NËNA IME...
Do t’ju them një fshehtësi,
gjer tani askush s’e di.
Kemi qenë në vështirësi,
s’kishim bukë në shtëpi.
Kishim kazmë dhe lopatë
dhe at’ çikën bukë thatë.
Dhe punonim ditë e natë,
zbathur, lagur gjer në palcë.
Kur nga lart vetëtinte,
fushave qe nëna ime.
Kur shiu nuk pushonte,
nëna nën të punonte.
Tërhiqte këmbët osh e zvarrë,
se nga puna i qenë çarë.
Dukej qartë s’kishte jetë,
syrgjyn nëpër kamp të shkretë.
Shkonte nëpër diell të nxehtë,
t’na ushqente, hej medet!
S’ishim pak, por ishim pesë,
donim bukë çdo mëngjes.
Dhe kur bosh ishte sofra,
qante nëna, qante motra.
Qanim të gjithë menjëherë,
çfarë të bënte nënë e mjerë?!
I qëndronte pranë loti
dhe besim i madh te zoti.
S’kishim shtëpi as çati,
na i rrënoi regjim i zi.
Në kazerma ishim mbledhur,
mijëra vetë si lecka hedhur.
Binte çanga që pa gdhirë,
të gjithë strukur dhe mërdhirë.
Dikush n’ ethe pa shërim,
tjetri kollej pa pushim.
Qanin të gjithë pa mbarim,
nga një i ashpër trajtim.
Fyerje, sharje, poshtërim,
për çdo ditë e çdo agim.
Ne fëmijë në internim,
s’njihnim lodra as gëzim.
S’ dinim ç’ ish gazi hareja,
aq më tepër ç’ishte feja.
Rriteshim nga pak përditë,
Uria na i errte sytë.
pinim ujë pusesh batak,
ku bënte zhaba kuak.
Epidemia anembanë,
tuberkulozë sa shumë vanë.
Vajti edhe motra ime,
që ish yll në flakërime.
E brishtë ish si zanë mali,
e bukur lule behari.
Në mes dritës errësuar,
sytë e kaltër perënduar.
Sa kish mbushur pesëmbëdhjetë,
kishte bërë shumë përpjetë,
rritur në kampin e shkretë,
rritur, rritur me thërrime,
që i mblidhte nëna ime.
Tani s’ kish as shpresë as jetë,
tuberkulozi po e vret.
Sytë e kaltër të thelluar
nga një lot i turbulluar.
Që s’e mposhte dot regjimi,
kishte karakter prej trimi.
Dhe sëmundja po e merrte,
vajzën trime dhe rebele.
Më në fund shkoi në spital,
ethe, ethja pa ju ndarë.
Edhe thikat mbi të ranë,
mbi të brishtin trup që s’mban,
mjekët bënë provën e parë.
loti rrodhi anembanë,
vajza s’kishte njeri pranë.
Nëna ish e izoluar,
me shpirt e zemër copëtuar,
veçse lotin kapërdinte,
e për vajzën asgjë s`dinte.
Ngrihej herët që pa gdhirë
edhe pse ish errësirë,
lutej para perëndisë,
që t’i kthehej vajza mirë.
Dhe në fund merr një haber,
se mushkëritë ia kishin prerë.
Vonë haberi vjen në terr,
nga një frikë, nga një tmerr.
Ku qe loti asaj nate?!
Britma kuje pas mesnate.
Dhe kazerma seç rënkoi,
nëna lot shpirti lëshoi.
Që pa gdhirë u nis për punë,
ish mallkuar dit’ e shtunë.
Rrugën e lau me lot,
dhe iu lut të madhit zot,
vajzën t’ia kthente në shtëpi,
me faqet trëndafili.
Se e prisnin në kazermë
dhe katër fëmijë të tjerë.
Zot, o zot! O perëndi!
ma kthe vajzën përsëri,
është pa rritur Zot, e di?!
Ka prerë brinjë dhe mushkëri,
dhe s’ka pranë asnjë njeri.
Me krah lajmi fluturoi,
anembanë kampi gjëmoi,
i ri e i vjetër vajtoi,
vallë sykaltra mbaroi?!
Sepse s’kishte kurrë qetësi
nga ai regjim i zi,
që turrej me aq tërbim
mbi foshnjat pa mëshirë.
E bukura motra ime,
Po dergjej nëpër agime.
Humbi në sanatoriume,
Panjohur jet’e gëzime.
Kishte freski mëngjesore
dhe puhinë pranverore.
Kishte syrin lotuar,
bukurinë lulëzuar.
Ishte porsi trëndafil,
mbyste thellë bukurinë.
Sykaltra me të madhen plagë,
askush nuk mori dot shpagë.
Pafundësisht zemra më dridhet
dhe loti në grykë më mblidhet.
Për të shtrenjtën motrën time,
Që tretej n’ sanatoriume.
Xhelatët dukeshin pareshtur,
gjithkënd mbyste ankth i heshtur.
Kur dukeshin me aq nxitim,
egërsinë kishin vështrim.
E shtrenjtë më ish nëna ime,
lau rrugët me lot e dhimbje,
kishte lindur për mundime.
Kish mundim e brengë pa reshtur,
fshihte lotin e pa heshtur.
Kishte hidhërim e plagë,
por fjalën e kish t’ artë.
Të falem sot o nëna ime,
për at’ jetë, për ato dhimbe!
Të falem dhe ty, o motra ime,
parajsa qoftë streha në përjetësime!
ELEGJI
Këngë malli
Kushtuar dashurisë sime “GANO”
Afroj data, afroj dita
Plot një vit që ti më le,
Për çdo ditë në lot u mbyta
Malli nga vendi më ngre!
Larg nga ty unë s’mund të rroj
Larg nga buza që më puthi,
Vitet plagë s’i harroj
Dhimbja për ty më këputi!
Kishim diell në zemrat tona,
Kishim kopshte me blerim
Lule blini plot aroma
Trëndafila pa mbarim!
Vitet tona zjarr në qiell
Ditët tona mbushur flakë!
I kërkoj dhe rrotull sillem
Sepse malli më përflak.
Flas me ty me lot në vargje
Loti s’më lë në harrim,
Zoti ty të mban në paqe
Mallit tim, ç’t’i bëj tani?
Shpirt, ta dish, pa ty në jetë
ditët më kthehen në ferr!
S’e pranoj, s’është e vërtetë
Se ti s’kthehesh dhe një herë!
Shpresa është drit` e pashuar
Ti do t’kthehesh në pranverë!
Bashkë me gjethin lulëzuar
Trëndafil si asnjëherë!
Një vit plot që po robtohem
Nuk po lë gur pa lëvizur,
Derë më derë unë kam trokitur
Nuk e di, tek unë, je nisur?
Po të pres me shpirt e mëndje
Shpresa për një kthim më mbetet,
Të shoh unë buzëqeshjen tënde
Për një kthim shpresa s’më tretet!
Oh, ti thua:- a ke kërkuar
Shpirti im, që unë të kthehem?
-Kam trokitur portë e qiell
Lutjen time kam dërguar.
Lart lutjen e kam dërguar
Lart në qiell, më beso!
Me lotët bashkë shoqëruar
Ia kam lënë Atij në duar.
I jam lutur shumë për ty
Dhe i them: vëj dorë në zemër,
O ma kthe Ganon në gji
O më kthe dhe mua ëndërr!
E madhe plagë s’gjen shërim
As me vargjet, se janë tharë
Dhe s’çoj dot as në harrim
Lotin që peng më ke marrë!
Ti ke thënë që jam poete
Dhe kam mposhtur shumë furtuna,
Ja, s’dal dot unë nga kjo gjendje
Për ty rreh zëmër e mëndje!
Lutje sa shumë kam dërguar!
Shpirti më shkon gjer në re!
Më mbyt ndjenjë e paharruar
Zot pse rroj unë përmbi dhe?
Pres po vjeshta s’ka përgjigje!
Dhjetor i shkuar s’është larg,
Lot e dhimbje për ditëlindje
Tetor i im qe lot e plagë!
Gota më ngriu te dora
Kur më thanë për rreth:gëzuar!
Përmes lotit dy fjalë nxora:
Toke Gano!-thashë-gëzuar!
Unë të pashë ulur pranë meje
Ashtu si një vit më parë,
-Ashtu zemër, gotën ngreje!-
Ti më fole zjarr e mall.
Unë të ndjeja nëpër sy,
Thellë në zemër u drithërova,
Se zëri yt qe po ai,
Po ai që dashurova!
Me forcë zemre dashuria
Si viti që lamë pas,
Në tavolinë aq sa ishim
Vetëm ti ishe plot gaz.
Natën e ditëlindjes sime
Kur unë vonë rashë në shtrat,
Ti në gji sa më shtrëngove
-Jam me ty- the- në çdo hap!
Hapa sytë nata qe pus!
Dorën zgjata të të prek!
-Zemër- the, të kam mbi buzë
Hap pas hapi ty të ndjek!
Më qetësonje mua gjatë
Kur më thoshe: shpirti im!
-Shpirti im, the: ditë e natë
Terrin ti ma bën shkëlqim.
Atë puthjen tënde ndjeva,
Ndjeva shpirtin dallgëshumë,
Eh, o Zot! Sa shumë kujtova
Se me mua qe në gjumë!
Kur vjen ti një dritë më ndez
Thellë në shpirt më bën hyjni!
Më jep forcë e më jep shpresë
Që të ec unë përsëri.
Kam një vit që un` kam heshtur
Dhe pena më është tharë,
S’të vjen keq sa shumë jam tretur
Loti fort që më ka ngarë?!
Po ku është kjo pena ime?
Porsi gjethe fishkur larg,
Oh, ka ngrirë si zemra ime
Shpirt im nuk ka më varg!
Do shkojnë ditë do bëhen vite
Pena ime s’do flasë më!
Aty hesht dhe jeta ime
Sepse gjysëm është pa të!
Mund të shkruajë gjysma ime
Kur gjysma tjetër, s’është më?
Vijnë në mend veç ca kujtime
Gjysma, gjysma dhe asgjë!
Vargjet s’lidhen mungon çelësi
Mungon çelësi dashurisë
Oh, ky çelës, më kish hapur
Gjthë dyert e poezisë.
Asnjë portë s’më kishe mbyllur
Çelësi im i dashurisë!
Asnjë ndjenjë s’më kishe ndrydhur
Ti o dielli lumturisë!
Them: do zgjohet pena ime
Thellë me dhimbje në lëndim,
Që të shpreh unë ndjenjën time
Gjer në lindje-perëndim?
Do të shpreh lotin e zjarrtë
Që pikoi aq fort për ty,
Do t’i shpreh unë plagët qartë
Që më dhembin pa kufi.
E shikoj që vargu s’ecën;
S’di të shkruaj si më parë!
E kuptoj, të gjitha ngecën
Aty te një vit më parë!
Thashë, i more ti me vete
Forcën, muzën, jetën time?
Sa e zbrazur paskam mbetur!
S’shoh asgjë në veten time.
Aty te një vit më parë
Shpirt e zemër m’u copëtua,
Se të desha si e marrë
Ndaj dhe shpirti s’u shërua.
Kur shoh hënën lozonjare,
Në mes yjesh të gjej ty,
Fluturojmë n’qiell e paqe
Të pushtuar gji më gji.
Ti je drita n’qiell me paqe
Ti je zemra larë në flori,
N’ hapësirat lart më lart
Gjejmë fole unë edhe ti!
Dashurinë dhe besën tënde
do ta ruaj si të vetme,
Oh, qe zgjimi i një ëndrre,
Qe zgjimi i treqind netëve!
Nga ky zgjim ndjeva shumë dhimbje
Ku je shpirt buza më thahet,
Të kërkoj në tokë e qiej
Të kërkoj shpresa s’më ndahet!
Dashuri sa shumë të dhashë!
Ndaj s’më hiqesh kurrë nga jeta,
Në sytë e tu jetën pashë
Rruzullit është e vërteta!
Po ku ece dhe ku shkele
Gjurmë të arta ti ke lënë!
Trim mbi trimat, ndër apele
Dot s’të morën nëpërkëmbë!
Vinin vuajtjet dallgë e fortë
Nëpër kampin e mallkuar
Ti qe trim me besë të plotë
Si për shok’ edhe për mua.
Ngushëllonim njëri tjetrin
Dorë për dore në t’ gjera fusha,
Në stuhi kërkonim diellin
Për fjalë të lirë na thahej buza!
Na mungonte pikë e ujit!
Na mungonte buka thatë,
Gjer në shpirt vinte pickimi
Korb i zi bëhej agimi!
Por në shpirt ne mbollëm lule
Rininë tonë e zbukuruam!
Thellë në shpirt na vinte libri
Thellë vargjeve kënduam!
Tmerrin e kthyem në këngë.
Qemë të rinj dhe të pa thyer,
Djem e vajza anë e kënd
Aromë fushe lulëzuar!
Këngët tona kishin flakë e zjarr
Rreze shpërthimi pafund,
Tani ato këngë o shpirt, o mall
I kërkoj po s’i gjej kund!
Mbeti rinia e freskët mes flakëve
Me ngjyrat e trëndafilit rozë,
Do ta qaj dashurinë mes plagëve
Do më dhemb për jetë e mot.
Mbeta tani si statuj’e trishtuar
Gjithçka më ka ngrirë mbi buzë;
Kërkoj zjarrin, është i pashuar;
Kërkoj diellin thellë në furtunë.
E imja zemër, sa varfanjake!
Kërkon gjysmën që s’është më!
Sillet rrotull po s’di ku qahet
Hesht pastaj, e s’ndjehet më.
Mos më qeshni, më përqeshni
Kërkoj gjysmën që më shkoi,
Kërkoj netët që buzëqeshnin
Kërkoj rrezen të më ngrohë!
Eh, moj zemër sa s’pëlcet
Nga një dhimbje e vërtetë,
Nga një shpirt që u bë erë
Ah, shoh dimër, s’ka më verë!
Eh, o miq sa shumë kam mall
Kam një vit e mbyllur rri!
Nuk e di nëse jam gjallë,
Shpirt e zemër plot sfili.
Nëpër qiell, n’ato dallgë
Përmes detesh të kërkoj,
Ti o gjysmë më mban gjallë
Se pa ty unë s’mund të rroj!
T’kërkoj ty si yll mëngjesi!
Gjysmën time porsi hënë,
Kërkoj jetën që na ndezi
vallë ku shkuan, vallë ç’u bënë?
Vjen dhe dimri me dëborë
Gjysma ime vallë ka ftohtë?
Çdo gjeth vjeshte si kurorë
Një nga një bëjnë mburojë!
Loti vallë pse s’bëri punë ?
Që kam derdhur ditë e natë!
Ndoshta ka krijuar lumë
Në kët’ shpirt që ndihet thatë!
Dashuri, sa shumë kujtime
Aromë fushe mbete ti,
Po ç` ti bëj unë zemrës sime
Në këtë dimër plot stuhi?!
Nëpër shtrat akull e ngrirë
Ja, pres gjysmën të më vijë,
I mbyll sytë endem në ëndërr
Vjen ti shpirt dhe shtrati ndri.
Dua ta kthej jetën ëndërr
Aty zemrën kam vullkan,
Aty zemra rreh beng, beng
Aty zemrat puthen mall.
Mbrëmjen e ditëlindjes sime
Ti më erdhe fluturim,
Më dhe gaz e shumë kujtime
Më dhe forcë e përtërim!
Natën e ditëlindjes sime
Pranë më erdhe si gjithmonë,
Më dhe prush e drithërime
Më dhe dashurinë në dorë!
Ç’të vajtoj unë vallë më parë
Ëndrrat që dogjëm të dy?
Apo fushat anembanë
Që punuam unë e ti?!
Grurin kur valëviste era
Ëndrrat tona pa mbarim,
Flladin kur sillte pranvera
N`tonat zemra pa harrim?
Miqt` e mi, lotin po mbledh
Që rrëshqet nëpër fytyrë,
Më ka gërryer eh, sa thellë
Shpirtin, zemrën pa mëshirë!
Që të dy sa shumë kërkuam
Nëpër kopsht të dashurisë;
Gushë më gushë ëndërruam
Një ditë të bukur të lirisë!
Kjo dashuri ishte e madhe
Se thellë në shpirt kishe liri!
Nga trysnitë ti s’pyete fare
O trim më mbylle oh, në zi!
Trim mbi trimat rinia jote
Dhe pse ishim në dënim,
Ah, ta dish, më pushtonte
Hapi yt në internim!
Tundej fusha dhe tundej mali,
Kundërshtonte Gani djali!
Trim Gashjan me fletë prej ari
ti s’ ju trembe kurrë dushmanit.
Vije nga familje prijësish
S’kishte pse të trembej syri
Ti hero me rrënjë lisi
I madh mbete, Gani trimi!
Kushtuar dashurisë sime!
SHTEGTUAR
Si zogu shtegtar po nisem nëpër vise
Prishur ma kanë folenë në atdhe!
Kokë ulur krahë këputur e pendë rënë
Rëndë në zemër një gur të vënë.
Kaloj dhe kontinente shuar shprese
Më kot kërkoj një fole që s’më nxeh,
Me kohë një fole që e pata ndërtuar
Ndërtuar e kisha në timin Atdhe.
Eh, atdheu im, e di që je lodhur
Pranverë dua të bëhem për ty dhe në eter,
Më beso! Me ty në krah për ditë po endem
Me ty në jastëk kryet dua të vë.
Ah, atdhe, atdhe sa madhështore fjalë!
Dhe dheun, dhe gurin sa të ëmbël i ke!
Si toka pranverën në krahë do të mbaj
Që ti të rritesh, të rritesh, i imi atdhe!
Atdhe, pa çka që ma ke prishur folenë,
Dhe pse askund nuk ka një shtrat për mua!
Ta dish! Unë gjithmonë ty do të dua
Si dhe një copë plisi t’më kesh rezervuar!
TRONDITJE
Duke kërkuar Hygoin në raft
Ngriva kur hapa një libër,
Qe shkruar kohë më parë
Një autograf përsipër.
E hapa qe fletore
Dikur hedhur në raft,
Në faqen e parë
Qe mbushur
Me kujtime e mall.
Lexova një, lexova dy
Dhe ngriva mbi një mbishkrim,
E njoha, më gërvishti në sy
Më shtrëngoi në fyt
Më ngau në gji.
U futa thellë fjalëve
Që i lexova dhjetëra herë,
Vallë ke harruar
Që ke lënë një mbishkrim
kaq të thellë?
Dhe lexoj me dhjetëra kujtime
Të rinj e të vjetër,
Mes tyre ah sa shkrime
Por ky s’ngjan me asnjë tjetër!
Lexoj e rilexoj këto fjalë të nxehta
Dhe kthej kryet më një anë,
Se s’dua as vetja
T’më shoh lotin e vrarë!
Ti je këtu mes rreshtave
Dhe mes shkrimit më shikon mua,
Ky shkrim po mi thotë të tëra
Ato që s’ke mundur t’mi thuash.
U preka këtë mëngjes pranvere
Më ngeci mendimi në fyt
Dhe lotin gëlltis.
Ti ke mbërritur që dikur
Thjesht në shtëpinë time,
Pse qe fshehur kaq vite
Raftit e s’më dilje?
Ti je këtu me mua
Më flet në fletën e shkruar,
Zërin të dëgjoj tek thua:
Jam këtu ndër librat e tua.
Lexoj e lexoj mes lotit
Shkrimin e njoh, je ti!
Pse ma ke lënë kaq fshehur
E unë e gjeta tani:
“Me shumë dashuri Kur ta hapësh
Do t’kujtosh takimin e parë…
Besoj se jemi të lumtur
Këto çaste që u pamë!”
E lexova dhe ulem e goditur
Ku të të mbaj më thuaj,
Në zemër a në duar?
S’KA SHTRAT PËR MUA N’ATDHEUN TIM
Sa shumë të desha e të dua
Oj e bukura mëmë Shqipëri!
Ti s’më deshe asnjëherë mua
M’trete baltërave n’ internim.
Që fëmijë për ty punova
Fushat t’i mbolla me grurë,
Kanale të thella të hapa
Që ty mos të mbyste ujë!
Myzeqenë ta zbukurova
Oh,ta qëndisa me blerim,
Të tëra shërbimet t’i bëra
Tamam si një bijë e mirë!
Po ti mëmë ç’bëre për bijën?!
Në fund e flake në mërgim,
Dhe dua të vij mikeshë një natë,
S’ka shtrat për mua n’atdheun tim!
MOS U MËRZIT
Mos u mërzit, më the një herë
Dhe po s’erdha do të them,
Pranë teje do të jem
Kur çel gjethi në pranverë.
Dhe kur dimri të trokasë
Pranë teje jam plot gaz,
Kur të vijë moti vjeshtak
Unë shpejtoj e më ke pas,
Dhe kur vitet do të ndërrohen
Unë pranë teje do gëzohem,
Kur të shoh se leu dielli
Do dëgjosh melodi fyelli,
Do të shkosh te burimi
Do lash sytë me ujë floriri,
Pastaj do të shfaqem unë
Plot pasion e si askurrë,
Do jem kthyer nga shtegtimi
Nga sytë do të ikë trishtimi,
Do t’afroj kudo qetësinë
Që ta ndiesh dashurinë,
Do të ngas dhe thellë gjinjtë
Siç dinë veç dashuritë,
Vashëz moj, o varg i lirë
Të bëj be për perëndinë,
Sa herë do gjëmojnë retë
Vetëtimat dhe rrufetë
Do dremisësh qetë, qetë
Se në shtrat do të jem unë vetë,
Në të bukurin kraharor
Do të shkrep si një uror,
Pafundësinë do të shoh
Çdo qelizë ti më trazo
Frymëzimin më përço.
Puthjet ëmbël do të ngas
Plot pasion shend edhe gaz,
Nuk do jetë një gaz i rremë
Por i bukur si ngaherë,
Do na vijë në sy gëzimi
Perlë ty do t’vijë shkëlqimi,
Ndaj o e bukur e shtrenjtë
Ruaj dashurinë e shenjtë.
Në thellësitë e shpirtit tënd
Aromë ndjenjash anekënd.
Kur të vij unë natën vonë
Trokth`i kalit do t’ gjëmojë,
Portën mos e mbyll me lloz
Do të kthehem me doemos,
Do t’vij në këng’e ligjërime;
Në vargun tënd o shpirtja ime!
APO S’BËHEM FLAKË E KUQE
Përmbi mua seç vërshon
Atëherë nata kur pushon,
Ndaj dhe sulem nëpër terr
Që të rri me ty njëherë,
Se po tretem si qiri
Që e ndeze ishe ti.
Apo s’bëhem flakë e kuqe,
Edhe buzët si burbuqe!
Gjoksi ngrihet hidhet vetë,
Diç nga brenda se ç’ bërtet.
Rruzullimi prush e flakë
Thua digjet pak nga pak!
Puthja jote porsi shpuzë
Që nga larg më djeg mbi buzë.
Shpirt o shpirt mos humbim kohë
Është e shtrenjtë ti mendo,
Dashurinë që kemi ne
Mund ta ndërrojmë veç për atdhe,
Thua tjetër ka mbi dhe
Epsh e ndjenja si tek ne?!
Dashuri kaq e munguar
Nuk do ketë të krahasuar!
Pylli thellë i përvëluar
Me ca thëngjij të pashuar
Nga një zjarr i paharruar.
Lër tek unë psherëtimën
Bashkë me trupin e me frymën,
Ti mos shko me tjetër grua
Se ngado shkon më gjen mua,
Trëndafil të lulëzuar,
Si një zanë të zbukuruar,
Sirenë deti përvëluar,
Puthu, puthu pra me mua!
Si shpagim këtë e dua,
Me ditë-net të numëruar
Zemër pus e thelluar
Eja shpirt i dashuruar
Mos më lër gji trishtuar
Jam e ngrohtë s’jam nguruar!
Me sy t’pastër porsi qielli
Që më ndezin për së thelli,
Pa mëri pa shenjë tmerri
Që të dua për fjalë nderi
Që mbulojnë këtë rrafshinë
Tejpërtej përmbi kodrinë!
Si gur zalli dot unë s’rri
Baras natën në qetësi
Nxitoj shpejt e vij tek ty.
Se n’mes gjirit ty të ndjej
Tek të flas e tek më ndjen.
Se s’është joshur dashuria
Osh i merr ndjenjat e mia
Si në dimër dhe në verë
Dhe kur godet e bardha erë
Aromë fushe plot pranverë,
Aromë gushe si një herë
Sepse brenda gjithçka gjen,
Buzë liqenit porsi mjellmë,
Do ta gjesh pranverën zgjuar
Lule shpirti lulëzuar
Lule, lule krejt rrethuar,
Atë zjarr, atë vlerë
O Zot, o Zot!
Nuk jam e mjerë!
