Shumica e diktatorëve përfundojnë pas hekurave ose në arkivol

 

Ali Hertica

• 
  

Një lider nuk është domosdoshmërisht një mjeshtër i të gjitha zanateve që është ose mund të jetë efektiv në të gjitha situatat. Një krizë kërkon qartë një lidership të ndryshëm nga një situatë e qëndrueshme, por një ndryshim lidershipi në një organizatë është gjithashtu një kohë kur një lidership i ndryshëm është shpesh i dëshirueshëm,cilat ndryshime janë të nevojshme ose të dëshirueshme, dhe çfarë kërkon kjo nga ju si lider i ri…

Edhe pse një lider nuk është një mjeshtër i të gjitha zanateve, ai mund të bëjë diçka për t'u përballur me situata të shumta. Janka identifikon tre karakteristika që janë të rëndësishme për të gjithë liderët në çdo kontekst. Së pari, ndërgjegjësimi për situatën, i cili është i nevojshëm për të vlerësuar siç duhet kontekstin. Kjo përfshin botën e jashtme, si dhe, për shembull, forcat (politike) brenda organizatave dhe karakteristikat ose nevojat e punonjësve individualë. Së dyti, fleksibiliteti i stilit, aftësia për të shfaqur në mënyrë efektive sjellje të ndryshme sipas kërkesës së situatës. Faktori i tretë, aftësia për të reflektuar, është thelbësor: a është një lider në gjendje të shqyrtojë në mënyrë kritike veten.Përveç këtyre lloj cilësish, të cilat mund të zhvillohen të paktën pjesërisht, karakteristika të tjera relevante janë më të lidhura ngushtë me personalitetin e udhëheqësit. Mendoni për inteligjencën - hulumtimet tregojnë se ajo është parashikuesi më i rëndësishëm i suksesit në çdo rol - dhe tipare personale të tilla si këmbëngulja ose stabiliteti emocional. Ekstraversioni është gjithashtu një cilësi e rëndësishme për shumë udhëheqës, megjithëse kjo shpesh thotë më shumë për procesin e përzgjedhjes.

"Çfarë" dhe "si" e lidershipit janë thelbësore për këtë. "Çfarë" lidhet kryesisht me faktin se njerëzit kanë nevojë për stabilitet në kohë të trazuara. Si udhëheqës, ju mund ta ofroni këtë përmes një historie ose vizioni. Shpresa dhe frika janë motivime themelore njerëzore; një vizion mund t'i shfrytëzojë këto në mënyra të ndryshme. Njerëzit do të motivohen vetëm nëse e paraqisni atë histori në një mënyrë lidhëse. Kjo mund të arrihet, për shembull, përmes lidershipit të identitetit (shkurt, krijimi i një identiteti të përbashkët grupi duke mishëruar vlerat e grupit dhe duke paraqitur një narrativë të fuqishme).

Kjo ndjenjë e "ne" mund të krijohet në mënyra të ndryshme. Nga njëra anë, ka udhëheqës autoritarë që e vendosin veten në qendër dhe ofrojnë stabilitet duke përshkruar zgjidhje të thjeshta për probleme shumë komplekse dhe kërcënuese. Ky lloj udhëheqësi krijon këtë ndjenjë të "ne" kryesisht duke identifikuar ose shpërfillur edhe një grup anësor: të tjerët që nuk marrin pjesë (mendoni për Amerikën e Parë). Pasiguria e njerëzve lehtësohet përkohësisht sepse një udhëheqës kaq i fortë dhe autoritar duket se është në gjendje të përballojë situatën e pasigurt. Dhe ndjenja e frikës zhduket për shkak të vendosmërisë që udhëheqësi nxjerr. Por hulumtimet tregojnë se udhëheqësit autoritarë rrallë, nëse kurrë, i mbajnë premtimet e tyre, pjesërisht sepse zgjidhjet e thjeshta janë joefektive kur merren me probleme komplekse.Udhëheqës të tjerë zgjedhin një stil unifikues, zhvillojnë një vizion të përbashkët për një të ardhme të dëshirueshme dhe e komunikojnë atë. Këtu, shpresa është emocioni mbizotërues dhe ndërtimi i përbashkët për të përballuar sfidat komplekse është çelësi. Këta lloj udhëheqësish duket se po luftojnë më shumë për momentin në pjesë të ndryshme të botës: zhvillimet aktuale gjeopolitike po rrisin presionin dhe, në veçanti, organet më të vështira demokratike si BE-ja dhe Parlamenti Evropian nuk janë gjithmonë në gjendje të reagojnë shpejt dhe mund të paralizohen.Një mjedis gjithnjë e më i paqëndrueshëm dhe i pasigurt i bën zgjidhjet e shpejta dhe të thjeshta më joshëse, gjë që ratraktivitetin e udhëheqësve autokratë. Udhëheqës të tillë shpesh kanë një interes të brendshëm për të nxitur turbulencën (ndonjëherë edhe duke filluar luftëra dhe duke refuzuar t'i ndalojnë ato) për të mbrojtur udhëheqjen e tyre. Kjo kërcënon një cikël vicioz udhëheqësish autoritarë që mund të grumbullojnë gjithnjë e më shumë pushtet. Rastësisht, autori dhe studiuesi amerikan Brian Klaas flet në këtë kontekst për "kurthin e diktatorit", sepse autokratët në fund të fundit mbledhin këshilltarët e gabuar, nuk e kuptojnë më popullsinë e tyre dhe shohin kërcënimet që vijnë vetëm kur është tepër vonë .

 

Me rreziqet e nevojshme: zakonisht përfshin një situatë ku dikush promovohet në një rol të rrezikshëm dhe sfidues me një shans më të lartë dështimi. Për shembull, një krizë e detyron një organizatë të provojë diçka të re, të braktisë status quo-në dhe t'i sinjalizojë botës së jashtme se gjërat më në fund po ndryshojnë. Fakti që shumë udhëheqës i bashkohen pushtetit, siç u përmend më sipër, është një pengesë për të dhënë dorëheqjen. Por edhe në përzgjedhjen dhe monitorimin, organizimi strukturor dhe përfshirja e pushtetit kundërveprues për udhëheqësit brenda një organizate është e rëndësishme. Kjo arrihet përmes qeverisjes, organeve mbikëqyrëse ndaj të cilëve udhëheqësit janë përgjegjës, por edhe përmes përgjegjësive të përbashkëta në ekipet e menaxhimit të lartë. Kjo vlen brenda organizatave, por edhe në politikë dhe shoqëri, në fund të fundit e sanksionuar në shtetin tonë kushtetues përmes trias politica (legjislatura, dega ekzekutive dhe gjyqësori).

Në përmbledhje, mund të themi se konteksti është një faktor i madh përcaktues në lidershipin efektiv, që nxit edhe formëson sjelljen e udhëheqësve, dhe se kohërat e trazuara ofrojnë mundësi, por edhe paraqesin sfida të rëndësishme. Këto kohë kërkojnë udhëheqës që janë në gjendje t'u ofrojnë njerëzve një narrativë bindëse. Së fundmi, mund të nxirret një përfundim i prerë: nuk ka zgjidhje të thjeshta, prandaj mos i besoni udhëheqësit që i premton ato…

SHTATORI FATKEQ I SKIFTER KËLLIÇIT: KUJTESË, DENONCIM DHE SHPRESË – BOTIMET VELIERO APS (ITALI)

Pershendetje, Besnik, 

Keto dite SHB Veliero ne Itali botoi romanin tim 'Settembre disastroso', kushtuar 9/11. 

Te lutem, si i mund te me ndihmoje qe t'i dergoja sinopsin e ketij romani ne anglisht nje shtepie botuese franceze, ku ke botuar librat e tu. 

 Duke te kerkuar ndjese, 

 Skifter Kellici,

 Boston On Wednesday, December 17, 2025 at 03:10:51 AM EST, PTC FLOMED wrote: 

 Nga Francesca Gallello Gabriel Italo Nel Gomez – editore VELIERO aps 

 Përktheu: Angela Kosta 

Shkrimtari Skiftër Këllici 

 Me emocion të madh njoftoj botimin, në edicionin e shtypur dhe digjital në Amazon e Kindle, të romanit "Shtatori Fatkeq të Skifter Këlliçit", autor dhe figurë publike me origjinë shqiptare, që ka shënuar historinë kulturore dhe gazetareske të vendit të tij dhe sot jeton në Shtetet e Bashkuara. 

" Shtatori Fatkeq" është një vepër që ndërthur trillimin dhe kujtesën, e frymëzuar nga tragjedia e 11 shtatorit. 

Përmes personazheve imagjinarë dhe rindërtimeve narrative, Këlliçi na udhëheq mes hijeve të Kullave Binjake, brenda çasteve pezull të një dite që ndryshoi botën. 

Zëri i gazetarit Sokol Kama bëhet simbol i detyrës morale për të treguar, duke u dhënë dinjitet viktimave dhe duke e shndërruar heshtjen në dëshmi.

 Autori vendosi ta shkruajë këtë roman gati dhjetë vjet pas sulmit, i shtyrë nga përvoja e tij personale si roje sigurie në aeroportin Logan të Bostonit, nga ku u nisën avionët e rrëmbyer. 

Askush nuk kishte guxuar ende ta rrëfente në formë letrare këtë ngjarje: Këlliçi e bën me thjeshtësi dhe forcë, duke zgjedhur letërsinë si hapësirë kujtese. 

 Kur mora dorëshkrimin, e pranoj se nuk isha krejtësisht e bindur. 

Titulli më bënte të mendoja për një nga librat e shumtë mbi 11 shtatorin. 

Por mikja e dashur, gazetarja, përkthyesja, promovuesja ndërkombëtare, poetja dhe drejtoresha e revistës letrare"Miriade", Angela Kosta, duke njohur vlerën e autorit dhe të veprës së tij, më inkurajoi ta lexoja dhe të mos e refuzoja, edhe pse isha e mbushur me angazhime. 

Kështu, duke lexuar faqet e para, u pasionova menjëherë: historia më pushtoi dhe më preku. 

E lexova librin me një frymë, me dëshirën për ta sjellë tek lexuesit italianë. 

 Si drejtoreshë e Veliero APS, një shtëpi botuese e vogël e lindur për të ruajtur bukurinë dhe të vërtetën dhe për t’u dhënë hapësirë autorëve me vlerë, jam kujdesur, (së bashku me bashkëpunëtorët e mi të vlefshëm), për çdo detaj: që nga përkthimi nga anglishtja në italisht, faqosja, e deri tek kopertina, e brishtë por e fortë njëkohësisht. 

Botimi i këtij libri do të thotë t’u ofrojmë lexuesve një gjest drite, një ftesë për të kujtuar jo për të rihapur dhimbjen, por për t’i dhënë formë heshtjes. 

 Romani nuk kufizohet vetëm në rrëfimin e 11 shtatorit: është një mozaik jetësh, emocionesh dhe kulturash që bashkohen në një moment tragjedie globale. 

Historia e Steve dhe Jacqueline, e ndërprerë në prag të martesës, bëhet simbol i të gjitha jetëve të ndërprera.

 Amerika multikulturore shfaqet si një tokë mikpritjeje, ku njerëz me origjina të ndryshme takohen dhe i rezistojnë fanatizmit.

 Shkrimi i Këlliçit është i thjeshtë dhe i drejtpërdrejtë, por kurrë banal. 

Çdo fjalë është përzgjedhur me kujdes, çdo skenë është ndërtuar për të lënë gjurmë. 

Nuk kufizohet vetëm në rrëfim: denoncon. Tregon mangësitë e sistemit, lëshimet, por e bën me ekuilibër dhe respekt, duke u përpjekur më shumë të kuptojë sesa të akuzojë. 

Skifter Këlliçi (Tiranë, 1938) është shkrimtar, publicist dhe komentator i njohur sportiv i Radiotelevizionit Shqiptar, ku ka punuar nga viti 1959 deri në vitin 1999. 

I diplomuar në letërsi në Universitetin e Tiranës, që nga viti 1999 banon në Boston.

 Është autor i shumë romaneve me tematikë historike dhe veprave për fëmijë, ndër të cilat "Në gjurmë" (1972), nga i cili u realizua filmi i shpërblyer në Festivalin e Giffonit.

 Ka shkruar tekste dedikuar futbollit dhe skenarë për kinemanë, duke konfirmuar kështu shumëllojshmërinë dhe angazhimin e tij kulturor. 

 "Shtatori Fatkeq "është një vepër që prek, ngre pyetje, frymëzon.

 Është një homazh për viktimat e 11 shtatorit, por edhe një himn për qëndrueshmërinë, diversitetin dhe shpresën.

 Në një kohë kur kujtesa rrezikon të zhduket, ky roman na kujton se kujtesa është një akt drejtësie. 

Veliero APS është e nderuar t’u ofrojë lexuesve këtë zë, me bindjen se letërsia mund të ndriçojë ende atë çka historia ka errësuar.

 Le t’i bëjmë disa pyetje autorit: 

 1 – Çfarë ju shtyu të shkruante një roman të frymëzuar nga një tragjedi universale si 11 shtatori? 

-Më shtyu vetë tragjedia e asaj dite të tmerrshme, një pjesë të së cilës e përjetova personalisht duke punuar si punonjës sigurie në një pikë kontrolli të Aeroportit Ndërkombëtar të Bostonit. 

Në atë vend pashë të kalonin pesë të rinj me pamje arabe: ishin aq të çiltër, aq të buzëqeshur, dhe askush në atë moment nuk do ta kishte menduar se mund të ishin terroristë, gati për të rrëmbyer një avion dhe për të goditur njërën nga Kullat Binjake të Nju Jorkut.

 Ashtu si pesë të tjerë, që do të rrëmbenin një avion të dytë për të goditur Kullën tjetër. 

 Po atë ditë, duke parë në televizion Bin Ladenin që mburrej me krenari se tragjedia ishte vepër e Al Kaedës, mendova se ai mund të bëhej një nga personazhet e një romani të ardhshëm.

 Fillova të lexoja me kujdes artikujt e gazetave më të mëdha amerikane kushtuar 11 shtatorit, duke mbledhur të dhëna për terroristët. 

Më pas e ndërpreva punën përgatitore, i bindur se shkrimtarë amerikanë, shumë më të njohur dhe autoritarë, po bënin të njëjtën gjë dhe se veprat e tyre do të kishin një nivel shumë më të lartë se romani që kisha ndër mend të shkruaja. 

 Kaluan vitet dhe, përveç filmit "World Trade Center", të regjisorit të madh amerikan Oliver Stone (2006), kushtuar sakrificës së zjarrfikësve që shpëtuan shumë jetë mes rrënojave të Kullave, nuk u shkrua asnjë vepër letrare që të trajtonte drejtpërdrejt ngjarjet dramatike të 11 shtatorit. 

 Dy vite më vonë, duke lexuar librin Shqiptarët e Amerikës të publicistit të njohur kosovar Vehbi Bajrami, drejtor i gazetës shqiptaro-amerikane" Illyria "që botohet në Nju Jork, hasa një artikull të gjatë kushtuar tre shqiptarëve: Frrok Camaj, Mon Gjonbalaj dhe Simon Dedevukaj, të cilët humbën jetën në Kullat Binjake më 11 shtator 2001. 

Zbulova kështu lidhjen midis ngjarjeve në Aeroportin Logan të Bostonit, prej nga u nisën terroristët, dhe atyre në Kullat Binjake të shkatërruara nga avionët e rrëmbyer. Në pranverën e vitit 2008 fillova të shkruaja romanin, të cilin e titullova" Shtatori Fatkeq" (Disastrous September). 

Libri u botua për herë të parë në Tiranë në vitin 2010 nga shtëpia botuese "Albin" dhe do të ribotohet nga shtëpia botuese "Jonalda", gjithashtu në Tiranë

. Me ripunime dhe ndryshime? Sigurisht. 

Një ide interesante m’u sugjerua nga Zylyftar Plaku, botues i “Jonalda”, gjithashtu edhe ai shkrimtar: romani mund të fillonte pikërisht në pikën e kontrollit të Aeroportit "Logan", me dialogun enigmatik midis dy terroristëve për mënyrën se si do të realizonin planin e tyre satanik, pa e treguar se si. 

 Një mëngjes të 8 prillit 2008, ndërsa vazhdoja të shkruaja, dëgjova disa trokitje në derë. 

E hapa dhe pashë një burrë me shtat mesatar, fytyrë të zbehtë dhe sy gri. 

Pas një përshëndetjeje të lehtë më pyeti: “Vij nga FBI-ja, ju jeni Skifter Këlliçi?”.

 Pohova dhe e ftova të hynte, duke menduar se vinte për ndonjë grindje mes fqinjëve. 

Por nuk ishte polic i lagjes: ishte një agjent i FBI-së, i cili menjëherë më pyeti nëse kisha qenë në një rrokaqiell në kryqëzimin e" Washington Street "e "State Street "dhe nëse kisha pyetur se në katet e sipërme kishte punonjës sigurie, ashtu sikurse në katin përdhes. 

Iu përgjigja “po”, dhe e kuptova se kisha ngjallur dyshime.

 Ia shpjegova se isha shkrimtar dhe se po punoja për një roman kushtuar 11 shtatorit. 

Meqë Kullat Binjake nuk ekzistonin më, doja të dija nëse në atë rrokaqiell 57-katësh kishte një punonjës sigurie, siç kishte pasur ndoshta edhe në Kullat Binjake.

 M’u duk se u bind. Atëherë mora guximin dhe i thashë se, sikur FBI-ja të kishte pasur të njëjtën vëmendje para 11 shtatorit në pikat e kontrollit të Aeroportit "Logan "dhe sikur në rregullat e fluturimit të ishte shtuar një nen që ndalonte pasagjerët të merrnin me vete gërshërë, brisk, dezodoransë apo shishe, siç ndodhi menjëherë pas 11 shtatorit, tragjedia do të ishte shmangur. 

Sepse pikërisht këto sende terroristët i përdorën për të neutralizuar stjuardesat dhe pilotët dhe kështu morën nën kontroll avionët.

 Agjenti i FBI-së nuk foli. 

 2 – Çfarë mesazhi ose reflektimi dëshironi t’u përcillni lexuesve italianë me këtë botim të ri të kuruar nga Veliero APS?

 Së pari dëshiroj të falenderoj drejtoreshën e kësaj shtëpie botuese, shkrimtaren dhe publicisten Francesca Gallello, si dhe bashkëpunëtorët e saj, të cilët e vlerësuan romanin dhe e botuan kaq shpejt. 

Dëshiroj që lexuesit italianë të tërhiqen jo vetëm nga ngjarjet e kësaj tragjedie, e cila më 11 shtatorin e ardhshëm mbush 25 vjet, por edhe nga mënyra se si janë zhvilluar në roman, duke u bazuar në të dhëna historike për talebanët dhe filozofinë e tyre, e konkretizuar në personazhe si Bin Ladeni dhe bashkëpunëtorët e tij të ngushtë, si dhe në të dhëna personale për terroristët, të cilët në roman paraqiten me emrat e tyre të vërtetë.

 3 – Romani është botuar fillimisht në shqip, pastaj në anglisht, dhe tani në italisht. 

Si ndryshon, sipas jush, pritja e librit në gjuhë dhe kultura të ndryshme? 

 Në tekstin në gjuhën shqipe jam përpjekur të përshkruaj ngjarjet me një fjalor sa më të pasur, duke u bazuar në përvojën e shkrimtarëve tanë më të mirë të traditës dhe sidomos të përkthyesve, të cilët e kanë pasuruar gjuhën shqipe me përkthimet e tyre. 

Natyrisht kjo pasuri është e vështirë të përcillet në përkthimet në gjuhë të huaja, edhe për shkak të fjalëve të reja, por besoj se edhe në anglisht dhe italisht përkthimi tingëllon rrjedhshëm dhe natyrshëm.

 4 – Cila ka qenë sfida më e madhe në rrëfimin e një ngjarjeje kaq të dhimbshme dhe globale përmes formës narrative? 

 Shndërrimi i kësaj tragjedie nga një ngjarje thjesht dokumentare në një vepër letrare nuk ka qenë i lehtë për mua, aq më tepër sepse ngjarja ndodhi brenda disa orëve.

 Një vepër letrare, siç dihet, ka kërkesa të tjera dhe shumë më të vështira sesa kur shkruhet një tekst dokumentar. Uroj t’ia kem arritur qëllimit.

 5 – Duke jetuar larg Shqipërisë, e ndieni mungesën e rrënjëve tuaja? 

 Kështu mendoja kur, së bashku me gruan dhe djalin, në mars të vitit 1999 u vendosëm në Boston.

 Por këtu gjeta miq shqiptarë dhe gjithashtu amerikanë, italianë e rusë, në fushën e letërsisë dhe sportit, pasioni im i dytë, me të cilët takohem rregullisht, sidomos me shqiptarët në klubin e Shoqatës "Vatra."

 Përveç kësaj vazhdoj të bashkëpunoj jo vetëm me mediat më të njohura shqiptare, me dosierë për ngjarje shumë të rëndësishme të historisë moderne shqiptare dhe të historisë së futbollit shqiptar, por kam botuar edhe disa romane në Shqipëri, ndër të cilët edhe romanin për të cilin po flasim, kushtuar 11 shtatorit. 

6 – Në ç’mënyrë identiteti juaj shqiptar vazhdon të ndikojë në shkrimin dhe vizionin tuaj për botën?

 Nuk do ta kisha menduar kurrë që, duke u shpërngulur në Amerikë, do të vazhdoja të botoja romane edhe me tematika shqiptaro-amerikane, si Shtatori Fatkeq.

 Një grua mes dy burrave (me temë socio-dramatike, shkruar së bashku me kolegen time amerikane Carrie Hooper dhe botuar gjithashtu në Amerikë), dhe më së fundi C-35 US i rrëzuar në tokën shqiptare, ku rrëfehen ngjarjet e ekuipazhit të një avioni ushtarak amerikan që, më 7 nëntor 1943, u detyrua të ulej në një rajon të Shqipërisë qendrore. 

Të ndihmuar nga banorët vendas, ata arritën t’u shpëtonin përndjekjeve të ushtrisë gjermane pushtuese dhe, pas dy muajsh, mbërritën në bregdet, prej nga, falë një anijeje ushtarake angleze, u kthyen në Bari, ku duhej të mbërrinin fillimisht.

 7 – Cili është raporti që mbani sot me komunitetin shqiptar dhe diasporën? 

Kam shkruar më sipër, lidhur me këtë çështje.

 8 – Ju keni qenë ndër radiokronistët e parë sportivë në Shqipëri dhe një zë historik i televizionit. 

Çfarë kujtimesh ruani nga ajo periudhë?

 Gazetaria sportive radio-televizive ka qenë dhe është pasioni im më i madh pas shkrimit letrar. 

Në vitin 1958, ende student njëzetvjeçar, krijova në Radio Tirana, Rubrikën Sportive. 

Një vit më vonë, tashmë gazetar, u bëra radiokronisti i tretë sportiv shqiptar. 

Në vitin 1966 fillova për herë të parë të komentoj ndeshje futbolli në Televizionin Eksperimental dhe në vitin 1970 themelova gjithashtu Rubrikën Sportive tashmë në Televizionin Shqiptar.

 9 – A ka ndonjë episod të veçantë nga karriera juaj gazetareske që e mbani ende në zemër? 

 Sportin ndërkombëtar dhe programe të tjera, ne shqiptarët i ndiqnim nga RAI me antena rudimentare, të cilat në vitin 1973 u ndaluan me urdhër të diktatorit komunist Enver Hoxha, në pushtet deri në vdekjen e tij në vitin 1985.

 Në vitin 1972 propozova që ndeshjet sportive, sidomos të futbollit italian dhe botëror, të transmetoheshin edhe nga Televizioni Shqiptar, me pamjet e marra nga RAI dhe me koment sportiv nga unë, përmes kufjeve, për të ndjekur komentet e kronistëve italianë, veçanërisht të Nando Martellinit.

 Sportistët shqiptarë, kur komentova ndeshjen Itali–Belgjikë në prill 1972, të zhvilluar në stadiumin San Siro të Milanos, menduan se po e komentoja drejtpërdrejt nga ai vend. Por kur, pas dy orësh, dëgjuan zërin tim që vinte nga stadiumi "Wembley" i Londrës, ku luante Anglia–Gjermania Perëndimore, kuptuan se po komentoja nga një studio e Televizionit Shqiptar. 

Ishte vërtet një ngjarje e rëndësishme, sepse nga ai moment ndeshjet nisën të shiheshin edhe në rajonet më të largëta të Shqipërisë, aty ku valët e kanalit televiziv RAI, nuk mbërrinin.

 Kur i tregova këto episode Nando Martellinit në një intervistë për Radio Tirana në shkurt 1994, e regjistruar në një studio të një radioje private në Romë, ai mbeti i befasuar dhe i kënaqur.

 10 – Sa ka ndikuar përvoja juaj si kronist sportiv në stilin tuaj narrativ dhe në aftësinë për të rrëfyer histori?

- Miqtë e mi, kur lexojnë ndonjë libër letrar të shkruar prej meje, më thonë shpesh se përshkrimi i ngjarjeve është i mbështjellë me një mënyrë që u kujton rrëfimet plot emocion të ndeshjeve të futbollit në radio ose në televizion.

 11 – Pas kaq shumë vite shkrimi, gazetarie dhe skenaristike, si do ta përkufizonit sot misionin tuaj si autor?

 Do të vazhdojë deri sa të mos jem më në këtë jetë, edhe pse janarin e ardhshëm do të mbush 88 vjeç. 

Në fushën e sportit kam botuar së fundi librin voluminoz "Topi nën pushtetin e tyre", me kujtime, rrëfime, skica dhe analiza në këtë fushë. 

Kam përfunduar vite më parë edhe disa romane, ndër të cilët 

"A Woman Between Two Men", i shkruar siç e përmenda më lart së bashku me kolegen time amerikane Carrie Hooper, i botuar në Shqipëri dhe në Amerikë.

 Në versionin amerikan ajo mendon ta propozojë tek Veliero APS, me shpresën që të botohet edhe në Itali, duke qenë se është pritur pozitivisht nga lexuesit amerikanë. 

12 – Çfarë roli i jepni letërsisë në ruajtjen e kujtesës kolektive të ngjarjeve tragjike si 11 shtatori? 

- Librat historikë kanë pa dyshim një vlerë të madhe njohëse, por librat letrarë, sidomos personazhet që mbartin këto ngjarje në një nivel të lartë, mbeten shumë më të ngulitur në mendjen e lexuesit.

 Pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste më 7 prill 1939, lexuesi italian dhe shqiptar e ka njohur që fëmijë përmes teksteve shkollore dhe më pas edhe nga libra të tjerë me karakter historik. 

Por kur lexon romanin e shkrimtarit shqiptar me famë botërore Ismail Kadare, disa herë kandidat për Çmimin Nobel, Gjenerali i ushtrisë së vdekur, përmes personazheve të një gjenerali dhe një prifti italian që vijnë në Shqipëri për të kërkuar dhe mbledhur eshtrat e ushtarëve italianë të rënë gjatë Luftës së Dytë Botërore, kupton edhe vlerën e fortë simbolike të asaj lufte, e cila mbetet edhe më e ngulitur në kujtesë.

 Shpresoj që edhe romani im" Shtatori Fatkeq" të ketë një vlerë të ngjashme simbolike. 

13 – Duke parë karrierën tuaj të gjatë, çfarë konsideroni si kontributin më të madh në kulturën shqiptare dhe ndërkombëtare? 

-Në kulturën shqiptare besoj se kam kontribuar si kronist sportiv televiziv, siç kam përshkruar më sipër, dhe veçanërisht si shkrimtar që e ka sjellë sportin në letërsinë artistike, me rrëfime, romane, filma dokumentarë dhe artistikë, si dhe me libra publicistikë e shkencorë. 

Shpresoj që, përveç romanit "Shtatori Fatkeq", nëse do të botohen në gjuhë të tjera të huaja, të kenë një kontribut ndërkombëtar edhe romani me temë historiko-antike "Sekretet e pallatit të Oktavianit", kushtuar luftërave të Ilirëve, paraardhësit e popullit shqiptar kundër pushtuesve romakë; "Dashuri dhe intriga në Olimp", me temë mitologjike iliro-greko-romake, ende i pabotuar si dhe "C-35 US", i rrëzuar në tokën shqiptare, me temë shqiptaro-amerikane.

 14 – Çfarë shprese ose mësimi dëshironi t’u lini lexuesve të rinj që i afrohen sot romanit tuaj? 

Dëshiroj që ta vlerësojnë si një vepër që artistikisht lë një gjurmë të pashlyeshme mbi një ngjarje kaq tragjike, aq më tepër që deri më sot është vepra e parë dhe e vetmja e vërtetë letrare në botë kushtuar kësaj ngjarjeje. 

 VELIERO APS ju falenderon për intervistën. 

 Faleminderit Juve Francesca Gallello!

Përgatiti për shtyp(ilustrimet) , redaktimi  dhe Editim në Agjencionin "Floripress" në Prishtinë, Prof.dr.Flori Bruqi, akademik PHD.

Prishtinë, 12/17/25.

Besim Hasani: Lojërat Mesdhetare janë kulmi i rrugëtimit historik të sportit kosovar

 Ish-presidenti i Komitetit Olimpik të Kosovës, Besim Hasani, ka reflektuar mbi rrugëtimin e jashtëzakonshëm të sportit kosovar. Sot, Kosova nuk mjaftohet më vetëm me pjesëmarrje; ajo po përgatitet për projektin më të madh infrastrukturor dhe sportiv në historinë e saj: Lojërat Mesdhetare "Prishtina 2030".

Për Hasanin, ky organizim është kulmi i një suksesi që nisi me pranimin ndërkombëtar dhe që tani po kthehet në një trashëgimi të përhershme për brezat e ardhshëm.

Duke folur për KosovaPress, Hasani vlerëson se sporti ka tejkaluar çdo fushë tjetër në ndërtimin e imazhit pozitiv të Kosovës, duke theksuar se përtej medaljeve, fitorja më e madhe është pjekuria e komunitetit sportiv dhe besimi që bota tashmë ka te ne.

“Sporti është në rrugë të mirë. Sporti është tregimi më i mirë në Republikën e Kosovws, le të analizohet nga njerëzit kompetent, por e them me përgjegjësi maksimale se ne jemi tregimi mw i mirë në Republikwn e Kosovws. Përveç medaljeve të fituara, që janë shumë të rëndësishme, është edhe përqafimi i vlerave të mirëfillta të sjelljes dhe qëndrimit të sportistëve dhe komunitetit sportiv në përgjithwsi. Tashmë kemi plot referë që referojnë në arenën ndërkombëtare, kemi delegatë të ndryshëm, por kemi edhe liderë të organizatave tona sportive që janë anëtarë të bordeve në nivel evropian... Kjo është një trashëgimi si rezultat i asaj njohjeje. Na është besuar që Prishtina të jetë qyteti mikpritës i Lojërave Mesdhetare. Nuk është vetëm akti i mbajtjes së lojërave, por është e rëndësishme që të përgatisim infrastrukturën, burimet njerëzore dhe ato fizike me standarde evropiane e ndërkombëtare dhe ato pastaj do tw jenw si trashëgimi që federatat të bëhen organizatore të kampionateve të ndryshme evropiane e botërore. Sporti i ka thyer barrierat dhe është tregimi më i mirë në Kosovë."

Edhe pse sporti i ka dhënë shumë Kosovës, Hasani thekson se nevojitet një angazhim edhe më i madh institucional, sidomos në aspektin e infrastrukturës, për të përballuar sfidat që vijnë nga organizimet e përmasave të tilla.

“Kur shikohet kontributi i sportit për shtetin, shteti është munduar t’ia kthejë dhe janë bërë disa hapa të rëndësishëm, siç janë shpërblimet e përhershme dhe ato për medaljet olimpike, pastaj ligji për sponsorizime. Mirëpo, shteti duhet të bëjë edhe më tepër për ndërtimin e infrastrukturës sportive dhe për përgatitjen e njerëzve që na përfaqësojnë në arenën ndërkombëtare”, theksoi Hasani.

Përzgjedhja e Prishtinës si nikoqire e edicionit të 21-të të Lojërave Mesdhetare në shtator të vitit 2023, shënoi një moment kthese për Ballkanin. Edhe pse Kosova është një vend pa dalje në det, ky organizim u bë i mundur falë një marrëveshjeje me Shqipërinë, ku garat e lundrimit do të zhvillohen në bregdetin shqiptar.

Ky projekt parashikon investime mbi 250 milionë euro, të cilat do të transformojnë stadiumet, palestrat dhe qendrat stërvitore në mbarë vendin. Për Kosovën, viti 2030 nuk është thjesht një vit garash, por është testimi final i aftësive organizative të një shteti që vetëm një dekadë më parë luftonte për të drejtën e thjeshtë të përfaqësimit me flamur dhe himn. Siç e thekson edhe Hasani, trashëgimia që do të lënë këto lojëra do ta pozicionojë Kosovën si një qendër rajonale të sportit në dekadat e ardhshme.

Bashkimi Evropian ka hequr disa prej masave ndaj Kosovës

Bashkimi Evropian ka hequr disa prej masave ndaj Kosovës, sipas një letre të drejtorit të përgjithshëm për zgjerim të BE-së, Gert Jan Koopman, për zëvendëskryeministrin në detyrë, Besnik Bislimi. Sipas letrës, mjetet janë liruar për katër projekte, dhe si pasojë e asaj që është vlerësuar si transferim i duhur i pushtetit lokal në veri, pas zgjedhjeve të tetorit. Në një shkrim në Facebook, Bislimi ka thënë se bëhet fjalë për projekte në vlerë prej 34.6 milionë eurosh. “Bazuar në këto dhe në përputhje me komunikimin e Komisionit për Zgjerimin 2025, kam kënaqësinë t’ju informoj se Komisioni do të heqë më tej disa nga masat e BE-së, konkretisht ato që lidhen me programin e fondeve të BE-së dhe kontraktimin e projekteve prioritare”, thuhet në letër. E korrespodenti i KOHËS në Bruksel, Augustin Palokaj, ka thënë se kjo është dëshmi që Komisioni nuk do t’i heqë tash masat në tërësi dhe se paralajmërimi për heqjen e 50 për qind të masave, do të bëhet në mënyrë graduale. “Megjithatë, mund të thuhet se nga sot ka nisur heqja e masave graduale”, ka thënë ai. Siç ka njoftuar Palokaj, disa burime në Bruksel kanë thënë se këto mjete janë liruar për arsye se mund të humbnin shpejt sepse po u skadonte afati për përdorim. Komisioni po ashtu ka kërkuar nga Kosova që t’i paraqesë projektet edhe për përdorimin e fondeve të IPA-s, pra të paraanëtarësimit për periudhën 2026-2027, si dhe se ato duhet të miratohen edhe nga Komisioni Evropian e të mbështeten nga vendet anëtare. Palokaj ka thënë se në Bruksel ka mungesë të transparencës për çështjen e masave. Ndërkaq Bislimi ka thënë se Qeveria vazhdimisht ka insistuar për heqjen e masave, ndërsa ka thënë se hapi pasues duhet të jetë heqja e plotë e masave. “Nuk ka më asnjë arsye që një pjesë e tyre të mbahen në fuqi, sidomos pas transferimit të pushteti në katër komunat në veri në mënyrë ligjore dhe të qetë”, ka shkruar ai. Ministrat e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian kanë diskutuar të martën në Bruksel për procesin e zgjerimit dhe i kanë miratuar konkluzionet për këtë proces. Në draftin e konkluzioneve thuhet se Këshilli përsërit konkluzionet nga e kaluara dhe përshëndet heqjen e masave të mbetura ndaj Kosovës, një formulim që është më pozitiv sesa ato të mëparshmet, mirëpo formulim që nuk sqaron deri në fund se çfarë do të ndodhë dhe kur me masat ndaj Kosovës.

zëvendësministri i Jashtëm rus, Sergei Ryabkov, tha se marrëveshja p 137r nderprerje të luftës, duket se është mes Rusisë dhe Ukrainës.

                        Nga Flori Bruqi

   Një ditë pasi emisarët përmbyllën bisedimet dyditore me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, deklaroi më 16 dhjetor 2025  se Moska nuk ka parë propozimet e diskutuara në Berlin apo detaje për ofertën e sigurisë së SHBA-së. Ndalesa që Ukraina të bëhet pjesë e NATO-s është kërkesa kryesore e Moskës që para nisjes së luftës.

 Është e paqartë nëse garancitë e sigurisë, sikurse të NATO-s, do të kundërshtohen nga Kremlini. Peskov tha se Rusia nuk dëshiron armëpushim – Zelensky ka kërkuar një armëpushim gjatë Krishtlindjes – por, dëshiron një marrëveshje përfundimtare të paqes që do të ndalte luftën, e cila po i afrohet përvjetorit të katërt. “Ne duam paqe. Nuk duam armëpushim për t’i dhënë hapësirë Ukrainës që të marrë frymë dhe të përgatitet për vazhdimin e luftës”, tha Peskov për gazetarët. 

“Ne duam që kjo luftë të ndalet, t’i arrijmë të gjitha qëllimet tona, të sigurojmë interesat tona dhe të garantohet paqja në Evropë në të ardhmen. Kjo është çfarë duam ne”.

 Në një intervistë për ABC News më 15 dhjetor 2025 , zëvendësministri i Jashtëm rus, Sergei Ryabkov, tha se marrëveshja duket se është afër. Megjithatë, ai nuk sinjalizoi ndonjë ndryshim të qëndrimit të Rusisë sa i përket çështjeve territoriale dhe kërkesave të sigurisë. 

 Kjo përfshin kërkesën e Rusisë që katër rajone ukrainase, të cilat janë pjesërisht të pushtuara nga trupat ruse – Luhansku, Donjecku, Zaporizhja dhe Herson – të pranohen si territore ruse. Gadishulli i Krimesë u aneksua nga Rusia në vitin 2014, një pretendim që është refuzuar nga pothuajse të gjitha vendet e botës. “Aktualisht, ekzistojnë katër entitete përbërëse që janë pjesë përbërëse e Federatës Ruse. Nuk po flas për Krimenë”, citohet të ketë thënë ai. 

“Pra, së bashku kemi pesë entitete përbërëse dhe për to absolutisht nuk mund të ketë kompromis”. 

 Bisedimet në Berlin kanë rritur shpresat për një përfundim diplomatik të luftës ruse, e cila ka vrarë ose plagosur më shumë se 1.5 milion persona në të dyja palët, ka shkatërruar pjesë të mëdha të Ukrainës dhe e ka shndërruar Rusinë në një shtet të izoluar ndërkombëtarisht. 

 Të dërguarit amerikanë që morën pjesë në bisedime ofruan garanci sigurie për Kievin të ngjashme me ato të NATO-s, thanë zyrtarët. Zelensky u tha gazetarëve se garancitë e sigurisë nga SHBA-ja duhet të jenë juridikisht detyruese dhe të miratohen nga Kongresi. Ai tha po ashtu se ato duhet të përfshijnë dispozita që pasqyrojnë Nenin 5 të NATO-s. Neni 5 është një element qendror i strukturës së NATO-s, që thotë se një sulm kundër një anëtari të aleancës konsiderohet sulm ndaj të gjithë anëtarëve. 

 Zelensky përsëriti se Ukraina “as de jure dhe as de facto” nuk do ta njohë si ruse pjesën e Donbasit të pushtuar nga forcat ruse. “Megjithatë, ne po e diskutojmë çështjen e territoreve. Ju e dini se kjo është një nga çështjet kryesore.

 Për këtë çështje ende nuk kemi konsensus”, theksoi ai. Garancitë e sigurisë, të ngjashme me ato të NATO-s janë kërkesë kyç për zyrtarët ukrainas, të cilët thonë se pa to, një marrëveshje paqeje do të shtronte rrugën për një pushtim të ri nga Rusia në të ardhmen.

 Zyrtarët ukrainas po ashtu kanë kujtuar Memorandumin e Budapestit të vitit 1994, që ishte një garanci sigurie e mbështetur nga Uashingtoni dhe Moska. Ajo marrëveshje ua ndalonte Rusisë, SHBA-së dhe Mbretërisë së Bashkuar të kërcënonin ose të përdornin forcë ushtarake apo shtrëngim ekonomik kundër Ukrainës, Bjellorusisë dhe Kazakistanit, “përveçse në rast të vetëmbrojtjes ose ndryshe në përputhje me Kartën e Kombeve të Bashkuara”.

 Në këmbim, këto tri vende, që dolën nga ish-Bashkimi Sovjetik, hoqën dorë nga arsenalet e tyre bërthamore të epokës sovjetike. 

 Duke folur në Shtëpinë e Bardhë, pasi kishte biseduar përmes telefonit me udhëheqësit që po merrnin pjesë në një darkë në Berlin, Trump tha se mendon që negociatorët janë “më afër se kurrë më parë”.

Miss Erika (Granit) Bruci from Kosovo, is a well-known Albanian Actress in Vancouver DC...

https://www.imdb.com/name/nm10056634/mediaviewer/rm938392578/?ref_=nm_ov_ph

 Follow

Erika(Granit)  Bruci is a Canadian actress known for Hope for Now (2018), Psycho Intern (2021), Girl in Room 13 (2022), A Return to Eden (2025), and Tracker (2025). She was born on June 18, 2000, in Vancouver, British Columbia.

 Aside from film & performing arts, Erika is also an undergraduate linguistics student at the University of British Columbia, specializing in computational linguistics. She is fluent in English and Albanian.

                                 - IMDb mini biography by: 

                                     Erika (Granit)Bruci

https://www.imdb.com/name/nm10056634/bio/?ref_=nm_ov_bio_sm