Bardhyl Çaushi u lind më 15 gusht të vitit 1936, në qytetin e bukur të Gjakovës. Bardhyl Çaushi, në vitin 1999 u kidnapua nga forcat ushtarako-policore serbe dhe konsiderohet i zhdukur.
Shkollimin fillor Bardhyl Çaushi e kishte përfunduar në vendlindje, ndërsa shkollimin e mesëm e ka përfunduar në qytetin e Prishtinës me sukses të shkëlqyeshëm.
Në vitin akademik 1955/1956, z. Çaushi e regjistroi fakultetin juridik në Universitetin Shtetëror të Beogradit, ndërsa pas përfundimit të semestrit të parë ishte transferuar në Universitetin Shtetëror të Shkupit në të njëjtin drejtim, ku kishte përfunduar studimet universitare në muajin shtator të vitit 1959, me notën mesatare 9.
Për Bardhyl Çaushin thuhet që ka qenë student i dalluar dhe kishte prirje profesionale edhe pse ishte në moshë të re. Pas përfundimit të studimeve universitare, z. Çaushi ishte punësuar si referent në Gjykatën Komunale në qytetin e Gjakovës.
Ndërsa në vitin 1960 ishte i detyruar nga ligjet shtetërore të Kosovës ta kryente shërbimin ushtarak. Pas kryerjes së shërbimit ushtarak ishte emëruar si gjyqtar pranë Gjykatës Komunale të qytetit të Gjakovës, ndërsa në fund të vitit 1965 z. Çaushi si profesionalist i lartë emërohet si gjyqtar në Gjykatën e Qarkut në qytetin e Pejës.
Në muajin shkurt të vitit 1967 u zgjodh kryetar i Gjykatës Komunale në qytetin e Gjakovës dhe në fillim të vitit 1969 u shkarkua nga ky funksion për ta përfunduar karrierën e tij në sistemin gjyqësor.
Gjatë punës së tij si gjyqtar pranë gjykatave të lartcekura, z. Çaushi ka treguar rezultate të shkëlqyera, e veçanërisht në kontestet civile.
Pas shkarkimit të tij nga funksioni i kryetarit të Gjykatës Komunale në qytetin e Gjakovës, në muajin qershor të vitit 1969 ishte zgjedhur si bashkëpunëtor i lartë për lëndën “E drejta romake” në gjuhën shqipe pranë drejtimit të atëhershëm Juridiko-ekonomik ende pa u themeluar Universiteti i Prishtinës.
Ndërsa në vitin akademik 1969/70 i regjistron studimet postdiplomike pranë Fakultetit Juridik të Universitetit të Beogradit në drejtimin Civilo-juridik deri në vitin 1972.
Pas themelimit të Universitetit të Prishtinës në vitin 1970 z. Çaushi inkuadrohet në Fakultetin Juridik si asistent i lëndës së të drejtës romake, ku e ligjëronte profesori Ivo Puhani.
Nga viti 1973 deri në vitin 1978 gjatë funksionit të tij si asistent i së drejtës romake, z. Çaushi ishte në përgatitjen e tezës së tij shkencore të magjistraturës, ku e kishte mbrojtur me sukses shumë të lartë me 25.02.1978 pranë Fakultetit Juridik në Universitetin e Beogradit.
Ndërsa, në vitet e 80-ta bëhet edhe profesor i së drejtës romake dhe pas angazhimeve të tij në fushëveprimtarinë e tij profesionale dhe shkencore, z. Çaushi më 10.05.1989 e kishte mbrojtur tezën e doktoratës me sukses të lartë pranë Fakultetit Juridik të Universitetit të Zagrebit në drejtimin civilo-juridik.
Ndërsa në fillim të vitit 1989 Prof. Dr. Bardhyl Çaushi bëhet dekan i Fakultetit Juridik dhe ishte njëri ndër kundërshtuesit më të fuqishëm së bashku me akademikun Gazmend Zajmi për suprimimin e autonomisë të Krahinës Autonome Socialiste të Kosovës dhe ishte përkrahësi më i madh së bashku me akademik Fehmi Aganin për hartimin e Deklaratës së 2 Korrikut të vitit 1990 dhe hartimit të Kushtetutës së Kaçanikut që e kishte hartuar akademik Prof.Dr.Gazmend Zajmi. Prof. Dr. Bardhyl Çaushi ishte kryetar i parë i Shoqatës së Pavarur të Juristëve të Kosovës.
Bardhyl Çaushi gjatë karrierës së tij si jurist i spikatur njihej me fjalimin e tij të mbajtur me 30 maj të vitit 1991 përpara Gjykatës Kushtetuese të Jugosllavisë në cilësinë e kryetarit të Shoqatës së Pavarur të Juristëve të Kosovës.
Për këtë arsye me 09 shtator të vitit 1991 ia ndërpresin edhe marrëdhënien e tij të punës si dekan i Fakultetit Juridik dhe si profesor i lëndës së të drejtës romake.
Gjatë ushtrimit të profesionit si kryetar i Gjykatës Komunale në qytetin e Gjakovës në vitin 1968, Bardhyl Çaushi bëhet pjesë e Komisionit për ndryshimet Kushtetuese së bashku me disa intelektualë të tjerë siç ishin: Prof.Dr. Fehmi Agani, Prof.Dr.Gazmend Zajmi, Prof.Dr. Dervish Rozaja,Prof.Dr. Syhra Popuvci, Prof.Dr. Ali Hadri, Rrezak Shala etj., që kërkonin përkrahje nga udhëheqja politike e jugosllave ta miratojnë kërkesën për shpalljen e Republikës së Kosovës, si shtet sovran dhe i pavarur.
Ndërsa, kërkesa e dytë e Bardhyl Çaushi dhe intelektualëve të lartcekur ishte krijimi i institucionit më të lartë shtetëror të fushës shkencore, në këtë rast që është Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës, ku qëllimin e tyre e arritën më 20 dhjetor të vitit 1975.
Motivi i tij për intelektualizëm asnjëherë nuk kishte të ndalur pasi që së bashku me disa intelektualë të tjerë të Universitetit të Prishtinës, ku u bënë pjesë në vitet e para pas themelimit të tij, ai në cilësinë e profesorit ishte përcaktuar të merrte pjesë si përfaqësues i Akademisë së Shkencave dhe Arteve në Kongresin e Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe të mbajtur në Tiranë më 20 deri 25 nëntor të vitit 1972, ku kishin marrë pjesë 87 delegatë nga të gjitha trojet shqiptare.
Ndërsa, përsëri Bardhysh Çaushi caktohet nga Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës të jetë kryetar i delegacionit në bisedime në mes Ministrisë Arsimit të Kosovës me atë të Republikës së Shqipërisë, ku arrihet Marrëveshja e Arsimit, ku sivjet festohet 40-vjetori i saj, objektiva e saj ishte bashkëpunimi i plotë në mes dy vendeve në aspektin edukativo-arsimor dhe promovimin e diplomacisë arsimore jashtë vendit.
Prof. Dr. Bardhyl Çaushi vlerësohet si pishtari i parë i Jurisprudencës shqiptare në të gjitha trojet e banuara me shqiptarë, pasi që ishte profesori i parë shqiptar i së Drejtës Romake në Fakultetin Juridik pranë Universitetit të Prishtinë, pas Ivo Puhanit ku lënda E drejta romake ligjërohej në gjuhën sllave-serbe, ndërsa me ardhjen e tij si profesor E drejta romake ligjërohej në shqip. Z. Çaushi njihet edhe për një kontribut tjetër si profesor pasi që e ka përkthyer veprën E drejtës romake nga gjuha serbo-kroate në gjuhën shqipe, për këtë arsye konsiderohet si profesori që ka vënë bazat e para në jurisprudencën shqiptare.
Një karakteristikë e veçantë e profesor Bardhyl Çaushi në vlerat e tij patriotike shqiptare tregohet në një rast ku ishte në një mbledhim familjar në vitin 1969, në atë kohë e kishte funksionin e kryetarit të Gjykatës Komunale në qytetin e Gjakovës dhe kishte kënduar një këngë patriotike, e cila burimin e saj e kishte në kryeveprën e At Gjergj Fishtës në“Lahutën e Malcisë” të Krajl Nikollës, ai ishte lajmëruar nga disa persona të caktuar për prishen e regjimit politik të kohës, ky veprim i tij patriotik e kishte dërguar drejt shkarkimit të funksionit të tij nga kryetari i Gjykatës Komunale të qytetit Gjakovës.
Këmbëngulja e familjarëve të Prof. Dr. Bardhyl Çaushit dhe ndërhyrja e Qeverisë së Kosovës dhe më ndihmën e KFOR-it, u bë e mundur që eshtrat e tij të kthehen në vendlindjen e tij, ku rivarroset në varrezat e dëshmorëve të qytetit të Gjakovës, ku lamtumira e tij e fundit ishte bërë nga një turmë shumë madhështore.
Prof. Dr. Bardhyl Çaushi për kontributin e karrierës së tij është dekoruar me këto dekorata të larta të cilat janë ëndrra e secilit mësues, arsimtar, profesor, profesor universitar, dekan dhe rektor, mirëpo Bardhyl Çaushi kishte dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm për çështjen e arsimit në Kosovë gjatë viteve 70-80 dhe ishte përcaktuar përfaqësues i delegacionit të arritjes së Marrëveshjes së Arsimit në mes Kosovës dhe Shqipërisë pas themelimeve të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës. Për këtë arsyeje z. Çaushi ka marrë mirënjohje më të larta të shtetit si:
1. Medaljen e Artë të Pavarësisë,
2. Medaljen e Artë,
3. Mësues i Merituar,
4. Medaljen e Artë Presidenciale të Meritave.
Flori Bruqi
