Shkencëtari shqiptar Nikolla Tesla, nderi i kombit shqiptar –

 

Të dashur lexes shqiptar,

Të dhënat që jepen për Nikolla Teslën sipas librit "John J. O'Neill, Prodigal Genius: The Life of Nikola Tesla, Book Trë, 2007 - Gjeniu pakufi: Jeta e Nikolla Teslës) janë: Ai lindi më 1856 në fshatin Smiljan të Kroacisë (atëhere pjesë e Perandorisë Austro-Hungareze) dhe vdiq në Nju Jork të SHBA në vitin 1943. 

Ishte një zbulues dhe shkencëtar në Amerikë i përmasave fantastike në fushën e elektricitetit.

 Në Amerikë ai emigroi në vitin 1884. Tesla ishte me origjinë nga një familje serbe (?). Babai Milutin Tesla iu bë vonë prift ortodoks dhe nënën Gjuka Tesla e kishte të pa shkolluar por shumë të zgjuar. Prindërit e Nikolla Teslës ishin nga Serbia jugperendimore, afër Malit të Zi (kështu rrëfen propaganda serbe).

https://www.shqiperia.com/Gjeniu-Nikolla-Tesla-eshte-shqiptar.27392/

 Pra, Nikolla Tesla nuk është serb. Familja e tij ishte nga Sanxhaku, i banuar nga shqiptarë edhe sot. 

Në atë kohë Sanxhaku ishte rajon i Bosnjës, e cila vetë ishte pjesë e Perandorisë Osmane Babai i tij nuk njihte shkrim e këndim dhe në një ditë u bë prift i krishterë ortodoks i quajtur Milutin. Emri i të ëmës së tij ishte Gjuka, qartësisht një emër shqiptar.

     Për shkak të dëbimeve të Serbisë kundra shqiptarë veçanërisht në mesin e shekullit XIX, familja e tij u zhvendos në fshatin Smiljan të Kroacisë perëndimore. Atë kohë Kroacia ishte pjesë e Perandorisë Austro-Hungareze. Nikola Tesla lindi atje më 10 Korrik 1856.

Gjuha Shqipe nuk ishte në përdorim dhe shkollat shqiptare nuk lejoheshin në shekullin XIX. Prandaj Nikola Tesla paraqitet me njohurinë e gjuhëve serbe dhe gjermane që pat mësuar në shkollat fetare apo shtetrore.

Ndërkaq në gazetën Vecernje Novosti - Lajmet e Mbrëmjes (www,.novosti.rs) të datës 4 Maj 2012 ku shkruhej për Nikolla Teslën jepet një pamje e Nikolla Teslës me veshje popullore; kjo fotografi gjendet lehtas edhe në internet. Sipas këtij shkrimi në gazetë, fotografia është pjesë e koleksioneve të vjetra të ruajtura nga Sllobodan Nikoliçi në Krushevc, i cili pranon se atë fotografi e ka marrë nga një kushëri i Nikolla Teslës. Pamja është e vitit 1880, domethënë 4 vjet para se Nikolla Tesla të emigronte në SHBA.

Këto  fotografi e Nikolla Teslës rrëzon tërë gënjështrën mbi origjinën e gjeniut Nikolla Tesla, sepse kostumi popullor që ai mban veshur është kostum popullor shqiptar i rajonit të Shqipërisë veriore. Vetë emri i tij nuk është serb. Meqenëse prindërit e Nikolla Teslës ishin nga Serbia jugperendimore afër Malit të Zi, kjo domethënë se ishin nga Sanxhaku, Dardania veriore. E megjithatë kurrkund në botimet për të nuk jepet vendi i saktë apo emri i fshtatit të asaj "Serbije Jugperendimore" nga ishin prindërit e tij, të cilët kishin mbartur me vete kostumin popullor kur u larguan për në fshatin e Kroacisë dhe e kishin ruajtur atë tërë kohën.

Tesla mori rreth 300 patenta në të gjithë botën për shpikjet e tij. Disa nga patentat e Teslës nuk llogariten, dhe burime të ndryshme kanë zbuluar disa që janë fshehur në arkivat e patentave. Ekzistojnë minimumi 278 patenta të njohura të lëshuara për Teslën në 26 vende. Shumë nga patentat e Tesla-s ishin në Shtetet e Bashkuara, Britani dhe Kanada, por shumë patenta të tjera u miratuan në vendet rreth globit. Shumë shpikje të zhvilluara nga Tesla nuk u vunë në mbrojtje të patentave.

     Në këtë pamje të vitit 1880 Nikola Tesla paraqitet me veshjen popullore shqiptare të Shqipërisë së Veriut apo Dardanisë. Familja e tij e pat marrë me vete atë veshje popullore si një shenjë shumë e çmuar që sinqerisht trashëgonte origjinën e tyre. Nikola Tesla paraqitet i veshur ashtu në vitin 1880 para se të nisej për në Pragë të Çekisë, më pastaj në Budapest, Paris, e të arrinte në Nju Jork në vitin 1884. Nikola Tesla u shua më 7 Janar 1943 në Nju Jork të ShBA.(Flori Bruqi)

 

     By name, Nikola Tesla ëas not a Serbian. His family was from Sanxhak, inhabited by Albanians even today. That time Sanxhak was a region of Bosnia, which itself was part of the Ottoman Empire. His father was illiterate and in one day became a Christian orthodox priest named Milutin. His mother’s name was Gjuka, an Albanian name.

     Due to the Serbian expulsion against Albanians especially in the mid-19^th century, his family relocated to the village of Smiljan in western Croatia. That time Croatia was part of the Austro-Hungarian Empire. Nikola Tesla was born there on 10 July 1856.

     The Albanian tongue was not publicly in use and the Albanian schools were prohibited in century XIX. Therefore, Nikola Tesla showed to know the Serbian and German languages taught in public schools.

     His family had preserved the Albanian folk costume as a dear and sincere legacy of their origin. The costume that Nikola Tesla dressed is typical for Northern Albania or Dardania. He dressed that costume before he left for Prague in 1880, then to Budapest and Paris, and arriving in New York in 1884. Nikola Tesla passed away on 7 January 1943 in New York, USA.

    Dhe pamja që vërteton origjinën shqiptare dhe fshatin e prindërve të Nikola Teslës. Në këtë pamje janë shqiptarë të krishterë ortodoksë nga Galica e ish-Sanxhakut, e cila pas vitit 1912 bëri pjesë në Malzi (Malsi). Kartolina është e vitit 1907 dhe e dërguar nga Selaniku. Prandaj një pamje vlen sa për një milion vite dhe një milion fjalë.

Nikola Tesla ishte 1.88 metra i gjatë dhe 64 kg. Ai ishte një figurë elegante, me stil në Nju Jork Siti, i përpiktë në rregullimin, veshjen dhe rregullimin e tij në aktivitetet e tij të përditshme, një pamje të cilën ai e mbante në mënyrë që të çonte përpara marrëdhëniet e tij të biznesit. Ai u përshkrua gjithashtu se kishte sy të lehta, "duar shumë të mëdha" dhe gishtat e madh të dorës e kishte "jashtëzakonisht të mëdha".

 Trashëgimia e Tesla ka qëndruar në libra, filma, radio, TV, muzikë, teatër të drejtpërdrejtë, komike dhe lojëra video. Ndikimi i teknologjive të shpikura ose të parashikuara nga Tesla është një temë e përsëritur në disa lloje të trillimeve shkencore.Tesla punonte çdo ditë nga ora 9:00 e mëngjesit deri në ora 6:00 pasdite. ose më vonë, me darkë pikërisht në orën 8:10 pasdite, në restorantin e Delmonico's dhe më vonë në Hotel Waldorf-Astoria. Tesla më pas i telefonoi porosinë e darkës së tij kryeparitës, i cili gjithashtu mund të ishte i vetmi që do t'i shërbente. "Ushqimi u kërkua të ishte gati në orën tetë ... Ai darkoi vetëm, me përjashtim të rasteve të rralla kur do t'i jepte një darkë një grupi për të përmbushur detyrimet e tij shoqërore. Tesla pastaj rifilloi punën e tij, shpesh deri në orën 3:00 të mesnatës".

Tesla lexoi shumë vepra, duke memorizuar libra të plotë, dhe gjoja posedonte një kujtesë fotografike. Ai ishte një poliglot, duke folur tetë gjuhë: serbo-kroate, çeke, angleze, frënge, gjermane, hungareze, italiane dhe latine. Tesla tregoi në autobiografinë e tij se ai përjetoi momente të hollësishme frymëzimi. Gjatë jetës së tij të hershme, Tesla ishte goditur vazhdimisht nga sëmundja. Ai pësoi një fatkeqësi të veçantë, në të cilën para syve iu shfaqën flakërima verbuese, të shoqëruara shpesh me vizione. Shpesh, vizionet ishin të lidhura me një fjalë apo ide që ai mund të kishte hasur; herë të tjera ata i dhanë zgjidhjen një problemi të veçantë që kishte hasur. Vetëm duke dëgjuar emrin e një sendi, ai mund ta parashikonte atë në detaje realiste. Tesla vizualizoi një shpikje në mendjen e tij me saktësi ekstreme, duke përfshirë të gjitha dimensionet, para se të kalonte në fazën e ndërtimit, një teknikë e njohur ndonjëherë si të menduarit në fotografi. Ai zakonisht nuk bëri vizatime me dorë, por punoi nga kujtesa. Duke filluar që nga fëmijëria e tij, Tesla kishte shpikje të shpeshta të ngjarjeve që kishin ndodhur më parë në jetën e tij.

Për stërvitje, Tesla eci midis 13 dhe 16 km në ditë. Ai i përdorte gishtërinjtë e tij njëqind herë për secilën këmbë çdo natë, duke thënë se kjo i stimulonte qelizat e trurit.

Tesla u bë vegjetarian në vitet e tij të mëvonshme, duke jetuar vetëm me qumësht, bukë, mjaltë dhe lëngje perimesh.

Tesla pohoi se kurrë nuk do të flinte më shumë se dy orë në natë. Sidoqoftë, ai e pranoi se "dremiste" herë pas here "për të rimbushur bateritë e tij". Gjatë vitit të dytë të studimit në Graz, Tesla zhvilloi një aftësi të pasionuar për bilardo,shah  dhelojë më letra   ndonjëherë duke kaluar më shumë se 48 orë në një shtrirje në një tryezë lojrash. Në një rast në laboratorin e tij, Tesla punoi për një periudhë prej 84 orësh pa pushim. Kenneth Swezey, një gazetar me të cilin Tesla ishte bërë mik, konfirmoi se Tesla rrallë flinte. Swezey kujtoi një mëngjes kur Tesla e thirri atë në 3 të mëngjesit: "Unë isha duke fjetur në dhomën time si një i vdekur ... Papritmas, zilja e telefonit më zgjoi ... [Tesla] foli i animuar, me pauza, [ndërsa ai] ... përpunoi një problem, duke krahasuar një teori me një tjetër, duke komentuar; dhe kur ndjeu se kishte arritur në zgjidhje, papritmas e mbylli telefonin".

Flori Bruqi

&&&&&&

Nikola Tesla, a legacy of the Albanian nation

Nikola Tesla dressed in Albanian traditional clothing, 1880

By Saimir LOLJA

  By name, Nikola Tesla was not a Serbian. His family was from Sanxhak inhabited by Albanians even today. That time Sanxhak was a region of Bosnia, which itself was part of the Ottoman Empire. His father was illiterate and one day became a Christian orthodox priest named Milutin. His mother’s name was Gjuka, an Albanian name. 

Due to the Serbian expulsion against Albanians especially in the mid-19th century, his family relocated to the village of Smiljan in western Croatia of today. That time Croatia was part of the Austro-Hungarian Empire.

Men in North Albanian folk costume

Nikola Tesla was born there on July 10, 1856. The Albanian tongue was not publicly in use and the Albanian schools were prohibited in the 19th century. Therefore, Nikola Tesla showed to know the Serbian and German languages taught in public schools. His family had preserved the Albanian folk costume as a dear and sincere legacy of their origin.

A picture that shows Orthodox Christian Albanians, 1907, from Galica. The postcard is sent from Thessaloniki.

The costume that Nikola Tesla dressed is typical of Northern Albania or Dardania. He dressed that costume before he left for Prague in 1880, then to Budapest and Paris, and arriving in New York in 1884.

Nikola Tesla died on January 7, 1943, in New York, USA

Kush na e solli fantazmën antishqiptare ?

 

Fahri Xharra

Kush jam unë?

Çka mësova?

Çka po mësoj?

Studimi i personalitetit është një degë që zhvillohet vazhdimisht dhe shumë me përparësi në ditët e sotit ; Po si ndryshon personaliteti ne boten e mospunës? Si ndihemi dhe si bëhemi kur jemi të aftë për punë e nuk kemi ku të punojmë?

 Po si ndryshon personaliteti ne botën e mos mësimit? Po si ndihemi kur në shkollë shkojmë e mësojmë shumë  apo hiq? Jeta është një evolucion shpirtëror konstant e e cila na sjell një pjekuri. Vetëdija  mund të rritet dhe të zgjerohet dhe duhet lënë unin e vjetër.. Koha prodhon ndryshime në mënyrë të vazhdueshme. Krijimin  e Personalitetit   e bëjmë për të njohur të ardhmen tonë,që ndryshon në në funksion të pasurive që i kemi në vetvete.

Të gjitha këtyre pyetjeve është vështirë t`iu përgjigjemi . Por më e rënda është ; Kush na e solli fantazmën antikombëtare ? A e keni menduar , që do të jemi viktima të kësaj fantazme që është në ne  e ndër ne ? Si duket ajo sajesë e përgatitur posaçërisht për ne ?

Të flasësh për të kaluarën , je i sulmuar . Të shkruash për Skënderbeun je i linçuar . Nëna Terezë është e pa dëshiruar . Ismail Kadare ‘”mos egzistoft “!     Jusuf  Buxhovi  ! O zot ku jemi ?

Ideja e personalitetit është shumë e ndërthurur, është e përcjellur nga idetë e shekullit që ajo po kalon ku ende sot është vështirë të gjendet një   koncept i përafërt i shkollave dhe qëndrimeve të ndryshme . Njësia e personalitetit vjen nga mundësia e organizimit të vetëdijes si baraspeshë e tij . . Sot ideja e përgjithshme që rrjedh nga vizionet e ndryshme të personalitetit është që ai është bashkësia e sjelljeve që e ndërtojnë një person dhe duke pasur parasysh përhershmërinë dhe vazhdimësinë e mënyrave të veprimit dhe reagimit , origjinalitetit dhe specificitetit dhe mënyra e saj për të qenë . Si po e ndërtojmë personalitetin tonë? Çka përgjigjemi në pyetjen se kush jemi?

Ndërtimi i personalitetit duke u identifikuar nëpërmjet rrethit dhe reagimeve të mjedisit; ndryshimi i imazhit duke iu falënderuar roleve të cilat i ofrojnë shkollat, aktivitetet familjare dhe argëtimi; mandej gjatë rritjes në moshën e pjekurisë për të dalluar vetveten me një personalitet më origjinal dhe më të  thellë.
“Me rritje dhe pjekje zhvillohen aftësitë e zhvillimit duke u bazuar në atë se çka jemi të aftë të bëjmë e ndërkohë të krahasohemi me të tjerët dhe të çmojmë aftësitë e mundësitë tona për të gjykuar për vetveten.” – tek ne e kundërta

Kush jam unë? Çka mësova? Çka po mësoj? Të rinjtë tanë që rrinë me një kafe para vetes e i humbin orët e mësimit në kafeteri, çfare është personaliteti i tyre?

Çdo dalje nga  shtëpia e mbyt personalitetin tonë edhe ashtu të shprishur .Ballafaqimet (sfidimet) janë teste të ndryshme natyrore që e vënë në sprovë personalitetin tonë. Sa jemi të aftë me atë që po mësojmë, me atë që po shohim e lexojmë të ballafaqohemi me ardhmërinë tonë. Në rastet e pasigurisë njeriu kërkon mbështetje, në raste të kërcënimit njeriu lyp shpëtim. Sa është e aftë e çka po bën shoqëria jonë në mirëmbajtjen e personaltetit  tonë.? Asgjë .

Si të shkruamë e ta mbrojmë kombin kur  :  “Nuk flliqi duart unë ! Ka kush merret me ty që nesër , mbaje ne mend ketë qe ta thash . Nuk do ta shohësh më token e zezë . Njeher  flas dhe kaq mjafton per mua , zoti te ndihmoft “

Si të mbrohesh apo kush të mbronë , si të dalësh  në publik ?, kur ; Fahri xharra ti lyp me qi krejt me rend cka i ke …..Ti je njeri i shitur po nga ajo organizat e cila te paguan per lajme te rreme .
Shantazhimet , kërcnimet , njollosjet … e nga kush ? Nga vetë shqiptarët .

Dikur , kur Teki Dervishin  nga Gjakova  kur  shkruante kombëtarisht  e dërguan në  burgun famëkeq të Goli Otokut .    Kush ? serbët ,pra  !

E sot serbet nuk po kanë nevojë të merren direkt me ne  se vet po i kryejmë punët e tyre pak ndryshe  por për te mjetin qëllim : mbylljen e gojës së të vërtetës  kombëtare .

“ Tish kone gjall  sultan fatihu met masakru ty far e flliqt  “ i thuhet kësaj qytetërim ?

Ndre Mjeda(20.11.1866-01.08.1937)

 

Pas kthimit te Zogut, tërhiqet nga jeta politike dhe punoi si prift në Kukël.

 Vitet e fundit ishte mësues i gjuhës shqipe në Shkodër dhe ndërroi jetë në këtë qytet më 1 gusht 1937.Ndre Mjeda lindi më 20 nëntor 1866 në Shkodër dhe është ndarë nga jeta më 1 gusht 1937. 

Ai është ndër poetët më të spikatur të Rilindjes Kombëtare. Veç veprimtarisë së tij si poet, Mjeda vlerësohet për kontributet në miratimin e alfabetit të gjuhës shqipe. Mësuesia dhe meshtaria ishin dy prej aktiviteteve që i ushtroi gjatë gjithë jetës së tij.

Më 20 nëntor 1866 lind në Shkodrë Ndre Mjeda. Ai studioi për teologji dhe më pas ka punuar si mësues dhe shërbeu famullitar në fshatra të ndryshme, periudhë kur lidhet me lëvizjen patriotike.

Poema e tij me e njohur është “Vaji i bylbylit”, e cila përshkohet nga thirrja për liri. 

Më 1901, themelon shoqërinë “Agimi”; krijoi një alfabet dhe botoi një varg librash për shkollat mbi bazën e këtij alfabeti. Për veprimtarinë e tij patriotike autoritetet osmane e arrestojnë.

Më 1908 në Kongresin e Manastirit u zgjodh anëtar i Komisionit për hartimin e alfabetit të njësuar të shqipes; më 1916-1917 ishte anëtar i Komisisë Letrare. Në periudhën e lëvizjes demokratike (1920-1924), Ndre Mjeda merr pjesë në jetën politike dhe u zgjidhet deputet.

Ndre Mjeda shkroi relativisht pak, por vepra e tij letrare mbetet ndër më të rëndësishmet e letërsisë sonë. Ajo dëshmon se ndodhemi para një atdhetari të flaktë që, lirinë e Shqipërisë e të ardhmen e saj e të popullit shqiptar, e ka vendosur në qendër të veprimtarisë së tij atdhetare e letrare. Ky vëllim përfshin veprën e zgjedhur të poetit atdhetar, si Juvenilia, Andrra e jetës, vjersha e poema të tjera, si edhe disa përkthime të tij. Libri plotëson bibliotekën e nxënësve e studentëve dhe është shumë i nevojshëm për nxënësit e arsimit 9-vjeçar dhe shkollës së mesme.

Në këtë poemë shoqërore - psikologjike me elemente të poemës filozofike, që u shfaq si dukuri e veçantë në letërsinë shqiptare të kohës, janë sintetizuar tiparet më karakteristike të artit të Mjedës, si: fryma demokratike, lakonizmi dhe plasticiteti. Poema, "Andrra e jetës", është vazhdim, shtjellim i përgjithshëm i motiveve nga jeta e fshatarëve të varfër, që e shqetësonin Mjedën dhe njëkohësisht pasqyrë e mendimeve të tij për jetën njerëzore dhe lumturinë.

Flori Bruqi

Të ndarë përballë Vuçiçit. Kurti denoncon lidhjet me Putinin. – Rama e justifikon Vucicin për qëndrimin ndaj Ukrainës

ryeministri kosovar e quajti Aleksandër Vuçiçin, një president despotik që e urren NATO-n.

Në një intervistë për median britanike Sky News, Albin Kurti ka lëshuar një arsenal akuzash kundër Serbisë me fokus lidhjet që ky shtet ka me Rusinë dhe shanset për destabilizim të Ballkanit Perëndimor.

Kurti ka shfrytëzuar vëmëndjen negative që mori Serbia kur nuk iu bashkua sanksioneve ndaj Rusisë, megjithëse është një vend kandidat për Bashkimin Europian.

Kryeministri kosovar e quajti Vuçiçin, një president despotik që e urren NATO-n.

“Ballkani s’është imun nga efektet e situatës në Ukrainë, sepse në Ballkan kemi një shtet që s’ka vendosur sanksione ndaj Rusisë dhe s’është rreshtuar me BE-në për ta dënuar agresionin rus dhe ajo është Serbia. Serbia s’e njeh Kosovën. Rusia me Serbinë kanë lidhje të forta dhe këto lidhje janë kulturore dhe ushtarake e ekonomike. Serbia ka 14 aeroplanë luftarakë Mig29, donacione nga Rusia dhe Bjellorusia. Të gjitha kompanitë ruse kanë degët e tyre në Serbi, dhe qytetarët e Kosovës janë të shqetësuar që presidenti despotik Vladimir Putin do të provojë ta transferojë luftën edhe në Ballkanin Perëndimor për ta shdërruar në betejë të tij me demokracitë perëndimore”, ka thënë Kurti.

Kryeministri i Kosovës ka shprehur edhe njëherë dëshirën që vendi i tij të anëtarësohet sa më shpejt në BE dhe NATO pas zhvillimeve të fundit.

Për ta konkretizuar më tej idenë e lidhjeve të forta Rus-Serbi, Kurti solli edhe një herë në vëmëndje takimin Putin-Vuçiç nëntorin e kaluar, ku të dy vunë para një hartë të Kosovës.

“Presidenti Putin në nëntorin e kaluar ka pritur presidentin e Serbisë, Vuçic në Soçi, dhe i ka shfaqur një hartë të Kosovës të përqëndruar në veriun e Kosovës sepse aty ka struktura ilegale që operojnë atje praktikisht janë në koordinim të afërt për atë kryeqytetet e BE-së duhet të kërkojnë nga Beogradi ta dënojnë agresionin e Rusisë në Ukrainë. Për këtë BE dhe NATO duhet të angazhohen më shumë në Ballkanin Perëndimor. Prandaj unë ju bëj thirrje 5 shteteve mosnjohëse të BE-së që ta njohin Kosovën dhe në këtë mënyrë do të kontribuojnë në paqe, stabilitet dhe siguri”, tha ai.

Por kur dëgjon të flasë kryeministrin e Kosovës dhe akuzat që ai bën ndaj Presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç nuk ka se si të mos bjerë në sy kontrasti i lartë në qëndrimin që mbajti kryeministri Edi Rama pak ditë më parë.

Edvin Kristaq Rama  më "vëllaun" e tij serb Aleksandër Vucic

Gjatë një konference për mediat, Rama e trajtoi qëndrimin e Vuçiçit si një temë dytësore, ndërsa zgjodhi të mos i bashkohet presionit diplomatik, duke thënë se:

“Në informacionin paraprak që kam marrë, – nuk kam lexuar të gjithë qëndrimet, – Presidenti i Serbisë është shprehur për integritetin territorial të Ukrainës, pra një qëndrim i dyjëzuar tipik për politikën e jashtme serbe” u shpreh Rama në konferencën e datës 25 shkurt.

Deklarata u bë pak pasi Vuçiç kishte refuzuar sanksionet ndaj Rusisë.

Diferenca mes kryeministrit të Kosovës dhe atij të Shqipërisë për Vuçiçin është e qartë. Njëri denoncon lidhjen e ngushtë të Vuçiçit me Putinin, tjetri e relativizon duke e quajtur “të dyzuar” dhe “tipike për politikën e jashtme serbe”.

Ndarja mes Kurtit dhe Ramës nuk vjen surprizë. Pavarësisht se Serbia nuk e njeh Kosovën dhe shpesh ka provokuar tensione në kufirin verior të saj, qeveria shqiptare është e angazhuar intensivisht në projektin e Ballkanit të Hapur dhe sot ka hequr kufijtë nga Maqedonia e Veriut drejt Shqipërisë.

Presidenti rus Vlladimir Putin në “fazën e kriminelit serb Sllobodan Millosheviçit”.

Janë bërë gati tetë vjet prejse Rusia ka ndërhyrë në Ukrainë dhe ka aneksuar Gadishullin e Krimesë – gjë që ka nxitur një sërë sanksionesh ndërkombëtare kundër saj.

Sot, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët evropianë e gjejnë sërish veten duke u përpjekur të kuptojnë se si ta pengojnë presidentin rus, Vladimir Putin, nga pushtimi eventual i Ukrainës.

“Sigurisht se duhet shqetësuar nëse pushton një fuqi bërthamore. Nëse Putin pushton, kjo do të ishte hera e parë nga Lufta e Dytë Botërore”, ka thënë presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden.

Rusia, tash e sa javë, ka vendosur pranë kufijve me Ukrainën mbi 100,000 trupa të saj, bashkë me armatim të rëndë. Sipas informacioneve të inteligjencës perëndimore, trupat ndodhen në distancë sulmi.

Rusia i mohon planet për pushtim dhe thotë se NATO-ja është ajo që paraqet kërcënim për sigurinë e saj. Rusia kërkon garanci nga NATO-ja se do të ndalojë zgjerimin drejt lindjes dhe se nuk do të pranojë në radhët e saj vendet ish-sovjetike, përfshirë Ukrainën.

Shtetet e Bashkuara – fuqia më e madhe në NATO – kanë refuzuar në një letër me shkrim kërkesat ruse për zgjerimin e aleancës, por kanë ofruar rrugë diplomatike për zgjidhjen e krizës.

“Ne jemi të hapur për dialog, ne preferojmë diplomacinë dhe jemi të përgatitur të ecim përpara aty ku ka mundësi komunikimi dhe bashkëpunimi, nëse Rusia ndal agresionin ndaj Ukrainës, nëse ndal retorikën nxitëse dhe diskuton për të ardhmen e sigurisë në Evropë në frymën e reciprocitetit”, ka thënë sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken.

Ministri i Jashtëm rus, Sergei Lavrov, ka thënë se SHBA-ja nuk i ka marrë parasysh shqetësimet e Rusisë për sigurinë, por ka theksuar se ka hapësirë për të vazhduar dialogun me SHBA-në për këtë çështje.

Në një deklaratë më herët, Lavrov ka thënë se nëse Perëndimi nuk u përgjigjet kërkesave ruse, Kremlini do t’i marrë masat e duhura, por nuk ka specifikuar se cilat mund të jenë ato.

Po, përse Rusia është kaq shumë e fokusuar te Ukraina? Kur në vitin 1991 është shpërbërë Bashkimi Sovjetik, Rusia ka humbur kontrollin e 14 republikave që i ka dominuar më parë. Humbja e Ukrainës, megjithatë, ka qenë më e dhimbshme për të, marrë parasysh lidhjet e gjata midis dy vendeve.

Ukraina, me shekuj, ka qenë pjesë e perandorisë ruse, përpara se të bëhej republikë sovjetike. Vendi tani është duke lëvizur gjithnjë e më shumë kah Perëndimi.

Disa vende perëndimore, përfshirë SHBA-në, Britaninë dhe Kanadanë, janë duke furnizuar Ukrainën me armë mbrojtëse. Presidenti amerikan, Joe Biden, ka thënë se nuk e ka ndërmend të dërgojë trupa në Ukrainë, por ka paralajmëruar se Rusia do të goditet me “sanksione të papara” nëse e sulmon Ukrainën. Ngjashëm kanë paralajmëruar edhe disa aleatë evropianë të SHBA-së.

Dikush mund të vërë në dyshim efektivitetin e sanksioneve, marrë parasysh se Rusia është përballur me masa të tilla edhe pas aneksimit të Krimesë, edhe pas nxitjes së konfliktit separatist në lindje të Ukrainës

dhe këto sanksione nuk e kanë penguar të shkaktojë krizën e tanishme. Megjithatë, kanë pasur ndikim në ekonominë ruse.

Sipas një analize të Këshillit Atlantik, ekonomia ruse nga viti 2014 është rritur mesatarisht për 0.3 për qind në vit, ndërsa mesatarja globale ka qenë 2.3 për qind në vit.

Ekspertët thonë se duhet të ketë unitet dhe koordinim më të madh, nëse paraqitet nevoja për sanksione të reja. Sipas tyre, Rusia vërtet mund të goditet rëndë.

“Flasim për sanksione që vërtet do t’i shkaktonin dëme të jashtëzakonshme ekonomisë ruse, sidomos popullit rus. Do të ishte një goditje e madhe nëse i ndalohet qasja në dollarin amerikan. Ju e dini se shumë rusë i mbajnë paratë e tyre në dollarë, shumë firma ruse operojnë me dollarë”, ka thënë për programin Expose të Radios Evropa e Lirë Olga Oliker, drejtore e programit për Evropën dhe Azinë Qendrore pranë Grupit Ndërkombëtar të Krizave.

Sipas Saarah Pagung, nga Këshilli Gjerman për Marrëdhënie me Jashtë, duhet goditur aty ku dhemb. Si cak të sanksioneve ajo përmend: transaksionet financiare, bankat, eksportet dhe teknologjinë e mbrojtjes.

“Kemi parë në vitet 2013, 2014, se shumë evropianë dhe amerikanë e kanë mbivlerësuar logjikën ekonomike mbi atë politike, duke menduar se Rusia nuk do të ndërhyjë ushtarakisht në Ukrainë, sepse kostoja do të jetë shumë e lartë. Ka rrezik që ky skenar në Rusi të përsëritet, andaj nuk jam 100% e sigurt se sanksionet vërtet do ta pengojnë Rusinë. Por, nëse dizajnohen me kujdes, ato mund të kenë ndikim ekstrem në ekonominë ruse, sidomos në sistemin financiar rus”, ka thënë Pagung për Exposenë.

Por, nëse vendosen sanksione të tilla, a do të ketë kundërpasoja për Perëndimin? Për Exposenë është përgjigjur Constanze Stelzenmuller, eksperte e politikave të sigurisë në Institutin Brookings në Uashington:

“Po, rusët mund të na lënë të mërdhijmë në dimër, nëse i mbyllin rubinetat e gazit. Ky do të ishte problem. Do të ishte një gjë shumë e komplikuar dhe e shtrenjtë për t’u zëvendësuar. Do ta rriste po ashtu inflacionin. Por, është e paimagjinueshme të mos i përgjigjemi agresionit ushtarak kundër Ukrainës me sanksione jashtëzakonisht të ashpra”.

Sipas Stelzenmuller, rreziku i luftës është shumë i lartë e, rrjedhimisht, edhe i pasojave shkatërruese. Spas saj, presidenti rus, Vladimir Putin, mund ta ketë humbur lidhjen me realitetin.

“Unë dyshoj se ai është në një situatë të ngjashme siç ka qenë Millosheviç në Serbi. I fiksuar pas armiqësive historike, i fiksuar pas inateve dhe nevojës për hakmarrje. Ai nuk është në gjendje për t’i lexuar homologët e tij perëndimorë dhe nuk është i rrethuar më nga njerëz që e kanë guximin t’i japin këshilla, të cilat nuk i pëlqejnë t’i dëgjojë. Dhe kjo është ajo që në fund e ka sjellë Millosheviçin para Tribunalit për Krime Lufte”.

“Për fat të keq, lufta civile në Jugosllavi ka zgjatur gati një dekadë dhe ka marrë jetën e qindra mijëra njerëzve. Andaj, shpresoj që udhëheqësit perëndimorë ia kanë bërë të qartë Putinit se cili do të jetë çmimi për Kremlinin dhe për të personalisht”, ka thënë Stelzenmuller.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, ka shprehur shqetësimin se pushtimi eventual i Ukrainës edhe mund të dalë jashtë kontrollit dhe të shtrihet në vendet e NATO-s, që janë në kufi.

NATO-ja ka rreth 4,000 trupa në batalione shumëkombëshe në Estoni, Lituani, Letoni dhe Poloni.

“Jam shumë i shqetësuar. Shikoni, e vetmja luftë që është më e keqe se lufta e qëllimshme, është ajo që bëhet pa qëllim. Jam i shqetësuar se kjo mund të dalë jashtë kontrollit shumë lehtë”, ka thënë presidenti amerikan, Biden.

Do të ishte joracionale prej Rusisë nëse do të lejonte që pushtimi eventual i Ukrainës të rrëshqiste edhe në vende të tjera të Evropës, ka thënë Constanze Stelzenmuller, nga Instituti Brookings.

“Mendoj se rusët do të jenë krejtësisht të pamend nëse e zhvendosin agresionin ushtarak kundër një vendi anëtar të NATO-s. Ky do të ishte një rast për Nenin 5 të Traktatit të NATO-s dhe ne do të ndërhynim të gjithë kundër tyre. Atëherë, rusët do të jenë në shumë telashe”, ka thënë ajo.

Neni 5 i Traktatit të NATO-s thotë se sulmi kundër një vendi anëtar, nënkupton sulm kundër gjithë aleancës.

NATO-ja u është përgjigjur gjithashtu me shkrim kërkesave të Rusisë. Sekretari i përgjithshëm, Jens Stoltenberg, nuk ka dhënë shumë detaje, por ka thënë se beson në zgjidhje politike të krizës. Megjithatë, ka theksuar se aleatët mbeten të përgatitur për më të keqën.

“NATO beson fuqishëm se tensionet dhe mosmarrëveshjet duhet të zgjidhen me dialog dhe diplomaci, jo me forcë ose kërcënim të forcës”, ka thënë Stoltenberg.

Në gjithë këtë vorbull ngjarjesh, deklaratash e paralajmërimesh, nga vetë Kievi – që është cak i dikujt, e shqetësim i të tjerëve – janë bërë thirrje kundër panikut.

“Mbrojeni trupin tuaj nga viruset, trurin nga gënjeshtrat dhe zemrën nga paniku”, ka thënë presidenti ukrainas, Volodymyr Zelenskiy, në një mesazh drejtuar popullit, më 25 janar.

Lufta në Ukrainë, paralajmërimi i Borrel: Të kemi kujdes Ballkanin

 

Lufta në Ukrainë, 

Përfaqësuesi i lartë i politikës së jashtme dhe të sigurisë së Bashkimit Europian, Josep Borrel ka shprehur hapur shqetësimin e Bashkimit Europian për rrjedhojat e krizës së agresionit rus në Ukrainë për Ballkanin Perëndimor.

Borrel është shprehur gjatë konferencës përmbyllëse për shtyp në Bruksel në përfunrim të takimit të ministrave të jashtëm të BE-së, se BE-ja i frikesohet impaktit në Ballkanin Perëndimor që mund të ketë agresioni rus në Ukrainë.

Borrel është shprehur se BE-ja frikësohet se Rusia nuk do të ndalet në Ukraine.” Influenca e Rusisë mund të ketë rrjedhoja në vendet si Moldavia dhe Gjeorgjia dhe mund të ketë impakt në vendet e Ballkanit Perëndimor. Duhet të jemi shumë të vëmendshëm për rrjedhjen e ngjarjeve atje.

Do të kryej një vizitë në Moldavi, siç kreva në Ukrainë. Dhe ne duhet të jemi vigjilentë për imaktin e krizës në Balkanin Perëndimor dhe të shohim qëndrimet e vendeve kandidate nëse ato e njehsojnë qëndrimin e tyre me politikën e jashtme të Bashkimin Europian” është shprehur Borrel.