously, determinable, determinably, determinant, determinate, determinately, determination, determination, determinative, determinatively, determine, determined, exterminate, extermination, exterminator, indeterminable, indeterminate, indeterminately, indeterminateness, indetermination, interminable, interminably, predetermination, term, terminable, terminably, terminal, , terminally, terminate, termination, terminator, terminology, terminous, lat. Terminalia, Terminus. Krhs. angl. final, last, limit, terminal. Shih fin-, ultim- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

-tio < tion. Shih -tion në gjuhë gjermanike si anglishtja dhe gjermanishtja, dhe në gjuhë neolatine si frëngjishtja. traho Angl. extract, lat. extraho < lat. extra < lat. ex- < lat. e- < shq. ai. abs- + lat. traho > lat. abstraho
at- + lat. traho > lat. attraho
circum- + lat. traho > lat. circumtraho
con- + lat. traho > lat. contraho
de- + lat. traho > lat. detraho
dis- + lat. traho > lat. distraho
inter- + lat. traho > lat. intertraho
in- + lat. traho > lat. intraho
ob- + lat. traho > lat. obtraho
per- + lat. traho > lat. pertraho
pro- + lat. traho > lat. protraho
re- + lat. traho > lat. retraho
sub- + lat. traho > lat. subtraho
super- + lat. traho > lat. supertraho

tra- Parash. italiane. Lat. inter > angl. through, -through, ger. durch, durch-, gr. διερ-, lat. trans-, it. tras-, tra-. Shih inter, inter-, intero-, intra. Fjalë të krijuara me ndihmën e parash. tra-: it. tramandare, trapiantare, trapianto.

trans- Parash. latine. Lat. inter > angl. through, -through, ger. durch, durch-, gr. διερ-, lat. trans-, it. tras-, tra-. Shih inter, inter-, intero-, intra. Fjalë të krijuara me ndihmën e parash. trans-: lat. transfero, transgredior, transgression, transgressus, transgressor, translatio, translator, translatus, transmitto, transmissio, transmissum, transplanto, transplantatum.

tras- Parash. italiane. Lat. inter > angl. through, -through, ger. durch, durch-, gr. διερ-, lat. trans-, it. tras-, tra-. Shih inter, inter-, intero-, intra. Fjalë të krijuara me ndihmën e parash. tras-: it. trasportare, trasporto, trasformare, trasformazione, trasmettere, trasmissione.

tribu-, tribu-, tribun Shq. bërë, it. fare, fr. faire, heb. bara > shq. zhbërë, it. disfare. Të shpërndash diçka don të thotë të zhbësh diçka, më shpesh në sasi. Kjo zhbërje e diçkaje (në sasi) jep mundësinë për shpërndarje. Prandaj, it. disfare > it. distribuire. Ai që shpërndan diçka (të mirë), ai kontribuon në diçka. Ndaj dhe it. distribuente > it. contribuente. Njeriut, që shpërndan gjëra të mira, i njihen veti të mira. Prandaj dhe it. contribuire > it. attribuire (qualità). Këto cilësi quhen angl. attribute. Ky njeri me atribute e kontribute nderohet, prandaj angl. pay tribute. Këta njerëz me atribute e kontribute, i quajnë tribunë dhe janë këta, dhe vetëm këta që duhet të hipin në tribunë. Deri këtu nuk kemi asnjë gjë të keqe. E keqja ka filluar kur për çdo gjuhë krijuan fjalë paralele me këto fjalë. Dhe a e dini sa janë këto fjalë. Aq sa ka patur të marrosur njerëzimi në çdo popull. Të gjithë të marrosurit kanë nxituar të krijojnë për këto fjalë neologjizma. Të gjitha mutësira të panevojshme. Të tilla kemi shumë edhe në gjuhën tonë! Fjalë të prejardhura: attribution, attributive, attributively, attributiveness, contributable, contribute, contribution, contributive, contributively, contributiveness, contributor, contributory, distribute, distributer, distribution, distributive, distributively, retribution, retributive, retributively, tribe, tribune, tributary, tribute.

-tta, -tte, -tti, -tto si te it. descritto, interrotto. –tto = pt, pta, pte, …. Shih –pt te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike, -pta, -ptae, … te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, si dhe –pto te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke.

turb-, turbin-, turbo-, turbu- Elemente fjalëformues në latinisht me kuptimet i trazirë, i trazuar; në mënyrë të çrregullt; pështjellim, vorbull. Etim.
fr. tourbillon < fr. tour = lat. rota + billon [bijon] – fr. vient ‘vjen’. angl. whirlwind < angl. whirl = angl. circle + win ‘vjen’. Fr. tourbillon > angl. turbulent, etj. Fjalë të prejardhura: angl. bioturbation, cryoturbation, disturbance, disturbedly, disturber, disturbingly, faunalturbation, pedoturbation, perturb, perturbable, perturbance, perturbation, perturbation., perturbedly, pseudoturbinal, quasiturbine, tourbillon, trouble, troubled, troubledness, troubler, troublesome, troublesomely, troublesomeness, troubling, troublous, troublously, troublousness, tuborsupercharger, turbellarian, turbid, turbidimeter, turbidimetry, turbidite, turbidity, turbidly, turbidness, turbidostat, turbinal, turbinal, turbinate, turbinated, turbination, turbine, turbinectomy, turboalternator, turboblower, turbocharger, turbodrill, turbofan, turbofighter, turbojet, turbomilling, turbopause, turboprop, turbosphere, turbosupercharger, turbot, turbulence, turbulency, turbulent, turbulently.

ultim- Element fjalëformues latin me kuptimin ‘i fundit’. Etim. I. shq. yll > ger. alt, angl. old > angl. limit, it. ultimo, lat. ultimus. II. Angl. limited, ultimate, lat. ultimus – angl. final, it. finale, lat. finalis (rishkrime). Fjalë të prejardhura: antepenult, antepenultimate, penult, penultima, penultimate, ultima, ultimate, ultimately, ultimatum, ultimazione, ultimo, ultimobranchial, ultimogeniture, ultimum, it. ultimamente, ultimare, ultimativo, ultimissima, ultimogenito. Krhs. angl. final, last, limit, terminal. Shih fin-, term-, termin te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.

v Shkronja v. Shih ndërrimet b, f, p, v, w – m, n në Kodin e Shqipes. Angl. father – holl. vader – ger. Vater – it. padre, gr. πατέρας, lat. pater. Njëlloj edhe angl. Peter, fr. Pierre, it. Pietro, rus. Петр.

-van-, -ven- < shq. vjen. shq. vjen, it. venire > it. svenire. Fjalë të prejardhura: angl. vanish, it. svanire. Krhs. angl. faint, feign, finta, finzione, it. fingere.

-vare Shih vargun –bare, -bere, -boir, -pare, -vare, -vere, -voir, si dhe vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’.
pro- ‘para + -vare ‘bërë > it. provare, ger. probieren > it. vero > fr. vrai, vérité, it. verità, rus. вера, верить, верность, верный, веровать, доверие, доверять. Fjalë të prejardhura: angl. approve, approbation, approval, disapproval, proof, ger. Probe, prüfen, Prüfung, it. approvare, approvazione, it. probabile, probabilità, prova, provabile rus. одобрять, про́бовать, проверка, serb. odobrovati, dobro > rus. пример, примерять, примерить (M = W). Shih rus. утвердить, утверждать, твердый – it. forte.

-vato Prapash. Pjesëz e së shkuarës në italisht e foljeve që mbarojnë me –vare. Nga shq. bërë, heb. bara, it. fare, fr. faire rrjedhin prapash. foljore në italisht –are, -bare, –care, -cere, -ere, -fare, -gare, -gere, -here, -ire, -mare, -mere, -pare, -piare, pire, -vare. Pjesëzës italiane –vato në anglisht i përgjigjet –ved: it. curvato – angl. curved, it. provato – angl. proved, it. conservato – angl. conserved. –ved rrjedh nga ve < shq. vjen + -d > -ed. Shih –vate te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët gjermanike, –vat’ (-вать), –vat’sja (ваться) te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët sllave, -vatis te Etimologji - lojra leksikore në gjuhën greke.

ve-, -ve-, vi- it. svegliare < angl. eve, it. veglia < lat. vigilia < shq. vjen gjallë > it. evangelo, shq. ungjill.
mar-, mera- = it. –mare, -mere + vigilia > angl. marvel, marvelous, it. meraviglia, meravigliarsi, meraviglioso, spanj. maravilla, maravilloso, port. maravilha.
Shih we- te Etimologji – Lojra në gjuhët gjermanike, –πνώ te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhën greke, uyan- te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhët altaike.

-ved-, ved-, -vid-, -vis-, vis- < shq. vjen > … Shih vid-, -vid te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët sllave.

ven-, -ven-, vin-, -vin- < shq. vjen si te fr. venir, revenir, revenue, it. venire, gr. vj. βαίνω > angl. come, ger. kommen, PIE *gwem gr. αφικνούμαι, βγαίνω, φθάνω, έρχομαι, μπαίνω, πηγαίνω. Ger. kommen > angl. commence, commencement, fr. commencer, commencement, it. cominciare, incominciare, ricominciare, spanj. comienzo > it. inizio, iniziare > lat. ignition > angl. ignite, ignition. Shih vargun e shqipes vjen te Kodi i Gjuhës Shqipe. Shih –guente, -pan-, -pian-, -pium, –quent, ven-, -ven-, vin-, -vin- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine.
I.
ad- + ven + -io > lat. advenio
ante- + ven + -io > lat. antevenio
circum- + ven + -io > lat. circumvenio
contra- + ven + -io > lat. contravenio
con- + ven + -io > lat. convenio
de- + ven + -io > lat. devenio
e- + ven + -io > lat. evenio
inter- + ven + -io > lat. intervenio
in- + ven + -io > lat. invenio
ob- + ven + -io > lat. obvenio
per- + ven + -io > lat. pervenio
prae- + ven + -io > lat. praevenio
pro- + ven + -io > lat. provenio
re- + ven + -io > lat. revenio
sub- + ven + -io > lat. subvenio
super- + ven + -io > lat. supervenio
trans- + ven + -io > lat. transvenio
ven + -io > lat. venio
ven + -to > lat. vento
II.
a + di- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. addivenire
anti- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. antivenire
a + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. avvenire
circon- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. circonvenire
contra- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. contravvenire
con- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. convenire
dis- + con- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. disconvenire
di- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. divenire
inter- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. intervenire
intra- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. intravenire
intra-- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. intravvenire
in- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. invenire
per- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. pervenire
pre- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. prevenire
pro- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. provenire
ri- + con- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. riconvenire
ri- + di- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. ridivenire
ri- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. rinvenire
ri- + sub- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. risovvenire
ri- + s + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. risvenire
ri- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. rivenire
s- + con- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. sconvenire
sopra- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. sopravvenire
sub- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. sovvenire
s- + -ven- ‘vjen’ + -ire > it. svenire
Fjalë të tjera të prejardhura nga shqipja ‘vjen’: shq. vjen > angl. come, ger. kommen > fr. chemin, ger. Kamin, it. cammino, camminare, lat. caminus, camminus, port. caminho, spanj. caminar, caminante, camino.
vjen + shq. Hyll > lat. vigilia > angl. eve, fr. veille, it. veglia > angl. vigilate, it. vigilare > çek. probudit se, vzbudit se, ger. aufwecken, wecken, it. svegliare, pol. budzić się, pobudzić, rus. будить, пробуждать, slovak prebudiť sa, vzbudiť, zobudiť sa, sloven. prebuditi, vzbuditi, zbuditi, zbuditi se. Shih we- te Etimologji – Lojra në gjuhët gjermanike, ve-, -ve-, vi- te Etimologji – Lojra në gjuhën latine dhe ato neolatine, -pn-, -pno te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhën greke, uyan- te Etimologji – Lojra leksikore në gjuhët altaike.

vent-, -vent- Elemente fjalëformues latin me kuptimin ‘ajër; erë’. Etim. angl. wind, ger. Wind, fr. vent, it. vento < shq. vjen. Fjalë të prejardhura: hyperventilate, hyperventilating, hypoventilation, vent, ventiduct, ventifact, ventil, ventilable, ventilate, ventilation, ventilative, ventilator, ventometer, ventose. Lat. vent-, -vent- > flatu, fiat-. Krhs. angl. windy, ger. windig - rus. svjezhij.

ver-, -ver- Elemente fjalëformues < shq. bërë. Shih vargun e shq. bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe. Alternime ver – ve angl. divert – angl. deviate -vere Shih vargun –bare, -bere, -boir, -pare, -vare, -vere, -voir, si dhe vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. It. bere, fr. boire < lat. bibere. Shih –bere. pio- + vere > it. piovere. Krhs. me it. piombare.
scri- + -vere > it. scrivere
Krhs. angl. receive, it. ricevere, port. receber, spanj. recibir.

-ver-, -vere, -vert-, vert- Elemente fjalëformues < shq. bërë. Angl. revert < angl refer, fr. refaire < re + it. fare, shq. bërë > lat. vertere, PIE *wert-, rus. вертеть, serb. vratiti, skrt. vartayati. Shih -vert- te Etimologji – Lojra në gjuhët gjermanike, –vrt- te Etimologji – Lojra në sanskritisht, vargun -br-, brat-, -vjer-, -vor-, -vr-, -vrash-, -vrat-, -vrt- te Etimologji - lojra leksikore në gjuhët sllave.
ad- + -ver- + to > lat. adverto
a- + -ver- + to > lat. averto
con- + -ver- + to > lat. converto
de- + -ver- + to > lat. deverto
di- + -ver- + to > lat. diverto
e- + -ver- + to > lat. everto
inter- + -ver- + to > lat. interverto
in- + -ver- + to > lat. inverto
ob- + -ver- + to > lat. obverto
per- + -ver- + to > lat. perverto
re- + -ver- + to > lat. reverto
sub- + -ver- + to > lat. subverto
trans- + -ver- + to > lat. transverto
ver + to > lat. verto > rus. вертеть, serb. vratiti, skrt. vartayati. Fjalë të prejardhura: në gjuhët gjermanike: angl. adverse, advert (dhe refer), advertence, advertency, advertent, advertently, advertise, advertisement, aversion, avert, conversion, convert, converted, diversion, divert, diverted, inadvertent, inadvertently, inversion, invert, inverted, obvert, perverse, perversion, pervert, reversion, revert, subversion, subversive, subvert, transverse. Shih edhe refer, reference
në gjuhën latine dhe ato neolatine: lat. versio, versus.
në gjuhët sllave: bullg. връщане, въртя (се), въртене, завъртам (се), обръщам, обръщам се, обрат, обръщане, обърната, поврат, повъртявам, превръщам (се), çek. obrat, obracet, obrátit, odvrátit, vrátit, pol. obracać, obracać się, obrócić, obrót, warzyć, zwarzyć, zwracać, zwrot, zwrócić, rus. вертеть, вертеться, возвращаться, ворочать, вращать, вращаться, выворачивать, оборот, обратно, отвращение, переворачивать, переворачиваться, повернуть, повертывать, повертываться, поворачивать, поворачиваться, поворот, поворотный, поворот поворотный, подвернуть, превращать, превращаться, свернуть, serb. navršiti, obrnuti, obrt, osvrnuti se , osvrt, vrteti, slovak. obracať, obracať sa, obrat, obrátiť, závrat.
Shih -br-, brat-, -vjer-, -vor-, -vr-, -vrash-, -vrat-, -vrt- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhët sllave.

voc-, voca-, vocab-, -vocable, vocat-, -vocation, -vocative, vok-, -voke Ky varg rrjedh nga vargjet fthon-, -fthongos, fon, phon-, -phon-, në gjuhën greke dhe svi-, vi-, -vi-, -von-, zva-, -zva-, -zvu-, zvin-, zvon-, zvuk në gjuhët sllave, të cilët nga ana e tyre rrjedhin nga lat. expono. Fjalë të prejardhura: angl. advocate, convoke, evoke, voice, vowel, fr. vocal, vocable, vocabulaire, vocalique, vocaliser, vocative, vocation, vociférer, voyelle, voix, it. voce, lat. vox.

-voir Shih vargun e shqipes bërë në Kodin e Gjuhës Shqipe, apo më mirë, Kodi i Gjuhës Universale’. Fjalë të prejardhura: fr. devoir, recevoir. Krhs. angl. receive, it. ricevere, port. receber, spanj. recibir.

volu-, volut-, -volute, -volution, -volve, volv- Ky varg elementesh fjalëformues, që u jep fjalëve, që formohen me ndihmën e tij, kuptime si ‘kthim, mbështjellje, rrotullim’ vjen nga angl. involve.
Lat. simplex > -plex-, -plex > angl. complex, complexity, complice, complicity;
Du-, tri-, quadru- + plex > angl. duplex, triplex, quadruplex
Plex- > angl. flex, fold, ply, veil; angl. ply, fr. plier, it. piegare, lat. plecto, plico, velorum. pleca, spanj. plegar. Lat. plico > lat. applico, circumplico, complico, displico, implico, interplico, replico.
Lat. involvo = angl. envelop, infold, veil. Lat. involvo > lat. volvo > lat. advolvo, circumvolvo, convolvo, devolvo, evolvo, obvolvo, provolvo, revolvo, subvolvo.
Fjalë të tjera të prejardhura: angl. advolution, circumvolute, circumvolutio, circumvolution, circumvolve, circumvolving, convolute, convoluted, convolution, convolutional, counterrevolution, counterrevolutionary, counterrevolutionist, demivolt, devolution, devolutionist, devolve, devolvement, evolute, evolution, evolutional, evolutionary, evolutionism, evolutionist, evolvable, evolve, evolvement, evolver, involucre, involute, involuted, involution, involutional, involve, involved, involvedly, involvedness, involvement, multivoltine, obvolute, obvolution, obvolvent, omentovolvulus, revolt, revoltingly, revolute, revolution, revolutionism, revolutionist, revolutionize, revolve, revolver, trivoltine, univoltine:, vault, vaulter, volubility, voluble, volubleness, volubly, volucrine, volume, volumeter, volumetry, voluminal, voluminous, voluminously, voluminousness, lat. involucrum, involumen, involumentum, involute, involution, involuto, involutus, involvulus. Shih flect-, flex- te Etimologji në gjuhën latine dhe ato neolatine, -ple, plec-, plect-, -plex, -plexity, -plexus, pli-, -pli, plic-, -plic, -plicat, plici-, -plicit, -plicate, -plication, -ply te Etimologji në gjuhën latine dhe ato neolatine, plek-, -plek- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën greke.

wen-, win- < shq. vjen. Shih spin-, spini-, spino- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine, spir-, spiri-, spiro- te Etimologji – lojra leksikore në gjuhën latine dhe ato neolatine

-zione Shih –tio në latinisht, -tion në gjuhë gjermanike si anglishtja dhe gjermanishtja, si dhenë gjuhë neolatine si frëngjishtja.

* * *

Nuk ka qenë nevoja të krijoheshin më kot gjithë këto gjuhë, kur fjalët e të gjitha gjuhëve janë krijuar duke u nisur nga të njëjtat rrënjë.
Clirim Xhunga
skampini nuk ndodhet në linjë