Redaksisë së botimit elektronik e-novina i është paraqitur polici Petar Gjorgjevic, i cili ka akuzuar pjesëtarët e MUP-it serb për krime monstruoze në Kosovë dhe pas kësaj, siç pohon, ai ka qenë viktimë e Njësisë për mbrojtjen e dëshmitarëve si dhe të Prokurorisë për krime lufte të Serbisë. Bashkëbiseduesi i e-novine tashti jeton në Lihtenshtajn me gruan dhe dy fëmijët e tij.
Vladimir Vukçevic
Ai thotë të jetë motivuar me dëshminë e Slobodan Stojanovicit, me vëmendjen e sërishme të opinionit që ka treguar interesim për rastin e tyre dhe me gënjeshtrat që me këtë rast i kanë thënë prokurori Vladimir Vukçevic dhe zëvendësprokurori për krime të luftës Bruno Vekaric.
Bruno Vekaric
“Në njësinë 37 të PJP jam nga viti 1998, nga vera kur ndodhin krimet e para të luftës. Kam qenë në të gjitha aksionet në Kosovë. Më kujtohen përleshjet në Rahovec e rrethinë, aty pati shumë vrasje, plaçkitje dhe djegie të shtëpive. Dejan Mihajlovic-Çebe dhe Sërgjan Nikolic-Luçica ishin bashkëpunëtorët më të afërt të komandimit Nenad Stojkovic për të gjitha punët e fëlliqura. Vrisnin pleq, fëmijë, me urdhër të Stojkovicit, disa edhe pa urdhër të tij.
http://www.b92.net/info/dokumenti/index.php?nav_id=498295
Kur u takova një herë me prokurorin Vukçevic, në prani të Dragoljub Stankovicit dhe disa të tjerëve, i tregoja për vrasjet e dhjetëra civilëve për të cilat kishte dhënë urdhër, ose kishte ditur komandanti i njësisë, Radosllav Mitrovic, si dhe për disa varreza masive. Ai e lëmonte mjekrën e tij dhe më tha: “Nuk kemi mjaft mish për Mitrovicin për ta gjykuar”. Isha i shokuar me mënyrën se si ai i trajtonte civilët e vrarë shqiptarë, për të e tëra kjo ishte vetëm “mish”, thotë bashkëbiseduesi i e-novina.
Miroslav Vidoslavljevic-Mikica ishte një kohë komandant në stacionin policor në Leskovc. Me të isha i afërt një kohë, derisa nuk u deklarova si “tradhtar”, pastaj i ndërpremë kontaktet. Por derisa ishim të afërt, ai më tregonte se si ka transportuar kamionë me kufoma. U pamë gjatë vitit 1999 në rrethinë të Prizrenit, psikiqisht e kishte lëshuar, me gjasë shkaku i asaj që kishte bërë e përjetuar. Ishte i ri, sapo kishte përfunduar Akademinë policore dhe kishte filluar të punonte. Më tregonte se urdhrat i merrte nga eprori me nofkën “Gjeneral”.
Edhe në stacion flitej për këtë, ai mburrej me këtë, por si duket në vete vështirë e përjetonte këtë. Ai në shkurt të vitit 2009, kur u arrestuan katër veta kundër të cilëve dëshmuam ne, iku në Beograd, në Xhandarmëri, ku e pranoi komandanti Bozidar Dikic.
HORORI NË RAHOVEC: Nga mesi i korrikut 1998, kur policia mori qytetin e Rahovecit, nëpër rrugë kam parë me qindra kufoma, që rrinin asisoj në diell disa ditë. Atëherë, një ditë punëtorët komunalë me traktorë morën kufomat dhe i larguan jashtë qytetit, në një breg të afërm, mbi lokalitetin ku jetonte shumica serbe. Aty me ditë të tëra digjej zjarri dhe shumë policë në atë zjarr ngrohnin ushqimin e konservuar, duke mos ditur që në atë zjarr janë djegur rahovecianët e vrarë që i sillnin punëtorët komunalë. Në këtë përfundim vinim në bazë të erës së rëndë e të padurueshëm që vinte nga pjesët e padjegura të trupave.
GARA NË VRASJEN E CIVILËVE: Te fshati Obri e Epërme, në afërsi të Prizrenit, ishte një numër i madh i civilëve, disa mijë sish. Ishim në largim e sipër kur u paraqitën dy civilë, të rinj të moshës rreth të 20-tave, dikush i kishte zënë rob, nuk ishin të armatosur. Nenad Stojkovic i dorëzoi te Çebe, i cili i zhveshi lakuriq. Mori një thupër të hollë dhe me të sillte sa mundte. Ishin krejtësisht të përgjakur, më kujtohet që ulërinin: "Kuku, nona, kuku, nona!", dhe këtë sikur e dëgjoj ende. U përpoqa t’i them Stojkovicit që t’i lirojë, kurse ai i aplaudoi Çebes dhe tha: "Kjo është mirë, bravo!", i cili i nxitur nga lavdërimi i komandantit i rrihte edhe më me zell. Në fund të dy i vrau me pushkë.
Në fshatin Korishë, Çebe sillte njerëz nga Prizreni. Ata i zinin Zoran Markovic-Cecko dhe Dragan Milenkovic-Sisarka. Drejtori i ndërmarrjes komunale quhej Jovan, ai i caktonte njerëzit, shqiptarët e arsimuar, të cilët ende fshiheshin nëpër shtëpia, nuk donin të largoheshin. Shkonin atje i arrestonin dhe i sillnin në Korishë dhe në Korishë, para të gjithëve vriteshin me plumba të pistoletës së kalibrit të vogël në lule të ballit. Këtë e bënte më së shpeshti Çebe, atë e kam parë ta ketë bërë disa herë. Vriste njerëz edhe nëpër stalla. Mburrej se disa nga ta kishin urinuar në automobil, sepse e dinin se ku po i çonte.
Atë pistoletë të kalibrit të vogël ia kishte dhënë komandanti Radoslav Mitrovic, pasi që me urdhra të tij vriste njerëz që quheshin "kapital". Kurdo që vriste dikë, Nenad Stojkovic e lajmëronte Mitrovicin: "Kapitali shkoi në rrezitje...", që do të thoshte se ishte vrarë.
Kemi pasur vetëm dy robër nga përleshja me UÇK-në, foto i keni publikuar, ata ishin të plagosur. Ata i ka vrarë pastaj Zoran Nikoliq-Honda, unë e kam paraqitur në Prokurori, por asgjë nga kjo.
Çebe është i njohur edhe për atë se për çdo shqiptar të vrarë ka bërë një gravurë në kondakun e drurit të pushkës. Ai lavdërohej se ka 80 gravura të tilla, që do të thotë se aq njerëz ka vrarë. Unë kam parë shumë likuidime të kryera nga ai, nuk e di saktësisht sa.
Njëjtë ka vepruar edhe Luçica, ata bënin gara se kush do të vrasë më shumë civilë. Por, Luçica ishte edhe më brutal, pasi Dejan Çebe vriste me armë zjarri, kurse Luçica, ta zëmë, e ka prerë një plak me motosharrë. Në Korishë, në hyrje të fshatit, në shtëpinë buzë rrugës. Për çfarë arsyeje?! Për para, për çka tjetër do të vriste.
http://www.youtube.com/watch?v=zRbeqXnfD-Y
Luçica ka vrarë edhe dy djelmosha, rrugës për në Bajgorë, kishte edhe policë të tjerë në afërsi që e kanë parë këtë, të gjitha këto ia kam përshkruar Prokurorisë, por asgjë. Ata djelmosha kishin humbur, dikush i kishte zënë rob, kurse Luçica i detyroi të ulen në gjunjë dhe së pari njërin e pastaj edhe tjetrin i vrau me plumb në ballë.
Më kujtohet edhe një vrasje që Luçica e ka kryer në fshatin Pagarushë, jo larg Rahovecit. Pas marrjes së fshatit, një grup i policëve, në mesin e të cilëve isha edhe unë, shkaku i shiut u strehua në një shitore buzë rrugës në qendër të fshatit. Papritur u paraqit një njeri me shkop në dorë dhe me plis në kokë. Ishte shqiptar në moshë mbi 80 vjeçare, shkonte qetë, me kokë të ulur. Kur kaloi afër shitores, Luçica e ngriti pushkën dhe e mori në shenjë, ne të gjithë e shikonim me habi, duke mos besuar që ai do të shtijë në plakun e paarmatosur. Por, ai e vrau me gjakftohtësi, duke shtirë në të nga një afërsi e vogël. Tërë këtë e shikonte krejtësisht i painteresuar komandiri Stojkovic.
Për nga brutaliteti ishte i njohur edhe Kalajxhic, emrin ia kam harruar, e quanin Kalajxhija, shofer i kamionit T110. Në fshatin e minierës Stantërg, e lidhi plakun mbi 70-vjeçar për një dru. Njërën dorë ia lidhi për kamion, tjetrën për drurin. Dhe pastaj e shqeu me kamion, njeriu vdiq në vuajtje të mëdha. Kufoma mbeti aty kurse më pas kamionët (policorë e ushtarakë) kalonin mbi atë kufomë.
PLAÇKITJET DHE DJEGIET: Plaçkitjet në Kosovë ishin të rregullta dhe sistematike. Me dhjetëra vetura ndër më modernet të vjedhura silleshin, dhe në këtë drejtim printe Vidosavljevic. I sillte automjetet në Leskovc, një prej tyre e bleu edhe polici kolegë Zevko. Atij automjetin ia shiti Vidosavljevici, kurse më vonë ia kurdiste se e ka blerë dhe e ka vozitur automjetin e vjedhur, kështu që Zevko mbeti pa punë. Iu ka shitur edhe të tjerëve, automjete të sjella nga Prizreni.
Plaçkitej ari, paratë, dhe pastaj lavdëroheshin me thasët me para, sidomos Çebe. Pastaj shkonte dora tjetër, teknike, televizorët, video rekorderët, antenat satelitore, mobiliet. Prapa nesh shkonte pjesa e prapme e çetës, të gjitha i ngarkonin nëpër kamionë dhe i transportonin për në Serbi.
Edhe djegiet ishin gjë e zakonshme, vetëm arrinte urdhri “Shkrepsa” dhe kallje i tërë fshati. Ndodhte pastaj që të nisemi dhe deri në cakun tjetër të na kapte terri, ktheheshim në atë fshatin e djegur dhe – nuk kishim ku të flinim, nuk kishte mbetur asnjë shtëpi e tërë.
Isha i pranishëm në një fshat disa kilometra larg Prizrenit, afër Korishës, kur Mitrovici i dha urdhër Nenad Stojkovicit që të zbraznim atë fshat. Stojkovici urdhëroi që të gjithë të dëbohen nga shtëpitë e tyre dhe të dërgohen për në Shqipëri. Këto ishin skena rrëqethëse, kur njerëzit dilnin nga shtëpitë, bartnin fëmijët në gjoks, tërheqin prapa gjërat personale. Tmerr! Ata nuk ishin shqiptarë, mendoj se kanë qenë turq apo boshnjakë dhe pyesnin ‘përse na dërgoni për në Shqipëri, po ne nuk e dimë gjuhën shqipe!’.
Urdhrat ishin “shkrepsë”, “gomë” dhe “në rrezitje”. “Gomë” do të thoshte që fshati të shtypet dhe të mos mbetet asgjë nga ai, sikur të ishte fshirë me gomë nga toka. “Në rrezitje” donte të thoshte të vritet. Ekzistonin vetëm këta tre urdhra. Shisharka dhe të tjerët mblodhën automjetet e disa shqiptarëve dhe shkuan për në Serbi, në prag të kërshëndellave 1999.
KUNBDËR KRIMINELËVE NË MESIN TONË: Derisa po e tregoj këtë, sikur më gërryen diçka në bark, kur njeriu është në luftë, në terren, ngjarjet kalojnë si nëpër shirit filmik. Mendoni vetëm për vete, si të ruani kokën, por jo edhe për atë se çka iu ngjan të tjerëve, nuk mendon që edhe tjetri është njeri. Bën llogari vetëm si të mbijetosh, të mos vdesësh. Por, pasi shpëton, fillojnë të renditen imazhet...
Pas luftës asgjë nuk më ka interesuar një vit të plotë. Ata që kanë bërë ato krime u bënë kryesorët në stacion policor dhe filluan të sillen në mënyrë arrogante. Vidosavljevici, Stojkovici, Çebe dhe të “heronjtë e tjerë të atdheut” pas luftës u morën edhe me reketim (zhvatje) të hotelierëve dhe prodhuesve privatë të mobilieve, si dhe me biznesmenë të tjerë nëpër qytet, si dhe me vepra të tjera penale... iu shkruheshin edhe fletëparaqitje penale, qëndronin edhe në paraburgim, por në fund e tëra përfundonte me aktgjykime për lirim.
Çebe u caktua për komandim të një stacioni policor në rrethinë, edhe pse kishte vetëm shkollën e mesme, Nenad Stojkovic, ndërkaq, nga komandanti i çetës u bë kryeshef i Drejtorisë së policisë, përkatësisht i 12 apo 13-ti njeri në Ministrinë e Punëve të Brendshme të Serbisë. Një njeri gjysmëanalfabet. Vidosavljevici i ndërronte automobila, xhipat për çdo ditë. Dhe ata janë kryesorët, askush asgjë nuk guxon t’iu th
Me kalimin e kohës fillova të mendoj për atë se sa vite do të kishte një djalosh i ri i vrarë, a do të kishte edhe ai tash familjen e tij, fëmijët. Edhe ai është qenie e gjallë.
Kësisoj. Më duket se ky është motivi. Jam i sigurt që Serbia nuk do të lëvizë vendit deri sa në polici dhe ushtri e ku ta di unë tjetër të jenë kriminelët e tillë. Kam dashur edhe unë të jetoj më mirë, që fëmijët e mi të jetojnë normalisht, që Ratko Mladiq të mos jetë hero popullor, ta dinë se ai nuk është patriot dhe se këta vrasës, që paraqiten si “heronj të atdheut” në fakt nuk janë patriotë.
Kam menduar që sistemi mund të zgjidhë këto gjëra, që ka filluar të funksionojë, që Prokuroria për krime lufte është vërtetë prokurori, që nuk janë mbrojtës, avokatë dhe strehues të kriminelëve. Mendoja që ata i ndjekin dhe arrestojnë vrasësit për t’i sjellë para drejtësisë.
Ka menduar që Njësia për mbrojtjen e dëshmitarëve është ajo që duhet të jetë, siç e thotë edhe emërtimi i saj, e jo të jetë njësi për mbrojtjen e kriminelëve.
*Petar Gjorgjevic është pseudonimi i bashkëfolësit tonë. Identiteti i tij është i njohur për redaksinë e-novine si dhe për dëshmitarin e kaluar të mbrojtur Slobodan Stojanovic, që gjithashtu ka folur për e - novine. Identitetin e këtij dëshmitari të njohur e di edhe një pjesëtar i Njësisë 37 të Aradhës së Njësive Speciale të policisë serbe, i cili së shpejti do të japë intervistën e tij për e-novine.
*****
Slučaj 37. Odreda PJP
| FOND ZA HUMANITARNO PRAVO
Izvestaj o nezakonitostima u procesuiranju ratnih zločina u Srbiji, na primeru slučaja 37. Odreda PJP, koji je bio pod emabrgom od 15. Novembra 2010. do 10.03.2011.
Fond za humanitarno pravo (FHP) podneo je 3. marta 2009. godine krivičnu prijavu protiv 16 pripadnika nekadašnjeg 37. Odreda Posebnih jedinica policije (PJP) MUP Srbije zbog ozbiljnih indicija da su tokom 1998. i 1999. godine na različitim lokacijama na Kosovu počinili ratne zločine. Među osumnjičenima je Radoslav Mitrović, komandant 37. Odreda PJP u vreme oružanih sukoba na Kosovu, posle rata pomoćnik komandanta Žandarmerije Republike Srbije, koji je pravnosnažnom presudom [Apelacioni sud u Beogradu, jun 2010] oslobođen krivične odgovornosti za ratne zločine u Suvoj Reci, 26. marta 1999. godine. FHP je zasnovao krivičnu prijavu na izjavama četiri pripadnika MUP Srbije [svedok br.1, svedok br.2, svedok br.3, i svedok br.4], koji su u svojim izjavama FHP-u izneli podatke o brojnim ratnim zločinima koje su počinili pripadnici 37. odreda PJP tokom oružanih sukoba na Kosovu.
Emisija TV B92
Televizija B92 je 11. marta 2009. emitovala intervju sa pomenutim pripadnicima policije, koji su skrivenog lika i identiteta, govorili o zločinima koji su počinili pripadnici 37. Odreda PJP.
Pokretanje krivičnog postupka
Na zahtev Tužilaštva za ratne zločine, MUP Srbije je 12. marta 2009. godine uhapsio četvoricu pripadnika policije, protiv kojih je FHP podneo krivičnu prijavu. Sutradan, 13. marta 2009. godine Tužilaštvo za ratne zločine podnelo je istražnom sudiji Veća za ratne zločine Okružnog suda u Beogradu zahtev za sprovođenje istrage protiv Radoslava Mitrovića, Nenada Stojkovića, komandira četvrte čete 37. Odreda PJP, Zorana Markovića zvanog Cecko, Zorana Nikolića zvanog Honda i Dragana Milenkovića zvanog Šišarka, svi pripadnici 37. Odreda PJP, zbog osnovane sumnje da su izvršili krivično delo ratni zločin protiv civilnog stanovništva.
Već 14. marta 2009. godine istražni sudija je doneo rešenje za sprovođenje istrage protiv spomenute petorice pripadnika MUP Srbije, i nakon saslušanja, četvorici je određen jednomesečni pritvor. Osumnjičeni Mitrović je već bio u pritvoru zbog toga što mu se sudilo za ratne zločine protiv albanskih civila, u predmetu Suva Reka[1].
Protesti pripadnika policije
Stotinak pripadnika policije i članova porodica uhapšenih protestovalo je 14. marta 2009. godine popodne ispred zgrade Policijske uprave (PU) Leskovac, gde su čekali ishod razgovora petočlane delegacije sa ministrom policije Republike Srbije, Ivicom Dačićem. Zahtevali su da se uhapšeni policajci brane sa slobode i da MUP obelodani imena policajaca koji su dali izjave FHP-u. Dok je protest trajao, Udruženje ratnih vojnih rezervista 1999. predalo je PU Leskovac saopštenje za javnost kojim poziva građane Leskovca i pripadnike policije i vojske, aktivni i rezervni sastav, na protest 17. marta ispred zgrade PU Leskovac, pod nazivom „Ko je sledeći“.
Po povratku u Leskovac, 15. marta uveče, načelnik PU Leskovac, Slavoljub Cakić, koji je predvodio delegaciju na sastanku sa ministrom policije, održao je sastanak sa policajcima koji su protestovali, i obavestio ih da će ministar Dačić pružiti svu pravnu pomoć uhapšenim kolegama. Protesti policajaca su nastavljeni sledećih dana u većem broju, pod motom „Ko je sledeći“, s podrškom policajaca koji su u vreme
oružanih sukoba bili u sastavu 83. i 87. odreda PJP iz Niša, Pirota, Vranja i Kruševca. U protestima su učestvovali i ratni veterani sa juga Srbije, koji su pre toga mesecima protestovali zbog neisplaćenih dnevnica za angažovanje u ratu na Kosovu. Učesnici protesta nosili su majice sa likovima uhapšenih policajaca i napisima „Heroji 37. Odreda“ i „37. Odred nije zločinački“. Prema podacima FHP, štampanje majica finansirao je Nezavisni sindikat policije, među čijim funkcionerima je bio i okrivljeni Dejan Mihajlović zvani Ćebe, pripadnik nekadašnjeg V voda IV čete 37. Odreda PJP. Poslednji protest organizovali su ratni veterani 19. marta 2009. godine u Nišu, u kojem je učestvovalo nekoliko stotina rezervista, aktivnih policajaca i porodica stradalih i uhapšenih policajaca. Iako po Ustavu Republike Srbije, Zakonu o policiji („Službeni glasnik R S“, br.101 od 29.11.2005.) i opštim propisima o slobodi okupljanja, pripadnici policije nemaju pravo na okupljanje (zborove, demonstriranje) na otvorenom prostoru i protest, osim u slučajevima povreda radnih prava. Poziv za protestno okupljanje išao je preko dežurnih službi policijskih stanica, koje su obaveštavale starešine da policajce oslobode dnevnih aktivnosti kako bi u što većem broju učestvovali u protestima podrške policajcima uhapšenim zbog osnovane sumnje da su počinili ratne zločine.
Podrška ministra policije uhapšenim policajcima
Povodom hapšenja policajaca, ministar policije Ivica Dačić je 15. marta 2009. godine dao izjavu medijima u kojoj je rekao da odluka Tužilaštva za ratne zločine „unosi nemir i zabrinutost“ među policajcima. U pomenutoj izjavi, ministar je poručio policajcima da „niko nema razloga za zabrinutost“ i da „imajući u vidu osetljivost ovog slučaja, pružićemo svu pravnu pomoć, jer je u interesu MUP da se dokaže njihova nevinost“.
Obelodanjivanje sadržaja krivične prijave
Svedoci FHP su 21. marta 2009. godine obavestili Tužilaštvo za ratne zločine i FHP da pripadnici policije u Leskovcu imaju kopiju krivične prijave FHP i da su im se neki policajci javljali i čitali delove iz krivične prijave, koji se odnose na njihovo svedočenje o konkretnim događajima na Kosovu i u BiH. Tužilac Dragoljub Stanković im je izneo svoje mišljenje da je krivičnu prijavu obelodanio neko iz FHP.
Policajac Predrag Zdravković zvani Peđa Mozgić, zaposlen u policijskoj stanici u Vlasotincu, u opštini Leskovac, član sindikalne grupe policajaca u Leskovcu, tih dana pokazivao je učesnicima protesta potvrde o sastancima svedoka u Tužilaštvu za ratne zločine, koje su izdate radi pravdanja odsutnosti s posla. Te potvrde su imali samo svedoci i Tužilaštvo za ratne zločine, koje ih je izdalo.
Otkrivanje identiteta i pretnje svedocima
Identitet svedoka FHP je otkriven 13. marta 2009. godine, nakon njihovog povratka u Leskovac sa sastanka u Tužilaštvu za ratne zločine povodom krivične prijave FHP. Organizatori i učesnici protesta pretili su svedocima da će oni ili njihova deca “popiti metak”, da su “mrtvi ljudi”, i sl. U noći između 13. i 14. marta 2009. godine kamenovana je kuća svedoka br. 2. Policija nije istražila događaj.
Svedoci FHP-a su se 21. marta 2009. godine lično obratili Tužilaštvu za ratne zločine za zaštitu zbog zahteva policije u Leskovcu, i učesnika protesta, da MUP i Tužilaštvo za ratne zločine obelodane njihov identitet.
TV B92 je 31. marta 2009. emitovala drugi intervju sa svedocima FHP, i tom prilikom policajci su govorili o pritiscima kojima su izloženi u Leskovcu.
Dana 16. juna 2009. godine kod svedoka br.1 došao je Zoran Nikolić zvani Honda, koji je 10. juna 2009. godine, na osnovu odluke istražnog sudije i saglasnosti tužioca za ratne zločine, sa ostalim okrivljenima
pušten iz pritvora, da ga moli da utiče na svedoka br.2 da ga ne tereti. Tom prilikom je rekao da zna da je svedok br. 3 bolestan i da ne može da svedoči a da svedok br. 4 neće biti pozvan da svedoči. Nije odao izvor svojih informacija ali je svedoku br 2. otkrio da su svi uhapšeni znali da će biti kratko u pritvoru i da od suđenja nema ništa. Svedok je o poseti okrivljenog Honde obavestio Tužilaštvo i Veće za ratne zločine, i od njih zatražio zaštitu, ali nijedan organ nije reagovao.
Udaljavanje Nataše Kandić iz postupka
Na poziv istražnog sudije Dragana Plazinića, Nataša Kandić je 5. juna 2009. godine pristupila sudu u svojstvu punomoćnice oštećenih, sa punomoćjem potpisanim od strane porodica žrtava, kao i u drugim predmetima u kojima zastupa žrtve. Tog dana na redu je bilo ispitivanje svedoka br.1. Bila je zapanjena neformalnom atmosferom u sudnici. Branioci optuženih su se bez uobičajene procedure obraćali sudiji i tužiocu. Tužilac Dragoljub Stanković se vrlo prijateljski pozdravio sa optuženim Draganom Milenkovićem zvanim Šišarka. Na predlog branioca okrivljenog Radoslava Mitrovića, sudija je, uz saglasnost tužioca, doneo rešenje o udaljavanju Nataše Kandić iz postupka dok ne donese punomoćje overeno u sudu na Kosovu. Protiv takvog rešenja, koje prema Zakonu o krivičnom postupku sud donosi samo ako ima razloga da veruje da je punomoćnik oštećenih podneo falsifikovano punomoćje, Nataša Kandić je uputila prigovor predsedniku Okružnog suda u Beogradu sudiji Siniši Važiću, i Tužiocu za ratne zločine Vladimiru Vukčeviću, na koji je odgovorio predsednik Okružnog suda, s ozbiljnim upozorenjem prema istražnom sudiji Draganu Plaziniću – za neosnovano i nezakonito postupanje.
Pritisak na svedoka br. 1 da odustane od svedočenja
Prema navodima svedoka br. 1, neformalna atmosfera u sudnici [5. jun 2009.] trajala je tokom celog njegovog ispitivanja. Okrivljeni i tužilac su razmenjivali osmehe podrške. Branioci okrivljenih su od svedoka tražili da kaže koliko je para primio od Nataše Kandić da lažno svedoči, dok su se okrivljeni otvoreno rugali na račun Nataše Kandić, komentarišući da bi se žrtvovali za novac i „legli sa njom u krevet“. Ni istražni sudija ni tužilac nisu reagovali. Ispitivanje je prekinuto kada je svedoku pozlilo zbog ovih, javnih uvreda i poniženja. Posle lekarske intervencije, na poziv istražnog sudije svedok br.1 popeo se na III sprat, gde se nalaze kancelarije tužioca i sudija, i idući kroz hodnik, kroz otvorena vrata jedne kancelarije video je tužioca Dragoljuba Stankovića i advokata Gorana Petronijevića. Tužilac Stanković ga je pozvao i svedok je video da tužilac i branilac okrivljenog Mitrovića razgovaraju prijateljski uz flašu pića. Bez okolišenja, tužilac Stanković je pozvao svedoka br.1 da se pomiri sa okrivljenima, da će on to da organizuje i da je bolje da se ne pojavljuje kao svedok. Još jednom prilikom, početkom septembra 2009. godine, kada je svedok br. 1, u svojstvu zaštićenog svedoka, bio na razgovoru kod tužioca Stankovića, on je ponovo predlagao pomirenje sa Mitrovićem i drugim okrivljenima, pozivajući se na branioca okrivljenog Mitrovića kao sigurnu osobu koja to može da organizuje.
Svedok br.1 upoznao je tužioca Dragoljuba Stankovića 4. oktobra 2005. godine u Leskovcu, kada je tužilac ispitivao osumnjičene pripadnike PU Leskovac za ratne zločine u Suvoj Reci. Tom prilikom tužilac je pozvao svedoka br.1 u tužilaštvo i rekao da povede policajce koji znaju šta se događalo na Kosovu. Tokom saradnje, tužilac je predlagao svedoku br.1 da na suđenju Mitroviću svedoči da je on [Mitrović] znao i naređivao ratne zločine na Kosovu ali svedok br. 1 to nije prihvatio jer nije bio na Kosovu u vreme kada su
se zločini u Suvoj Reci dogodili. U januaru 2008. godine, tužilac Stanković je sa svedokom br. 1 išao na granični prelaz kod Bujanovca, gde je imao sastanak sa ruskim predstavnikom UNMIK-a. U povratku, u Leskovcu je utovario zimnicu koju mu je po prethodnom dogovoru pripremio svedok br.1: papriku, ajvar, rakiju, džemove, kompot, sokove i pečeno jagnje.
Ukidanje pritvora okrivljenima
Odlukom istražnog sudije, uz saglasnost tužioca za ratne zločine, 10. juna 2009. oslobođen je pritvora najpe Zoran Nikolić zvani Honda a potom i ostali. Obrazloženje istražnog sudije bilo je da su svi ključni svedoci saslušani i da nema opasnosti da će okrivljeni uticati na svedoke.
Zaštita svedoka
Na osnovu odluke Tužilaštva za ratne zločine, svedok br. 1 je krajem juna 2009. godine dobio status zaštićenog svedoka, a svedok br. 2 drugog jula 2009. godine. Obojica su sa porodicama dislocirana iz Leskovca. Brigu o njima je preuzela Jedinica za zaštitu svedoka (JZZ), koja deluje u okviru MUP Srbije. Načelnik Jedinice za zaštitu je Miloš Perović, pre toga vozač i izvršilac u jedinici. Prema informacijama kojima raspolaže FHP, Perovića je na mesto načelnika postavio visoki funkcioner Socijalističke partije Srbije, Branko Ružić. [2]
Samovoljno i nekontrolisano ponašanje pripadnika Jedinice za zaštitu svedoka
Svedok br. 1 i svedok br. 2 uputili su sredinom i krajem oktobra 2009. godine, nezavisno jedan od drugoga, predstavke Tužilaštvu za ratne zločine i FHP-u, u kojima se žale na neprofesionalno i neprijateljsko ponašanje pripadnika JZS i nedostatak elementarnih uslova za život sa decom. Žalili su se da ih pripadnici JZS ispituju o detaljima i motivima njihovih svedočenja, odvraćaju ih od svedočenja, plaše ih da će ih Tužilaštvo za ratne zločine odbaciti a da Natašu Kandić interesuje da uzme novac za podnetu krivičnu prijavu. Govore im: „Ne seci granu na kojoj sediš“, „Mi sprovodimo program, možemo i levo i desno, pazi šta radiš“. U pomenutim predstavkama zaštićeni svedoci su još naveli da im pripadnici JZS upadaju u stanove u bilo koje doba dana i noći, viču pred decom, traže im podatke o mogućim novim svedocima ratnih zločina. Zatim da novac za najoskudnije golo preživljavanje dobijaju kao milostinju, da im često novac daju na ruke bez priznanice, da žive u neuslovnim stanovima. Ćerka svedoka br.2 mesecima je spavala na gumenom dušeku za plažu, zbog čega ima deformacije na kičmi.
Ukidanje statusa zaštićenog svedoka
Svedok br.1 je izgubio status zaštićenog svedoka 29. oktobra 2009. godine, usmenim saopštenjem. Tog dana, oko podne, pripadnici JZS upali su u stan svedoka br. 1 i njegovu porodicu, i naredili mu da se pakuje jer mu je ukinuta zaštita. Vratili su ga sa porodicom u Leskovac bez ikakvog objašnjenja. Nakon povratka, mesecima je doživljavao neprijatnosti od sugrađana. U apoteci su nekoliko puta odbili da mu prodaju lek, a u obdaništu nisu hteli da prime nazad njegovog četvorogodišnjeg sina. Telefonom se obratio tužiocu Nebojši Markoviću, koji je zamenio tužioca Stankovića u predmetu 37. Odred, i ovaj mu je rekao da ne sme više da ga zove. I danas, svedok br.1 živi izolovano i odbačeno od kolega i sugrađana.
Pritisak JZS na svedoka br.2 da povuče svoju izjavu
Svedok br. 2 je čvrsto uveren da JZS ima zadatak da ga natera da odustane da svedoči protiv pripadnika 37.Odreda PJP. On kaže da ga često, u roku od sat vremena, zovu po nekoliko puta zovu telefonom a neće da se jave; povremeno mu isključuju struju, upadaju u stan u bilo koje vreme, viču pred decom, ispituju ga da li ima sa Natašom Kandić seksualni odnos, stalno ga opominju da je bolje da povuče svoju izjavu i da će ga posle toga preseliti u neku treću zemlju, i dr. Molio ih je nekoliko puta da mu donesu iz Leskovca zdravstvene kartone dece jer se školski lekar dece ne usuđuje da im da vakcine pre nego što vidi koje su vakcine ranije primili ali do sredine novembra 2010. to nisu učinili. Primoravaju ga da potpiše da je primio novac za život porodice na papiru na kojem nema iznosa. Poslednji novac, u iznosu od 34.000 dinara (315 eura) primio je 27. septembra 2010. godine. Više nema novca da deci kupi hleb i ne zna kome da se obrati.
Saslušanje svedoka br. 3 u policiji
Svedok br. 3 se u martu 2010. godine, nakon operacije i oporavka, odazvao pozivu Službe za otkrivanje ratnih zločina i u prostorijama PU Leskovac dao je izjavu. Pred njima je pozvao Natašu Kandić i obavestio je da u policiji svi znaju da on daje izjavu o ratnim zločinima i da je jedna od okrivljenih dva puta ušao u prostoriju u kojoj je on sedeo sa inspektorom Službe za otkrivanje zločina.
Nezainteresovanost tužioca Stankovića za saslušanje svedoka br. 4
Svedok br. 4, inače policajac koji je kao svedok sa zaštićenim identitetom (K-79), dva puta svedočio u Haškom tribunalu o zločinima 37. Odreda PJP na Kosovu, tvrdi da je tužilac Stanković nekoliko godina odbijao da ga sasluša. Sredinom 2006. godine, kada ga je napokon pozvao da ga sasluša, saslušanje je prepustio nekom svom pomoćniku, koji je započeo i prekinuo, izgovarajući se hitnim poslom. Nisu ga pozvali da nastave tek započeto svedočenje, iako je on nekoliko puta zvao tužioca Stankovića da ga pita šta je s njegovim povratkom u MUP.
Već u prvom razgovoru on je tužiocu Stankoviću ispričao da ga je MUP izbacio iz službe, po njegovom mišljenju, samo zbog njegove spremnosti i odlučnosti da svedoči o ratnim zločinima pripadnika PJP. Tužilac Stanković je ispoljio puno razumevanje i čvrsto obećao da će lično zahtevati od suda da poništi tu odluku MUP-a i da ga vrate u MUP Srbije.
U junu 2009. godine, oko 10 dana pre nego što je Mitroviću, Stojkoviću, Šišarci i Hondi ukinut pritvor, svedoka br.3 telefonom je pozvao tužilac Stanković i pitao da li želi da svedoči protiv Mitrovića i drugih. Svedok br.3 je rekao da neće dok ga ne vrati na posao u MUP i na tome se, tom prilikom, završio njihov razgovor. Tužilac Stanković mu se ponovo javio početkom novembra 2010. godine, obavestio ga da će mu poslati poziv za saslušanje i da je obavezan da se odazove. Svedok se veoma iznenadio novim stavom tužioca Stankovića, za koje nema objašnjenje.
Zloupotreba službenog položaja i nezakonito postupanje
Praćenje suđenja Milanu Milutinoviću, Nikoli Šainoviću i generalima Sretenu Lukiću, Dragoljubu Ojdaniću, Nebojši Pavkoviću i Vladimiru Lazareviću pred Haškim tribunalom pokazuje da se kao svedok odbrane optuženog Sretena Lukića, 21. i 22. februara 2008. godine pojavio Dragan Milenković zvani Šišarka. Izneo je da mu je tužilac Dragoljub Stanković početkom 2007. godine dao na uvid više od pet fotografija, na kojima su ne samo Milenković pored zarobljenog i ranjenog pripadnika OVK, a kasnije ubijenog, nego i drugi policajci iz 37. Odreda, među kojima i nekoliko ruskih dobrovoljaca. Osim fotografija, tužilac Stanković mu je istom prilikom dao na uvid i rukom pisane izjave više policajaca - očevidaca zločina nad Albancima. Sudija Bonomi prekinuo je Milenkovićevo svedočenje te ga opomenuo da može uskratiti svedočenje ako bi njime otkrio svoje sudelovanje u zločinima o kojima svedoči i sebe izložio krivičnoj odgovornosti. Iako je svedočenje Milenkovića bilo dovoljno da tužilac Stanković u februaru 2008. pokrene postupak protiv njega, to se dogodilo tek godinu dana kasnije, kada je FHP podneo krivičnu prijavu protiv Milenkovića i drugih pripadnika 37. Odreda PJP.
Tužilac Stanković je boravio u Haškom tribunalu u vreme kada je svedočio Dragan Milenković zvani Šišarka. Tada je Haško tužilaštvo zatražilo od tužioca Stankovića da mu preda fotografije o kojima je govorio svedok Dragan Milenković, pa je tužilac pozvao Natašu Kandić i zamolio da mu imejlom pošalje, što je ona i učinila. Nema objašnjenja zašto tužilac Stanković nije tražio fotografije od svoje službe jer je u svom predmetu imao kopije fotografija, izvučene na štampaču. Inače, fotografiju na kojoj su pored ranjenog pripadnika OVK vidi Dragan Milenković zvani Šišarka, dnevni list „Danas“ je dobio od FHP i objavio u januaru 2007. godine. Potpuno je nejasno zbog čega je tužilac Stanković na pitanje o poreklu fotografija,
novinaru srpske agencije BETA rekao da je Nataša Kandić kupila fotografije od Šišarke za 200 eura jer je bio upoznat da je ona te fotografije dobila od svedoka br. 1, od kojeg je on dobio fotokopirane primerke.
Policajci koji su dali izjave FHP tvrde da su u desetinu slučajeva prisustvovali sastancima tužioca Stankovića sa više Rusa i Ukrajinaca koji su predvodili i počinili masovna ubistva i druge ratne zločine nad Albancima na Kosovu, i u Aračinovu u Makedoniji. Policajci tvrde da tužilac Stanković dobro zna da ti Rusi i Ukrajinci nisu bili dobrovoljci, već masovne ubice, „psi rata“ i da su počinili stotine ubistava i drugih zločina, ne samo na Kosovu. Pitanje je zašto tužilac Stanković nije pokrenuo postupak protiv njih.
Nakon puštanja na slobodu Radoslava Mitrovića i još četvorice pripadnika nekadašnjeg 37. Odreda PJP, FHP je iz više izvora primio informaciju da je tužilac Stanković „sredio“ da se okrivljenima ukine pritvor i da je od okrivljenog Mitrovića primio veliki novac. Izvršna direktorka FHP je o tome usmeno obavestila tužioca za ratne zločine Vladimira Vukčevića, i Bruna Vekarića, u to vreme portparola Tužilaštva za ratne zločine. U prisustvu tužioca Vukčeviča, Bruno Vekarić je rekao da je on čuo u Ministarstvu pravde Republike Srbije „da je neko primio novac i da je o tome obavestio tužioca Vukčevića“.
Starešine i policajci MUP-a Srbije sa kojima je FHP razgovarao u nastojanju da se rasvetle okolnosti ubistva braće Bytyqi, ne slučajno, potencirali su potrebu ispitivanja pravilnosti i zakonitosti postupanja tužioca Dragoljuba Stankovića. Naime, s obzirom da je Zoran Stanković, inspektor SUP-a Prokuplje imao zadatak da nakon puštanja iz zatvora braću Bytiqi otprati do granice, a da mu je tužilac Stanković vrlo blizak rođak, to je tužilac Stanković bio dužan da zahteva sopstveno izuzeće od rada u tom slučaju. Prema izričitim odredbama člana 40. u vezi sa članom 45. onda važećeg Zakonika o krivičnom postupku (ZKP), on nije mogao preduzimati bilo kakve službene radnje u ovom predmetu, te postoji osnovana sumnja da je tužilac Stanković zloupotrebio službeni položaj i nezakonito postupao i odlučivao u ispitivanju stvarne uloge inspektora Zorana Stankovića i drugih odgovornih za odvođenje i kasnije ubistvo braće Bytyqi.
Napomena
FHP je primio informacije iz više izvora o neprofesionalnom radu JZS, zastrašivanju svedoka ratnih zločina, zloupotrebi sredstava kojima raspolažu, i uspostavljanju privatnih odnosa sa zaštićenim svedocima u predmetima organizovanog kriminala. Mediji prenose predstavke pripadnika JZS u kojima se žale na samovolju načelnika. Državni organi su upoznati sa problemima u JZS ali ne preduzimaju ništa.
[1] Radoslav Mitrović je pravnosnažnom presudom oslobođen krivične odgovornosti za ratne zločine u Suvoj Reci, počinjene 26.marta 1999.
[2] FHP je primio predstvaku pripadnika Jedinice za zaštitu svedoka, koji se žale na samovoljno ponašanje načelnika, koje nanosi štetu međunarodnoj saradnji JZS.
Pergatiti Flori Bruqi(Floripress).Fotografitë dhe ilustrimet Floripress.Emisija TV B92
Televizija B92 je 11. marta 2009. emitovala intervju sa pomenutim pripadnicima policije, koji su skrivenog lika i identiteta, govorili o zločinima koji su počinili pripadnici 37. Odreda PJP.
Pokretanje krivičnog postupka
Na zahtev Tužilaštva za ratne zločine, MUP Srbije je 12. marta 2009. godine uhapsio četvoricu pripadnika policije, protiv kojih je FHP podneo krivičnu prijavu. Sutradan, 13. marta 2009. godine Tužilaštvo za ratne zločine podnelo je istražnom sudiji Veća za ratne zločine Okružnog suda u Beogradu zahtev za sprovođenje istrage protiv Radoslava Mitrovića, Nenada Stojkovića, komandira četvrte čete 37. Odreda PJP, Zorana Markovića zvanog Cecko, Zorana Nikolića zvanog Honda i Dragana Milenkovića zvanog Šišarka, svi pripadnici 37. Odreda PJP, zbog osnovane sumnje da su izvršili krivično delo ratni zločin protiv civilnog stanovništva.
Već 14. marta 2009. godine istražni sudija je doneo rešenje za sprovođenje istrage protiv spomenute petorice pripadnika MUP Srbije, i nakon saslušanja, četvorici je određen jednomesečni pritvor. Osumnjičeni Mitrović je već bio u pritvoru zbog toga što mu se sudilo za ratne zločine protiv albanskih civila, u predmetu Suva Reka[1].
Protesti pripadnika policije
Stotinak pripadnika policije i članova porodica uhapšenih protestovalo je 14. marta 2009. godine popodne ispred zgrade Policijske uprave (PU) Leskovac, gde su čekali ishod razgovora petočlane delegacije sa ministrom policije Republike Srbije, Ivicom Dačićem. Zahtevali su da se uhapšeni policajci brane sa slobode i da MUP obelodani imena policajaca koji su dali izjave FHP-u. Dok je protest trajao, Udruženje ratnih vojnih rezervista 1999. predalo je PU Leskovac saopštenje za javnost kojim poziva građane Leskovca i pripadnike policije i vojske, aktivni i rezervni sastav, na protest 17. marta ispred zgrade PU Leskovac, pod nazivom „Ko je sledeći“.
Po povratku u Leskovac, 15. marta uveče, načelnik PU Leskovac, Slavoljub Cakić, koji je predvodio delegaciju na sastanku sa ministrom policije, održao je sastanak sa policajcima koji su protestovali, i obavestio ih da će ministar Dačić pružiti svu pravnu pomoć uhapšenim kolegama. Protesti policajaca su nastavljeni sledećih dana u većem broju, pod motom „Ko je sledeći“, s podrškom policajaca koji su u vreme
oružanih sukoba bili u sastavu 83. i 87. odreda PJP iz Niša, Pirota, Vranja i Kruševca. U protestima su učestvovali i ratni veterani sa juga Srbije, koji su pre toga mesecima protestovali zbog neisplaćenih dnevnica za angažovanje u ratu na Kosovu. Učesnici protesta nosili su majice sa likovima uhapšenih policajaca i napisima „Heroji 37. Odreda“ i „37. Odred nije zločinački“. Prema podacima FHP, štampanje majica finansirao je Nezavisni sindikat policije, među čijim funkcionerima je bio i okrivljeni Dejan Mihajlović zvani Ćebe, pripadnik nekadašnjeg V voda IV čete 37. Odreda PJP. Poslednji protest organizovali su ratni veterani 19. marta 2009. godine u Nišu, u kojem je učestvovalo nekoliko stotina rezervista, aktivnih policajaca i porodica stradalih i uhapšenih policajaca. Iako po Ustavu Republike Srbije, Zakonu o policiji („Službeni glasnik R S“, br.101 od 29.11.2005.) i opštim propisima o slobodi okupljanja, pripadnici policije nemaju pravo na okupljanje (zborove, demonstriranje) na otvorenom prostoru i protest, osim u slučajevima povreda radnih prava. Poziv za protestno okupljanje išao je preko dežurnih službi policijskih stanica, koje su obaveštavale starešine da policajce oslobode dnevnih aktivnosti kako bi u što većem broju učestvovali u protestima podrške policajcima uhapšenim zbog osnovane sumnje da su počinili ratne zločine.
Podrška ministra policije uhapšenim policajcima
Povodom hapšenja policajaca, ministar policije Ivica Dačić je 15. marta 2009. godine dao izjavu medijima u kojoj je rekao da odluka Tužilaštva za ratne zločine „unosi nemir i zabrinutost“ među policajcima. U pomenutoj izjavi, ministar je poručio policajcima da „niko nema razloga za zabrinutost“ i da „imajući u vidu osetljivost ovog slučaja, pružićemo svu pravnu pomoć, jer je u interesu MUP da se dokaže njihova nevinost“.
Obelodanjivanje sadržaja krivične prijave
Svedoci FHP su 21. marta 2009. godine obavestili Tužilaštvo za ratne zločine i FHP da pripadnici policije u Leskovcu imaju kopiju krivične prijave FHP i da su im se neki policajci javljali i čitali delove iz krivične prijave, koji se odnose na njihovo svedočenje o konkretnim događajima na Kosovu i u BiH. Tužilac Dragoljub Stanković im je izneo svoje mišljenje da je krivičnu prijavu obelodanio neko iz FHP.
Policajac Predrag Zdravković zvani Peđa Mozgić, zaposlen u policijskoj stanici u Vlasotincu, u opštini Leskovac, član sindikalne grupe policajaca u Leskovcu, tih dana pokazivao je učesnicima protesta potvrde o sastancima svedoka u Tužilaštvu za ratne zločine, koje su izdate radi pravdanja odsutnosti s posla. Te potvrde su imali samo svedoci i Tužilaštvo za ratne zločine, koje ih je izdalo.
Otkrivanje identiteta i pretnje svedocima
Identitet svedoka FHP je otkriven 13. marta 2009. godine, nakon njihovog povratka u Leskovac sa sastanka u Tužilaštvu za ratne zločine povodom krivične prijave FHP. Organizatori i učesnici protesta pretili su svedocima da će oni ili njihova deca “popiti metak”, da su “mrtvi ljudi”, i sl. U noći između 13. i 14. marta 2009. godine kamenovana je kuća svedoka br. 2. Policija nije istražila događaj.
Svedoci FHP-a su se 21. marta 2009. godine lično obratili Tužilaštvu za ratne zločine za zaštitu zbog zahteva policije u Leskovcu, i učesnika protesta, da MUP i Tužilaštvo za ratne zločine obelodane njihov identitet.
TV B92 je 31. marta 2009. emitovala drugi intervju sa svedocima FHP, i tom prilikom policajci su govorili o pritiscima kojima su izloženi u Leskovcu.
Dana 16. juna 2009. godine kod svedoka br.1 došao je Zoran Nikolić zvani Honda, koji je 10. juna 2009. godine, na osnovu odluke istražnog sudije i saglasnosti tužioca za ratne zločine, sa ostalim okrivljenima
pušten iz pritvora, da ga moli da utiče na svedoka br.2 da ga ne tereti. Tom prilikom je rekao da zna da je svedok br. 3 bolestan i da ne može da svedoči a da svedok br. 4 neće biti pozvan da svedoči. Nije odao izvor svojih informacija ali je svedoku br 2. otkrio da su svi uhapšeni znali da će biti kratko u pritvoru i da od suđenja nema ništa. Svedok je o poseti okrivljenog Honde obavestio Tužilaštvo i Veće za ratne zločine, i od njih zatražio zaštitu, ali nijedan organ nije reagovao.
Udaljavanje Nataše Kandić iz postupka
Na poziv istražnog sudije Dragana Plazinića, Nataša Kandić je 5. juna 2009. godine pristupila sudu u svojstvu punomoćnice oštećenih, sa punomoćjem potpisanim od strane porodica žrtava, kao i u drugim predmetima u kojima zastupa žrtve. Tog dana na redu je bilo ispitivanje svedoka br.1. Bila je zapanjena neformalnom atmosferom u sudnici. Branioci optuženih su se bez uobičajene procedure obraćali sudiji i tužiocu. Tužilac Dragoljub Stanković se vrlo prijateljski pozdravio sa optuženim Draganom Milenkovićem zvanim Šišarka. Na predlog branioca okrivljenog Radoslava Mitrovića, sudija je, uz saglasnost tužioca, doneo rešenje o udaljavanju Nataše Kandić iz postupka dok ne donese punomoćje overeno u sudu na Kosovu. Protiv takvog rešenja, koje prema Zakonu o krivičnom postupku sud donosi samo ako ima razloga da veruje da je punomoćnik oštećenih podneo falsifikovano punomoćje, Nataša Kandić je uputila prigovor predsedniku Okružnog suda u Beogradu sudiji Siniši Važiću, i Tužiocu za ratne zločine Vladimiru Vukčeviću, na koji je odgovorio predsednik Okružnog suda, s ozbiljnim upozorenjem prema istražnom sudiji Draganu Plaziniću – za neosnovano i nezakonito postupanje.
Pritisak na svedoka br. 1 da odustane od svedočenja
Prema navodima svedoka br. 1, neformalna atmosfera u sudnici [5. jun 2009.] trajala je tokom celog njegovog ispitivanja. Okrivljeni i tužilac su razmenjivali osmehe podrške. Branioci okrivljenih su od svedoka tražili da kaže koliko je para primio od Nataše Kandić da lažno svedoči, dok su se okrivljeni otvoreno rugali na račun Nataše Kandić, komentarišući da bi se žrtvovali za novac i „legli sa njom u krevet“. Ni istražni sudija ni tužilac nisu reagovali. Ispitivanje je prekinuto kada je svedoku pozlilo zbog ovih, javnih uvreda i poniženja. Posle lekarske intervencije, na poziv istražnog sudije svedok br.1 popeo se na III sprat, gde se nalaze kancelarije tužioca i sudija, i idući kroz hodnik, kroz otvorena vrata jedne kancelarije video je tužioca Dragoljuba Stankovića i advokata Gorana Petronijevića. Tužilac Stanković ga je pozvao i svedok je video da tužilac i branilac okrivljenog Mitrovića razgovaraju prijateljski uz flašu pića. Bez okolišenja, tužilac Stanković je pozvao svedoka br.1 da se pomiri sa okrivljenima, da će on to da organizuje i da je bolje da se ne pojavljuje kao svedok. Još jednom prilikom, početkom septembra 2009. godine, kada je svedok br. 1, u svojstvu zaštićenog svedoka, bio na razgovoru kod tužioca Stankovića, on je ponovo predlagao pomirenje sa Mitrovićem i drugim okrivljenima, pozivajući se na branioca okrivljenog Mitrovića kao sigurnu osobu koja to može da organizuje.
Svedok br.1 upoznao je tužioca Dragoljuba Stankovića 4. oktobra 2005. godine u Leskovcu, kada je tužilac ispitivao osumnjičene pripadnike PU Leskovac za ratne zločine u Suvoj Reci. Tom prilikom tužilac je pozvao svedoka br.1 u tužilaštvo i rekao da povede policajce koji znaju šta se događalo na Kosovu. Tokom saradnje, tužilac je predlagao svedoku br.1 da na suđenju Mitroviću svedoči da je on [Mitrović] znao i naređivao ratne zločine na Kosovu ali svedok br. 1 to nije prihvatio jer nije bio na Kosovu u vreme kada su
se zločini u Suvoj Reci dogodili. U januaru 2008. godine, tužilac Stanković je sa svedokom br. 1 išao na granični prelaz kod Bujanovca, gde je imao sastanak sa ruskim predstavnikom UNMIK-a. U povratku, u Leskovcu je utovario zimnicu koju mu je po prethodnom dogovoru pripremio svedok br.1: papriku, ajvar, rakiju, džemove, kompot, sokove i pečeno jagnje.
Ukidanje pritvora okrivljenima
Odlukom istražnog sudije, uz saglasnost tužioca za ratne zločine, 10. juna 2009. oslobođen je pritvora najpe Zoran Nikolić zvani Honda a potom i ostali. Obrazloženje istražnog sudije bilo je da su svi ključni svedoci saslušani i da nema opasnosti da će okrivljeni uticati na svedoke.
Zaštita svedoka
Na osnovu odluke Tužilaštva za ratne zločine, svedok br. 1 je krajem juna 2009. godine dobio status zaštićenog svedoka, a svedok br. 2 drugog jula 2009. godine. Obojica su sa porodicama dislocirana iz Leskovca. Brigu o njima je preuzela Jedinica za zaštitu svedoka (JZZ), koja deluje u okviru MUP Srbije. Načelnik Jedinice za zaštitu je Miloš Perović, pre toga vozač i izvršilac u jedinici. Prema informacijama kojima raspolaže FHP, Perovića je na mesto načelnika postavio visoki funkcioner Socijalističke partije Srbije, Branko Ružić. [2]
Samovoljno i nekontrolisano ponašanje pripadnika Jedinice za zaštitu svedoka
Svedok br. 1 i svedok br. 2 uputili su sredinom i krajem oktobra 2009. godine, nezavisno jedan od drugoga, predstavke Tužilaštvu za ratne zločine i FHP-u, u kojima se žale na neprofesionalno i neprijateljsko ponašanje pripadnika JZS i nedostatak elementarnih uslova za život sa decom. Žalili su se da ih pripadnici JZS ispituju o detaljima i motivima njihovih svedočenja, odvraćaju ih od svedočenja, plaše ih da će ih Tužilaštvo za ratne zločine odbaciti a da Natašu Kandić interesuje da uzme novac za podnetu krivičnu prijavu. Govore im: „Ne seci granu na kojoj sediš“, „Mi sprovodimo program, možemo i levo i desno, pazi šta radiš“. U pomenutim predstavkama zaštićeni svedoci su još naveli da im pripadnici JZS upadaju u stanove u bilo koje doba dana i noći, viču pred decom, traže im podatke o mogućim novim svedocima ratnih zločina. Zatim da novac za najoskudnije golo preživljavanje dobijaju kao milostinju, da im često novac daju na ruke bez priznanice, da žive u neuslovnim stanovima. Ćerka svedoka br.2 mesecima je spavala na gumenom dušeku za plažu, zbog čega ima deformacije na kičmi.
Ukidanje statusa zaštićenog svedoka
Svedok br.1 je izgubio status zaštićenog svedoka 29. oktobra 2009. godine, usmenim saopštenjem. Tog dana, oko podne, pripadnici JZS upali su u stan svedoka br. 1 i njegovu porodicu, i naredili mu da se pakuje jer mu je ukinuta zaštita. Vratili su ga sa porodicom u Leskovac bez ikakvog objašnjenja. Nakon povratka, mesecima je doživljavao neprijatnosti od sugrađana. U apoteci su nekoliko puta odbili da mu prodaju lek, a u obdaništu nisu hteli da prime nazad njegovog četvorogodišnjeg sina. Telefonom se obratio tužiocu Nebojši Markoviću, koji je zamenio tužioca Stankovića u predmetu 37. Odred, i ovaj mu je rekao da ne sme više da ga zove. I danas, svedok br.1 živi izolovano i odbačeno od kolega i sugrađana.
Pritisak JZS na svedoka br.2 da povuče svoju izjavu
Svedok br. 2 je čvrsto uveren da JZS ima zadatak da ga natera da odustane da svedoči protiv pripadnika 37.Odreda PJP. On kaže da ga često, u roku od sat vremena, zovu po nekoliko puta zovu telefonom a neće da se jave; povremeno mu isključuju struju, upadaju u stan u bilo koje vreme, viču pred decom, ispituju ga da li ima sa Natašom Kandić seksualni odnos, stalno ga opominju da je bolje da povuče svoju izjavu i da će ga posle toga preseliti u neku treću zemlju, i dr. Molio ih je nekoliko puta da mu donesu iz Leskovca zdravstvene kartone dece jer se školski lekar dece ne usuđuje da im da vakcine pre nego što vidi koje su vakcine ranije primili ali do sredine novembra 2010. to nisu učinili. Primoravaju ga da potpiše da je primio novac za život porodice na papiru na kojem nema iznosa. Poslednji novac, u iznosu od 34.000 dinara (315 eura) primio je 27. septembra 2010. godine. Više nema novca da deci kupi hleb i ne zna kome da se obrati.
Saslušanje svedoka br. 3 u policiji
Svedok br. 3 se u martu 2010. godine, nakon operacije i oporavka, odazvao pozivu Službe za otkrivanje ratnih zločina i u prostorijama PU Leskovac dao je izjavu. Pred njima je pozvao Natašu Kandić i obavestio je da u policiji svi znaju da on daje izjavu o ratnim zločinima i da je jedna od okrivljenih dva puta ušao u prostoriju u kojoj je on sedeo sa inspektorom Službe za otkrivanje zločina.
Nezainteresovanost tužioca Stankovića za saslušanje svedoka br. 4
Svedok br. 4, inače policajac koji je kao svedok sa zaštićenim identitetom (K-79), dva puta svedočio u Haškom tribunalu o zločinima 37. Odreda PJP na Kosovu, tvrdi da je tužilac Stanković nekoliko godina odbijao da ga sasluša. Sredinom 2006. godine, kada ga je napokon pozvao da ga sasluša, saslušanje je prepustio nekom svom pomoćniku, koji je započeo i prekinuo, izgovarajući se hitnim poslom. Nisu ga pozvali da nastave tek započeto svedočenje, iako je on nekoliko puta zvao tužioca Stankovića da ga pita šta je s njegovim povratkom u MUP.
Već u prvom razgovoru on je tužiocu Stankoviću ispričao da ga je MUP izbacio iz službe, po njegovom mišljenju, samo zbog njegove spremnosti i odlučnosti da svedoči o ratnim zločinima pripadnika PJP. Tužilac Stanković je ispoljio puno razumevanje i čvrsto obećao da će lično zahtevati od suda da poništi tu odluku MUP-a i da ga vrate u MUP Srbije.
U junu 2009. godine, oko 10 dana pre nego što je Mitroviću, Stojkoviću, Šišarci i Hondi ukinut pritvor, svedoka br.3 telefonom je pozvao tužilac Stanković i pitao da li želi da svedoči protiv Mitrovića i drugih. Svedok br.3 je rekao da neće dok ga ne vrati na posao u MUP i na tome se, tom prilikom, završio njihov razgovor. Tužilac Stanković mu se ponovo javio početkom novembra 2010. godine, obavestio ga da će mu poslati poziv za saslušanje i da je obavezan da se odazove. Svedok se veoma iznenadio novim stavom tužioca Stankovića, za koje nema objašnjenje.
Zloupotreba službenog položaja i nezakonito postupanje
Praćenje suđenja Milanu Milutinoviću, Nikoli Šainoviću i generalima Sretenu Lukiću, Dragoljubu Ojdaniću, Nebojši Pavkoviću i Vladimiru Lazareviću pred Haškim tribunalom pokazuje da se kao svedok odbrane optuženog Sretena Lukića, 21. i 22. februara 2008. godine pojavio Dragan Milenković zvani Šišarka. Izneo je da mu je tužilac Dragoljub Stanković početkom 2007. godine dao na uvid više od pet fotografija, na kojima su ne samo Milenković pored zarobljenog i ranjenog pripadnika OVK, a kasnije ubijenog, nego i drugi policajci iz 37. Odreda, među kojima i nekoliko ruskih dobrovoljaca. Osim fotografija, tužilac Stanković mu je istom prilikom dao na uvid i rukom pisane izjave više policajaca - očevidaca zločina nad Albancima. Sudija Bonomi prekinuo je Milenkovićevo svedočenje te ga opomenuo da može uskratiti svedočenje ako bi njime otkrio svoje sudelovanje u zločinima o kojima svedoči i sebe izložio krivičnoj odgovornosti. Iako je svedočenje Milenkovića bilo dovoljno da tužilac Stanković u februaru 2008. pokrene postupak protiv njega, to se dogodilo tek godinu dana kasnije, kada je FHP podneo krivičnu prijavu protiv Milenkovića i drugih pripadnika 37. Odreda PJP.
Tužilac Stanković je boravio u Haškom tribunalu u vreme kada je svedočio Dragan Milenković zvani Šišarka. Tada je Haško tužilaštvo zatražilo od tužioca Stankovića da mu preda fotografije o kojima je govorio svedok Dragan Milenković, pa je tužilac pozvao Natašu Kandić i zamolio da mu imejlom pošalje, što je ona i učinila. Nema objašnjenja zašto tužilac Stanković nije tražio fotografije od svoje službe jer je u svom predmetu imao kopije fotografija, izvučene na štampaču. Inače, fotografiju na kojoj su pored ranjenog pripadnika OVK vidi Dragan Milenković zvani Šišarka, dnevni list „Danas“ je dobio od FHP i objavio u januaru 2007. godine. Potpuno je nejasno zbog čega je tužilac Stanković na pitanje o poreklu fotografija,
novinaru srpske agencije BETA rekao da je Nataša Kandić kupila fotografije od Šišarke za 200 eura jer je bio upoznat da je ona te fotografije dobila od svedoka br. 1, od kojeg je on dobio fotokopirane primerke.
Policajci koji su dali izjave FHP tvrde da su u desetinu slučajeva prisustvovali sastancima tužioca Stankovića sa više Rusa i Ukrajinaca koji su predvodili i počinili masovna ubistva i druge ratne zločine nad Albancima na Kosovu, i u Aračinovu u Makedoniji. Policajci tvrde da tužilac Stanković dobro zna da ti Rusi i Ukrajinci nisu bili dobrovoljci, već masovne ubice, „psi rata“ i da su počinili stotine ubistava i drugih zločina, ne samo na Kosovu. Pitanje je zašto tužilac Stanković nije pokrenuo postupak protiv njih.
Nakon puštanja na slobodu Radoslava Mitrovića i još četvorice pripadnika nekadašnjeg 37. Odreda PJP, FHP je iz više izvora primio informaciju da je tužilac Stanković „sredio“ da se okrivljenima ukine pritvor i da je od okrivljenog Mitrovića primio veliki novac. Izvršna direktorka FHP je o tome usmeno obavestila tužioca za ratne zločine Vladimira Vukčevića, i Bruna Vekarića, u to vreme portparola Tužilaštva za ratne zločine. U prisustvu tužioca Vukčeviča, Bruno Vekarić je rekao da je on čuo u Ministarstvu pravde Republike Srbije „da je neko primio novac i da je o tome obavestio tužioca Vukčevića“.
Starešine i policajci MUP-a Srbije sa kojima je FHP razgovarao u nastojanju da se rasvetle okolnosti ubistva braće Bytyqi, ne slučajno, potencirali su potrebu ispitivanja pravilnosti i zakonitosti postupanja tužioca Dragoljuba Stankovića. Naime, s obzirom da je Zoran Stanković, inspektor SUP-a Prokuplje imao zadatak da nakon puštanja iz zatvora braću Bytiqi otprati do granice, a da mu je tužilac Stanković vrlo blizak rođak, to je tužilac Stanković bio dužan da zahteva sopstveno izuzeće od rada u tom slučaju. Prema izričitim odredbama člana 40. u vezi sa članom 45. onda važećeg Zakonika o krivičnom postupku (ZKP), on nije mogao preduzimati bilo kakve službene radnje u ovom predmetu, te postoji osnovana sumnja da je tužilac Stanković zloupotrebio službeni položaj i nezakonito postupao i odlučivao u ispitivanju stvarne uloge inspektora Zorana Stankovića i drugih odgovornih za odvođenje i kasnije ubistvo braće Bytyqi.
Napomena
FHP je primio informacije iz više izvora o neprofesionalnom radu JZS, zastrašivanju svedoka ratnih zločina, zloupotrebi sredstava kojima raspolažu, i uspostavljanju privatnih odnosa sa zaštićenim svedocima u predmetima organizovanog kriminala. Mediji prenose predstavke pripadnika JZS u kojima se žale na samovolju načelnika. Državni organi su upoznati sa problemima u JZS ali ne preduzimaju ništa.
[1] Radoslav Mitrović je pravnosnažnom presudom oslobođen krivične odgovornosti za ratne zločine u Suvoj Reci, počinjene 26.marta 1999.
[2] FHP je primio predstvaku pripadnika Jedinice za zaštitu svedoka, koji se žale na samovoljno ponašanje načelnika, koje nanosi štetu međunarodnoj saradnji JZS.
