POEZI NGA ESTONIA

Karl Ristikivi, 1912-1977



TOKA DHE NJERËZIT



Të gjitha kontinentet kanë dalë nga deti,

Të gjitha tokat kanë qenë ranishte,

Ndonëse detit kjo nuk i bie ndër mend.





Ne rrimë në këmbë në një ishull,

Por nuk e shohim bregun.



Ylber, ylber, ku zë fill ti?!



Çdo copëz truall ku mbështetet këmba,

Është gjurma e dikujt,

Çdo grusht dhé është dora e dikujt,

Nga dora e dikujt ka rënë.



Flatra të bardha, flatra të zeza –

Nata, dita, vera, dimri,

Një mijë vjet si një çast i vetëm.

Dëgjo: një zog i vogël po cicërin.



Kush jam unë

Për të matur ditët e krijimit?



Nëse diellit nuk i kujtohet e djeshmja

Dhe nëse era nuk vjen nëpër të njëjtën rrugë,

Aty duhet të ketë diçka që mbetet

Dhe mbi të cilën mund të ndërtojë çerdhen

Zogu i zanafillës,



Me qëllim që të ketë një mbrëmje

Dhe një mëngjes për ditën e tretë,

Me qëllim që të ketë një tokë, një det, një breg

Gjithçka ka lindur, është rritur,

Kurrë nuk ka vdekur gjësend,

Gjithçka është në prehje,

Në pritje…











Kalju Lepik, 1920



FUNERAL



Bredhat vdiqën fare rastësisht

Kalimtarë të qetë, të vrarë

Gjatë një luftimi në rrugë midis keqbërësve.



Bredhat vdiqën.



Trupat prehen në qivurë ngjyrë squfuri.

Degët e tyre pa gjethe të mprehta

I kanë kryqëzuar mbi kraharor solemnisht.



Njerëz me petka të zeza

I ndjekin pas me Cadillac makinat e varrimit.



Bredhat vdiqën.



Ndanë gropës, rrinë kokëzbuluar ministrat e mjedisit

Me matele puplini. Në mëngët e tyre:

shirita zie

Prej tyli.



Midis gishtave të tyre që dridhen nga emocioni:

kapele republika

Që ngjajnë me kupacë portierësh

Kur varganët e reve të ulëta, të njollosura me blozë

Gjithë vrer pështyjnë mbeturinat e tyre ndotëse.



Bredhat vdiqën.



Zëri grykor i priftit

Buçet si kambanë e çarë-

Patetik dhe i prajshëm aq sa duhet.

Pushofshi në paqe.







Mats Traat, 1936



UDHËTARI QË NUK MUNDI TË BËNTE NDRYSHE



Natën e Krishtlindjeve, lexoj Fichte-n

Përpiqem ta përcaktoj veten si njeri



Tjetërgjë është era që luan me rërën

Dhe tjetërgjë pesëdhjetë vjetët e fundit

Në Estoni



Tërë jeta ime lidhet me këtë vend



Natën e Krishtlindjeve, lexoj Fichte-n

Udhëtar që nuk mundi të bënte ndryshe

Vështroj flakën luhatëse të një qiriu



Sa e bardhë qe ajo udhë

Ku ecja në fëmijëri për të vajtur në shkollë



Nën këmbët e mia kërcinin zajet

Mbi kokë më këndonte lauresha

E dija se guri nuk ngjitet sërish përpjetë shpatit

Se gjaku rrjedh dhe në flatrat e shpendëve



Pavarësisht nga gjithë këto doja të isha zog

Të futesha në një gur të madh

Dhe aty të qëndroja





Jaan Kaplinski, 1941



TO EAT A PIE…



To eat a pie and to have it.

Të hash një ëmbëlsirë dhe ta ruash të tërën-

Ndonjëherë, unë ia arrij kësaj- e shndërroj

Një copëz jetë në poezi dhe pastaj

Në rubla dhe në kopekë – dhe ajo jetëz më ndihmon të rroj,

Ia ha vetes bishtin dhe puplat

Dhe ata rriten sërish e sërish,

Dhe shqiponja e poezisë merr fluturimin përsëri,

Duke u rrekur të ngrihet me mua përtej kësaj bote,

Deri te kufijtë e botës së epërme ku një ditë

Më patën shtyrë poshtë. Unë e mbaj mend,

Pareshtur e shoh në ëndërr,

Por nuk di se si të kthehem atje

Ndonëse e kaloj kohën duke lexuar përralla

e duke studiuar folklorin,

Me shpresë se aty do ta gjej rrugën.

Atëherë do të më duhet të gjej përsëri flatra. Vetëm flatra.

Ndoshta do t’i gjej brenda vetes.



1991





Vüvi Luik, 1946



LIBRI



I shuaj fytyrat.

Bar i ronitur

Që nuk i kujtohet më qielli.



Gjithandej bredhin hijet e peizazheve.

Të lehta dhe të ftohta.

Ju mbeteni larg.



Rrallëherë

Një lule e vogël e njeh ngjyrën e saj



Unë e detyroj të ikë më larg











Tonu Onnepalu, 1962



MAJMUN I PAVENDOSUR…



Majmun i pavendosur

Që kolovitet

Në trampolinin e këtij fundshekulli,

Fillikat, një njeri midis pesë miliardësh

( Apo një zot e di se sa), unë ngërdheshem

Për të qenë më i shumtë, unë: publiku,

Unë, unë dhe prapë unë,

Me motorin tim me djegie të brendshme

Dhe me nevojat e mia për naftë,

Unë, jetëshkurtër dhe i amshuar,



Përjetësisht i pavendosur,

I këndoj vetes një ninullë.

“Mollë kuqe, fluturo si era,

Shtëpia jote mori zjarr,

Të vegjëlit e tu janë brenda!”

Vazhdoj të kolovitem, por pa fluturuar, pa besuar

Në këtë vizion mitologjik e tërësor të botës.



Ai nuk ka shtëpi as fëmijë,

As shtatë pikat në kurriz,

As shtatë yjet që ka Plejada.



1991







Jaan Kross



ÇASTET E PAHULUMTUESHME



Të habitshme janë lulet:

Ato hapen para dritës së ditës

Dhe mbyllen kur muzget.

Të gjitha gjërat e tjera

Bëjnë të kundërtën.



Ditën, ato janë të mbyllura,

Të futura në shtatë sepete

Të ngjyrës e të trajtës, të çmimit e të përdorimit,

Por mugëtira rrotullon një çelës të heshtur

Në bravën e sepeteve, duke i çliruar

Nga ngjyra dhe nga trajta, nga çmimi dhe nga përdorimi,

Trungjet e Pemëve dhe Fijet e Barit,

Murin e Vjetër dhe Llomishtrat që dergjen ndanë tij,

Murin e Ri dhe Kovën e Gëlqeres

Të harruara te skelat e ndërtimit



Dhe në çastin e pahulumtueshëm kur bëhet natë,

Nganjëherë

Zemra sheh

Thelbin e gjithçkaje.



Përktheu: Anton PAPLEKA