Gjenerali grek Anastas Janullatos bashkëpunon me kishen serbe dhe ate ruse ne dem te shqiptareve

Nga Flori Bruqi

Ortodoksia Shqiptare, ne historine e saje, ndryshon shume persa i perket Ortodoksise Lindore.

Ortodoksia Shqiptare nuk eshte perzier ne lojra politike nderkombetare ashtu si kisha te tjera ortodokse qe me veprimet e tyre i kane dhene zhvillime negative njerezimit.

Ne statutin e vitit 1936 te Kishes Ortodokse Autoqefale Shqiptare, satut i miratuar nga Mbreti i Shqiptareve Zogu-I dhe punuar me mjeshteri nga Ate Fan Noli, Visarion Xhuvani, Kristofor Kici te cilet kane qene drejtues te saje si Kryepeshkope, ne nenin 16 percaktohet qarte se: Kryepeshkopi duhet te jete prej gjaku dhe gjuhe Shqiptar. Statut i njohur dhe nga Patriarkana e Stambollit. Ky statut eshte i pandryshueshem edhe sot sepse eshte i shenjte dhe i perjetshem.

Influenca e politikes Greke pjeserisht ne klasen politike Shqiptare, ka bere qe ky person te jete ne krye si Kryepeshkop. Ne jemi te shqetesuar per kete njeri sepse nuk kryen ne te vertete misionin e tije fetar por perpiqet qe disa pakica te kombesive te tjera ti quaje Greke.

Ne kemi te dhene se ky person bashkpunon dhe me financime me grupe qe kerkojne territore te Shqiperise ne Jug duke perdorur misionin fetar.

Cdo tentative, per ta larguar kete person ka deshtuar per shkak te nderhyrjes se shtetit Grek ne Keshillin e Europes, duke akuzuar Shqiperine e brishte per cenim standartesh nderkombetare. Ne disa raste, shteti Grek ka persekutuar emigrantet Shqiptare.

Anastas Janullatos, kerkon me cdo kusht qe Ortodokesve Shqiptare tu implementohet nje dokem fetare me shenjtore Greke,Ruse,Serb etj. Qellimi i tije eshte qe Ortodokset Shqiptar ta ndiejne veten ndryshe nga shqiptaret e besimeve te tjera dhe te vihen ne sherbim te mendesive Ortodokse Greke.

Ne Ortodokset Shqiptare nuk jemi pjese e boshtit politiko-fetar Athine-Mosk-Beograd. Bosht i cili vazhdimisht eshte kunder interesave te drejta dhe zhvilluese te perendimit.

Anastas Janullatos kerkon te ndryshoje strukturen kishtare ose administrative, gje qe e ka bere ne disa kisha.

Arkitektura e ndertimit te kishave eshte e stilit helen me fonde qe asnjehere nuk behen transparente.

Gradualisht po largohet nga liturgjia Shqiptare dhe po perdor ate Greke.

Krijimi i Sinodit te Shenjte me pjesmarrje dhe te personave me nenshtetesi Greke, eshte nje shkelje tjeter e statutit te shenjte dhe te perjetshem.

Autoqefalia Shqiptare, ndarjen nga kisha greke e ka paguar me gjak martiresh, te cilet e shihnin te verteten dhe zhvillimin ne perendim.

Fatkeqesisht, dobesite e tranzicionit Shqiptar, si dhe nevojat e Shqiptareve per nje punesim apo qendrim jashte shtetit, i shfrytezon Anastas Janullatos, duke u kerkuar te ndryshojne emrin dhe besimin. Kjo arrihet me ndihmen e shtetit Grek dhe papergjegjesine e disa qeveritareve Shqiptare. Ky eshte nje realitet i hidhur per ne por me mire e verteta se zhgenjimi ne fund.

Ne kete konflikt, ne jemi udhehequr nga edukata dhe shpirti Kristian me menyren paqesore dhe dashurine. Kundershtim yne ndaj Janullatosit buron nga e drejta dhe vertetsija nen driten e Zotit, per te drejten teologjike dhe ligjore ne ate qe kerkojme per Ortodokset Shqiptare dhe per kombin Shqiptar ne Ballkan.

Tashme eshte e qarte vepra e tyre ne dem te Shqiperise.

-Veprimet politike brenda kishes te Janullatos dhe sherbetoreve te tije.
-Veprimet me eshtrat e ushtareve pushtues Grek duke shtuar numrin ne menyre artificial per tu quajtur deshmore te vorio-epirit.
-Ndrimin e emrave Shqiptar ne Greke.
-Financimet me bekim te Janullatosit per te pushtuar jeten ekonomike politike e fetare te Shqiperise.
-Fjalimet e Janullatosit ne organizma nderkombetare per gjoja mungese te drejtash te ndryshme ne Shqiperi.
-Qendrimet e shtetasit greko-amerikan Nikola Geixh ne dem te territorit dhe identitetit Shqiptar.
-Thirrjet e konsullit Grek ne Korce per deklarim te rreme te kombesise dhe fese.
- Fushata e Vangjel Dules dhe organizates Omonia pro regjistrimit fallsifikues te popullsise.
-Faqet ne internet te Vasil Bollanos per autonomi te Himares si dhe marrja pjese ne mbledhje te pseudo qeveria e Vorio Epirit etj.

 Plani grek eshte te tjetersoje identitetitn Shqiptar ne tre drejtime si, feja, gjuha, kombesia. Mbas ketij tjetersimi ata do kerkojne referendum per shkeputje nga trualli i atdheut.

Denancojme si nderhyrje ne punet e brendeshme, por dhe ne kushtetuten e K.O.A.K.SH. veprimet e nenshtetasit grek Anastas Janullatos i cili perpiqet te ndryshoje disa ligje te statutit apo kushtetutes kishtare, me qellim qe ti pershtasi sipas interesit te tije personal e helenizimit perfundimtar te kesaj kishe. Statuti i kishes eshte i perjetshem dhe i fundit i miratuar dhe nga Patriarkana e Stambollit, statut qe nuk lejon asnje Kryepeshkop pa gjak shqiptari,gjuhen shqipe,si dhe nenshtetsine shqiptare. Ne i jemi drejtuar dhe ambasades Greke ne Shqiperi duke i bere te ditur se, nenshtetasi i saj eshte i padeshirueshem dhe merret me pune qe i perkasin shovinizmit fantazist grek.

Anastas Janullatos, ky gjeneral dhe drejtues shpirteror i partise rraciste dhe anti amerikane “Agimi i arte” ne Greqi duhet te largohet nga Shqiperia. Shpesh here shteti shqiptar eshte perkulur perpara nacionalizmit dhe shovinizmit grek.

Anastas Janullatos bashkëpunon me kishen serbe dhe ate ruse ne dem te shqiptareve qe jetojne ne atdheun e tyre si sterniper te pellazgeve. Jo rrallë here Janullatos perhap ndjenje anti amerikane ne mes te besimtareve. Panvarësisht nga puna e tij ne dem te shqiptareve ne nuk do te lejojme qe lidhja shpirtërore midis kombit shqiptar dhe popullit amerikan te cenohen nga mosmirnjohes dhe shoviniste greke.

****


Anastas Janullatos (lindi më 4 nëntor të vitit 1929 në Pire, Greqi.

Historiani Arben Llalla argumenton se Anastas Janullatosi ka prejardhje nga një familje shqiptare. Nga 1992 fronëzohet si Kryepeshkopi i Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë, mes kundërshtimit të ortodoksëve shqiptare siç shihet dokumentohet dhe në filmimet e bëra gjatë shpalljes së zgjedhjes së tij.

 Kundërshtimet erdhën pasi Anastas Janullatos nuk ishte shqiptar dhe kjo do të bënte që kisha shqiptare ortodokse të humbte mëvetësinë (autoqefalinë). Në vjeshtën e vitit 1994, u tentua me projektkushtetutën e re, largimi përfundimtar i Kryepeshkopit, por së fundi ajo u hodh poshtë në referendumin e 6 nëntorit 1994.

 Figura e tij shihet me dyshim nga shumë shqiptarë ortodoksë, të cilët njohin At Nikollë Markun si kreun e Kishës Ortodokse Autoqefale Kombëtare të Shqipërisë (KOAKSH) e si drejtuesin legjitim të ortodoksisë shqiptare. Gjithashtu, mbështetja që Janullatosi i ka bërë me anë të KOAKSH-it politikave të shtetit grek ndaj atij shqiptar, ka bërë që të shihet si figurë e dyshimtë që mundohet të fusë përçarjen mes besimtarëve shqiptarë ortodoksë.

Ai u rrit me besim dhe gjatë viteve të formimit merrte pjesë në mënyrë aktive në Kishë. Në fillim atij i pëlqente matematika dhe gjatë viteve të adoleshencës ai dëshironte të vazhdonte studimet në këtë shkencë. Idetë e tij ndryshuan me fillimin e Luftës së Dytë Botërore. Gjatë viteve të luftës, Anastasi filloi të përjetonte besimin e tij në një mënyrë më personale. Ai ishte dëshmitar i shumë vuajtjeve dhe shkatërrimeve të luftës.

 Brenda kaosit mundi të gjente kuptim vetëm duke gërmuar thellë në besimin e tij. Që bota dhe vendi i tij të shpëtonte nga të këqijat e luftës si dhe nga pasojat e luftës civile në Greqi, Anastasi kuptoi nevojën urgjente për një mesazh paqeje të brendëshme, paqeje që vjen nëpërmjet Jezu Krishtit.

Kjo përvojë e drejtoi Anastasin që të braktiste dëshirat e tij për fushat e tjera të studimit dhe të ndiqte teologjinë. Kaq drithëruese ishte kjo dëshirë sa që ai thonte: Për mua nuk mjaftonte t'i jepja diçka Perëndisë, duhej t'i jepesha plotësisht Atij. Doja që e gjithë qënia ime të jetonte në Krishtin. Prandaj në vitin 1947, ai filloi Fakultetin Teologjik në Universitetin e Athinës, ku u diplomua shkëlqyeshëm në vitin 1951.

Në vazhdim Anastasi u bashkua me vëllazërinë “ZOI” (JETA), një organizatë fetare e përqendruar në rilindjen shpirtërore të Kishës në Greqi. Përgjegjësitë që kishte ai përfshinin misionin për të rinjtë e vendit të tij.

Ai u bë udhëheqës i lëvizjeve studentore, kampeve të adoleshentëve dhe luftoi ta bënte besimin ortodoks të vërtetë dhe të prekshëm për të rinjtë që kishte pranë. Nëpërmjet këtyre përvojave, Anastasi zbuloi ndikimin që patën këto programe mbi Kishën në një shkallë të gjerë. Ai kuptoi se pa një shërbim të tillë misionar, Kisha Ortodokse humbiste qëllimin dhe së fundi zvogëlohej.

Gjatë këtyre viteve, Anastasi mori pjesë gjithashtu në një lëvizje ndërkombëtare rinore ortodokse të quajtur “Syndesmos”. Ai shërbeu si Sekretar i Përgjithshëm gjatë viteve 1958 – 1961 dhe pastaj si Zëvendëspresident nga viti 1964 – 1978. Gjatë kësaj kohe u takua me udhëheqës të tjerë të rinj që kishin të njëjtin zell për të shpallur Ungjillin. Së bashku ata filluan të kuptojnë se Krishti asnjëherë nuk mund të kënaqej nga shpallja e Ungjillit vetëm brenda Kishës. Urdhërimi i Tij fillestar ishte që të shkonin në të gjithë kombet. Prandaj, misionet nuk janë vetëm të brendshme, por edhe të jashtme. Urdhërimi i Madh i së kaluarës është një përgjegjësi e madhe për të tashmen. Në atë kohë Anastas Janullatos shkruante:

“Kisha pa mision është një kundërshtim termash... Nëse Kisha është moskokëçarëse ndaj punës apostolike që i është besuar, ajo mohon veten, kundërshton veten dhe thelbin e saj dhe tradhëton betejën që bën. Kisha që qëndron në vend, kisha së cilës i mungon vizioni dhe përpjekja e vazhdueshme për të shpallur Ungjillin të pa pagëzuarve, vështirë se mund të njihet si një Kishë e Shenjtë, e Përgjithshme dhe Apostolike, së cilës Zoti i besoi vazhdimësinë e veprës së Tij”.

Më 1947 përfundoi shkëlqyeshëm shkollën e mesme. Më 1953 diplomohet shkëlqyeshëm në Universitetin Kombëtar të Athinës. Në vitet 1965 - 69 kreu studimet pasuniversitare në Histori-në e Feve, Etnologji, Misiologji dhe Afrikanologji në Universitetet e Hamburgut dhe Marburgut. U mor me kër-kime në Universitetin e Makereres, në Kampala - Uganda, me bursë të Fondacionit gjerman “Alexander von Humboldt”. Është Doktor Nderi i Fakultetit Theologjik të Universitetit Kombëtar Kapodistrian të Athinës (1970, Summa cum laude). Ka studiuar fe të ndryshme (Induizëm, Budizëm, Taoizëm, Konfucianizëm, Fe afrikane, Islam) në vendet ku ato lulëzojnë ( p.sh. Indi, Tajlandë, Sri Lanka, Kore, Japoni, Kinë, Kenia, Uganda, Tanzani, Nigeri, Brazil, Karaibe, Liban, Siri, Egjipt, Turqi).

Lehrbeauftragte, për mësimin e greqishtes së re dhe të filologjisë- Universiteti i Marburgut, Gjermani (1966-1969). Profesor i Asociuar i Historisë së Feve (1972-1976). Profesor i Historisë së Feve në Universitetin Kombëtar të Athinës (1976-1996). Prof. Emeritus (1996 e në vazhdim). Në të njëjtin Universitet: Drejtor i Departamentit të Shkencës së Feve (1983-1986). Dekan i Fakultetit Theologjik dhe anëtar i Senatit (1983-1986). Anëtar i Komitetit të Kërkimit të Universitetit të Athinës (1986-1990). Ai ka organizuar dhe drejtuar “Qendrën e Studimeve Misionare” në Universitetin e Athinës (1971-1976) dhe “Qendrën Inter-ortodokse të Athinës” të Kishës së Greqisë (1971-1975). Ka qenë anëtar i Këshillit të Qendrës së Studimeve Mesdhetare dhe Arabe (1978-1982).

Doktor Nderi i Theologjisë: i Fakultetit Theologjik “Kryqi i Nderuar”, Bruklin Ma. USA (1989), i Fakultetit Theologjik të Universitetit “Aristoteli” të Selanikut (1995) dhe i Fakultetit Ortodoks të Shën Vladimirit (2003); i Fakultetit Theologjik të Universitetit të Krajovës (2006); Anëtar nderi i Akademisë Theologjike të Moskës (1998). Diploma D. Staniloae e Universitetit të Bukureshtit (vlerësimi më i lartë i këtij Universiteti) (2003). Doktor Nderi i Fakultetit Theologjik të Universitetit Pontifikal të Italisë së Jugut (2009). Doktor Nderi i Fakultetit Theologjik të Universitetit të Gjeorgjisë (2010).

Doktor Nderi i Filozofisë: i Departamentit të Historisë dhe Arkeologjisë të Fakultetit Filozofik të Universitetit të Janinës (1996); i Universitetit Agrokultural të Athinës (1996); i Departamentit të Shkencave Politike dhe Admi-nistrimit Publik të Ligjit, i Ekonomisë dhe i Shkencave Politike dhe i gjithë Departamenteve të Fakultetit Filozofik të Universitetit Kombëtar Kapodistrian të Athinës (1998); i Departamentit të Studimeve Ndërkombëtare dhe Evropiane të Universitetit të Pireut (2001); i Departamentit të Filologjisë të Universitetit të Kretës (2002); i Departamentit të Fizikës, Mjekësisë, Edukimit primar dhe Inxhinierisë së Ndërtimit të Universitetit të Patras (2002); Doktor i Letrave Humane i Universitetit të Bostonit (2004); i Historisë së Departamentit të Universitetit Jonian, Korfuz (2007); i Universitetit të Korçës (2008); i Departamenteve të Historisë dhe të Etnologjisë, si edhe të Gjuhëve dhe Kulturës të Universitetit “Demokriti” të Thrakës (2009). Partner i Akademisë Ortodokse të Kretës (2001). Anëtar Korrespondent i Akademisë së Athinës (1993-2005). Nga viti 2005 e në vazhdim Anëtar Nderi i Akademisë së Athinës.

Ka qenë anëtar: i Këshillit të Shkollës së Lartë të Puno-njësve Socialë (1977-84); i Komitetit të Lartë Zyrtar për Kishën e Greqisë (1977-85); i Komitetit të Edukimit Kishtar të Ministrisë së Edukimit Kombëtar dhe Feve (1977-1982); i Komisionit për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore të Qipros (1985-91), i Komisionit të Bursave të Fondacionit “Aleksandër Onasis” (1978-94); i Fondacionit “Aleksandër Onasis” (1994-2005). Anëtar i Shoqërisë Filekpedheftiki (1994 e në vazhdim.

Sekretar i Përgjithshëm i “Komitetit Ekzekutiv për Misione të Jashtme” (1958-1961), dhe zëvendëspresident i Orga-nizatës Ndërkombëtare të Rinisë Ortodokse “Syndesmos” (1964-1977). Anëtar i “Komitetit Ndërkombëtar për Studime Misionare” i Këshillit Botëror të Kishave (1963-1969). Sekretar për “Kërkimin misionar dhe Marrëdhëniet me Kishën Ortodokse”, të Sekretariatit të Përgjithshëm të Këshillit Botëror të Kishave (1969-1971). Anëtar i shumë komiteteve shkencore ndërkombëtare si: “Deutsche Gesellschaft fur Missionswissenschaft”; i “International Society of Missionary Research”; i Komisionit të Këshillit Botëror të Kishave për Dialog me Kishat e tjera dhe ideologjitë (1975-1983); i Komisionit Miks të “Konferencës së Kishave Evropiane” dhe “i Këshillit të Konferencës Ipeshkvnore Romano - katolike”, i “Islamit në Evropë” (1989-1991); i Komitetit Ndërkombëtar të “Konferencës Botërore mbi Fenë dhe Paqen” (1985-1994). Nga viti 1959 e në vazhdim, ka marrë pjesë në një numër të madh konferencash ndërkombëtare, ndërortodokse, ndër të krishtera dhe ndërfetare, në Ansamble Botërore (disa herë si folës kryesor), duke përfaqësuar Kishën, ose Universitetin apo organizatat ndërkombëtare. Ai ka ofruar leksione në shumë qendra universitare në lidhje me dëshminë e krishterë, dialogun ndërfetar dhe solidaritetin ndërkombëtar dhe paqen. Është anëtar Nderi i Curatoriumit të Institutit Romano-Katolik “Pro Oriente” Vjenë (qysh prej vitit 1989 e në vazhdim). President-Moderator i Komisionit për Misionin Botëror dhe Ungjillëzimin e Këshillit Botëror të Kishave (1984-1991). Anëtar i Komitetit Qendror të Këshillit Botëror të Kishave (1998-2006). Anëtar i Këshillit Evropian të Liderëve Fetarë “Fetë për Paqen” (2001 e në vazhdim). Zëvendëspresident i Konferencës së Kishave Evropiane (2003-2009). President i Këshillit Botëror të Kishave (2006-). President Nderi i Konferencës Botërore të Feve për Paqen (2006-).


Kryepeshkopi Anastas ka luajtur një rol udhëheqës në ripërtëritjen bashkëkohore të Apostullimit nëpër botë të Kishës Ortodokse. Për një dhjetëvjeçar 1981-91, ka punuar si lokum tenens (Kryepiskop mëkëmbës) i Kryepiskopatës së Shenjtë të Irinupolit- Afrika Perëndimore (Kenia, Uganda, Tanzani). Ai themeloi dhe organizoi Shkollën Patriarkale “Kryepiskopi i Qipros Makarios”, që e drejtoi për dhjetë vjet; dorëzoi 62 klerikë afrikanë dhe konsakroi 42 anagnostë-katekistë, me origjinë nga tetë fise afrikane. Në të njëjtën periudhë promovoi përkthimin e Liturgjisë Hyjnore në katër gjuhë afrikane. U përkujdes për themelimin e rreth 150 famullive ortodokse dhe për ndërtimin e dhjetëra kishave, për ndërtimin e shtatë stacioneve misionare dhe punoi për hapjen e shkollave dhe qendrave mjekësore.

Më 1991, caktohet nga Patriarku Ekumenik Eksark Patriarkal në Shqipëri. Në qershor 1992, ai u zgjodh Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë dhe në 2 gusht 1992 u fronëzua në kishën e Ungjillëzimit në Tiranë. Përmes vështirësive të shumta, ringriti nga gërmadhat Kishën Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë: u riorganizuan më tepër se 400 famulli; u themelua Akademia Theologjikë “Ngjallja e Krishtit” në Durrës (1992) dhe dy Lice kishtarë; shkolloi dhe dorëzoi 150 klerikë. Ai themeloi 50 qendra rinore në qytete të ndryshme.

U kujdes për përkthimin dhe botimin e librave liturgjikë dhe të librave të tjerë fetarë. U ndërtuan 145 kisha të reja, u restauruan 70 të tjera dhe u riparuan më tepër se 160 kisha ekzistuese, si dhe 70 qendra kishtare (Ndërtesat e Kryepiskopatës dhe të mitropolive, shkolla, qendra mjekësore, shtëpi pritjeje, kampe rinore etj). Vepra totale ndërtuese arrin në 425 ndërtesa. Ai ka zhvilluar vepra bamirësie, duke shpërndarë qindra tonë ushqime, veshmbathje dhe ilaçe. Themeloi një gazetë të përmuajshme dhe tri revista, si edhe një stacion radiofonik.

U përkujdes për ndërtimin e atelieve të Kishës (shtypshkronjës, fabrikës së qirinjve, zdrukthëtarisë, atelieve të ikonave dhe të restaurimit të tyre). Në të njëjtën kohë, zhvilloi programe pionier në fushat e edukimit, shëndetësisë, kujdesit social, zhvillimit rural, kulturës dhe ekologjisë. Themeloi Qendrën Mjekësore Diagnostike me 24 specialitete në Tiranë dhe 4 qendra mjekësore në qytete të tjera; gjithashtu dy Institute të Formimit Profesional; një lice profesional; dy shkolla fillore; një shkollë me konvikt për vajza dhe 17 kopshte fëmijësh në qytete të ndryshme. Ai u përkujdes për ndërtimin e rrugëve, ujësjellësve, urave, riparimin e shkollave publike etj). Gjatë periudhës kritike të Kosovës (1999), organizoi një program të gjerë humanitar, që ndihmoi rreth 33.000 refugjatë në vende të ndryshme të Shqipërisë.

E lidhi Kishën e Shqipërisë me organizata ndërkombëtare kishtare. Ai është anëtar themelues i Shoqërisë Biblike Ndërkonfesionale të Shqipërisë dhe të Këshillit Ndërfetar të Shqipërisë. Gjatë tensioneve politike midis Greqisë dhe Shqipërisë, kontribuoi në zbutjen e tyre dhe në afrimin e dy vendeve. Nëpërmjet iniciativave dhe veprës së tij u është ofruar punë mijëra vetëve; u krijuan vepra serioze të strukturës sociale dhe Kisha Ortodokse e Shqipërisë është bërë një faktor multidinamik shpirtëror dhe faktor progresi.

Është iniciator në ripërtëritjen e përpjekjes misionare në Kishën Ortodokse. Dijetar në fushën e Historisë së Feve dhe të dialogut ndërfetar. Njëkohësisht, ai është përpjekur si paqebërës në Ballkan. Kontributi i tij në fushën e shkencës, në dëshminë e krishterë bashkëkohore, në përafrimin me konfesionet e tjera të krishtera, në dialogun ndërfetar dhe në bashkekzistencën paqësore midis popujve dhe feve, është i njohur botërisht. I janë akorduar shumë dekorata dhe çmime nga vende të ndryshme.



Kritikat kryesore ndaj Janullatosit përqendrohen te qenia e tij me kombësi greke, dhe i ardhur nga Greqia, dhe marrëdhënieve të ndera mes Shqipërisë e Greqisë, si dhe menyrës se si ai u emërua si Kryepeshkop i Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë. Me emërimin e Janullatosit si kryepeshkop i Shqipërisë, edhe Patriarkati shkelte tri dispozitat e shenjta që ai vetë kishte caktuar: a) Shkeli vendimin e tij me të cilin kishte ngarkuar Janullatosin si ekzark për rimëkëmbjen e KOASh-it dhe të sinodit të saj, pa marrë pëlqimin e qeverisë shqiptare. b) Në kundërshtim me kanonet e saj shekullore Patriarkati Ekumenik i Kostandinopojës duke emëruar A. Janullatosin si kryepeshkop mori vetë përsipër në mënyrë abuzive detyrën e sinodit të shenjtë të KOASh-it. c) Në kundërshtim me “Tomin” e vitit 1937 dekretoi emërimin për kryepeshkop të Shqipërisë, A. Janullatosin, një prelat që nuk ishte shqiptar as për nga kombësia, as për nga shtetësia.

Me këtë rast duhet vënë në dukje se delegacioni i Kostandinopojës e argumentoi emërimin e metropolitit grek si kryepeshkop i Shqipërisë jo në statutin themeltar të kishës të miratuar nga Patriarkana me “Tomin” e saj më 1937, por me kushtetutën e miratuar gjatë regjimit komunist më 1950, i cili parashtronte si kusht vetëm shtetësinë shqiptare, në një kohë kur A. Janullatosi nuk kishte as nënshtetësinë shqiptare.

Kisha ortodokse shqiptare e Amerikës me seli në Boston nën kryesinë e At A. Liolinit, kur mori vesh përgatitjet për shpalljen e Janullatosit si kryepeshkop i KOASh-it, lëshoi më 30 korrik 1992 këtë deklaratë:
Ne protestojmë vendimin e Patriarkut ekumenik në Stamboll që një prift me kombësi greke të bëhet kryepeshkop i Tiranës dhe i gjithë Shqipërisë. Në bazë të statuteve të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, në të kaluarën të gjithë klerikët permanent prej kryepeshkopit dhe deri te famullitarët, kanë qenë shqiptarë. Klerikët e huaj që janë tani në Shqipëri janë pritur me mirënjohje për ndihmën që po japin duke rindërtuar Kishën Ortodokse në përputhje me historinë tonë të veçantë, me traditat dhe identitetin tonë, të cilat diktojnë që kryetari i Kishës Ortodokse Shqiptare të jetë me kombësi shqiptare. Letra kredenciale e peshkopit Anastas Janullatos më 3 qershor 1991, premton se puna e tij në Shqipëri si një i dërguar i veçantë ekleziastik do të ishte e kufizuar në kohë dhe në detyra deri sa të rimëkëmbej Kisha Autoqefale Ortodokse Shqiptare. Ne mendojmë se për të qenë Kisha Ortodokse Shqiptare vetëqeverisëse dhe e pavarur (autoqefale) është e domosdoshme që klerikët dhe sidomos kryepeshkopi të jenë me kombësi dhe nënshtetësi shqiptarë.

Kritika të tjera mbështeten në përzierjen e tij si kreu i K.O.A.SH. në çështje politike, si në rastin e vrasjes së një të riut në Himarë, ku Janullatos u shpreh me tone etnike ndaj ngjarjes.

Skandali i zhvarrimit të eshtrave të fshatarëve nga Përmeti pët t'i varrosur si ushtarë grekë, ishte një tjetër skandal që preku K.O.A.SH.-in dhe Janullatosin si kreun e saj.

Me Kryqin e Shenjtë të Apostullit dhe Ungjillorit Mark të Klasit të Parë, i Patriarkanës së Aleksandrisë (1985), me kryqin e shën Katerinës të Malit Sina (Egjipt)(1985), me atë të shën Kirillit dhe Metodit të Kishës Ortodokse të Çekosllovakisë (1986); me Medaljen e Argjendtë të Akademisë së Athinës “si promotor dhe pionier i veprës dhe punës misionare” (1987), me Medaljen e Artë me Dafinën e Kryqit të Kuq të Greqisë (1994); me Kryqin e Madh të Urdhrit të Nderit të Republikës Greke (1997); me Medaljen e Princit të madh Vladimirit (Klasi i Parë) të Kishës Ruse; me Medaljen e Apostull Andreas të Patriarkanës Ekumenike (Konstandinopojë/Stamboll) (1999); me Kryqin e Madh të Urdhrit të Kryqtarëve Ortodoksë të Varrit të Shenjtë (Jerusalem)(2000); me Çmimin e Suksesit të Këshillit të Grekëve në diasporë (2000). Ai është nderuar gjithashtu: me Çmimin Athenagora për të drejtat e njeriut 2001 (New York); me “Pro humanitare” të Institutit Evropian Kulturor Pro Europe (Freiburg) (2001); me Kryqin e Madh të Urdhrit të Shën Pavlit të Kishës së Greqisë (2001); me Medaljen e Nderit dhe të Punës për mirëqenien e përgjithshme të qytetit të Athinës (2001); me Çelësin e Artë të qytetit të Selanikut (2002), dhe të Lamisë (2002); Qytetar Nderi i Tiranës (2005) dhe i Korçës (2007); me Çmimin humanitar polak “Ecce Homo” (2003); me Medaljen nga Presidenti i Republikës Rumune (2003); me Medaljen e Artë të Klasit të Parë, të Bashkisë së Pireut (2005); me Çmimin “për veprimtari të jashtëzakonshme në forcimin e Unitetit të Kombeve të Krishtera Ortodokse” (Moskë 2006); me Medaljen e Jarosllavit të Urtë të Republikës së Ukrainës (2008); me Medaljen e Madhe të Artë të Apostull Varnavës të Kishës së Qipros (2008); me Kryqin e Madh të Apostull Markut të Patriarkanës së Aleksandrisë dhe gjithë Afrikës (2009).
Është autor i dhjetëra librave shkencorë dhe i studimeve e artikujve me përmbajtje theologjike dhe fetarologjike (shih botimet më poshtë):



•Τά πνεύματα μ'μπάντουα και τα πλαίσια της λατρείας των. Θρησκειολογική διερεύνησις πλευρών της αφρικανικής θρησκείας (The Spirits M'bandwa and the Framework of their Cult. Aspects of the African Religion), (dizertacion doktorate), bot. Πορευθέντες, Athinë 1970, fq. 294 +23 + X tabela.
•"Κύριος της Λαμπρότητος". Ό Θεός των παρά τό όρος Κένυα φυλών. Θρησκειολογική έρευνα ("The Lord of Brightness". The God of the Tribes East of Kenya. A Research in the History of Religion), bot. Πορευθέντες, Athinë 1971, fq. 246,21973 botim i zgjeruar, fq. 272,31983. Ό όρθρος τής Όρθοδοξίας εις τήν Ταπωνίαν (The Dawn of Orthodoxy in Japan), bot. Πορευθέντες, Athinë 1971, fq. 70.
•Various Christian Approaches to the Other Religions. A Historical Outline, bot. Πορενθέντες, Athinë 1971, fq. 134.
•Në greqisht: θέσεις τών χριστιανών έναντι τών άλλων θρησκειών, (lek-sione universitare), Athinë 1975, fq.144.
•Μορφαί αφρικανικού τελετουργικού. Μύησις καί πνευματοληψία ανατολικώς τοϋ "Ρουενζόρι". Έρευνα θρησκειολογική (Forms of African Worship. Initiation and Mediumship East of Ruwenzori. A Research in Histo¬ry of Religion), bot. Πορευθέντες, Athinë 1972, fq. 176. 21973, fq. 192. 31981.
•Ρουχάν'γκα - Ό Δημιουργός. Συμβολή εις τήν έρευναν τών περί Θεού καί άνθρωπου αφρικανικών δοξασιών (Ruhan 'ga - The Creator. A Contri¬bution to the Research of African Beliefs on God and Man), bot. Πορευθέντες, Athinë 1975, fq.138,21983.
•"Οψεις Ινδουισμού - Βουδδισμοϋ (Aspects of Hinduism - Buddhism), (lek-sione universitare), Athinë 1985, fq.176.
• Ισλάμ. Θρησκειολογική έπισκόπησις (Islam. A General Survey), bot. Πορευθέντες, Athinë 1975, fq. 340, Athinë ,42004, Ακρίτας, Athinë ,52006, fq. 506, botim i rinovuar në greqisten e re pajisur me material shtesë foto-grafik. Përkthime:
- Serbisht: Islam, Kristianski Kulturni Tsentar, Beograd 2005.
- Rumanisht: Islam, bot. Bizantina, Bucharest
- Anglisht: Islam. St. Vladimir's Seminary Press
• Παγκοσμιότητα καί Όρθοδοξία. Μελετήματα Όρθοδόξου προβλημα¬τισμού, (Universality and Orthodoxy. Studies in Orthodox Problematics), bot. Ακρίτας, Athinë 2000, fq. 286,62006. Përkthime:
- Serbisht: Globalizam i Pravoslavie, Bogoslovskok Facultet, Beograd 2002.
- Anglisht: Facing the World. Orthodox Christian Essays on Global Concerns, St. Vladimir's Seminary, Crestwood NY and WCC, Geneva 2003.
- Rumanisht: Ortodoxia siproblemele lumii contemporane, bot. Bizantina, Bukuresht 2003.
- Shqip: Globalizmi dhe Orthodhoksia, bot. Ngjallja, Tiranë 2004.
- Bullgarisht: Pravoslaviete i Globalizatsiyata, Fontatsiya, Demos, Sofia 2005.
• "Ιχνη από την αναζήτηση τον Υπερβατικού. Συλλογή θρησκειολο¬γικών μελετημάτων (Footprints of the Quest for the Transcendent. A Co¬llection of studies in History of Religion), bot. Ακρίτας, Athinë 2004, fq. 496,32006.
• Θεός έφανερώθη εν σαρκί (God was manifested in the flesh). Μαΐστρος, Athinë 2006.
- Përkthyer në shqip: Perëndia u shfaq në mish, bot. Ngjallja, Tiranë, 2006. Μιά άλλη άποψη, Κείμενα καί ηχογραφήσεις (Another View. Texts and Recordings), (CD) αφηγήσεων, ομιλιών, στοχασμών, Bond-us music, Athinë 2007.
• Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός (Now are all things filled with light) Μαΐστρος, Athinë 2007.
- Përkthyer në shqip: Tani tëgjitha u mbushën me dritë, bot. Ngjallja, Tiranë 2007.
• Ιεραποστολή στά Ιχνη τον Χρίστου (Mission in Christ s Way), Αποστο¬λική Διακονία, Athinë 2007,22009, fq. 374.
• Μοναχοί καί Ιεραποστολή κατά τους 4° καί 9' αιώνες (Monks and Mis¬sion during the 4th and 9'h Centuries), bot. Ακρίτας, Athinë 2008, fq. 98.
• "Εως έσχάτον της γης (To the End of the Earth). Αποστολική Διακονία, Athinë 2009, fq. 388.
• Στην "Αφρική (In Africa). Αποστολική Διακονία, Athinë 2009, fq. 478. MANUALE TË MËSUESIT
• Θεία μηνύματα (Divine Messages) (në bashkëpunim me Ε. Bitti), Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Athinë 1960, fq. 346,71978.
• Πίστις καί ζωή (Faith and Life), Αποστολική Διακονία, Athinë 1961, fq. 300 + XXII, 71982.
• Πνευματική πορεία (Spiritual Way), Αποστολική Διακονία, Athinë 1962, fq. 348.71981.
• Mesazhe Hyjnore, bot. Ngjallja, Tiranë 2009, fq. 269.
BOTIME MË VETE
• "Εις τήν γραμμήν των Πατέρων. Ή δυναμική κατανόησις της παραδόσεως των Τριών Ιεραρχών", Άκτϊνες24 (1961); bot. Ετοιμασία, Athinë21971, fq. 32.
• "Τό θρησκευτικόν πρόβλημα εις τήν Άφρικήν". Πορευθέντες 3(1961); bot. Πορευθέντες, Athinë 21971, fq. 24.
• "Τύποι ιερέων αφρικάνικων ίεροβασιλείων", botim në fashikull nga vëllimi për nder të profesorit V. Vellas, Πόνημα Εϋγνωμον, Athinë 1968, fq. 28.
• Monks and Mission in the Eastern Church during the Fourth Century, botim në fashikull nga Go Ye 8 (1966), fq. 46. Ribotim tek: International Review of Missions, Geneva 58 (1969), fq. 208-226.
• "Αφετηριακαί σκέψεις διά τήν Έξωτερικήν Τεραποστολήν", botim në fashikull nga Πορενθέντες 10 (1968), fq. 24, 21969. Botuar, gjithashtu, tek Εκκλησία 55 (1968).
• "The Purpose and Motive of Mission - From an Orthodox Point of View". International Review of Missions 54 (1965) Gjenevë, Ribotim i pasuruar tek Go Ye 9 (21967), Athinë 31968, fq. 40.
• "Initial Thoughts toward an Orthodox Foreign Mission", botim në fashikull nga Go Ye 10 (1968), Athinë 21969, fq. 24.
• "Eine Kirche erwacht zur Mission", botim në fashikull nga Anuari Jahrbuch Evangelischer Mission, Hamburg 1970, Athinë 21970, fq. 8.
• "Αδιαφορία γιά τήν Ιεραποστολή σημαίνει αρνησι της Όρθοδοξίας, Αποστολική Διακονία, Athinë 1971.31973, fq. 30.
• "Προοπτικά! καί θεολογικαί προϋποθέσεις τοϋ 'Διορθοδόξου Κέντρου Άθηνών'", botim në fashikull nga Εκκλησία 48 (1971), fq. 16.
• The Inter-Orthodox Centre of Athens-Perspectives and Presuppositions, Athinë 1973, fq. 12.
• "Ίνα ό κόσμος πιστεύση", botim në fashikull nga' Εκκλησία 52 (1975), fq.10.
• "Λεωνίδας Ίω. Φιλιππίδης. Ό επιστήμων, ό άνθρωπος", botim në fashikull nga Επιστημονική Επετηρίδα της Θεολογικής Σχολής τοϋ Πανεπιστημίου Αθηνών, veil. 1, Athinë 1976, fq. 56.
• "Thëologie, mission et pastorale", botim në fashikull nga Proche-Orient Chretien 29 (1979), Athinë 1979, fq. 20.
STUDIME DHE ARTIKUJ NË REVISTA DHE PUNIME NË GRUP
• "The Forgotten Commandment, Mt. 28:19", The Word 3 (1959), Çikago, fq. 3-5.
• "To πρόβλημα της προσωπικής ζωής'", Ακτίνες 23 (1960), fq. 361-366.
• "Ή ιεραποστολική δράσις των Εκκλησιών τής Ανατολής εις Κεντρικήν καί Άνατολικήν Άσίαν", Πορευθέντες3 (1961), vol. 10, fq. 26-31.
• "The Missionary Activities of the Churches of the East in Central and Eastern Asia", Go Ye 3 (1961), vol. 10, fq. 3-6.
• "Ή επιστήμη δεν φθάνει", Σκαπάνη, prill 1961, fq. 22-23.
• "Ό οικουμενικός άνθρωπος", Σκαπάνη, shkurt 1962, fq. 35-37.
. "Ή Όρθοδοξία εις τήν Κίναν", Πορευθένες 4 (1962), vol. 14, fq. 26-30, vol. 15, fq. 36-39, vol. 16, fq. 52-55.
• "Ή Όρθοδοξία εις τήν Άλάσκαν", Πορευθέντες 5 (1963), vol. 17-18, fq. 14-22, vol. 19-20, fq. 44-47. Botimi i përpunuar "Αλάσκα", Θρησκευτική καί Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, veil. 2 (1963), fq. 11-19.
. "Orthodoxy in Alaska", Go Ye 5 (1963), vol. 17-18, fq. 14-22, vol. 19-20, fq. 44-47. Botim i përmbledhur tek Orthodoxy. A Pan-Orthodox Symposium, Athinë 1964, fq. 333-349, fq. 433-435.
• "Βυζάντιον, έργον Ευαγγελισμού", Θρησκευτική καί Ηθική Εγκυκλο¬παίδεια, veil. 4 (1964), fq. 19-59.
• "Διορθόδοξος Προσέγγισις", Όρθόδοξος Παρουσία 1 (1964), fq. 29-35.
• "Orthodoxy in the Land of the Rising Sun", Orthodoxy. A Pan-Orthodox Sym-posium, Athinë 1964, fq. 300-319, fq. 438-460.
• "Orthodoxy and Mission", St. Vladimir s Theological Quarterly 8 (1964) Nju Jork, fq. 139-148.
• "Missions Orthodoxes", Parole et Mission 8 (1965) Paris, fq. 5-18.
• "Mission aus der Sicht eines Orthodoxen", Neue Zeitschrift fur Missionswis-senschaft - Nouvelle Revue de science missionnaire 26 (1970), fq. 241-252.
• "Reflexions d'un Orthodoxe sur la cooperation inter-confessionnelle dans la Mission", Oecumënisme en Mission, 40e semaine de Missiologie de Louvain, Louvain, 1970, fq. 101-110.
• "Les Missions des Eglises d'Orient". Encyclopaedia Universalis 11 (1972) Paris, fq. 99-102.
• "Pour que le monde croie", Contacts 27 (1975), fq. 319-322.
• "Growing into awareness", Primal World Views: Christian Dialogue with Traditional Thought Forms, botuar nën kujdesin e J. B. Taylor, Ibadan, Nigeri 1976, fq. 72-78. Ribotim "Christian Awareness of Primal World-Views", Mis¬sion Trends 5, botuar nga G. Anderson, T. Stransky, Nju Jork - Toronto, bot. Paulist Press, 1981, fq. 249-257.
• "Theology - Mission and Pastoral care", Proces-Verbaux du Deuxieme Congres de Theologie Orhodoxe a Athenes, 19-29 Aout 1976, Athinë 1978, fq. 292-311. Shih edhe tek The Greek Orthodox Theological Review 22 (1977), fq. 157-180.
• "Mexico City 1963: Old wine into fresh wineskins", International Review of Mission 67 (1978), fq. 354-364.
• "Ala redëcouverte de l'ethos missionnaire de l'Eglise Orthodoxe", Aspects de I'Orthodoxie, Strasbourg 1978, fq. 78-96.
• "Θεολογία - Ιεραποστολή καί Ποιμαντική", Πρακτικά τοϋ Δευτέρου Συνεδρίου Όρθοδόξου Θεολογίας, Αθήνα 12-19 Αύγ. 1976, Athinë 1980, fq. 291-309.
• "Discovering the Orthodox Missionary Ethos", Martyria-Mission. The Wit¬ness of the Orthodox Churches, Geneva 1980, fq. 20-29.
• "Relations between Man and Nature in the World Religions", Bulletin - Sec-retariates pro non Christianis, Citta del Vaticano 47 (1981), 134-142 dhe Pro-ceedings - World's Religionists Ethics Congress, Tokio 1983, fq. 149-159.
• "The Ascent of Human Nature", International Review of Mission 69 (1980), fq. 202-206. Shih gjithashtu, Your Kingdom Come. Mission Perspectives, Gjenevë 1981, fq. 237-242.
• "Έξι χριστιανικές θέσεις στό θέμα τών εκτρώσεων", Εκτρώσεις καί δημογραφικό πρόβλημα (Κέντρο Οικογενειακοί Προγραμματισμοί Μαιευτικής καί Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), Janinë 1982, fq. 59-65, 71, 75-79.
• "L'elevation de la nature humaine", Que ton Rëgne vienne! Perspectives mis-sionnaires, Gjenevë 1982, fq. 101-105.
• "Die Mystik in Byzanz", Erbe und Auftrag, Benediktinische Monatsschrift, Beuron 59 (1983) Gjermania, fq. 437-449.
• "Worship - Service - Martyria". A paper for the Sixth Assembly of the WCC, International Review of Mission 72 (1983), fq. 635-639.
• "Έλθέτω ή βασιλεία σου', Όρθόόοξη μαρτυρία στή σύγχρονη οικουμένη", Πάντα τά Έθνη 2 (1983), vol. 7, fq. 4-5, vol. 8, fq. 4-6, vol. 9, fq. 4-6.
• "Ίνδουϊστικές αιρέσεις στόν ελλαδικό χώρο", Εκκλησία 61 (1984), fq. 196-201.
• "Ή δοξολογική κατανόηση τής ζωής καί τής ιεραποστολής", Πάντα τά Έθνη 5 (1986), vol. 17, 20-27, vol. 18, fq. 4-7.
• "Les moines et la mission dans l'Eglise d'Orient au IVe siecle", Paix 47-48 (1986) (Monastere orthodoxe Saint-Nicolas de la Dalmerie, F 34260).
• "Αθήνα, πόλη συνεχοϋς θεολογικής καί πολιτιστική συμβολής", εισήγηση στό ομώνυμο Συμπόσιο τής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου "Αθηνών, Εθνικό καί Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Επίσημοι λόγοι, veil. 28, Athinë 1988, fq. 363-369.
• "Remembering Some Basic Facts in Foday's Mission", International Review of Mission 77 (1988), fq. 4-11.
• "Your will be done - Mission in Christ's Way. A meditative introduction", International Review of Mission 77 (1988), fq. 173-178.
• "Emerging Perspectives on the Relationships of Christians to People of Other Faith - An Eastern Orthodox Contribution", International Review of Mission 11 (1988), fq. 332-346.
• "Βουδδισμός καί αγωγή", Παιδαγωγική Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια -Λεξικό, veil. 2, bot. Ελληνικά Γράμματα, Athinë 1989, fq. 1025-1028.
• "Όρθόδοξη "Ιεραποστολή. Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον", Γενηθήτω τό θέλημα σου. Ή αποστολή τής Όρθοδοξίας σήμερα, botuar nën kujdesin e Γ. Λαιμόπουλος, Neapoli - Selanik 1989, fq. 69-95.
• "Orthodox Mission - Past, Present, Future", Your Will be Done. Orthodoxy in Mission, botuar nga G. Lemopoulos, Katerini, Fertios - Gjenevë, WCC, 1989, fq. 63-92.
• "Dein Wille geschehe - Mission in der Nachfolge Christi", Dein Wille geschehe - Mission in der Nachfolge Jesu Christi. Welt-missionskonferenz in San Antonio, 1989 (bot. nën kujdesin e J. Wietzke), Frankfurt a.M., Otto Lembeck, 1989, fq. 217-235. Gjithashtu, Jahrbuch 6. Des Evangelischen Missionswerkes in Siidwestdeutschland. Mission bei uns gemeinsam mit den Partnern, Shtutgard 1989, fq. 82-88.
• "Address by the Conference Moderator", International Review of Mission (Fhe San Antonio Conference) 78 (1989), fq. 316-328. Gjithashtu tek, The San Antonio Report, Your Will be Done. Mission in Christ's Way, botuar nga Fr. R. Wilson, Gjenevë, WCC, 1990, fq. 100-114.
• "Γενηθήτω τό θέλημα Σου-Ίεραποστολή στά ϊχνη τοϋ Χρίστου", Πάντα τά Έθνη 9 (1990), San Antonio - SHBA, vol. 33, fq. 3-7, vol. 34, fq. 35-38.
• "Ινδουισμός καί αγωγή", Παιδαγωγική Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια -Λεξικό, veil. 4 (1990), fq. 2425-2429.
• "Παράδοση καί όραμα ειρηνικής συνυπάρξεως τών θρησκευτικών κοινοτήτων στην Αλβανία", Fjalim mbajtur me rastin e pranimit si Anëtar Kor-respondent i Akademisë së Athinës 14.12.1993, Πρακτικά τής Ακαδημίας Αθηνών, veil. 68 (1993) Athinë, fq. 492-511. Shih dhe tek Εκκλησία 71 (1994), fq. 231-234, fq. 279-282, fq. 329-330, fq. 360-363.
• "Le t'i shkojmë pas edhe në kthim", Ngjallja, shkurt 1993, fq. 5.
• "Të bashkuar dhe të interesuar për thellësinë e gjërave", Ngjallja, mars 1993, fq. 4.
• "Të denjë të Krishtit", Ngjallja, qershor 1993, fq. 4-5.
• "Lum ata që bëjnë paqe, sepse ata do të quhen bij Perëndie" (Matth. 5.9), kon-ferenca Ndërkombëtare për Paqen dhe Tolerancën, Stamboll, 8 shkurt 1994, Ngjallja, mars 1994, fq. 1-2.
• "Pjesëmarrje mistike në Darken Mistike", Ngjallja, prill 1994, fq. 6-7.
• "Ngritja e natyrës njerëzore", Ngjallja, qershor 1994, fq. 1,6; korrik 1994, fq. 6,12.
• "Dashuri pa fund e pa kufi", Ngjallja, shtator 1994, fq. 1,7.
• "Kuadri juridiko-kanonik i Kishës sonë" (Ligjëratë me intelektualët e Tiranës në Kishën Katedrale, Tiranë, më 2 nëntor 1994), Ngjallja, nëntor 1994, fq. 1,6-8.
• "Vendi i Kryepiskopit nuk është fron pushteti, por kryq shërbimi", (intervistë e Kryepiskopit Anastas për gazetën Kohajonë, 18 tetor 1994), Ngjallja, dhje-tor 1994, fq. 9-10.
• "Μιά Εκκλησία σέ μακροχρόνιο πολύτροπο διωγμό", Fjalim i mbajtur me rastin e dhënies së titullit Doktor nderi i degës së theologjisë së Universitetit Aristoteli Selanik më 13.12.1995, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής, veil. 6, Νέα Σειρά, Τμήμα Θεολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπι¬στήμιο Θεσσαλονίκης, Selanik 1996, fq. 28-48.
• "Άνθρωπος καί φύση στίς μεγάλες θρησκείες", 75 Χρόνια Γεωπονικό Πανεπιστήμιο "Αθηνών, 1920-1995, qershor 1996, fq. 93-105.
• "Byzantine and Contemporary Greek Orthodox Approaches to Islam", Journal of Ecumenical Studies, 33:4, Fall 1996, fq. 512-527.
• "The Global Vision of Proclaiming the Gospel", The Greek Orthodox Theo¬logical Review 42 (1997) Gjenevë, nr. 3-4, fq. 401-417.
• "Address by the Conference Moderator on World Mission and Evangelism, San Antonio, 1989", The Ecumenical Movement, An Anthology of Key-texts and Voices, botuar nën kujdesin e M. Kinnamont dhe Β. E. Cope, WCC Gjenevë, 1997, fq. 388-392.
• "Bashkekzistenca fetare në shoqërinë civile", Konferenca me komunitetet fetare më 16 nëntor 1998, Ngjallja, dhjetor 1998, fq. 7-8.
• "Turn to God. Rejoice in Hope - Anamnesis," Together on the Way, Official Report of the 8"' Assembly of the WCC, botuar nën kujdesin e Diane Kessler, WCC, Gjenevë, 1999, fq. 28-33.
• "Anamnesis", Faisons route ensemble. Rapport officiel de la Huitiëme Assemblee du Conseil oecumënique des Eglises, botuar nën drejtimin e N. Lossky, WCC, Gjenevë, 1999, fq. 22-27. Gjithashtu shih "Anamnesis", Τιμητικό Αφιέρωμα στόν Όμότιμο Καθηγητή Αλέξανδρο Γουσίδη, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής 9 (1999), bot. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Θεολογίας, Selanik 1999, fq. 13-18.
• "Οί θρησκείες δεν πρέπει νά ρίχνουν λάδι στή φωτιά τοϋ πολέμου", inter-vistë dhënë Γρ. Καλοκαιρινό, Καθημερινή, 11.4.1999. "Religion mustn't add fuel to the fire of conflict". Interview Gr. Kalokairinos, Herald Tribune, 13.4.1999.
• "May Peace and Justice Once More Reign in the Balkans", For the Peace from Above. An Orthodox resource book on world peace and nationalism, bot. Syndesmos, the World Fellowship of Orthodox Youth, Byalistok, Poloni 1999, fq. 160-163. Botuar, gjithashtu, në frëngjisht tek SOP 240 (qershor 1999), dhe në gazetën, Zëri i Popullit, maj 1999, Tiranë.
• "Orthodoxe Mission. Vergangenheit, Gegenwart, Zukunft", Die Orthodoxe Kirche. Eine Stand-Ortbestimmung under Jahrtausend-wende. Festshrift fur Anastasios Kalis, botuar nga von Eumenius von Lefka, Athanasios Basdekis dhe Nikolaos Thon, Frankfurt am Main, Lembek, 1999, fq. 93-121.
• "Ή Όρθοδοξία ενώπιον τής τρίτης χιλιετίας", Πατριαρχεία καί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες te: Ο Θησαυρός τής "Ορθοδοξίας 2000. Ιστορία, μνημεία, τέχνη, veil II, bot. Εκδοτική Αθηνών, Athinë 2000, fq. 12-21.
• "Εκκλησία τής Αλβανίας. Τστορική-πνευματική παράδοση", Πατριαρ¬χεία καί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες te: Ό Θησαυρός τής Όρθοδοξίας 2000. Ιστορία, μνημεία, τέχνη, veil II, bot. Εκδοτική Αθηνών, Athinë 2000, fq. 486-506.
• "Orthodoxy Faces the Third Millenium", Patriarchates and Autocephalous Churches, te: The Splendour of Orthodoxy 2000 years. History, Monuments, Art, veil. II, bot. Ekdotike Athinon, Amine, 2000, fq. 12-21.
• "The Church of Albania. History and Spiritual Tradition", Patriarchates and Autocephalous Churches, te: The Splendour of Orthodoxy 2000 years. Histo¬ry, Monuments, Art, veil. II, bot. Ekdotike Athinon, Athinë 2000, fq. 486-506.
• "Ανάμνηση", Σύναξη 73, janar-mars 2000, fq. 5-10.
• "Ή Όρθοδοξία πρό τής ραγδαίας εξελίξεως τών θετικών επιστημών -Διαπιστώσεις καί προτάσεις", Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο: Επιστήμες, τεχνολογίες αιχμής καί Όρθοδοξία, 4-8.10.2000, botim i Ιερά Σύνοδος τής Εκκλησίας τής Ελλάδος, Athinë 2002, fq. 33-43. Dhe Εφημέριος, viti 49, vol. 11, nëntor 2000.
• "Τρία κρίσιμα διαχρονικά θέματα", Ελευθεροτυπία, 19.11.2001.
• "Νά μήν μπλέκουμε θρησκεία μέ τρομοκρατία", intervistë dhënë Στ. Τζίμα, Καθημερινή, 14.10.2001.
• "Ή συμβολή στήν υπερνίκηση τής βίας, Άμεσο ενδιαφέρον καί χρέος τών Εκκλησιών". Πειραϊκή Εκκλησία 122, dhjetor2001, fq. 45-50.
• "Responsabilite apostolique et dimension universelle de PEglise", SOP (Ser¬vice Orthodoxe de Presse) 263, dhjetor 2001, fq. 23-27.
• "Problems and Prospects of Inter-religious Dialogue", Ζω όέ ούκέτι εγώ, ζή δέ εν έμοί Χριστός, botim kushtuar Kryepiskopit Dhimitrios, botuar nën kujdesin e Σ. Δαμασκηνός, Φ. Δωρής, Β. Κύρκος, I. Μουτσούλας, Γ. Μπαμπινιώτης, Κ. Μπέης, Θ. Πελεγκρίνης, Α.Ν. Σάκκουλας, Athinë, 2002, fq. 1-8.
• "Ή ηθική στίς επιχειρήσεις. Ή εταιρική ευθύνη καί ή κοινωνική αλληλεγγύη", Οικονομικός Ταχυδρόμος, 9 nëntor 2002, fq. 18-20.
• "Besoj se ka të ardhme, ka shpresë", intervistë e Kryepiskopit Anastas dhënë TV "Arbëria", tetor 2002, Ngjallja, shtator-tetor 2002, fq. 6,8.
• "Ή διαχρονική μετοχή της χριστιανικής πίστεως στήν οικοδόμηση της Ευρώπης" Εκκλησία 70 (2003), fq. 351-356.
• "Orthodoxe Mission", Leitfaden Ecumenische Missionstheologie, botuar nga Chr. Tahlin-Sander, An.Schultze, D. Werner, H. Wrogemann, Chr. Kaizer, Giittersloch, 2003, fq. 113-129.
• "The Spirit of Love", The Adriatic Sea. A Sea at Risk, a Unity of Purpose, botuar nën kujdesin e N. Ascherson and An. Marshall, Athinë, Religion Science and the Environment, 2003, fq. 89-91.
• "Καί ιδού εγώ μεθ' υμών είμι πάσας τάς ημέρας εως της συντέλειας του αιώνος" (Ματθ. 28:20), Σύναξις Ευχαριστίας, botim për nder të Jerontit Emilianos, bot. "Ινδικτος, Athinë 2003, fq. 111-118.
• "Confessing Christ Today", The Bond of Unity, botuar nga H. Boss, "Syn-desmos's" fifty years of work for Orthodox Youth and unity, bot. Syndesmos, Athinë, 2003, fq. 177-190.
• "The Apostolic Responsibility and Worldwide Dimension of Orthodoxy", Key-note Address at the Syndesmos's Festival, St Morin, France, 30.8.2001, Bonds of Unity, botuar nga H. Bos, bot. Syndesmos, Athinë 2003, fq. 199-208.
• "Rilindja e Kishës Orthodhokse në Shqipëri (1991-2000)", 2000 vjet art dhe kulturë kishtare në Shqipëri, Simpozium Ndërkombëtar, 16-18 nëntor 2000, bot. Tiranë 2003, fq. 437-446.
• "Duke rizbuluar identitetin apostolik në Kishën Orthodhokse sot", Fjala e mbajtur në Asamblenë XVII e Syndesmos me rastin e 50
- vjetorit të theme-limit, më 15 korrik 2003, Shën Vlash - Durrës, Ngjallja, gusht 2003, fq. 3-4.
• "Developing Shared Values and Common Citizenship in a Secular and Plu¬ralistic Society: How Religious Communities can contribute", Facilitating Freedom of Religion or Belief A Desk Book, botuar nga Τ Lindholm, W. Colterham, Junior, dhe Bahia G. Tachsib Leek, Netherlands, Kluwer Law International, G. Reuben Clark Law School, Brigham Young University, Provo Utach, USA, 2004.
• "Ή αναζήτηση τών πανανθρώπινων αξιών. Ή άποψη τών θρησκειών", Universal Values, International Symposium Proceedings, botuar nën kujdesin e L. G. Christophorou dhe G. Contopoulos, Academy of Athens, maj 26-28,2004, fq. 279-293.
• "Οί θρησκείες καί ή φτώχεια τοϋ κόσμου", Σύναξη 94 (2005), fq. 41-52.
• "Ευρωπαϊκή συνύπαρξη Χριοπιανών-Μουσουλμάνων", Ημερησία, 30.12.2004 deri 02.01.2005.
• "Πρός μιά σταθερή ειρηνική συμβίωση στά Βαλκάνια", Εκδηλώσεις τιμής πρός τόν Μακαριότατο "Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Δλβανίας κ. "Αναστάσιο, Volos 31 maj 2005, Larisa 1 qershor2005, bot. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, fq. 33-39.
• "Αναζητώντας τέσσερις μεγάλες αξίες ζωής", si më lart, bot. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, fq. 69-75.
• "Ή οικογένεια, κύτταρο τής κοινωνίας πού εμπνέει ή χριστιανική πίστη", Καθημερινή, 24 dhjetor 2006, fq. 24.
• "Ή θρησκευτική συνείδηση καλείται νά αντισταθεί", Ελεύθερος Τύπος, 30 dhjetor 2006, fq. 21.
• "La manifestation de la gloire de Dieu a tous les hommes", Chemins de la Christologie orthodoxe, botuar nga A. Argyriou, Desclee, Paris 2005, fq. 23-36. "The Restoration of the Orthodox Church of Albania (1991-2000)", 2000 years church and culture in Albania, Orthodox Autocephalous Church of Albania, Tiranë 2005, fq. 495-506.
• "God, in your grace transform the world", The Ecumenical Review, "A festa da vida", Documents and Reports from the WCC 9th Assembly in Porto Ale-gre, vol. 58, nr. 1-2, janar-prill 2006, fq. 6-15.
• "Transform le monde, Dieu, dans ta grace", Service Orthodoxe de Presse (SOP) 307, prill 2006, fq. 19-26.
• "Ή μεταμόρφωση τοϋ κόσμου", Ανάπλασις 423, maj-qershor 2006, fq. 67-70.
• "Rediscovering our apostolic identity in the 21st century", XVII General Assembly Report of the World Fellowship of Orthodox Youth - Syndesmos 14-22 korrik 2003, Durrës, Albania, Athinë 2006, fq. 37-51.
• "Χριστιανικές αρχές τής ειρηνικής συνυπάρξεως", Αντίδωρον τω Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσοστόμω Θεμέλη, veil. I, Kallamata 2006, fq. 179-187.
• "Kisha Orthodhokse - faktor serioz shpirtëror dhe zhvillimi per vendin" (Inter-vistë e Kryepiskopit Anastas dhënë z. Mentor Nazarko, kryeredaktor i gazetës "ABC", Tiranë, më 13.12. 2005), Ngjallja, janar 2006. Speciale fq. 1-3.
• "Për një bashkekzistencë paqësore në Ballkan", fjalim në takimin e orga-nizuar më 29 shtator - 1 tetor 2006 nga "NATO Science for Peace Project", Ngjallja, nëntor 2006, fq. 7-8.
• "Οί Χριστιανοί στην πολυθρησκευτική Ενωμένη Ευρώπη", Προοπτικές τής Ευρώπης, Πρακτικά έλληνογερμανικοϋ συμποσίου, botuar nën kujdesin e W. Schultheiss, Ευ. Χρυσός, bot. "Ιδρυμα τής Βουλής τών Ελλήνων, Athinë 2007, fq. 97-109.
• "Christen in einem multi-religiosen geeinten Europa", Europa Perspektiven, Beitrage eines Deutsch-griechischen Symposiums, botuar nën kujdesin e Ev. Chrysos dhe W. Schultheiss, Athinë 2007, fq. 91-104.
• "Πολυθρησκευτική Ευρώπη καί Όρθοδοξία", "Αναστάσιος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Αλβανίας, Επίτιμος Διδάκτωρ τον Τμήματος Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο 20 mars 2007, Korfuz 2007, fq. 27-42.
• "Ό τριπλός θρίαμβος", Καθημερινή, Pashkë 7-8 prill 2007. fq. 8.
• "Ξενιτειά", Καθημερινή, 23 dhjetor 2007, fq. 29.
• "Nuk është një pozitë pushteti, është një pozitë shërbimi dhe sakrifice", inter-vistë e Kryepiskopit Anastas dhënë radios Deutshe Welle, Ngjallja, qershor, 2007, fq. 7-8.
• "Drita e Krishtit dhe Evropa", Asambleja e Tretë Ekumenike Evropiane, Sibiu, Rumani, 4-9 shtator 2007, Ngjallja, dhjetor 2007, fq.7-8.
• "La lumiere du Christ et l'Europe", Service Orthodoxe de Presse (SOP), vol. 324, Janar2008, fq. 97-109.
• "Πάσχα 2008 - Ελπίδα καί δύναμη", Καθημερινή, 26-27 prill 2008, fq. 21.
• "Ή Εκκλησία έχει παγκόσμιο ορίζοντα", Ό Φιλελεύθερος (Λευκωσία) 28 dhe 29.9.2008.
• "Έκπληξη", Ααϊκό Βήμα (Αργυρόκαστρο) 1-31 dhjetor 2008.
• "Eukaristia: Çelje horizonti në vend dhe në kohë", Ngjallja, dhjetor 2008, fq. 9-10.
. "Drita e Krishtit dhe Evropa", Kërkim 1 (2009), fq. 9-14.
• "Ή Όρθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία τής Αλβανίας σήμερα" (2008), Ιστορία τής Όρθοδοξίας, Road, Athinë 2009, veil. VII, fq. 254-283.
• "Appeles a une seule esperance en Christ", Service Orthodoxe de Presse (SOP), vol. 341, shtator-tetor 2009, fq. 28-31.
• "Vlerat mbarënjerëzore të feve", Kë'rkim 2 (2009), fq. 5-25.
• "Quelques notes sur l'histoire de l'Eglise orthodoxe d'Albanie au XXe siëcle et sa resurrection depuis 1991", L Eglise orthodoxe en Europe orientale au xxe Ste¬ele, botuar nën drejtimin e Christine Chaillot, Paris, bot. Cerf 2009, fq. 133-150.
• "Ελευθερία από τόν φόβο", Καθημερινή, 03.05.2009 Ελεύθερη ώρα Πάσχα 2009.
• "Γιά μιά στιγμή σκέφθηκα νά παραιτηθώ", Τό Βήμα, Κυριακή 8.11.2009.
• "Perëndi, transformo botën me hirin tënd", Kërkim 3 (2009), fq. 141-153.
• "Ό Χριστός, τό Φως τοϋ κόσμου", Καθημερινή, 25.12.2009. Ka shkruar parathëniet e librave: Απόστολος (1979), Θ. Λειτουργία τον Λγίου Ίωάννον τοϋ Χρνσοστόμου (1980), Παλαιά Λιαθήκη (1981), Καινή Διαθήκη (1981); e botimeve seri: Έπί τάς πηγάς (1973), Λογική Λατρεία (1980-); e botimeve të WCC: Your Will be Done - Orthodoxy and Mis¬sion (1989); e botimeve Orthodhokse (Nairobi Athens): Liturgjia Hyjnore në gjuhët afrikane: Kisuahili (1985), Kikuju (1986), Luganda (1987), Καινή Διαθήκη (1993). Gjithashtu, ka shkruar parathëniet e 9 librave liturgjikë dhe theologjikë në gjuhën shqipe (1992-). Po ashtu, parathënien e librit K. Cle¬mens, The Churches in Europe as Witnesses to Healing, Gjenevë 2003 etj.
REVISTA PERIODIKE Themelues dhe botues i revistës në dy gjuhë Porefthentes - Go Ye (1960 -1970), i revistës tremujore Panta ta Ethne (Gjithë Kombet) (1981 - 1992), në greqisht. Dhe në shqip: Gazeta periodike mujore Ngjallja (qysh prej vitit 1992) dhe revista katërmujore Kërkim ( 2009 -).
Nga 240 ese dhe artikuj disa janë përkthyer në rusisht, suedisht, finlandisht, rumanisht, bullgarisht, italisht, spanjisht dhe shqip.

Burimet:

^ http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=35010&kat=103
^ Kundershtimi i Ortodokseve Shqiptare per Anastas Janullatos si Kryepeshkop, 2 Gusht 1992 - YouTube
^ Tre të vërtetat për të cilat gënjen Janullatos | Peshku pa ujë
^ Botuar në Gazeta “RD”, Tiranë 25 gusht 1992
^ Balkanweb.com - Vrasja në Himarë kryepeshkopi Anastas thirrje për gjakftohtësi - Shqiperi
At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.
Revista "Kërkim", nr.3, Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë, Tiranë 2009.
Αθανάσιος Δεληκωστόπουλος, Αναστάσιος, Αχιεπίσκοπος Τιράνων και Πάσης Αλβανίας - Ο Ποιμένας του στοχασμού, της δημιουργίας και της ειρήνης, Επτάλοφος ΑΒΕΕ, Αθήνα 2005
Χρήστος Ρώμας, Αχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, Ο Πρωτεργάτης της Ιεραποστολής, Σαββάλας, Αθήνα 2006
Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, Έως εσχάτου της γης, Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2009
Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, Στην Αφρική, Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2010
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Ειδική Έκδοση, Εκδηλώσεις τιμής προς τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυραχίου και Πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιο,2005
"Who's Who 1979", σ.126
Faqja zyrtare e Kishës Orthodhokse të Shqipërisë
Fama Kryepeshkopit http://www.orthodoxalbania.org/Shqip/BesimiOrthodox/Audio-Video/Fama%20e%20Kryepiskopit%20.mp3

Flet Gjeneral Majori serb Jovan Milanoviç : Si u shtynë me 6 muaj bombardimet e NATO-s mbi Serbinë?

Bombardimi i NATO-s kundër forcave ushtarake e policore serbe në mbrojtje të popullatës civile në Kosovë, që filloi më 24 mars 1999, ka mundur të ndodhte gjashtë muaj më herët, po të mos i prishte këto plane gjeneralmajori serb, Jovan Milanovic.

Ai është mbështetur tek majori francez Pierre-Henri Bunel, po ashtu pjesë e inteligjencës franceze, i cili kishte siguruar skicat për caqet e sulmit të aeroplanëve të NATO-s.

Milanovic, në botimin e plotësuar të librit të tij “Serbia dhe NATO”, thotë se më 1995 kishte detyrë të jetë spiun në Bruksel, në selinë e NATO-s, por nën postin zyrtar si këshilltar-ministër në Ambasadë, që të ndërtojë një rrjet informimi që do të zbulonte planet e NATO-s, shkruan gazeta serbe Kurir.

“Unë jam ndoshta një nga njerëzit e paktë në Serbi, një nga oficerët apo gjeneralët, si të doni ju, që më së gjati ishte në luftë me NATO-n. Rrjeti informativ që kam formuar, po ju them për herë të parë, kishte mbi dhjetëra njerëz të rangut më të lartë diplomatik në NATO dhe në misionet tjera diplomatike në Bruksel”, thotë ai.

Ai thotë se në këtë e ka ndihmuar ushtaraku i sipërpërmendur francez.

“Informacionin e parë që kam pasur nga ai e kam kontrolluar në dy ose tre anët dhe pastaj kam filluar t’i jap detyra. Ai u fut në lojën e spiunimit, shumë i sinqertë dhe i vetëdijshëm për të gjitha pasojat”, thotë Milanovic, i cili thekson se përgatitjet për sulm në NATO janë bërë gati më 1998 dhe se vendimi për sulm është dashtë të merret më 12-13 tetor.

Këto informata e këto plane të NATO-s ia kishte dërguar Bunel atij në banesë.

“I kemi analizuar në mbrëmje dhe pastaj u ndamë duke menduar se që të dy atë natë do të arrestohemi. Për mua atëherë nisi ferri. Çfarë të bëj me letrat? Ku të shkoj në ora 11:30? Si t’i barti ato? Dola te dalja nga kontejnerët. Hodha një qese e tjetrën e barta. Në Ambasadë kam përpunuar dokumentet, siç kërkon procedura, dhe i dërgova në Beograd”, thotë ai, duke shtuar se në bazë të këtyre informatave bëhet ripozicionimi i forcave serbe, për çka shtyhen bombardimet e NATO-s.

Deklarata befasuese e presidentit rus Vladimir Putinit. A do të kandidojë për President?

Kanë mbetur më pak se gjashtë muaj deri në zgjedhjet e ardhshme në Rusi, dhe presidenti Vladimir Putin, ende nuk ka vendosur nëse do të kërkojë edhe një mandat tjetër gjashtëvjeçar.

Nuk është për tu habitur nëse Putin, i cili pritet të kandidojë dhe të fitojë mandatin e katërt si president i një vendi me sistem politik rreptësisht të kontrolluar, do të kërkojë edhe një madat tjetër.

“Jo vetëm që nuk kam vedosur nëse do të kandidoj kundër dikujt, por ende nuk kam vendosur nëse edhe do të kandidoj”, ka thënë Putin gjatë një konference ndërkombëtare në Moskë, kur ishte pyetur se kundër kujt do të kandidonte, shkruan Rel.

Putin, nuk e ka përmendur fare Aleksei Nacalny-n, politikanin opozitar i burgosur nga Kremlini dhe i cili synon të kandidojë në zgjedhjet presidenciale në Rusi.

Newsweek: Rusia po ngjall frikëra lufte, duke dërguar avionë, tanke dhe mjete të blinduara për Serbinë

E frikësuar prej ndikimit të NATO-s dhe BE-së, Rusia bëri këtë javë dërgesën e parë të premtuar, të avionëve luftarakë në Serbi, ndërsa më shumë automjete ushtarake dhe mbrojtje kundër-ajrore pritet t’i dërgohen aleatit të vjetër rus në të ardhmen e afërt, teksa në Ballkan tensionet sa vijnë e rriten, sipas Associated Press.

Rusët dërguan dy avionë MiG-29, të cilët u çmontuan dhe u transportuan në një aeroplan transporti, teksa katër të tjerë pritet të mbërrijnë deri më 20 tetor, në kohën e vizitës së ministrit rus të mbrojtjes, Sergei Shoigu.

Rusia ofroi avionët me dy motorë, në gjendje të arrijnë shpejtësi maksimale prej më shumë se 1.400 milje në orë dhe që fillimisht debutuan në kulmin e Luftës së Ftohtë në vitet 1970, pa pagesë, megjithëse kostoja e Serbisë për rregullimin dhe modernizimin e avionëve mund të shkojë rreth 236 milionë dollarë.

“Ne do të vazhdojmë të mbrojmë lirinë dhe pavarësinë tonë”, tha Presidenti serb Aleksandar Vuçiç.



Marrëveshjet e armëve, të cilat aktualisht përfshijnë bisedime për të siguruar sistemin e raketave tokë-ajër S-300 të Rusisë, të lëvizshme dhe në gjendje të godasin në rreze të gjata, konsiderohen si një mënyrë për Rusinë, që ta mbajë Serbinë brenda sferës së saj të influencës dhe të krijojë distancë, midis vendit ballkanik dhe NATO-s dhe BE-së.

Afrimi me Rusinë për qëllime të mbrojtjes, pas viteve të tëra luftë me fqinjët Kroacinë, Bosnjen dhe Kosovën në vitet 1990, pas shpërbërjes së Jugosllavisë, mund të vërë në provë Serbinë, pasi shumë serbë mbeten skeptikë për t’u bashkuar me BE.

Serbia nuk është anëtare e plotë e NATO-s, por ka qenë pjesëmarrëse aktive në programin jo-ushtarak Partneritet për Paqe të organizatës, që nga firmosja në dhjetor 2006.

Por Serbia është në negociata për t’u futur në BE – një aleancë ekonomike pra, ndryshe nga NATO-ja – me bisedimet që pritet të finalizohen deri në vitin 2019. Beogradi mori mbështetje të martën nga kryeministrat e tre vendeve të BE, Bullgari, Greqi dhe Rumani.

“Të gjithë e dimë se vendi i natyrshëm i Serbisë është në Bashkimin Evropian”, tha Kryeministri bullgar Bojko Borisov.

Marrëdhëniet me BE-në, megjithatë, nuk janë më të mirat për momentin. Vuçiç shprehu zhgënjim të martën mbi vendimin e BE për të mos njohur referendumin e pavarësisë të Katalonjës – një përpjekje e fundit për t’u larguar nga Spanja – ndërkohë që po BE, mbështeti shpalljen e pavarësisë së Kosovës nga Serbia në 2008.

“Kosova fitoi pavarësinë pa mbajtjen e referendumit, por Katalonja … nuk mund të marrë diçka të tillë”, tha Vuçiç. “Nganjëherë, ne, serbët, pyesim veten pse duhet të jemi viktimë e standardeve të dyfishta?”

Donald Trump: E drejta ime të ndaj informacione sekrete me Rusinë. Clinton, kundër Trump

Donald Trump ka mbrojtur atë që e cilëson si të drejtën e tij absolute për të ndarë të dhëna me Rusinë, ndërkohë që dy zyrtarë të lartë të administratës së tij, këshilltari i Sigurisë Kombëtare, Herbert Raymond McMaster, dhe Sekretari i Shteti, Rex Tillerson, u përpoqën t’i hidhnin poshtë si të pavërteta raportet e medieve amerikane, sipas të cilave, kreu i Shtëpisë së Bardhë u ka përcjellë informacione tepër sekrete zyrtarëve rusë gjatë një bisede në Zyrën Ovale.

“Si president desha të ndaj me Rusinë, dhe kam të drejtën absolute ta bëj një gjë të tillë, fakte të lidhura me terrorizmin dhe sigurinë e fluturimeve ajrore. Janë disa arsye humanitare, përpos kësaj, dua që Rusia ta përshkallëzojë luftën e saj kundër ISIS-it dhe terrorizmit”, thuhet në mesazhin e Trump.

Raporti i “Washington Post”, i përcjellë më pas edhe nga “New York Times” e media të tjera, pretendon se Trump ka nxjerrë informacione të fshehta lidhur me një komplot të Shtetit Islamik, të përqëndruar – sipas shkrimit, – te përdorimi i laptopëve në avion.

Të dhënat e nxjerra nga presidenti, sipas “Washington Post” mund të vënë në rrezik një burim zbulimi me rëndësi të madhe lidhur me ISIS-in, si dhe mënyrën me të cilën ishte siguruar ai informacion.

Lëvizja e Trumpit, në thelb nuk është e paligjshme, sepse presidenti amerikan e ka autoritetin për të ndarë informacione, edhe nëse konsiderohen sekrete. Por lëvizja është kritikuar ashpër nga demokratët, e ka shtyrë edhe vet eksponentë të Partisë Republikane, të kërkojnë shpjegime.
Një diplomat i lartë i NATO-s, i cituar nga “Reuters”, mësohet të ketë thënë:

“Nëse është e vërtetë, kjo ka për ta lëkundur shumë besimin e aleatëve, që edhe kështu shqetësohen nga ideja e ndarjes së informacioneve më delikate”.

Clinton, kundër Trump. Zyrtarizon lëvizjen “Përpara së bashku”

Hillary Clinton ka nisur zyrtarisht rezistencën ndaj presidentit Donald Trump. Ish-kandidatja për presidente e Shteteve të Bashkuara ka krijuar një organizatë të re politike, synimi i së cilës është të nxisin shtetasit amerikanë të përfshihen në politikë dhe të mbështesin grupet që kundërshtojnë Trumpin nga larg.

Lëvizja “Përpara së bashku” e rikthen kështu praktikisht ish-Sekretaren e Shtetit në arenën politike të vendit, pas disfatës përballë miliarderit republikan në presidencialet e nëntorit.

“Nga marshimi i grave drejt aeroporteve, ku komunitetet i mirëpresin emigrantët dhe refugjatët, deri te takimet në hollet e bashkive, amerikanët po flasin e po e ngrënë zërin e tyre më fort se më parë”, shkroi ajo në një “e-mail” drejtuar mbështetësve të vet.

“Sfidat, me të cilat përballet vendi, janë reale, – shton Clinton. – Nuk përshkruhet me fjalë ajo që mund të arrijmë, nëse do të hyjmë në betejat e së ardhmes me pasionin dhe vendosmërinë që ndiejmë sot”.

Demokratja 69-vjeçare përmendi 5 grupe me prirje majtiste, që do t’i mbështesë lëvizja e re. “Organizata, – sqaroi ajo, – është e përkushtuar ndaj avancimit të atij vizioni që fitoi 66 milionë vota në zgjedhjet e fundit”. Shifër kjo, që i referohet qartazi fitores së saj me votë popullore ndaj faktit. “Ky fakt vazhdon ta irritojë së tepërmi presidentin Trump”.

Zëdhënësi i Komitetit Kombëtar Republikan, Michael Ahrens e kritikoi lëvizjen e Clintonit, e tha se po të ishin të zgjuar, demokratët do ta kuptonin se është koha për të lëvizur përpara pa ish-Zonjën e Parë.


*****

Për shkak të tendosjeve mes NATO-s dhe Rusisë, aleanca ka nisur një kurs të ri. Po cili do të jetë pozicioni i Evropës në këtë kontekst?

Planet për reformimin e NATO-s ekzistojnë prej dekadash. Por qëndrimet e paqarta të presidentit amerikan, Donald Trump për rolin e Aleancës kanë rrënuar shumë përfytyrime të evropianëve. Përveç kësaj, Trumpi i cili e quante NATO-n të vjetëruar, ka kërkuar prej anëtarëve të saj që të shtojnë të dhënat për sektorin e mbrojtjes dhe ka sinjalizuar më shumë izolim në politikën e jashtme amerikane. “Është NATO vërtetë e vjetëruar? Absolutisht!” Jack Matlock, një nga ish – ambasadorët e fundit amerikanë në Bashkimin Sovjetik dhe autor i shumë librave për kohën e Luftës së Ftohtë, për Deutsche Wellen shpjegon: “NATO është themeluar për të evituar ndonjë sulm të Bashkimit Sovjetik ndaj Evropës Perëndimore. Rusia nuk mund të matet me pjesën tjetër të Evropës apo t’i dominojë ato. Ndryshe nga Trumpi, Matlock beson se ngritja e aftësisë së mbrojtjes do të ishte një hap në drejtim të gabuar.

“Është një iluzion i rrezikshëm të mendosh se konfliktet tona mund të zgjidhen përmes një gare ushtarake”, thotë Matlock, i cili e ka prezantuar SHBA-në në Moskë nga vitit 1987 – 1991. Në kohën e presidentit Ronald Reagan ai kishte një rol vendimtar për uljen e tensioneve të atëhershme mes Bashkimit Sovjetik dhe Perëndimit.

“Problemet ushtarake mes NATO-s dhe Rusisë sot më kujtojnë lojërat gjeopolitike të forcave të mëdha në vitin 1914”, kujton Matlock kohën në prag të fillimit të Luftës së Parë Botërore dhe pyet: “A thua fuqitë e mëdha nuk kanë mësuar asgjë nga historia?”

Ngritja e Gjermanisë

Pas themelimit të NATO-s në vitin 1949, sekretari i parë Hastings Ismay tha se për shkak të partneritetit “Rusia duhet të mbetet jashtë, amerikanët brenda ndërsa Gjermania poshtë”. Tani kur BRSS kaherë nuk ekziston dhe amerikanët po e rimendojnë rolin e tyre, Gjermania është ngritur në një prej fuqive më të mëdha ekonomike, ka marrë rolin udhëheqës në BE dhe është shndërruar në rrafshin diplomatik në një Global Player.

Por gjermanët ende janë të pakënaqur me faktin që çështjet e sigurisë drejtohen nga të tjerët, thotë Joachim Bitterlich në intervistë me DW. Në fund të viteve 1990-të ai ishte ambasador i Gjermanisë në NATO ndërsa më vonë edhe këshilltar i kancelarit Helmut Kohl dhe një prej autoriteteve më të njohura diplomatike të vendit.

Tani kur qëndrimi i SHBA po ndryshon, fuqitë evropiane duhet të marrin një rol më të fuqishëm në çështjet e mbrojtjes, thotë Bitterlich. “Trumpi ka thënë se NATO është vjetruar. Ne tani mund të diskutojmë se çfarë do të thotë kjo, por unë do të thosha se aleanca ka nevojë për reformim”, shton ai.

Përgatitjet për vizitën e Trumpit në maj

Uashingtoni nën presidentin Trump do të shtojë presionin ndaj aleatëve që të shtojnë mjetet financiare për mbrojtje, që ndoshta nuk përjashton edhe mundësinë e ndërhyrjeve në afërsi të BE, mendon Bitterlich.

Në shtigje afatmesme pritet të vazhdojë trendi i forcimit të evropianëve brenda NATO-s. Bitterlich thotë se Gjermania për shkak të ngarkesave nga historia do të ishte shumë e interesuar që Franca të merrte rolin udhëheqës në çështjet ushtarake. Detyra e parë e evropianëve është përgatitja e vizitës së parë të Trumpit në maj të këtij viti, në samitin e G7 në Itali dhe samitin e NATO-s në Bruksel. Këtu bën pjesë edhe hartimi i një plani për ngritjen e aftësive të mbrojtjes së vendeve evropiane. Përveç kësaj duhet hartuar plane edhe për njësi dhe struktura të përbashkëta komanduese, më shumë specializime dhe programe të përbashkëta armatimesh.

“Në këtë kuptim, besoj se bisedimet për një ushtri të përbashkët nuk janë edhe aq të pakuptimta”, thotë Bitterlich: “Ne gjithmonë do të bashkëpunojmë me SHBA, por ne duhet të marrim përgjegjësi më shumë, që do të thotë se duhet të jemi më të fuqishëm dhe më efikas.”

“Ide marrëzi”

Turbulencat politike mes SHBA. BE dhe Rusisë vijnë në një kohë jo të mirë: “trupat amerikane janë stacionuar në afërsi të kufirit me Rusinë, dhe të dy vendet janë duke rritur arsenalet e tyre bërthamore. Moska aneksoi Krimenë në vitin 2014, ndërsa NATO ka ngritur nivelin e gatishmërisë. Rusia fajësohet për dërgimin e trupave në lindje të Ukrainës, ndërsa SHBA ka dërguar muajin e kaluar mijëra trupa dhe qindra automjete të blinduara në vendet afër Rusisë – Poloni, Hungari dhe Rumani për të evituar ‘agresionin rus'”.

Por Bitterlich dhe Matlock pohojnë se Rusia nuk do të sulmojë NATO-n. “Rusia nuk do të sulmojë asnjë vend fqinj, anëtar të NATO-s dhe nuk do të rrezikojë në asnjë mënyrë futjen e SHBA në luftë kundër Rusisë”, pohon Matlock: “Kjo do të ishte një ide marrëzi.” Matlock thekson se forcimi i bazave ushtarake në lindje nga NATO shkel marrëveshjen me Rusinë se SHBA nuk do të mbajë trupa në Lindje.

Kaukazi dhe Ukraina – linjat e kuqe të Putinit

“Baltiku për Putinin është i humbur”, thotë Bitterlich: “Ai nuk është vërtetë i interesuar për këto vende dhe kjo vlenë edhe për Poloninë”. Putin ka bërë të ditur se linjat e kuqe janë në Kaukaz dhe në Ukrainë. “Mendoj se amerikanët dhe evropianët që nga fillimi i shekullit kanë bërë tepër gabime ndaj Rusisë. Ato e kanë vlerësuar gabimisht Rusinë dhe pa nevojë i kanë bërë presion. Ato nuk kanë dëgjuar paralajmërimet për shkak të ekspansionizmit të NATO-s në çështjen e Gjeorgjisë dhe Ukrainës. “Amerikanët kanë bërë shumë gabime psikologjike. Obama e ka përshkruar Rusinë si një ‘fuqi rajonale’. Edhe evropianët e kanë sjellë Rusinë në një gjendje të pamundur në çështjen e Ukrainës”.

Bitterlich mendon se NATO ka ardhur në një moment kur duhet të ndërtojë raporte më të arsyeshme me Rusinë. “Kjo nuk do të ndodhë gjatë natës. Disa gjëra kërkojnë kohë për të ruajtur fytyrën e të dy palëve, por vullneti ekziston. Amerikanët me Trumpin do të përpiqen që të gjejnë një rrugërrugën për tejkalimin e problemeve, që do të ishte mirë për evropianët.”

Ndërsa Matlock mendon se “siguria e Evropës nuk varet nga SHBA”. Nëse evropianët, duke përfshirë edhe Rusinë, vendosin që të rikthejnë zhvillimet tragjike nga e kaluara dhe të luftojnë kundër vete, atëherë nuk mund t’i shpëtojë as SHBA”. Por Matlock nuk e beson se kjo do të ndodhë.

“Unë dua të shtoj se Evropa nuk është e plotë dhe paqësore pa Rusinë apo me Rusinë si armike.”