Akademik prof.dr.Flori Bruqi :Bulizmi on line në shkolla

 

Bulizimi, apo sjelljet e dëmshme agresive në shkolla, është një fenomen mbarëbotëror dhe si i tillë është i pranishëm edhe në Shqipëri. Raporti e Ministrisë së Arsimit dhe Këshillit të Evropës e ka hetuar fenomen në një kampion prej 144 shkolla të republikës së Shqipërisë.

 Sipas raportit në Shqipëri bulizmi gjendet më shumë në shkollat private urbane dhe se viktima të bulizmit janë më shumë vajzat, ndërsa agresorët janë gjithmonë djemtë “19.4 % e nxënësve pohojnë se janë të buluar. ky është fenomen që ndodh 3 deri në 2 herë në muaj. 9. 7 % janë viktima dhe 5.2% agresorë. Vajzat pohojnë se janë më të buluara , djemtë janë ata që quhen agresorë. 

Fenomeni i përhapur më shumë në shkollat urbane dhe më shumë në shkollat private.

 Bulizimi në shkolla shfaqet në disa mënyra, si bulizëm psikologjik, fizik, por edhe verbal, veçanërisht për shkak të paraqitjes së jashtme, si për shembull nga mbipesha, mbajtja e syzeve, etj. Raporti pohon se prania e mësuese në klasë jo gjithmonë e frenon bulizmin dhe se ngacmimi vijon edhe në oborrin e shkollës.

Sipas studimit kombëtar të publikuar në 2017 nga projekti i përbashkët i KiE/BE, rreth 20% e nxënësve pohuan se janë të përfshirë në fenomenin e bullizmit në shkollë. 

Forma më e përhapur e bullizmit midis nxënësve është bullizmi psikologjik i pohuar nga 45% e tyre, i ndjekur nga ai verbal me 37% dhe ai fizik me 33% dhe se arsyeja kryesore që mësuesit mendojnë se nxënësit bien pre e dukurisë të bullizmit është për shkak të pamjes së jashtme (si mbipesha) me 73%.

Sipas të dhënave, 72 për qind e fëmijëve në Kosovë janë disiplinuar me dhunë. Fotografi ilustruese.

• 
  

Rreth 72 për qind e fëmijëve në Kosovë janë disiplinuar me dhunë, e cila nënkupton atë fizike, verbale, emocionale, psikologjike dhe ngacmim ndërmjet moshatarëve.

Këto janë të dhënat nga Anketa e grupimeve me tregues të shumëfishtë (MICS), e cila është punuar në vitin 2020 nga Agjencia e Statistikave të Kosovës, në bashkëpunim të ngushtë me Organizatën Botërore të Shëndetësisë dhe Fondacionin për Fëmijë të Kombeve të Bashkuara, UNICEF.

Petrit Tahiri, menaxher i projekteve në organizatën joqeveritare Qendra për Arsim në Kosovë, thotë se të dhënat e tilla duhet të jenë shqetësuese për shoqërinë.

Një pjesë e madhe e formave të dhunës, e cila në terminologjinë që përdoret në disa vende të botës cilësohet si "bullizëm", ushtrohet në shkolla dhe në mesin e të miturve, por legjislacioni i Kosovës nuk e njeh një term të tillë, thotë psikologia Teuta Danuzi.

Merita Jonuzi, zyrtare në Ministrinë e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit, thotë se numri i raportimeve të rasteve të dhunës në shkolla, në Sistemin e menaxhimit të informatave në kuadër të kësaj ministrie, është i vogël. Por, sipas saj, kjo nuk reflekton gjendjen reale të fenomenit të dhunës ndërmjet fëmijëve, e cila në mjaft raste ka karakteristikat e bullizmit, por që sipas Protokollit për parandalimin dhe referimin e dhunës në institucionet e arsimit parauniversitar, janë të përfshira në termin “ngacmim në mes të moshatarëve”.

Tahiri: Disiplinimi i dhunshëm do t’i bëjë fëmijët e dhunshëm

Petrit Tahiri, menaxher i projekteve në organizatën joqeveritare Qendra për Arsim në Kosovë, e cila është pjesë e Koalicionit të organizatave joqeveritare për mbrojtjen e fëmijëve në Kosovë (KOMF), thotë për Radion Evropa e Lirë që të dhënat e dala nga anketa MICS, se 72 për qind e fëmijëve të anketuar janë të disiplinuar përmes formave të ndryshme të dhunës, duhet parë si alarm nga institucionet dhe shoqëria.

“Më e keqja në këtë statistikë është që 24 për qind e tyre janë të predispozuar ndaj ndëshkimit fizik, si një formë për atë që njihet si disiplinim i dhunshëm i tyre. Rrjedhimisht, këto të dhëna na dëshmojnë që fëmijët tanë, përderisa ata ekspozohen në këtë nivel, në të ardhmen, në jetën e tyre do të kenë predispozita për të qenë të dhunshëm. Së paku kështu thonë edhe të gjitha studimet që janë bërë”, thekson Tahiri.

Të dytët janë nxënësit që kanë vështirësi në të folur me 68% të rasteve dhe të tretët janë nxënësit që janë fizikisht më të dobët se të tjerët në 62% të rasteve. Gjysma e mësuesve të marrë në studim pohuan se nuk ekzistonte një politikë specifike kundër-bullizmit në shkollat e tyre dhe se 77 % e tyre nuk kishin marrë trajnime për të trajtuar efektivisht këtë sjellje.

Hulumtimi e vërteton konstatimin se bulizmi është dukuri e rregullt në jetën e nxënësve të shkollave të mesme në Kosovë. Gati dy të tretat e nxënësve të shkollave të mesme besojnë se ka dhunë nga bashkëmoshatarët mes nxënësve në shkollën e tyre dhe rreth një e treta kanë qenë viktima të një forme të dhunës nga bashkëmoshatarët vitin e kaluar. Kush i mbron nxënësit? Perceptimi i tyre është se mësuesit dhe shkolla nuk reagojnë në kohën e duhur, ndërsa legjislacioni në fuqi ka shumë boshllëqe.

Bulizim -Tallje në shkollë, rrjete sociale… është shndërruar në një nga dukuritë më të përhapura që përndjek një numër të madh nxënësish të shkollave të ciklit të ulët dhe të mesëm në Shkup. Hulumtimi i realizuar nga Instituti për të drejtat e njeriut tregon se thuajse dy të tretat e nxënësve në shkollat e mesme në Shkup konfirmojnë prezencën e bulizimit mes bashkëmoshatarëve. 

Më i theksuari është ai verbal në rrjetet sociale, sesa ngacmimet fizike. Sipas tyre motivi kryesor i bulizimit është pamundësia e viktimës për t’u kundërvënë (si në rastin verbal, ashtu edhe fizik). Hulumtimi e vërteton konstatimin se bulizmi është dukuri e rregullt në jetën e nxënësve të shkollave të mesme në shkollat e Kosovës.. 

Gati dy të tretat e nxënësve të shkollave të mesme besojnë se ka dhunë nga bashkëmoshatarët mes nxënësve në shkollën e tyre dhe rreth një e treta kanë qenë viktima të një forme të dhunës nga bashkëmoshatarët vitin e kaluar. Shumica e përvojave të bullizmit përbëheshin nga fyerjet dhe talljet (59% e nxënësve u përgjigjën për këtë), por numri i atyre që konfirmuan se kishin qenë viktimë e abuzimit fizik nuk ishte i vogël (21%). 

Megjithëse ngacmimi seksual ndahet si përvojë nga një numër i vogël studentësh, 100% e atyre që u përgjigjën se ishin viktima të një dhune të tillë ishin vajza.

“Shumica beson se vetëm një pjesë e vogël e bulizmit raportohet dhe më së shumti ndodh në shkollën fillore. Ekziston një lidhje e fortë midis gjinisë dhe perceptimit të dhunës së bashkëmoshatarëve, ku vajzat kanë mendimin se bulizmi është më i përhapur në shkollën e tyre. Ngjashëm me diskriminimin, ky fakt mund të jetë ose për shkak të faktit se vajzat kanë më shumë përvojë me bulizmin, ose janë më të vetëdijshme dhe kanë aftësinë të kuptojnë se kur po ndodh. Nxënësit pajtohen se paaftësia e viktimës për të mbrojtur veten është një nga shkaqet kryesore të dhunës së bashkëmoshatarëve dhe kjo përkon plotësisht me sfondin teorik të marrëdhënieve të pushtetit në shoqëri”, thuhet në hulumtim. 

Por kush i mbron nxënësit? Sipas hulumtimit, mësuesit e njohin mirë fenomenin dhe kanë kapacitetin ta dedektojnë kur ndodh, mirëpo, nga njohja te reagimi e marrja e masave është e dukshme mospërputhja, vërejnë nga IDNJ. 

Nga ana tjetër nxënësit e anketuar theksojnë problemin e mospërgjigjes së stafit mësimor-shkencor. Gjithashtu, konstatimi i të anketuarve është se shërbimet profesionale në shkolla nuk janë mjaft të përfshira në zgjidhjen e problemit, sepse nga nxënësit perceptohen si masë ndëshkuese dhe disiplinore, e jo si shërbim për mbështetje psikologjike dhe këshillimore.

Për më tepër, kjo pjesë e hulumtimit tregoi se nuk ekziston një metodë homogjene, e standardizuar që përdoret për të rritur ndërgjegjësimin dhe edukimin e nxënësve për dhunën e bashkëmoshatarëve, por të gjitha shkollat ​​aplikojnë mjetet e tyre me të cilat janë njohur ose trajnuar.

 Kjo, sipas Institutit, është në kundërshtim me kornizën ligjore dhe strategjike kombëtare, si dhe me rregullat dhe udhëzimet e përgatitura nga Byroja për Zhvillimin e Arsimit.

 Hulumtimi i Institutit për të Drejtat e Njeriut thekson se është e nevojshme që menjëherë të miratohen të gjitha ligjet dhe aktet nënligjore të parapara në fushën e arsimit, që kanë të bëjnë me dhunën e bashkëmoshatarëve (bulizmin), diskriminimin dhe gjuhën e urrejtjes.

 Gjithashtu është e nevojshme të parashikohen gjoba për drejtuesit e institucioneve arsimore, nëse ka mosveprim në rastet e diskriminimit, gjuhës së urrejtjes dhe dhunës së bashkëmoshatarëve dhe të ndërgjegjësohet dhe forcohet kapaciteti i stafit mësimdhënës dhe shërbimeve profesionale për njohje dhe reagim të duhur në rast të diskriminimit, gjuhës së urrejtjes dhe/ose bulizmit nga bashkëmoshatarët përmes trajnimeve të standardizuara.

Pranvera Kola – Dita

Një ndër dukuritë më problematike që po shfaqet masivisht edhe në shkollat shqiptare gjatë viteve të fundit është edhe bullizmi. Sipas ekspertëve të shëndetit, bullizëm konsiderohet ajo dukuri ku një, apo disa individë përdorin lëndimin si mënyrë për të dëmtuar vetëvlerësimin e viktimës. Bullizmi në shkollë i referohet të gjitha llojeve të bullizmit që ndodhin në ambientet e shkollës, ndërmjet moshatarëve,

nga më të rriturit tek më të vegjlit, apo kundrejt mësuesve. “Bullizmi është një dhunë e zgjatur, fizike apo psikologjike, nga një person apo grup personash, e drejtuar ndaj një personi cili nuk mund të mbrohet në atë situatë. Kemi të bëjmë me një situatë ku një person përdor forcën në mënyrë të qëllimshme, me synimin për të lënduar tjetrin në mënyrë të përsëritur, është dëshirë e ndërgjegjshme për të lënduar dhe për të vendosur tjetrin nën stres. Të kuptosh se cilët janë këta individë dhe pse i zgjedhin viktimat e tyre, mund të jetë hapi i parë në parandalimin e këtyre sjelljeve. Një person përfshihet në bullizëm kur ekspozohet vazhdimisht dhe për një periudhë kohe ndaj veprimeve negative, ndaj një, apo më shumë personave”, vënë në dukje ekspertët e Institutit të Shëndetit Publik rreth këtij fenomeni. Janë një sërë formash se si mund të zhvillohet bullizmi në shkolla. Në vijim të shkrimit autoritetet e Institutit të Shëndetit Publik tregojnë se cilat janë format më të shpeshta se si shfaqet bullizmi në shkolla, si dhe shenjat që duhet t’ju tërheqin vëmendjen në rast se fëmija juaj është në rrezik.

Bullizmi fizik

Përfshin të qëlluarin, shqelmat apo shkatërrimin e pronës së dikujt, ku një grup nxënësish sulmojnë një tjetër, por përgjithësisht ndodh që një nxënës më i madh, apo më i fortë dhunon një nxënës më të vogël. Bullizmi fizik nuk lidhet vetëm me dhunuesin e viktimën, por mund të ketë impakt edhe te dëshmitarët.

Bullizmi verbal

Përfshin ofendimet, talljet, të folurin racist ose si ngacmim seksual. Po ashtu, këtu përfshihet edhe kërcënimi. Viktimat e këtij lloj bullizmi mund të mos reagojnë menjëherë, por me kalimin e kohës mund ta vuajnë këtë gjë.

Bullizmi i maskuar

Zakonisht ndodh pas shpinës së viktimës dhe synon dëmtimin e reputacionit të viktimës. Gjithashtu, përfshin tregimin e historive të pakëndshme, mimikë tallëse dhe shaka të pavenda me viktimën, etj. Kjo formë është një nga format më të përdorura të bullizmit, dhe për shkak se të rriturit mund të mos kenë dijeni për ekzistencën e tij, është edhe më i vështiri për t’u kontrolluar e ndaluar.

 Bullizmi elektronik

Mund të ndodhë kudo dhe në çdo kohë, falë zhvillimit të teknologjisë në shkollë dhe në shtëpi. Ky lloj bullizmi ndodh nëpërmjet mesazheve të shkruara apo në internet, dhe është shumë i vështirë të kontrollohet. Ata që ushtrojnë dhunë “të fortët”, zakonisht janë viktima të bullizmit në jetën reale dhe e drejtojnë frustrimin e tyre kundrejt viktimave, duke e fshehur privatësinë pas kompjuterit, apo telefonit. Sjellja e tyre përfshin depersonalizimin e viktimës online, duke mundësuar që të tjerët të krijojnë një përshtypje negative për ta, të përhapin thashetheme, etj.

Përjashtimi

Ndodh kur “të fortët” nxisin shokët, apo moshatarët e viktimës që ta përjashtojnë viktimën gjatë një loje, apo aktiviteti të organizuar. Duke u përjashtuar në këtë mënyrë, viktima do ta ketë të vështirë të krijojë marrëdhënie dhe mund të vuajë izolimin në të ardhmen. Mund të ndodhë edhe që “të fortët” të kërcënojnë të ngjashmit e viktimës, që nëse nuk e përjashtojnë, do të kenë edhe ata një fat të tillë.

Shenjat paralajmëruese

Janë një sërë shenjash që ju ndihmojnë të kuptoni rastet në të cilat fëmija juaj mund të jetë viktimë e bullizmit. Konkretisht në morinë e këtyre shenjave ekspertët e shëndetit thonë se duhet që të tregoheni shumë të kujdesshëm në rastet kur vëreni tek fëmija juaj plagë të pashpjegueshme, humbje ose shkatërrim të sendeve personale, dhimbje të vazhdueshme koke, stomaku, bëjnë sikur janë të sëmurë. Shenja të tjera janë edhe vështirësia që fëmija mund të shfaqë për të fjetur dhe makthe të vazhdueshme, ulje të rezultateve në shkollë, humbje e papritur e shokëve ose e shoqeve, ndjesi të tilla që askush nuk mund ta ndihmojë, ulje të vetëvlerësimit, si dhe kur vëreni praninë e sjelljeve vetëshkatërruese, largime nga shtëpia, biseda rreth vetëvrasjes, etj.

Faktorët e rrezikut

Specialistët e ISHP rendisin një sërë situatash që duhet t’i konsiderojmë si faktorë rreziku që një fëmijë të jetë e viktimë e bullizmit. Konkretisht bëhet fjalë për diferencat e dukshme në aspekte të ndryshme (fizike, arritje në shkollë, statuse sociale, ekonomike, etj), brishtësia ose paaftësia që shumë nxënës mund të kenë për të mbrojtur veten  e tyre. Po ashtu edhe vetëvlerësimi i ulët është një tjetër faktor që ndikon negativisht. Mjaft të rrezikuar nga kjo dukuri janë edhe fëmijët që kanë shoqëri të kufizuar dhe popullaritet më të ulët se sa të tjerët, dhe që shfaqin vështirësi për të qëndruar në ambient me të tjerët.

Çfarë karakteristikash kanë “të fortët”?

• Kanë besim të fortë në vete, janë impulsiv dhe agresiv.
• Kanë inteligjencë verbale dhe arritje shkollore të ulëta.
• Përgjithësisht janë pak më të rritur se viktima.
• Nuk janë empatikë.
• Përdorin bullizmin për fuqi dhe kontroll.
• Përdorin dhunën për zgjidhjen e konfliktit.
• Kanë vetëvlerësim të ulët dhe e shikojnë dhunën si një forcë pozitive.
• Mund të mos kenë angazhimin e prindërve në shtëpi, dhe kanë pikëpamje negative lidhur
• me bashkëmoshatarët dhe mjedisin e shkollës.
• Janë lehtësisht të frustrueshëm, ankthiozë dhe kanë një kohështrirje të shkurtër të
• përqendrimit. Këta fëmijë mund të bëhen “të fortë”, pasi e shijojnë fuqinë që prodhojnë
• kur mërzisin të tjerët.
• Nuk ndjejnë empati për viktimën dhe mund të ndihen të justifikuar për sjelljen e tyre.

Çfarë karakteristikash kanë “viktimat”?

• Viktimat nuk zgjidhen në mënyrë rastësore.
• Përgjithësisht janë individë ankthiozë, të pasigurte dhe u mungojnë aftësitë sociale.
• Zakonisht janë vetmitarë apo të izoluar nga grupi.
• Mund të jenë të vegjël apo fizikisht të dobët.
• Qajnë lehtësisht dhe janë jopranues.
• Mund të kenë probleme të të mësuarit ose fizike.
• 
  

A pom shef, hahaha sa gishta janë qitu?’, “Nuk rrina me ata se nuk e ka qanten me Frozen”, “syzet si tegulla”, “joo ajo është shumë e trashë, edhe i ka flokët e shkurta si djalë”, “o mos lexo se nuk je tu ditë e po na keshet krejtve me ty, ‘precious;’ /ˈpreSHəs/ nuk lexohet ashtu precus kuku”.

Jo rrallë herë kemi hasur në fëmijë të mbyllur në vete, të distancuar nga shoqëria, fëmijë që nuk flasin shumë. Mendimi se po të paragjykon dikush, po të përqeshë për dukjen, po të përqeshë për mënyrën e të folurit, mënyrën e veshjes është ndjenja më e vështirë që mund të përjetohet nga dikush. Si rrjedhojë vjen te humbja e vetëbesimit, distanca nga shoqëria, mbyllja në vete, depresioni, frika e të gjitha këto ndikojnë në arritjet e tyre në mësime, e në shkollë.

Orbán dhe partia e tij bojkotojnë seancën e parlamentit hungarez, ku do të ratifikohet ...

Pësoi një lëndim të rëndë ndaj West Hamit, Lisandro Martinez i shpëton më së keqes

Emrat e shqiptarëve të përfshirë në dosjen ‘Muratori’, si trafikohej droga ...

Georgina Rodriguez me një paraqitje tejet atraktive, teksa pozon për fushatën e re R...

Kritikat e SHBA-së dhe BE-së ndaj Kosovës, AAK thotë se duhet më shumë koordinim i Qeve...

Bullizmi definohet si përdorimi i qëllimshëm i forcës apo të qenët agresiv ndaj një personi apo grupi personash me qëllim që viktimat të ndihen të fyer, të lënduar dhe të kenë gjendje jo të mirë emocionale dhe fizike.

Bullizmi është shumë i pranishëm në shoqëri, e sidomos në shkollat fillore. Duke përqeshur e duke ngacmuar tjetrin mundohen të rrisin autoritetin e tyre në shoqëri, vlerën e tyre tek të tjerët.

Sipas mësimdhënëses së gjuhës Angleze në shkollën fillore “Gjergj Fishta” në Prishtinë, Bahrije Prebreza përqeshjet e njëri-tjetrit gjatë leximit në gjuhën angleze janë shumë të shpeshta.

“Në raste të tilla, e kam ndërpre orën për disa minuta dhe kam biseduar me nxënësit se si duhet trajtuar njëri tjetrin, zakonisht nga përqeshjet ka ndodhur të hezitojnë të flasin e të jenë aktiv gjatë orës, por edhe ndodh që nga frika të mos jenë sa duhet dhe sa kërkohet aktiv”.

Nëse kjo dukuri e bullizmit ushtrohet vazhdimisht, pasojat nga bullizmi ndikojnë jo vetëm në izolim potencial shoqëror por edhe në zhvillim psikologjik të fëmijëve.

Sipas Visar Sadikut, specialist i psikologjisë klinike pasojat mund të jenë të mëdha. Ai potencoi se kjo ka të bëjë me dëmtimin e imazhit për veten, gjë që më tutje kjo do të ngjallë pakënaqësi lidhur me veten, të cilat mund të shoqërohen me një mori simptomash të cilat janë dhe paraqiten si mënyra për ta shprehur shqetësimin dhe ndër to janë problemet psiko-somatike, e që janë dhimbjet të cilat raportohen nga fëmija (zakonisht dhimbje të kokës, barkut, apo dhimbje të tjera fizike të cilat nuk kanë shkaqe mjekësore) të cilat janë komunikim fizik i shqetësimeve emocionale.

Dukuritë e tilla vazhdimisht nuk raportohen e nuk flitet për to as në shkolla as në media mjaftueshëm.

Kryetari i Këshillit të Prindërve të Kosovës, Ymret Reshiti tha se edhe për Këshillin është problem mos raportimi i kësaj dukurie.

“Bullizmi është shumë i shprehur në shkollat e tona, madje më shumë se sa paraqitet në media edhe pse shkollat, drejtoritë por edhe Ministria tenton t’i izolojnë si probleme në çdo aspekt por nuk e kanë shumë prioritet. Edhe për neve këshillin paraqet problem që  raportimi i kësaj dukurie nuk është i shpeshtë dhe nuk informohen Këshillat e Prindërve në Shkolla nga ana e prindërve e mësimdhënësve” u shpreh Reshiti.

Kjo sipas Reshitit ndikon drejtpërdrejt në cilësinë e arsimit në vend.

“Bullizmi në aspektin psikologjik ndikon shumë që nxënësit të mos jenë të koncentruar në mësime dhe arritje të njohurive kjo ndikon në rezultate të dobëta, por edhe sjelljet e tyre në familje e në rreth nuk janë sjellje normale, aty kuptohet sjellje të nervozizmit, e dëshpërimit” tha Reshiti.

Gjithashtu Reshiti shtoi se në takimet e radhës me Drejtoritë e Komunale të Arsimit, me Drejtorët e shkollave e gjithashtu edhe me Ministrinë e Arsimit do të kërkojë qe dukuria e bullizmit në shkolla të trajtohet krahas drogës në shkolla, e dukurive tjera negative.Mësimdhënësja e Gjeografisë në shkollën fillore “Nazim Gafurri”, Resa Mavriqi ka treguar për raste të cilat kanë raportuar nxënësit.“Një nxënës ka ngacmuar tjetrin dhe e ka kushtëzuar nëse dëshiron të rrish me ne atëherë duhesh të na ndihmosh gjatë testeve. Në këtë rast e në raste të tilla si kujdestare e klasës kam adresuar problemin tek psikologu i shkollës”, tregoi Mavriqi.Dhuna në mjediset e shkollës (në të gjitha format e saj) është një shkelje e të drejtave të fëmijëve dhe adoleshentëve për arsim, shëndet dhe mirëqenie. Asnjë shtet nuk mund të arrijë një edukim cilësor e gjithëpërfshirës dhe të barabartë, nëse nxënësit përjetojnë dhunë apo bullizëm në shkollë, shkruhet në raportin “Pas shifrave: Fund dhunës në shkolla dhe bullizmit” që ka publikuar UNESCO në janar të 2019-së.Ne, si shoqëri duhet të jemi shumë të kujdesshëm sa i përket trajtimit apo kujdesit për fëmijët të cilët janë viktimë e bullizmit. Psikologu Visar Sadiku tregoi mënyrën se si të kujdesemi për fëmijët.“Duhet të përdorën resurset e fëmijëve në mënyre që të fuqizohet ai, duke u mbështetur në përvojat në të cilat fëmija ka pasur sukses në aspektin e ndërveprimit social. Të nxiten të mendojnë se çfarë ka ndryshuar, si ka ndodhur ndryshimi dhe se a ndjehet  i ndihmuar me ndryshimin e dhënë”.Hulumtimet dhe konsultimet në terren tregojnë që gjysma e nxënësve në Kosovë përjetojnë ndonjë formë të bullizmit si ngacmime fizike, ashtu edhe psikologjike.Në një hulumtim në të cilin janë përfshirë nxënësit e dy prej shkollave fillore në Prishtinë, tregon se më shumë se gjysma e nxënësve të anketuar, apo 60 për qind e tyre, kanë deklaruar se kanë qenë viktima të ngacmimit apo edhe kanë ngacmuar të tjerët. Rreth 50 për qind prej tyre kanë thënë se kanë raportuar ngacmimet, dhunën, përqeshjet e sharjet nga të tjerët, ndërsa pjesa tjetër kanë deklaruar se nuk e kanë raportuar dhunën e ngacmimet. Arsyeja kryesore për mos raportimin e këtyre ngjarjeve ka qenë se në rastet kur e kanë raportuar askush nuk ka reaguar, dënuar apo formë tjetër ndëshkimi ndaj nxënësve të cilët kanë ngacmuar tjerët.Ky publikim është prodhuar si pjesë e projektit “Mbështetja e mediave dhe gazetarisë për të drejtat e njeriut në Kosovë”, përkrahur nga zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë dhe realizuar nga Kosovo 2.0, CEL dhe QKSGJ. Përmbajtja e këtij publikimi është përgjegjësi e Debate Center dhe Telegrafi.com dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si qëndrim i BE ose K2.0, CEL apo QKSGJ.

Ministri serb i Mbrojtjes përmend “futjen e ushtrisë serbe në Kosovë” – por e din se paraprakisht duhet marrë leje

 Zyrtarë të lartë qeveritarë në Serbi kanë vazhduar me kërcënime, duke vazhduar të shohin ëndrra syhapur për futjen e ushtrisë së tyre në territorin e Republikës së Kosovës.

Megjithatë, ata vazhdojnë ta pranojnë se për të bërë një gjë të tillë, duhet së paku “një leje nga KFOR-i

Sidoqoftë, deklaratat e tyre vazhdojnë të tregojnë qasjen e tyre ndaj “përmirësimit të marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve”.

Kjo mund të vërtetohet edhe nga deklaratat e fundit të ministrit të Mbrojtjes të Serbisë, Millosh Vuçeviq, i cili për media ka thënë se nëse ushtria serbe merr urdhër nga presidenti Aleksandar Vuçiq që njësitë e saj të hyjnë në Kosovë, do ta bëjnë këtë “në mënyrë efikase dhe profesionale” – por se për këtë do ta njoftojnë paraprakisht edhe komandën e KFOR-it.

Ai gjatë deklaratave të tij nuk ka harruar për ta përmendur kryeministrin e Kosovës, Albin Kurtin, për të cilin ka thënë se po bën “bullizëm dhe përndjekje fizike të popullit serb në Kosovë”.

Por deklarata e tij mund të vlerësohet diametralisht e kundërt me një deklaratë të një serbi që jeton në Kosovë.

Ministri për Komunitete dhe Kthim në Qeverinë e Kosovës, Nenad Rashiq, ka thënë se ai si serb dhe familja e tij ndihen më të sigurt në Kosovë sesa në Serbi.

“Unë si serb dhe familja ime si serbe ndihemi më të sigurt në Kosovë sesa në Serbi”, ka thënë Rashiq, për Hayat.ba.

CIA parashikon bashkimin e Shqipërisë me Kosovë

 

Floripress

Portali i gjeopolitikës analizuese  në U.S.A “Stratfor”, ka raportuar për parashikimin e CIA-s, se brenda 6 viteve të ardhshme BE-ja do të mund të shpërbëhet, transmeton  Floripress.

Agjencia e Inteligjencës Amerikane, CIA, parashikon që Bashkimi Evropian do të shkatërrohet. Ndikim në këtë mes do të kenë feja dhe ekonomia.

Ky parashikimi sipas CIA-s, vjen si rezultat i krizës së rëndë ekonomike që ka kapluar Bashkimin Evropian. E gjitha kjo mund të ndodhë brenda disa viteve. Rritja e grupeve populiste brenda Bashkimit Evropian ka bërë që parashikimet pesimiste të CIA-së të marrin një vëmendje të madhe nga ana e organizatave the “Think-Tank-ut” Amerikan “Stratfor”, që është e lidhur me CIA-n.

Ideja e një Evrope të re dhe një Evrope të Vjetër, është marrë në analizë nga shumë studiues të mëparshëm të Bashkimit Evropian. Ndër këta renditen, Timothy Garton Ash, si dhe filozofi i njohur gjerman Jurgen Hubermas. Faktet gjeopolitike të tilla si, forcimi i Polonisë dhe Rumanisë nëpërmjet një partneriteti strategjik me Amerikën, rritja e Turqisë si një forcë rajonale dhe dobësimi i ndikimit gjerman në Evropë, krijon bindjen se CIA, mund të jetë e saktë në parashikimin e saj se, Bashkimi Evropian po shkon drejt një të shkatërrimi të pashmangshëm. Sipas analizës të marrë në shqyrtim nga “Stratfor” duke iu referuar të dhënave të CIA-s, blloku perëndimor, ose “Evropa e vjetër”, do të përbëhej nga Gjermania, Franca, Austria, Britania e Madhe, Spanja, Portugalia, Italia, Suedia, Norvegjia dhe Finlanda. Grupi “Evropa e Re” do të përfshinte kryesisht vendet që dikur ishin pjesë e Paktit të Varshavës – Letonia, Lituania, Estonia, Polonia, Hungaria, Republika Çeke, Sllovakia, Sllovenia dhe Kroacia. Këto janë vendet ku do të vendosen bazat kryesore ushtarake amerikane në Evropë.

Situata e Ballkanit Perëndimor

Gati një dekadë më parë, CIA parashikoi se hyrja e vendeve të Ballkanit në Bashkimin Evropian nuk do të ishte e mundur për shkak të krizës ekonomike, e cila tashmë po lëkund Bashkimin Evropian. Ishte parashikuar që Serbia, së bashku me vendet e tjera të Ballkanit, Greqia, Bullgaria, Maqedonia dhe Rumania do të ishin midis grupit të “vendeve ortodokse”, të cilat do të antarësoheshin më shpejt në Bashkimin Evropian, raporton “Stratfor”.

Por problemi në këtë mes, thekson “Stratfor”, është Bosnje-Hercegovina. Bosnja duhet të mbijetojë në bazë të marrëveshjes së Dejtonit, sepse në të kundërt do të ndahet në tre pjesë: Republika Serbe (njësia serbe në Federatën Boshnjake) do të bashkohej me Republikën e Serbisë, pjesa kroate do të bashkohej me Kroacinë dhe pjesa myslimane që do të ishte e izoluar dhe e papërshtatshme për të mbijetuar ekonomikisht dhe do të vepronte si protektorat i Turqisë.

Serbia dhe Kosova

Gjithashtu, Serbia kurrë nuk do të pushojë në përpjekjet e saj, për të rikthyer krahinën e Kosovës, e cila njëzëri shpalli pavarësinë në vitin 1999 të monitoruar nga ana e SHBA-së.

“Stratfor”, thekson se në bazë të kalkulimeve të CIA-së, ky territor do të ketë përplasje për idenë e shkëputjes së territoreve të Kosovës në dy pjesë: njëra me popullatën serbe do të bashkohej me Serbinë dhe tjetra me popullsi shqiptare që do të bashkohej me Shqipërinë.

Në mediat serbe ka shumë bisedime për një shkëmbim të mundshëm territori me qeverinë e Kosovës, sepse ka më shumë rajone në Serbinë Jugore të populluar me shumicën e shqiptarëve myslimanë, të cilët përbëjnë më shumë se 90% të popullatës lokale.

Situata në Shqipëri

Ndonëse ka të krishterë ortodoksë në Shqipëri, është shumë e vështirë që Greqia të formojë ndonjë aleancë me Shqipërinë. Në të vërtetë, tensionet midis dy vendeve nuk kanë qenë kurrë më të larta pasi policia shqiptare vrau një grek, i cili ngriti një flamur grek në fshatin e tij.

Afrimi i Shqipërisë me Bashkimin Evropian shikohet si mundësia e vetme për të rritur ekonominë dhe mirëqenien sociale të popullatës.

Roli i Bashkimit Evropian

“Stratfor” iu referua parashikimit të CIA-s se, do të ishte e vështirë për BE-në që të kthehej në ish-unitetin e saj dhe, edhe nëse mbijeton, do të funksiononte më fragmentarisht dhe jo në unison. “Stratfor”, thekson se “larmia e sistemeve dhe ndryshimeve demografike në Evropë e udhëheq BE-në drejt një gjendje tensioni, e cila jep pak shpresë për mbijetesën e institucioneve të saj, e cila nga ana tjetër është një faktor parandalimi për rritjen e tendencave nacionaliste”.

Rënia ekonomike e Evropës gjithashtu mund t’i atribuohet plakjes së kontinentit të vjetër, i cili, siç parashihet nga CIA, ndikon jo vetëm në humbjen e fuqisë së BE-së si një “lojtar botëror”, por ndikon edhe në fatin e NATO-s, dhe aleancave të tjera ushtarake përgjithësisht të vjetra.

Është pranuar prej kohësh se fytyra e Evropës është ndryshuar në mënyrë dramatike nga emigrantët, veçanërisht nga vendet myslimane. Edhe një dekadë më parë, CIA parashikoi që popullsia myslimane në Evropë do të rritet nga 22 në 37 për qind deri në vitin 2025, gjë që mund të rriste më tej tensionet në kontinentin e vjetër. Sipas “Stratfor”, CIA parashikoi gjithashtu se marrëdhëniet e SHBA me Evropën do të “ndryshojnë në mënyrë dramatike” deri në vitin 2020, me sa duket, për shkak të kreut të ri të Shtëpisë së Bardhë, Donald Trump.

Kjo, siç parashikojnë, do të rezultojë në një devijim nga institucionet që ne kemi mësuar që nga Lufta e Dytë Botërore. Në parashikimin e njëjtë, NATO mund të dobësohej dhe ndoshta të zëvendësohet nga një arkitekturë e ndryshme evropiane në fushën e mbrojtjes. Rusia natyrisht do të forcojë ndikimin e saj tashmë të fortë në Evropën “Ortodokse”.

Gjermania nuk ndryshon politikën për Ballkanin

Tërheqja e Angela Merkelit nga politika do të thotë edhe largim i lideres jo zyrtare të BE-së, ajo e cila zgjidhte kontradiktat e dilemat në Bruksel. Por a mund të ndryshojë politika e BE për Ballkanin Perëndimor? Jo vetëm për BE, edhe për shumë politikanë në vendet e Ballkanit Perëndimor kancelarja, Angela Merkel ishte lidere dhe mentore për politikat e tyre dhe përkrahëse e madhe në procesin e integrimeve në BE.

Që nga deklarimi i kancelares Merkel, se ajo nuk do të kandidojë përsëri për postin e kryetares së partisë në CDU, në Evropë u krijua një gjendje pothuajse e jashtëzakonshme dhe pasigurie. Kjo pasiguri u reflektua në të gjithë BE-në por edhe në Ballkanin Perëndimor.

Zyrtarë, analistë dhe qytetarë nga rajoni në ditët e fundit diskutojnë për pasojat e mundshme, pas tërheqjes së figurës, e cila ka mbështetur personalisht dhe angazhohej për integrimin e Ballkanin Perëndimor në BE.

“Kancelarja Angela Merkel nuk është larguar nga pozita e kancelares, por vetëm ka lajmëruar se do të largohet nga posti i kryetares së CDU-së. Kjo do të thotë se për aq kohë sa është kancelare, unë nuk pres që të ketë ndonjë ndryshim të madh në politikën gjermane drejt Evropës Juglindore dhe politikës së BE për zgjerimin”, thotë për DW drejtori i zyrës së Brukselit të Institutit Gjerman për Çështje Ndërkombëtare dhe Sigurisë Dushan Reljiq.

Analistët nga Brukseli që merren me çështjen e zgjerimit në përgjithësi dhe politikën e BE-së ndaj Ballkanit Perëndimor, pajtohen me këtë vlerësim, se ky veprim i kancelares gjermane nuk do të ndryshojë politikën e Gjermanisë për integrimet e rajonit.

“Ekziston një vazhdimësi afatgjatë në politikën gjermane drejt Europës Juglindore, e cila është arritur kryesisht përmes politikës së zgjerimit në Bruksel dhe përmes NATO-s. Është e vetmja politikë që përfaqësohet në kontekst ndërkombëtar dhe nuk mund të ketë ndryshime të shpejta në këtë drejtim”, shpjegon Reljiq për DW.

Nga Fondi Gjerman Marshall thuhet se politika e Gjermanisë ndaj Ballkanit Perëndimor është e lidhur me stabilitetin dhe ekonominë dhe se ky interes “nuk do të ndryshojë pavarësisht nga lidershipi në Berlin”. Gjermania e udhëhequr nga Angela Merkel filloi procesin dhe më pas planin “Berlin Plus”, me qëllim për të forcuar rajonin ekonomikisht duke krijuar mundësi bashkëpunimi midis shteteve të Ballkanit dhe përforcimin e lidhjeve me BE-në.

“Angela Merkel ka udhëhequr personalisht politikën e zgjerimit të BE-së, në kohën, kur Komisioni Evropian lëshoi dorë nga udhëheqja e këtij procesi”, shpjegon Rosa Balfour nga Fondi Gjerman Marshall.

Por tërheqja e Merkelit nuk është problemi kryesor i Ballkanit

Janë faktorë të tjerë ata që mund sjellin një ngadalësim të ri të procesit të zgjerimit. Sfidat me qeveritë e reja të vendeve anëtare të BE-së dhe dalja e Britanisë së Madhe nga Bashkimi Evropian do të ngadalësojnë proceset e zgjerimit. Një faktor tjetër kyç janë zgjedhjet për Komisionin e ri të BE-së, të cilat do mbahen vitin e ardhshëm.

“Duhet të theksohet se zgjedhjet që do të mbahen vitin e ardhshëm për Parlamentin Evropian e për formimin e Komisionit të ri të BE-së, si edhe emërimin e Komisionerit të ri për politikën e zgjerimit, janë procese që mund të çojnë në një lloj ngadalësimi dhe ngërçi të proceseve politike që kanë të bëjnë me Brukselin dhe Komisionin Evropian”, thotë Dushan Reljiq, drejtor i zyrës së Brukselit të Institutit Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë. Ai shton se këto janë procese për të cilët mund të flitet në këtë moment, dhe se do të ishte ndoshta edhe e papërgjegjshme për të parashikuar, se çfarë mund të ndodhë deri në vitin 2021, kur Angela Merkel do të mbyllë mandatin e kancelares.

A do ta marrë Bosnja Hercegovina statusin kandidat në vitin 2019?

Në disa intervista për “Europe Western Balkans”, ekspertë dhe përfaqësues organizatash, theksojnë problemet me të cilat haset Bosnje-Hercegovina dhe e ardhmja e saj në BE

Unë nuk mendoj se është realiste. Ne jemi tashmë në fund të vitit 2018, kështu që koha do të vijë shumë shpejt. Ne patëm vetëm zgjedhje në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe, siç e dimë nga përvojat e mëparshme, mund të duhen muaj për të formuar nivele të ndryshme të qeverisjes, që Presidenca të vendosë dhe të fillojë të funksionojë siç duhet. Pra, nuk shoh realisht një mundësi që strukturat përkatëse në Bosnje dhe Hercegovinës të marrin udhëheqjen e nevojshme në dy muajt e ardhshëm, e cila do të jetë në gjendje t’i ndërmarrë ato përmes një procesi shumë të komplikuar të hapave që do të siguronin që Bosnja do të marrë statusin e kandidaturës në 2019.

Do të jetë absolutisht e madhe nëse Bosnja mund të fitojë statusin e kandidatit. Sidoqoftë të gjitha këto data kanë shumë pak thelb për reformën e BH-së dhe procesi nuk po ndodh që qytetarët t’i ndiejnë ato. Unë jam duke folur kryesisht për gjyqësorin, unë jam duke folur për të gjitha temat relevante që me të vërtetë kanë rëndësi për të fituar besim prapa në qeverisjen tuaj. Mund të luajmë me datat, mund të shohim nëse kanë kuptim apo jo, çdo gjë që është në mes është ajo që ka rëndësi për qytetarët, të cilët presin që qeveria e re të vendoset në një mënyrë që aktualisht ofron shërbime për qytetarët, që siguron qeverisje në modelin më të mirë të mundshëm për të cilin mund të mendojnë.

Mendoj se ajo që është realiste, është që Bosnja të japë një mendim për aplikimin e saj të anëtarësimit. Mendimi do të jetë shumë analitik, do të tregojë në një mënyrë shumë të qartë dhe të detajuar se sa larg legjislacioni boshnjak, kushtetuta dhe praktikat institucionale janë larg standardeve të BE-së. Mendoj se kjo është gjëja më e rëndësishme që Bosnja dhe Hercegovina do të marrin. Mendoj se duhet të marrë statusin e kandidatit në 2019, por a do të varet edhe nga vullneti politik në vendet anëtare të BE.

Unë jam shumë skeptik dhe besoj se, 2019 është një moment për të cilin kemi shumë mendime të dëshiruara në lidhje me Bosnjen, por duke pasur parasysh momentin që do të ketë negociata shumë të gjata për të ndërtuar një qeveri, që ne ende kemi një nivel shumë të lartë pavarësisht nga ana e BE-se dhe unë nuk shoh se elitat politike ne Bosnje janë në gjendje të shpëtojnë së shpejti në vitin 2019. Besoj se kjo është mendimi i dëshiruar, edhe pse mendimi i dëshiruar nganjëherë mund të bëhet real në një mënyrë që BE vendos të japë diçka për të nisur disa procese.

CIA PARASHIKON NDARJEN E EVROPËS, TREGON SE KU DO TË MBETET KOSOVA

CIA amerikane , dhe agjencia Stratfor, parashikojnë ndryshime të mëdha në Evropë deri në vitin 2020.

 CIA thotë se Europa deri në vitin 2020 do të jetë krejtësisht ndryshe nga ajo e sotme. Europa do jetë e ndarë në tri pjesë – Evropa “e re”, “e vjetër” dhe “ortodokse”.

CIA parashikon se blloku perëndimor, ose “Evropa e vjetër” do të përbëhet nga Gjermania, Franca, Austria, Britania e Madhe, Spanja, Portugalia, Italia, Suedia, Norvegjia, Finlanda.

“Evropa e Re” do të përfshijë Letoninë, Lituaninë, Estoninë, Poloninë, Hungarinë, Republikën Çeke, Sllovakinë, Slloveninë, Kroacinë, me çfarë këto vende, dikur anëtare të Paktit të Varshavës, tani do të jenë mbështetësit kryesorë ushtarakë të SHBA-së në Evropë.

Në të njëjtën kohë, agjencia Stratfor parashikon ndryshime të mëdha – forcimin e Polonisë dhe Rumanisë përmes partneritetit strategjik me SHBA, rritja e Turqisë si një fuqi rajonale, me dobësimin e ndikimit gjerman.

Këtij grupi do t’i përkisnin edhe Bosnja dhe Shqipëria.

Sipas CIA-s, në zonën ‘katolike’ të vendeve të Evropës Lindore do të ishin nën patronazhin e SHBA-së, ndërsa Shqipëria dhe Kosova, edhe pse CIA i prezanton dhe paraqet krejtësisht të ndara nga këto venden, do të ishin pjesë e “zonës ortodokse europiane” .