Letër e hapur organizatorëve dhe spektatorëve të koncertit të Goran Bregovicit në Tiranë
Zotërinj, pse ndiheni inferiorë?
Kjo letër iu adresohet të gjithë atyre, që në një mënyrë, kanë pasë lidhje me koncertin e "bujshëm" të Goran Bregovicit në Tiranë; organizatorëve, sponzorizuesve, mediave përcjellëse dhe spektatorëve të "zjarrtë".
Zotërinj "kozmopolitë", që keni pritë Goran Bregovicin, kam dëshirë që t'ua përkujtoj disa gjëra, të cilat ju i dini më mirë se unë. Goran Bregovici është një këngëtar serb (në të vërtetë, ai rrjedh nga një familje e përzier serbo-kroate, por formimi i tij, edhe artistik, është dhe mbetet serb), një prej atyre që cilësohen se kanë përkrahur, në një mënyrë a në një tjetër, ekstremistët serbë, që kanë shkaktuar masakrat e tmerrshme në dhjetëvjetëshin e fundit të shekullit të kaluar. Në mes tjerash, ai nuk guxon të shkojë as në Zagreb e aq më pak në Sarajevë (jo pse frikësohet nga banorët tejet paqësorë të këtyre dy kryeqyteteve, por e ndalon diçka që është e ngjashme me atë që nuk e lejon të vie në Prishtinë). Ai është njëri nga bashkëpunëtorët më të ngushtë të regjisorit Emir Kusturica, i njohur për përkrahjen e dhënë elitës politike serbe të fundshekullit XX (me gjasë, ju e çmoni edhe atë shumë). Përveç kësaj, Goran Bregovici njihet edhe për shumë këngë e kompozime, që thërrasin në ekstremizëm, që ftojnë në vrasje. Ne nuk e dimë të sigurtë, por duke iu referuar një burimi mirë të informuar (vlerësimin e të cilit e kemi dëgjuar këto ditë), kompozimet e tij kanë ngjyrim të theksuar çetnik. Për më tepër, ai është një "artist", i cili kurrë nuk ka thirrë për ndaljen e gjakderdhjes (një artsit me epitete, çfarë ju i dhatë këto ditë, duhet ta bënte këtë doemos), edhepse ai ka pasë mijëra mundësi të bëjë këtë, për shkak të famës që gëzon tek një komb, i cili, poashtu, ende nuk po kërkon falje për krimet e bëra.
Unë nuk e di nëse i keni kuptuar tekstet e këngëve të G. Bregovicit apo jo, mirëpo ne ju kemi parë se keni rënë në delirium atje në Pallatin e Kongreseve. Në mes tjerash, në ekstazë ka qenë edhe Manjolla Nallbani, e njohur te ne për këngët kushtuar dhimbjes së shkaktuar nga bashkëkombasit e Bregovicit. Marr të drejtë të pyes, Zonja Nallbani, na tregoni kur keni qenë e sinqertë: atëherë kur këndoje për lotët dhe dhimbjet e fëmijëve të Drenicës apo në natën e dytë të koncertit të Goranit. Sa për njoftimin tuaj, sinçeriteti në të dy rastet nuk është i mundshëm, në rast se ende ekzistojnë kufizimet e përbotshme të një personaliteti njerëzor. Sa për kryebashkiakun e Tiranës, kjo fletë është tepër e bardhë për të paraqitur të gjithë atributet që i meriton ai. Vetëm një çështje, kanë ekzistuar miliona destinacione më të mira për atë çelës që i është dorëzuar Bregovicit. Inferioritet i shprehur publikisht, nga një person që e mban veten të jetë karizmatik. Vetëm për një punë gëzohem për Edi Ramën. Simbolika e kundërt e dorëzimit të çelësit të një qyteti, ai historik, i dorëzimit të çelësave të kalave (qyteteve të atëhershme) nga renegatët tek armiqt tanë. Pra, le ta trajtojmë këtë gjest ashtu. Edhe ju të tjerët, që keni kënduar, vallëzuar, hallakatur e grisur fytyrat për Bregovicin, ta dini se ai dhe bashkëkombasit e tij, kurrë, nuk do të pranojnë që në qendër të Beogradit, të jehojnë tingujt e muzikës shqipe. Pra, ju jeni treguar inferiorë. A jeni më të vërtetë?
Andaj, zotërinj "kozmopolitë", pse ndiheni inferiorë? Pse ndiheni të vegjël përpara pjesëtarëve të një kombi, që nuk ka forcë ta dënojë të keqen, që nuk ka forcë të kërkojë falje për krimet e bëra në emër të tij dhe, së fundi, një kombi që nuk ka mundur të nxjerrë në dritë madje një libërth, ku do të shprehej e vërteta. Një komb, i cili nuk mund të nxjerrë asnjë disident të vërtetë përveç konformistëve të mjerë dhe një kombi i cili, ende, zgjedh për heronj kriminelët e njohur dhe të ndjekur ndërkombëtarisht dhe i cili komb, brez pas brezi, prodhon elita që kërkojnë të derdhet gjak fqinjësh, posaçërisht, po e them prapë, posaçërisht, gjak shqiptari. Mos u arsyetoni duke thënë se vetëm politika apo konjukturat e veçanta politike e kanë fajin dhe se kombi nuk ka faj; ky është një arsyetim idiotesk dhe pyetni njohësit e vërtetë të këtyre gjërave-kjo nuk qëndron fare. Faji është kolektiv. Këtë e tregon edhe mospranimi i këtij faji, mungesa e forcës për të kërkuar falje në mënyrë kolektive dhe, për të mos e zgjatur, aspiratat e serbëve për të derdhë ende gjak shqiptari.
Ftesa dhe sponsorimi i një "artisti" të këtij kombi, sidomos nga viktimat e këtij kombi, është edhe një inferioritet. Pse, zotërinj, pse?
Zotërinj, pse mendoni se kombi serb ka kulturë të lartë, kur në njezet-tridhjetë vitet e fundit, nuk ka nxjerrë asnjë artist, intelektual, shkencëtar e aq më pak një politikan, i cili do të fliste (apo bënte) diç morale, diç normale, diçka të pranuar nga bota normale, jashtë kësaj ballkanike.
Zotërinj, pse mendoni se miksturat rome janë vepra të mëdha arti? Në Pallatin e Kongreseve, tek spektatorët, unë pashë artistë shumë më të mirë se Bregovici. Çfarë ju shtyen të mendoni se ai është më i madh? Çfarë ju shtyen të jipni epitete të tilla, të cilat një orkestër e tillë do t'i merrte vetëm nga njerëz, që janë nën ndikimin e alkoholit apo ndonjë lëndë tjetër dehëse?
Për fund, ju që keni rënë në trans duke vallëzuar dhe kënduar me Goranin (sigurisht, tanimë ai është bërë i afërt për ju, për këtë e thërras vetëm në emër), mos mendoni se këngët e tij ishin vetëm serbisht (duke e ditur se ju nuk e keni pasë "fatin" të mësoni gjuhën serbe, unë guxoj të mendoj se nuk i keni kuptuar vargjet-edhe ashtu të pakta-të Bregovicit; pse atëherë gjithë ai delir dhe ato dridhje të belit në Pallatin e Kongreseve), ato ishin përzierje melosesh, ku dominonte fryma rome. Nëse ju e quani art të mirëfilltë këtë, unë ju uroj për orientimin.
Fare në fund, vetëm ta dini se lotët e fëmijëve të Kosovës, për të cilët ju keni shkruar dhe kënduar këngë, ende s'janë tharë; mund të jenë edhe lotët e ndonjë fëmije, i cili është dashtë të marrë pjesë në edicionin e radhës të "Gjeniut të vogël", në TV-në tuaj (KLAN), por ju, për hatër të Goranit, ua keni shtyrë emisionin e tyre të dashur. Ju lumtë edhe për këtë!
Prof.Dr.sc.Hasim Rushiti
Fakulteti i Shkencave Sportive
Prishtine,11.04.2006.
