Edmond Hoxhës dhe shokëve të tij

BEDRI ISLAMI


Preludi i lirisë


Edmond Hoxhës dhe shokëve të tij


Mbrëmë frynë erërat e Drinit dhe pëshpëritën emërin tënd,

pastaj ra heshtja dhe dëgjoheshin hapat e hënës,

na u duk sikur do të vije në vendlindje,

i hapëm portat dhe e premë zërin e nënës.


Në dritare u ulën brymëzat e para të kristalta

si shpirti yt dhe si e qeshura yte.

Nuk e dinim se çfarë dite ishte:e hëna apo e marta

i vumë emërin tënd dhe na u duk se mbërrite.


Atëherë nënës tënde të mirë i rierdhi fjala

nipërit dhe mbesat u zgjuan nga gjumi i parë.

Gjithshka ishte njerezore dhe e natyrshme

veç malli për zërin tënd na kishte marrë.


x x x


Për ku ishit nisur atë ditë të fundit të janarit

mbështjellë me të fshehtën që morët me vete..

na mbetën në mend çastet e ikjes

dhe dora e ngritur lart si përshendetje.


Rrugëtim i gjatë ky i juaji, i gjatë

të nisur - të pambërritur,

dorën mbi nagant

dhe syrin ku nxin nata

përthyer mbi veten

për të ngritur të tjerët

përgjakshëm përjetshëm

për bardhësinë e Kosovës,

shndërruar në mit

pa e ditur se si ndodhi...



Për ku ishit nisur atë natë -

kishit rrugë të gjatë për të bërë

ajo që ndodhi në buzërruge ishte ndalesa e parë

një çast i shkurtër jete

shndërimi në rrugë lirie

përjetsisht të rrugëtuar

të nisur - të pambërritur.


x x x


Thonë se ndërruan rrugë të gjitha erërat e bjeshkëve

kur ra Zahiri

njera dorë i përfshiu Çiçavicën

dhe tjetra në malet e Sharrit,

gjakun ja lanë ujrat e Drinëve

ia mbështollën dhimbjen të gjitha nënat,

ia fashitën plagët të gjitha motrat

për të ja kthyer sërish Llapit,

ashtu të madh dhe të bukur

me gjoksin e kthyer në bronx.


Dëbora e bardhë i ngriu nëpër flokët e zezë

në fillimin e buzëve ngrinë hejet e buzëqeshjes

diçka i mbeti në cepin e syve - meraku i madh i Kosovës

i u duk se po dëgjonte sërish hapat e nënës

pastaj erën e jashtëzakonshme mëngjezore të tokës

gjithshka tej për tej ishte veshur në argjëndin e hënës

ai po vinte drejt nesh - duke ikur

lulëkuqet kishin zënë vend në gjoksin e tij

ishte ditë e fundit e janarit,

tridhjetëenjë.



x x x


Thonë se ujrat e lumit ngrinë atë fund janari

ndersa mbyllte sytë Hakifi

gjithë jeta e tij kishte qenë e lumëshme..

dhe menduan ujrat

në se do të ngrijmë, nuk do të ketë vdekje

nuk ka se si të ketë

ai futi mes vetes gjithë çfarë kishte mbetur

i mbeti një fjalë e pathënë në fillim të buzëve

në sytë që po mbylleshin zuri vend Kosova,

gjithë bjeshkana u mblodh rreth vetes,

kishte dhimbje apo mall për jetën që po shkiste dhe pavdeksinë që vinte,

ne shtegun e shtëpisë zunë vend zëra fëmijërie,

ai do te rrinte mes ujrave qe shkisnin

si dallgë e bardhë lirie...




x x x


Kur mbylli sytë Edi,

thonë se yjet shpejtuan të futen brenda qepallave të tij,

u dëgjua shushërime e zërit të motrave

flokët i u përshkënditën nga plagët

i ra mbi ballë dushkimi i parë i bjeshkës,

pastaj filloi të pikonte dëbora

u çelën njëherësh të katër horizontet

u shkërmoqën gurët e bardhë

dhe u ndalen motet..


pastaj, në heshtjen e çuditshme të borës që binte

u dëgjua zëri i tij :


" Nënë më prit

do të vij në një mëngjez të tjetërsuar

hapat e mi do ti dëgjosh nënë hënë

më prit pragut e përmalluar

unë do të rikthehem nënë..


atdheu le të më fashojë plagët e gjoksit

kokën do më marrësh në prehrin tënd

më prit nënë deri në agun e mëngjezit

pranë sofrës më prit e më bëj vend


x x x


Ikët të tre

..kur duheshit më shumë se kurrë

mbështetur tek njëri tjetri si në vetvete,

ujrat e Drinit kishin ngrirë tashmë,

njerëzit po çelnin gjoksin për të parë zemrën

në mund ti qëndronte asaj që do të vinte.


Ishte ftohtë.Fund janari.31.

Dheu ishte i ngrohtë.

Zemra ishte e fortë.


x x x


Edi ,

Janë rrëzuar bjeshkët e Junikut përmbi ballin tënd ,

çelur kanë ujvarat në sytë e tu

pafundësisht të pastra si meraku i motrave,

çuditërisht të vrullshme si mbështetja e vllait,

në shtegun e ballit lëviz mendimi

pranvera ende nuk ka ardhur e plotë në jetën tënde,

ende shume vite janë përpara..


Në bjeshkët e Junikut bëre emërin tënd

U bëre bjeshkë lirie dhe ligjërim malli

njerëzit të kërkojnë në çdo vend

në një cep rruge a në një fillim mali...


U mësuam me emërin tënd Edi

si me jetën që do të duhej të vinte

si me dëborën e pushtimit

që do të duhej të shkrinte

si me lirinë që e prisnim :Ku ishte?

u mësuam befasisht me emërin tënd...


Nuk do të donim të mësoheshim aq shpejt,

do të donim të ishe ende, diku, mes nesh,

nje fjalë e thënë lirie mes miqve,

një dorë e zgjatur përtej hekurave ku ndodhet "Davidi"..

një shkreptimë shprese në vetminë e" Remit",

tingëllimë e jetës në ditët e" Çelikut",

vijë e bardhë e përjetshme në rrugëtimin e "Kapuçit",

fjalë malli për bjeshkët e "Kumanovës",

rrugë e panderprerë në shtegtimin e "Mërgimit",

vazhdim i një ëndrre në ditët e Adrianit,

bjeshkim i luleve në muranën e Luanit,

pjesë në zemrën e hapur të Fehmiut dhe të Xhevës...



e në fund të fundit,

me njëzet vitet e tua,

një fjalë e pathënë dashurie në sytë e një vajze...


x x x


Ti nuk mund ta dish Edi,

nuk ta kemi thënë asnjëherë ,

e mbanim në vete si pjesë të jetës....


kur ju ratë

dhe çuditërisht ishit në secilën ditë më afër jetës,

shumë larg

në një vend të huaj, mjegulluar nga gjithshka

një njeri i jashtëzakonshëm,

ndërsa ngrinte gotën e bardhë të ujit

thonte krejt natyrshëm, si një pjesë jete

"Mos e pifshim këtë ujë

në mos i a merrnim hakun Edit

mos i paça këto duar

mos e paça këtë besë

bjeshkët le të turiten mbi mua

terri mi mbuloftë sytë

e kurrë më mos e pafsha Kosovën,

dherat le te nxijnë emrin tim

ujrat le të përmbytin vatrën ku kam lindur

varrit le të më nxjerrin shkinakët,

në mos ja merrsha hakun

emrit mos më thënçin Fehmi Lladrovci"


Ti nuk mund ta dish Edi

Kështu ka ndodhur një ditë fillim shkurti

të vitit nëntëdhjetë e shtatë.

Ti mund të jesh i qetë Edi

Fehmi Lladrovci - fjalën e kishte të paktë

punën e kishte të saktë...


x x x


Kur mbrëmja vjen dhe zbret ngadalë mbi Junik

kur malet përflaken nga dielli që ikën

dhe korijet e bjeshkëve duken sikur flakë kanë marrë,

kur retë janë tejskuqur dhe era tund degët,

kur grurët zë verdhon dhe ndjejmë shijen e bukës,

kur ujrat e bardha rrjedhin drejt vendit të ëndrrës tënde-Shqipërisë,

kur në mbrëmjet e Prishtinës ulet mjegulla e bardhë

si ëndërra juaj për Kosovën,

atëherë ndjejmë hapat e tua që afrohen

tingëllimën e njohur të hapave të tu...


ndjejnë njerëzit se

në erën e papërsëritshme të bukës në magje,

në fjalët e pathëna të nënave për bijtë e tyre,

në merakun e motrave për vllezërit

dhe drithërimin e zemrës,

në shqetësimin e etërve që vetëtin padukshëm në ballin e rrudhur,

është edhe prania yte.


Atëherë u duket njerëzve se bashkë me lisat e bjeshkës

lëviz drejt tyre shtati yt i gjatë,

se bashkë me pëshpëritjen e erërave

vjen edhe zëri yt


nënat ngrihen dhe vënë në tryezë edhe një pjatë më tepër,

motrat e ruajnë copën më të shijshme të bukës për ty,

etërit shohin nga vendi ku duhej të ishe edhe ti

dhe të thonë " Mirë se erdhe"

dhe ndjehet nëpër dhomë buzëqeshja yte,

ashtu si e kishe në atë fund janari,

në tingëllimën e hirtë të Prishtinës së pushtuar,

në rrugëtimën e përjetshme dhe krismën e nagantit

në dëborën që skuqi ...


xxx


Kur ju niseshit drejt vdekjes për të ribërë jetën

erë e janarit fryente dhe në Velani..

rrugët nuk ishin ngrirë

dhe strehëve nuk ishin varur hejet e akullt,

rrugëzat ishin të qeta

si të gjithë gjërat e boshta

diku tej kishte rënë dëbora e rradhës

por asgjë nuk ishte zbardhur...


Njeriu i Vetmuar qëndronte në katin e dytë

mes dhomës ku kishte gjithëfarë gurësh,

e ndjente të ftohtin dhe mbështillej pas shallit

i dëgjonte putrat e erës në dritare

vërshëllimën e lehtë të hapave të ditës

përtej perdeve ishte gjithshka si kishte qenë..


Ishte në pragun e së premtes

duhej të thonte edhe kësaj rradhe një pëshpërimë.

ende nuk i dilej..

dëbora ishte larg dhe rruga ishte e zbrasët,

pemët ishin zhveshur dhe krojet po akulloheshin

dëgjohej zëri i gështenjave të egra në mbrëmje

..pastaj e ndjeu ardhjen e natës,

diçka i u mbyll në shpirti dhe heshti

rruga ishte e zbrastë

erëra nuk fryenin...


Njeriu i Vetmuar mbështillej pas shallit të gjatë...


x x x


Kur ju ratë burrërisht dhe grisët natën

toka ende ishte e përgjakur

lulet në muranë ishin ende të freskta

dhe era e mëngjezit i a hapte petalet si të hapte zemrat

Kur emëri i Zahirit, Hakifit dhe Edmondit po bëhej i përditshëm

Njeriu i Vetmuar

në katin e dytë të dhomës me gjithëfarë gurësh

mërdhitur në trishtimin e paditshëm përse

pikëllohej nga erërat që ende nuk ishin të akullta..


x x x


Kur mbrëmja bie mbi Kosovë

dhe luginat përflaken nga dielli që ikën

erërat marrin me vete të katër horizontet

degët e pishave përkulen me mërmërimë pyjesh

dushkajat diçka flasin me shoshoqen..


atëherë fillojnë e zbrastohen shtigjet dhe hapen kullat

dritat e largëta duken si frengji të jenë

poshtë dritareve ende ndjehet era e luftës

dhe njerëzit hapat e natës i ndjejnë


Nuk janë mbyllur portat e heshtura të kullave

Kurrë mos u Mbyllshin !

përmes tyre, si përmes ciklit të legjendave

Edi,

vjen një burrë

ende i pathinjur

me fillimin e një buzëqeshje të madhe në cepin e syve

me fjalën e butë, flokët hedhur supeve

mjekra e derdhur si valët e Drinëve

drita i rrjedh përmes krahërorit

për tek Ai ishe nisur atë natë fund janari

si drejt një jataku të lirisë

drejt tij ishin nisur të gjithë ata që përbetoheshin për Kosovën

më shumë se për nënën

të gjakuarit e përhershëm , të pathyerit e përjetshëm...


Vjen një burrë përmes portave të kullave

erërat ndalen dhe dëgjohet ecja e lehtë

lisnajat lëvizin sëbashku me të

ai e njeh zërin e pyjeve dhe flladin e malit

njerëzit njohin hapin, zërin, të qeshurën e syve

fjalën e mirë dhe gjurmët e Adem Jasharit..


Nuk ka asgjë të jashtëzakonshme në vete

veç tek sytë mund ti shikosh gjithë trojet e të parëve

mund ti shikosh dallgët e bardha në dete

dhe këngët e herëshme të shqiptarëve...


Ai vinte nga një dhëmbje e thellë

Ku shkonte ? - e dinte me siguri

përtej vitesh fjala e mirë i rrjedh

Nuk luftuam për vete

Bëmë Shqipëri..


Drejt tij ishit nisur

ende të pambërritur

dhe përjetsisht bashkë...



x x x


Çfarë ishte për tu thënë,

u tha

Çfarë ishte për tu bërë

u ba...


Drenica u zgjua me kulmin e shtëpive mbi kokë

me barin e porsaçelur si dorë e pafajshme fëmije

me mjegullën e bardhë të marsit si fill reje mbi tokë

me agun e purpurtë, si fillesë pafajsie.


Në mbrëmjen e tretë nuk do të ishte kështu

kulme nuk do të kishte dhe bari do të ishte i përgjakur

veç themelet do të mbetnin përjetsisht këtu

mitisht të përflakur...


Drejt saj ishit nisur

mitit të shndërruar ne jetë....


Atë ditë të fundit të janarit

kur krojeve vareshin hejet e akullta dhe toka kish ngrirë

ju mbështetët kokën mbi plisat e barit

gjaku që rridhte,

i jepte dheut ngrohtësinë...



x x x


Paj, mos mi përmendni plagët e gjoksit

lerni të rrijnë ata si lulëkuqet e janarit,

me buzët e hapura si fjalë dashurie

gurgullimë e zjarrtë në mesin e acarit


Nuk më dhëmbin plagët, nuk më dhëmbin

as gjaku që më rrodhi nuk më dhëmb aspak

është skuqur dëbora dhe është zbardhur gjoksi

veç shpirtit thellë e kemi një plagë


Paj mos na i përmendi plagët që morëm

e dinim se mund të ndodhte kështu

veç hipokrizinë si vemje të përgjakur

nuk mund ta durojmë këtu


shikoni si përulen djallzisht ata që na shanë

shikoni si i zgjedhin lulet tinzisht ata që na mallkuan

ne goditën pas shpinde, tradhtuan e vranë

përdredhur pas shallit " interpolin" kërkuan.


shikoni si ditën vijnë tek varret tona sylagur

dhe netëve shkruajnë dosjet e rreme të shokve tanë

asgjë nuk ka ndryshuar, aspak nuk janë plakur

pa shpinde përsëri na goditën e na vranë


Paj mos mi përmendi plagët e gjoksit




x x x



Kur terri ikën ngadalë dhe bjeshkët e Junikut përshkënditen

ashtu si balli yt pranveror në një fund janari

kur mjegulla zë e çohet dhe zbulohen fushat

kur gjethi çel dhe dushkaja nis frymon

kur nga toka ngrihet avulli dhe rilind jeta

kur fëmijët hapin sytë dhe brenda tyre kanë diellin

kur bryma e bardhë, si ëndrrat e tua

nis e bëhet një me ajrin

kur qerpiku i motrave hapet dhe shndrit mëngjezi

kur zëri i vllait bëhet një me ditën

atëherë e ndjejnë njerëzit se ti je aty

në fillimin e bjeshkëve dhe rrugëzat e diellta

e ndjejnë në ajrim zërin tënd të njohur

hapat e shokëve të tua i ndjejnë gjithnjë e më shumë

hapa lirie janë

mbështetur pas një emëri - UÇK


x x x


Është e koritur vdekja me ju

përtej vdekjes ende nuk çmalleni me jetën

nisur për diku dhe pa mbërritur kurrë

rrugë e vështirë ajo e lirisë

pritat si sytë e verbër të përgjakjes,

tytat e armëve si tunelet e zezë të vdekjes

emblema të huaja, gjuhë e huaj

këpucë e huaj, vdekje e tjetërsuar...


E rëndë është dhimbja,

gjithë bjeshkët e Kosovës nuk maten me të

i zezoi ditët dhe i shndërroi netët në terr të ankthtë

ciriliqet u sulën mbi gjuhën shqipe,

korbat u dyndën nëpër palët e flamurit

përbuzshëm na e derdhën gjakun

na i shterruan lotët

gjuhë e huaj,këpucë e huaj, vdekje e tjetërsuar...


x x x


Eh Kosovë e mirë, e plakur nga hallet

e përjetshme, e re, nga gjaku që fale

ti vranë bijtë e tu si pëllumbat në male

e prap nuk u ndale..


Kosovë, o ëndërr e bardhë, e përjetshme

gjakuar nga luftrat, nga bijtë e rënë..

të shkoi gjithë jeta në përpjekje

kjo jetë e rëndë..


Kosovë moj hallemadhe si askush,

plot derte, gjak e vaje

ti dogjën vatrat, i kthyen në prush

e prap nuk u ndale..


Ti nisën djemtë e tu burgjeve të errta,

Goli Otok, Staragradishkë a Dubravë

të përgjakën me tytat e hekurta,

por prap nuk të vranë...


U ngrite ti mbi këngë dhe legjenda

mbi mallin e pashuar të tokës

rrjedh mes teje gjaku i të rënëve

rrjedh gjaku i Edmond Hoxhës..


x x x


Mbrëmë fryenë erërat e Drinit dhe thanë emrat e dëshmorëve

pikuan gështenjat dhe u çelën bohçet e pishave

zemrat e nënave rrekëllitën çuditërisht shpejt

sytë e vajzave mbetën në fillimin e shtigjeve

u hapën njëmijëenjë portat e Kosovës

erërat e lirisë kaluan mespërmes Drenicës

mes mijra zërave që ecnin nëpër mal

unë dëgjova zërin e gjeneral Edmond Hoxhës...