Kompromisi politik-Bashkimi kombëtar !

Flori Bruqi

Në redaksinë tonë kanë arritur shumë reagime ërkitazi  shkrimit   me titull "Pseudopatriotët dhe mbeturinat komuniste, të maskuar nën petkun e "bashkimit kombëtar"!, botuar në gazetën "Kosova sot" .

http://www.kosova-sot.info/opinione/170037/pseudopatriotet-dhe-mbeturinat-komuniste-te-maskuar-nen-petkun-e-quot-bashkimit-kombetar-quot/


Mes tjerash në ato reagime thuhet :

...."Ky shkrim është një paçavurë për reagim të fuqishëm dhe të ashpër kundër kameleonit dhe shpifësit të bashekimit kombetar shqiptarz.Florim Zeqa ... "(M.H).

..." Ky është plehurinë që ka ofenduar, shpifur , ingtriguar dhe shantazhuar..., të gjithë ata janë në ballë të subjketeve politike për bashkimin kombëtar dhe të gjithë ata, që në forma të ndryshme luftojnë dhe e mbeshtesin idenë e bashkimit kombëtar", thuhët në reagimin e R.S nga New Yorku.

Tjetri poristë : "Të lutëm nëse ke mundësi botoni shkrimin e Florim Zeqës ,në disa web faqe elektronike ...,q ë kush e dëshiron bashkimin kombëtar, të reagojë dhe të diskreditojnë të tillët pa mëshirë"!!!-thuhët në reagimin e M.J nga Berlini.



... Sipas disa burimeve intelegjente  "Blloku perëndimor do të përbëhet nga Gjermania, Franca, Britania e Madhe, Irlanda, Austria, Italia, Spanja, Beneluksi dhe Skandinavia.

Një bashkim tjetër, i quajtur “Evropa e Re” do të përbëhet nga shtetet si Estonia, Letonia, Lituania, Republika Çeke, Sllovakia, Polonia, Hungaria, si dhe Kroacia dhe Sllovenia në jug, përmes të cilave “Evropa Lindore Katolike” do të kishte qasje në Mesdhe.

Aleanca Atlantike, sipas parashikimeve të amerikanëve, duhet të ketë kontroll mbi këtë pjesë të kontinentit të vjetër.

Evropa Lindore gjegjësisht Bashkimi ortodoks do të udhëhiqet nga Rusia, dhe do të përbëhet nga Ukraina, Bjellorusia, Gjeorgjia, Moldavia, Rumania, Bullgaria, Greqia, Maqedonia, Serbia, Mali i Zi dhe Bosnje dhe Hercegovina.

Kur është fjala për Shqipërinë, vlerësimet janë të ndara: ose rusët do ta afronin kah Evropa Lindore ose Shqipëria do të mbetej nën kujdesin e NATO-s dhe Shteteve të Bashkuara.....

Në faqen zyrtare të CIA-s theksohet se serbët erdhën rreth shekullit të shtatë në gadishullin e Ballkanit. Por deri në shekullin e 13-të, serbët ende nuk ishin grumbulluar rreth një mbretërie të fortë. Beteja e Fushë-Kosovës u solli humbjen serbëve, por aty nis dhe bashkimi i tyre nën një mbretëri.

Shkëputja e Kosovës nga serbët dhe vendosja e strukturave shtetërore serbe, sipas të dhënave të CIA-s, është bërë në shekullin e 19-të, pas Luftës së Parë Ballkanike dhe pas Luftës së Parë Botërore.

 Në këtë shekull, sipas faqes zyrtare të CIA-s, shqiptarët e Kosovës u zëvendësuan me serbët dhe këta të fundit u bënë dominues në të gjithë territorin. Ndërkohë që gjatë Luftës së Parë Ballkanike në 1913-n, sipas raportit, serbët kërkuan shtrirjen e mbretërisë së tyre në gjithë krahinën që më parë cilësohej si pjesë e Perandorinë Osmane, duke përfshirë dhe Shqipërinë e sotme. Ndërsa pas vitit 1945, serbët e përfshinë Kosovën në Federatën Jugosllave, duke i njohur disa të drejta që ishin afër autonomisë.

"Për katër dekada shqiptarët e Kosovës kërkuan një autonomi të zgjeruar nga Jugosllavia, deri sa më 1980, pas përbuzjeve të kërkesave të tyre, bënë thirrje për një pavarësi të plotë nga Jugosllavia", thuhet në faqen zyrtare të Shërbimit Sekret Amerikan.

Shërbimi Inteligjent Amerikan konfirmon tezën e Akademisë Shqiptare të Shkencave. Serbët erdhën në territoret e Kosovës në shekullin e shtatë pas lindjes së Krishtit. Bashkim i serbëve dhe fillimi i dominimit të tyre në rajon nis me betejën e Fushë-Kosovës, më 1389, ku serbët u grumbulluan në një mbretëri të vetme dhe filluan të synonin më shumë vende në rajon.

Në ato pak radhë për historinë e Kosovës përshkruhet dhe nisja e luftës për pavarësi, krijimi i UÇK-së, lëvizja e pacifiste e Ibrahim Rugovës dhe sulmi i Sllobodan Milosheviçit mbi Kosovën. Sipas CIA-s, nacionalizmi serb sulmoi Kosovën pas ankimit që serbët bënë te Milosheviçi për keqtrajtimin që u bëhej nga kosovarët.

Lideri që mori përsipër që të mos e lejonte shkëputjen e Kosovës, duke e marrë masa represive në arsyen se serbët e etnikë po dhunoheshin. Sipas raportit të CIA-s, në 1989-n Milosheviç ndryshoi kornizën kushtetuese për Kosovën dhe autorizoi ndërtimin e planeve për mposhtjen e rezistencës kosovare. Më 1998, pasi komuniteti ndërkombëtar nuk arriti ta bindë Milosheviçin t'u jepte fund masakrave dhe dhunës ndaj shqiptarëve të Kosovës, ndërhyri me anë të armëve deri në mundjen e Serbisë dhe largimin e ushtrisë nga Kosova.



Shekulli i 19-të solli dhe dominimin e serbëve ndaj kosovarëve. Sipas të dhënave të CIA-s në këtë shekull, serbët arritën të imponoheshin mbi shqiptarët e Kosovës, duke shfrytëzuar mungesën e një shteti dhe luftërat që u zhvilluan në Ballkan dhe Lufta e Parë Botërore, ku kërkuan që të shtriheshin deri në kufijtë e Epirit.



Në raportin e parë zyrtar të Shërbimit Inteligjent Amerikan, theksohet se pas Luftës së Dytë Botërore, Kosova u njoh si provincë autonome e Jugosllavisë, nën juridiksionin e Serbisë brenda federatës, por me të drejta të kufizuara. Më pas korniza kushtetuese e Kosovës ndryshoi, duke ua pakësuar të drejtat në raporte me shtetet e tjera të federatës.



Sipas raportit të CIA-s, për katër dekada pas Luftës së Dytë Botërore, kosovarët u përpoqën të merrnin autonominë nga Federata Jugosllave. Ndërkohë që kërkesat për Pavarësi, sipas CIA-s, bëhen zyrtare në vitet 1980. Ndërkohë që serbët nuk ishin dakord me një shkëputje të Kosovës dhe nacionalistët u përpoqën ta kthenin Kosovën në qendër të qytetërimit sllav.



Sipas raportit të CIA-s, në 1990-n shqiptarët e Kosovës të lodhur nga pasivitetit i politikës së Ibrahim Rugovës nisën rezistencën, për të shpërthyer në një konflikt të armatosur në vitin 1995. Në këtë vit del për herë të parë në skenë dhe Ushtria për Çlirimin Kosovës, e cila ishte një përgjigje ndaj represionit që po ushtronin nacionalistët serbë në gjithë rajonin e Kosovës.



Ndërhyrja e NATO-s në Kosovë, sipas raportit të CIA-s, u bë kur faktori ndërkombëtar u lodh me politikën e paqes ndaj Milosheviçit. Pas Marrëveshjes së Rambujesë, serbët refuzuan të njihnin të drejtat e shqiptarëve. Më pas, për tre muaj NATO bombardoi ushtrinë serbe, duke e detyruar të tërhiqet nga Kosova dhe u vendos administrimi i saj nga Kombet e Bashkuara.



Më 17 shkurt 2008, Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia. Sipas raportit të CIA-s, gjatë viteve 1999-2008 administrata e Kosovës nën drejtimin dhe kornizat ligjore të Kombeve të Bashkuara tregoi se respektonte të drejtat e njeriut dhe minoritetet që jetojnë në atë territor. Ndërkohë që aktualisht korniza e saj ligjore është sipas standardeve ndërkombëtare.

Tashmë jo vetëm ne, por edhe CIA thekson se popullsia e Kosovës është autoktone shqiptare. Sipas të dhënave të kësaj agjencie, 88 për qind e popullsisë së Kosovës janë shqiptarë dhe vetëm 7 për qind janë serbë. Ndërsa pakicat e tjera përbëjnë vetëm 5 për qind. Emri zyrtar i njësisë administrative të Kosovës pothuajse gjatë gjithë periudhës së Titos ka qenë "Kosova dhe Metohia", shpesh e shkurtuar në një fjalë të vetme si "Kosmet".

Ndërsa tani Kosova në arenën ndërkombëtare njihet me emrin Republic of Kosovo, kurse në gjuhën shqipe Republika e Kosovës ose shkurt Kosova. Sipas CIA-s, 2 126 708 banorë është numri i popullsisë së Republikës së Kosovës. Kurse prodhimi i brendshëm bruto (GDB) është 4 miliardë dollarë. Por, sipas CIA-s, rreth 43 për qind e popullsisë së Kosovës është e papunë dhe 37 % e kosovarëve janë të varfër.

Kosova ka një popullsi autoktone shqiptare dhe shumicën e të cilës e përbëjnë po shqiptarët. Pasi 88 % e popullsisë është shqiptare, vetëm 7% serbe dhe pakicat e tjera janë 5 %.

Vija kufitare me Shqipërinë, në tërësinë e saj ndan shqiptarët me shqiptarët. E gjithë vija kufitare e Kosovës është 700.7 km. Vendet kufitare janë: Shqipëria 111.8 km, Maqedonia 158.7 km, Mali i Zi 78.6 km dhe Serbia 351.6 km. Ndonëse e rrethuar nga male deri 2000 m lartësi, Kosova ka dalje rrugore për në gjithë Ballkanin. Kosova ka 1,925 km rrugë automobilistike dhe ka 430 km hekurudha.

Po sipas mediave serbe, parashikime të ngjashme prezantoi edhe organizata amerikane joqeveritare “Stratfor”.

Përveç Rusisë si një fuqi rajonale (Lindore), “Stratfor”, beson se BE-ja së shpejti do të ndahet në dy pjesë: në perëndim të pasur dhe një grup i vendeve të vogla në Evropën Qendrore.

Por a duhet besuar këtyre parashikimeve?

Duke u thirrur në ekspertë gjeopolitikë, mediat serbe shkruajnë se ata pajtohen se po shkojmë drejt kohës me një sistem multi-polar, me disa qendra të pushtetit dhe se SHBA dhe NATO nuk do të kenë më rolin kryesor në skenën botërore.

Dhe, po sipas këtyre medieve, kjo nuk duhet injoruar, sikurse që kishte ndodhur kur politikani francez Emanuel Todd parashikoi shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik në vitin 1976, pesëmbëdhjetë vjet para se të ndodhte.....


Dhe krejt në fund :

Shpresoj që nuk e kam gabim, por në të ardhmen Shqipëria do të ketë më shumë nevojë për t’u bashkuar sesa Kosova për Shqipërinë. Për ne ky është një ideal i pakonsumuar. 

Megjithëse brezat ndryshojnë nevoja për një bashkim kombëtar nuk ka për të ndryshuar në një rrugë apo në një rrugë tjetër. 

Do të thtoë se një ditë ka për të ndodhur, por konstatoj se Shqipëria do të ketë më shumë nevojë ta “kolonizojë” Kosovën, nuk dua të spekulloj me këtë që them, pra ta përfshijë, ta integrojë, për arsye kombëtarë, rritjes, madhësisë, tregut, financave, fuqisë në rajon, Kosova mund të jetë pak më e ftohtë, për shkak se dua ta them sinqerisht këtë gjë, nuk është se nga Shqipëria shkon një model i shkëlqyer në Kosovë i funksionimit të shtetit, kompromisit politik, cilësisë së qeverisë apo administrimit, shfrytëzimit të burimeve natyrore.( Flori Bruqi )

******

Pseudopatriotët dhe mbeturinat komuniste, të maskuar nën petkun e "bashkimit kombëtar"!

Gjysma e popullatës shqiptare gjendet në emigracion

http://www.kosova-sot.info/opinione/170037/pseudopatriotet-dhe-mbeturinat-komuniste-te-maskuar-nen-petkun-e-quot-bashkimit-kombetar-quot/

SHKRUAN: FLORIM ZEQA

Bashkimi kombëtar është proces, realizimi i të cilit varet nga hapërimi dhe rrugëtimi ynë si komb dhe shoqëri njerëzore konform rrethanave kohore, sferave të interesit të qendrave të vendosjes, rendit të ri politik botëror dhe aftësisë sonë për të përfituar nga interesat e SHBA-së në Ballkan

Ideja e bashkimit kombëtar është shumë e vjetër, do të thosha mijëvjeçare. Pushtimet e gjata dhe paaftësia jonë për të koordinuar veprimet, për të bashkuar të gjitha elitat intelektuale rreth çështjes kombëtare, ka bërë që edhe në fillim të mileniumit të tretë të epokës sonë të gjendemi të ndarë në disa shtete, nën sovranitetin shteteve pushtuese të trojeve tona etnike. Në anën tjetër, më tepër se gjysma e popullatës shqiptare gjendet në emigracion e shkapërderdhur nëpër të gjitha kontinentet, duke filluar nga vendet euro-perëndimore, Afrikë, Azi, SHBA, Kanada, Australi,...shprehur ndryshe aty ku ka arritur të shkelë këmbë njeriu aty janë edhe shqiptarët. Shkaqet e ndarjeve të shqiptarëve janë të natyrave të ndryshme, duke filluar nga orekset grabitqare të fqinjëve tanë, interesave të fuqive të mëdha e deri tek fenomenet negative të shoqërisë sonë, të përcjella nga kohët më të vjetra të ndarjeve në principata, pastaj ndarjeve fisnore, rajonale, ideologjike, fetare e deri tek ndarjet politike (partiake) të gjysmës së dytë të shekullit 20-të dhe ndarjeve e përçarjeve partiake të viteve të para të shekullit 21.

Miqësia me SHBA-në, garancia më e fuqishme

Edhe përkundër ndikimit të fuqishëm të fuqive të mëdha në copëtimin e trojeve tona, përgjegjësia më e madhe bie mbi vetë ne, shqiptarët, që asnjëherë nuk arritëm të bashkohemi si një trup i vetëm për çuar deri në fund idealin për realizimin e synimeve tona kombëtare, shkaku i bajraktarizmit dhe egoizmit njerëzor. Viteve të fundit, në trojet etnike e në veçanti në mërgatë kemi pasur dhe kemi shumë nisma, do të thosha qindra sosh, si forma të organizimeve grupore e familjare në emër të idesë së "bashkimit kombëtar". Pothuajse në secilin shtet evropian janë me dhjetëra organizata me nga një kryetar të vetëzgjedhur që thirren në idealin e bashkimit kombëtar. Shumë nga kryetarët e organizatave "kombëtare" në mërgatë janë me të kaluar të zymtë, qoftë si bashkëpunë- torë të sllavo-komunizmit, marksistleninistë apo enveristë të përbetuar,...të cilët deri dje thirreshin në bashkim-vëllazërimin me sllavët dhe në internacionalizmin proletar, duke përdhosur idealin e bashkimit kombë- tar. Konvertimi kaq i shpejtë i ish-pionerëve të Titos dhe Enverit nga një ideologji në tjetrën, s'është gjë tjetër veçse një maskaradë mashtruese për ta nxjerrë nga loja e shtetndërtimit Kosovën e martirizuar ndër shekuj. "Ideologët" e bashkimit kombëtar në tubimet e vogla me bashkatdhetar promovojnë idhujt e tyre, duke injoruar njeriun më të madh të epokës sonë, presidentin historik Ibrahim Rugova, arkitektin e Republikës së Kosovës shtet sovran dhe të pavarur. Kështu, pseudopatriotët, të maskuar nën petkun e "bashkimit kombëtar", me qëllim e harrojnë faktin e pamohueshëm se Pavarësia e Republikës Kosovës është hapi më i madh drejt bashkimit kombëtar në këto njëqind vitet e fundit. Miqësia që lidhi presidenti historik me SHBA-në, si faktorin kyç të lirisë tonë, është garancia më e fuqishme e ekzistencës së shtetit tonë kundrejt synimeve grabitqare të vargonjve serbosllavë.

Bashkimi kombëtar nuk arrihet brenda natës

Rruga drejt bashkimit kombëtar nuk kalon përmes bisedimeve me Beogradin në Bruksel, por përmes lidhjeve të fuqishme të bashkëpunimit mes Prishtinës dhe Tiranës, me zhvillimin ekonomik të të dyja shteteve shqiptare, pa anashkaluar lidhjet e bashkëpunimit me shqiptarët në trojet e pushtuara etnike. Bashkimin kombëtar jo vetëm se nuk mund ta realizojnë, nuk kanë të drejtë as ta promovojnë si ide mbeturinat e mortajës komuniste, që për një gjysmë shekulli e tjetërsuan qenien kombëtare të shqiptarëve në trojet etnike. Bashkimi kombëtar nuk arrihet brenda natës, nuk arrihet as me "shkop magjik" siç e trumbetojnë ideologët e dështuar politikë. Bashkimi kombë- tar është proces, realizimi i të cilit varet nga hapërimi dhe rrugëtimi ynë si komb dhe shoqëri njerëzore konform rrethanave kohore, sferave të interesit të qendrave të vendosjes, rendit të ri politik, botëror dhe aftë- sisë sonë për të përfituar nga interesat e SHBA-së në Ballkan.

Floripress : Historia në shtratin e së vërtetës pellazgjike ...

Çlirim Hoxha, Romancieri i parë i temës Pellazgjike

Mozaiku pellazgjik në botën romanore “Kodi i baltës së pjekur” të Çlirim Hoxhës

Nga MSc. Albert HABAZAJ/ poet, studiues

Romancieri Çlirim Hoxha, autor i shtatë librave të botuar në gjininë e prozës së gjatë, pasi u la kohë të mjaftueshme lexuesve, dashamirësve të librit dhe studiuesve të letërsisë e historisë, na mblodhi së bashku të diskutojmë për pjellën e shpirtit të tij krijues.

Se përse e ka shkruar Çlirim Hoxha këtë vepër, kam dëshirë të bëj një paraqitje të shkurtër për njerëzit që e duan librin: Lexuesi ka në dorë veprën e një autori, i cili është i njohur në gazetari e publicistikë, por që spikat edhe në dy fusha të tjera të diturisë: si krijues letrar i prozës së gjatë, që ka krijuar përvojë në linjën e romanit, dhe si studiues i pasionuar për gjurmime e kërkime në mënyrë të pavarur, si individ apo edhe si pjesë organike e grupimit të studiuesve të tjerë të përkushtuar në fushën e Studimeve të Pavarura Pellazgjike, organizuar dhe integruar në Shoqatën e Qendrës së Studimeve Pellazgjike. Kjo shoqatë, më 21-22 tetor 2011, organizoi në Tiranë Konferencën e Parë mbi Qytetërimin Pellazg (e para në botë e këtij lloji), ndërsa më 18 dhjetor 2016 u organizua Simpoziumi i Katërt i Shoqatën së Qendrës së Studimeve Pellazgjike, e cila ka dhe revistën e saj me emrin e duhur e kuptimplotë “Dodona”. Çimi është anëtar i kryesisë, që nga fillimi, konsekuent e konstant, me kontribute të dukshme për “zanafillën 10 mijë vjeçare të shqiptarëve”, siç ka dhe logon Shoqata e Qendrës së Studimeve Pellazgjike.

Me librin “Kodi i baltës së pjekur”, autori vjen me një gjetje artistike në gjininë e prozës së gjatë, me llojin e romanit, duke na sjellë një material të ngjeshur me kohë, që lëviz aty te 4717 – 5000 vjet nga sotshmëria në retrospektivë; me mozaik hapësinor nga Shqipëria, Greqia, Franca, a më ngushtë nga Athina, Tirana, Vlora, ishulli i Lemnit, Parisi; ku veprojnë një galeri e tërë personazhesh të klasifikuar sipas hierarikisë së vlerave në shoqëri, që nga qytetarët e thjeshtë, specialistët, studiuesit, profesorët, shkencëtarët, apo zyrtarët, drejtorët, (theksueshëm në dy vende ballkaniko-mesdhetare, fqinjët e vjetër Shqipëri – Greqi), burokratët e institucioneve, të muzeve, të ministrive, deri në kupolë, në zyrën me shkëlqim të rëndë verbues të kryeministrit të shtetit kufitar nga Jugu (gjithmonë brenda linjave që hap letërsia). Planet strukturore të romanit kanë hapësirë, subjekti zhvillohet, siç po e ndjekim në tekst, deri sipër në zyrat ministrore, biles në majë të piramidës kryeministrore të shtetit grek. Personazhet e Çlirim Hoxhës realizojnë ngjarje nga më të papriturat, që, sipas skanerit autorial, të mbajnë në tension, me nerva të tendosura apo të krijojnë situata të këndshme, të bukura, tërheqëse, deri në tronditje. Ata janë dinamikë, kanë densitet dhe intensitet veprimi. Ka dramë, ka dashuri, ka seks, ka Synim. Shkalla e lartë e forcës, energjia, vrulli vërehen sidomos në dy personazhet kryesorë të veprës: Erand Muja dhe Elisavet Holebas. Në kërkim të së vërtetës, heronjtë pozitivë të romanit bëhen një skuadër serioze në funksion të Synimit të madh. Për hir të së vërtetës së madhe, heronjtë e romanit të Çlirim Hoxhës e marrin rrezikun në sy, krijojnë një solidaritet shembullor, se në rremba u qarkullon gjaku i të parëve, që i thërret për misionin e bekuar nga hyjnitë e të parëve të të parëve tanë. Ata nuk tuten as nga sakrifica sublime, në gjurmë të kulturës materiale, asaj pllake varri, aq të çmuar, gjetur në ishullin e Lemnit, që në kërkim të origjinës së tejlashtë të banorëve të trojeve tona, ishte i vetmi objekt i gjuhës së shkruar shqipe, për të bërë lidhjen midis pellazgo-ilirëve dhe shqiptarëve të sotëm, që duhej paraqitur patjetër në Kongresin Botëror të Gjuhëve të Vjetra të Parisit. Nëse mund ta kërkojnë rrethanat, vetëm e vetëm për arritjen e Synimit, për etnogjenezën e shqiptarëve, Erandi me Elisavetën, me vullnet, dije, vëmendje e guxim, e bëjnë të mundur të pamundurën. Personazhet në vepër ndahen në dy palë, që me gjuhën antropologjike klasifikohen: tanët dhe të tjerët, ne dhe ata, shqiptarët dhe grekët.

Autori Hoxha, me letërsinë që bën, shfaqet i qartë letrarisht, duke nuhatur intuitivisht bashkëveprimin ndërdisiplinor të shkencave sociale me letërsinë, gjuhësinë dhe prehistorinë, mbetjet kulturore të periudhave parake historike, duke kërkuar të shkruajë qartë, sipas mundësisë për shikimin tejet të largët ndaj qytetërimit pellazgjik, që, ndër ne, endet si një re mitologjike aq dhe reale, veçse ende e pa njohur dhe e klasifikuar nga opinionet shkencore bashkëkohore. Jo nga leximi, por nga studimi i romanit, kuptojmë, që autori ka kërkuar të njihet me gjuhët e vjetra, që quhen gjuhë të vdekura. Ai është marrë me historinë e antikitetit pellazgo – ilir, si një pellazgolog idealist, i pakthyeshëm, i përkushtuar e i vendosur. Ka shumë personazhe, toponime, objekte, fakte, detaje, raporte, debate, diskutime, teza të rëndësishme që të ngelen në kujtesë ndryshe nga sa na bezdisin ca media të shkruara e vizive, (sipër dhe këtu) … Mbi të gjitha, ravijëzohet lidhja e qartë logjike e kuartetit: Pellazgji, Stela, Ishulli i Lemnos, Shqipëri, (të paktën 2700 vjet para erës sonë gjurmëlënëse, që ne shohim në tekst).

“Kodi i baltës së pjekur” është roman historik, apo më ngushtë, roman prehistorik. Në letrat shqipe, temën historike e kanë trajtuar letrarisht Sabri Godo, Ismail Kadare, Skënder Drini, Sulejman Krasniqi, Petro Marko, Shevqet Musaraj, etj. Por, për rastin që diskutojmë, kemi të bëjmë me një “specialitet” të veçantë, me romanin historik të një lloji të ri në trajtim (veçse tejet të lashtë në ekzistencë jetësore). Qytetërimi pellazgjik në letërsi, si temë, ndoshta është gati e parrahur; për të mos thënë, është i pari Çimi që rrok hapësira dhe kohë të tej lashtë, prurë letrarisht në një trajtë studimore në sotshmëri, me personazhet që ka ndërtuar, me idetë që hedhin dhe mendimet që mbartin, në funksion të tezës shumë të diskutueshme që mbron, që ha debat shkencor në qarqet akademike shqiptare dhe ato të huaja, sepse, për një arsye a një tjetër, “gjumi i ariut” ndër ne është i ëmbël sot, por nesër shkakton pagjumësi apo del i hidhur… Kështu mos qoftë…

Ndjej kënaqësi që marr pjesë në këtë ngjarje letraro-kulturore-albanologjike të qytetit, kësaj radhe projektuar e realizuar nga familja Hoxha, at e bir me banim në Vlorë: babai shkrimtari i librit, djali piktori i librit. Redaktori dihet, është i mbarënjohuri ynë, “Mjeshtri i Madh”, se një ka Vlora për Letrat – prof. Bardhosh Gaçe, të cilit, i mbetet qejfi po s’i përmende vlerën e merituar të grafistit Kosta Raka, se mërzitet romani pa ilustrimet… Ndihem mirë me pjesëmarrjen time, edhe për faktin se Çimi me Klevisin plotësojnë në imazhin tim një bulëz të Pemës së shëndetshme Letraro-Artistike, me rrënjë të thella, me trung të fuqishëm, me degë të freskëta e gjethe të gjelbëra të Krijimit.

Formalisht janë shumë faqe, rreth 400, që plotësojnë lëndën e ngjeshur romanore, por autori, duke perfeksionuar mjeshtërinë e shkrimit, me këtë roman ndryshe, ka përdorur (edhe pse fasada na shfaq një sipërfaqe të lodhshme fletësh) një gjuhë lakonike të dobishme për të ç’kodifikuar pllakat, si mbijetoja të antikitetit të artë të të parëve tanë, të cilat mbetën 4 -5 mijë vjet, tulatur e tutur nga një trekëndësh ardhur ndryshkur deri më sot: 1. mbuluar nga pluhuri i harresës, 2. nga qulli i mosdijes dhe 3. nga llumi i ligësisë. Ju, miq të librit, jeni letrarë, njohës dhe mësues veteranë dhe të sotëm të letërsisë, gjuhëtarë e profesorë të fushës dhe mund ta nuhasni bukur e hollë që autori subjektin e shtjellon në 8-9 rreshta, cituar nga filologu italiano – arbëresh Xhuzepe Krispi [Giuseppe Crispi (Arbërisht: Zef Krispi, 1781-1859)], që, si pararendës i studiuesve romantikë të shekullit të XIX, mëshonte mbi tezën se shqipja qe nëna e gjuhëve, tezë që u përkrah edhe nga shkrimtarë të tjerë arbëreshë të Italisë si Jeronim De Rada (1814-1903) e Dhimitër Kamarda (1821-1882), apo nga rilindasit tanë si Pashko Vasa (1825-1892), Abdyl Frashëri (1839-1892) e Sami Frashëri (1850-1904), por që, sipas albanologëve tanë, i përkasin “fazës parashkencore”.[1] Autori i romanit “Kodi i baltës së pjekur”, në paradigmën e albanologut romantik arbëresh Zef Krispi; “Duke gjurmuar origjinën e gjuhës greke, është një gjë e bukur të njohësh se si ajo të kthen, në pjesën e saj më të madhe, te shqipja. Si nuk u dashka pra të ngjallë një interes të madh kjo gjuhë, mbase më e lashtë se greqishtja dhe në thelb, gjuha me të cilën flitej në shekujt para Homerit… Dardanët, frigët, maqedonët dhe pellazgët, pa dyshim më të lashtë se helenët, kishin të njëjtën gjuhë, gjurmët e së cilës vërehen sot te gjuha shqipe”[2] gjeti “Thembrën e Akilit” dhe goditi bukur.



Teksti është i mbushur bukur me fjali të thjeshta në ndërtim, të pasura në përmbajtje, që nuk të lodhin, se mbartin ngarkesë emocionale të ndezur dhe të dekoruar me të gjitha ngjyrat e jetës së përditshmërisë njerëzore, me diskutime e kërkime, me dashuri e dhimbje, me përplasje e nerva, me ulje e ngritje. Shpesh herë reminishenca pellazgjike na vjen si retrospektivë romantike e pashlyeshme, në strukturën e tekstit, ku feksin fjali në trajtën e fjalëve të urta. Autori shfaqet edhe si një mjeshtër i përshkrimit fizik të personazheve, deri në imtësitë e mundshme të përshkrimit letrar. Nuk do të ndaloj në sherbetin figurativ, me të cilin autorin ka spërkatur lëndën, për ta mbajtur të ëmbël veprën, sepse do të kërkonte kumtesë më vete, por thjeshtë po përmend similitudën e Çimit “kostelacion nishanesh të vegjël, si yjet e largët të Arushës së Vogël që shfaqeshin në kupën e qiellit” [një krahasim i zgjatur ky, i cili e bën akoma më të plotë përfytyrimin për djalin e hijshëm vlonjatë, me shtat të drejtë sportiv, 1.77 m i gjatë, me nishan mbi faqen e djathtë, me kaçurrela skrop të zeza e sy blu të shkruar, të qeshur e me bisht të Erandit simpatik, diplomuar për histori antike dhe arkeologji, që tërboi bjonden e fuqishme greke Marinela Kostandinos në Muzeun më të madh arkeologjik të Ballkanit, (edhe kjo figurë është përshkruar bukur shumë, natyrshëm, pa artificializma)]. Autori i bën një përshkrim romantik Erandit, me atë portret djaloshar, të bukur e dinjitoz përballë një sirene deti, siç qe bjondinka faqemollë, Marinela e Athinës. Gjykoj se edhe shtatlartësinë e Erand Mujës e lidh antropologjikisht me etnogjenezën. Duket si një detaj formal, por ka rolin e duhur në ansamblin veprimtar, në funksion të Synimit. Me dashuri e ka përshkruar ai dhe restauratoren Elisavet Holebas, “të freskëtën me reflekse ylli”[3]

Edhe pse tema është shumë delikate, kam vënë re pozitivisht, që autori nuk ka rrëshqitje në studimizëm pa krye, është treguar i vëmendshëm dhe i ka ruajtur me kujdes raportet studimtari historike – krijimtari letrare. Si studiues i përkushtuar, ai përdor dhe shpullën e guximshme të fjalës për vertikalët e fushës. Ai ndjek me koherencë linjën pellazgo – iliro – shqipe dhe nuk gabon në kronologjinë relative të zhvillimit të etnosit iliro – arbëror. Që ta qartësojmë sadopak situatën e librit, e shohim të udhës të bëjmë një paraqitje për katër etapat e ndërmjetme historike (paleoilirë, ilirë, arbër – kohë historike mbi 3000 vjeçare), të cilën autori e ka respektuar. Sipas albanologëve të prehistorisë, që merren me studime ndërdisiplinore për historinë parake, gjuhën shqipe, letërsinë dhe kulturën e shqiptarëve, shoqëria njerëzore ka si hallka lidhëse e ura kalimi midis prehistorisë dhe gjendjes së sotme këto katër periudha të zhvillimit historik:

Paleoilirët (ilirët e hershëm) koha e Bronxit – mijëvjeçari i tretë p.e. r. deri në shek. XI p.e.r., fillimi i epokës së Hekurit;
Ilirët, epoka e Hekurit, shek. XI p.e. r. deri në shek. IV – VI të e.r.;
Arbërit, koha e Mesjetës së hershme, shek. VII – XIII, XIV të e.r.;
Shqiptarët, koha e mesjetës së mesme e vijim[4].
Dhe më tej, kujtojnë studiuesit e fushës: “Gjatë epokës së Paleolitit të Lartë (30.000 – 12.000 vjet më parë) vazhdon procesi i antropogjenezës, d.m. th. i formimit të njeriut si i tillë, rrjedhimisht nuk mund të flitet as për gjuhë pellazge dhe as për popuj të cilësuar etnikisht.[5]

I përmenda këto etapa, se shkrimtari e studiuesi Hoxha, si të kishte sy shqiponje për mendimin, shikon edhe nëpër mjegull. Këtu qëndron merita e autorit, lexues të nderuar; ai nuk tjerr histori, por bën letërsi, ku spikat trajtesa fine e lëndës historike, të besueshme me trillin e shkrimtarit. Autori nuk i nënvleftëson periudhat kronologjike relative të zhvillimit përderisa sa merr penën e guxon të shkruajë për një temë të madhe, kushtuar një populli të lashtë me histori e gjuhë, se nuk kanë qenë memecë të parët e të parëve tanë, protoilirët pellazgjikë. I vëmendshëm e i kujdesshëm tregohet autori për të mos lënë vakume, boshllëqe, ku të shpojnë skeptikët me dyshime për tekstin që ai ka shkruar e botuar. Në bojën e penës së autorit ka lëndë gjuhësie, historie, arkeologjie, etnografie, etnologjie, antropologjie, religjonale për tekstin letrar në funksion të Synimit. Ai edhe fenë e ka studiuar po në funksion të tematikës që trajton dhe kjo është e dukshme kur, në tekst i duhet kultura fetare (aq sa i nevojitet). Çlirim Hoxha është romancieri i parë shqiptar, që rrok temën e madhe pellazgjike.



Fola më parë për ç’kodifikimin që realizon autori me planet vepruese hap pas hapi e të shkallëzuar në vepër. Çimi, të 2700 vjetët para erës sonë, me gjithë botën tonë paraardhëse, nëpërmjet Stelës së Lemnos, deshifrimit të asaj pllake varri qeramike, të sallës së famshme nr. 53, me baltën e pjekur të qytetërimit pellazgjik dhe paraqitjen e asaj dëshmie të pakontestueshme atje ku duhet e ku mblidhet elita e mendimit botëror, na i pruri këtu bindshëm me romanin e tij. Ky libër është roman, nuk është histori. Ka pra trill, por ndërtuar mbi realitetin jetësor e historik, sado të largët, të brishtë, deri të pakapshëm, autori di e na i sjell. Shkrimtari, në funksion të idesë që rrok, përmend edhe emra të përveçëm si Zef Krispi, Xhuzepe Katapano, Shote Galica, Ismail Qemali etj.; por unë tek personazhe si zonja fisnike Emine Valona gjej kulturologen humaniste Nermin Vlora Falaschin me tezat e saj dritërore për Pellazgët yjnor; tek kryetari i Qendrës së Studimeve Pellazge, profesor Luan Pazaj dhe profesoreshë Lindita Pazaj, gjej prof. Luftulla Peza me bashkëshorten e tij, studiuesen e pasionuar Liljana Peza; tek arvanitasi Aristotelis Kolikas, gjej të pavdekshmin e Çështjes së Madhe Aristidh Kola. Të mos flasim pastaj për Erand Mujën, që edhe pse autori i vënë ca kaçurela skrop të zeza e i ka bërë ca patinime të tjera, nuk e maskon dot me tjetër kënd, se ato karakteristika fizike, shpirtërore dhe intelektuale, deri me shkrimet e linjës te gazeta “Telegraf”, i përmbush vetëm një pellazgolog i ndjeshëm e i zjarrtë, 1.77 m i lartë me emrin zyrtar Çlirim Hoxha, (megjithëse letërsi kemi, jo monografi dhe trillet e zbukurojnë lëndën letrare). Duke u ndjerë këndshëm në lexim, me përfundimin pozitiv të kryengjarjes dhe bashkimin e lumtur në Vlorë të dy personazheve kryesorë (Erandit dhe Elisavetës), po i mbyll shënimet e mia të përgjithshme për romanin “Kodi i baltës së pjekur” të shkrimtarit të njohur Çlirim Hoxha, me respekt për kontributin special që autori jep ndaj kësaj teme madhore, e rrallë në letërsinë bashkëkohore shqipe.



Vlorë, e premte, 03. 02. 2017



[1] ) Korkuti, Muzafer; “Vështrim mbi disa botime me temë “Problemi pellazgjik”’; shih: “Perla”, revistë shkencore – kulturore, 2016/2, ISSN 2410-762X, f. 8.

[2]) Hoxha, Çlirim: “Kodi i baltës së pjekur”, Tiranë, Maluka, 2016, [f. 6].

[3] ) Hoxha, Çlirim: “Kodi i baltës së pjekur”, f. 75.

[4] ) Korkuti, Muzafer; “Vështrim mbi disa botime me temë “Problemi pellazgjik”’, vep. e cit., f.10.

[5] ) Korkuti, Myzafer, po aty, f.12.

******

Shkruan Prof.Dr.Eshref Ymeri  : Vlerësim i romanit historik "Kodi i baltës së pjekur"


I dashur Albert,

E lexova me shumë kënaqësi vlerësimin kritik që i keni bërë romanit historik "Kodi i baltës së pjekur" të studiuesit emblematik, pellazgologut të talentuar, shkencëtarit të nderuar Çlirim Hoxha.
Ju, me objektivitetin shkencor që ju karakterizon, keni nxjerrë në spikamë talentin e këtij autori të talentuar edhe në lëmin e prozës artistike me kahje historike.

Shkencëtari Çlirim Hoxha, duke pasur një taban të shëndoshë shkencor në lëmin e studimeve pellazgjike, të mbrujtur edhe me aromatikën e krijimtarisë artistike, ka mundur të nxjerrë nga pena e vet një roman historik me vlera artistike të padiskutueshme.

Është e njohur veprimtaria shkencore e shkencëtarit Çlirim Hoxha në Qendrën e Studimeve Pellazgjike, të drejtuar me dinjitet shkencor nga Profesori Luftulla Peza dhe zonja e tij e nderuar Liliana Peza, çka e ka nënvizuar shpeshherë në analizat e veta shkencore në faqet e internetit Profesori veteran i historisë, zotëria Rasim Bebo.

Por më vjen keq që Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë e shpërfill aktivitetin shkencor të kësaj Qendre të shquar studimore në fushën e pellazgologjisë, duke u radhitur përkrah atyre qarqeve shkencore antishqiptare grekoserbe etj., të cilat mundohen të mohojnë prejardhjen pellazgjike të etnisë shqiptare, si më të lashtës jo vetëm në siujdhesën e Ballkanit, por edhe në krejt kontinentin evropian.

Ju lutem t’i përcillni urimet e mia më të mira pellazgologut të talentuar, zotërisë Çlirim Hoxha, me urimet më të mira jo vetëm për romanin e tij historik, por edhe për krejt veprimtarinë e tij të pasur shkencore në Qendrën e Studimeve Pellazgjike.

Ju uroj shëndet dhe mbarësi.

Prof.dr. Eshref Ymeri

Santa Barbara, Kaliforni

06 shkurt 2016

Historia në shtratin e së vërtetës

Prof.Dr.Eshref Ymeri 

Pedagogu dhe filozofi anglez Xhon Lok (John Locke - 1632-1704), idetë e të cilit patën një ndikim të fuqishëm në zhvillimin e filozofisë politike, ka lënë një aforizëm të shkëlqyer për brezat pasardhës. Ai ka thënë:

“Asgjë nuk është kaq e mrekullueshme për syrin sesa e vërteta për mendjen, asgjë nuk është kaq e shëmtuar dhe kaq e papajtueshme për arsyen sesa gënjeshtra”.

Intelektuali i mirënjohur erudit Mërgim Korça, në harkun e viteve 2005-2014, ka botuar tre libra interesantë nga fusha e historiografisë. Në vitin 2005, shtëpia botuese “Media Enter”, hodhi në qarkullim librin e tij të parë me titull “Histori të pashkruara” (268 f.) Në vitin 2008, shtëpia botuese “Maluka” nxori nga shtypi librin e tij të dytë me titull “Hedhje dritë rreth shtrembërimesh historike” (351 f.). Libri i tretë me titull “Çështja kolaboracionizëm e të tjera. T’i gjykojmë!” (519 f.) është botuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (Detroit) në vitin 2014. Pra, në tërësi, këto tre libra prej 1138 faqesh gjithsej, i kushtohen kohës së luftës dhe periudhës së diktaturës së egër enverhoxhiste gjysmëshekullore.

Në një paraqitje të shkurtër që i ka bërë vëllimit “Histori të pashkruara”, publicisti i mirënjohur Mero Baze shkruan:

“Nëse do të ketë ndonjëherë një bilanc të asaj çfarë duhet të ishte shkruar dhe asaj çfarë duhet të ishte fshirë nga letrat shqipe, në raport me Shqipërinë e pesëdhjetë viteve të komunizmit, ky libër do të mbetej. Kam dyshimin e madh se në asnjë vend të bllokut lindor, regjimi nuk ka pasur fatin komod që ka pasur në Shqipëri. Për komunizmin shqiptar u prodhuan mijëra dhe miliona faqe të shkruara për ta mbajtur atë në këmbë dhe thuajse asgjë për ta ndriçuar errësirën e tij pas rënies. Shqipëria është thuajse i vetmi vend që nuk ka dokumentuar aksidentin e saj më të madh historik” (f. 5).

Mendoj se publicisti Mero Baze ka bërë një vlerësim mjaft objektiv për përmbajtjen e këtij libri, duke nxjerrë në spikamë faktin se historia pesëdhjetëvjeçare e komunizmit shqiptar ka në themelin e vet gënjeshtrën dhe mashtrimin. Për më tepër, gënjeshtra dhe mashtrimi vazhdojnë të gëzojnë një status të privilegjuar edhe pas ndërrimit të sistemit në fillim të viteve ’90, paçka se që asokohe ka kaluar më shumë se një çerek shekulli.

Shkrimtarja dhe publicistja e shquar Vilhelme Vranari Haxhiraj shkruan:

“Të bësh diçka për atdheun është përgjegjësi morale, detyrë dhe nder” (“Bashkë në dashuri dhe atdhetari. Aurelia dhe Ajvaz Voka. Amanda Edit”. Bukuresht 2013, f. 139).

Pra, duke pasur parasysh faktin që e vërteta historike vazhdon të mbetet e pandriçuar dhe gënjeshtra dhe mashtrimi shiten ende si “produkt i cilësisë së lartë” në veprat e historianëve të traditës, intelektuali Mërgim Korça, nisur nga dëshira për të bërë diçka për atdheun, i pati hyrë punës për largimin e territ informativ dhe për nxjerrjen në dritën e diellit të mjaft fakteve tronditëse për shumë ngjarje të rëndësishme dhe personalitete të shquara të kombit shqiptar.

Pas 08 nëntorit të vitit 1941, kur, nën mbikëqyrjen e rreptë të dy emisarëve shovinistë jugosllavë Miladin Popoviç dhe Dushan Mugosha, u themelua Partia Komuniste e Shqipërisë, në vendin tonë u hodh fara e mallkuar e përçarjes kombëtare, e cila u kurorëzua me shpërthimin e luftës civile në fillimvjeshtën e vitit 1943. Domosdo që lufta civile do të vendoste përballë njëri-tjetrit shqiptarin kundër shqiptarit, në përputhje me strategjinë afatshkurtër dhe afatgjatë të serbosllavizmit. Sipas asaj strategjie, shqiptarët duhej të ishin patjetër të përçarë, se vetëm kësisoj duhej të mbetej e paprekur Çështja Madhore e Ribashkimit të Trojeve Etnike Shqiptare, të cilat shovinizmi evropian i pati copëtuar dhe ua pati aneksuar dy armiqve tradicionalë të kombit shqiptarë, sllavëve dhe grekëve. Prandaj të gjitha ato formacione politike, intelektualë të shquar dhe përfaqësues të besimeve fetare që ishin për mbrojtjen e dinjitetit kombëtar dhe për mbijetesën e tij edhe në kushtet e pushtimit fashist, për dëbimin e emisarëve jugosllavë, si edhe për ribashkimin e trojeve tona etnike, u shpallën armiq dhe tradhtarë dhe kundër tyre u ndërsye tërë propaganda komuniste. Në anën tjetër të barrikadës, u radhitën komunistët shqiptarë, aleatët besnikë të sllavizmit dhe varrmihësit e nacionalizmit shqiptar, me Enver Hoxhën në krye, të cilët pas luftës shpërthyen luftën e egër të klasave, si vazhdim të luftës civile, që u shoqërua me pushkatime të kundërshtarëve politikë, që kishin filluar që gjatë viteve të luftës, me burgosje afatgjata, me shpronësime dhe me internime nëpër kampe përqendrimi, duke pasur në themel shpifjen e pamëshirshme kundër tyre.

Faktet dhe të vëertetat u vunë në shënjestër të shpifjes komuniste. Historiani i lashtësisë romake Taciti (Tacitus - 55-120) ka thënë:

“Humbi turpi, sundon poshtërsia, zanati i shpifjes nuk e njeh turpin! Shpifja gjithmonë kërkon të vrasë të vërtetën,… të vrasë historinë” (Citohet sipas: Rasim Bebo. “Artikuj dhe ngjarje. Pjesa II”. Botime “Vllamasi”. Tiranë 2013, f. 122).

Pamjen më të dhimbshme të përçarjes tragjike mbarëshqiptare, e ka dhënë poeti i talentuar Gjovalin Lumaj, kur, në vëllimin poetik me titull “Kelmendi në vargjet e mia”, përshkruan luftën vëllavrasëse që shpërtheu kur nisi kryengritja e Malësisë së Madhe. Këto vargje Mërgim Korça i citon në librin në fjalë:



“Dit’e ftohtë kjo ditë janari,

Cemi rrjedh me gjak shqyptari,

N’të dy anët ka viktima,

N’të dy anët ka djelm trima,

Rreptë t’u ndeshë porsi dragoj,

Trima boll, por jo heroj,

Heroizëm ktu nuk ka,

Tragjedi, tmerr e hata?,

Luftoi sot vllau me vlla,

Serbi fort i ka përça! (f. 155).



Tek ndjek faqet e këtij libri, lexuesi nuk mund të mos përjetojë një ndjenjë të lemerishme kur njihet me shkrimin me titull “Shqiptarët pushkatojnë shqiptarët që shumë e deshën Shqipërinë”. Në këtë shkrim bëhet fjalë për pushkatimin e disa të rinjve nacionalistë korçarë më 20 qershor 1945. Në qendër të shkrimit është i riu sypatrembur Ajdin Kulla nga Zëmblaku. Me dorën e dridhur mbi tastierën e kompjuterit, Mërgim Korça, sipas vendimit të trupit gjykues, u bën të njohur lexuesve arsyen se pse Ajdin Kulla dënohej me vdekje:

“…për agjitacion e propagandë, duke qenë koshient i politikës së Shqipërisë Etnike” (f. 177).

Pra, qëllimi kryesor që shtronin në programin e vet komunistët shqiptarë me Enver Hoxhën në krye, nën vëzhgimin e përhershëm të Beogradit, ishte zhdukja nga fjalori i gjuhës shqipe i shprehjes “Shqipëri Etnike”.

Të gjitha këto ngjarje tragjike, kanë gjetur një pasqyrim befasues në penën e intelektualit të shquar Mërgim Korça. Ai është mbështetur vetëm në fakte konkrete, duke i vjelë ato me shumë kujdes nga dokumentet që ruhen në rojtinën (arkivin) e shtetit. Në këto dokumente shtjellohet hollësisht veprimtaria atdhetare, me të dhëna të hollësishme, e shumë figurave të shquara të nacionalizmit shqiptar, si Atë Gjergj Fishta, Hasan Dosti, Lef Nosi, Mid’hat Frashëri, Mustafa Kruja, Patër Anton Harapi dhe shumë e shumë të tjerë, përfshirë këtu edhe përfaqësues të shquar të klerit katolik.

Në këtë libër më ka lënë mbresa të fuqishme një fakt mjaft interesant që sjell autori për moralin e lartë, me të cilin ishte mbrujtur karakteri i Mustafa Krujës, kur ky ishte Kryetar i Këshillit Ministror. Konsulli gjerman në Tiranë i kishte kërkuar asokohe që t’i dorëzoheshin Gjemanisë 300 hebrenj që ndodheshin në Shqipëri, si refugjatë të ardhur nga Jugosllavia. Kërkesën e vet, konsulli e pati shoqëruar me listën emërore të hebrenjve dhe me adresat e tyre në Kosovën shqiptare. Mustafa Kruja mori masa të menjëhershme për t’i zhvendosur hebrenjtë në zonën e Gjirokastrës, dha porosi t’u ndërroheshin emrat dhe të pajiseshin me pasaporta shqiptare. Paskëtaj ai e pati njoftuar konsullin gjerman se të gjitha hetimet që qenë kryer në Kosovë lidhur me listat emërore, kishin rezultuar negative.

Mërgim Korça citon librin e mëkëmbësit italian në Shqipëri Farnçesko Jakomoni , me titull “La Politica dell’Italia in Albania” (Politika e Italisë në Shqipëri”). Ja se si është shprehur Jakomoni për Mustafa Krujën:

“Ai ishte njeri me zemër të gjerë dhe nëpërmjet tij mundësuam përmes përfaqësive tona jashtë shtetit, t’i pajisnim hebrenjtë gjermanë, bohemë, polakë, hungarezë dhe rumunë me pasaporta shqiptare. Atyre u krijohej mundësia t’u shmangeshin persekutimeve raciale, duke iu drejtuar Shqipërisë” (f. 93-94).

Me këtë qëndrim tejet fisnik që mbajti ndaj hebrenjve, në bashkëpunim të ngushtë me familjet shqiptare që i strehuan në vatrat e tyre, Mustafa Kruja e dëshmoi në praktikë se Shqipëria ia shpëtoi moralin Evropës, siç deklaronte para do kohësh qytetarja 84-vjeçare hebreoamerikane Johanna Neumann, sipas një shkrimi të publicistes së talentuar Elida Buçpapaj, me titull “Takimi me zonjën Johanna Neumann, e cila i tregoi botës se moralin e Evropës e shpëtuan shqiptarët”, të botuar në internet më 14 maj 2014.

Për këtë qëndrim të lartë, burrëror, besëmadh, që ka mbajtur Mustafa Kruja ndaj hebrenjve para furisë së nazizmit gjerman për shfarosjen e tyre, e meriton plotësisht të vlerësohet nga Presidenti i Republikës me dekoratën më të lartë “Nderi i Kombit”. Është e çuditshme se si është e mundur që Presidenti i Izraelit nuk e ka shpallur Mustafa Krujën “Hero Kombëtar”. Ata hebrenj, përfshirë këtu edhe zonjën Johanna Neumann, që Mustafa Kruja i shpëtoi nga vdekja e sigurt, dhe pasardhësit e tyre, duhej ta kishin ngritur me kohë zërin për nderimin e figurës së lartë të Mustafa Krujës nga ana e autoriteteve izraelite.

Pra, në gjykimet që jep për të gjitha këto personalitete shqiptare, Mërgim Korça ka si busull vetëm kriterin e së vërtetës. Prandaj ai shkruan:

“Burimi i parë, ndihmën e të cilit kërkuam për të përcaktuar kriterin e gjykimit tonë ndaj figurave që luajtën rol tejet aktiv në përcaktimin e fateve të kombit tonë gjatë gjysmës së dytë të shekullit të kaluar, na mëson që t’i referohemi së vërtetës dhe këtë të fundit ta gjykojmë me drejtësi” (po aty, f. 35).

Analiza mjaft interesante ka bërë Mërgim Korça për Enver Hoxhën, si një figurë qendrore në historinë gjysmëshekullore të sundimit të tij me mjetet më të egra të diktaturës, si edhe për bashkëpunëtorë të tij të afërt, si Bedri Spahiu, Mehmet Shehu e shumë të tjerë, të cilët i eliminoi njërin pas tjetrit. Për Enver Hoxhën, ai shkruan:

“…brumosja e tij me amoralitetin e Leninit, me kriminalitetin paranojak të Stalinit, çoi në lindjen e asaj krijese dështake që Enver Hoxha e quante me mburrje njeriu i ri socialist. Përse e zgjodhi ai këtë rrugë? Përgjigjja është tejet e thjeshtë. Amoraliteti i Leninit ishte ylli i tij polar. Te shpirtvogëlsia, smira e skajshme si dhe shpirti gjakatar i Stalinit si pasojë e të qenit i dështuar ndërmjet bashkëkohësve të tij, Enver Hoxha shihte alteregon (vetëshëmbëlltyrën), mësuesin e tij… Ai dhunoi, torturoi, ua bloi kockat, ua shkuli thonjtë dhe i ropi të gjallë intelektualët dhe klerikët e virtytshëm më të shquar e gjithashtu ajkën e burrave të ndershëm e patriotë… Dhunoi gjithashtu kampeve të përqendrimit dhjetëra mijëra vetë që t’ia shtinte drithmën popullit mbarë dhe kësisoj e transformoi shqiptarin në një krijesë amorfe pa shtyllë kurrizore. Këtë la prapa Enver Hoxha” (f. 35-36).

Mërgim Korça është ndalur edhe në përshkrimin e një ngjarjeje që lidhet me figurën kriminale dhe të pabesë të Mehmet Shehut. Kur legjenda e maleve Prek Cali i Kelmendit, me dy malësorë trima, kishte mbetur në një shpellë, i rrethuar nga forcat komuniste dhe dëgjoi thirrjen që i qe drejtuar për t’u dorëzuar, ai kishte vënë si kusht që të vinte vetëm Mehmet Shehu, duke shpresuar në besën e tij. Mehmet Shehu shkoi dhe iu drejtua Prek Calit:

“E more Prek Cali, të pat ardhur dita ta mbyllje historinë tënde me shkronja ari po të ishe bërë me ne! Pse bërë kështu? I gjegjet trimi legjendar burrnisht: Zotni, faji bjen mbi ju se ju u b?të aleatë me anmikun tonë shekullor, me Serbin!” (f. 51).

Pra, aleanca vetëposhtëruese e komunistëve shqiptarë me shovinizmin serbomadh, ishte arsyeja kryesore e shpërthimit të Kryengritjës së Malësisë së Madhe në janar të vitit 1945. Trimi Prek Cali vendosi të dorëzohej në besë të Mehmet Shehut, me kusht që t’i falej jeta. Mehmet shehu i dha fjalën se do t’i falej jeta. Por pas ca kohësh Prek Calin e pushkatuan. Valentin Previzi, ish-oficer akademist, shok burgu me Prek Calin, në kujtimet e veta që ia pati lënë për t’i botuar të vëllait të vet, piktorit Lek Previzi, shkruan për Prek Calin:

“Ai s’e priste që Mehmet Shehu ta hante fjalën e dhanë. Si malësor, ai s’mund ta konceptonte nji gja të tillë. Por harronte ai se Mehmet Shehu nuk ishte si burrat e Malësisë që kur jepnin fjalën, e mbanin atë edhe me çmimin e jetës. Ai nuk ishte tjetër, veçse nji aventurier gjakatar, i etun për pushtet, që nuk e kishte për asgja me thye besën e mos me mbajtë fjalën” (Valentin Previzi. “Si u dorëzue dhe si u pushkatue Prek Cali”. Faqja e internetit “Radi and Radi”. 22 prill 2014).

Me të njëjtat përjetime emocionuese e përcjell lexuesi edhe përmbajtjen e librit “Hedhje drite rreth shtrembërimesh historike”, në të cilin autori ngre një sërë problemesh të mprehta, gjithmonë në mbrojtje të së vërtetës dhe në polemikë të hapur me historianë të moshuar që ende nuk kanë mundur të çlirohen dot nga vargonjtë e ideologjisë komuniste në pasqyrimin e dogmave të një periudhe të perënduar.

Mjaft mbresëlënëse është parathënia e këtij libri, me autor Prof. Ardian Ndreca, i cili, në harmoni të plotë me këndvështrimet e autorit në trajtimin e historisë, e vë theksin te roli i gjëmshëm që luajti Enver Hoxha dhe klika mercenare rreth tij, të cilët “u përpoqën sistematikisht në dekadat e errëta të regjimit komunist, me u dhanë me hangër shqiptarëve nji histori të mykun e të kalbun prej paragjykimeve marksiste, klasore, ateiste, sektare, rajonale, politike, personale… tue e kthye historinë në nji copë parafinë që mund të modelohej prej zjarrmit revolucionar që frynte asokohe prej Tirane në të gjithë vendin” (f. 6-7).

Në librin e tretë “Çështja kolaboracionizëm e të tjera. T’i gjykojmë!”, Mërgim Korça, mbi bazën e fakteve konkrete, heq një paralele mes bashkëpunimit të figurave të shquara nacionaliste shqiptare, si Mustafa Kruja etj. me italianët, bashkëpunim që ishte tërësisht në shërbim të atdheut, dhe bashkëpunimit të Enver Hoxhës me shovinizmin jugosllav, i cili, siç e vërtetoi koha, ishte varrmihës për fatet e kombit shqiptar.

Nga leximi i të tre librave të lartpërmendur të Mërgim Korçës, vjen përfundimi i vetvetishëm se historia e Shqipërisë duhet rishkruar mbi bazën e dokumenteve rojtinore (arkivore), duke pasur në themel vetëm kriterin e së vërtetës. Të bën përshtypje fakti që një inxhinier i talentuar në profesionin e vet, i ka hyrë me mjaft pasion, me mjaft përkushtim intelektual, zbardhjes së të vërtetave historike për periudhën e lartpërmendur.

Nga një intervistë që i ka dhënë Revistës “Kuvendi”, lexuesi njihet me rrugën e brumosjes së Mërgim Korçës që në moshë të njomë me një moral të lartë kombëtar në mjedisin e familjes së tij. Ai shkruan:

“Që në fëmijëri, im atë më ka pasë mëkuar dashurinë për Atdheun, krenarinë kombëtare si edhe njohjen e së kaluarës historike e gjithashtu edhe përpjekjet e rilindasve për gjuhën tonë të bukur shqipe. E si të mos më nguliteshin këto gjëra në kokë tek më jepte detyra shtëpie të mësoja përmendësh vargjet e Lahutës, poezitë e Nolit, bukolikat tejet atdhedashëse të Naimit e nga ana tjetër dëgjoja pastaj nga goja e Mid’hat Frashërit apo Mustafa Merlikës se si flisnin për Kongresin e Manastirit, si edhe përpjekjet e tyre lidhur me gjuhën e shkruar shqipe… Po gjithashtu e kam të qartë vrullin, me të cilin fliste Qazim Koculi me krenari të madhe kombëtare rreth flakjes në det të forcave italiane më 1920” (“Histori të pashkruara”, f. 158).

Kuptohet vetvetiu që Mërgim Korça ka shkelur në sinoret e historianëve të brumosur keq me ideologjinë komuniste, nga e cila nuk mund të shërohen dot derisa të vijë koha për të shtegtuar në botën e përtejme. Për këtë kategori historianësh, që e trajtojnë historinë si “pronë të tyre”, Prof. Ardian Ndreca, në parathënien e librit të dytë (f. 7), ka bërë një vlerësim bukur të qëlluar:

“Qarqet e vjetra të inteligjencies ish-zyrtare që përbajnë shumicën e historianëve shqiptarë, shohin me përbuzje çdo përpjekje me u fut në territorin e tyre, i cili trajtohet si ekskluziv dhe i paprekshëm”.

Historia e periudhës së sundimit komunist vërtet duhet rishkruar, por vetëm duke e vendosur atë në shtratin e së vërtetës, ashtu siç është munduar ta vendosë intelektuali i shquar Mërgim Korça. Në të kundërt, Shqipëria do të vazhdojë të mbetet një vend larg qytetërimit. Sepse e vërteta, - thotë shkrimtari, publicisti dhe filozofi francez Alber Kamy (Albert Camus - 1913-1960) është i vetmi përparim i qytetërimit.

Historia në fjalë duhet rishkruar sidomos për dy arsye kryesore:

Së pari, që shqiptarët me vetëdije të lartë kombëtare të kuptojnë dhe të binden për fjalët profetike që prifti ortodoks Imzot Irne? Banushi (1906-1973) i pati thënë dikur inxhinierit Mërgim Korça:

“…armiqtë tanë shekullorë, sllavët, e organizuan komunizmin në Shqipëri pikërisht për të na gëlltitur si komb” (“Histori të pashkruara”, f. 228).

Së dyti, që shqiptarët, pavarësisht nga bindjet e tyre politike, ta kuptojnë dhe të bëhen të ndërgjegjshëm plotësisht për pasojat tragjike të organizimit të komunizmit në vendin tonë. Sepse në këtë mënyrë do të vetëdijësohen plotësisht për trashëgiminë kriminale të veprës së Enver Hoxhës, i cili, si i dështuar ndërmjet bashkëkohësve të tij gjatë viteve të qëndrimit në Francë, filloi të vuante nga kompleksi i inferioritetit, çka e bëri që, kur erdhi në pushtet, të shikonte rreth vetes vetëm armiq.

Prandaj, me shumë të drejtë, Mërgim Korça shtron pyetjen:

Po ç’la prapa Enver Hoxha? Dhe përgjigjet:

“Kjo është edhe fatkeqësia edhe më e madhe: … është lënia e shqiptarit në mes të katër udhëve. Morën arratinë shqiptarët për pak bukë, për pak mirëqenie. Gjysmë milioni përballen përditë me trusninë e ndërrimit të fesë, të detyruar nga nevoja që si lëmoshë Qiries grek t’ia shesin lirë, më lirë nga të tjerët, krahun e tyre të punës, qoftë edhe në Janinë, në Janinën e Ali Pashait. Nuk u vjen turp atyre? Jo, nuk u vjen, se aty i katandisi diktatori. Po ato vajza shqiptare që detyrohen dhe nderin e tyre e shesin rrugëve të Evropës, nuk kanë sadopak turp? Jo, nuk kanë, se diktatori i dogji në turrën e druve kanunet tona të vjetra e kështu e preu me sëpatë trashëgiminë morale që vajzat tona kishin nga vajzat Suljote” (po aty, f. 112-113).

Më lart u tha se historia e periudhës komuniste duhet rishkruar. Por a do të jetë e lehtë për ta realizuar një gjë të tillë, duke e ndarë atë nga politika? Kjo do të jetë një ndërmarrje e vështirë, për arsyen e thjeshtë se duhet të ketë në themel të vërtetën. Sepse, siç thotë Alber Kamy, “nuk ka të vërtetë të mos mbartë në vetvete ashpërsinë e vet”. Sepse e vërteta do t’ia heqë petët “lakrorit” komunist që gatoi Enver Hoxha dhe këtë, së bashku me kriminelë të tjerë rreth tij, do t’i demaskojë në një mënyrë të pamëshirshme në sytë e mbarë kombit shqiptar. Gjithsesi, kanë filluar të hidhen hapat e para drejt së vërtetës historike. Hapa të tillë janë vënë re në veprat e mjaft penave të talentuara, si Profesori i mirënjohur i historisë Rasim Bebo, Mërgim Korça, dr. Vasfi Baruti, Enver Lepenica, Kastriot Dervishi, Pjetër Pepa, Kostaq Xoxa e të tjerë.

Le të shpresojmë që të vijë një ditë kur e vërteta, duke mbetur jashtë rrethojave të politikës, të marrë statusin që i takon dhe të bëhet “kryezonjë” e historisë sonë kombëtare edhe në mjediset e Akademisë së Shkencave. Le të shpresojmë që të bëhen realitet fjalët e Shtjefën Gjeçovit (1873-1929), i cili thoshte:

“Kur të binden shqiptarët se të gjithë janë të një Gjaku, Gjuhe dhe Ideali, nga një anë, e kur mes tyre të mbizotërojë Njerëzia, Vëllazëria, Besa dhe Mirënjohja, nga ana tjetër, atëherë atyre s’kanë ç’t’u bëjnë armiqtë” (Vilhelme Vranari Haxhiraj, vepër e cituar, f. 142).

Dritëro Agolli : “Mos vdis!”

Nga Flori Bruqi

Dritëro Agolli lindi më 13 tetor 1931 në Menkulas të Rrethit të Devollit afër Korçës dhe u nda nga jeta më 3 shkurt 2017 ne Tiranë. Pasi mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin e Gjirokastrës, një shkollë me mjaft traditë. Ai vazhdoi studimet e tij në Falkutetin e Arteve në Shën Petersburg. Ka punuar shumë kohë gazetar në gazetën e përditshme "Zëri i popullit", dhe për shumë vjet ka qenë Kryetar i Lidhjes së shkrimtarëve dhe artistëve të Shqipërisë. Për tridhjetë vjet me radhë Dritëro Agolli u zgjodh deputet. Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash etj. Është fitues i disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në Perëndim e në Lindje. Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet'60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Në veprën e Agollit e pa veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti, malësori dhe fusharaku. Agolli i bë poeti i tokës dhe i dashurisë për të, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e Dritëro Agollit krijoi traditën e re të letërsisë shqiptare. Ajo na bën të ndihemi me dinjitet përballë botës së madhe. Shkrimtar i madh i një "gjuhe të vogël", ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas, sa dhe në metropolet e kulturës botërore. Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet '60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sido që u diskutua mjaft edhe për rimën dhe ritmin, për vargun e lirë dhe vargun e rregullt, për "rreptësinë" e poezisë. Më shumë përvoja e tij krijuese, se traktatet teorike, bëri që të ndryshohej rrënjësisht tradita e vjershërimit shqip. Dritëro Agolli u shfaq në letërsi si një autor me kërkesa të larta për poezinë. Ai synoi një poezi më të përveçme, me më shumë individualitet. Agolli krijoi poezinë e "un-it", përkundër poezisë së "ne-ve", që shkruhej "për të bashkuar masat". Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, gërshetoi natyrshëm vlerat tradicionale të poezisë me mënyra të reja të shprehjes poetike. Thjeshtësia e komunikimit, mesazhet universale dhe shprehja e hapur e ndjeshmërisë janë shtyllat e forta ku mbështetet poezia e tij. Në prozën e tij Agolli solli risi vetëm në strukturën narrative, por dhe në galerinë e personazheve të veta. Ata lanë sa të çuditshëm aq dhe të zakonshëm, sa tragjikë aq edhe komikë, sa të thjeshtë aq edhe madhështorë. Frazeologjia e pasur popullore dhe filosofia jetësore e bëjnë përgjithësisht tërë veprën letrare të Agollit sot për sot ndër më të lexuarën.Në moshën 85 vjeçare ndahet nga jeta me një semundje kronike në mushkri. Ai do të mbetet një nga figurat më të shquara të penës shqiptare.


Për nga gjinitë, krijimtaria e Dritëro Agollit është e larmishme. Në vjershat dhe poemat e Dritëro Agollit gjejnë shprehje mendimet dhe ndjenjat e njeriut të ri, patriotizmi dhe besnikëria ndaj idealeve revolucionare, cilësitë e tij morale në jetë dhe në punë (Devon, Devoll, Poemë malore, Hapat e mia në asfalt etj.). Vepra e tij poetike më e shquar është Nënë Shqipëri (1975), ku krijohet figura e Atdheut me traditat heroike, me vështirësitë e shumta që ndeshi në rrugën e vet dhe me vendosmërinë për të përballuar çdo pengesë e armik. Në poemën Baballarët theksohet rëndësia e veçantë e vijimësisë së traditave revolucionare në jetën e shoqërisë. Në një sërë vjershash dhe poemash Dritëro Agolli pasqyron frymën heroike të periudhës së Luftës ANÇ (Poema e udhës, Poemë për babanë dhe për vete etj.).

Në prozë bëri emër sidomos romani Komisari Memo (1969), në të cilin pasqyrohet roli i madh edukues dhe drejtues në vitet e Luftës ANÇ. Nga ngjarjet e kësaj periudhe e merr subjektin edhe romani Njeriu me top (1975), që flet për ndikimin e luftës çlirimtare në mentalitetin e njerëzve. Dritëro Agolli ka botuar edhe mjaft tregime e novela nga jeta e sotme. Ndër krijimet satirike romani Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo (1973) vë në lojë konformizmin, servilizmin dhe vanitetin si shfaqje të huaja për njeriun e ri. Në vitin 2011 Dritëro Agolli, është nderuar me titullin doktor Honoris Causa nga Universiteti Europian i Tiranës. Në një ceremoni të veçantë, iu dha ky titull shkrimtarit të shquar “Për kontributin e madh dhe të rëndësishëm në krijimtarinë e tij letrare për më shumë se 60 vjet, si poet, prozatore, dramaturg përkthyes e eseist”

Tituj të veprave

Në rrugë dolla, 1958

Hapat e mia në asfalt, 1961

Zhurma e erërave të dikurshme, 1964

Shtigje malesh dhe trotuare, 1965

Mesditë, 1968

Komisari Memo, roman, 1969

Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo, roman 1973

Nënë Shqipëri, 1974

Njeriu me top, 1975

Fjala gdhend gurin, 1977

Trëndafili në gotë, roman, 1980

Fytyra e dytë, dramë

Mosha e bardhë, dramë

Udhëtoj i menduar, 1985

Njeriu i mirë, tregime
Kalorësi lakuriq, roman - 1996
Arka e djallit, roman - 1997
Teshtimat e lirisë : njeriu, politika dhe kultura - 1997
I përndjekuri i dashurisë, poezi - 2013
Prit edhe pak, poezi - 2016

Mos vdis”, është një ndër poezitë më të mira të tij, e cila po shpërndahet masivisht në rrjetet sociale menjëherë pas mësimit të lajmit se Dritëro Agolli ndërroi jetë. Por në rrjetin social të facebook, dhimbja për humbjen e shkrimtarit është shprehur duke vendosur vargjet epitaf, “Këtu s’do jem më”, duke hedhur edhe videon e këngës, nga është marrë frymëzimi.

“Mos vdis”

mos vdis, se pas shirave arën e mbushi bari,

ka rënë në ullishte mizë e ullirit.

hardhia duhet spërkatur shpejt me gurkali

dhe ende s’ka dalë nga plisi kërcelli i misrit.

ne ëndërronim të bënim një anije,

kurkush s’e mendonte me ç’dru do ta ngrinim,

kishim ndërmend ta ndërtonim me degë hardhie

dhe vela t’i vinim.

bodrumet e saj t’i mbushnim me poçe me verë

dhe të lundronim në ishujt e Havajës;

ta pinim verën me vajzat e ishujve në belvedere,

zezaku të bënte fresk me fletën e palmës.

mos vdis se kalit i ra në vrapim një patkua

dhe nisi ta ngrejë nga dhimbja këmbën e parë;

kërkojmë patkonj e s’na jep njeri hua,

s’e gjejme as nallbanin e marrë.

ne ëndërronim të shkonim në hipodromë,

në vende të lumtura ku mundën me kuaj,

tani dhe kali çalon e s’na ha as barin e njomë;

me sy si gota na sheh si të huaj…

mos vdis, se dielli në oborr e ka shtruar sofrën e madhe

dhe presim të vijnë vajzat të gjitha,

të gjitha ato që ti u thoshje “sorkadheve”,

kur grisnin fustanet në driza.

mos vdis në dhomën e heshtur i shtrirë

është turp kaq shpejt të rrish e të vdesësh!

ne ëndërronim një vdekje më të mirë:

duke vdekur, fytyrat tona t’i shihnim në pikën e vesës.

Nga poezitë e fundit

Dalëngadalë

Mbaruan të gjitha gjërat që kishte shtëpia:

Në oborr u tha në fillim një dardhë,

U shterr dhe pusi i madh tek avllia,

Ku kishte koliben qeni i bardhë.

Dhe vdiqën njëri pas tjetrit

Im atë, vëllezërit e tij, së fundi dhe nëna ;

Tani kam mbetur veç unë këtu nga të vjetrit

Tek bulevardit zvarris këpucët e ngrëna .

Kështu , më i vjetri nga fisi jam unë

Gëzohem që rroj me miqtë e mi të hershëm të rrallë,

Por ka dhe të tjerë, madje edhe shumë,

Që thonë:”Ende ky gjallë”?

Këta që vdekjen ma ndjellin janë poetët,

Poetët me njëri-tjetrin nuk duhen kurrë!

Kur gripi më ze, i ngrenë veshët

Dhe bëjnë sikur u vjen keq:”Vërtet i sëmurë”?

Ta mburrim njëri -tjetrin

Sipas B.Okuxhavës

Pa ejani ta mburrim njëri-tjetrin

Dhe mos kursejmë as fjalë lavdërimi,

T’ia bëjmë shoku-shokut komplimentin

Në çaste dashurie dhe pendimi.

Pa ejani dhe çiltërisht të qajmë

Ku veç e veç dhe ku me shoqërinë,

Mëri për fjalët sharëse mos mbajmë,

Se dashuria fqinje ka mërinë.

Pa ejani,dhe gjysmë fjale qoftë

Për ne pendim,pajtim dhe marrëveshje:

Që kush gaboi , më tutje mos gaboftë,

Nëse kupton se jeta ka një vdekje.

Këtu s’do jem

Këtu s’do jem, do jem larguar,

Në tokë i tretur si të tjerët,

Në kafenenë e preferuar

Nuk do më shohin kamarierët.

Dhe nëpër udhët ku kam ecur

S’do ndihet kolla ime e thatë,

Mbi varrin tim do të rrijë i heshtur,

Nje qipariz si murg i ngratë.

Ti do trishtohesh atëherë,

Se s’do më kesh në dhomë gjallë,

Dhe kur në xham të fryjë erë,

Do qash me erën dalëngadalë.

Por kur të jesh mërzitur shumë,

Në raft të librave kërkomë,

Aty i fshehur do jem unë,

Në ndonjë fjalë a ndonjë shkronjë.

Mjafton që librin pak ta heqësh,

Dhe unë do zbres, do vij pas teje

Ti si dikur me mall do qeshësh,

Si një blerim pas një rrëkeje.

Korbi dhe dhelpra

(Fabul)

Kish marrë shoku Korb pak djathë

Dhe po e hante në një degë peme.

Andej kaloi një dhelpër fustangjatë

Dhe shpejt qëndroi të bënte thashetheme.

Filloi t’i thurë lajka dhe ta prekë,

T’i flasë si dikur për bukurinë,

Po Korbi djathin vuri në një degë

Dhe heshti si strateg me pelerinë.

Pastaj i tha: – Ti kot i bie legenit?

Kërkon ta marrësh djathin tim të bardhë

Po gjuha jote është e La Fontenit

E përsëritur mot për mot me radhë.

Me përralla s’më gënjen, moj shoqja Dhelpër,

Se përrallat i mësova edhe unë,

Ka ikur e mbaruar gjuhë e vjetër,

Tani ka veç veprim konkret dhe punë.

Jetojmë shekullin e mendjes dhe progresit,

Kërkojmë shkencën, hopin cilësor

Dhe s’dergjemi në diellin e mëngjesit,

Teknika çan me hapin madhështor.

Më bëj një nder se ta jap vetë djathin;

Ti miq ke shumë e miq për shokët fut

E kam të talentuar djalin,

Përpiqu ta dërgojmë në Institut.

Dhe mos u merr me plakun La Fonten,

Me La Fontenin djathin nuk e gjen!

Flutura Açka: Letërsia nuk mund të qortohet…

“Si e gjithë vepra ime, edhe ky roman e ka një angazhim social. Unë nuk do t’ia pranoja vetes rolin e një historishkrueseje të rëndomtë; po të doni rrëfenja, lexoni përralla. Ky është një libër për Atdheun, një qëndrim personal si qytetare që zotëron një medium të fuqishëm për ta thënë fjalën e saj, një akuzë ndaj kohës dhe përçudnimit të shanseve që liria na dha. “Kukullat” janë metafora në funksion të këtij qëndrimi. Shihni andej e këtej kufirit ku jetojnë e qeverisin shqiptarët, hidhini një sy çfarë po i bëjmë Atdheut? E zhveshëm nga pyjet, ia shkatërruam lumenjtë, ia vramë zogjtë, ia zumë tokat me fjetore, iu çakërdisëm banorët me dhunë nga ekranet, i polarizuam në ekstrem prej një tufe politikanësh të papërgjegjshëm që na drejtojnë. Cili Atdhe nuk dhemb pas kësaj? Kjo nuk është një retorikë patriotike boshe, por një dhembje për gjeneratat që vijnë, dhe të cilave nuk u kemi lënë më Atdhe, ose më mirë një Atdhe të shfytyruar”.



Intervistoi: Vera Pelaj

Zonja Flutura, ju jeni shkrimtare, poete dhe botuese e njohur në letërsinë tonë shqiptare dhe në fushën e botimeve. Ndër krijimet tuaja më të njohura, do të veçoja romanin “Ku je” dhe “Kukullat nuk kanë Atdhe”. “Ku je?”, është roman që i kushtohet Drita Çomos, vajzës së një ish-funksionareje në kohën e Enver Hoxhës. Ndërsa, ju jeni e para që keni shkruar për të. Cili ishte motivi që ju shtyri të vëni në pah jetën e Drita Çomos?

Unë jam nga të pakët njerëz (jashtë familjes) që kam pasur mundësi të shfletoj ditarin e plotë të saj, pasi pjesa e botuar e tij nën titullin “Dritë që vjen nga humnera”, është vetëm një fragment i shkurtër. Kjo ka ndodhur vite më parë, diku nga fundi i viteve 90-ta, dhe qysh atëherë më la mbresë të thellë. I lidha ëndrrat e Drita Çomos me veten time, dëshirën e saj për t’u bërë shkrimtare, pa mundur dot kurrë të bëhej. Ishte po e njëjta përpjekje që kisha gjetur tek vetja vite të tëra, duke përmbajtur ëndrrat e mia, në kushtet e një robërie, siç ishte diktatura shqiptare. Drita Çomo është një nga karakteret e romanit tim të katërt “Ku je?”, roman i vendosur në vendlindjen time, në Elbasan, hartë ku është endur edhe vetë ajo. Fare pak kohë pas botimit të “Ku je?”, u publikua edhe “E penguara” e Kadaresë, që ka në qendër pakashumë të njëjtin personazh të inspiruar nga i njëjti njeri, me aq sa mund të lejojë letërsia që realiteti të bëhet pjesë e saj. Ishte një rastësi që mund ta dëmtonte Ira Gjormin (Drita Çomon) time, por asgjë nuk ndodhi, përkundrazi u lexua edhe më me etje, që do të thotë se zgjedhja ime nuk kishte qenë e gabuar dhe kjo ngaqë Drita Çomo është një figurë e pasur; si e tillë mund të frymëzojë edhe shkrimtarë të tjerë më pas.

Jeni dëshmitare e epokës së skëterrshme të diktaturës, pre e së cilës është dhe personazhi juaj. “Ku je?”, është thirrje, pyetje, apo bëhet fjalë për ndonjë nocion tjetër të fshehur?

“Ku je?” është një vaj, një thirrje më e thellë se një pyetje e thjeshtë që të vjen nga të lexuarit rrafsh të titullit. Në krye e kisha titulluar “Kuja”, çka do t’i ngushtonte kufijtë romanit. Ndaj e ndryshova, pasi jam e bindur se e ka edhe ngarkesën e vajit ku doja unë të mëshoja me titullin tim të parë. Secili prej nesh, një çast i vetmuar e bën këtë thirrje, që mund të jetë ndaj gjithçkaje munduese e munguese që kemi, ndaj kujtdo për të cilin na zë malli, i gjallë ose i vdekur qoftë. Është thirrja më e rëndomtë e jona, madje më e shpeshta e bisedave tona telefonike, por njëherësh, më e thella në çastet tona të humbjes. “Ku je?” është thelbi i romanit dhe, kur e lexon, e kupton se çdo titull tjetër do të ishte më pak i nevojshëm.


Keni qenë redaktorja e ditarit të Drita Çomos, i keni ndjerë njëkohësisht edhe përjetimet e saj, ndërkohë që në romanin tuaj ka shumë personazhe, por duke iu referuar kohës, nuk dalin personazhe negative? Është ky justifikim, apo përpjekje për ta shpjeguar ndjenjën njerëzore?

Nuk e di nëse kjo është e qëllimtë në roman, pavarësisht një angazhimi social që mund të ketë shkrimtari në të shkruarit e një vepre, ajo mbetet produkt shpirtëror pa skllavërime që vijnë nga qëllime të caktuara. Ndaj, një vepër e vërtetë letrare është, para së gjithash, produkt i spontanitetit. I tillë është edhe ky roman. Duke e njohur se sa e rëndë është tema që lidhet me vitet e errëta të diktaturës, unë e ndryshova perspektivën e romanit, e lashë në roman të plotë absurdin e asaj kohe dhe shpesh ti qeshë me ngjarjet që ndodhin dhe, madje, bëhesh pjesë në këtë lojë. Ndryshe, romani do të ishte i lodhshëm, veçmas për një brez të ri, i cili është ftohur nga letërsia, por edhe më, ka një neveri ndaj veprave me motive të kohës së diktaturës. Mbase është i lodhur nga ripërtypja e gjatë që i bëjnë prindërit atyre asaj kohe, të cilët e kanë jetuar me të gjithë dramën e saj dhe, mbase, do të vdesin me tatuazhin e saj në trup. Unë nuk doja të bëhesha moraliste, të nxirrja konkluzione, të merrja anë politike. E lashë ngjarjen të rrjedhë siç kishte ndodhur, siç e kam përjetuar unë atë kohë. Por është ende triler, por një triler i furnizuar shumë nga e vërteta e jetuar. Ka shumë nga fëmijëria ime, nga njerëz të dashur që më rrethonin e që kam takuar, prania e të cilëve e bëri diktaturën të dukej më pak e egër për sytë e një fëmije e më pas të një vajze të re si unë. Këta njerëz të dashur na mbrojtën nga e liga, ndaj dhe ky roman ka këtë qasje që ju vëreni. Egërsinë e kohës ju e lexoni kudo, por më parë duhet të eksploroni fatet dhe përditën e karaktereve që e jetojnë atë.

Romani juaj i fundit “Kukullat nuk kanë Atdhe”, u vlerësua shumë, madje u shpall edhe romani më i mirë i edicionit të 15-të të Panairit të librit në Prishtinë. Pse iu mungon Atdheu kukullave tuaja dhe, edhe kur iu mungon, gjithkund Atdheu i tyre është me shkronjë të madhe?

Po, më vjen mirë që e keni vërejtur. Si e gjithë vepra ime, edhe ky roman e ka një angazhim social. Unë nuk do t’ia pranoja vetes rolin e një historishkrueseje të rëndomtë; po të doni rrëfenja, lexoni përralla. Ky është një libër për Atdheun, një qëndrim personal si qytetare që zotëron një medium të fuqishëm për ta thënë fjalën e saj, një akuzë ndaj kohës dhe përçudnimit të shanseve që liria na dha. “Kukullat” janë metafora në funksion të këtij qëndrimi. Shihni andej e këtej kufirit ku jetojnë e qeverisin shqiptarët, hidhini një sy çfarë po i bëjmë Atdheut? E zhveshëm nga pyjet, ia shkatërruam lumenjtë, ia vramë zogjtë, ia zumë tokat me fjetore, iu çakërdisëm banorët me dhunë nga ekranet, i polarizuam në ekstrem prej një tufe politikanësh të papërgjegjshëm që na drejtojnë. Cili Atdhe nuk dhemb pas kësaj? Kjo nuk është një retorikë patriotike boshe, por një dhembje për gjeneratat që vijnë, dhe të cilave nuk u kemi lënë më Atdhe, ose më mirë një Atdhe të shfytyruar.

Në qasjen e së vërtetës mbi subjektin e këtij romani shquhet një veçori tejet filozofike, që ka të bëjë me numrat: pse kukullat tua kanë numra dhe s’kanë emra?

Përtej metaforës, për të cilën ju fola, unë doja që ky roman, jo vetëm të lexohej (dhe për fat të mirë është lexuar nga mijëra lexues deri tani), por të mbahej mend, siç mbahen mend të këqijat që të kujtojnë të mos i përsëritësh. Lexuesi nuk do ta mbante mend librin nëse do t’u kisha dhënë emër kukullave të mia. Lexuesi nuk mund të harrojë lehtë Kukullën 13, Kukullën 6 dhe i identifikon fare lehtë kukullat e këtij libri, edhe kukullat meshkuj, edhe pse këto i kam lënë me emër. Ky është pozicioni i gruas shqiptare në shoqërinë tonë, ai i kukullës. Kështu na shohin dhe kështu shpesh kemi dëshirë të jemi. Shqetësimi më i madh i grave shqiptare sot, është si të duken më bukur para burrin që duan, ndryshe janë të kërcënuara nga braktisja, ajo shpirtërorja më shumë. Këtë atmosferë unë e kam etiketuar “shturje sociale”, diçka është prishur në thelbin e raporteve tona dashurore, një ndjesi mosbesimi na i ka bërë marrëdhëniet tona më vulnerabël, dhe ne vetë shumë më të prekshëm nga sindroma e mosbesimit. Kjo është stuhia që vjen bashkë me lirinë. Çështja është: si sillemi ne me mundësitë që na jep liria.

E shfaqni një realitet të egër jetësor në kryeqytetin e Atdheut, i cili është i frikshëm dhe kukullat që marrin frymë, e kanë të pamundur t’i realizojnë ëndrrat e tyre pa devijime deri te caku. Ju, përmes zhanrit artistik, romanit, e ndjeni që e keni arritur qëllimin e mesazhit tuaj?

Nuk e di. Letërsia nuk mund të qortohet pse nuk i ndryshon fatet, sepse ajo nuk diktohet, por vjen vetë si nevojë, si një shkarkesë, edhe në qiejt e ngarkuar të kohëve të reja shqiptare. S’mund t’ia kërkosh letërsisë atë që s’është detyrë e saj, por mund të qortohet nëse është e shkujdesur me këto fate. Por, edhe kjo varet nga autori, nga natyra; ka mes tyre të angazhuar me shoqërinë dhe shqetësimet e saj, ka nga ata që nuk e lidhin letërsinë me atë çfarë i rrethon. Letërsia ecën me një ritëm ndryshe nga historia, nga vetë shoqëria, sepse ka nevojë që perceptimet e saj të kalojnë filtrin e maturuar të reflektimit. Të shkruash për kohën në të cilën jeton, është një kurth i madh, sepse mund të biesh lehtë në gabime që vijnë nga përputhja e kohës së shkrimit me kohën kalendarike. Unë besoj se “Kukullat nuk kanë Atdhe” kanë mundur ta shmangin këtë përplasje dhe ia ka dalë të japë atë mesazh që unë projektova në mendje tek e shkruaja.

Është thënë se romani përmban edhe elemente të pornografisë. Janë këto, vërtet, elemente pornografike apo shantazhe ndaj kukullave pa Atdhe? Përse keni zgjedhur figurën e një zhigoloje, si viktimë të të tjerëve dhe, njëherësh, si hero të mbijetesës së unit…?

E kam dëgjuar ndonjëherë këtë çështjen e elementeve të pornografisë, që natyrisht vjen nga lexues që lexojnë rrafsh, ose mbase vetëm ato faqe që ata mendojnë se janë të tilla. Nëse flitet kështu për romanin tim, do të thotë se ata nuk e njohin pornografinë, sepse, letërsinë jo se jo, dhe ndonjë element i tillë në roman, është vetëm për efekt letrar, jo për vëmendje dhe kurthe leximi. Unë nuk mund të merrem me kufijtë e moralit, me kodet, të cilat në sytë e mi janë vetëm forma të diktatit. Letërsia është si kozmosi, pa kufi. Asnjëherë në letërsi nuk mund të thuhet: kjo është shumë pornografike, kjo është shumë vulgare, kjo është shumë lirike. Nuk ka “shumë” në letërsi, sepse nuk ka matësa për këtë. Nëse ka, ato janë sajesa të moralit njerëzor, për kufijtë e të cilit unë kam dyshimet e mia. Figura e Zhigolos nuk ka qenë e trajtuar në letërsinë tonë më parë, besoj, as edhe shumë tema dhe subjekte që, nisur nga natyra ime dhe e shkrimit tim, për mua nuk bëjnë befasi, siç ndodh me shumë lexues që kanë lexuar “Kukullat nuk kanë Atdhe”. Dhe kjo është e kuptueshme; fundja një libër është argëtim, por kur ai sjell një shkallë të re emancipimi të shoqërisë, përse të mos e bëjë?!
Figura e ‘burrit’ në letërsinë tuaj, priret drejt përfektes, aq sa duket se edhe të metat e tij, nga pena jote marrin një lloj vlere unifikuese me vlerat e nocionit tuaj për burrin. Përballë Mond Shpalit dhe Ed Zagorisë, vjen një personazh i ‘lloji’ thuajse i frikshëm, i neveritshëm dhe, në fund, vrasës. Pse kaq i suksesshëm ky lloj personazhi në Atdheun tonë…?

Është e trishtueshme të arrish në këtë përfundim, por kjo është e vërteta. Është modeluar figura e një burri në thelbin e të cilit vërehet vetëm ethja për para, produkt i një pasurimi të shpejtë që vjen më së shumti nga të qenit pjesë i sistemit të korruptuar shoqëror. Siç e thashë, e gjitha kjo erdhi nga korruptimi i lirisë, dhe ky është rreziku më i madh që ka shoqëria e sotme dhe, jo vetëm ajo shqiptare. Tek shoqëria shqiptare ajo është në ekstremin e vet, pasi ka terrenin e duhur prej mentalitetit, traditës, pasigurisë, mosveprimit të ligjit, shkujdesjes dhe, mbi të gjitha, nga shpërfillja e detyrës së parë të secilit prej nesh: Të lemë mundësira edhe për gjenerat që vijnë. Ne jetojmë një kohë kaosi të thurur prej nesh. Dhe në epiqendrën e këtij kaosi, është modeli i këtij burri si Vokërr Delia dhe modeli i gruas homologe me të. Por ka edhe burra “të bukur” të cilët e meritojnë kujdesin tim si karaktere në roman, por edhe dashurinë time dhe mirënjohjen time në jetën reale. Të tillë burra, unë kam patur fatin të takoj; kjo mbase më ka bërë më pak feministe, si grua, dhe më pak të pozicionuar në gjini, si shkrimtare.

Për lexuesit, të cilët nuk e njohin realitetin e kryeqytetit të atdheut, mendoni se e kanë të vështirë ta kuptojnë edhe romanin?

Nuk e besoj, por gjithsesi ky nuk është shqetësimi im. Lexuesi, kushdo qoftë ai, lexon ngjarjen, si shkëmbim të realitetit. Nëse e njeh edhe realitetin mbi të cilin ngrihet realiteti fiktiv, aq më mirë. Kjo ka ndodhur me shumë lexues, të cilët janë tronditur. Shumë prej tyre më kanë shkruar të shqetësuar, se si e shihnin përditë se diçka nuk shkonte para syve të tyre, por iu desh “Kukullat nuk kanë Atdhe” për ta kuptuar se çfarë. Dhe fundja, kjo është detyra e letërsisë, të raportojë ndjesi të deleguara prej të tjerëve, ta bëjë të dukshme atë çfarë njeriu e ka dhe nuk e sheh shpesh nga shkujdesja, por shpesh ngaqë nuk di se si ta shohë. Letërsia di ta bëjë të lehtëperceptueshme.

Për një shkrimtare, si është të pihet një kafe në kryeqytetin e kukullave?

E mërzitshme, ka shumë show dhe pak qenësi në gjithë këtë kaos. Ajo, shkrimtarja, pi rrallë e më rrallë kafe nëpër bare…

Për juve, është më e dashur poezia apo proza?

Janë dy gjendje të ndryshme të muzës sime. Poezia është dhembja ime, por proza – fryma ime. Dhembjen nuk do ta ndieja, nëse nuk do të frymoja, por edhe po të mos e kisha dhembjen, do të thoshte se nuk frymoja, pra nuk jam e gjallë. Janë si dy të dashur, që shpesh grinden mes tyre se cili do të më posedojë, ngaqë e dinë se nuk kam zgjedhje mes tyre.

Veç tjerash, jeni edhe botuese e një shtëpie prestigjioze në viset shqiptare “Skanderbag Books”, ku keni sjell në gjuhën shqipe edhe veprat e nobelistëve, siç është Orhan Pamauk. Madje, autorin fizikisht e keni sjellë edhe në Shqipëri. Sa e vështirë është për një botuese të realizohen të gjitha këto?
Nuk është e lehtë, veçmas në një shoqëri për të cilën ti je një kukull, si të gjitha gratë e tjera, që janë pak të besueshme të jenë të barabarta me burrat në punëra të tilla. Flas në krye, por nga ajo kohë kanë kaluar 25 vite, mjaftueshëm për t’i mbijetuar këtij asimilimi gjinor. Kanë qenë vite të vështira, dhe në vite të ngarkuara me ngjarje të shumta politike, siç janë ato të tranzicionit shqiptar, libri është hallka më e dobët në zinxhirin shoqëror. Në zërin e financave të shtetit shqiptar, është pothuajse i papërfillshëm, po kështu në buxhetin e varfër të familjes shqiptare, është thuajse periferik. Për shqiptarët libri është ende luks dhe, sa të jetë i tillë, botuesit shqiptarë do të mbeten vetëm idealistë. Personalisht nuk botoj shumë tituj që të kërkoj mirënjohje nga tregu i librit, por kam botuar libra të mirë, më mirë të them, autorë shkëlqyer, autorë të shijeve të mia të cilët nuk i njihte biblioteka shqiptare, por që kanë arritur pas kaq vitesh të vijnë tashmë me kolanë të plotë dhe me lexues të sigurt. Autori e sjell veprën dhe, bashkë me të, edhe lexuesin. Kjo është motoja e “Skanderbeg


Ne sjellim autorë, autorët sjellin veprat.

Sa ia vlen në ditët e sotme të shkruhet, të përkthehet dhe të botohet?

Ti nuk nisesh nga kjo shtysë; po ta bësh këtë, më mirë zgjidh një profesion tjetër. E kam fjalën si botuese. Ndërsa si shkrimtare, kjo nuk është dilemë. Ti shkruan, sepse ke nevojë të shkruash. Madje, në syrin tim, shkrimtarët janë në radhët e artistëve më fatlumë, sepse kanë një mjeshtri që është shumë individuale. Ti dhe vepra jote përballë njëri-tjetrit; çështja e publikimit është një fazë e dytë dhe nuk është vendimtare për raportin tënd me talentin tënd. Pa mendoni aktorët, muzikantët, të cilët më së shumti janë të detyruar të performojnë në një komunitet të caktuar, fijet mes elementëve të të cilit është shumë e vështirë t’i lidhësh, t’i mbash në baraspeshë dhe ta bësh të suksesshëm ansamblin e tyre. Shkrimtari ka nevojë vetëm për vetveten për të bërë artin e tij dhe ky është një fat i madh, që nuk varet se në çfarë ditësh jeton ai. Fati ose pafatësia lidhet vetëm me mundësitë e botimit, por ky është një diskutim i gjatë e që kërkon kohë.

Ç’ka pas “Kukullat nuk kanë Atdhe”?

Mbase poezi. Tanimë po punoj me një tekst historik, i pari imi i kësaj natyre. Është sa joshëse aq edhe e lodhshme, sepse ndryshe nga një rrëfim tërësisht i trilluar, siç u tha deri tani, ky është një roman i mbështetur në fakte historike dhe përgjegjësia është pjesë e tij.
Diçka për fund të kësaj bisede?
Po ja, e kam borxh një libër për Kosovën, për Prishtinën, të cilën kam nevojë ta njoh më mirë, edhe pse kam vite që vi pareshtur. Nëse do të më shihni ndonjë ditë rrugëve të Prishtinës, besojeni se unë kam vendosur ta shkruaj atë libër.

“Shukriu? Kemi ministra me nga 4 dashnore dhe prostituta në Bllok”

Nga Flutura Açka

U morët me ditë të tëra me fushatën e shukrizimit, i latë punë e zanat, siç bëni përherë duke iu bashkuat parodisë së shëmtuar shqiptare, që shpesh e më shpesh na beft enkas për t’u hutuar nga gjërat esenciale.

U morët me poturet, dhe jo me ato poshtë potureve që drejtojnë, në të vërtetë, vendin tonë me një dhunë autokratike të paparë në këta 25 vite.

U morët me brimën e potureve, dhe jo me brimën e xhepave tuaj të shpuar, që po ju hapet përditë e më shumë nga varfëria.

U morët me fjalët banale dhe të krupshme të dialogut rruspane-rruspi, por jo me thelbin e fjalës së tij: “Do të hap një galeri pikturash.” Kështu tha ai: Me një llaf do t’i bëj rrush e kumbulla paret e qytetit tim. Kjo duhet t’ju kishte shqetësuar, ky trend për art kallp mbi një varfëri ekstreme e tronditëse.

Eh fundja, ai është vetëm buloni më i parëndësishëm i kësaj Qirtoreje të madhe me emrin shtet, që kemi ngritur në emër të demokracisë. A nuk është keshtu? A nuk kanë ministrat tanë, mbase, secili nga disa dashnore? Një ministër u pushua dikur sepse nga tabulatet e telefonave i dolën 4 copë të dashura që i mbante me paratë e shtetit. A nuk e dimë ne se politikanët tanë i kanë të nënkuptuar të lëvizin çdo herë me escort-girls? Pyesni bodygardët e tyre “të kërcënuar të heshtin për vdekje” dhe do ta shihni se panorama e shtetit të ndërtuar mbi seksomaninë, është mënyra e funksionimit të tij.

A nuk janë ca nga profesorët tanë të nderuar, edhe pse shpesh me prostatë, të darovitur shpesh me të tillë ëmbëlsirë për një provim?

A nuk e hedhin syrin shefat e redaksive shpesh te vajzat e reja studente që aspirojnë të jenë gazetare të pavaruara; shumë prej tyre ngaqë vendosin të mos hyjnë në këtë “provim” nuk bëhen kurrë gazetare, edhe pse mund te jenë të talentuara? A nuk kemi ne në mes të Tiranës te blloku rreth 2000 prostituta, ma të bukurat e dheut, të gatshme për të shërbyer, të cilat kanë sekserë personalë?

A nuk është bërë propogandë publike për punësime “vajzat të reja të pamartuara”, pasi janë më në dispozicion të punëve të shtetit? Nuk e di se si ju duket juve, por mua më bie erë, edhe pse e thënë pa ndonjë sherr dhe qeder të madh. Pse bëni sikur nuk i dini, dhe merreni me shukri-ziun?

Ku kemi katandisur, o Zot! Duhet një ligj i rreptë, shumë i rreptë, mbi intimidimin seksual në shtet dhe administratë kudoqoftë, shtet e privat, dhe të shënohet në kontratën e punës ky kusht, që duart e këtyre pushtëve të rrinë larg, që vajzat të shkojnë pa frikë të trokasin në dyert e shtetit.

Pse shqiptarët janë kaq pesimistë për vendin e tyre?

Pse shqiptarët janë kaq pesimistë për vendin e tyre? Përse janë gati në të urryer në lidhje me të? Pse është kjo ideja masive e braktisjes së vendit për t’u përshtatur në mënyrë perfekte në vendet e tjera, pa asnjë dëshirë për rikthim?

Këto janë pyetjet që mundojnë çdo shqiptar, por kjo pikëpyetje është hedhur në rrjet, në faqen më të madhe të pyetje-përgjigjeve në botë, në Quora.

Dhe një amerikan ka dhënë një përgjigje, që duket se i ka pëlqyer rrjetit.

Më poshtë përgjigjia:

“Fillimisht, vendi juaj nuk ka e ka njohur lirinë nga shtypja përveçse vitet e fundit, prandaj ka kuptim që e keni moralin e ulët. Fillimisht romakët, bizantinët, më pas otomanët, nazistët, më pas 40 vite komunizëm nën Enver Hoxhën. Shqipëria ka qenë gjithmonë nën shtypjen e fuqive më të mëdha ose të korruptuara. Që prej rënies së komunizmit, Shqipëria akoma po merret me qeveri shtypëse, të korruptuara, të mbushura me skandale dhe krime. Dhe, që nuk kanë kurrfarë kujdesi për njerëzit e tyre.

Së dyti, pavarësisht raportimeve të qeverisë shqiptare, papunësia është shumë e lartë. Thuajse gjysma e gjithkujt që njoh në Shqipëri, nuk kanë një punë. Nëse sheh një të moshuar ose një grua që rrëmon në plehra për të mbijetuar, e kupton se gjendja është e rëndë. Dhe, nëse je nga ata persona me fat që ka një punë ose një biznes, niveli i taksave është kaq i lartë dhe pagesat janë kaq astronomike, sa mbetet shumë pak për punëtorin apo për pronarin. Shumica e bizneseve në Shqipëri nuk rezistojnë për një kohë të gjatë dhe përgjithësisht falimentojnë pa mbushur një vit.

Së treti, nuk ka mundësi. Ndoshta disa biznese, por nuk ka fabrika, punishte, kompani të huaja, asgjë. Shumica e gjërave importohen në vend. Njoh shumë shqiptarë që janë të mirëedukuar dhe kanë diploma të mira, por nuk gjejnë punë, pasi nuk ka punë. Edhe nëse ka mundësi, vendet e punës mbushen me njerëz që paguajnë për atë vend. Ka shumë marrëveshje që bëhen nën tryezë. Korrupsioni ka depërtuar shumë thellë në popullsi.

Dhe së fundmi, kur sheh imazhet e një jete më të mirë jashtë vendit, në televizor, filma apo foto, ose dëgjon histori, nuk është e vështirë të bësh krahasimin. Dhe fakti është se jeta në shumicën e vendeve europiane është më e mirë se në Shqipëri. Shqipëria ka një infrastrukturë të dobët, qeveri të korruptuar, papunësi të lartë dhe shumë varfëri. Nuk është çudi pse shumë shqiptarë e kanë moralin e ulët dhe shpesh thonë ‘të q… Shqipërinë’.

Të jem i sinqertë, kam jetuar në Shqipëri për pesë vite vetë, prandaj e kuptoj pse morali është i ulët. Gjithmonë u kam thënë miqve shqiptarë se nëse do isha si ata, do bëja gjithçka për të marrë një edukim të mirë, të mësoja anglisht dhe t’ia mbathja nga Shqipëria.

Sepse përveç bukurisë natyrore, njerëzve të ngrohtë dhe miqësorë, Shqipëria nuk ka shumë për të ofruar… të paktën për momentin.