: Gonxhe Bojaxhiu(26 gusht 1910-5 shtator 1997)

:

Gonxhe Bojaxhiu e njohur si Nënë Tereza,Lindi në Shkup, të Shqipërisë te pushtuar prej Perandorisë osmane, sot Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë, më datë 26 gusht 1910. 

Një ditë pas lindjes u pagëzua në kishën e Zemrës së Krishtit nga famulltari i atëhershëm dom Zef Ramaj, ditë të cilën ajo e llogariste si datëlindjen e saj. 

Gonxhja ishte fëmija i tretë i Kolë Bojaxhiut me origjinë nga (Rrethi i Shkodres) dhe e Drane Bojaxhiut (mbiemri i vajzërisë Barnaj) nga Novo Sella e Gjakovës. Kola dhe Drania patën 5 fëmijë, dy nga të cilët u vdiqën në fëmijërinë e hershme.

Frikë të madhe kishte nënë Drania se mos Gonxhja i vdiste menjëherë pas lindjes, sepse me trup dhe shëndet dukej e dobët. Gonxhja kishte një vëlla dhe një motër.

 Vëllai quhej Lazër Bojaxhiu dhe studioi në Grac të Austrisë në Akademinë Ushtarake, por për shkaqe politike emigroi qysh herët në Itali, kurse motra quhej Age Bojaxhiu. 

Babai i saj merrej me tregti dhe mblidhte në shtëpinë e tij artistë dhe patriotë shqiptarë. Shkupi i merret Shqipërisë prej Maqedonisë me 1 Janar 1918 në bazë të traktatit të Versajës. 

I ati, që ishte i përfshirë në lëvizjet politike të asaj kohe, vdes në vitin 1919 kur ajo ishte 8 vjeçe.

Gonxhja mësimet e para i mori në një shkollë shqipe në Shkup, ku po ashtu e kreu dhe gjimnazin, por në gjuhën serbo-kroate. Pasionet e rinisë së Gonxhes ishin tre: të bëhej mësuese, të shkruante dhe recitonte poezi dhe të kompozonte e të luante muzikë. Emrin “Tereza” e mori kur ishte 18 vjeçe dhe u dorëzua murgeshë.

Nënë Tereza u largua më 26 shtator 1928 nga Shkupi në drejtim të Dublinit, Irlandë.

 Prej kësaj dite, nënë, bijë e motër nuk do të shiheshin më kurrë. Më 12 shtator 1928, Gonxhja kishte shkruar këtë letër drejtuar tezes së saj:

“Shkup 12. 09. 28 E dashura Teze Lis! Më 26 të këtij muaji po nisem prej Shkupit. S’po mund mos me ju shkrue dy tri rreshta për juve. Lamtumirë, e deshiroj që Zoti t’ju nap gjithshka që ju deshron zemna. Dua t’ju fal gjanat ma të përzemërta, Gonxhja”.

Ky ishte momenti kur ajo u nda përfundimisht me familjen dhe vetëm pas 30 vitesh, do të takohej me të vëllanë, Lazrin.

 Kurse nëna Drania dhe motra Age, shkuan në atdhe, në Shqipëri, qysh para Luftës së Dytë Botërore. Nënë Tereza u vendos në Kalkuta (Indi) ku fillimisht u bë mësuese dhe shumë shpejt drejtore e shkollës së vajzave.

 “Nënë Tereza e Kalkutës” u quajt kur themeloi urdhrin “Misionaret e Dashurisë” (1951) për t’u shërbyer më të varfërve dhe më të pashpresëve të Kalkutës, Indisë dhe gjithë botës.

Në vitin 1979, kur mori Çmimin Nobel për Paqe, e gjithë bota mësoi se Nënë Tereza ishte shqiptare. 

Haste vështirësi për të folur rrjedhshëm shqip pas një largimi prej 70 vjetësh dhe qëndrimi në ambiente joshqiptare, por ajo kurrë nuk e ka mohuar origjinën e saj shqiptare.

 Shkrimet e saj ne shqip janë letrat e rinisë dhe më pas me familjen në shqip, përshëndetje në shqip popullit shqiptar pas fitimit të çmimit Nobel me 1979 dhe lutja në shqip transmetuar nga "Zëri i Amerikës"(VOA) me 17 qershor 1978.

 Në çastin e marrjes së Çmimit Nobel më 1979, një nga klerikët që merrte pjesë në sallë e pyeti Nënë Terezën se nga ishte. Ajo deklaroi:

“Kam lindur në Shkup, jam shkolluar në Londër, jetoj në Kalkutë dhe punoj për të gjithë njerëzit e varfër në Botë. Atdheu im është një vend i vogël me emrin Shqipëri”. Por Shqipëria heshtte. 

Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë nuk i kishte dhënë vizë nobelistes së ardhshme as sa për të parë nënën e saj që jetonte në Tiranë, as për te marrë pjesë në varrimin e saj më 1974, as për të parë varrin. 

Madje këtë vizë nuk ia dhanë as kur fama e saj kishte marrë dhenë në të katër anët e botës deri në fillim të viteve ’90. Shqiptarja trupvogël ishte kthyer në një legjendë të gjallë. 

Ajo ishte nënë kujdestare e 7,500 fëmijëve në 60 shkolla, ishte nënë që mjekonte 960,000 të sëmurë në 213 dispanseri, ishte e vetmja në botë qe trajtonte 47,000 viktima të lebrozës në 54 klinika, kujdesej për 3,400 pleq të braktisur e të lënë rrugëve, në 20 shtëpi pleqsh, kishte birësuar 160 fëmijë ilegjitimë e bonjakë. 

Këto janë shifrat e mesit të viteve ’80. Deri sa Nënë Tereza ishte gjallë dhe sot e kësaj dite shifrat kanë ndryshuar shumë.

Ish Presidenti i Shteteve të Bashkuara Ronald Reagan duke e shpërblyer Nënë Terezën me çmimin Medal of Freedom 1985.

Nënë Tereza nuk qe ndonjë perëndeshë dhe me të mund të fliste çdonjëri. 

Madje ajo kishte edhe adresë të saktë: një godinë ngjyrë hiri në Bose Road, të ndërtuar në një lagje të zhurmshme dhe çjerrëse, të stërmbushur me njerëz, e cila vlonte nga çajbërësit, shitësit dhe tregtarë të tjerë të pjesëve më të ndryshme këmbyese si dhe lëngështrydhësit. 

Këtu, mu në qendër të Kalkutës shtrihej shtabi i përgjithshëm i Rregullit, “Shtëpia e Nënës”, pranë portës të së cilës qe vendosur një tabelë druri ku shkruante: “Mother Teresa. IN/OUT”. 

Shtëpinë e Nënë Terezës e kanë vizituar personalitete si mbretëresha e Britanisë, ish presidentët e Shteteve të Bashkuara George Bush e Jimmy Carter, Yasser Arafati, princesha Diana e shumë të tjerë. 

Nënë Tereza ka qenë mjaft bujare, humane e zemërgjerë dhe këto janë karakteristikat që do ta bëjnë të jetojë përgjithmonë në zemrat e gjithë njerëzve, sidomos në zemrat e shqiptarëve.


Kur ishte e re jo vetëm ka folur, por ka shkruar edhe poezi ne gjuhën shqipe. 

Për shembull poezinë e mëposhtme e ka shkruar kur ishte 22 vjeçe gjatë rrugës për në Indi. Sot kemi një dëshmi të Nënë Terezës që flet shqip më 1988, në një intervistë dhënë Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe.

Nënë Terezës, për të ardhur në Shqipëri iu desh të dërgonte tri letra. Ajo i kishte dërguar më parë letër Komitetit Shqiptar për Marrëdhëniet me Jashtë, por nuk mori kurrë përgjigje. 

Ja se si e shpjegon Lolja letrën e të madhes Nëna Terezë dërguar Presidentit te Republikës në vitin 1989, të cilit i theksonte se: “për 60 vjet kam vizituar shumë e shumë vende jashtë atdheut tim”, që është edhe një fakt se ajo e konsideronte Shqipërinë atdheun e saj. 

Më në fund, e para pasaportë (për këtë rast ishte diplomatike) e dhëne për nënshtetas të huaj me origjinë shqiptare iu dha pikërisht Nënë Terezes, e cila vizitoi Shqipërinë më 1989.

 Nënë Tereza kishte gjithashtu pasaportë nga India, Vatikani, Britania e Madhe dhe Italia.

 Kur i thanë për pasaportën Shqiptare ajo u përgjigj: “E pranoj me kënaqësi, sepse është pasaporta e vendit tim; atje kam Nënën dhe motrën, atje kam miq e të njohur, atje shumë shpejt do të hapim misionin tonë e unë do te jem vetë aty”. 

Kur mori çmimin Nobel në vitin 1979, amerikanët i ofruan nënshtetësinë amerikane dhe pasaportën, por ajo nuk pranoi.

Nënë Tereza tha “Me gjak, unë jam Shqiptare. Me shtetësi, jam Indiane. Me besim, unë jam një murgeshë Katolike. 

Sipas profesionit tim, unë i përkas botës. Për nga zemra ime, unë i përkas plotësisht Zemrës së Jezusit.”

Në 1982, në kulmin e Rrethimit të Beirutit, Nënë Tereza shpëtoi 37 fëmijë të bllokuar në një spital ushtarak duke ndërmjetësuar një armëpushim të përkohshem ndërmjet ushtrise Israelite dhe guerilëve palestinez.

 E shoqëruar nga punëtorët e Kryqit të Kuq, ajo udhëtoi përmes zonës së luftës deri tek spitali I shkatërruar për të zhvendosur pacientët e rinj.


Kur Evropa Lindore pati një rritje në sinqeritet në fund të viteve 1980, ajo i zgjeroi përkpjekjet e saj në vendet komuniste që më parë kanë refuzuar Misionarët e Bamirësisë, duke u përfshirë në shumë projekte. 

Ajo nuk u tremb nga kritikat për qëndrimin e saj kundër abortit dhe divorcit duke thene, “ Pavarësisht kush thotë cfarë, ti duhet ta pranosh atë me një buzëqeshje dhe të bësh punën tënde.”

 Ajo vizitoi Republiken Sovietike të Armenisë pas tërmetit të vitit 1988, dhe u takua me Nikolai Ryzhkov, Kryetari i Këshillit të Ministrave.

Nënë Tereza udhëtoi për të ndihmuar dhe shërbyer të uriturve në Etiopi,viktimave të rrezatimit në Cernobill, dhe viktimave të tërmetit në Armeni. 

Në 1991, Nënë Tereza kthehet për here të parë në vendlindjen e saj dhe hapi shtëpinë e Vëllezërve Misionarë të Bamirësisë në Tirane, Shqipëri. 

Deri më 1996, Nënë Tereza ishte duke punuar në 517 misione në më shumë se 100 vende.

 Gjatë viteve, Bamiresia e Misionareve të Nënë Terezës u zgjerua nga dymbëdhjetë në mijëra persona që u shërbejnë “me të varfërve nga të varfërit” në 450 qendra në mbarë botën. 

Shtëpia e parë e Misionarë të Bamirësisë në Shtetet e Bashkuara ishte themeluar në Bronksin e Jugut, Nju Jork; deri më 1984 asambleja punonte në 19 institucione gjatë gjithë vendit. 

Nënë Tereza fliste rrjedhshëm 5 gjuhë : Bengalisht, Shqip, Serbisht, Anglisht dhe Hindishte.

Nënë Tereza vuajti një sulm në zemër në 1983 përderisa vizitonte Papa John Paul-in II. 

Pas një sulmi të dytë në 1989, ajo mori një stimulues kardiak artificial. 

Në 1991, pas një beteje me pneunomine derisa ishte në Meksikë, ajo vuajti edhe me probleme të tjera të zemrës. 

Ajo ofroi ta lë pozicionin e saj si kryetare e Misionarëve të Bamirësisë, por motrat e asamblesë, në një votim sekret votuan që ajo të qëndronte. 

Nënë Tereza pranoi të vazhdonte punen e saj si kryetare e asamblesë.

Në Prill 1996, Nënë Tereza u rrëzua dhe theu kockën e qafës.

 Në Gusht ajo vuajti nga malaria dhe dështimi i barkushe të majtë të zemrës. 

Ajo pati një operim të zemrës por ishte e qarte se shëndeti i saj ishte duke rënë. 

Kryepeshkopi i Kalkutës, Henry Sebastian D’Souza, tha se kishte urdhëruar një prift për të përformuar një eksorcizëm mbi Nënë Terezën me lejen e saj kur ajo u shtrua në spital me problem kardiake sepse mendonte se ajo ishte nën sulmin e djallit.

Në 13 Mars 1997, ajo la pozitën e kryetares së Misionarëve të Bamirësisë. Ajo vdiq me 5 Shtator 1997.

Në kohën e vdekjes së saj, Misionarët e Bamirësisë së Nënë Terezës pati mbi 4,000 motra, dhe një vëllazëri prej 300 anëtarësh, duke punuar në 610 misione në 123 vende.

Keto përfshinin bujtina dhe shtëpi për njerëzit me HIV/AIDS, me lebrozë dhe tuberkulozë, kuzhina supe, programe këshillimi për fëmijë dhe familje, ndihmës personal, jetimore dhe shkolla. 

Misionaret e Bamirësisë u ndihmua edhe nga bashkë-punëtorët, të cilët ishin mbi 1 milion deri me 1990.

Nënë Tereza u prehë në Shën Tomas, Kalkutë për një javë para funeralit të saj, në Shtator 1997.

 Asaj iu dha funeral shetëror nga qeveria Indiane në shenjë falenderimi për shërbimin e saj për të varfurit e të gjitha feve në Indi. 

Vdekja e saj ishe u vajtua në komunitete laike dhe fetare. Naëaz Sharif, kryeminstri i Pakistanit tha se ajo ishe një “ një idivid i rrallë dhe unik që kishte jetuar për qëllime më të mëdha. 

Përkushtimi i saj i përjetshëm për tu kujdesur për të varfurit, të sëmurët dhe të pafatë ishe një ndër shembujt më të lartë të shërbimit për humanizmin tone.”

 Ish Sekretari- Gjeneral i KB Javier Pérez de Cuéllar tha: “Ajo është Kombet e Bashkuara. Ajo është paqe në botë.”


Nënë Tereza u bë një nga urat ndërlidhëse të njohjes së shqiptarëve në botë. 

Bill Clinton është shprehur në qershor 2002: “Nënë Tereza, ishte e para Ajo qe më bëri ta dua kombin shqiptar. 

Dhe tani ndihem shumë krenare që plotësova një detyrë morale ndaj saj dhe ndaj vlerave të lirisë”. Por origjina shqiptare nuk duhet absolutizuar.

 Duke qenë shqiptare Nënë Tereza nuk i përket vetëm Shqipërisë, guacka etnike do ta kufizonte. 

Gonxhja u bë qytetarja e botës, e popujve, feve dhe e qytetërimeve.

 Ne vitin 1950, ajo themeloi urdhrin e saj të murgeshave të quajtur Misionaret e Bëmirësisë që i shërbejnë tërësisht të varfërve. Shqiptarja trupvogël ishte kthyer në një legjendë të gjallë. 

Vetëm sipas te dhënave te vitit 1980, ajo ishte kujdestare e 7500 fëmijëve në 60 shkolla, mjekonte 960 000 të sëmure në 213 spitale, ishte e vetmja në botë që trajtonte 47 000 viktima të lebrozës në 54 klinika, kujdesej për 3 400 pleq te braktisur e të lënë rrugëve në 20 shtëpi pleqsh dhe kishte birësuar 160 fëmijë jetimë.

Ndër titujt që i janë dhënë Nënë Terezës përmenden: Pamada Shir; Gjoni XXIII për Paqe, të cilën ia dorëzoi personalisht Papa Pali VI; Samaritani i Mirë, në Boston; Shpërblimi Ndërkombëtar John Kennedy, në Uashington; Nëna e të Gjitha Nënave, Balzan; Çmimi Nobel për Paqen; Medalja e Lirisë, shperblimi më i lartë amerikan; Medalja e Paqes, shpërblimi më i lartë i Rusisë; etj.

Me 5 shtator 1997 : bota mësoi se Nënë Tereza ( Angel of Mercy) vdiq në moshën 87 vjeçare duke lënë pas dashuri .

Ndërkohë në Maqedoni është botuar një monografi që paraqet Nënë Terezën si maqedonase!

 Sipas gazetës "Washington Post ", 16 tetor 2003, deklarohet qartë se Nënë Tereza ka lindur në Shkup në kohën kur nuk kishte FYROM dhe Shkupi ishte qytet i perandorisë otomane. 

Më tej rikujtohet fjala e Nënë Terezës qe sipas gjakut ajo është shqiptare. 

Në librin e Kathryn Spink të përkthyer në gjermanisht, biografi që është e autorizuar nga Nënë Tereza, thuhet se babai i Nënë Terezës ishte një nacionalist shqiptar i cili angazhohej për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë dhe krijimin e Shqipërisë së Madhe, për këtë ai kishte shkuar ne Beograd tok me konsullin italian. 

Kishte shkuar atje me një shëndet shumë të mirë dhe u kthye prapa i shtrirë për vdekje.

 Ai i kishte 45 vjet kur vdiq. Mjeku dhe anëtarët e familjes ishin të bindur se Nikola ishte helmuar në Beograd.

Janë shkruar e shkruhen edhe sot e kësaj dite me qindra vepra për të madhen Nena Terezë, por të gjitha flasin në të vërtetën se ajo ishte shqiptare, siç e ka deklaruar edhe vete.

Flori Bruqi

Rexhep Boja (1946-)

Prof.Dr. Rexhep Boja ka lindur më 20 qershor 1946 në fshatin Kërrnicë (Klinë) të Republikës së Kosovës në familje myslimane mesatare

Shkollën fillore e ka përfunduar në vendlindje, ndërsa të mesmen, studimet universitare e pasuniversitare dhe doktoraturën e ka përfunduar në Universitetin Islamik të Medinës, në Mbretërinë e Arabisë Saudite. Dhe pas përfundimit të doktoratës, është kthyer në Kosovë, ku filloi punën si imam në qytetin e Pejës. Më pas, filloi punën si profesor në “Alaudin”, medresenë e vetme të mesme në Republikën e Kosovës.

Në vitin 1990 është zgjedhur Kryetar i Bashkësisë Islame dhe më pas është rizgjedhur për tri mandate (mbi 13 vjet). Këtë institucion e ka udhëhequr në kohët më të vështira nëpër të cilat ka kaluar Kosova që nga viti 1990 e deri më 2003. Në vitin 1992 është zgjedhur dekan i Fakultetit të Studimeve Islame dhe ka vazhduar në këtë post për shumë vite. Gjatë kohës sa ishte në krye të Bashkësisë Islame të Kosovës ka marrë pjesë në mbi 150 konferenca, simpoziume e takime të niveleve ndërkombëtare. Vazhdon të jetë pjesëmarrës në konferencat, tubimet e simpoziumet botërore dhe përfaqëson shumë institucione si:

Këshilltar i Ministrit të Shëndetësisë të Kosovës;Koordinator zyrtar për aktivitetet bamirëse dhe njerëzore në shtetet arabe;Anëtar në Këshillin e Lartë Botëror për xhamitë në Ligën e Botës Islame;

Dekan i Fakultetit të Studimeve Islame në Republikën e Kosovës;Ish-kryetar i Bashkësisë Islame dhe ish-myfti i Republikës së Kosovës;Ish-anëtar në Këshillin Transitor kosovar të formuar nga OKB-ja;

Ish-anëtar i Kryesisë Fetare në Sarajevë në Federatën jugosllave;Ish-anëtar në Këshillin Shura për Euroazi, që udhëhiqet nga Turqia;i ngarkuar me punë i Republikës së Kosovës në Riad;

Më 8 maj 2012 ,presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga ka dekretuar emërimin e Rexhep Bojës ambasador rezident të Republikës së Kosovës në Mbretërinë e Arabisë Saudite.

Ka shumë studime në fusha të ndryshme, me të cilat është paraqitur në konferenca e simpoziume, dhe gjithashtu artikuj të shumtë që janë botuar në gazeta e revista vendore e ndërkombëtare në gjuhën shqipe, arabe e angleze.

Librat e botuar :

1. “Shqiptarët (Arnautët) në Islam” në gjuhën arabe;
2. “Myslimanët në ish-Jugosllavi” në gjuhën arabe;
3.“Për të nesërmen më të mirë” në gjuhën shqipe;
4.“Shteti i Emirateve, donacione dhe zhvillim në Republikën e Kosovës”, në gjuhën arabe.

Flori Bruqi

Esat Loshaj(1954-)

Esat Loshaj , lindi më 3 .10. 1954 në fshatin Carrabreg i Epërm të Deçanit.Shkollën fillore e kreu në vendlindje të mesmën në  gjimnazin “Vëllëzërit Frashëi, në Deçan(1968 –1972 ).

 Ka  të kryer edhe Shkollën e Mesme të ndërtimtarisë në  “Shtjefan Gjeçovi”, Prishtinë ( Teknik  ndërtimtarisë së  lartë(1972-1976).

Fakultetin Filologjik për gjuhë dhe letërsi shqipe e kreu në Prishtinë(1979-1982).

Nga viti 2009 e deri me tash është kryetar i Shoqatës  së  Shkrimtarëve në Pejë.

Plotë 40 vjetë u morr me gazetari, eseistikë, kritikë letrare, recensione librash, redakturë, aktrim ,
regji.,takime letrare mbarëkombëtare”Peja poetike” si dhe  më organizimin tradicional letrar “Flaka e janarit”.

Esat Loshaj, në vitin 1995 ka bërë regjinë e dramës “Takimi i ores 9 të mbrëmjes” të Ernest Koliqit.

Kjo shfaqja ka marrë pjesë në festivalin e teatrove amatore në Prishtinë  dhe është shpërblyer me mirënjohje,  dhe më çmim   për aktoren më të mire znj.Rudina Zhara për rolin kryesor e cila tashmë është aktore profesionale.

Më iniciativen e  zt.Esat Losha(viti 2000) është bërë lirimi i Teatrit të Qytetit të Pejës, i cili ishte i uzurpuar nga KFOR-i spanjoll. Teatri profesionist i qytetit “Istref Begolli” në vitin 2008 i ka dhënë mirënjohje për kontributin e tij në zhvillimin dhe afirmimin e teatrit të Pejës.


Është autor i katër veprave letrare me poezi:

1.“Qëndresë”, botuar nga Lidhja e Shkrimtarëve, Tiranë (1993),
;2. “Me diellin në duar”, Medaur, Tiranë (1999);
3. “Sytë e ditës”, Rilindja, Prishtinë (2000)
 4. “Lisnaja e gurit”, SHSHP, Pejë (2013).


Flori Bruqi

NË VEND TË HYRJES : PËR LEKSIKONIN ENCIKLOPEDIK TË AKADEMISË SHQIPTARE AMERIKANE TË SHKENCAVE DHE ARTEVE

Edhe disa ditë , nën siglen e Akademisë së Shkencave dhe Arteve Shqiptaro-Amerikane, në Nju Jork,Prishtinë, Tiranë dhe Shkup botohet libri

“Leksikon enciklopedik”

Në këtë libër janë të përfshirë rreth 350 shkencëtar,shkrimtar,artist nga të gjitha trevat shqiptare dhe diaspora që kanë lënë gjurmë në Shkencë, letërsi , art etj.

Libri sipas programit të AAAS-it promovohet më 24 mars 2020.

Autor libri : Akademik Pof.Dr. Flori Bruqi,PH.D

Kryeredaktor : Akademik Prof.regjisor  Dibran Fylli

Redaktor përgjejgës: Akademik Prof.Dr.Hakif Bajrami,Ph.D

Recensent: Akademik Prof.Dr.Nijazi Halili,Ph.D

Redaktor gjuhësor(lektor) : Mr.sci.prof.Fatmir Halimi

Korrektor: Prof.Abdullah Troshupa

Nga Flori Bruqi 

NË VEND TË HYRJES

PËR LEKSIKONIN ENCIKLOPEDIK TË AKADEMISË SHQIPTARE AMERIKANE TË SHKENCAVE DHE ARTEVE

Botimi i parë i “Leksikonit enciklopedik” për akademikët dhe Akademinë Shqiptare Amerikane të Shkencave dhe Arteve shpresojmë që do t'i plotësojë zbrazëtirat në zhvillimin e shkencës, kulturës dhe letërsisë shqiptare, ngase një leksikon i tillë nuk ka ekzistuar deri më sot.

 Pas tranzicioneve demokratike në trojet shqiptare dhe diasporë, zhvillimi i shkencës, letërsisë, artit etj., mori hov si kurrë më parë. 

28 Nëntori i vitit 1995 shënoi një kthesë historike, pasi që me këtë datë u themelua edhe Akademia e Shkencave Shqiptare Amerikane në New York.

 Themelues të Akademisë janë Prof. Dr. Skënder Kodra, Dr. Ulvi Vehbiu, Dr. Adem Harxhi, Dr. Namik Shehu, Mentor Mata, Sanie Selita etj. 

Akademia në fakt është një institucion mbarë kombëtar, ngase ka anëtarë nga Prishtina, Peja dhe Tetova e Presheva, nga Tirana, Gjirokastra, Shkodra, nga Çamëria e Malësia dhe nga Diaspora. 

Bashkërisht në këtë Akademi organizuam një serë aktivitetesh shkencore dhe kombëtare si fjala vjen; Konferenca kushtuar 600 vjetorit të lindjes së Heroit kombëtar Gjergj Kastriot Skënderbeut, 70 vjetorit të lindjes së shkrimtarit të shquar Ismail Kadare. 

Konferenca për gjuhën e njësuar shqipe, ku senatori i gjuhës dhe kulturës kombëtare prof. Peter Prifti mbrojti me argument origjinale rëndësinë historike të Kongresit të Drejtshkrimit në Tiranë 1972, kundër qëndrimeve subjektive, politike dhe antishkencore të Arshi Pipës. 

Akademia e Shkencave dhe Arteve Shqiptare Amerikane në Nju Jork punimet e veta shkencore i ka botuar në revistën shkencore të Akademisë “Dituria” dhe revista tjera prestigjioze. 

Ndërsa në vitin 2019 kjo Akademi i botoi dhe përuroi në Prishtinë dy libra të autorëve nga Kosova: Dibran Fylli ”Tokë e mbjellë në Varre”(Krimet Serbe në Kosovë 1998-1999), si dhe librin e Jahja Llukës “Përmbledhje shkrimesh”.

 Është përgatitur për botim libri i parë “Leksikoni enciklopedik”, i cili sadopak do t'i plotësojë zbrazëtirat që janë hetuar në zhvillimin e shkencës, letërsisë, artit, kulturës etj. ngase një leksikon i tillë biografik dhe bibliografik deri me tash nuk ka ekzistuar. 

Shkencëtaret, shkrimtarët dhe artistët tanë edhe pse jetuan dhe krijuan në rrethana të caktuara, ata identitetin kombëtar e dëshmuan me veprat e tyre, me përmbajtjet e veprave, me personazhet, me ambientin, e madje edhe me deklaratat e tyre se janë shqiptarë. 

 Gjatë shkrimit të këtij leksikoni, për 4 vjet pandërprerë na kanë përcjellë edhe probleme të ndryshme në grumbullimin, verifikimin dhe sistemimin e të dhënave. 

Rritja në numër e anëtarëve të Akademisë Shqiptare Amerikane të Shkencës dhe Artit me seli në Nju Jork, Tiranë, Prishtinë e Shkup, ka sjellë prej kohësh nevojën e një enciklopedie, ku të pasqyrohet kontributi i anëtarëve të kësaj Akademie që jetojnë në trojet shqiptare dhe në Diasporë.

 Libri “Leksikon enciklopedik” vjen si një kontribut i çmuar i kësaj akademie, që nga themelimi i saj vitin 1995 e deri më sot. 

Pas një pune të mundimshme dhe të suksesshme, autori më bashkëpunëtoret e tij ka arritur që t`i japë lexuesit Enciklopedinë biografike dhe bibliografike të akademikëve të Akademisë Shqiptare Amerikane të Shkencës dhe Artit si dhe disa intelektualëve tjerë që kanë lënë gjurmë në shkencë, letërsi dhe art. 

Në këtë mënyrë kemi një tablo të plotë të këtyre autorëve dhe veprave të tyre në Shqipëri dhe Kosovë, Maqedoni dhe Malin e Zi, në Luginën e Preshevës, Medvegjës, Bujanocit, Çamërisë dhe në Diasporë.

 Autori së bashku me stafin redaksional ka punuar me dashuri dhe përkushtim në mbledhjen e këtyre biografive dhe bibliografive të njerëzve të shquar të trojeve shqiptare dhe të Diasporës.

 Shumë prej tyre nuk rrojnë më, ndaj edhe marrja e informacionit ka paraqitur vështirësi. 

Mirëpo këmbëngulja e stafit tonë ka bërë që asnjë prej anëtarëve të Akademisë Shqiptare Amerikane të Shkencave dhe Arteve të mos mungojë, madje të mos mungojë asnjë vepër e tyre. 

Kjo tregon seriozitet dhe përgjegjësi, kur merr përsipër të shkruash vepra të përmasave të tilla madhore. 

Nuk kanë hyrë në “Leksikon enciklopedik” ata që nuk kanë vepra shkencore, letrare etj., të botuara si dhe ata që nuk i kanë dërguar më kohë biografitë dhe bibliografitë e tyre. 

Njerëzit e interesuar do të kenë mundësinë të njihen jo vetëm me shtrirjen gjeografike ku veprojnë këta autorë, por edhe me prurjet shkencore që ata kanë sjellë në të gjitha fushat e dijes njerëzore.

 Ky libër enciklopedik do t`u vijë në ndihmë mësuesve dhe nxënësve, pedagogëve dhe studentëve, kërkuesve të rinj shkencorë dhe gjithë atyre që janë të interesuar të thellojnë dijet e tyre. 

Bashkëveprimi dhe shtrirja gjeografike, ku veprojnë këta autorë ka sjellë një përbashkim të vlerave të krijuara, kanë nxitur njëri-tjetrin për t`u thelluar më tej në fushat ku ata krijojnë apo hulumtojnë. 

Leksikon Enciklopedik Rezultatet kanë qenë të kënaqshme dhe lexuesi do të shohë prurjet e secilit autor në fushën përkatëse, sidomos në mjekësi, inxhinieri, shkenca ekzakte, letërsi dhe albanologji, të cilat lidhen drejtpërdrejtë me identitetin e kombit tonë, i cili në rrjedhë të mijëvjeçarëve ka lënë gjurmët e tij. 

Ka qenë dhe është detyrë e anëtarëve të kësaj Akademie të thellojnë punën kërkimore shkencore në fusha të shkencave ekzakte, mjekësisë, teknologjisë, albanologjisë e tj., duke shkuar në thellësi të mijëvjeçarëve.

 Kjo Enciklopedi është hartuar në atë mënyrë, që edhe lexuesit e zakonshëm, por edhe studiuesit e fushave të ndryshme të kenë mundësinë që të njihen me arritjet e secilit autor dhe të përzgjedhin prej tyre atë që ata kërkojnë. 

Në këtë botim janë përfshirë një numri të konsiderueshëm autorësh, të cilët kanë sjellë kontribute të rëndësishme në të gjitha fushat e dijes, duke filluar me arritjet në shkencat natyrore dhe veçanërisht në fushën e mjekësisë, në albanologji dhe gjuhësi, në histori dhe filozofi, në art dhe letërsi, në ekonomi, teknologjisë, jurispondencës e në çdo sferë tjetër të dijes njerëzore. 

Artikujt dhe studimet e këtyre autorëve përfshijnë figurat më të rëndësishme historike, që u kanë dhënë emrin e tyre ngjarjeve më kulmore të historisë sonë.

 Kjo enciklopedi përfaqëson një vepër shkencore. Në kumtesat dhe studimet e këtyre autorëve do të gjesh botën shqiptare në gjithë dimensionin e saj historik, nga lashtësia e deri në ditët e sotme. 

Prandaj mund të themi se kjo vepër ka identitet të spikatur kombëtar. 

Një nga figurat qendrore të kësaj akademie ka qenë kryetari i saj Prof. Dr. Skënder Kodra, Ph. D, i cili mundi të bashkojë dijen shqiptare dhe më gjerë, të shtrirë në pesë shtetet ballkanike, ku shqiptarët janë pjesë e rëndësishme e tyre edhe në Diasporë, pasi që ky kontribut shqiptar po ngrihet vazhdimisht drejt nivelit botëror. 

Tashmë Akademia Shqiptare Amerikane e Shkencave dhe e Artit me seli në Nju Jork, Tiranë, Prishtinë e Shkup është bërë epiqendra e mendimit akademik që prodhohet në trojet shqiptare, duke sjellë gjallëri dhe freski në fushë të artit dhe shkencave. 

Akademia Shqiptare Amerikane e Shkencave dhe Arteve është mbështetur fort mbi arritjet e deri tanishme të dijetarëve shqiptarë, i ka parë kontributet e tyre akademike shkencore e letrare si arritje të çmuara dhe i ka vlerësuar ato vazhdimisht. 

Por çdo arritje është njëkohësisht pikënisje nga ku fillon e ngrihet një arritje tjetër. Në këtë kuptim, duke ruajtur vlerën e arritur, janë bërë përpjekje për arritje të reja dhe që këto kontribute akademike janë të rëndësishme sidomos në fushë të Mjekësisë, Albanologjisë etj. 

Albanologjia ende nuk e ka thënë fjalën e saj përfundimtare, sepse kërkohen studime të thelluara në gjuhësi dhe antropologji, në histori dhe arkeologji, në besimet pagane, të cilat kanë emërtime pellazgjike dhe që kanë bashkëjetuar me shqiptarët deri në ditët e sotme. 

Akademia Shqiptare Amerikane e Shkencave dhe Arteve, si akademi e trojeve shqiptare dhe e Diasporës, u ka dhënë një ndihmesë të çmuar shkencave ekzakte dhe atyre shoqërore, veçanërisht në fushë të albanologjisë, ku gjithnjë e më shumë, anëtarët e kësaj akademie kërkojnë të depërtojnë në atë histori, e cila nga historianët quhet para ilire. 

Nëse për grekët historia para helene apo pellazgjike është e dokumentuar prej autorëve të antikitetit dhe helenët nuk kanë pasur asnjë lidhje gjenetike me pellazgët; shqiptarët e sotëm ruajnë tradita dhe zakone, që e kanë zanafillën nga ajo periudhë dhe autorët e antikitetit i emërtojnë pellazgjike, siç është adhurimi për lisin e shenjtë, apo adhurimi për malin e Tomorit, të cilat ishin rite dhe kanë përcaktuar identitetin e asaj popullsie, që quhej popullsi pellazge.

 Disa nga studimet që janë marrë me periudhat para ilire janë të nivelit akademik dhe përbëjnë arritje të këtij institucioni në botën akademike shqiptare. 

Disa nga arritjet e Akademisë Shqiptare Amerikane të Shkencave dhe Arteve, kanë prekur në thellësi sferat e dijes njerëzore, aty pasqyrohet qartë identiteti ynë kombëtar, autoktonia e shqiptarëve në trojet e veta, marrëdhëniet me popujt e tjerë, prej të cilëve ka dhënë dhe ka marrë çfarë shoqëria njerëzore ka arritur në shkencë dhe arte dhe që kanë shërbyer për një ecje të sigurt të njerëzimit drejt progresit dhe përparimit shoqëror. 

Aty do të gjesh të pasqyruara marrëdhëniet e popullit tonë nga qytetërimet e lashta mesdhetare deri në ditët e sotme. 

Në studimet e autorëve që janë marrë me historinë e shqiptarëve dhe të trojeve të tyre del në dukje se uniteti i shqiptarëve ka pasur në themel tolerancën dhe harmoninë midis tyre, tipare që janë manifestuar në të gjitha fushat e jetës.

 Në këtë enciklopedi do të gjesh autorë me veprimtari të gjerë dhe me vlera të spikatura në fushën e mjekësisë, teknologjisë, biznesit, gjuhësisë të cilat konsiderohen studime të mirëfillta shkencore duke i dhënë një shtysë të mëtejshme shkencës shqiptare në veçanti . 

Raportet e gjuhës shqipe me gjuhët e popujve fqinj, që nga antikiteti deri në ditët e sotme janë dëshmi e sigurt e ekzistencës së shqiptarëve në  trojet ku jetojmë sot që nga kohët parahistorike. 

Këto studime gjuhësore janë shoqëruar me një dokumentacion të pasur dhe me burime të drejtpërdrejta nga autorë shqiptarë dhe të huaj që janë marrë me origjinën e shqiptarëve dhe gjuhës shqipe. 

Letërsia shqipe është gjetur në këto vitet e fundit në kuota të lartësuara që qëndrojnë denjësisht përkrah letërsisë botërore. 

Ajo shkruhet brenda trojeve shqiptare, por dhe jashtë tyre në Diasporë. 

Pavarësisht se ku shkruhet dimensioni i saj artistik ka rrokur gjithë dimensionin e hapësirës botërore. 

Ajo troket në çdo portë ku brenda saj ka një qenie njerëzore që lufton për ta bërë botën më të bukur dhe më të mirë. 

Letërsia shqipe i ka kapërcyer kufijtë e trojeve të saj, çmohet e vlerësohet ngado, në çdo veprimtari që ka brenda saj përmasën botërore.

 Personazhet e letërsisë shqipe aq sa individualizojnë njeriun e shtrirjes gjeografike ku ata veprojnë, po aq lehtësisht u përgjigjen vlerave universale që mbart njeriu i kohëve moderne. 

Veprat e artit, sidomos piktura, kanë shtegtuar anë e kënd botës dhe kanë përcjellë botën e pasur shpirtërore të shqiptarit, model nëpër kohëra i shpirtit paqësor dhe liridashës. 

Në këtë leksikon enciklopedik ku përfshihen më shumë se 300 autorë të trojeve shqiptare dhe Diaspora janë përfshirë të gjitha fushat e dijes njerëzore si shkencë, art, kulturë e letërsi. 

Do të gjesh personalitete të spikatura me kontribute shkencore dhe artistike që janë ngritur vazhdimisht drejt nivelit evropian dhe botëror. 

Duke lexuar bibliografitë e këtyre autorëve lexuesi do të gjejë fushën e interesit të tij, do t`u drejtohet lehtësisht bibliotekave dhe librarive.

 Ky botim do ta bëjë më të lehtë punën e studentëve dhe pedagogëve, të studiuesve dhe kërkuesve shkencorë. 

Duke lexuar këtë libër enciklopedik do të vijë më e plotë pamja e gjithë arritjeve shkencore dhe artistike të deritanishme të realizuara nga Akademia Shqiptare Amerikane e Shkencave dhe e Arteve dhe të gjithë atyre shkrimtarëve dhe studiuesve që kanë bashkëpunuar me këtë institucion prestigjioz të trojeve shqiptare dhe në Diasporë. 

Ismail A. Dreshaj (1951- )

Prof.Dr.Ismail Dreshaj,lindi në Nabërgjan të Pejës(1951).Shkollën fillore e kreu në vendlindje,ndërsa gjinazin e kreu në Pejë.Fakultetin e Mjekësisë e kreu në Prishtinë në vitin 1975.

Pas diplomimit angazhohet në procesin mësimor në Institutin e "Fiziologjisë Patologjike" të Fakultetit të Mjekësisë në Prishtinë.

Stdimet pasuniversitare i kreu në Fakultetin e Mjekësisë në Beograd(1981).Në Fakultetin e Universitetit të Harvardit në Boston,punoi në Laboratorin e Fiziologjisë pulmonologjike(1983-1985).Tezën e doktoraturës e mbrojti në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë(1988).

U zgjodh docent i lëndës "Fiziologjia Patologjike" dhe në periudhën 1976-1983 njëkosisht punoi në njësinë nukleare të fizikës në Fakultetine Mjekësisë në Prishtinë.Pas kthimit nga SHBA-të(1985-1991) punoi në "Fiziologjinë patologjike"-në njësinë respiratore(Fiziologjinë patologjike pulmonare) të Fakultetit të Mjekësisq në Prishtinë.

Në vitin 1991 përjashtohet nga puna nga masat e dhunshme serbe dhe po atë vit shkoi në Fakultetin e Universitetit të Klivlendit (Ohaio,SHBA),ku bashkë më Akademik Prof.Dr.Musa Haxhiun bënë kërkime të frytshme në kontrollin e frymëmarrjes.

Më pas kreu specializimin për "Mjekësi interne" dhe më 2004 u zgjodh asistent profesor në Spitalin Universitar të Klivlendit (Ohaio,SHBA).Në këtë qendër është zgjedhur disa herë mësim-dhënës i vitit dhe "Master clinician".

Është autor dhe bashkautor i një sërë punimesh shkencore të publikuara në revista të njohura profesionale mjekësore.

Prof.dr.Ismail Dreshaj,rregullisht e viziton Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë,ku mban ligjërata me interes për studentët dhe pedagogët e këtij fakulteti,viziton laboratorët dhe jepë këshilla për punë eksperimentale .


Disa nga punimet e Prof.Dr.Isamil Dreshaj më bashkëpunëtorë:


1.M A Haxhiu,M Jakupi,I A Dreshaj,Halil Ahmetaj:"[The effect of Ca2+ blockers on the response of respiratory tract smooth muscle to bronchoconstrictor and bronchodilator agents]" 1988


2.M Jakupi,I A Dreshaj,I Mandura,M A Haxhiu:"Effect of ethanol on tone of isolated smooth muscle of the pulmonary artery", 1991


3.M.A. Haxhiu,I.A. Dreshaj,Bernadette Erokwu,Paul Ernsberger :"Vasodepression elicited in hypertensive rats by the selective I 1 -imidazoline agonist moxonidine administered into the rostral ventrolateral medulla,"1992


4.M.A. Haxhiu,I.A. DRESHAJ,S G Schäfer,Paul Ernsberger:"Selective Antihypertensive Action of Moxonidine Is Mediated Mainly by I1-Imidazoline Receptors in the Rostral Ventrolateral Medulla", 1994


5.I Litmanovitz,I Dreshaj,M J Miller,R J Martin:"Central chemosensitivity affects respiratory muscle responses to laryngeal stimulation in the piglet" 1994


6.Ricardo J. Rodriguez,Ismail A. Dreshaj,Ganesh K Kumar,Richard J. Martin:"Maturation of the cholinergic response of tracheal smooth muscle in the piglet",1994

7.I A Dreshaj,M J Miller,Paul Ernsberger, M A Haxhiu:"Central effects of endothelin on respiratory output during development", 1995


8.R J Martin,I A Dreshaj,M J Miller,M A Haxhiu:"Neurochemical control of tissue resistance in piglets", 1995

9.Ismail A. Dreshaj,Musa A. Haxhiu,Charles F. Potter,Richard J. Martin:"Maturational changes in responses of tissue and airway resistance to histamine",1996

10.Mesut Sahin,Musa A. Haxhiu,Durand M Durand,Ismail A. Dreshaj:"Spiral nerve cuff electrode for recording of respiratory output", 1997

11.Maroun J Mhanna,Ismail A. Dreshaj,Musa A. Haxhiu,Richard J. Martin:"Mechanism for substance P-induced relaxation of precontracted airway smooth muscle during development", 1999


12.IA Dreshaj ,FH Agani,JE Krause,MA Haxhiu:"NK-1 receptors (R) are not required for changes in respiratory output induced by hypoxia or cyanide administration in mice," 1999


13.Jalal M Abu-Shaweesh,Ismail A Dreshaj,Martha J Miller,Richard J Martin:"GABAergic Mechanisms Are Involved in Respiratory Depression Induced by Laryngeal Nerve Stimulation:, 1999


14.Maroun J Mhanna , Ismail A Dreshaj ,Musa A Haxhiu,Richard J Martin:"Maturation Influences Electrical Field Stimulation [EFS]Induced Relaxation of Airway Smooth Muscle in Mice", 1999


15.Sabine C Iben,Ismail A Dreshaj,Musa A Haxhiu,Richard J Martin:"Hyperoxia Affects NO-Induced Modulation of Bronchopulmonary Responses to Vagal Stimulation during Development", 1999


16.M A Haxhiu,I A Dreshaj,C B McFadden[...],Paul Ernsberger:"Moxonidine acting centrally inhibits airway reflex responses", 1999

17.Jalal M. Abu-Shaweesh,Ismail A. Dreshaj,Agnes J. Thomas,Richard J. Martin:"Changes in respiratory timing induced by hypercapnia in maturing rats", 1999


18.R Belegu,S Hadziefendić,IA Dreshaj[...],R J Martin :"CO2-induced c-fos expression in medullary neurons during early development", 1999

19.Mulakkan D. Yohannan ,Richard J. Martin,Ismail Dreshaj,Paul Ernsberger:"Ontogeny of neurokinin-1 receptors in the porcine respirtory system", 1999


20.D G Ferguson,M.A Haxhiu,A.J To,I.A Dreshaj :"The α3 subtype of the nicotinic acetylcholine receptor is expressed in airway-related neurons of the nucleus tractus solitarius, but is not essential for reflex bronchoconstriction in ferrets", 2000


21.Sabine C Iben ,Ismail A. Dreshaj ,Carol F Farver ,Richard J. Martin:"Role of endogenous nitric oxide in hyperoxia-induced airway hyperreactivity in maturing rats", 2000

22.F P Tolentino-Silva , MA Haxhiu ,Paul Ernsberger , IA Dreshaj:"Differential cardiorespiratory control elicited by activation of ventral medullary sites in mice", 2000


23.M.A. Haxhiu ,J.C. Chavez ,P Pichiule , I.A. Dreshaj:"The excitatory amino acid glutamate mediates reflexly increased tracheal blood flow and airway submucosal gland secretion", 2000


24.Musa A Haxhiu,Bryan Yamamoto,Ismail A Dreshaj[...],Donald G Ferguson:"Involvement of glutamate in transmission of afferent constrictive inputs from the airways to the nucleus tractus solitarius in ferrets", 2000


25.F.H. Agani,I.A. Dreshaj,M.A. Haxhiu, R.J. Martin :"cDNA expression array reveals hyperoxia-induced changes in patterns of gene expression in mouse lung", 2000


26.Jalal M. Abu-Shaweesh ,Ismail A. Dreshaj ,Musa A. Haxhiu,Richard J. Martin :"Central GABAergic mechanisms are involved in apnea induced by SLN stimulation in piglets", 2001


27.I.A. Dreshaj ,M.A. Haxhiu ,M.J. Miller ,R.J. Martin :"Differential effects of hypercapnia on expiratory phases of respiration in the piglet", 2001


28.Pakaphan Kiatchoosakun ,Ismail A Dreshaj, Jalal M Abu-Shaweesh , Richard J Martin :"Effects of Hypoxia on Respiratory Neural Output and Lower Esophageal Sphincter Pressure in Piglets", 2002


29.Mohammad Khassawneh , Ismail A Dreshaj ,Shijian Liu, Richard J Martin :"Endogenous nitric oxide modulates responses of tissue and airway resistance to vagal stimulation in piglets", 2002


30.Musa A Haxhiu ,Bryan Yamamoto ,Ismail A Dreshaj, Donald G Ferguson:"Activation of the midbrain periaqueductal gray induces airway smooth muscle relaxation",2002.


31.Jalal M Abu-Shaweesh,Ismail A Dreshaj ; Richard J Martin , Musa A Haxhiu :"Inhibition of Na+/H+ Exchanger Type 3 Reduces Duration of Apnea Induced by Laryngeal Stimulation in Piglets",2002.


32.Ismail A Dreshaj ,Musa A Haxhiu,Richard J Martin,John K Young : "The Basomedial Hypothalamus Modulates the Ventilatory Response to Hypoxia in Neonatal Rats", 2003


33.John K Young ,Ismail A Dreshaj ,Christopher G Wilson ,Musa A Haxhiu:"An astrocyte toxin influences the pattern of breathing and the ventilatory response to hypercapnia in neonatal rats",2005.

34.MUSA A. HAXHIU,ISMAIL A. DRESHAJ,CHRISTOPHER B. McFADDEN[...]Paul Ernsberger :"Moxonidine Acting Centrally Inhibits Airway Reflex Responsesa", 2006.

Etj.

Flori Bruqi

Behlul Brestovci (1941-)

Profesor Dr.Behlul Brestovci,Ph.D ,  lindi në Gjilan më 10 mars 1941.Shkollën fillore(1957) dhe gjimnazin e mbaroi në Gjilan(1961).Studimet në  Shkollë e Larte per Pedagoge Special  në Beograd(28 qershor 1965), ndërsa në Zagreb i kreu studimet për defektologji(6 janar 1968)

 U magjistrua në Fakultetin e Kulturës Fizike në Universitetin e Zagrebit në " Shkencat kineziologjike"( 28 qershor 1975) më temën : "Analiza dalluese ne dimensionet antropometrike dhe motorike ne mes personave qe belbezojne dhe atyre qe nuk belbezojne",ndërsa disertacionin e doktoranturës (PH.D) për defektologji e mbrojti në Fakultetin e Defektologjisë në Zagreb(  23 maj 1979) më temën "Disa raporte ndermjet belbezimit, motorikes dhe anksiozitetit''.


Ishte Kryeredaktor i revistës "Acta defectologica" ( Zagreb, 1983–89).Punoi në Fakultetin e mjekësisë në Prishtinë si dhe në Fakultetin e Kulturës Fizike në Prishtinë , si docent nga 1982,

profesor inordinar në Zagreb dhe në Prishtinë nga viti 1998.Ka mbajtur mësim për studimet pasuniversitare në Zagreb,Prishtinë,Lubjanë dhe Tuzëll.Kryesisht prof.dr.Behlul Brestovci është marrë me diagnostifikimin e terapisë së të të foluritdhe është njeri prej shkencëtarëve më të njohur në ish Jugosllavi dhe tash në Kroaci dhe Kosovë.

LIBRAT SHKENCORE E PROFESIONALE:

1."BELBEZIMI - TE FOLURIT , INTELIGJENCA, ANTROPOMETRIA, MOTORIKA, ANKSIOZITETI" ( Monografi shkencore)Zagreb-Rijeka, 1986)

2."BELBEZIMI - TE FOLURIT , INTELIGJENCA, ANTROPOMETRIA, MOTORIKA, ANKSIOZITETI" ( Monografi shkencore,Lidhja e Shoqateve të Defektologëve të Kosovës ,Prishtinë , 1988)

3."DIAGNOSTIKIMI DHE REHABILITIMI I BELBEZIMIT" ( Monografi)

PROJEKTET KERKIMOR - SHKENCORE

1.' ANALIZA DALLUESE TE DISA DIMENSIONEVE ANTROPOMETRIKE E MOTORIKE TE PERSONAT ME PENGESA SOMATPSIKIKE DHE ATYRE PA PENGESA'1972-1973.(1972-1973)

2.'' HULUMTIM KOMPARATIV I AFTESIVE PSIKOLINGUSITIKE TE FEMIJET ME PENGESA SOMATOPSIKIKE 'artikulacije”(1976-1980)

3.''ANALIZA E VOKABULARIT DHE E GRAMATIKES NGA ASPEKTI LOGOPEDIK SI DHE PERPILIMI DHE EVALUIMI I I INSTRUMENTEVE MATES PER DIAGNOSTIKEN E TE FOLURIT , LEXIMI E SHKRIMIT'(1980-1985)

4.'FEMIJET DHE TE RINJT ME PENGESA NE ZHVILLIM NE SUAZA TE PROCESIT TE RREGULLT EDUKATIVO-ARSIMOR'(1980-1981)

5.'KARATERISTIKAT E RITJES DHE ZHVILLIMIT TE DIMENSIONEVE ANTROPOMETRIKE DHE MOTORIKE TE FEMIJEVE TE MOSHES 7 DERI 14 VJET NE KOSOVE DHE MUNDESITE E PERSHPEJTIMIT TE ZHVILLIMIT TE TYRE'“(1988-1989)

6.'PLANI GJENERAL URBANISTIK I PRISHTINES DERI NE VITIN 2000'(1981-1982)

7.'APLIKIMI I TEKNIKAVE KOMPJUTERIKE NE MENJANIMIN E SJELLJEVE TE PADESHIRUESHME NE AKTIVITETE ME PERSONA TE RETARDUAR MENTALISHT'(1990-1991)

8.'ÇRREGULLIMET E KOMUNIKIMIT FOLJOR TE FEMIJET E SHKOLLES FILLORE'“

(1991-1995)

9.'DIAGNOSTIFIKIMI I AFAZIONEVE'(1997)

10.'FEMIJET E KATEGORIZUAR ME TE META NE ZHVILLIM, ANALIZA DHE REALIZIMI I REKOMANDIMEVE TE KOMISIONIT PER KATEGORIZIM, SI DHE MUNDESIA PER PERPARIMIN E KESAJ VEPRIMTARIE NE KOSOVE'(1989)

L I S T A E P U N I M E V E

1. Definicioni i belbezimit ). Defektologija.

2. Belbezimi dhe degjimi i te folurit vetanak ,. Defektologija , 1972.

3.Te flourit e femijeve ne shkollen fillore, Defektologija , 1972

4. Parashikimi i intenzitetit te belbezimit I, Defektologija , 1975 

5. Parashikimi i intenzitetit te belbezimit II, Specijalnaškola , 1976 

6.ASPEKTET BASHKOHORE NE REHABILITIMIN E PENGESAVE NE TE FOLUR.Permbledhje punimesh nga DITET E PARA DEFEKTOLOGJIKE TE KOSOVES, Brezovice , 19 - 20. 1976 ( 26 f. )

7. Belbezimi dhe nderprerjet ne procesin e te folurit, Defktologija , 1976 

8. Klasifikimi i gabimeve ne te folur te personat qe belbezojne, Defektologija, 1977 .

9.Aplikimi i algoritmit te modifikuar te Johnsonit per grupimin heararkik te tingujve folur,Beograd, 1977 .

10.Disa karakteristika te Testit te Myklebustit per hulumti min e te shprehurit verbal me shkrim,Zagreb, 1978 .

11.Disa raporte ndermjet variablave kognitive dhe variablave te belbezimit, Zagreb,1978:303-8.

12.Analiza dalluese ne dimensionet antropometrike dhe motorike ne mes personave qe belbezojne dhe atyre qe nuk belbezojne,Zagreb , 1975.

13.Nderlidhjet ne mes belbezimit dhe statusit intelektual,më Koautorë : M. Ljubešić. Defektologija, 1979.

14.Diagostikimi i belbezimit, Symposia otorynolaringologica.

15. Disa aspekte te te shprehurit verbal dhe joverbal me peshe ne percaktimin e belbezimit,. Punimi i prezentuar ne Tubimin shkencor "Simpoziumi mbi belbezimin", Dubrovnik, 20-2 tetor 1977.

16. Çasje multidimensionale etiologjise se belbezimit). Koautore I.Krznar. Punimi i prezentuar ne "Simpoziumin mbi belbezimin", Dubrovnik,20-22 tetor ,1977. I botuar : Defektologija, 1985, 21 , 1 , 55 - 70.

17.Problemet terminologjike dhe te klasifikimit te crregullimeve ne te folur, Me autore.Punimi i prezentuar ne simpoziumin mbi çrregullimet zhvillimore ne te folur , Shkup-Oher,27-31 tetor 1978. Botuar: Defektologija , 1985

18. Disa karakteristika te femijeve me te folur jo mjafte te zhvilluar dhe statusi socio-ekonomik i familjeve te tyre). Koautore : L. Pašiček; Punimi i prezentuar ne tubimin shkncor si nen 17.

19.Kerkimet ne lemin e defektologjise : punimet nga Tubimi shskencor, Koautor B.Radovančić. Defektologija, 1979.

20.Disa raporte ndermjet belbezimit , motorikes dhe anksiozitetit,Disertacioni i doktorates. Zagreb, 1979. 

21.Dallimet ne sjellje anksioze ndermjet personave qe belbezojne dhe atyre qe nuk belbezojne,Defektologija , 1979 

22.Raportet kanonike ndermjet faktoreve motorik dhe antyre te anksiozitetit te personat qe belbezojne, Punimi i rradhitur ne Programin e "Kongresit nderkombetar mbi edukaten fizike dhe sportin" i mbajtur me 25 - 30 shtator,1980, ne Split e Braq,ne Kroaci. Punimi i botuar : Defektologija, 1980.

23.Dallimet ne testin e Illinoisit te aftesive psikolinguistike ne mes femijeve me çrregullime dhe atyre pa çrregullime ne nyjtimin e tingujve, Koautore M Ljubešić. Defektologija , 1981.

24.Paraqitja e nje rasti te te "heshturit"ne te folur, Koautorë: Lj. Pašiček. Defektologija, 1981 , 17 , 1-2 , 117 - 120.

25."Testi i plote" per percaktimin e qendrueshmerise se tingujve te nyjtuar ne forme jostandarde,. Defektologija, 1981.

26.Raporti diagnostik logopedik,  Më koautorë . Punimi i prezentuar ne simpoziumin "Diagnostika dhe preventiva logopedike" i mbajtur ne Bled ( Slloveni),1982.

27.MOTORIK - SPRACHE . Pjese e librit : Berger und Autorenkollektiv : REHABILITATIVE BEWEGUNGSERZIEHUNG,VEB Verlag Volk und Gesundheit, Berlin, 1983 .

28.MOTORICHE AUFFALLIGKEITEN BEI STOTTEREN. Pjese ne librin : Berger und Autorenkollektiv : REHABILITATIVE BEWEGUNGSERZIEHUNG,VEB Verlag Volk und Gesundheit, Berlin, 1983.

29.Krijimi i kushteve per integrimin e femijeve me retardime te lehta mendore ne kuader te shkolles se rregullt fillore., 1983.

30. FEMIJET DHE TE RINJET ME PENGESA NE ZHVILLIM NE PROCESIN E RREGULLT EDUKATIOVO- ARSIMOR).  Zagreb , 1980 .

31.Kongruenca e hapsirave faktoriale te aftesive psikolinguistike ne mes te femijeve me dhe pa çrregullime në nyjtimin e tingujve. Koautore M.Ljubešić: Defektologija, 1983.

32.Mundësite e aplikimit te Testit të Bostonit per diagnostikimin e afazioneve.Me koautorë. Sarajevë, 1983.

33.Hulumtimi i aftësive psikolinguistike te fëmijët me çrregullime në nyjtimin e tingujve).  Zagreb , 1982.

34.GJENDJA E EDUKIMIT, ARSIMIMIT DHE REHABILITIMIT TE FEMIJEVE DHE TE RINJVE ME PENGESA NE ZHVILLIM NE KSA TE KOSOVES. Material i pergatitur per LSPP te Kosoves; Seksioni i Arsimit, Prishtine.

35.GJENDJA DHE PERSPEKTIVA E ZHVILLIMIT TE EDUKIMIT DHE ARSIMIMIT TE FEMIJVE DHE TE RINJVE MENTALISHT TE RETARDUAR NE KSA TE KOSOVES. Buletini Informativ, Lidhja e Shoqatave te defektologeve te Kosoves, Prishtine, 1983 .

36.ELABORAT MBI THEMELIMIN E INSTITUCIONIT ARSIMOR PER PERGATITJEN E KUADROVE DEFEKTOLOGJIKE. Me koautore. Materiali i pergatitur per Komitetin e Arsimit dhe Fakultetin Filozofik ne Prishtine, Prishtine , 1981.

37.MBROJTJA E FEMIJEVE DHE TE RINJVE ME PENGESA NE ZHVILLIM DHE ME ÇRREGULLIME NE SJELLJE. Pjese e projektit : "PLANI I PERGJITHSHEM URBANISTIK I PRISHTINES DERI ME VITIN 2000" i realizuar ne Institutin Ekonomik ne Prishtine, Prishtine, 1981.

38.GJENDJA E KUADROVE DEFEKTOLOGJIKE NE KSA TE KOSOVES HDE PERSPEKTIVA E FORMIMIT TE TYRE. Buletin Informativ, LSHD e Kosoves, Prishtine , 1983.

39.RELACIONET NE MES TE BELBEZIMIT DHE MOTORIKES SE PERGJITHSHME. Punimi i prezentuar ne simmpoziumin ' Komunikimi foljor' i mbajtur me 14 - 16 dhjetor 1984 ne organizimi te Seksionit te Fonetikes Teorike dhe Aplikative ne Fakultetin Filozofik ne Zagreb. Botua : Acta DEFECTOLOGICA, 1985 .

40.Belbezimi - Monografi shkencor,Rijeka, 1986.

41.Belbezimi dhe anksioziteti. Punimi i dorzuar per botim ne revisten Acta DEFECTOLOGICA.

42.KRIJIMI I KUSHTEVE PER INTEGRIMIN E FEMIJEVE ME PENGESA NE ZHVILLIM ( E VEÇMAS TE ATYRE LEHTE TE RETARDUAR) NE SUAZAT E SHKOLLES SE RREGULLT FILLORE. Buletini Informativ, LSHD e Kosoves, 1983.

43.THE ALOMETRIC RELATIONSHIPS OF RADIOMETRIC PARAMETERS OF THE LONG BONES OF THE LIMBS. Me koautore. Punimi i prezentuar ne : XIIth INTERNATIONAL ANATOMICAL CONGRESS, London , 1985.

44.SPEECH DISORDERS - AN ADDITIONAL HINDRANCE IN EDUCATION AND INSTRUCTION IN BILINGUAL ENVIROMENT. Koautore D.Blagojević. Punimi prezentuar ne Tubimin shkencor nderkombetar : SYMPOSIUM ON EDUCATION OF THE HANDICAPPED CHILDREN AND YOUTH OF YUGOSLAV CITIZENS IN SWEDEN. , Brioni,  1985.

45.Shembulli në dallimin e mostrave te pershkruara me grup variablash kvalitative duke i patur parasysh perkufizimet konzistente lineare) Koautor B. Nikolić. Defektologija, 1985 , 21 , 2 , 81 - 88.

46.Disa karakteristika antropometrike dhe motorike te hendbollisteve te Kosoves. Koautor F. Çitaku. Punimi i prezentuar ne Kongresin e III te Pedagogeve te Kultures Fizike te Jugosllavise, Novi Sad , 1987.

47.Disa relacione ne mes te belbezimit dhe te dhenave encefalografike). Koautor: D. Novosel. Acta DEFECTOLOGICA, 1988 .

48.RAPORTET NDERMJET AFTESIVE PSIKOLINGUISTIKE DHE DISA VARIABLAVE TE TE FOLURIT TE FEMIJEVE ME ÇRREGULLIME DHE PA ÇRREGULLIME NE NYJTIMIN E TINGUJVE. Punimi i prezentuar ne simpoziumin : Takimet psikolinguistike 1986, i mbajtur ne Beograd, 3 - 4 tetor 1986. Botuar : Acta DEFECTOLOGICA, 1988.

49.BELBEZIMI - Te folurit , Inteligjenca , Antropometria , Motorika ,Anksioziteti. Lidhja e shoqatave te defektologeve te Kosoves, Prishtine, 1988 ( Monografi shkencore).

50.BELBEZIMI DHE AFTESITE KOGNITIVE. Punimi i pranuar per botim ne revisten PEDAGOGU, Prishtine.

51.NDERLIDHJET E 'FJALES DHE FJALISE SE PARE' ME AFTESITE KOGNITIVE. Punimi i prezentuar ne Kongresin e II te Logopedeve te Jugosllavis i mbajtur ne Prizren me 27 - 29 shtator 1989. Botuar : Acta DEFECTOLOGICA, 1989 .

52.APLIKIMI I SISTEMEVE KOMPJUTERIKE NE PROCESIN E DIAGNOSTIKIMIT DHE REHABILITIMIT TE ÇRREGULLIMEVE GJUHESORE. Punimi i prezentuar ne Kongresin e Dyte te Logopedeve te Jugosllavise i mbajtur ne Prizren me 27 - 29 shtator 1989.

53. Aplikimi i teknologjise kompjuterike ne rehabilitimin e personave me retardim te rende mental. Koautore : R. Fulgosi-Masnjak. Defektologija, 1991.

54.TESTI I BOSTONIT - INSTRUMENT PER DIAGNOSTIKIMIN E AFAZIONEVE. Acta DEFECTOLOGICA, 1991.

55.Shqiptimi i fjaleve ne tingull te caktuar te personat qe belbezojne , 1993.

56.Percjellja e disa parameterve ne terapine e belbezimit gjate aplikimit te programit elektromiografik si feedback biologjik. Koautore : D.Novosel e T. Prizl., Portorož, 1993.

57.Analiza e instrumentit per matjen e intenzitetit te belbezimit per femije e te ritur. Koautore: T. Prizl.Logopedija, 1995 .

58.CONDITION OS SPEECH COMMUNICATION SIX MONTHS AFTER THE STUTTERING TREATMENT,Zagreb, 1998. 

59.VIOCE QUALITY OF HEARING - IMPAIRED CHILDREN. Faq: 35 - 44. Ne : T. Lehman, C. Palm, K. Spitzer, T. Tolxdorff ( eds): " Advaces in Quantitaive Laryngoscopy, Voice, and Speech Research . Proceedings of the 3th international workshop, Aachen University of Technology, RWTH Aachen, 1998.

60.Formimi i logopedeve ne bote dhe te ne, Varaždin, Kroaci, 1985.

61. Diagnostika logopedike e pengesave ne lexi - shkrim,Rijeka, 1995 .

62. Logopedia - shkence mbi patologjine e komunikimif foljor-gjuhesor.. Material per studentet e studimeve universitare dhe pasuniversitare, Zagreb,1997.

63.Enti defektologjik: fillet dhe themelimi; pasqyre e shkurter e veprimtarise; perspektiva e Entit;Zagreb, 1997

64.Seksioni i logopedise: Pasqyre historike e zhvillimit te Seksionit; Veprimtaria shkencore-mesimore; Personeli shkencor-mesimor, Zagreb , 1997.

65. Diagnostikimi i belbezimit te femijet, Tuzla , 1997.

66.Evaluimi i suksesit te terapise te belbezimit, Zagreb , 1998.

67.Aplikimi i komjutereve ne diagnostikimi e belbezimit, Zagreb , 1998.

68.Diagnoza diferenciale e belbezimit dhe çrregullimeve tjera te rrjedhshmerise ne te folur, Zagreb , 1998 .

69.Analiza akustike e grave me nodula vokal,Nova Goricë,1999.

70.SOCIAL ANXIETY IN PERSONS WHO STUTTER ASSESSED WPS-R. Koautore S. Jelčić-Jakšić. Proceedings 24th IALP Congress, Amsterdam , 1999 , f. 715 - 720. XXIV World Congress of the International Association of Logopedics & Phoniatrics, Amsterdam ,  1999.

71.CANONICAL RELATIONS BETWEEN DIFFERENT ACOUSTICAL AREAS OF VOICE MEASURING. Koautore N. Bolfan- Stošić. , Hvar , 1999.

72.ACOUSTICAL ANALYSIS OF INFANT CRIES. Koautore N. Bolfan-Stošić. Ne: T. Braunschweig, J. Hanson, P. Schelhom-neise, H. Wite ( eds.) Advances in quantitaive laryngoscopy, voice and speech research. Proceedings of the 4th International Workshop, Jena, Fridrich - Schiller University,2000.

73.COMMUNICATION ATTITUDES OF CHILDREN WHO STUTTER AND THOSE WHO DO NOT. Koautore S. Jelčić-Jakšić. 3rd World Congress on Fluency Disorders, August 7 - 11. 2000, Nyborg, Denmark

74.Analiza akustike e zerit te personat me afazione, Koautore T. Prizl-Jakovac ,  2001.

75.Karakteristikat akustike te zerit te personat e moshuar. Me koautore. Tubimi shkencor GLAS/VOICE , Opati , Kroaci, 2001.

76.Komparimi i zerit te semuar dhe atij te shendosh) . Me koautore. Tubimi shkencor ,Opati, Kroaci, 2001.

77. Zhvillimi i zerit deri te paraqitja e fjales se pare. Me koautore. Tubimi shkencor GLAS/VOICE, Opati, Kroaci,  2001.

78. Analiza e vajit te pare pas klithjes se par te foshnjes. Me koautore. Tubimi shkencor, Opati , Kroaci, 26 - 28 shkurt 2001.

Jeton dhe vepron në Zagreb dhe Prishtinë.




Flori Bruqi

Kadrush Radogoshi(1948 - )

Magjistër Kadrush Radogoshi,lindi në Gjakovë , më 15 shtator 1948. Shkollën fillore dhe të mesme e kreu në Gjakovë.Fakultetin Filosofik (Dega e gjuhës dhe letërsisë shqipe) si dhe studimet posuniversitare i kreu në Prishtinë. Prej vitit 1969 e deri në vitin 1981 punoi në arsim, kur e burgosën dhe e dënuan për propagandë antijugosllave. Ishte i vetmi gjakovar në mesin e 237 intelektualëve të arrestuar më 28 mars 1989 e të dërguar fillimisht në Burgun e Leskovcit e pastaj në Burgun e Prokuples.  Vite të tëra ka qenë i papunë dhe i përsekutuar, herë-herë gjer në linç publik.

Njerëzit që sakrifikuan shumëçka nga jeta, ju është ofruar shumëçka, ata i kanë refuzuar e kanë zgjedhur një rrugë tjetër. Ata nuk brengosen në situata të caktuara, nuk brengosen për fatin personal të tyre. Ka bindjen se nganjëherë këta njerëz edhe kaliten dhe arrijnë të mbijetojnë, sepse qëllimi ishte  më i lartë se sa vuajtja individuale.

Ai  mendon se rreziku më i madh është nëse intelektuali pranon të mësohet me të keqen.E keqja  është e jashtëzakonshme, shndërrohet në të zakonshme ,Ee këtu  është rreziku më i madh- të pajtohesh me të keqen.  Është detyrë, e intelektualëve që të mos lejojnë që e keqja të shndërrohet ne normale. Kështu ka vepruar Sokrati, kështu ka vepruar edhe “Laookoni”.

"Laokoni", nuk është roman tradicional, është roman i kodit simbolik. Nuk është kronologjik dhe pjesë të romanit tregohen edhe përmes letrave, thyerjet janë të mëdha në aspektin struktural. Nuk kemi të bëjmë me narratorin tradicional.

Kadrushi  përfaqësohet, edhe me romanin, por, edhe me jetën e tij, fatin e intelektualit të Kosovës.

 Ka pasur të tjerë, si Adem Demaçi që ka qenë për shumë vite i dënuar në kazamatët serbe.

Në vitin 2005, Adem Demaçi u zgjodh kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, e Kadrush Radogoshi nënkryetar.Ademi nuk arriti ta kryejë mandatin për shkaqe shëndetësore dhe në një kohë ai e bëra punën e tij . Më pas Kadrush Radogoshi  u zgjodh kryetar i LSHK-së për një mandat. Sipas tij  struktura më e persekutuar në Kosovë, janë një pjesë e shkrimtarëve. Një pjesë tjetër ishte  e përkëdhelur.

 Raporti i Kadrush Radogoshit  me Adem Demaçin ishte i  mirë . Adem Demaçi ishte simbol i Lëvizjes Kombëtare shqiptare, i lëvizjes ilegale. Ata që nuk u instrumentalizuan politikisht, në forma të ndryshme janë persekutuar, ka edhe të tillë që janë mbytur në burg. Në Burgun Prishtinës në vitin 1964 kur është arrestuar për herë të dytë Adem Demaçi si kryetar i Lëvizjes për Bashkimin e Kosovës me Shqipërinë, Fazlli Greçevci ka qenë në atë kohë një prej poetëve të njohur, e bashkëveprimtar i  Adem Demaçit, e kanë mbytur në tortura në burgun e Prishtinës.

 Ka pasur edhe shkrimtarë që kanë ikur nga Kosova, si Ramadan Rexhepi; ose Teki Dervishi që ka qenë në burgun famëkeq Goli Otok (“Ishulli i thatë”) në një ishull në detin Adriatik.

Shumë  intelektualë  i kanë shërbyer pushtetit dhe intelektualë që e kanë kundërshtuar pushtetin. Në kushte të tjera, e njëjta gjë ka ndodhur edhe në Shqipëri.

 Për fat të keq në Kosovë disidenca ishte e dyfishtë; edhe kundra pushtetit edhe kundra Serbisë.

Kosova  nuk kishte vetëm disidentë ideologjike, por kishte  edhe disidentë kombëtarë- konflikti më i madh i tyre , ishte se ata bashkëpunonin me pushtetin dhe pjesa tjetër ishte kundër atij pushteti, sepse shqiptarët i trajtonte si qytetarë të dorës së dytë e të dorës së tretë.

Një intelektual të cilin e brengos fati i njerëzve të vet, nuk mund të pajtohet me disa politika.
Bie fjala Kadrushit ,vëllai i tij u  detyrua të braktiste studimet e veta. E kanë penguar e nuk e kanë lejuar të shkojë, për shkakun e tij... Poashtu edhe vëllain tjetër e kanë burgosur për shkakun e Kadrushit.

Kadrush Radogoshi ka qenë në burgosje hetuese  që e kanë marrë sa herë kanë dashur udbashët . Nuk ka pasur dënime të gjata, por kanë qenë burgosje nënhetim.

-Gjatë torturave, udbashët  kërkonin që ai të rrezikojë pjesën më elitare të inteligjencës së Kosovës. Të akuzoj Rexhep Qosjen, e shokët e tjerë intelektualë. E ky ishte rreziku më i madh. Të them të drejtën torturat ishin nga më të rëndat. Ata me çdo kusht kërkonin të montonin grupe ilegale, që nuk ekzistonin në mënyrë që ti mënjanonin disa intelektualë shqiptarë që nuk ishin instrumentalizuar te pushteti si të tjerët.

Kadrushi nuk i  arsyeton disa  poetë. Nuk ëshiron  të rëndojë ndërgjegjen e tij, por po e morët, librin e historianit Prof.dr. Haki Bajramit, “Dosja Demaçi”, që është një libër afro 500 faqe, ka arritur të depërtojë në Arkivin e Burgut të Prishtinës e të marrë tërë dokumentacionin e tri gjykimeve të Adem Demaçit- më 1959, më 1964 dhe më 1975.

Të tria gjykimet e të gjitha deklaratat akuzuese të shokëve të tij shkrimtarë sot janë emra të njohur, kanë krijuar mite shqiptarët për ta, e ata janë akuzuesit e Adem Demaçit. Deklaratat janë aty. Unë nuk dua ta rëndoj ndërgjegjen time, ju do të befasoheshit po t’i mësonit emrat, e deklaratat janë shumë akuzuese ndaj tij. E asnjëherë, nuk i kanë kërkuar falje Adem Demaçit, falje publike e kam fjalën, më thotë shkrimtari Kadrush Radogoshi.

Me shkrime filloi të merret që nga viti  1970  e deri me tash.Shkruan  kryesisht poezi,prozë,dramë,
ese,kritikë letrare dhe artikuj studimorë për letërsinë.Është fitues i shumë çmimeve për poezi e tregim në konkurset letrare. Në mars të 2005 u zgjodh nënkryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, ndërsa në mars 2008 u zgjodh kryetar i saj. Është ndër veprimtarët dhe shkrimtarët më aktiv të Kosovës.

Tash Kadrush Radogoshi , me familje jeton në Kanada.

Vepra të botuara:

1.Në mes të heshtjës dhe këngës(1981):2.Në udhëkryq(1984):3.Poetika e romanit bashkëkohor shqiptar(1985);4.Nekrologji për Sodomën((1991);5.Jeta artistike e Ilir Shkretës(1993); 6.Interpretime(1993);7.Heraldika e pikëllimit(1997);8.Nëpër rrathët e ferrit serb(2000)
9.Homo Dardanicus(2001);10.Adem Jashari dhe vdekja(2001);11.Nëpër universin letrar(2003);
12.Pikon çati e shpirtit(2004);13.Orfeu nga Vendenisi(2005);14.Pikëllimi i buzëqeshur(2006);
15.Semantika e bregut tjetër (2008) ; 16.Çabra antologjia- seancë e përshpirtshme(2008)