Se paku nje here ne vjet, per hir te Shqiperise ta duam me shume njeri – tjetrin.
Se paku nje here ne vjet, per hir te Shqiperise te bashkojme zemrat ne nje zemer.
Se paku nje here ne vjet ta shohim Shqiperine me syt’ e Gjergj Kastriotit Skenderbeut.
Se paku nje here ne vjet ta ngrohim Shqiperine me zemren e Ismail Qemalit.
Se paku nje here ne vjet ta puthim Flamurin e Shqiperise me mallin e Isa Boletinit dhe dijen e Hasan Prishtinës !
Se paku nje here ne vjet ta ndiejme Shqiperine ne gjak me gjakun e Adem Jasharit,Zahir Pajazitit,Sali Çekut, Shkëlzen dhe Luan Haradinaj,Rrustem Bruqit ....
Se paku nje here ne VJET TE NGREJME FLAMURIN E BASHKIMIT…
Në ditën kur linde, më 28 Nëntor 1955, edhe në Prekaz ishte Festë e Flamurit.
Dhe ty, babë Shabani të mbulojë me flamurin kuqezi.Ti, atëbotë, nuk e dije se Kosova ishte e pushtuar, por nga dritaret u shkrepën armë në shenjë të ditëlindjes. Adem të pagëzuan. I pari, Ademi, emër i Shenjtë, lindje e Shenjtë, ditë e Shenjtë. Përherë do të shkojmë përpara me këtë emër, larg, duke bërë gjithçka të mirë për atdheun në këtë botë. Asaj dite të bekuar familjes Jashari iu shtua dhe ky emër, një emër që më vonë u bë emblemë e UÇK-së, e lirisë.
Pikërisht më 13 maj 1981, kur Prekazi u rrethua për ta zënë Tahir Mehën, ai trim luftoi me babanë Nebihun gjer në rënie.
Ti, babai Shabani dhe vëllai Hamza shkuat në varrim dhe mbi varrin e tij u betuat se do të luftonit për çlirimin e vendit. Por, deri në ditën tënde, ndodhen shumë ngjarje, erdhi ’89-ta, me protesta gjithë popullore. Ti përherë në ballë të tyre.
Më 30 janar 1991 policia soldadeske serbe rrethoi Jasharajt, por ti me të tutë qëndrove dhe i përzure nga trualli yt shekullor. Kush priu në atë rezistencë të paepur? Ti Adem me vëllezërit dhe prindërit e tu, me gjithë familjen. E gjitha ndodhi për të parë sa i madh është nderi i shqiptarit kur shkelet oborri i shtëpisë.
Panë gjithçka ata që ishin përreth, ishin të gatshëm të hidheshin në zjarr, por ti ju the: ka kohë! Vetëm një fjalë jote, ajo fjalë mitologjike i ndali ata. Por, më 26 nëntor 1997 me çetën tënde ua zure pritën hordhive barbare, në Rezallë të Re, ndërsa më 28 nëntor 1997, në Llaushë me rastin e varrimit të mësuesit Halit Geci, i vrarë nga forcat serbe, UÇK-ja doli haptas para popullit. Kush qenë ata trima? Shokët e tu të luftës, po kush tjetër. Dhe erdhi 22 janari i vitit 1998 kur trojet e tua u rrethuan për së dyti. Ti me gjithë anëtarët e familjes sulmin ua ktheve me breshëri armësh. Përtej shtëpisë njeriu s’ka ku të shkojë. Se kush mërmëriti se krisi në Qirez e Likoshan, më 28 shkurt 1998. Ti si Tezeu vrapove i pari me çetën tënde dhe more pjesë në atë betejë. Dhe sulmi i forcave të mëdha ushtarake e policore serbe prapë deshën të hyjnë në Prekaz. Mund të kenë qenë dhjetë, njëqind, një mijë, por ti iu bëre ballë me familjen tënde, me të afërmit e tu dhe me luftëtarë të lirisë. Dhe shumë vite mund të harrohen, por lufta në Prekaz, më 5, 6 dhe 7 mars e vitit 1999 është shënuar me germa të arta në historinë më të re të Kosovës. Mbi 50 anëtarë të familjes tënde ranë në altarin e lirisë. Tani u pa nga e gjithë bota se ti, familja jote, luftëtarët dhe populli me sakrificën që bënë, janë zotërues të denjë të kësaj toke. Kjo Familje e sakrificës, siç e pat quajtur Bernar Kushner, ish-administrator i Kosovës, ndër të tjera tha: ,, Dhe, sikur të kishte çmim Nobel për liri, atëherë ai, me siguri, do t’i takonte familjes Jashari”. Por, megjithatë, vetë populli që iu nderon, është çmimi më i lartë që mund t’i jepet ndokujt. Dhe, ti re për të gjetur Fitoren. Tani gjithçka është përjetësi.
Akademik Prof.Dibran Fylli, regjisor i njohur nga Kosova , është anëtar i rregullt i Akademisë së Shkencave dhe Arteve Shqiptaro-Amerikane (ASHASHA-AAAS) në Nju Jork,Prishtinë, Tiranë dhe Shkup
Historiku i Trupës Artistike Ushtarake “Hamëz Jashari” të UÇK-së dhe i Programit Artistik “Ai është i gjallë”, tash “Epopeja e UCK-së” është ky që është, edhe pse deri me tash shumë pak është thënë për Trupën Artistike Ushtarake dhe për Manifestimin “Ai është i gjallë”. Kjo Trupë dhe ky Manifestim, rrënjët i ka në flakë të luftës së lavdishme të UÇK-së. Është i deuar, ndërtuar, themeluar e organizuar gjatë ofensivave serbe.
Është një emër i ri në historinë e kulturës shqiptare e deshën e së deshën të tjerët.... Këtë më mirë se unë nuk e dinë askush, as ata rrahagjoksamanët që deri dje janë “byrytë” e as këta strukomanet që tash po “byrytën”, gjëja se po e bëkan një punë aq te madhe! Fillimi i parë: Trupa Artistike Ushtarake është themeluar në fillimin e muajit shkurt 1999, në kuadër të SHP të UCK-së në Likofc, ndërsa emërtimin e Trupës, me emrin e heroit Hamëz Jashari, e ka miratuar po i njëjti Institucion ushtarak më 18 shkurt 1999.
Manifestimi i parë “Ai është i gjallë”, 06 mars 1999
Pas themelimit të TAU “Hamëz Jashari”, para Këshillit Artistik u paraqit skenari për ditën e Manifestimit Përkujtimor, në shenjë nderimi për ditën e rënies heroike të Kryekomandantit Adem Jashari dhe të Jasharajve, në Betejën e 5, 6 e 7 Marsit 1998.
Në skenar ishte paraparë; Rreshtimi i njësiteve ushtarake, Ngritja e flamurit, Dhënies e raportit, Pjesa foljore, Pjesa muzikore e recitative dhe në fund Pjesa skenike “Ai është i gjallë”. Skenari u pranua dhe u vendos që Manifestimi të mbahet më 6 Mars 1999, si dhe emërtimi i Manifestimit të jetë sipas emrit të pjesës skenike “Ai është i gjallë”. Përkushtimi ynë dhe provat intensive, bënë që programi artistik të jetë gati me kohë dhe në nivel të lartë profesional. Pritej dita dhe ora e fillimit të programit me padurim. Vendi ishte caktuar. Manifestimi do të mbahej në Prekaz, në një largësi jo të madhe nga forcat serbe të stacionuara afër lagjes Jasharaj dhe për rreth Fabrikës së Municionit në Skënderaj. Dita e 06 marsit 1999, mbeti e pa harruar dhe me rëndësi të veçanet për TAU-në, por edhe për numrin e madh të pjesëmarrësve në këtë Manifestim Përkujtimor. Publiku ishte i respektuar dhe në masë të madhe. Rendi dhe qetësia ishin në nivel të duhur. Kur para tyre u paraqit Figura e Kryekomandantit Adem Jashari dhe zëri i tij që mbërrinte kupën e qiellit duke iu drejtuar popullit me fjalët: “Mua me keni kudo, kudo, kudo...”, plasi masa dhe nga çdo kush dëgjohej të thoshte e të pëshpëriste, “More a po e sheh së, Ai qenka gjallë”...
Manifestimin e nderuan me pjesëmarrje:
Sylejman Selimi, Komandant i SHP te UÇK-së, Jakup Krasniqi, Zëdhënës i UÇK-së, Komandanti i ZO të Drenicës Sami Lushtaku, Komandantët; Ilaz Kodra, Rrustem Mustafa, Nuredin Lushtaku, Zenë Prokshi, Sahit e Musë Jashari, Fadil Kodra, Zenun Kodra e shumë të tjerë.
Manifestimin e regjistruan shumë media të shkruara dhe vizive, kombëtare e ndërkombëtare...
Fillimi i dytë: Këto ditë kanë një domethënie të veçantë, jo vetëm për pjesëtarët e UÇK-së por për gjithë Kosovën, për shqiptarët e për shqiptarinë në përgjithësi. Janë ditë të shenjta që s’do harruar kurrë. Ditë që gjenerata e gjenerata do t’i kujtojnë e s’do t’i harrojnë dot. Këto tri ditë e net, zjarri dhe flaka e lirisë shndriti në mbar trojet shqiptare. UÇK-ja, në krye me Kryekomandantin e vet Adem Jashari, po thërriste në emër të lirisë, në emër të Atdheut e të flamurit që të gjithë të bashkohemi në luftë për çlirim e bashkim kombëtar.
Manifestimi “Ditët e Përndritjës”, 5, 6 e 7 Mars
Me propozimin e udhëheqjes së TAU “Hamëz Jashari”, në janar të vitit 2000, SHP i TMK-së, e kishte pranuar propozimin dhe kishte vendosur që 5, 6 dhe 7 marsi të shënohen me një Manifestim të madh gjithëkombëtar dhe këtë obligim me urdhëresë ushtarake ia kishte lënë në barrë Trupës Artistike Ushtarake dhe udhëheqësit të saj DibranFylli. Pas vendimit të lëshuar nga SHP i TMK-së, u ftuan shumë intelektual nga mbar shqiptaria për ta marr edhe mendimin e tyre së si do të dukej dhe si do ta këtë fizionominë ky manifestim i madh që do të mbahet në Prishtinë dhe në Prekaz. Në mbledhje erdhën të gjithë ata që shprehnin gatishmëri për ta ndihmuar organizimin. Me idetë dhe me punën e tyre, në vazhdimësi na ndihmuan:
Isa Qosja, Adem Gashi, Daut Demaku, Ilir Shaqiri, SunajRaça, Adem Grabofci, Sami Lushtaku, Musa Jashari e shumë të tjerë të cilët pa hezitim ndihmuan deri sa përfundoi ky manifestim ndër më të suksesshmit në Kosovë. Së pari manifestimi u nda në tri pjesë, të tria morën emër. Sipas propozimit të Adem Gashit manifestimi do të titullohej “Ditët e Përndritjës”, deri sa unë në emër të TAU-së propozova që së cili program të këtë emrin e vet: -Dita e parë, 5 marsi, të jetë një program artistik që do të titullohet “Ai është i gjallë”. Në vitin e ardhshëm do të jetë programi qendror dhe do t’i shtohet edhe parakalimi i ushtarëve të të gjitha Zonave dhe njësive vartëse të SHP të TMK-së, para Komandantit të Përgjithshëm do të raportohet dhe do të vazhdonte me programin artistik. -Dita e dytë 6 marsi, në Prishtinë do të mbahet Akademi Përkujtimore kushtuar figurës së Kryekomandantit Adem Jashari dhe dëshmorëve të UÇK-së. (Për këtë ditë u propozua që në një të ardhme të afërt, data e 6 marsit të shënohet si dita e dëshmorëve të UÇK-së). -Dita e tretë, 7 marsi-Nata e Zjarreve, do të mbahet në Prekaz duke filluar nga ora 20:00, me ndezjen e zjarreve dhe programi do të vazhdonte deri në orët e mëngjesit, me këngë e valle, recitime e recitale etj. Mbrëmja do të quhet “Nata e zjarreve” dhe do ta këtë karakteristikën e veçanet, me ndezjen e flakadanëve dhe zjarreve, në të njëjtin vend ku kishte shkrepur flaka e lirisë dy vite më parë. Këto propozime, me disa vërejtje e kritika, u pranuan dhe u miratuan nga pjesëmarrësit në këtë mbledhje dhe nga SHP i TMK-së. Për tri ditët u vendos që të ngarkohet nga një regjisor me përvojë si: Isa Qosja, Latif Zariqi e Sunaj Raça, deri sa u propozua dhe unanimisht u përkrah që skenarist dhe regjisor i krejt manifestimit të mbetët shefi i TAU-së dhe ideatori i këtij Manifestimi Dibran Fylli. Edhe pse ishte një ngarkesë e madhe, me kënaqësinë më të madhe e pranova për vet faktin së manifestimin e kisha filluar nëpër flakë të luftës dhe tani po e vazhdoja në frymën e lirisë. Manifestimi, me gjithë vështirësitë që u paraqiten në grumbullimin e mjeteve financiare, kaloi pa pengesa, derisa për dështime as që bëhej fjalë. Për sukseset e arritura folën dhe shkruan mediat e shumta që e kishin përcjellë me vëmendje dhe interesim të shtuar manifestimin dhe punën përgatitore, kurse për arritjet tjera, flet fakti së edhe sot e asaj dite ky manifestim po mbahet me të njëjtin skenar dhe formë të organizimit, pa shtuar as munguar gjë. Fillimi i tretë:
Manifestimi “Epopeja e UÇK-së”, 5, 6 e 7 Mars
Vetëm një vit më vonë, saktësisht në janar të vitit 2001, me vendimin e SHP të TMK-së, i ndërrohet emri Manifestimit nga “Ditët e Përndritjes” në “Epopeja e UÇK-së” (ndoshta këtu i ka fillet hajdutllëku i autorësive dhe ideve të të tjerëve). Prapë së prapë, Manifestimi mbeti me të njëjtën fizionomi. Puna dhe organizimi kryesor i ngarkohet prapë shefit të TAU-së Dibran Fylli, ideator dhe autor i këtij Manifestimi.
Fundi i fundit:
Sado që, tash e sa vite, ky Manifestim po mbahet nën patronatin e kryeministrave e ministrave, me shpenzime sa po ju do hatri e xhepi, nuk ndryshojë e nuk ndryshon asgjë!?
Radio dokumentar kushtuar Trupës Artistike Ushtarake "Hamëz Jashari" të UÇK-së
Ju ftoj ta dëgjoni radiodokumentarin për Trupën Artistike Ushtarake “Hamëz Jashari”, e themeluar në kohën e luftës me vendim të SHP të UÇK-së, në Likovc.
TAU kishte në përbërje në atë kohë 31 antarë, të gjithë ushtarë të UÇK-së.
Recitali skenik “Ai është i gjallë”, u realizua nga TAU dhe u shfaq pikërisht me 6 mars 1999, në përvjetorin e parë të rënies së kryekomandantit Adem Jashari.
TAU mbajti gjallë kulturën edhe në flakët e luftës, prandaj mbetet institucioni kulturor i papërsëritshëm për vlerën dhe rëndësinë që ka.
Dibran Fylli : "Mua aspak nuk më ngelet hatri pse nuk jam në përbërje (tash e sa vite) aty ku është dashtë të jem, sepse nuk mundem dhe nuk dua të jam pjesë e taborit të atyre që mundohen (vetëm mundohen sepse e kanë të kotë) t’i tjetërsojnë autorësitë dhe idetë e të tjerëve, por ama, e kam nga frika (sepse këtu të ne, nuk po dihet ka sa po shkon pasuli) se deri nesër këta tipa do të thonë se edhe mbishkrimi AI ËSHTË I GJALLË, që rrinë aq bukur në Kullën e Qëndresës, në Kompleksin “Adem Jashari”, është i tyre!. Këtë e pëlqeu apo së pëlqeu dikush nga kolltuqxhinjtë e kohës dhe atyre që i janë bashkëngjitur këtij tabori për një mëditje, se ky Manifestim është produkt artistik dhe krijim imi i pa kontestueshëm me vlera të mirëfillta artistike, nuk mund ta luan as fjala e as topi ... -Jam i gatshëm te ballafaqohëm publikisht me këdo që e thotë ndryshe!", shton në shkrimin e tij Akademik Prof.Dibran Fylli, regjisor ,shkrimtar dhe ish pjesëtar i Brigadës 113 “Mujë Krasniqi”,shef i TAU “Hamëz Jashari” të UÇK-së dhe TMK-së. Prishtinë, 5 mars 2020.
Koronavirusi me origjinë nga Kina, po shqetëson botën, ndërsa tanimë raste të shumta janë raportuar në Itali, ku dy persona kanë vdekur dhe numri i të infektuarve sa vjen e rritet.
Në Kosovë ka nisur paniku pasi virusi është te dera...
Si të ruhemi nga koronavirusi, dhe cilat janë këshillat elementare që japni profesionistët?
Nuk ekziston akoma një vaksinë për të parandaluar sëmundjen nga koronavirusi 2019 (COVID 2019). Mënyra më e mirë për parandalimin e sëmundjes është shmangia e ekspozimit ndaj virusit. Kjo arrihet duke zbatuar çdo ditë rregullat parandaluese të përhapjes së infeksioneve respiratore që janë: shmangia e kontaktit me personat e sëmure; larja e shpeshtë e duarve me ujë dhe sapun apo dezinfektant, mosprekja e syve, hundës dhe gojës, qëndrimi në shtëpi kur jemi të sëmurë, mbulimi i gojës dhe hundës më brryl apo kartpecetë kur teshtijmë apo kollitemi, pastrimi dhe dezinfekimi i shpeshtë i objekteve dhe sipërfaqeve duke përdorur spray apo pastrues të tjere me përdorim shtëpiak.
Tashmë janë bërë normale pamjet që shohim në media të njerëzve që mbajnë maska në ambjente publike. Ajo çfarë është e rekomandueshme nga OBSH në lidhje me maskën është ky: nëse jeni i shëndetshëm, ju mund të mbani maskën vetëm nëse po kujdeseni për një person të dyshuar apo diagnostikuar me infeksion nga nC0V 2019. Mbaje masken nëse kollitesh apo teshtin. Mbajta e maskës është efektive vetëm kur përdoret së bashku me mënyra të tjera të mbrojtjes siç janë larja e shpeshtë e duarve me ujë dhe sapun apo me xhel larës me baze alkooli. Nëse mban maskën, duhet të dish si ta përdoresh atë.
Larja e shpeshte e duarve
Laj sa më shpesh duart me uje dhe sapun (për të paktën 20 sekonda) ose përdor xhel larës apo dezinfektues me bazë alkooli nëse nuk i ke vizualisht të ndotura duart. Ky proces mundeson eliminimin e virusit nëse ai ndodhet në duart e tua.
Higjena respiratore (apo etika e kolles dhe teshtitjes):
Sa herë që kolliteni apo teshtini mbuloni gojën dhe hundën me berrylin tuaj ose me kartpecete dhe hidheni kartpecetën menjëherë në koshin e plehrave më të afërt dhe pastroni duart tuaja me xhel me baze alkooli apo duke i larë me ujë dhe sapun. Nëse kolliteni apo teshtini mbi duart tuaja dhe nuk i lani ato, ju mund të kontaminoni objektet apo njerëzit që prekni.
Distancimi social
Mbani një distancë prej 1 deri 2 metra nga personat e tjerë sidomos ato te cilët kolliten, teshtijnë apo kanë temperaturë.
Mos prek sytë, hundën dhe gojën me duar! Duart mund të prekin shumë siperfaqe apo sende të cilat mund të jenë të kontaminuara me virus. Nëse prekni sytë, hundën apo gojën me duart e kontaminuara, ju mund të transferoni virusin nga këto sende tek vetja juaj.
Nëse keni temperaturë, kollë dhe vështiresi në frymemarrje kërko për kujdes mjekësor (Përdor shërbimin e urgjencës përmes numrit të telefonit dhe mos u paraqitni vetë pranë institucioneve shëndetsore) . Ju duhet t’i tregoni mjekut apo personelit shëndetsor nëse keni udhëtuar në Kinë apo nëse keni qenë në kontakt me dikë qe ka udhëtuar në Kinë dhe ka simptoma respiratore.
Nëse ju keni simptoma respiratore dhe nuk keni udhëtuar në Kinë apo vende të tjera ku janë raportuar raste me infeksion nga nCoV, zbatoni rregullat e mësiperme të higjenës respriatore dhe të duarve dhe qëndroni në shtëpi derisa të shëroheni.
Shmangni kontaktin me kafshët e gjalla, dhe praktikoni rregullat e higjenes së larjes së duarve dhe respiratore kur bini në kontakt me to. Lani shpesh duart dhe mosprekni hundën sytë dhe gojën me duar. Mos konsumoni produkte shtazore të pa përpunuara termikisht.
Jemi në mes të një epidemie gripi? Si të kuptojmë që është korinavirus apo grip sezonal?
Është shumë e vështirë të dallosh klinikisht nëse je i prekur nga gripi i zakonshëm sezonal apo infeksioni nga koronavirus.
Nëse prekesh nga gripi mund të kesh disa nga këto simptoma: temperaturë, ethe, kollë, dhimbje fyti, hundë të zëna apo rrjedhje hundësh, dhimbje muskujsh apo trupi, dhimbje koke, dobësi trupore, ndonjëhere të vjella dhe diarre (sidomos fëmijet). Disa nga shenjat e nje forme të rëndë të gripit janë: vështirësi në frymëmarrje, dhimbje në gjoks, marrje mendsh, konfuzion mendor, kriza konvulsive, dobësi shumë e madhe, dhimbje të forta muskujsh, temperaturë e lartë e padominueshme.
Nëse keni shenja të lehta të gripit dhe nuk keni sëmundje të tjera kronike (veshkash, zemre, mushkërish, diabet etj) qëndroni në shtëpi dhe ndiqni këshillat e mjekut. Nëse keni sëmundje kronike dhe paraqisni shenjat e mësipërme të formës së rëndë atëherë kërkoni ndihmë mjekësore.
Rekomandimet e OBSH dhe CDC janë që edhe gjate sezonit të gripit të bëni vaksinimin për gripin nëse nuk e keni bërë atë, të ndiqni rregullat e higjenës respiratore dhe të larjes së duarve dhe të merrni mjekimet e nevojshme të përshkruar nga mjeku.
Ku duhet të drejtohemi për pyetjet që kemi? Mjek lagje, mjek specialist, farmaciste lagje, portale dhe emisione televizive për shëndetin?
Informacionet per coronavirusin e ri janë tashmë të kudogjendura. Ju mund t’i drejtoheni mjekut të familjes, atij specialist, farmacistit, faqeve zyrtare në internet të Ministrisë së Shëndetësisë së Kosovës , IKSHP, WHO, ECDC, CDC por edhe portaleve apo emisioneve televizive
Gati 78 mijë, të prekurit nga sëmundja në botë. Shtohen rastet në Korenë e Jugut, ndërsa pakësohen në Kinë. Në Itali 44 vetë janë prekur nga virusi, dy kanë vdekur. Por për Giuseppe Ippolito, drejtor shkencor i Spallanzanit, spitalit të famshëm të Romës, “nuk duhet të alarmohemi”.
Koronavirusi Covid 19 ka shkaktuar deri tani 2.360 viktima në nivel botëror. Ky, bilanci i përditësuar nga Universiteti amerikan Hopkins. Numri i të prekurve ka arritur në shifrën 77.662, ndërsa e i të shëruarve, në 21.029. Sipas Kryqit të Kuq Ndërkombëtar rastet e reja të regjistruara në Evropë, në Kore e në Iran dëshmojnë se epidemia nuk është përhapur vetëm në Kinë. Dy të vdekur në Itali, një i shëruar në spitalin Spallanzani Ka arritur në 44, numri i pacientëve që rezultuan pozitivë në testin e Korovinarusit, në Itali. Janë njerëz, që banojnë ndërmjet Lombardisë e Venetos. Italia është vendi që ka më shumë të prekur nga sëmundja në nivel evropian. E flitet edhe për një të vdekur: një grua me banim në Lombardi. Por nuk mungojnë as lajmet pozitive. Nga spitali Spallanzani po dalin shëndosh e mirë disa nga të shëruarit që qenë prekur nga virusi, i cili po alarmon mbarë botën! Giuseppe Ippolito, drejtor shkencor i Spallanzanit, mendon se asnjeri nuk duhet të pushtohet nga alarmizmi. Çka duhet bërë, është të merren masat e duhura për ta mundur sëmundjen! Masat, që duhen marrë Ka shumë rëndësi, pra, të merren të gjitha masat për t’iu kundërvënë kësaj emergjence. Sipas porosisë së prefekturës, ipeshkvi i Piaçencës, imzot Giovanni Ambrosio, vendosi që gjatë Meshëve Kungimi të jepet vetëm në dorë, jo në gojë. E akoma, u kërkoi besimtarëve ta shmangin shkëmbimin e paqes. Kujdes duart e gojën, pra. Duhen larë sa më shpesh! Kjo, një nga masat për t’u mbrojtur nga rreziku i prekjes nga sëmundja! Edhe Kryqi i Kuq kërkon përgjegjësi të lartë nga vetë qytetarët: “Epidemia po shtegton nga vendi në vend - kujton - nuk është mbyllur vetëm në Kinë. Duhet ta luftojnë të gjithë së bashku, prandaj. Solidariteti e përgjegjësia e lartë janë themelore për të fituar mbi këtë sëmundje, që s’pyet për kufij. E hyn edhe atje ku janë të pakta mundësitë për ta mundur!".
Virusi Korona po përhapet me shpejtësi në Europë. Sipas Prof. Krause kontrollet kufitare nuk sjellin rezultat, sepse shumë të infektuar nuk tregojnë simptoma. Masat e higjienës - mbrojtja më e mirë.
Një turiste para Koloseumit, Romë
Sa i madh është rreziku, që virusi Korona të vazhdojë të përhapet i pakontrolluar në Europë?
Gérard Krause: Në një rast të tillë duhet përcaktuar qartë koha, nga mbajtja nën kontroll deri tek zbutja e një epidemie të tillë. Nuk duhet të kemi iluzione, që një vend do të jetë i mbrojtur gjithmonë nga një virus i tillë. Tek ky lloj virusi me sa duket kjo nuk ka për të ndodhur. Herët a vonë një vend i hemisferës veriore do të konfrontohet me të. Megjithatë në fillim ka rëndësi që të fitosh kohë, të përgatitësh spitalet dhe të mbash në gatishmëri sistemet e paralajmërimit për të mësuar më shumë për virusin dhe për të reaguar më mirë.
Që do të thotë, se nuk ka shumë kuptim të ngresh kontrolle shëndetësore në kufijtë brenda vendeve të BE për të matur për shembull temperaturën e udhëtarëve, siç bëjnë disa aeroporte?
Për këtë ka disa modele llogaritjeje, që tregojnë se masa të tilla si rregull nuk sjellin shumë rezultat. Sidomos tek ky virus nuk ke shumë siguri tek efekti i kontrolleve kufitare. Sepse shumica e të infektuarve në fillim nuk ka asnjë simptomë. Prandaj edhe kontrollet nga autoritetet e shëndetësisë nuk do t'i mund të identifikonin dot.
Italia është një destinacion i preferuar, do të këshillonit që të mënjanohej ky vend nga udhëtarët apo nuk ka nevoje për shqetësim për sa kohë nuk shkon në rajonet e prekura nga virusi ?
Personalisht nuk do të thoja të mos udhëtohej, sepse pres që edhe në Francë, Gjermani e vende të tjera të kemi rajone të tilla, ku mund të kemi shpërthime të tilla. Në këtë kuptim nuk shtrohet më pyetja, nëse udhëton apo jo.
Prof. Dr. Gerard Krause
Por megjithatë karnavalet në Venecia u anuluan, 11 rajone janë në karantinë, janë masa të tilla të ekzagjeruara?
Më pas je gjithmonë më i ditur, por do të vijë një moment të caktuar, kur masa të tilla nuk kanë kuptim. Tani është momenti i duhur për të vepruar me rigorozitet, për të fituar kohë. Por këtë nuk mund ta zbatosh për çdo komunë apo çdo vend në Europë, ku shfaqet virusi.
A mund të mbrohesh nga virusi Korona?
Në këtë rast duhet të sjellësh në mendje rregullat e përgjitshme të higjienës. Larja e duave, nëse je vetë i sëmurë të mënjanosh kontaktin me të tjerët. Gjithçka që bëhet për të mënjanuar virusin influenca, duhet ta bësh edhe në këtë rast.
Për shembull për të vënë mënjanë disa maska?
Maskat e thjeshta kanë rëndësi, kur je vetë i sëmurë dhe nuk do t'ia ngjisësh virusin të tjerëve. Por nëse do të mbrosh veten, efekt kanë vetëm maskat FFP3, të cilat duhen vendosur mirë dhe duhen ndërruar shpesh. Kjo është shumë e komplikuar, e ka kuptim për njerëz me sitem imunitar të dobët. Përtej kësaj nuk mund të mbrohesh dot, nuk ka ende vaksinë dhe terapi profilaktike.
(Prof. Dr. Gérard Krause është drejtor i Departamentit të Epidemiolgjisë në Qendrën Helmholtz për Studimet e Infeksioneve në Braunschweig, Gjermani.)
