Sa nga legjendat greke ishin realisht të vërteta?

SHKRUAN PËR AGJENCIONIN  "FLORIPRESSS ": PROF.DR.SC.ESHREF YMERI

Për hir të së vërtetës

I

Para disa ditësh, në një të përditshme, ishte botuar një material me titullin e mëposhtëm informativ:
“Ymer Minxhozi: Biseda e Stalinit me Enver Hoxhën në 23 mars 1949, nga arkivat ruse. Dokumente sekrete që botohen për herë të parë: Stalini pyet çfarë feje kishte Koçi Xoxe e Pandi Kristo” (Citohet sipas: Gazeta “Dita”. 22 korrik 2014, f. 1).

Ymer Minxhozi

Është me të vërtetë e çuditshme kur lexon një informacion të tillë për botimin “për herë të parë” të këtyre dokumenteve “sekrete”. Kjo bisedë e Stalinit me Enver Hoxhën, për hir të së vërtetës, nuk është as sekrete dhe as nuk botohet për herë të parë.



Josef Vissarionovich Stalin sq:(Josefin Visarionovich Stalin) georgjist:(Iosif Vissarionovich Dzhugashvili) rusisht:(Иосиф Виссарионович Сталин)  dhe Enver Hoxha 


Autori i këtij informacioni, zoti Ymer Minxhozi, nuk mund të mos e dijë që biseda e Stalinit me Enver Hoxhën e 23 marsit të vitit 1949, është botuar e plotë këtu e tetë vjetë të shkuara, në librin me titull “Shqipëria në dokumentet e arkivave ruse”. Botimet “Toena”. Tiranë 2006, f. 201-221.



Nuk është hera e parë që zoti Minxhozi u ofron lexuesve informacione që lidhen me Enver Hoxhën, duke theksuar se ato na qenkan sekrete dhe na u botuakan për herë të parë!

Më 15 prill të vitit 2010 unë pata botuar në internet një material me titull“Në gjurmët e letrës së Enver Hoxhës për Kosovën (dërguar J.V. Stalinit jo më vonë se 2 shtator 1949).

Në atë material, fillimisht, u ndala në një problem që lidhej me zotin Minxhozi. Aty theksoja si më poshtë:
“Në gazetën “Ndryshe” të datës 03 tetor 2007 pata lexuar “Dosier”-in e përgatitur nga zoti Ymer Minxhozi, me titull në faqen e parë: “Letër e panjohur e Enver Hoxhës, 2 shtator 1949: Çështja e Kosovës mund të zgjidhet vetëm me luftë”.

Në të vërtetë, kjo letër e Enver Hoxhës nuk ka qenë aspak e panjohur. Këtë letër e ka pas përmendur dr. Vasfi Baruti në studimin e vet me titull “28 nëntori i tretë”, botim i Qendrës së Pavarur Sociologjike “Eureka”, Tiranë 2002. Veç kësaj, pjesë të shkëputura të kësaj letre, me sa jam në dijeni, vetë zoti Minxhozi i ka pas botuar edhe më herët.

Së pari, ky dokument, me titull “Letër e E. Hoxhës, dërguar KQ PKP(b) për parahistorinë e lindjes së çështjes kosovare dhe metodat e zgjidhjes së saj”, është bërë publik, në mënyrë të plotë, në librin me titull “Shqipëria në dokumentet e arkivave ruse” (f. 246-258), të cilin Shtëpia Botuese “Toena” e pati nxjerrë nga shtypi që në gushtin e vitit 2006. Për këtë libër asokohe u shkrua nëpër gazeta dhe u fol edhe në disa kanale televizive. Prandaj, një fakt që ishte bërë publik që në vitin 2006, nuk kishte pse t’u rekomandohej një vit më vonë lexuesve të gazetës “Ndryshe”, si diçka e panjohur.

Së dyti, zoti Minxhozi do të kishte bërë mirë që letrën e Enver Hoxhës ta kishte botuar të plotë asokohe në gazetën “Nryshe”, në mënyrë që popullit shqiptar të Kosovës të mos i krijohej ndonjë përshtypje e rreme nga nëntitulli “Çështja e Kosovës mund të zgjidhet vetëm me luftë”.

Nuk e di se cila është arsyeja që zoti Minxhozi përsërit të njëjtën gjë, duke u ofruar lexuesve një dokument që është bërë publik këtu e shumë kohë të shkuara. Mirë ka bërë zoti Minxozi që e ka ribotuar dokumentin në fjalë, por nuk duhej ta quante atë as sekret dhe as të botuar për herë të parë. Për lexuesin do të kishte kuriozitet, sikur zoti Minxhozi të bënte ballafaqimin e tekstit të bisedës së Stalinit me Enver Hoxhën më 23 mars 1949, të pasqyruar në librin e Enver Hoxhës me titull “Me Stalinin” (që, me rastin e 100-vjetorit të lindjes së Stalinit, e pati nxjerrë nga shtypi Shtëpia Botuese “8 nëntori” në dhjetorin e vitit 1979) me tekstin e bisedës në gjuhën ruse, të përkthyer të plotë në librin e lartpërmendur të Botimeve “Toena”. Nga ky ballafaqim do të dilte në pah se ca këshilla që Stalini i pati dhënë Enverit në atë bisedë, Enveri i ka mbajtur të fshehura, sepse po t’i botonte, do ta zbulonte veten keq para opinionit publik shqiptar. Për hir të së vërtetës, pikërisht natyra mashtruese e Enver Hoxhës, tipike për amoralitetin e tij politik, duhej nxjerrë në spikamë nga ballafaqimi i dy materialeve të lartpërmendura. Sikur zoti Minxhozi ta kishte bërë një ballafaqim të tillë, kjo do të kishte qenë shumë më me interes për lexuesit e gazetës, sesa të deklaronte që këto dokumente “botohen për herë të parë”.

Sa nga legjendat greke ishin realisht të vërteta?

II

Po para disa ditësh, në rubrikën “Speciale” të një të përditshmeje tjetër, ishte botuar një shkrim me titull. “BBC: Sa nga legjendat greke ishin realisht të vërteta?”. Autor i shkrimitështëArmand d’Angour që punon në Universitetin e Oksfordit. Atë shkrim e kishte përgatitur për botim zotëria Endri Farka.

Në shkrimin në fjalë, autori është ndalur fare shkurt në dhjetë legjenda greke. Në legjendën e tretë, me nëntitull “A ekzistonte ndonjë shpikës i alfabetit?”, ai shkruan:

“Data që i atribuohet shkrimit të këngëve të Homerit lidhet me prova të hershme të ekzistencës së shkrimeve greke në shekullin e 8 para Krishtit. Grekët e dinin se alfabeti i tyre (më pas i huazuar nga romakët për t’u shndërruar në alfabetin perëndimor) u përshtat nga ai i fenikasve, një kombi në Lindje që shkronjat e para i kishte alfa dhe bet” (Citohet sipas: “Tirana Observer”. 24 korrik 2014, f.10).

Autori i shkrimit u ka ofruar lexuesve një të pavërtetë. Sepse romakët alfabetin e tyre nuk e kanë huazuar nga grekët, por nga ilirët. Natyralisti i famshëm romak Gaius Plinius Secundus, i njohur si Plini Plaku (23-79 e.r.), që botoi në vitin 77 serinë madhështore prej 37 vëllimesh për historinë natyrore, të titulluar “Naturalis Historiae” (Historia e Natyrës), në vëllimin VII, shkruan: “Ilirët (arbërit) kanë krijuar të parin alfabet dhe romakët shkrimin e tyre e morën nga ilirët”.



Pra, për hir të së vërtetës, në alfabet perëndimor, përmes romakëve, u shndërrua jo alfabeti grek, por alfabeti ilirik. Dhe, për dijeninë e të gjithë atyre që nuk janë të informuar, shprehja “kjo është shkruar me shkronja latine”, përdoret gabim. Në vend të saj, duhet përdorur shprehja “kjo është shkruar me shkronja ilirike”.


Autori anglez le të ketë simpati për grekët e lashtë, por është e padrejtë kur kërkon t’u japë atyre merita që nuk u takojnë.

Me sa duket, autori anglez nuk shkëputet dot nga tradita e kahershme evropiane, e cila është mbrujtur me kujdes me falsifikimin e vazhdueshëm të historisë shumëshekullore të etnisë shqiptare.
Prandaj do të kishte qenë mirë që zotëria Endri Farka, shkrimin e autorit anglez ta kishte shoqëruar me një shënim, ku të hidhte poshtë tëpavërtetën që ai u ofronte lexuesve.



Nënkryetari i parlamentit shqiptar zotëriaVangjel Dule, si vegël e Greqisë

III

Ditët e fundit, lidhur me reformën territoriale, debati është ndezur sidomos rreth Bashkisë së Himarës, në të cilën, sipas projektit të qeverisë, duhet të përfshihet edhe Komuna e Vranishtit. Nga reagimet e qytetarëve të ndryshëm në disa kanale televizive, në shtyp dhe në internet, kam vënë re se sulmohet kryetari i PBDNJ-së dhe nënkryetari i parlamentit shqiptar zotëriaVangjel Dule, si vegël e Greqisë, i cili kërkon me këmbëngulje që Bashkia e Himarës të mbetet vetëm në kuadrin e shtatë fshatrave, sepse, sipas tij, Himara na qenka, demek, zonë minoriteti!


                             Vangjel Dule                                                             Kryepiskopi Anastas (Janullatos) Anastasios Yannoulatos - KOASH


Për hir të së vërtetës, duhet theksuar se zotëria Vangjel Dule “nuk ka asnjë faj” në këmbënguljen e tij për mospërfshirjen e Komunës së Vranishtit në Bashkinë e Himarës. Kjo për faktin se aiështë duke kryer misionin e tij si shërbëtor besnik para agait të Athinës.

Dhe askund në botë nuk demaskohetdhe nuk dënohet kurrë shërbëtori që vepron sipas urdhrave të agait të vet. Shërbëtori i bindur dhe besnik i agait të Athinës, zotëria Vangjel Dule,ka ngrënë dhe vazhdon të hajë rregullisht çorbën e agait të Athinës, të cilën“e vjell” kohë pas kohe në shtyp, në komisione parlamentare, në emisone televizive, duke kërkuar “t’i mbushë mendjen” opinionit publik shqiptar se Himara na qenka “zonë minoriteti”. Opinioni publik shqiptar duhet të bindet një herë e mirë se Dulja është thjesht një argat dhe asgjë më shumë, prandaj edhe është në rolin e tij.



Por pjesa më e shëndoshë e opinionit publik shqiptar, qëështë edhe pjesa dërrmuese e tij, është e bindur plotësisht se ujku antishqiptar duhet kërkuar në Athinë dhe jo gjurmët e tij në Tiranë. Se zona të reja “minoriteti” në Shqipëri, kërkon të krijojë Athina zyrtare, e cila asnjëherë nuk ka hequr dorë nga pretendimet territoriale ndaj vendit tonë, duke krijuar lloj-lloj strukturash shoviniste, që nga Greqia deri në lobin grek në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, struktura këto, prapa të cilave ajo rri e fshihet si puna e nepërkës poshtë lules.

Që lexuesit të binden për politikën zyrtare shoviniste greke në qëndrimin ndaj Republikës së Shqipërisë, për hir të së vërtetës, këtu poshtë po ndalem në ca fakte konkrete.

Më 30 maj të vitit 2005, në Selanik, zhvilloi punimet e veta “Forumi për bashkëpunim në Ballkan”.
Siç është bërë e ditur, në punimet e atij Forumi mbajti një raport ministrja e arsimit të Greqisë, në të cilin “shpallej strategjia aktuale e perspektiva për përhapjen e helenizmit, duke vënë theksin në ngritjen dhe funksionimin e institucioneve arsimore e fetare në Ballkan.

Raporti, në pjesën më të madhe të tij, merrej me Shqipërinë dhe kryesisht me Shqipërinë e Jugut. Pasi vlerësoi si sukses të madh të politikës greke çeljen e shkollave greke në Korçë dhe në Tiranë, ajo u dha pjesëmarrësve të forumit lajmin e gëzuar se surpriza të tjera do të shihnin e dëgjonin në të ardhmen. Në fjalën e saj ajo e ndau popullsinë e Shqipërisë në shqiptarë dhe në voriepirotë dhe territorin e Shqipërisë në territor shqiptar dhe vorioepirot” (Citohet sipas: Gazeta “Republika”, 25 shtator 2005, f. 8-9).



Në atë mbledhje mori pjesë dhe diskutoi edhe deputeti i parlamentit grek, Antonis Fushas. Ai, ndër të tjera, tha:

“Ne, për të ruajtur dhe përkrahur helenizimin në Vorio Epir, do të investojmë atje për hapjen e shkollave dhe kishave” (po aty).

Po ky deputet, në një emision televiziv, “duke e trajtuar Shqipërinë e Jugut si provincë greke, ka kërkuar që atje, si edhe në gjithë Epirin, të funksionojnë të njëjtat ligje. Zëvendësministri grek i Punëve të Jashtme që mori fjalën më pas, tha se arritjet për Vorio Epirin janë të paimagjinueshme më parë. Një pjesë nga këto arritje janë bërë të njohura, kurse një pjesë jo, pasi në politikë shumë gjëra bëhen, por nuk thuhen, - shtoi ai duke qeshur nën buzë. Më pas zëvendëskryetari i parlamentit grek shprehu besimin për krijimin së afërmi të një parlamenti të helenizimit, i cili me hapa të shpejtë do të ndihmojë për helenizimin e mëtejshëm të Vorio Epirit” (po aty).

Nëpërmjet këtyre deklaratave zyrtare shoviniste, sqarohet bukur fare se nuk janë vetëm ca qarqe të caktuara greke (siç e ka zakon të flasë Tirana zyrtare, e zhveshur nga çdolloj vetëdije kombëtare) ato që kanë pretendime territoriale ndaj Republikës së Shqipërisë. Pretendimet territoriale ndaj vendit tonë i ka, i ushqen, i nxit dhe po mundohet rregullisht t’i vërë në jetë ca nga ca vetë shteti shovinist grek, vetë diplomacia greke, vetë politika zyrtare greke. Po të mos ishte shoviniste politika shtetërore greke në qëndrimin ndaj kombit shqiptar, Micotaqisi nuk do të deklaronte në vitin 1999 (gjatë luftës në Kosovë):

“Në qoftë se Kosova do t’i shkëputet Serbisë, edhe ne do të marrim Vorio Epirin”.

Ndërkohë, presidenti Stefanopulos, në Kongresin Botëror për Epirin, që u mbajt asokohe në Selanik, deklaroi shkoqur fare:

“A mund të lejojmë që në Himarën greke… dhe në Korçën vllaho-greke të mos ketë shkolla greke..?” (po aty).

Nga sa u citua më lart, për hir të së vërtetës, duhet thënë haptazi se pretendimet territoriale ndaj vendit tonëi kanë shprehur publikisht ministra, zëvendësministra, deputetë grekë, zëvendëskryetari i parlamentit grek, deri edhe vetë kryeministri dhe presidenti grek.

Pra, zotëria Vangjel Dule, si argat i bindur dhe shërbëtor i zellshëm i Athinës shoviniste, është duke kryer porositë e politikës zyrtare greke për Himarën, e cila, sipas ish-kreut të shtetit grek Stefanopulos, na qenka“tokë greke”.

Prandaj jo më kot ministri i jashtëm Venizellos, më 17 korrik 2014, e thirri në raport në Athinë argatin Vangjel Dule dhe sivëllain e tij argat Bollano, për t’u kërkuar llogari se si po i zbatonin udhëzimet e Athinës për greqizimin e Shqipërisë së Jugut.

Athina zyrtare nuk e njeh Çështjen Çame. Këtë e deklaroi me gojën e vet ministri Venizellos gjatë takimit që pati në Tiranë me ministrin tonë Bushati më 14 tetor 2013. Prandaj, kur në komisionin parlamentar diskutohej për Rezolutën Çame, argati i Athinës Vangjel Dule, me një pamje të nervozuar, e braktisi komisionin. Ishte duke zbatuar porosinë e prerë të Athinës për ta braktisur atë komision.

Athinën e tmerron Çështja Çame

Athinën e tmerron Çështja Çame. Sepse nxjerrja e saj në skenën e diplomacisë ndërkombëtare, në Këshillin e Sigurimit, në Organizatën e Kombeve të Bashkuara, në Departamentin e Shtetit, në Kongresin Amerikan, në Këshillin e Evropës dhe në të gjitha strukturat e Brukselit, e zbulon lakuriq bashkëpunimin e ngushtë të Greqisë me nazifashizmin në vitet e Luftës së Dytë Botërore. Për pasojë,Greqia do të duhet të ndëshkohet mirë, do të duhet të kompensojë të gjitha shkatërrimet dhe grabitjet e pronave të popullsisë çame, të gjithë gjenocidin e pashembullt në historinë e njerëzimit qënazifashizmi grek ushtroi kundër popullsisë së pafajshme të Çamërisë dhe popullsia çame do të duhet të kthehet në trojet e veta amtare. Fashizmi grek, në bashkëpunim të ngushtë me nazizmin gjerman, kreu një krim të rëndë kundër njerëzimit dhe ky krim nuk parashkruhet.

Urrejtjen ndaj etnisë shqiptare grekët e kanë pjesë të pandarë të formimit të tyre psikologjik, e kanë përherë brenda thurimës së kodit të tyre moral. Kjo është arsyeja që ata nuk e kanë njohur kurrë, vazhdojnë të mos e njohin dhe nuk dëshirojnë ta njohin ndonjëherë institucionin e pendesës për krimet që kanë kryer kundër shqiptarëve. Në këtë rrafsh, ata janë vite drite larg formimit psikologjik dhe kodit moral të gjermanëve.

Prandaj ishte shumë domethënëse pjesëmarrja e ambasadorit të nderuar gjerman, zotit Helmut Hoffman, në përkujtimin e 61-vjetorit të masakrës që trupat gjermane kryen më 6 korrik të vitit 1943 kundër banorëve të pafajshëm të Borovës. Me atë rast, zotëriaambasador bëri një deklaratë mjaft kuptimplote:

“Kjo masakër e ushtrisë gjermane është ngulitur thellë në kujtesën e Borovës edhe përtej saj. Për një gjerman nuk është e lehtë të vijë në një vend si ky. Nuk është e lehtë të vish në një vend, ku bashkëkombësit e tu para shumë vitesh kanë bërë krime të tmerrshme. Kur dëgjova për herë të parë për atë që kishte ndodhur në Borovë në vitin 1943, për mua ishte menjëherë e qartë se që në vitin e parë të punës sime si ambasador i Republikës Federale të Gjermanisë në Shqipëri, do të merrja pjesë në përkujtimoren e 6 korrikut. Sigurisht, në Gjermani sot zor se jetojnë ende njerëz që mbajnë përgjegjësi për këto krime dhe duhet thënë se ne të paslindurit nuk jemi personalisht fajtorë për këto krime. E megjithatë, në një vend si ky, një gjerman ndien turp” (Citohet sipas: “Ndjesa e ambasadorit Hoffman: Në një vend si ky, një gjerman ndien turp”. Marrë nga faqja e internetit e “Gazetës Shqiptare”. 07 korrik 2014).

Qytetari Hamid Kryeziu, në rubrikën “Komente” tëfaqes internetike të gazetës “Panorama”, të datës 07 korrik 2014,e analizonte shumë bukur ndjesën e ambasadorit gjerman.

Ambasadori Hoffman është përfaqësues i shtetit gjerman dhe ai kërkoi ndjesë në Borovë për krimet e trupave gjermane pikërisht në emër të shtetit gjerman, respekti ndaj të cilit merr një tjetër dimension dashamirësie në sytë e opinionit publik shqiptar.

Masakrat greke ndaj çamëve 

Po shteti grek a mund të kërkojë ndjesë ndonjëherë për djegiet, për masakrat, për përdhunimet, për vrasjet me sëpata të grave, të pleqve, të fëmijëve të pafajshëm të Çamërisë? Kurrën e kurrës. Sepse grekët nuk e dinë se çdo të thotë vrasje e ndërgjegjes për krimet që kanë kryer, sidomos që prej fillimit të Luftës së Parë Botërore, dhe vazhdojnë të kryejnë edhe sot kundër emigrantëve shqiptarëve. Ashtu si edhe sivëllezërit e tyre serbë për krimet barbare që kanë kryer kundër popullit shqiptar të Kosovës.

Kjo është edhe arsyeja që Janullatosi, gjatë këtyre 22 vjetëve, nuk mund të organizonte dot ndonjë meshë për mijëra viktimat e gjenocidit nazifashist grek kundër popullsisë së Çamërisë, meshë kjo që dikur atij ia pati kërkuar zoti Shpëtim Idrizi. Janullatosi nuk mund ta organizonte dot një meshë të tillë se ai është përfaqësues i shtetit shovinist grek në Shqipëri, dhe, si i tillë, ai nuk e njeh Çështjen Çame dhe, rrjedhimisht, masakrën kundër Çamërisë e vlerëson plotësisht të justifikueshme. Prandaj Janullatosi, ish-sekretari i tij Vangjel Dule dhe ambasadori grek në Tiranë, nuk mund të shkojnë dot në Qafëbotë më 27 qershor, ku i pari të mbajë një meshë në nderim të viktimave çame dhe i treti të kërkojë ndjesë për masakrat e lemerishme të Napolon Zervës në Çamëri. Ata nuk mund ta bëjnë dot një gjë të tillë, se janë pjesë organike e shovinizmit të kriminalizuar grek, i cili nuk pendohet kurrë për barbaritë që kreu në Çamëri.

Institucioni i pendesës është i huaj për sërën e kriminelëve që vuajnë nga kompleksi i inferioritetit. Për hir të së vërtetës, duhet pranuar se grekët, ashtu si edhe serbët, në jetë të jetëve i ka munduar dhe vazhdon t’i mundojë kompleksi i inferioritetit në marrëdhëniet me etninë shqiptare. Pikërisht kjo është edhe arsyeja që ata nuk e njohin institucionin e pendesës.


Gjenocidi në Ballkan u krye vetëm ndaj shqiptarëve

Athina zyrtare duhet të tregohet pak më e mëshirshme me argatin e vet Vangjel Dule në Tiranë, të cilit, duhet pranuar, i ka dalë boja keq në sytë e opinionit publik shqiptar për zellin e papërmbajtur që po tregon për të shpikur “zona minoriteti”.

Aq e vërtetëështë kjo, saqë partinë e tij nuk e respekton as vetë minoriteti i mirëfilltë grek, i cili, në zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar, nga radhët e veta nxori vetëm një deputet për këtë parti.

Epshet shoviniste të Athinës që i përcillen Tiranës përmes argatit të saj Vangjel Dule, kanë bërë që në vetëdijen e publikut shqiptar të tingëllojë aktual amaneti i Federatës “Vatra”, e cila, duke u nisur nga fakti që trojet etnike shqiptare shtrihen që nga Tivari deri në Prevezë, më 28 janar 1918, në letërprotestën që i drejtonte kryeredaktorit të gazetës“Mançester Gardian”për copëtimin e trojeve etnike shqiptare, ndër të tjera, shkruante:

“Shqiptarët u detyruan t’i përuleshin vendimit të Evropës, por ata nuk i quajnë tokat e aneksuara si të humbura përgjithmonë”.

Këtë amanet të Federatës“Vatra”, shqiptarët e kanë përcjellë nëpër vite dhe ata janë të bindur se do të vijë patjetër koha kur ai një ditë do të vihet në jetë.

Shkrimtarja e shquar e kombit shqiptar, zonja Vilhelme Vranari Haxhiraj, thotë:
“… e vërteta për Shqipërinë dhe për shqiptarët ngelet memece, e shurdhët, e verbër dhe çalamane” (Citohet sipas:“A do të kërkojnë vallë historianët, përse gjenocidi në Ballkan u krye vetëm ndaj shqiptarëve?”. Gazeta “Fryma e Re”. 25 korrik 2014, f. 9).

Dhe kjo e vërtetë ka mbetur e tillë pikërisht për faj të Evropës, së cilës moralin ia shpëtuan shqiptarët, siç thotë zonja e nderuar 84-vjeçare hebreoamerikane Johanna Neumann, bazuar, sipas faqes së internetit, në intervistën që i ka marrë publicistja e mirënjohur Elida Buçpapaj më 14 maj 2014.

Në vitet e Luftës II Botërore, Greqia fashiste, në bashkëpunim të ngushtë me nazizmin gjerman, ashtu si edhe të gjitha shtetet e Evropës, me përjashtim të Danimarkës, me mijëra e mijëra hebrenj i nisi me tren drejt dhomave të gazit dhe kampeve të shfarosjes në masë, ndërkohë që në Shqipëri, për forcë të institucionit të Besës Shqiptare, as edhe një hebre i vetëm nuk ra në duart e nazistëve gjermanë.

 Pikërisht për shkak të qëndrimit shovinist të Evropës, e cila, sipas historianit me autoritet shkencor Aleksandër Lambert, sabotoi historinë tonë në shekullin XIX, kur Ilirinë e quajti Ballkan (gazeta “Panorama”, 30 nëntor 2007), Greqia është bërë arrogante, hundëpërpjetë, raciste dhe shoviniste ndaj vendit tonë, paçka se vetë, për hir të së vërtetës,sot përfaqëson turpin e mbarë kontinentit me grabitjen e përmasave mitike që u bëri financave evropiane.

Demaskimi i Athinës,Dules,Bollanos etj.

Në mbyllje, dëshiroj të theksoj edhe një herë se shqiptarët duhet të merren me demaskimin e Athinës shoviniste që kërkon të shpikë “zona minoriteti” në Shqipëri dhe jo me argatët e saj, si puna e Dules dhe e Bollanos dhe të kërkojnë prej klasës politike të Tiranës se pse Athina nuk e njeh minoritetin shqiptar në Greqi (nuk e kam fjalën për emigrantët), i cili nuk gëzon asnjë të drejtë, madje nuk i lejohet as të flasë në gjuhën shqipe.

Ministri Bushati bëri shumë mirë që i ktheu përgjigje Venizellosit, duke ia theksuar se reforma territoriale është çështje e brendshme e Republikës së Shqipërisë.Por Athina shoviniste meriton përgjigje shumë më të forta, që t’i vihet kufiri te thana për ndërhyrjet në punët e brendshme të vendit tonë.

Tiranë, 27 korrik 2014

Brahim AVDYLI:EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARËT (VIII)

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARËT (VIII)

“Hellopia” është quajtur i tërë vendi ku kanë banuar e vepruar “hellopët”, ku kanë qenë tekstualisht “hellët, helloi”, sipas fisit pellazgo-shqiptar “sellët” dhe “selloi”, në “fjalorin” e përkryer të gënjeshtarëve të Danaenëve. I tërë vendi i tyre “e mori” emrin “Hellada”, që interpretohet kështu nga të tjerët, e “Greqi”, sipas “graikoi”, “graikos”, “graeci”, “graeki”, “graii”, “graiai”, të cilët banonin e jetonin rreth lokalitetit që adhuronte e ndihmonte kultin e “gruas plakë”, rreth Dodonës së shenjtë. Nuk është fis, nuk është komb, nuk është etni, por fillon ndërrimi i tyre dhe shprehë të vetmen mundësi që të ndërlidhen “të huajt” në çështjen e shenjtë të pellazgëve dhe të vidhnin andej emërtimet gjenealogjike të tyre, mitet e kulturën, duke e ndërruar sipas gjuhës diametralikisht tjetër, pra gjuhës semito-egjiptiane. E rikujtojmë edhe njëherë Aristotelin, i cili thoshte se në krahinën përreth Dodonës atje banonin Sellët, dhe “ata që atëherë quheshin graik, por tani helenë”1. Pra, “ahellohu”, është rajoni ku kanë banuar sipas “greqishtës” së Aristotelit ata që “e vodhën” gradualisht këtë emër të tyre tipik “Hellada”, ku kanë jetuar ata që ruanin lopët, që i kanë quajtur “hellopët”, dhe i tërë rajoni është quajtur “hellopia”, që do të thotë se sipas pellazgëve kanë banuar dhe jetuar “grai-k-os”, ata që i ndihmonin “gratë”, d.m.th. kur hiqen mbaresat greke “os” dhe “oi”. Ne do të kuptojmë se këtu janë Sellët (sell-oi); se ky vend ishte vendi e qendra e tyre; që është bartur edhe atje ku ishin të parët e “hellenëve” dhe “grekëve”, Danaenët dhe Kadmenët.

Në fillim kemi luftën e në mes të dy sistemeve shoqërore, atij matiarkal dhe patriarkal. Në këtë luftë i marrin me vete fiset pellazge dhe u prinë me dinakëri danaeanët e kadmenët, të cilët e zhvilluan gjuhën e tyre, me bazë të fjalorit të pellazgëve dhe natyrës së gjuhës semito-fenikase, d.m.th. Kadmenët.

Pikërisht kjo ka qenë peridha e “katër shekujve të errët”, prej vitit 1200 deri në 800 p.e.r., që përbëjnë “periudhën parahelene”, kur të ashtuquajturit “grekë” (pra “helenë”) nuk ishin shumicë, por pakicë dhe dihet se kultura mikene , është një kulturë që emërohet me pa të drejtë “kulturë kretase” në veprat e njohura të mbarë botës dhe Evropës. Ajo kishte çdo gjë që mund të ketë një kulturë pa shkrim; emrat parahelenë të Zotave, që figurojnë në tabelëzat kretase të epokës së pallateve, rreth vitit 2700 deri në vitin 1700 p.e.r.2 dhe bëjnë pjesë në mitologjinë e perëndive, e cila poashtu pa kurrëfatë të drejtë është quajtur “mitologji greke”3 dhe është plotësisht e pa vend.

Dionis Halikarnasi shkruan në librin e tij “Pellazgu” se pjesa më e madhe e pellazgëve shkuan tek aleatë dhe vëllezërit e tyre në Dodonë, kundër të cilëve askush nuk mendonte të bënte luftë, sepse ishin të shenjtë dhe vepronin të gjithë me porosinë e orakullit të Zeusit, Zotit të Madh pellazg. Por, përshkrimet e Dionis Halikarnasit nuk ndihmonin për vendndodhjen e Dodonës, vetëm se ndihmojnë se hierorja e shenjtë lokalizohet në Epir dhe se ajo ishte këshilluesja e përhershme e mbretërve dhe heronjëve të lashtë të të gjithë rajonit4. Por, të dhënat më të rëndësishme për Dodonën e pellazgëve, Tomorin dhe Epirin na i jep në veprën e tij të gjeografisë Straboni, siç thotë Ilir Cenollari5. Ai thotë se ky rajon ishte nën sundimin e thesprotëve, sikudër mali Tomar e Tmar, sepse të dy emrat i përdorë, dhe sipas tij përcaktohen njëkohësisht fiset e tjera, si p.sh kaonët, molosët, thesprotët, enianët, perrebejt, etj. Kaonët dhe molosët ishin më të famshëm në tërë Epirin, sepse mbretërit rridhnin prej tyre, sidomos kjo vlente për familjen e mbretërve aikaid, që rridhte prej mollosve. Shpjegimet e Strabonit kanë vlera të mëdha historike dhe filologjike. Paraprakisht jepte kuptimin e fjalës “tomur”. Sipas tij “tomur” apo “thomur” dhe “themishte” do të thoshte “them, thom, thamë, thoj, të thënat”, duke i vendosur lidhje me njerëzit që i predikonin ato, pra fallxhorët, parashikuesit e fatit. Orakulli i Dodonës ishte pikërisht një falltore, ku banorët e saj mësonin diçka rreth të ardhmes së tyre apo edhe fatit jetësor të tyre, fillimisht nga plakat e orakullit6.

Brenda falltores ndodhej vetëm një enë prej bakri, mbi të cilën ndodhej një shtatore që mbante në dorë një kamixh të trefishtë në formë zhinxhiri. Kur fryente erë vargjet e zingjirit e godisnin enën dhe ajo nxirrte tinguj të gjatë7.

Tomuret, që quheshin priftërinjë e orakullit që shërbenin kryesisht në malin Tomar, sipas Karapanos8, kur mëshkujt i marrin ngadalë këta tituj në vend të grave, pikërisht në epokën heroike, që merreshin me shërbimet ndaj tempullit dhe orakujve, kështu që jepnin përgjegjet e tyre në bazë të shenjave profetike për pyetjet që bëheshin nga njerëzit e ndryshën dhe vizitorët apo heronjtë. Pra edhe emri i malit Tomor dhe Tomar, nga Tomuret, nga “thom-tom” (them, tham thom) dhe fjala tjetër “thamir” (tha mirë) në bazë të etimologjisë vinë vetëm nga gjuha shqipe dhe janë pova të pakundërshtueshme të autoktonisë iliro-pellazge dhe përkatësisë iliro-pellazge të dononasve epirotë9.
Dodona paraqiste ngrehinën e madhe shpirtërore dhe qerthullin kulturoro-etnik të të gjithë Epirit dhe kishte një lis madhështorë e hyjnor, që degët e tija me gjethet e dushkut e mbulonin gjithë këtë hapësirë gjeografike.

Sipas autorëve të lashtë parashikimi i fatit bëhej në faltoren e Dodonës dhe jepej nga gratë, falltarët, priftërinjtë, por edhe mbi lisin, me anë të fëshfërimit të gjetheve të lisit; me anën e jehonës së enës së bakrit; me anë të buçimës së ujit dhe burimit të shenjtë pranë Dodonës; dhe me anë të pëllumbave kur ata fluturonin dhe rrinin në maje të Lisit të Shenjtë10. Në punimin tim paraprak e kam dokumentuar se ku është Lisi i Shenjtë11, ndërsa tani duhet të bëhet dallimi në mes të qytetit të Dodonës dhe faltores së Dodonës. Në radhë të parë ne duhet të vëmë numrat e Dodonës, të dallojmë se ku është filluar ajo…

Nga analiza e mirëfilltë e këtyre të dhënave duket qartë se nuk ka pasur vetëm një Dodonë mitologjike dhe një Dodonë historike në territorin e Molosisë. Në Epir ka dy male me të njëjtin emër, Tomorr dhe Tomar dhe disa thonë se Dodona gjendej në mje të malit, disa të tjerë në moçal. Kontradikta nuk ka të sosur. Ngatërresa e detajeve vjen nga synimi kryesor i autorëve grekë dhe autorëve të lashtë që duan paraprakisht që të ngrehin dhe ta lidhin këtë me prejardhjen e tyre të vjetër, por nuk e dinë se gjuha e tyre dhe gjuha shqipe kanë një dallim të madh gjuhësor dhe disa autorë, edhe albanologë shqiptarë, bien viktimë e lajthitjeve të tyre. Gjon Muzaka, kur shkruan memorjet e tij, që thotë se Muzakajt janë pjesë e Molosisë së lashtë dhe se shqiponja e ylli janë simbole stërgjyshore dhe ata kanë qenë përherë arbëror, se janë pasardhës të denjë të Epirotëve të lashtë, dhe që në kohërat e lashta stema e derës së tyre ka qenë një krua i gjallë12.

Tomori dhe Tomari ne Epir

Ndërsa, në majen e malit Tomor është ruajtur deri më sot shenjëtira e tij, në të cilin gjenden gërmajat e një tempulli, të mbetura që nga kohët e lashta, siç na njofton Sami Frashëri në veprën e tij13 dhe se në muajin gusht gjethet e dushkut thahen. Sipas ritit të lashtë pagan fëshfërima e tyre karakteristike thotë fatin e njeriut, të besimtarit, të mëtuesit. Tradita e shenjtërisë së këtij mali të shenjtë është rrenjosur thellë në kujtesën e popullit tonë14. Tradita e lashtë e pelegrinazhit në majën e Tomorit është një tregues i shenjtërisë së tij. Feja e krishterë në fillimet e saj, për ti dhënë hov besimit të ri, objektet e kultit i ndërtoi mbi vendet e shenjta të besimit pagan. Tradita e shenjtë e këtij mali me pelegrinazhet e hershme përsëri u pasurua, duke ruajtur vazhdimësinë. Edhe sipas besimit kristian në muajin gusht organizohej pelegrinazhi për nder të shenjtores Shën Mëri dhe po të njëjtën gjë do ta bëjnë bektashianët për të shenjtin Abas Aliun15. Zoti i Madh, perëndia supreme, Zeusi, e ka krijuar tërë botën, ndërsa emblemat e tij ishin rrufeja, shqiponja dhe lisi, i cili njeriut i ka shërbyer si ushqim i parë me lédhat (ledhat, lendet) e pasura me amidon16. Porduke hasur ndër këto, autori bie viktimë e analizimit të kundërshtive dhe pështjellive të autorëve antik e bashkëkohorë grek, ndër të cilët vie Karapano, i cili nuk e dallon çka do të thotë tempulli i Dodonës nga qyteti i Dodones. Origjina e lashtë e Dodonës e humbë Karapano në mjegullirën e prehistorisë. Popullsitë e lashta vendase nuk i zë në gojë, as “pellazët”, “arkadët”, “barbarët”. Dodonën e quan si “produkt të qytetërimit helen” dhe të gjitha të dhënat tjera e përgenjështrojnë pikërisht ate, sepse Karapano e ngatërron Dodonës qytet me orakullin e Zotit (Zeus) dhe omfalën e lisit të shenjë. Në epokën historike, thotë Ilir Cenollari, nuk ekzistonte qyteti, por vendi i shenjtë kulti i Zeusit dhe Lisi i Shenjtë. “Kombi helen” dhe “gjuha helene” nuk u krijuan në Epirin iliro-pellazg, sepse atje është krijuar feja dhe mitologjia, Dodona parahomerike dhe Donona e shenjtë antike. Ne i themi kështu botës së përparuar dhe Greqisë së sotme, sepse këtë duhet ta marrin vesh të parët Grekët dhe Evropa.

Ekzistenca e “orakullit të shenjtë” të Zeusit ka ndodhur në Epirin jugor, te Molosët e Thesprotët, sot në Greqi dhe tregon vijimësinë e pashkëputur të jetës e besimit të pellazgo-ilirëve të tërë kësaj ane dhe karakterin origjinal të fesë e të mitologjisë17. Si mund të quhen këto “gjëra greke”, kur nuk ka ekzistuar aty “Greqia” dhe kjo është krijuar pa të drejtë më vonë, bashkë me trojet e Epirit.
Pra, gabim ka ardhur kjo çështje deri në kohët moderne: pellazgët, ilirët, arbërit apo shqiparët; apo albanët dhe arnautët, siç na quanin atëbotë italianët dhe turqit, d.m.th. banorët e vendit të shkëmbinjëve, siç e quajnë veten e tyre shqiptarët, që banojnë kryesisht në këto vise: a) në Greqi, në Epirin e vjetër të Greqisë-Çamërinë, të cilët, as sot nuk guxojnë të marrin asnjë lloj iniciative për pavarësi nga Greqia, sepse nuk e lënë “grekomëdhenjtë” dhe e detyrojnë të flasë “greqisht”; b) në Maqedoninë e Greqisë, të pjesën jugore të Maqedonisë rreth Selanikut e tutje; c) në Maqedoninë Jugpërëndimore; ç) në Serbinë Jugore, që sot përthekojnë vetëm të tri qytetet e moçme shqiptare, të besimit islam, Medvegjë, Bujanovc e Preshevë; e) në Maqedoninë veriore, që është pjesë e denjë e Dardanisë së dikurshme, me Shkupin kryeqytet, që sot është bërë i panjohur dhe është mbushur me parolla bullgare; ë) Shqipëri, tërësisht; f) në Kosovë, tërësisht; g) në Malin e Zi, prej Tivarit e deri në Podgoricë, etj. kjo duhet të jetë një trevë e gjallë, kompakte dhe gjenealogjikisht arbër; shqiptarë të vërtetë, shqipe, etj. Po e përbyllim këtë temë me fjalët e Edison L. Clark, i cili thotë: Epirotët e vjetër dallohen nga helenët, që janë banorë të Helladës, pra Greqisë artificiale, ashtu siç dallojnë shqiptarët dhe “grekët” e sotëm. Epirotët dhe ilirët ishin fqinjë të një gjaku, që flisnin dialekte të ndryshme të së njëtës gjuhë18. Kur themi “grekë”, i mendojmë një popullsi të përzier nga perandoria bizantine, që janë quajtur ne një emër: roume, banor i perandorisë bizatine, pa dallim nga përkatësia tjetër nacionale, siç kanë qenë atëherë ata, pra roume rumunë të Greqisë; shqiptarët ortodoksë; sllavo-serbët e Greqisë dhe vllehët e Greqisë, që janë detyruar te flasin “greqisht” ose nuk do të hanin bukën të gjallë; pra janë quajtur roumë, d.m.th. ortodoksë grekë që frekuentojnë kishen greke dhe varen nga juridiksioni fetar i Patrikanës së Fanarit, jo nga “përkatësia fetare”. Ortodoksët shqiptarë, duke mos patur një kishë autoqefale dhe duke qenë të varur ndaj juridiksionit të Patriarkut të Fanarit, kanë figuruar nëpër regjistrat e të ashtuquajturës

“Turqi” si “Roumë”19 .

Po i kthehemi edhe njëherë temës sonë, e në rend të parë do të shohim kush janë fiset që e përbënin Epirin. Sipas Prof. Hasan Cekës, “fiset kryesore të Epirit ishin thesprotët, kaonët, molosët, athamanët, parorajt, amfilohët dhe kasopët. Këtyre mund t`i shtonim me dhjetra fise të tjera më të vogla, si p.sh. fisin e prasaibëve, që banonte përreth Butrintit, omfalët që ishin një nënfis i Kaonëve, arktanët, të cilët, të cilët, në fillim të shekullit IV p.e.s. ishin një ndër fiset më në zë të Epirit etj., por këto, për arësye se cqenë të nënshtruar apo të lidhur në federatë ose nuk ishin veçse nënfise të fiseve më të mëdha, që përmendëm më sipër, nuk luajnë veçse një rol të dorës së dytë në shtjellimin e ngjarjeve të Epirit. Fiset Epirote rronin edhe jashtë kufinjëve lindore e jugorë të Epirit, bile edhe në bregun e përtejmë të Adriatikut. Kështu penestët e Thesalisë ishin epiorotë nga origjina. Fise të tjera epirote si agrejtë dhe apodhotët kanë qenë më tëpër të lidhur me shtetet kufitare greke, kryesisht me Etolinë, sesa me Epirin; megjithëkëtë në burimet e shkruara është bërë gjithmonë një dallim i qartë ndërmjet tyre dhe helenëve… Mesapët e fise të tjera të Italisë së Jugut më në fund ishin gjithashtu epirotë dhe kishin lidhje gjaku, gjuhe e gjinie me kaonët e bregdetit të Himarës (njëri nga nënfiset e mesapëve vazhdonte të përkujtonte këtë lidhje me fisin e bregdetit të Himarës dhe quhej fisi i Kaonëve)”20.
Po të shpjegojmë sipas një legjende të vjetër, fiset e Kaonëve dhe Thesprotëve rrjedhin drejtëpërdrejtë nga Zeusi (Zoti i Madh), i cili me Ledën ka bërë dy binjakë, që quhen dioskurët (Dio=Zoti): Poluksi (Polyedukun) dhe Kostorin.

Dioskuret-dy vellezerit Poluksi dhe Kastori-prej nga rrjedhen Thesprotet

Nga Poluksi rrodhën Kaonët, ndarsa nga Kastori rrodhën Thesprotët. Sipas Besnik Imerit duke cekur Profesor Dhimitër Pilikën21, Dioskurëve (d.m.th. të dy këtyre vëllezërve) u është ngritur një Hierore, e cila ndodhet 8 km në jugperëndim të fshatit Dukat në Vlorë, në Grama të malit të Karaburunit. Një legjendë tjetër flet për themelimin e qytetit të Zakinthit në Epir, nga biri i Dardanit-Zakinthi. Zakinthi, Itaka dhe Kefala (Kefalonia) ishin zotërimet e Odhiseut dhe ishin pjesë e Epirit, në kohën klasike. Rreth njëmijë vjet pas Akilit, zulma e Epirit shkëlqeu me me Pirron e Epirit. Pirruan e Epirit e thërisnin “Pirro Burri” të vetët, dhe ai fliste shqip22 . Në kohën moderne, ka më tëpër se 2500 njerëz “Burri” në tërë Zvicrën, që e mbajnë këtë emër të padryshuar23 dhe që janë në pozita të mëdha e të dallueshme, në të gjitha kantonet. Ndërsa sipas Dhimitër Pilikës, Neoptolemi (Pirrua) me Andromakën pati një djalë që u quajt Molosi. Molosi është nip i dinastisë Trojano-Dardane. Këtu zë fill dinastia molose. Nga Pirro Neoptolemi (pra djali i Akilit) deri te Tharypa, stërgjyshi i Pirro Burrit të Epirit, janë 15 breza. Nga Tharypa e këndej në linjë të drejtëpërdrejtë na paraqitet dinastia Epirote: Alketi, Arryba, Ajakidi dhe Pirrua i Epirit24.

Që përpara, te Aleksandër Molosi, i shekullit të IV p.e.s. shqiponja ndeshet krahas Zeusit edhe rrufeja, demi, mburoja, qeni molos etj. si emblemë të veçanta stërgjyshore. Në mbretërimin e Aleksandër Molosit (342-331) takohet shqiponja përbri Zeusit të Dodonës pellazgo-shqipe, rrufesë, dushkut, demit, mburojës, diellit, pëllumbit, majës së heshtës, trekëmbëshit, bririt të mbushur, biskut të palmës, pranë përfaqësuasve më në zë e të famshmëve të panteonit dodonas: Dionës, Artemisit, Athenasë, etj., e gjatë mbretërimit të Pirro Burrit (297-272) shqiponja shoqërohet me emblema të rrënjosura brez pas brezi në kulturën e mendimet mijavjeçare, prej pellazgëve e ilirëve deri te shqiptarët e sotëm; aiakasit Akil e Ftia (Fthia) dhe hyjnitë parahelene, që janë të qerthullit dodonas si p.sh. Dhemetra (Dhé-mitra), Persefona, Theti, etj.
Këto simbole na kanë mbetur nga të parët tanë trashëgim i veçantë dhe janë simbole të veçanta të etnogjenezës sonë. Vetëm shenja e shkabës, shqiponjës në primatin botëror të parave dhe simboleve shtetërore tregon qartë se jemi ne bijtë arbërit, të cilët jo pa ndikim, ndër miq e armiq, e kanë merituar, aspak me të padrejtë, por me të drejtë cilësori e veçantë e të rrallë si “bijë të shqipes”, pra shqiptarë, të cilin askush nuk ka guzuar t`ua prekë e t`ua ndërojë apo t`ua ndryshojë brez pas brezi, pa lere se t`ua mohojë.

Monedhe me shqiponjen në kembe me rrufete nen kthetra

Pasardhësit e Pirro Burrit, Aleksandri II, Pirroja II, Ptolomeu, Diadamia, etj. në shtetin e mëvonshëm të Epirit me kufij të ndryshëm republikanë, do tia bashkangjisnin shqiponjës shqiptare edhe emblemat kryesore dondonase25.

Sikurse e cilësojnë dhe e saktësojnë shqiponjën dhjetra gurra të vërteta historike, qofshin ato prej vendit tonë apo nga jashtë, mund të pohojmë me plot gojën se shqiponja mishëron një nga atributet e mirëfillta të Zeusit (Zotit) pellazg të Dodonës, përbri rrufesë, dushkut, demit, pëllumbit, majës së heshtës, etj. Mbreti i shpendëve, shqiponja, e cila fluturon më afër qiellit dhe mbretit të përëndive, Zeusit (Zotit), i cili i shërbente këtij si lajmëtar dhe shoqëruar i pandarë, duke mbajtur në caponj (kthetra) shufrat e rrufesë, armën më shkatërrimtare “Zotit të Dodonës”, siç e thërrasin shprehimisht disa gojëdhëna labe, fort domethënëse, të botuara rreth një shekull e gjysmë apo gati dy shekuj më parë. Nën tiparet e shkabës (shqiponjës), sipas rrëfimeve pleqërishte, Kryepërendia pellazgo-shqiptar i Dodonës qe bashkuar me nimfën, që pat lindur të parin bir të shqipes, Aiakun, katragjyshin e Aleksandër e Pirro Molosin26. Trajta e Shabës (Shqiponjës) njihej si nimfë me emrin e helenizuar Aigina, që në shqipen tonë do të tingëllonte si “dhia”(dhie e vogël). Aiakasit (aikidët) rridhnin nga Shqiponja-Zeus dhe dhisë Aikina 27. Dodona përveç Zotit pellazg, Zeusit, ka ofruar dhinë edhe me hyjni të tjera vendase, si Artemisi (Diona), Dionisi (Baku), Pani e ndonjë tjetër, krahas Kryepërëdeshës rrënjëse Dhemetrës (Dhé-mitra). Dhia, “capra ipex” ka lënë gjurmët e vjetra që në kohën e gjetjes, afër 40`000.000 vjet para sodit, në shpellën paleolitike të Shën Marinës, pra Butrintit, si një nga “banorët” më të vjetra të truallit tonë28.

Siç na dokumeton historiani Diodori i Skylisë, që prej 2100 vjetësh, “Epirotët e kanë një gjë të madhe jo vetëm të luftojnë për atdheun e tyre, por edhe të japin jetën për të mbrojtur miqtë e tyre, farefisin…” Dodona ishte një qendër pellazgo-shqipe parahelene, shumë më e vjetër se gjuha, perënditë dhe mitologjia greke. Si e tillë ajo u njoh në tërë botën e lashtë si një realitet oblektiv29.

Këtë do ta shohim në vazhdimet e kësaj teme…

1 Ilir Cenollari, “Profecitë e Zotit të Tomorit”, Jonalda, Tiranë 2010, faqe 14.
2 Aref Mathieu (Arif Mati), “Shqiptarët (historia dhe gjuha)- Odiseda e një populli parahellen”, Plejad, Tiranë 2007, faqe 50.
3 Shikoni librat e më poshtme: C. Scott Littleton, “Das grosse Buch der Mythologie”, Christian Verlag, München 2003; Wilhelm
Vollmer, “Wörterbuch der Mythologie”, Area Verlag GmbH, Erftstadt 2004; Anton Graber-Haider, & Helma Marx, “Das Buch der Mythen aller Zeiten und Völker”, Marix Verlag GmbH, Weisbaden 2005;
Grup autorësh, „Wie sie damals lebten-im Griechenland der antike”, Deutsche Ausgabe, Time-Life Bücher, Amsterdam, 1997; Gerold Dommermuth-Gutrich, “Mitet më të famshmet e lashtësisë”, Spektër/Botimet MAX, Tiranë 2006; Neil Philip, „Mythen&Legenden-Ürsprung, Bedeutung, und Bilderwelt von über 50 Mythen aus aller Welt“, Mondo-Verlag AG, Vevey/CH 1999; Dr. Semni Karaouzou, “Nationalmuseum-Illustrierter Führer durch das Museum”, Ekdotike Atheanon S.A., Athen 1979; etj. etj…

4 Ilir Cenollari, vepra e përmendur, faqe 17.
5 Po aty, faqe 19.
6 Po aty, faqe 22.
7 Po aty, faqe 22-23.
8 Kostandin Karapanos, „Dodone et ses ruines“, V.I., faqe 160, cituar sipas I.Cenollarit, vepra e cituar, faqe 23.
9 Ilir Cenollari, po aty, faqe 25.
10 Po aty, faqe 27-28.
11 Shiko punimin tim, http://www.brahimavdyli.ch/Evropa-e-Bashkuar-7/ ose në botimet e saj.
12 Gjon Muzaka, „Memorje“, Toena, Tiranë 1996, faqe 24, cituar sipas veprës së Ilir Cenollarit, faqe 30.
13 Sami Frashëri, „Vepra II, faqe 251, cituar sipas Ilir Cenollarit, faqe 31.
14 Ilir Cenollori, po aty, faqe 31.
15 Po aty, faqe 33.
16 Po aty, faqe 35.
17 Po aty, faqe 37.

18 Edison L. Clark, “Racat e Turqisë Europiane, historia e tyre, gjendja dhe prospektet”, New-York, Brodwey, 1878, cituar sipas veprës së Besnik Imerit, “Epiri, një histori pellazgo-shqiptare”, botim i autorit, Tiranë 2012, faqe 158.
19 Mit`hat Frashëri, “La Population de l`Epire”, Sofje (Bullgari), 1915, cituar sipas Besnik Imerit, “Epiri, një histori pellazgo-shqiptare”, botim i autorit, Tiranë 2012, faqe 157.
20 Hasan Ceka, “Në kërkim të historisë ilire”, të “Vërejtje gjeografike dhe etnike”, cituar sipas veprës së Besnik Imerit, “Epiri, një histori pellazgo-shqiptare”, faqe 27-28.
21 Po aty, faqe 29.
22 Po aty, faqe 29-30.

23 Shiko veprën time “Mërgata shqiptare e Zvicës dhe roli i saj”, “Brezi `81″, Prishtinë 2011, faqe 22.
24 Besnik Imeri, po aty, faqe 29, duke cekur cekur burimin prej veprës së Dhimitër Pilikës, “Pellazgët, origjina e jonë e mohuar”, Botimet Enciklopedike, Tiranë 2005, faqe 298.

25 Dhimitër Plika, vepra e cituar, faqe 67.
26 Po aty, faqe 68.
27 Po aty, faqe 138.
28 Po aty, faqe 140.
29 Po aty, faqe 153.

Në vend të përkujtimit:Shaban Cakolli(1958-2014)

Shaban Cakolli, lindur më 1958 në fshatin Krilevë të komunës Kamenicë. Nga fëmijëria është aktivizuar në aktivitete të lira dhe letërsi. Shkollën e mesme kimiko-teknologjike e kreu në Dardanë, kurse studimet i ndoqi në Universitetin e Prishtinës. Ishte veprimtar aktiv në vendlindje, por pasi emigroi në Gjermani aktivitetin dhe veprimtarinë kombëtare nuk e la për asnjë çast.

Shkrimet

Ka shkruar publicistikë duke bashkëpunuar në revistat dhe gazetat shqiptare, si dhe ka botuar këto përmbledhje poetike:

"Tokë Dardane" "Loti i Atdheut" "Deti i Qiellit" "Krisma e Fjalës"

Shabani ka në pregatitje e sipër edhe një mori përmbledhjesh poetike, si dhe është përfshirë në antologji poetike në gjuhën shqipe dhe gjermane. Ka bashkëpunuar me gazetat: "Zëri i Kosovës", "Bota Sot", "[Rilindja (gazetë)|Rilindja", "Emigranti", "Kosova e Re" si dhe revistat "ZËRI", "REPUBLIKA", "FJALA", "RRUGA E JONË", "DORUNTINA", etj.

Jeta

Shaban Cakolli u lind në Krilevë në Kamenicë. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, të mesmen në Dardanë, kurse studimet në Fakultetin Filologjik të Universitetit të Prishtinës. Me shkrime ka filluar të merret qysh si nxënës. Shkruan poezi, prozë dhe publicistikë. Shkrimet e tij janë botuar në gazeta dhe revista që botohen në Kosovë dhe diasporë. JetoJë  dhe krijon në Gladbek të Gjermanisë.Vdiq me 28 korrik 2014.

Botime

Ka botuar vëllimet poetike:

"TOKË DARDANE"
"LOTI I ATDHEUT"
"DETI I QIELLIT"
"KRISMA E FJALËS"
"AGSHOLI"

Në dorëshkrim  i ndjeri ka lënë edhe disa vëllime tjera. Disa shkrime të tij janë përkthye në gjuhën gjermane, turke dhe kroate. Është i përfshirë në antologji gjermane dhe disa antologji poetike shqipe në Kosovë dhe diasporë si dhe është në Lidhjen e Shkrimtarëve Artistëve dhe Krijuesve shqiptarë në Gjermani(LSHAKSH).

Poezi  nga: Shaban Cakolli



SHEGË E ËMBËL

Porta të mëdhaja
kurrë s´kam dashtë
në to fati më ka përplasë
anë për anë globit i rashë
shoqen tënde kund se pashë
Këndej s´kam ardhë
se kisha halle
ç´paskan lindë nënat shqiptare
cila rreze ty të ka pjekë
moj e bukura e ëmbëla shegë
A je shegë ti,a je njeri
a mos je produkt sheqeri?
Mos je rritë ndokund n´Dardhishtë
bukur të rrin shkëlqimi syshë
E kam pas zemren me dry
ku e gjete ti atë shkathësi
në portë t´zemrës ti më ke hy
si tinëzare,ike shpejt
e lëndove si me shigjetë
tani zemra po dënesë
ja shkëpute ti njëren pjesë
dhe pa te ndihet e huaj
ti i thua më prit me muaj
lëngon zemra,thotë po vuaj
muaj ,muaj, shkon dhe viti
mos vono se s´mund të priti
ti pa mua dhe unë pa ty
lumturinë e mbyllim n´dry.


BUKUR PO SHKËLQEN KOSOVË

Veshë Kosova në petk të bardhë
po shëndritë si argjend e ar
në këtë shënim jubilar
i madh e i vogël këtu janë ardhë.
Me muzikë,kostum kombëtarë
shkëlqejnë çupat si burbuqe
këndojnë këngë e hedhin valle
na është bërë Kosova nuse.
T´qoftë me fat mori Kosovë
mos ke dert se nuk është vonë
vish jelekun me shqiponjë
këtë simbol krushqit kërkojnë.
Fort po ndritë nusja në shesh
me krushqërinë e UÇK-së
hidhu në valle e buzëqesh
gëzim të madh solle mes nesh.
Dasma jote nëpër mote
do të jetë kurorë nusërishë
një ndër dasmat kuptimplote
me krushqërinë e lavdërisë
Me kostume të kuqe
në mes me shqiponja
datën tënde të nusërisë
ta shënojmë me shkronja të arta
Në FAQET E HISTORISË.


Etje

Tërë ditën punova
tërë natën nuk fjeta
në ty kur mendova
se ç´më mori etja.
Krojeve të burimit
sa shumë piva ujë
në mes flakërave dhe tymit
etjen s´mund ta shuaj
Se ç´më pyeti vasha
ç´digjesh kështu aman
se më mori etja
për burimin tënd.


DUA TË DEHEM SONTE

Dua të dehem sonte
në ndërrimin e vitit
të i shëroj plagët
në thellësinë e shpirtit
thesaret e botës
asgjë s´janë për mua
dua veq të dehem
në buzët e tua.


MOJ KOSOVË MOJ PLAGË E VJETËR

Shkelë ndër thundër plotë gjashtë shekuj
turku e greku,të pabesë
ta prunë serbin e ta bënë pjesë
atë barbarin kriminel
që Karpateve për bukë ka bredhë
e ngulitën në toka t´Shqipërisë
me naj veshur rrobat e zisë
mori hov si gjarpër krajli
i thotë shqipes:Ja ku është varri
unë jam sërb e kam pushtet
s´ta lë nderin që të përket
por shqiptari e ka pasur traditë
mos me u mposhtur kurrë nga hordhitë
gjak ndër denj e zjarr në gji
s´ka pranuar kurrë me u joshë n´robëri
nuk ja njohim pushtimin bushtrës
me ta flasim për grykë të pushkës
me gjak tonin njomëm këtë dhe
nuk i lëmë këtu sërbit fole
Se Kosova zemër madhe
ka traditë në dasma e varre
shqip jetojmë e vdesim shqip
si nënshtrohemi të pabesëve t´lig
su nënshtruam kurrë nën serb
fyta-fytas plot njëqind vjet
na kanë vra në prag të shpisë
jo qyqarë por në log të burrërisë
brez pas brezi,djalë pas djali
për liri s´na trembi varri.
Skënderbeu dhe Adem Jashari
kanë bërë shumë këtu mos jetë barbari.


NËN SHIUN E GUSHTIT

Në një natë me shi
në atë muajin gusht
na i prenin petkat
që na binin ngusht.
Nuk kishim ombrella
zemra në zemër strukë
ne na ndau rrufeja
deshi me na zhdukë
Mua më dhanë një rrugë
ty të futën në mugë
nga ai gusht mallkimi
më nuk jemi dukë
Po të mori malli
të e shohish atë shi
eja se e gjenë
në dy sytë e mi.


S´DI SI TË THEM

Dua të të them yll
dua të të them hënë
atje më dukesh lart
dua të të kem pranë.
Dua të të them mollë
e ëmbël fryt i pemës
nuk mund të shoh në trung
dua të kem pranë zemrës.
S´di si të thërras
kam qindra emërtime
nuk dua të lë pas
je portë e zemrës time.


NË KUJTESË

Kur duhen dy zemra
nuk njohin largësi
herë futen në këngë
herë në poezi
ti ëndërron për mua
unë ëndërroj për ty
dy zemra t´bashkuara
bëjnë botë pa kufij.
Saherë të kujtoj
mbrëmje e agim
në zemër të ngroh
hyn në vargun tim
lexoj ti këto vargje
dhe mirë i kupto
unë të them të dua
ti mos thuaj jo...

ME TY

Një breshëri tërmetesh
dridhin shtratin tim
më troket një ëndërr
më thërret në takim
Në takimin tonë
udhërrëfyesja je ti
hapat ti numëroj
ndritë sikur shkëndijë
të përcjell me ëndëje
hiq pa përtesë
herë më end bulevardeve
herë dalim në kreshtë
më e madhja kujtesë.
Kështu rrugëtoi me ëndërra
me ty përçdo natë
herë dalim n´Prishtinë
herë dalim n´Çabrat.
për zgjedhje të titujve
ndjekim poezinë
në Hotel pesë yjesh
e ngrisim dollinë
më vardisen tjera
rreth meje mbërthejnë
veq teje lëvizje tjera
nuk dua të ndjejë
pas teje do jam
në flakën e zjarrit
vetëm të kem pranë
ja thyajm qafën mallit
desha në këtë çast
të sillem vërdallë
herë të puth në faqe
herë të puthë në ballë
o malli im zjarrë.
Ëndërra më sodiset
me muaj e vjet
mbyllja portën ëndërres
ktheje në realitet.


DASHURI E VRARË

Falma ngrohtësinë
vetëm dhe një herë
të kujtoi rininë
që na e patën prerë
loti nga qepalla
buza përmbi buzë
ngrohë ditët e vrara
të djegura si shpuzë.


KOHË SHTËRNGATASH

Kjo kohë me shtërngata
plot lutje dhe urata
E korba nëna më kot u lut
fëmijët të trishtojnë me zëra
nënë,duam bukë,bukë,bukë
ah kohë,e ndyrë,e shkretë
dikush gërsheton ëndërra
dikush nga uria,ndërron jetë
dhe s´u prish bota
as s´u bë tjetër
shumë jetëra ndërrohen
shumë shpresa lindin
për jetën
E në këtë kohë të zisë
të uriturit shkojnë drejt xhamisë
Hoxha lutjet i merr
Allahu ekberr
varfëri e tmerr
athua do ta shporrin ndonjëherë?!!

I HUMBURI

Babai për të shkolluar
shiti mbulesën e shtëpisë
ti sikur kishe harruar
s´ju gjete në ditët e pleqërisë

Nëna për të harrnuar
kacafytej me varfërinë
ka vdekur e gjymtuar
ti varrin nuk ia din.

Motra që tërë kohën
të këndoi,o vëlla
e ka lidhë kurorën
të afërm askend nuk ka.

Trojet tu kanë rrënuar
s´dihet ku ka pasur shtëpi
mbi një trung të vjetruar
pushojnë korbat e zi.


ZEMËR E HUMBUR

O zemër e ndarë
ku la nënën dhe babanë
ku le motrën ,vëllanë
ku le tokën e të parëve tanë

Kush të ndoq nga trolli yt
pse s´qëndrove fyt për fyt
po ike aq larg
në ato porta,ku s´gjen fat.

O,zemër e gjora
ti më je sikur ora

nëpër kohë punon
një ditë nga jeta pushon

Të pushoje për tokë shqiptare
do të ngriteshin lapidare
nëse vdes në tokë Evrope
ka për të humbur varreza jote.


ATY RRON VEQ NËNA

Nën pullaze të vjetruara
vende,vende lëshojnë pikën
e vetmuar rron veq nëna

jetën e shoqëron me frikën

Hedh shikim nga arë e bukës
përplot është mbushur kaçuba
E vetmuar rrin pranë stufës
pa djema,pa çupa

Rron me shpresë ne tuj na pritë
Numron ditët e pleqërisë

i thotë zemrës duro
Jeta bëhet domosdo.


KUR TË KTHEHEM NJË DITË


Një ditë kur të kthehem
nga ky mall i ndryshkur
Do të mbjelli lule
mbi varrin e gjyshit

Në male e fusha
do të bëjë verime
Do të e puthi baltën
kudo në tokën time

Do të shfryaj mallin
që më dogji flakë
në ndeja me djalin
dhe nënëloken plakë

Do të shuaj etjen
Që më ka përvëlua
nën hijen e shelgut
Aty kam një krua

Në mes njerëzve t´mijë
prore do t´qëndroj
Kam me u djegë me u shkri
më vendin sé lëshoj.

Përgatiti:Flori Bruqi