Rrëfimi befasues i Dick Marty-t

Senatori distancohet dhe denoncon para shqiptarëve instrumentalizimin e raportit të tij

© albinfo.ch

Përkthimi dhe përgatitja në shqip : Vjosa Gërvalla
Blerim Shabani & Sevdail Tahiri

Kush është Dick Marty?

Dick Marty është me origjinë nga Tessina. Është Këshilltar në Këshillin e Kantoneve (i përbërë nga përfaqësues të Kantoneve të Zvicrës). Më parë ka qënë Këshilltar Shteti. Gjithashtu, ai ka pasur një karrierë të rëndësishme si Prokuror i përgjithshëm dhe parapëlqen veçanërisht dosjet e ndjeshme, siç ka qenë për shembull raporti mbi burgjet sekrete të CIA-s, i bërë publik më 2006. Ai është një personalitet shumë i respektuar në Zvicër, e gjithashtu edhe në shkallë ndërkombëtare. Prej vitit 2010, është kryetar i Këshillit të Universitetit të Neuchatelit si dhe është emëruar kryetar i Asamblesë ndër-jurasiene, një punë që nuk është e lehtë në konteksin e Zvicrës.

ALBINFO.CH

Siç e përmenda pak më herët, raporti juaj shkaktoi polemika të shumta, dhe në vend që të shuhen, ato vazhdojnë të shtohen, në lidhje me akuzën sipas së cilës përgjegjësit politikë kosovarë janë të përfshirë në trafikimin e organeve. Por para se të hyjmë në thelbin e debatit, në hyrjen e raportit tuaj, ju i referoheni Rezolutës 1244 të OKB-së. Ndërkaq, ajo (rezoluta) nuk përbën më ndonjë referim as edhe për Beogradin. Për më tepër, në verën e vitit 2010, me kërkesë të shtetit serb, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e Hagës dha mendimin e saj, duke vlerësuar se shpallja e pavarësisë së Kosovës nuk shkelte të drejtën ndërkombëtare. Pyetja jonë është kjo: Pse nuk flitet në raportin tuaj për GJND, dhe as lidhur me nocionin e Shtetit të Kosovës; përveç kësaj, ju flisni për administrim të kosovarëve?

DICK MARTY

Në radhë të parë, më lejoni t’ju falenderoj që më dhatë mundësinë që t’iu drejtohem qytetarëve dhe qytetareve të Kosovës dhe të Shqipërisë, shqiptarëve në përgjithësi. Kështu unë jam shumë mirënjohës për rastin që më jepet, sepse mendoj se është e nevojshme që disa pohime dhe përshtypje të korrigjohen.

Ky raport dhe veprimtaria ime, dhe për këtë ju siguroj, nuk kanë qenë kurrë dhe nuk  duhet kuptuar kurrë si diçka kundër bashkësisë kosovare, ose kundër bashkësisë shqiptare. Në të kundërtën, unë mendoj se jam përpjekur të bëj një punë që më ishte kërkuar. Nuk e kërkova unë këtë mandat, por u ngarkova për ta kryer atë. E bëra me ndërgjegje të plotë. E di se kërkimi i së vërtetës mund të shkaktojë dhembje, mirëpo kurrë nuk kam pasur për qëllim të kritikoj, dhe aq më pak ta kriminalizoj një bashkësi. Kam shumë miq dhe të njohur kosovarë dhe shqiptarë. Shumë prej tyre jetojnë në Zvicër dhe Zoti e di por unë nuk kam pasur asnjëherë ndonjë problem me ndonjërin nga Kosova apo Shqipëria. Kam pasur vetëm marrëdhënie respekti dhe miqësie.

 

“Politika kriminale dhe e marrë e Milosheviçit, e pastrimit etnik, ishte krejtësisht absurde.”

©Dayana Smith, Kosovo 1998

ALBINFO.CH

Por pikërisht, Z. Dick Marty, pjesa më e madhe e kritikave vijnë nga qarqet politike, por edhe nga shoqëria civile kosovare dhe qarqe të ndryshme, duke përfshirë edhe ato akademike, të cilët ju kritikojnë se jeni autor i këtij raporti, ndërkohë që më parë qëndrimet tuaja politike ishin kundër, përsa i përket ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë dhe mbi shpalljen e pavarësisë së Kosovës. Pra, sipas jush, a është i justifikuar mendimi politik kosovar dhe shqiptar që ka shprehur dyshime serioze lidhur me paanshmërinë tuaj? 

DICK MARTY

Mendoj se edhe këtu është një keqkuptim. Unë kam shprehur vetëm kritika të natyrës esencialisht juridike. Më pati ardhur shumë keq që ndërhyrja e NATO-s nuk qe kryer në përputhje me të drejtën ndërkombëtare, domethënë me mbështetjen e Këshillit të Sigurimit.

Është aq e vërtetë sa që Zvicra pati ndaluar fluturimin e aeroplaneve mbi territorin e saj, sepse kjo nuk ishte në përputhje me të drejtën ndërkombëtare. Kur e them këtë, unë isha gjithashtu i bindur se duhej ndërhyrë në Kosovë. Se politika kriminale dhe e marrë e Milosheviçit, e pastrimit etnik, ishte krejtësisht absurde. Ja përse unë mendoja, dhe mendoj përsëri, se nëse do të ishin bërë gjërat në mënyrë të qartë nga pikëpamja juridike, do të kishim pasur shumë më pak polemika.

Përsa i përket pavarësisë, unë nuk e kam kundërshtuar asnjëherë pavarësinë si të tillë, kam kundërshtuar dhe kritikuar nga pikëpamja juridike, duke u mbështetur në cilësinë e kryetarit të Komisionit për Punë të Jashtme, bazuar mbi vlerësimet juridike të profesorëve të njohur ndërkombëtarisht, që na patën dëshmuar se mënyra se si ishte shpallur pavarësia nuk ishte krejtësisht korrekte. Dhe unë mendoj, se nëse kjo pavarësi, të cilën nuk e kundërshtoj si të tillë, po të ishte përgatitur ndoshta më mirë, ne do të kishim shumë më pak probleme dhe ndoshta popullsia kosovare do të kishte mundur të jetonte më mirë. Pra unë vura për diskutim dhe kritikova kushtet e veçanta dhe jo thelbin. Përveç kësaj, një nga kritikat e mia mbi modalitetet e veçanta, fatkeqësisht, u dëshmua.

Unë kisha thënë se kjo do të krijonte një precedent të rrezikshëm, sepse do të ketë nga ata që do t’i referohen këtij precedenti. Kjo ndodhi me Abkazinë dhe Osetinë e Jugut, të cilat, me të drejtë ose pa të drejtë, iu referuan këtij precedenti. Mirëpo po e përsëris, nuk është pavarësia si e tillë, por unë kritikova mënyrën se si u vendos ajo. Do të kisha preferuar më tepër që të jenë kosovarët ata që do të kishin vendosur vetë, dhe jo që ky vendim të ishte marrë nga Washingtoni, Berlini apo Parisi.

Gjithashtu, jam po ashtu paksa kritik për këtë gjendje perfuzioni që ekziston tani me ndërkombëtarët në Kosovë. Mendoj se kosovarët do të ishin në gjendje të bënin shumë më shumë gjëra vetë dhe atje do të kishte më pak efekte negative se sa me këtë prani të madhe ndërkombëtare. 

“Unë nuk e kam kundërshtuar asnjëherë pavarësinë si të tillë”

ALBINFO.CH

Me të vërtetë ju keni thënë se deklarata e Pavarësisë nuk ka qenë vendosur në Prishtinë, por në fund të fundit ajo çoi në një seri marrëveshjesh ... 

DICK MARTY

Dëgjoni. Unë nuk e vë më Pavarësinë në diskutim. Ajo nuk përbën më temë për mua. Kosova e pavarur, unë do të uroja që ajo të jetë me të vërtetë e pavarur. Që të mund të ecë me këmbët e veta, dhe për mendimin tim, kjo nuk vihet më aspak në dyshim. Për mua, ishte çështja e modaliteteve të atij moment, të çështjes së nxitimit të Zvicrës në lidhje me njohjen e saj dhe që është në kundërshtim me praktikën që ajo kishte ndjekur deri më tani, kjo ishte e gjitha. Unë jam realist: kosovarët e duan padyshim pavarësinë dhe besoj se tani duhet respektuar kjo pavarësi. Për mua, ky është një kapitull i mbyllur dhe duhet të them se ai nuk ka të bëjë aspak me këtë raport. Unë kam bërë një raport tjetër tejet kritik për Rusinë dhe politikën e saj në Kaukazin e Veriut; megjithatë nuk do të thotë se mbajta një qëndrim në favor apo kundër pavarësisë së Çeçenisë. Kjo nuk është detyra ime. Detyra që m’u caktua është një detyrë që shkon në drejtim të respektit të parimeve të Konventës Evropjane të të Drejtave të Njeriut, kjo është e gjitha. 

ALBINFO.CH

Meqenëse flisni për Rusinë, a është e vërtetë se autori i mocionit, që ishte pikënisja e këtij raporti, është një deputet rus, me emrin Konstantin Kosachev? Shumë analistë kosovarë e të rajonit i bëjnë pyetje vetes lidhur me synimin e kësaj nisme, duke e ditur se Rusia nuk është model përsa i përket mbrojtjes së të drejtave të njeriut dhe se ajo është e njohur si aleati tradicional i Beogradit. Pra, a nuk dyshonit se mos kjo nismë ishte objekt i qëllimeve politike? 

DICK MARTY

Z. Kosachev ishte një nga nënshkruesit e këtij mocioni. Mirëpo, që mocioni të jetë i vlefshëm, ai duhet të nënshkruhet nga 20 deputetë dhe duhet të përfaqësojë, në mos gaboj, pesë vende të ndryshme. Pra, ishin deputetë të partive dhe vendeve të ndryshme që e firmosën ate. Midis të tjerash, ju informoj, se unë nuk e firmosa atë. 

ALBINFO.CH

Mirëpo, a ishtë ai nismëtari i këtij mocioni ? 

DICK MARTY

Nuk e di nëse ai ishte iniciatori. Mua nuk më është kërkuar kjo dhe nuk isha në dijeni të kësaj nisme. Procedura është kjo. Kur ka një mocion, ai shqyrtohet nga zyra e Asamblesë, e cila vendos për vlefshmërinë e tij. Në këtë rast, ajo vendosi që ai ishte i vlefshëm dhe ia kaloi Komisionit të Çështjeve Juridike të të Drejtave të Njeriut. Ky komision duhet të caktojë një raportues dhe ai vendosi të ma ngarkonte mua këtë raport. Duhet të ju them se nuk isha patjetër i entuziazmuar me këtë, dhe mund të ju siguroj se nuk isha unë që shkova ta kërkoja këtë punë.

“Nuk është UÇK, si e tillë që kriminalizohet apo kritikohet”

ALBINFO.CH

Meqenëse po flasim për këtë raport, propozoj që të futemi në thelbin e çështjes. Më parë, ka pasur dy raporte të GJPN dhe të EULEX-it mbi ish-Jugosllavinë. Dy anketa që u realizuan në bazë të thënieve mbi trafikun e organeve. Çfarë sjell më tepër raporti juaj, në lidhje me atë që është bërë deri tani?

DICK MARTY

Të flasësh për hetimin e GJPN dhe të EULEX-it, në lidhje me këto raste, është e tepërt të pretendohet se bëhet fjalë për hetim. Në vitin 2002 apo 2003, GJPN kishte një mision në  «Burrel» dhe në këtë kuadër, ajo mblodhi një numër provash teknike, si gjurmë gjaku, ilaçe, etj., dhe nuk ka pasur asnjë vazhdim pas kësaj vizite atje. Bile, këto prova, që sot do të mund të shfrytëzoheshin në suazat e një hetimi të vërtetë, janë asgjësuar, gjë që është mjaft e çuditshme. Sepse unë nuk njoh asnjë autoritet gjyqësor, asnjë ministri publike, e cila, edhe në rastin kur ajo pranon se nuk është kompetente, asgjëson, për më pak se dy vite, elemente të provave që mundeshin të ishin, në të ardhmen, thelbësore. Pra, thënë shkurt, nuk ka pasur kurrë ndonjë hetim të vërtetë mbi këto ngjarje. Gjithashtu, sepse Shqipëria, dhe këtë ma kanë thënë ministri i drejtësisë dhe ai i punëve të brendshme i Shqipërisë, ishte e mendimit se nuk kishte asnjë arsye për të hapur një hetim mbi ngjarjet eventuale që kanë mundur të ndodhin në territorin e saj, sepse ajo vlerësonte se nuk ishte pjesë e konfliktit të ish-Jugosllavisë dhe nga ky fakt, ajo nuk shihte se në emër të cilit motiv duhej të hapte një hetim.

Sot ne jemi në dijeni dhe EULEX-i është duke e dëshmuar, ekziston një akt akuzimi, se një kamp sekret i të burgosurve mbahej në territorin e Shqipërisë së veriut nga ana e forcave të UÇK-së. Gjithashtu, edhe këtu, më lejoni të ju them se nëse lexohet me kujdes raporti im, nuk është UÇK, si e tillë që kriminalizohet apo kritikohet. Bile dua të theksoj se ka anëtarë të UÇK-së që u angazhuan në mënyrë të lakmueshme për atdheun e tyre. Nuk besoj se mund të konsiderohet UÇK-ja si një ushtri e strukturuar, në kuptimin klasik, me një gjeneral etj. Mirëpo, për mendimin tim, ka pasur abuzime dhe krime që janë kryer nga disa grupe, të cilat, sipas mendimit tim, duhet të jenë objekt i një hetimi. Ajo që kam sjellë unë në këtë raport nuk është në fund të fundit diçka shumë e re. Qoftë UÇK-ja, disa forca të UÇK-së, apo z. Thaçi, të gjithë tashmë kanë qenë të cituar në shumë raporte të shërbimeve informative, në studime që janë realizuar, ose edhe në artikuj të hartuar, apo nga një hulumtim i detajuar i BBC-së. Pra ajo që ne arritëm të bëjmë në kërkimet tona, ishte se na u dha mundësia të gjejmë dëshmitarë shumë të besueshëm që kanë mundur të japin hollësira që figurojnë në raport.

Por ne nuk jemi një autoritet hetimi dhe akoma më pak gjykimi. Ne jemi një autoritet denoncimi. Ne denoncojmë dhe kërkojmë që të kryhen hetime për ngjarje që tregojnë indicje për shkelje të rënda të të Drejtave të Njeriut. Dhe ne e kemi bërë këtë në shumë raste. Pak më parë ju folët për raportin mbi burgjet sekrete të CIA-së; ju them se edhe në atë rast kam cituar emra, si atë të ish presidentit të Rumanisë, të Këshilltarit të sigurisë të Polonisë, që ishin në dijeni se çfarë ndodhte. Dhe në qershor 2007, paraqita këtë raport për të cilin po ashtu më kërkuan dëshmi dhe kësaj iu përgjigja se u përkiste atyre që t`i kërkonin dëshmitë. Detyra ime është të denoncoj, dhe mund të ju them se tre vite më vonë, nuk ka pasur asnjë fjalë të raportit tim që është përgënjështruar. Dhe sot, mendoj se ky raport konsiderohet si diçka që është dëshmuar në të gjitha elementet e tij.  

ALBINFO.CH

Pikërisht, juve ju qortojnë për faktin se sillni shumë akuza të rënda dhe të ashpra, kurse dëshmitë për t`i mbështetur ato ju mungojnë. Ndjenja e përgjithshme është se raporti juaj i ngjan një gjykimi, para hetimit juridik.

DICK MARTY

Jo! Duke cituar shumë burime dhe dokumente, unë them se ka aq indicje, pa i harruar dëshimtarët që kam dëgjuar që rrëfejnë ngjarjet, dhe nuk mund të shtiresh se nuk ka ndodhur asgjë. Prandaj, duhet bërë një hetim. Ndërkaq, unë konstatoj se autoritetet gjyqësore të rajonit, fatkeqësisht nuk janë në gjendje t`i mbrojnë dëshmitarët. Dhe për këtë arsye, dëshmitarët nuk flasin. Ju e dini shumë mirë se ka dëshmitarë që janë kanosur apo vrarë.

Ju e dini shumë mirë që ka dëshmitarë që kanë bërë deklarata akuzuese në procesin e hetimeve, dhe që nuk kanë folur pastaj gjatë gjykimit. Ju e dini shumë mirë se nuk ka akoma, ashtu siç ka kërkuar Bashkësia ndërkombëtare, një ligj për mbrojtjen e dëshmitarëve. Do të thotë, nuk është një popullatë që është kriminalizuar. Për mua, shumica e kosovarëve kanë qenë viktima dhe kanë qenë të detyruar të paguajnë një haraç të rëndë. Do të dëshiroja, që për këta burra dhe gra, e ardhmja e tyre të mos ndërtohet mbi dyshime dhe gënjeshtra, por mbi të vërtetën. Është e vërtetë se kërkimi i së vërtetës shkakton dhembje, por nuk duhet reaguar sikurse serbët. Serbët reaguan kur pati akuza kundër Milosheviçit dhe krimeve të tmershme të kryera kundër boshnjakëve dhe shqiptarëve. Ata protestuan duke thënë se duan dëshmi. Nuk duhet reaguar në mënyrë të tillë.

Më duket se reagimi i drejtë është të thuash:  ju bëni akuza shumë serioze, tani duam që autoritetet kompetente të bëjnë gjithçka që është e mundur që të zbardhet e vërteta. Sepse e vërteta është në interes tonin. Ka shumë shembuj, bile edhe në Zvicër, me të mirat dhe pasuritë e lëna nga hebrenjët në bankat tona. Për vite të tëra ne u bëmë sikurse nuk e shihnim këtë problem ndërsa historia ne na kapi shumë kohë pas luftës. Dhe kjo i shkaktoi shumë dëm vendit tonë.

Në Austri ishte një president që ishte përzier me nazizmin dhe për shumë kohë bënim sikurse nuk e dinim. Edhe në atë rast, na kapi historia. Në Kosovë kam qenë vetëm një herë, por jam habitur nga ngrohtësia dhe pritja e popullatës, një pritje që e gjeta edhe në Shqipëri. Pra unë u uroj atyre një të ardhme të mbarë, por kjo e ardhme është e mundëshme vetëm nëse përballemi me të kaluarën duke kërkuar të vërtetën. Kjo vlen edhe për vendin tim dhe për çdo shoqëri tjetër. 

“Mirëpo, nëse e lexoni me kujdes raportin tim, unë nuk them në asnjë rast se Z. Thaçi është i implikuar drejtpërdrejt në një trafik organesh.”

ALBINFO.CH

Por raporti juaj, megjithatë, u fillua pas botimit të librit të ish-prokurores së GJPN, zonjës Karla del Ponte. Lidhur me këtë, zëdhënësja e saj, zonja Florence Hartmann, i cilëson fjalët e saj të papërgjegjshme, sepse ajo paraqet si fakte të sigurta hipoteza të thjeshta. Duke e ditur se raporti juaj bazohet mbi këtë libër, shqiptarët e Kosovës kanë përshtypjen se ju u kërkoni atyre ta dëshmojnë pafajësinë e tyre, sepse ju nuk keni mundur ta dëshmoni fajësinë e tyre. 

DICK MARTY

Zotëri, unë jam në fund të karrierës sime politike dhe jam pak a shumë i moshuar, për të mos thënë njëfarë moshe. Kam shërbyer në tri fusha të shtetit: drejtësi, ekzekutiv dhe tani në ligjvënie. Ju nuk do të mendoni vallë se unë do të rrezikoj të hedh poshtë karrierën time duke shkruar një roman në vend të një raporti. Unë besoj në një ndërgjegje dhe aftësi profesionale. Për më tepër se 15 vite kam qenë prokuror dhe jam marrë sidomos me kriminalitetin e organizuar ndërkombëtar.

Ndërkaq, kam marrë dy çmime nderi nga Departamenti Amerikan i Drejtësisë, dhe kjo nuk është për t’u mburrur, por për të dëshmuar njëfarë aftësie që e zotëroj. Unë e di se si duhet pyetur një dëshmitar, se nuk duhet të bazohesh në një deklaratë të vetme dhe se duhen bërë prova të kryqëzuara.  

“Unë nuk them në asnjë rast se z. Thaçi është i implikuar drejtpërdrejt në një trafik organesh”

Mirëpo, nëse e lexoni me kujdes raportin tim, unë nuk them në asnjë rast se Z. Thaçi është i implikuar drejtpërdrejt në një trafik organesh, por them se njerëz shumë të afërt të z. Thaçit janë të implikuar.

Pra, është e vështirë të mendosh se ai nuk ka dëgjuar kurrë për to. Për ndryshim nga zonja Karla del Ponte, unë saktësoj shumë aspekte. Nuk them se bëhet fjalë për qindra transplantime të paligjshme. Flas vetëm për një grusht rastesh.

ALBINFO.CH

Po, por e përmendni tërthorazi.

DICK MARTY

Por është e shkruar. Unë nuk kam shkruar të kundërtën. Besoj se mjafton që të vërtetat duhet deklaruar njëherë. Kur fillon të deklarosh shumë shpesh një të vërtetë, kjo fillon të bëhet e dyshimtë.

E gjithë kjo për të thënë se unë do të uroja që dikush që është profesionist të përkthejë këtë raport. Sepse ky raport nuk është lexuar nga 99,9 % e njerëzve që janë sot të indinjuar. Janë lexuar vetëm disa pjesë nga shtypi.

Të një shtypi që anon dhe që ka nxjerrë vetëm disa pjesë të këtij raporti. Ndërkaq, ky raport shfrytëzohet sot nga qarqet e dy palëve nacionaliste. Nga serbët, gjë që më zemëron shumë si dhe nga nacionalistët e Kosovës. Fakti që është shfrytëzuar nga të dy anët, flet pothuajse në favor të raportit.

Raporti është shumë i ashpër ndaj serbëve, nuk ka asnjë komplicitet apo mirëkuptim për krimet e tmershme të kryera nga serbët.

“Por krimet e kryera nga serbët nuk mund të justifikojnë disa krime të kryera po ashtu nga disa kosovarë dhe jo nga kosovarët, por nga disa kosovarë”

© Agron Dragaj 

Por krimet e kryera nga serbët nuk mund të justifikojnë disa krime të kryera po ashtu nga disa kosovarë dhe jo nga kosovarët, por nga disa kosovarë.  Një krim nuk mund të kompensojë tjetrin.

Drejtësia duhet të jetë e njëjtë për të gjithë dhe duhen kryer hetime në të dy anët. Ndërkaq, ajo që tha ambasadori amerikan gjatë vendosjes së administratës së re lokale, në 1999-2000, ishte se e kaluara ishte e kaluar dhe se duhej preokupuar për të ardhmen.

Kjo nuk është një bazë e mirë për një nismë. Edhe nëse mundemi të kemi ndonjë mirëkuptim. Kuptova se në Kosovë ka shumë kohë që pëshpëritej për këto gjëra. Në fakt, nëse jemi përfundimisht të ndershëm, nuk duhet të ishe i çuditur nga ky raport. Mbetet një tabu e madhe  fakti se shqiptarë po ashtu janë vrarë nga disa elementë të UÇK. Zotëri, ju e dini se kjo ka ndodhur.

Gjithashtu, mendoj se këto krime duhet po ashtu qartësuar. Kam takuar prindërit e viktimave të zhdukura, si në Beograd ashtu dhe në Prishtinë. Çdo herë jam tronditur, sepse e di se çfarë do të thotë humbja  e një fëmije, veçanërisht kur nuk di gjë se çfarë ka ndodhur. Në këto raste, nuk është e mundur të mbahet zija. Pra unë mendoj se raporti meriton një lexim më të sinqertë dhe kjo edhe nëse kam bindjen se nuk është e lehtë dhe se kam dëshirë t’u pohoj se kam njëfarë mirëkuptimi përballë këtyre reagimeve. Jam i sigurt se koha do të jetë në favor të një kuptimi më të mirë të këtij raporti. 

"Jam i sigurt se koha do të jetë në favor të një kuptimi më të mirë të këtij raporti "

ALBINFO.CH

Por, pak më herët përmendët përfshirjen e supozuar të z. H. Thaçi  në trafikun e supozuar të organeve. Por deputetët e Zvicrës që mbështesin raportin tuaj, presidenti i të Gjelbërve, si dhe deputetë të tjerë po aq të respektuar, janë treguar mjaft skeptikë në lidhje… 

DICK MARTY

Unë ju përsëris nëse  lexoni me vëmendje, ju kuptoni se nuk përfshij drejtpërdrejtë z. Thaçi  me trafikun e organeve. Aty përmenden emra të caktuar, dhe jo emri i z. Thaçit. Mirëpo, ajo që themi është se këta  persona në fjalë janë në rrethin e z. Thaçit. E dini se Z. Thaçi kishte përgjegjësi të mëdha në kuadër të UÇK-së dhe brenda këtij grupi. Nuk e imagjinoj dot z. Thaçi duke marrë pjesë personalisht në nxjerrjen e organeve.

Përsëri, edhe pse duket se te gjithë janë përqendruar në faktin e heqjes së organeve, e vërteta është se ka me qindra persona që nuk i përgjigjen thirrjes, dhe se kemi humbur gjurmët e tyre, ndërsa indicje të shumta tregojnë, dhe këtë e konfirmon EULEX-i, se ata kanë shkuar në drejtim të Shqipërisë. Në mes të të zhdukurve  nuk ka vetëm serbë, po edhe kosovarë.  

ALBINFO.CH

A vlen rregulli i prezumimit të pafajësisë edhe për z. Thaçi, sepse nëse e lexojmë shtypin e këtushëm… 

DICK MARTY

Por nuk bëhet fjalë për një dënim, po për një denoncim eventual. Ky nuk është një dënim. Më në fund duhet që dikush të bëjë hetim, gjë që nuk është bërë deri tani. Edhe pse ka pasur botime të shkrimeve që flisnin për krim të organizuar në lidhje me disa qarqe të UÇK-së.

Kështu që prej vitit 1999, ka pasur artikuj në New York Times, një tjetër në Guardian i cili  bazohej në një raport të FBI-së, ka pasur një raport të shërbimeve informative të Gjermanisë, të Greqisë, të Italisë, dhe të Qendrës Evropiane të studimeve të Berlinit, etj. Më në fund, befasohem që skandali që po ndodh sot nuk ka ndodhur më herët.  

ALBINFO.CH

Në Zvicër, z. Alain de Weck, një person shumë i njohur në fushën e transplantimit të organeve, ka shprehur dyshime të thella për përmasën e akuzave dhe sugjeron që të rishikohen me një prizëm tjetër akuzat për masakra në shkallë të madhe. 

“Në kundërshtim me zonjën Del Ponte, z. Marty flet vetëm për një grusht rastesh”

DICK MARTY

Po, duhet. Flas për një grusht personash. Duhet të lexohet raporti im. Kush ka përmendur, si në Kosovë po ashtu në Shqipëri, se unë flas për një grusht rastesh. Askush. Bile, jo vetëm në Kosovë.

Ka pasur media të tjera që kanë raportuar se në kundërshtim me zonjën Del Ponte, z. Marty flet vetëm për një grusht rastesh. Dhe ju e dini, se trafiku i organeve, në modalitete tjera, ka vazhduar nën hundën e ndërkombëtarëve, madje edhe në Prishtinë. Dhe se kryesisht të njëjtat rrjete janë në veprim.
Sepse, prej momentit kur organi del nga vendi, ai kalon në dorën e rrjeteve ndërkombëtare. Trafiku i organeve përbën një ndër plagët e mëdha të kësaj bote, kundër të cilit mendoj se nuk është bërë mjaft.

Sot, terrorizmi shikohet si armiku numër një, ndërsa kemi të bëjmë me fenomene që bëjnë më shumë viktima. E kam fjalën për trafikun e armëve, drogës, qenieve njerëzore, trafikimin e fëmijëve si dhe trafikimin e organeve. Trafiqe kundër të cilëve nuk japim më shume se një të dhjetën e energjisë që shkon kundër terrorizmit që shkakton shumë më pak viktima.

Nuk dua të them se ne nuk duhet të luftojmë kundër terrorizmit, por se ne nuk i kushtojmë vëmendje të mjaftueshme këtyre fenomeneve të ndryshme nga të cilët të gjithë rrezikojmë të bëhemi viktima, dhe këtë pavarësisht nga kombësia dhe përkatësia etnike.


 

“Unë nuk jam përgjegjës për titullin, ky më është caktuar”

ALBINFO.CH

A mund të themi se raporti juaj është bërë pre e nxitimit politiko-mediatik i cili vuri në pah dyshimin e këtij tregu aq të ndyrë të organizuar në shkallë të madhe. A mund të themi se titulli i raportit tuaj nuk i ka shërbyer hetimit tuaj, duke dhënë përshtypjen se trafiku i organeve ishte thelbi i mendimit tuaj, ndërsa ai  mbulon një problematikë që shkon përtej trafikut të organeve.

DICK MARTY

Unë nuk jam përgjegjës për titullin, ky më është caktuar. E tëra është nisur nga deklaratat e zonjës Del Ponte. Unë kam qenë shumë i habitur nga deklaratat e saj. Doja ta dija se përse dikush i cili kishte një përgjegjësi juridike në rajon bën deklarata të tilla, dhe nuk i bën në momentin kur ajo ishte e ngarkuar me këtë dosje, por kur ajo u largua nga funksioni, dhe përveç kësaj, i bën përmes një libri.

Kam qenë shumë skeptik për deklaratat e saj. Pastaj u konstatua se Gjykata e Hagës nuk ishte kompetente për shkak se faktet kishin ndodhur pas 12 qershorit 1999, dhe se kishin ndodhur në Shqipëri.

Bile, mund shtrohet pyetja nëse EULEX-i është kompetent. Është e vërtetë se raporti im ndez emocione.
Unë jam një mbrojtës profesionist i të drejtave të njeriut.

Kur më ngarkojnë me detyrën e shkrimit të një raporti, unë mbledh të dhëna shumë serioze, zbuloj një seri të tërë të dokumenteve, dhe i përmend në raportin tim. Kjo ishte detyra ime. E di se me këtë raport i kam hapur vetës vetëm telashe. Duhet pasur parasysh se me një raport të tillë nuk marr asnjë rrogë. Si çdo raportues, ne marrin nga Parlamenti Zviceran një shumë prej 200 frangash zvicerane, dhe këtë pavarësisht nga objekti i studimit, qoftë nga  parlamentit i Zvicrës apo i Strasburgut. Pikë.

Ky raport më hap vetëm probleme dhe nuk më sjell asnjë përfitim, ju betohem.

Kjo ishte detyra ime. Nga momenti që kam marrë këtë mandat, unë kam pasur për detyrë të tregoj atë që kam zbuluar. Bëhet fjalë për një denoncim, dhe pas kësaj, u mbetet autoriteteve kompetente që ta kryejnë detyrën e tyre.

Ishte e njëjta gjë për çështjen e burgjeve sekrete, për abuzimet që kanë ndodhur dhe që vazhdojnë në Kaukazin Verior, për Qipron, për Kongon në rajonin e liqeneve të mëdhenj. Unë nuk kam asnjë arsye personale kundër Kosovës, Shqipërisë apo shqiptarëve. Përkundrazi, unë jam ndër ata që adhuroj shumë librat e Kadaresë.


Kronologjia dhe botimi i raportit

ALBINFO.CH

Keni të drejtë, ai është një personalitet i njohur botërisht.

A nuk keni frikë se do të ketë një përdorim politik, sidomos sa i përket kronologjisë të raportit. Edhe Jacques Rupnik, një personalitet shumë i respektuar në botën akademike evropiane dhe ndërkombëtare, ku ai shprehet se ky raport është një mënyrë për të penguar proçesin e paqes në mes të Beogradit dhe Prishtinës. Dhe është fakt se ky raport ka dalë pak pas zgjedhjes së z. H. Thaçi.  

DICK MARTY

Mendoj se do të kishim bërë të njëjtat vështrime,  pavarësisht momentit të publikimit. Jam i mendimit se gazetarët si dhe eksperti që ju po e përmendni duhet të informohen më seriozisht.

Kemi të bëjmë me një proces shumë rigoroz për prezantimin e raportit. Ne duhet të dorëzojmë raportet brenda dy vjetësh, dhe mund të shtyjmë afatin vetëm një herë. Në lidhje me rastin tim, afati i fundit ishte seanca në janar të vitit 2011. Kështu që afati i fundit për paraqitjen në Komision ishte më 16 dhjetor 2010.

Në momentin e caktimit të rendit të ditës për seancën e janarit, në të cilin përfshihej edhe raporti im, askush nuk kishte vendosur ende datën e zgjedhjeve në Kosovë. Sepse siç e dini, nuk ishin zgjedhje të rregullta. Kishim të bënim me zgjedhje të jashtëzakonshme, data e të cilave u caktua vetëm në muajin nëntor. Për më tepër, data e parë e caktuar ishte për muajin shkurt. Pra, kjo nuk ka të bëjë aspak me procesin zgjedhor. 

ALBINFO.CH

Don të thotë se kjo mund të verifikohet ?

DICK MARTY

Datat janë caktuar në përputhje me rregullat dhe unë nuk kam pasur asnjë ndikim në (kë) to.
Kjo është shumë e rëndësishme, sepse ka pasur aq shumë spekulime për shkak të mos informimit.
Dokumentet janë të qarta: rendi i ditës është caktuar para caktimit të datës për zgjedhje në Kosovë.

Për më tepër, sipas rregullave të Këshillit Evropian, nuk kemi pasur për detyrë tua dërgojmë raportin të gjithë anëtarëve (82 veta) të Komisionit një javë para seancës.

Pra, ne është dashur të dërgojmë raportin të enjten para zgjedhjeve, më 9 dhjetor. Dërgimi për 82 persona bënte të pamundur mbajtjen e sekretit. Prandaj, bashkë me Presidentin e Komisionit, vendosëm se ishte e pamundur të dërgojmë raportin 48 orë para zgjedhjeve.  Pra, në shkelje të rregulloreve, ne e kemi dërguar vetëm gjatë natës të së dielës, në mënyrë që të mos akuzohemi për ndikim mbi zgjedhjet.

ALBINFO.CH

Ju ngritët çështjen e burimeve. Mbi këtë temë ka shumë polemika dhe pyetje në mesin e komunitetit shqiptar si dhe në përgjithësi. Ju mbështeteni kryesisht në dëshmi dhe mbi raporte të kryera nga shërbimet për zbulime.

Burimet në të cilat mbështetni akuzat tuaja janë shumë të kritikuara. Gjithashtu jeni i kritikuar për shkak se nuk keni takuar personalisht dëshmitarët, siç e tregoni në raportin tuaj. Ju shpjegoni se kjo ka të bëjë me kushtet në të cilat keni punuar si dhe me çështjen e mbrojtjes së dëshmitarëve. 

DICK MARTY

Nuk bëhet fjalë për të gjithë, disa kanë biseduar personalisht me mua.

ALBINFO.CH

Po, por pjesa dërmuese nuk ishte e tillë. 

DICK MARTY

Jo! Dëshmitarët e rëndësishëm kanë folur me ne. Dhe kjo nuk ishte e lehtë, sepse ata duhej që të kishin një garanci absolute fshehtësie. Këta dëshmitarë kanë frikë. Ata kanë qenë të kërcënuar dhe të vrarë.

Deri sa problemi i dëshmitarëve mbetet i pa zgjidhur, nuk do të arrijmë kurrë të bëjmë drejtësi kundër të plotfuqishmit.
Tragjedia qëndron në faktin se drejtësia tregohet shumë e fortë me peshqit e vegjël, dhe shumë e ligë me ata të mëdhenj, dhe kjo nuk ndodh vetëm në Kosovë, por edhe në shumë vende tjera.

“Ndoshta kam bërë gabime, sepse askush nuk është i përsosur, por i siguroj të gjithë kosovarët dhe shqiptarët, që jam përpjekur të bëj punën time me shumë ndershmëri dhe me dëshirë të kërkoj të vërtetën dhe drejtësinë.”

ALBINFO.CH

Por përsëri, ju mbështeteni kryesisht në raportet e shërbimeve për zbulim, të kryera  nga vendet që nuk janë domosdoshmërisht në favor të pavarësisë së Kosovës. A mund të na thoni pak më shumë, sepse ka shumë spekulime dhe thashetheme në lidhje me burimet e këtyre raporteve. 

DICK MARTY

Shërbimet zyrtare nuk më kanë dhënë këto raporte. Mos u bëni merak.
Këto raporte kanë ngjallur iritim të përgjithshëm pranë kancelarive, pasi këto të fundit nuk shkonin në drejtimin e tyre.

Kështu që Bundesnachrichtendienst (Shërbimi Federal i Informimit) gjerman - Ju e dini se raporti është «publikuar» nga Spiegel në 2005. Administrata gjermane është zemëruar kur ky raport u publikua për shkak se përmbajtja e tij nuk i shërbente interesave të politikës gjermane, e cila në atë kohë, si dhe më duket edhe tani, mbështeste administratën e Kosovës. Por nuk duhet të mendojmë gjithmonë me një pikëpamje politike.

A nuk mund të pranojmë që dikush mund të punojë vetëm për hir të të vërtetës dhe të drejtësisë e cila duhet të jetë e barabartë për të gjithë ?

Ky është një fakt që më godet. Ka pasur zhurma të tipit: ka lidhje me momentin e botimit të raportit, të kem marrë shuma të parave nga serbët…Ndoshta kam bërë gabime, sepse askush nuk është i përsosur, por i siguroj të gjithë kosovarët dhe shqiptarët, që jam përpjekur të bëj punën time me shumë ndershmëri dhe me dëshirë të kërkoj të vërtetën dhe drejtësinë.

Nga përvoja e di se kërkimi i të vërtetës mund të lëndojë. Por, në fund të fundit, kjo është një e keqe e domosdoshme. 

ALBINFO.CH

Por duhet po ashtu zgjedhur metoda për ta bërë. 

DICK MARTY

Cilën metodë tjetër? 

ALBINFO.CH

Për shembull, sipas shtypit serb, ju keni përdorur raportet e drejtësisë serbe. A është e vërtetë ? 

DICK MARTY

Jo! Nëse e lexoni raportin ju e shihni se unë jam shumë kritik ndaj gjykatës serbe, të cilat mendoj se do të bënin më mirë po të merreshin më pak me marrëdhënie me publikun dhe të punonin më seriozisht. 

ALBINFO.CH

Dëshmitë e cituara në raportet e drejtësisë serbe kanë qenë të nxjerra nën torturat e bëra në kazamatet serbe...

DICK MARTY

Unë ju jap fjalën time të nderit që asnjë material serb nuk ka mundur të përdoret dhe që nuk kemi përdorur.

ALBINFO.CH

Pra, kur një e përditshme serioze kosovare, Koha Ditore, bën një krahasim në mes të një raporti të shërbimeve për zbulim të Serbisë dhe raportit tuaj!

DICK MARTY

Jo! E kam lexuar, më vjen keq, nuk është aspak serioze.

Përveç kësaj, një punëtor i lartë i administratës amerikane ka thënë se ishte e papranueshme që Zoti Marty të vizitojë Rusinë menjëherë pas dorëzimit të raportit. Duke menduar se udhëtimi për në Rusi ishte në lidhje me raportin.

Ai nuk e dinte se unë isha në Moskë dhe në Tbilisi, si kryetar i Komisionit për monitorim. Isha i ngarkuar nga Kuvendi si ndërmjetësues midis delegacionit rus dhe atij të Gjeorgjisë, në kuadër të konfliktit ruso-gjeorgjian. Kur kam qenë në Moskë, nuk kemi biseduar as një sekondë për Kosovën. Pra dua të ju them se si thurren fantazitë nga një fakt i interpretuar gabimisht dhe në fund rezulton në një «elefant të madh» i cili mbështetet mbi një bazë inekzistente. Jam i kënaqur që më dhatë mundësinë që të shpjegohem për këtë çështje. 

ALBINFO.CH

Pikërisht, ky ishte qëllimi, sepse edhe reagimet e klasës politike kosovare dhe shqiptare kanë qenë jashtëzakonisht kritike ndaj këtij raporti dhe kanë shqiptuar fjalë të rënda ndaj juve.

Ky raport është cilësuar si një sulm politik për të baltosur imazhin e shqiptarëve në përgjithësi. Ndërsa në të njëjtën kohë ata janë shprehur të gatshëm për të bashkëpunuar. Presidenti ad interim i Kosovës, z. Krasniqi, ka thënë publikisht se e vërteta duhet të dalë në dritë, dhe sa më shpejt që të jetë e mundur, dhe madje edhe para negociatave me Beogradin.   

DICK MARTY

Mendoj se reagimet kanë qenë të tepruara dhe se kanë pasur po ashtu edhe motivime politike. Ju e njihni rregullën politike e cila vlen për të gjitha shtetet. Ajo që thotë se armiku i jashtëm ndihmon gjithmonë për të mobilizuar trupat e brendshme, dhe mundëson harresën e problemeve të shumta të brendshme.
Kështu unë u bëra ai dashi i kurbanit, kurse mendoj se problemet nuk janë të miat por ato gjendën atje brenda, dhe atje duhet të zgjidhen.

Sepse këto akuza ekzistojnë prej një kohe të gjatë, dhe po të kishin dashur të gjejnë të vërtetën do duhej të jetë bërë më parë, dhe jo të prisnin raportin tim. Ka pasur shumë manifestime gjatë të cilave flitej për krim të organizuar, për përfshirje të njerëzve të pushtetit në këto organizata. Përse më herët, askush nuk ka kërkuar t'i nxjerrë në dritë të gjitha këto më herët.

E përsëris, se nuk kam kërkuar një punë të tillë sepse nuk kam pasur asnjë arsye për ta refuzuar. Kurrë nuk kam hequr dorë nga detyrimet e mia, ju siguroj se kohët e fundit kisha pasur dëshirë të bëj diçka më të dobishme.

ALBINFO.CH

Por janë reagimet e klasës politike shqiptare, qoftë në Kosovës apo diku tjetër, por edhe ato të popullit të Kosovës i cili ka një ndjenjë totale moskuptimi. 

DICK MARTY

Kam lexuar shtypin, kam shokë kosovarë që më kanë informuar dhe që më kanë përkthyer artikuj. Ju nuk do të më thoni se pjesa dërmuese e shtypit shqiptar ka dhënë raportime objektive?

Më vjen keq por mbulesa ishte e njëanëshme, jo e plotë, dhe nuk ka cituar gjera që i kemi thënë. Ky raport u prezantua si pro-serb, duke harruar të përmendin të gjitha gjërat që unë kam thënë kundër serbëve, kundër përgjegjësve serbë të asaj kohe. Mendoj se shqiptarët do të kishin bërë mirë po ta kishin lexuar raportin në qetësi dhe sinqerisht.

Kam pasur disa eksperienca interesante me disa shqiptarë që jetonin në Austri dhe Gjermani. Ata më patën shkruar të skandalizuar dhe të zemëruar, të cilëve u dërgova një përgjigje me shpjegime përmes e-mailit.

E pra, këta persona më janë përgjigjur, gjë që më ka prekur shumë, për shkak se këta njerëz më falënderonin dhe më kërkonin falje për përdorimin e shprehjeve që kishin përdorur në mesazhet e tyre të mëparshme, dhe për të më thënë se ata tani kanë kuptuar më mirë punën time. Gjithashtu, shpresoj se pas kësaj interviste do të arrijmë në të njëjtin përfundim.

Unë kuptoj se nuk është diçka e lehtë, se kemi të bëjmë me një refleks patriotik, dhe në rastin më të mirë me pak nacionalizëm, një gjë e tillë do të ndodhte në secilin vend. Kur na akuzuan në Zvicër për fondet e pasurisë të çifutëve, ne gjithashtu patëm reagime krejtësisht të tepruara dhe të pasakta. Pastaj, me kalimin e kohës kuptuam se ishte më mirë të reagojmë ndryshe.   

ALBINFO.CH

Po, qëllimi i kësaj bisede është të arrijmë të diskutojmë me siqeritet pas kalimit të fazës së emocioneve. Sa më përket mua, sapo jam kthyer nga vendet e Ballkanit, ku takova shumë njerëz, sepse përfitoj nga çdo rast për të matur pulsin e njerëzve. Mund t’ju them se jeni bërë i «famshëm » për shkak se emri juaj është në buzët e çdo kosovari apo shqiptari. Ata kanë një ndjenjë të thellë se ky raport ka për qëllim pikërisht relativizmin e  krimeve masive të kryera kundër civilëve shqiptarë të Kosovës.  

DICK MARTY

Ata janë përpjekur për ta bërë këtë të besueshme. Këta njerëz nuk kanë lexuar raportin.

ALBINFO.CH

Keni të drejtë, të gjithë nuk kanë mundësinë ta lexojnë por… 

DICK MARTY

Ju e dini shumë mirë se sa e lehtë është për të nxitur opinionin publik. Për këtë, nuk ka nevojë të shkojmë në Kosovë, mjafton të shikojmë televizionin e Berluskonit për të parë se si nxitet një shoqëri.  

ALBINFO.CH

Por çfarë do tu thoni shqiptarëve sepse ndjenja e përgjithshme është se ky raport synon relativizmin e shkallës së  masakrave të kryera kundër shqiptarëve, kundër popullatës civile, nga shteti, nga aparati shtetëror serb ? 

DICK MARTY

Kjo është absolutisht absurde. Kjo është absolutisht absurde. Un kam thënë, për një kontekst krejtësisht tjetër, me shembullin e Drezdenit. Konsideroj bombardimin e Drezdenit si një krim lufte, i cili ndodhi gjatë Luftës së Dytë Botërore. Drezdeni u bombardua kur Gjermania kishte rënë në gjunjë. Objektivat e synuar nuk ishin ushtarake por civile. Është e qartë se në krahasim me krimet e kryera nga nazistët, mund të argumentojmë se rasti i Drezdenit është i parëndësishëm.

Jo! Mendoj se në të dy rastet bëhet fjalë për krim. Pa dyshim se njëra prej të dyjave ka të bëjë me një shkallë krejtësisht tjetër. Por ky fakt nuk duhet të jetë një arsye për të mos dënuar tjetrin. 

“Natyrisht se ka krime më të rënda dhe krime më pak të rënda. Ka krime që kanë një dimension, sikur dimensionet e krimeve naziste, të cilat ishin krime sistematike dhe të strukturuara.”

ALBINFO.CH
Po, por gjithashtu nuk duhen relativizuar...

DICK MARTY                                                    

Po jo, në asnjë mënyrë! O Zot jo! U përpoqa ta them. Një krim nuk mund të kompensojë tjetrin. Natyrisht se ka krime më të rënda dhe krime më pak të rënda. Ka krime që kanë një dimension, sikur dimensionet e krimeve naziste, të cilët ishin krime sistematike dhe të strukturuara.

ALBINFO.CH
Kështu ka ndodhur edhe në Kosovë gjatë 1998-99. 

DICK MARTY

Po, por mendoj se kam folur për një politikë të tmerrshme dhe për një çmenduri kriminale në lidhje me Millosheviçin. Kam përdorur mbiemrat më të ashpër që mund të përdorën në gjuhën frënge. Janë mbiemra që nuk mund t'i gjeni në asnjë vend tjetër të raportit. Përsëri, edhe këtu, këto pjesë të raportit nuk janë përmendur.

ALBINFO.CH

Por këto reagime kanë prekur edhe komunitetin kosovar apo zvicerano-kosovar që  është i madh në Zvicër. 

DICK MARTY

Mendoj se shumë nga këta kosovarë më njohin. Ata e dinë se, për shembull, unë jam angazhuar shumë kundër iniciativës fatkeqe për ndalimin e minareve në Zvicër. Ata e dinë se unë jam angazhuar personalisht dhe në mënyrë të fuqishme kundër politikës anti-terroriste e cila godiste vetëm myslimanët. Kjo është fakt sepse politika amerikane dërgon në Guantanamo vetëm myslimanët. E dinë se jam shumë i shqetësuar për këto lëvizje anti-islamike. Kosovarët që jetojnë në Zvicër dhe që përcjellin pak aktualitetin janë të vetëdijshëm.

Pra ata e dinë se unë nuk kam asnjë paragjykim kundër kulturës myslimane. Përkundrazi, jam angazhuar, kam marrë pjesë në debate, kam shkruar artikuj, kam dhënë kontributin tim për një libër i cili dënonte lëvizjet anti-myslimane, të cilat sipas mendimit tim, janë shumë të rrezikshme.

ALBINFO.CH

Por në rastin e minareve, nuk ka pasur reagime nga kosovarët, ndërsa pas daljes së raportit tuaj, janë ngritur zërat e zëdhënësve kryesorë të komunitetit të cilët janë mjaft të respektuar si dhe të angazhuar në jetën politike zvicerane...


DICK MARTY

Ju e dini zotëri se emocioni është këshilltari më i keq. E kuptoj këtë emocion. Jam i bindur se pasi që emocioni të ketë rënë, arsyeja do të mbizotërojë. Atëherë, çështja e raportit tim do të kuptohet më mirë.  Projekt-rezoluta që kam prezantuar është pranuar unanimisht nga Komisioni për çështje ligjore dhe të drejtat e njeriut.

Ka pasur disa abstenime. Disa persona kanë thënë se nuk kanë pasur mundësi të njiheshin me raportin. Mirëpo, nuk ka pasur asnjë votë kundër, kurse bëhet fjalë për specialistë të të Drejtave të Njeriut. Kjo do të thotë diçka, prej momentit kur një raport i tillë nuk merr asnjë votë kundërshtimi nga një komision i kalitur me analiza të këtyre problemeve dhe që konfrontohet prej vitesh me këso lloj problemesh. Kjo po ashtu nuk është përmendur në shtyp.

Se çfarë do të thotë Asambleja e Këshillit të Evropës, nuk e di, sepse natyrisht, janë organizuar lëvizje, mirëpo, mendoj se komisioni ka mundur ta gjykojë në mënyrë objektive dhe të sinqertë këtë raport. 

ALBINFO.CH

Mirëpo, mbështetja që thoni se e keni gëzuar në diasporën shqiptare në Zvicër bie në kundërshtim me atë që ne kemi mundur të kuptojmë…


DICK MARTY

Nuk flas për mbështetje, mirëpo ata mua më njohin, dhe do të duhej të dinë se së paku mundohem të jem intelektualisht i ndershëm dhe që angazhohem gjithmonë kundër çdo lloj padrejtësie.

ALBINFO.CH

A ka raporti juaj pasoja në procesin e njohjes ndërkombëtare të Kosovës nga pjesa tjetër e Bashkësisë ndërkombëtare ?

DICK MARTY

Nuk e di. Nuk mendoj sepse ky proces do të ishte kryer deri më tani. Jam i mendimit se nëse ka pasur pengesa më herët, ky raport nuk ka ndikim në pengesat në fjalë sepse ato ekzistonin më herët. Ka vende të Bashkimit Evropian që ende nuk e kanë njohur Kosovën dhe raporti nuk do të ndryshojë ndonjë gjë. Mirëpo, ajo për të cilën jam i bindur, se po ta kishim përgatitur më mirë pavarësinë, jam i sigurt se Kosova do të ishte sot anëtare e Këshillit të Evropës si dhe e institucioneve ndërkombëtare. Kjo është kritika ime kryesore dhe mbi këtë pikë jam i keqkuptuar.

ALBINFO.CH

Po, mirëpo pozicioni i Beogradit në këtë plan ishte i palëvizshëm… 

DICK MARTY

Po, mirëpo, edhe pozicioni i Beogradit ka ndryshuar. Nëse Bashkimi Evropian do t`i luante më mirë kartat e tij dhe nëse nuk do ta kishim dëgjuar vetëm Washingtonin, mendoj se do të kishim arritur te pavarësia, e cila do të ishte sot me pak e kontestuar. Unë nuk kam asgjë kundër pavarësisë. Nuk i kam kërkuar asnjëherë Zvicrës t`i ndërpresë marrëdhëniet me Kosovën. Përkundrazi. E di se Ambasadori i Kosovës në Zvicër është prononcuar kundër raportit, e kryen punën e tij, mirëpo unë kam shumë vlerësim për të si dhe punën e tij.

Mundohem të mos bëhem pre e emocioneve të mia dhe kuptoj se njerëzit janë ende nën ndikimin e emocioneve si dhe se mund të thonë gjëra pak a shumë të papranueshme. Sikur disa krahasime që janë bërë me vrasësit nazistë. Por mendoj se me kalimin e kohës disa gjëra do të korrigjohen. 

“Preambula nuk është shkruar nga autori i raportit.”

ALBINFO.CH

Kam lexuar në Washington Post më 8 janar. Bashkautori i librit të Karla del Ponte thoshte se ështe e nevojshme që të jepen dëshmi, dhe nëse  ato dorëzohen, të bëhen në kushte optimale të sigurisë dhe të mbrojtjes së dëshmitarëve. Mirëpo, në të njëjtën kohë, ky autor apelon që Këshilli i Evropës të mos instrumentalizohet nga Rusia dhe Serbia me qëllim të delegjitimimit të Kosovës.
A keni frikë nga ky skenar ku kjo çështje mund të instrumentalizohet? 

DICK MARTY

Jo! Jo. Në rezolutë ka diçka për Serbinë dhe që u kërkon serbëve që të lëvizin për të arrestuar dy kriminelët e luftës të cilët akoma nuk i janë përgjigjur thirrjes së Tribunalit të Hagës.

Sa i përket shumicës së  Këshillit të Evropës, unë nuk shoh asnjë rrezik në këtë drejtim. Është e vërtetë se ka grupe nacionaliste serbe të cilët përpiqen të shfrytëzojnë këtë raport. Por çfarë duhet bërë kundër kësaj. Nuk është puna e Këshillit.

Në lidhje me gjuhën e përdorur për ta cekur Kosovën, nuk është zgjedhje e imja.  Këto janë udhëzime të rrepta, të diktuara nga Këshilli i Evropës. Vendet që nuk janë anëtarë dhe të cilat nuk janë as anëtarë të OKB-së emërtohen në mënyrë të caktuar.

Sikur emërtimi, i cili më duket qesharak: “ish-Republika Jugosllave Federale e Maqedonisë etj”. është fjalë për një gjuhë që na imponohet. Përveç kësaj, është një pjesë që nuk e kam shkruar unë.
Preambula nuk është shkruar nga autori i raportit.

 

“Marrëdhëniet mes mafies kosovare dhe serbe funksionojnë më mirë se raportet mes qeverive”

ALBINFO.CH

Nëse supozojmë se një hetim ndërkombëtar të këtë sukses me bashkëpunimin e të gjitha palëve në mënyrë që e vërteta të dalë në dritë...

DICK MARTY

Ajo që mbetet thelbësore është që të jemi në gjendje t`i japim garancitë e duhura dëshmitarit. Gjë që deri më tani asnjë instancë nuk është në gjendje për ta bërë.

ALBINFO.CH

Po, por duke supozuar se hetimi përfundon, dhe që rezultatet e hetimeve çojnë, ndoshta, në vërtetimin e trafikimit të organeve nga grupet kriminale që janë në shumicën e rasteve ndër-kufitare, ndër-etnike. 

DICK MARTY

Unë ju them se marrëdhëniet mes mafies kosovare dhe serbe funksionojnë më mirë se raportet mes qeverive. Por, mafiet punojnë kudo, nuk ka ekskluzivitet në rajon.  Fatkeqësisht, sot bashkëpunimi në mes të kriminelëve funksionon më mirë se në mes të institucioneve shtetërore.
Është e qartë se trafiku i organeve funksionon në kuadër të një kriminaliteti ndërkombëtar me njerëz me prejardhje të ndryshme. Ju rikujtoj se unë flas vetëm për një grusht rastesh.

ALBINFO.CH

Mirëpo, imazhi është prekur rëndë. A mund të ngrihemi përsëri në këmbë pas akuzave të tilla?


DICK MARTY

Dëgjoni, mendoj se të gjithë e dimë se Kosova nuk është kjo. Mendoj se Kosova ka një perceptim të gabuar. Ne e dimë se në Zvicër kemi me dhjetëra mijë kosovarë të cilët punojnë dhe kontribuojnë në mirëqenien tonë dhe të cilët kanë familje. Fëmijët e mi kanë pasur shokë kosovarë në shkollë. Ne i dimë të gjitha këto. Mendoj se është një perceptim i gabuar kur kosovarët besojnë se ne do t’i identifikojmë ata apo Kosovën me kriminalitetin. Jo.

Edhe një herë, raporti flet për një afërsi shqetësuese të disa qarqeve politike me krimin e organizuar. Nuk mund të pretendojmë se nuk e kemi pas ditur.

ALBINFO.CH

Ka personalitete zvicerane që ju njohin dhe që pretendojnë se ju po i mbani letrat për në fund të lojës. Sipas tyre, ju keni elemente tjera që ende nuk i keni hapur, ndërsa disa të tjerë thonë su ju luani lojën e pokerit. A keni elemente tjera për këtë aferë, apo dokumente që nuk i keni bërë publike akoma ?


DICK MARTY

Unë nuk di të luaj poker. Nuk kam luajtur kurrë në jetën time. Nuk kam luajtur kurrë asnjë frang të vetëm  në makina bixhozi. Është një gjë që nuk më përket prandaj nuk e di nëse personat e përmendur më njohin në të vërtetë. Jam më tepër spontan se sa një oportunist.

Çfarë më intereson mua është e vërteta dhe drejtësia, edhe nëse kjo tingëllon pak tepër madhështore.  Disa kolegë të mi, gjatë kësaj kohe, merren me biznes  dhe janë lobistë për kompani të mëdha ku fitojnë shumë të holla.
A mendoni  se angazhimi im për Çeçeninë, Afrikën  dhe për këtë çështje  më sjell diçka në aspektin material? Jo, po e bëjmë këtë, sepse besojmë se mund të sjellim një kontribut.

Prandaj,  pranoj të gjitha kritikat, përveç asaj të pandershmërisë intelektuale.  Besoj se karriera ime dyzet vjeçare e dëshmon. Edhe pse historia nuk përsëritet kurrë plotësisht, polemika e tanishme më kujton atë të raportit tim mbi burgjet e CIA-së. Edhe aty kam pas denoncuar një politikan polak.

ALBINFO.CH

Ju kanë trajtuar si një anti-amerikan në veçanti.

DICK MARTY

Po, ndërsa unë kam një vëlla që ka shtetësinë amerikane dhe kam nipër të cilët janë amerikanë.
Pastaj, kam marrë dy çmime në Amerikë.
Jo!  Mund të ju them se jam në dashuri të së vërtetës dhe e vërteta është shpesh  shqetësuese.

ALBINFO.CH

Do të thotë se nuk ka asnjë prapavijë politike mbrapa raportit tuaj? 

DICK MARTY

Jo ! Nuk jam instrument i askujt. Më kanë kritikuar, dhe me të drejtë, se jam më shumë vetjak. Jam një anëtar i keq i partisë, sepse në qoftë se nuk pajtohem me partinë time unë nuk i jap votën time.
Unë votoj sipas mendimit tim, dhe të gjithë mund ta dëshmojnë këtë. Kështu që nuk jam instrument i askujt.

Edhe një herë, nuk kam absolutisht asgjë përveç  simpatisë dhe mirëkuptimit për kosovarët.  Në vitin 1999, kam shkuar enkas për të vizituar kampet e refugjatëve në Shqipëri, dhe isha aq i pikëlluar sa që i kisha sytë me lot.

Pasi u ktheva, shkruajta një artikull mbi çfarë kisha parë. Ajo që më ka prekur ishte mikpritja e jashtëzakonshme e popullit shqiptar të cilët ishin të varfër dhe mbanin në shtëpitë e tyre kushërinjtë e tyre kosovarë, për shkak se nuk kishte mjaft vende në kampe.   

Besoj se e kam shkruar një fjalë mbi faktin se kisha parë me sytë e mi se çfarë kishte ndodhur. Kush e ka  përmendur këtë? Askush.

ALBINFO.CH

Sidoqoftë, ju falënderoj për këtë intervistë.

  

  Raporti integral i Dick Marty-t : këtu

Dërgo shkrimin - Printo - Shtoni komentin tuaj

Lexoni poashtu në kategorinë e njejtë

• - Të martën Marty e prezanton raportin
• - Memeti-Devaja mohon se do ta mbështesë raportin e Martyt
• - Kërkohet arrestimi i gjashtë gardistëve
• - Ka rënë edhe viktima e katërt?
• - Shkon në tre numri i të vdekurve në Tiranë
• - Përshkallëzohen protestat në Tiranë, raportohet edhe për të vdekur
• - Rriten numri i punëkërkuesve në Kosovë
• - Gjykata në Beograd dënon nëntë shqiptarë të Preshevës me 101 vjet burg
• - Për Thaçin, Rugova ishte njëri ndër figurat më të rëndësishme të shekullit XX
• - Mimoza Kusari-Lila, femra më e votuar në zgjedhjet e fundit

MORALI ISLAM: BURIMI I PAQES DHE I SIGURISË

Një pjesë e atyre që pretendojnë se bëjnë diçka në emër të fesë, në të vërtetë mund ta kenë keqkuptuar atë fe dhe për pasojë ta kenë zbatuar atë në mënyrë të gabuar. Për këtë arsye, do të ishte e pasaktë që të krijohen ide rreth fesë, duke marrë si shembull veprat e këtyre njerëzve. Mënyra më e mirë për ta kuptuar një fe, është studimi i burimit të saj hyjnor.

Burimi hyjnor i Islamit është Kurani që mbështet konceptet e moralit, dashurisë, mëshirës, përkushtimit, sakrificës, tolerancës dhe paqes. Një musliman që i zbaton siç duhet këto parime në jetën e tij, është një njeri i sjellshëm, i thjeshtë, i drejtë, i besueshëm dhe me të cilin është e lehtë të krijohen marrëdhënie të mira. Ai përhap dashuri, respekt, harmoni dhe kënaqësi te të gjithë ata që jetojnë pranë tij.


Islami Eshte Feja e Paqes

Terroristët synojnë të krijojnë një botë dhune, mosmarrëveshjeje, kaosi dhe frike.

Terrori, në kuptimin e tij më të gjerë, është dhunë me qëllime politike e ushtruar kundër objektivave joushtarake. E thënë ndryshe, shenjestra e terrorit janë në tërësi civilët e pafajshëm, i vetmi krim i të cilëve është që ata në sytë e terroristëve, përfaqësojnë "krahun tjetër".

Për këtë arsye, terror do të thotë që njerëzit e pafajshëm t'i nënshtrohen dhunës dhe kjo përbën një akt të zhveshur nga çdo justifikim moral. Kjo, njëlloj si në rastet e vrasjeve të kryera nga Stalini apo Hitleri, përbën një krim kundër njerëzimit.

Një shoqëri, në të cilën respektohen vlerat morale islame, është një shoqëri që e karakterizon paqja, falja, dashuria, dhembshuria, mbështetja reciproke dhe gëzimi.

Kurani është një Libër i shpallur për njerëzit si një udhëzues në rrugën e vërtetë. Në këtë libër, Zoti urdhëron njeriun që të përvetësojë sjellje e moral të mirë. Ky moral është i mbështetur në koncepte si dashuria, dhembshuria, toleranca dhe mëshira. Fjala "Islam", rrjedh nga një fjalë arabe me rrënjë të njëjtë me fjalën "paqe". Islami është një fe që i është shpallur njerëzimit me qëllimin e dhurimit të një jete paqësore, nëpërmjet së cilës të pasqyrohet në tokë, mëshira dhe bamirësia e pafund e Zotit. Zoti i urdhëron të gjithë njerëzit në moralin islam, nëpërmjet të cilit mëshira, bamirësia, paqja dhe toleranca mund të bëhen pjesë e jetës në të gjithë botën. Në suren "Bekare", vargu 208, Zoti u drejtohet besimtarëve si vijon:

"O ju që besuat, hyni tërësisht në Islam (paqe)! Mos ndiqni gjurmët e djallit! Ai është, pa dyshim, armiku juaj i hapur."

Sikurse qartësohet në këtë varg, siguria mund të vendoset vetëm përmes "hyrjes në Islam", d.m.th. përmes të jetuarit me vlerat e Kuranit. Vlerat e Kuranit i bëjnë muslimanët të përgjegjshëm për t'i trajtuar të gjithë njerëzit, muslimanë apo jo, me mirësjellje e drejtësi, për të mbrojtur nevojtarët dhe të pafajshmit dhe "për të parandaluar përhapjen e mizorisë". Mizoria përfshin të gjitha format e anarkisë dhe terrorit që godasin sigurinë, qetësinë dhe paqen, sikurse thuhet në vargun kuranor, "Zoti nuk e do çrregullimin". (Kurani 2:205)

Vrasja e një njeriu pa të drejtë është një nga shembujt më të dukshëm të mizorisë. Zoti përsërit në Kuran një urdhëresë që Ai më parë ua kishte shpallur Hebrejve në "Dhjatën e Vjetër":

"...nëse dikush vret një njeri, që nuk ka vrarë askënd apo nuk ka bërë ndonjë çrregullim në tokë, është njëlloj sikur ka vrarë mbarë njerëzimin. Nëse dikush i shpëton jetën një njeriu, është sikur t'i ketë dhuruar jetë mbarë njerëzimit..." (Kurani 5:32)

Sikurse thotë vargu, dikush që vret një njeri të vetëm, ndërkohë që ky i fundit nuk ka vrarë e dëmtuar askënd, kryen një krim që është i njëllojtë me vrasjen e të gjithë njerëzimit.

Në këto kushte, është mëse e dukshme se ç'mëkate të mëdha janë vrasjet dhe masakrat e njerëzve të pafajshëm. Zoti na bën të ditur në vargun e mëposhtëm kuranor se si do të dënohet kjo fytyrë mizore e terrorizmit në jetën e ardhshme:

"... ata që sillen mizorisht me njerëzit dhe i tejkalojnë kufijtë pa të drejtë. Njerëz të tillë do të vuajnë një dënim të dhimbshëm." (Kurani 42:42)

E gjithë kjo tregon se organizimi i akteve të terrorit kundër njerëzve të pafajshëm është në kundërshtim të plotë me Islamin dhe asnjë musliman nuk duhet të kryejë kurrë krime të tilla. Përkundrazi, muslimanët kanë përgjegjësi për pengimin e këtyre njerëzve, duke ndalur "mizorinë në tokë" dhe duke sjellë paqe e siguri për të gjithë njerëzit e botës. Islami jo vetëm që nuk mund të pajtohet kurrësesi me terrorin, por ai duhet të shihet si zgjidhja dhe rruga për parandalimin e terrorit..


Zoti E Ka Denuar Ligesine

Zoti u ka urdhëruar njerëzve që t'i largohen çdo të keqeje. Shtypja, mizoria, vrasja dhe gjakderdhja janë të gjitha të ndaluara. Ai i përshkruan ata që nuk i binden kësaj urdhërese si "ndjekës të gjurmëve të djallit" dhe i akuzon si mbajtës të një qëndrimi që është përshkruar qartë si i mëkatshëm në Kuran. Në disa nga vargjet e shumta kuranore mbi këtë çështje lexojmë:

"Por përsa u përket atyre që pas betimit, e shkelin besën e dhënë ndaj Allahut, ndajnë atë që Zoti ka urdhëruar të jetë e bashkuar dhe përhapin çrregullim në tokë, mallkimi do të jetë mbi ta. Ata do të kenë një fund të tmerrshëm." (Kurani 13:25)

Në pamje të parë, ka shumë arsye për aktet e terrorit, të cilat kanë marrë deri tani ndoshta qindra-mijëra jetë. Ata që i kryejnë akte të tilla, ndjekin një rrugë që është e huaj për fenë.

"Hani e pini nga begatitë që ju ka dhënë Zoti dhe mos përhapni çrregullim dhe prishje në tokë!" (Kurani 2:60)

"Mos përhapni çrregullim në tokë, pasi ajo të jetë bërë e begatë dhe drejtojuni Atij me frikë e dëshirë! Mëshira e Zotit është pranë atyre që kryejnë vepra të mira." (Kurani 7:56)

Ata që mendojnë se do të kenë sukses, duke shkaktuar shtypje, duke përhapur ligësi e përmbysje të mëdha dhe duke vrarë njerëz, bëjnë një gabim shumë të rëndë. Zoti i ka ndaluar të gjitha aktet e ligësisë, përfshirë terrorizmin dhe dhunën, i ka dënuar ata që përfshihen në veprime të tilla dhe është shprehur në një nga vargjet e Kuranit kështu: "Zoti nuk i drejton veprat e atyre që shkaktojnë çrregullim." (Kurani 10:81)

Megjithatë, në kohën e sotme aktet e terrorizmit, gjenocidit dhe masakrave ndodhin kudo në botë. Njerëz të pafajshëm vriten barbarisht dhe vendet ku nxitet urrejtja mes grupimeve të ndryshme shoqërore për arsye tërësisht artificiale, zhyten në gjakderdhje. Këto tmerre në vendet me histori, kultura e struktura shoqërore të ndryshme, mund të kenë shkaqe dhe burime nga më të çuditshmet. Sidoqoftë, është e dukshme se shkaku themelor është largimi nga morali i mbështetur në dashuri, respekt e tolerancë, për të cilin ka urdhëruar Zoti në Kuran. Si pasojë e mungesës së fesë, lindin grupime shoqërore që nuk njohin frikë ndaj Zotit dhe që besojnë se nuk do të japin ndonjëherë llogari për veprat e veta. Përderisa besojnë se nuk kanë kujt t'i japin llogari për asgjë, ata e kanë të lehtë të priren për të vepruar pa mëshirë, moral dhe ndërgjegje.

Ekzistenca e hipokritëve që shfaqen në shoqëri në emër të Zotit dhe të fesë, por që në të vërtetë, organizohen për të kryer ligësi, dënohet nga Zoti siç tregohet në Kuran. Një varg kuranor flet për një grup prej nëntë vetësh që planifikuan të vrasin një nga profetët, duke u betuar në emër të Zotit:

Në qytet gjendej një bandë prej nëntë burrash që shkaktonin çrregullim në vend dhe nuk vendosnin drejtësi. Ata thanë: "Le të betohemi së bashku për Zotin se do të vërsulemi ndaj tij dhe familjes së tij natën dhe do t'u themi më pas, mbrojtësve të tij se ne nuk ishim fare dëshmitarë në zhdukjen e familjes së tij e për këtë po themi të vërtetën." Ata përgatitën një plan dhe Ne përgatitëm, gjithashtu një plan, për të cilin ata nuk kishin dijeni. (Kurani 27:48-50)

Ky ajet kuranor flet për disa njerëz jobesimtarë, të cilët betohen në emër të Zotit për të përforcuar veprat e tyre, mirëpo kjo nuk do të thotë se Zoti i miraton veprat e tyre. Në të njëjtën mënyrë, edhe disa muslimanë mund të pretendojnë se gjithçka që ata bëjnë është në përputhje me fenë, mirëpo ka mundësi që ajo ç'ka bëjnë të jetë tërësisht në kundërshtim me Vullnetin e Zotit dhe moralin e fesë. E vërteta e çështjes duhet parë në veprat e tyre. Nëse këto vepra synojnë të "shkaktojnë çrregullim dhe të mos vendosin drejtësinë", sikurse shpallet në vargun e Kuranit, atëherë duhet të jemi të sigurtë se njerëz të tillë nuk mund të jenë kurrë besimtarë të vërtetë dhe qëllimi i tyre nuk është shërbimi i fesë.

Për dikë që i druhet Zotit dhe që ka kuptuar moralin e Islamit, është e pamundur të mbështesë dhunën apo ligësinë, apo të marrë pjesë në veprime që lidhen me to. Për këtë arsye, Islami është zgjidhja e vërtetë për problemin e terrorizmit. Kur bëhet i qartë morali sublim i Kuranit, është e pamundur për njerëzit që ta lidhin Islamin e vërtetë me ata që mbështesin apo bashkohen me grupet që synojnë padrejtësisht luftë dhe kaos. Zoti në Kuran është shprehur qartë për ndalimin e ligësisë:

"Kur kthen krahët, nxiton të shkaktojë çrregullim mbi dhé, të rrënojë të mbjellat dhe gjënë e gjallë. Por Allahu nuk e do çrregullimin. Kur këshillohet që t'i frikësohet Zotit, atë e pushton një kryelartësi e mëkatshme..." (Kurani 2:205-206)

Përgjegjësia e Besimtarëve

Ata që nuk janë të interesuar për ngjarjet që ndodhin rreth tij përderisa ato nuk ndikojnë drejtpërdrejt në jetën e tyre, janë të zhveshur nga largpamësia për të mbështetur bujarinë, vëllazërimin, miqësinë, ndershmërinë dhe shërbimin që feja u kërkon njerëzve të ofrojnë. Gjatë jetës së tyre, këta njerëz përpiqen të kënaqin egot e veta duke i shpërdoruar në mënyrë të rëndomtë mjetet e tyre, pa pasur aspak kujdes për kërcënimet që i kanosen njerëzimit. Sidoqoftë, në Kuran, Zoti lëvdon moralin e atyre që përpiqen me mish e me shpirt për të sjellë mirësi në vendin ku jetojnë dhe janë të interesuar për ngjarjet që ndodhin rreth tyre. Në një varg nga Kurani, na jepet një shembull metaforik për ata që nuk ofrojnë asnjë të mirë për të tjerët dhe për ata që veprojnë gjithmonë në rrugën e mirësisë dhe drejtësisë:

"Zoti sjell një tjetër shembull: nëse ndër dy njerëz, njëri prej të cilëve është memec, i paaftë të bëjë asgjë dhe vetë ai është barrë për kujdestarin e tij, sepse ngado që të drejtojë, ai nuk sjell asnjë dobi. A është ai i barabartë me dikë tjetër që këshillon për drejtësi dhe ndjek udhën e drejtë?" (Kurani 16:76)

Është e qartë se ata që ndjekin "udhën e drejtë", janë ata që i qëndrojnë me përkushtim fesë së tyre, që i druhen Zotit, që tregojnë respekt të madh për vlerat shpirtërore dhe që janë të mbushur me zell e dëshirë për t'u shërbyer njerëzve. Në përgjithësi, njerëz të tillë janë ata që i shërbejnë njerëzimit dhe sjellin përfitime të mëdha për shoqërinë. Për këtë arsye, është shumë e rëndësishme për njerëzit që të mësojnë rreth fesë së vërtetë dhe të jetojnë sipas moralit të kërkuar nga shpallja e fundit hyjnore, Kurani.

Ata, të cilët nëse ne u japim pushtet në tokë, vijojnë faljet e rregullta ditore, japin zekatin, këshillojnë për të mirë e ndalojnë të keqen. Përfundimi i të gjitha çështjeve është te Zoti. (Kurani 22:41)

Siç mund të shihet nga vargjet e mësipërme, është jashtë çdo mundësie që dikush që i beson me të vërtetë Zotit, të mund të bëjë një sy qorr qoftë edhe përballë një veprimi që mund t'i shkaktojë dëmin më të vogël njerëzimit. Kurse dikush që nuk beson në Zotin dhe në jetën e pasosur, mund të kryejë lehtësisht çdo lloj të keqeje, përderisa mendon se nuk do t'i duhet t'i japë llogari askujt për veprat e veta.

Ata që kërcënojnë jetën e civilëve dhe veçanërisht të fëmijëve, duhet të pyesin vetveten: Çfarë krimi kryen këta fëmijë? A është kryerja e akteve mizore ndaj njerëzve të pafajshëm diçka që do të kalojë pa u marrë në llogari?

Gjëja e parë që duhet bërë për ta shpëtuar botën nga murtaja e terrorizmit është përdorimi i arsimit për të fshirë të gjitha ato besime a bestytni që deri tani, janë shitur në emër të fesë, por që në të vërtetë, nuk kanë të bëjnë aspak me fenë, si dhe të edukohen njerëzit me moralin e vërtetë kuranor dhe me frikën ndaj Zotit.


Zoti na Urdhëron të Kryejmë Vepra të Mira

Në mësimet morale të Islamit, çështjet më të rëndësishme janë dashuria, mëshira, mbështetja e ndërsjellë, vetëflijimi, toleranca dhe falja. Në një shoqëri, ku morali jetohet siç duhet, është e pamundur të gjenden baza për dhunën dhe konfliktin.
Muslimani duhet të jetë një njeri që pajtohet me urdhëresat e Zotit dhe përpiqet me shumë kujdes për të jetuar sipas moralit kuranor, paqes dhe harmonisë. Kurani shprehet:

"...Punoni punë të mira... mos kërkoni të shkaktoni mizori në tokë! Zoti nuk i do mizorët." (Kurani 28:77)

Dikush që pranon Besimin Islam, dëshiron të arrijë kënaqësinë dhe dashurinë e Zotit. Atij i duhet të bëjë përpjekje të mëdha për ta arritur këtë, si dhe për të mishëruar moralin e pranueshëm te Zoti, ndërkohë që jeton ende në këtë botë. Shfaqjet më të qarta të moralit janë mëshira, dhembshuria, drejtësia, ndershmëria, falja, përkushtimi, sakrifica dhe durimi. Besimtarit i takon të sillet mirë ndaj njerëzve, të përpiqet të kryejë vepra të mira dhe të rrezatojë mirësi. Në vargjet e tij kuranore, Zoti thotë:

"Tregohuni të mirë ndaj prindërve, ndaj të afërmëve, ndaj jetimëve, ndaj të mjerëve, ndaj fqinjëve tuaj të afërm e të largët, ndaj miqve, ndaj udhëtarëve dhe ndaj skllevërve tuaj! Zoti nuk e do atë që është mburracak e mendjemadh." (Kurani 4:36)

"... Bashkëpunoni me njëri-tjetrin në bamirësi e mëshirë dhe jo në gjynahe e armiqësi..!" (Kurani 5:2)

Sikurse bëjnë të qartë këto vargje nga Kurani, Zoti dëshiron që besimtarët të sillen mirë ndaj njerëzve, të bashkëpunojnë me njëri-tjetrin kur është fjala për mirësi dhe të shmangin ligësinë. Në suren "En'am", vargu 160, Zoti premton se "kushdo që bën një vepër të mirë, do të shpërblehet me dhjetëfishin e saj, ndërsa ata që do të kryejnë një vepër të keqe do të shpaguhen me të njëjtën vlerë dhe atyre nuk do t'u bëhet padrejtësi."

Në Librin e Tij, Zoti e përshkruan Vetveten si Njohësi "i të fshehtave të zemrave" dhe i urdhëron njerëzit që "të shmangin çdo të keqe." Për këtë arsye, është e qartë se një musliman që do të thotë "një njeri që i vetëdorëzohet Zotit", duhet të bëjë ç'të jetë e mundur për të luftuar terrorizmin.

Një musliman nuk mund të qëndrojë indiferent për atë çka ndodh rreth tij dhe nuk mund të pranojë kurrë mentalitetin se asgjë nuk ka rëndësi përderisa nuk i shkakton dëm atij, sepse ai i është nënshtruar Zotit, është përfaqësues i Tij dhe ambasador i së mirës. Prandaj edhe ai nuk mund të qëndrojë indiferent përballë mizorisë dhe terrorizmit. Në të vërtetë, muslimani është armiku më i madh i terrorizmit. Islami është kundër të gjitha formave të terrorizmit dhe përpiqet ta parandalojë atë qysh në nisje, me fjalë të tjera qysh në nivelin e ideve. Ai kërkon paqe mes njerëzve dhe sundimin e drejtësisë, si dhe urdhëron njerëzit që të shmangin mosmarrëveshjet, konfliktin dhe ligësinë.


Zoti na Urdhëron të Jemi të Drejtë

Drejtësia e vërtetë, e përshkruar në Kuran, udhëzon njeriun që të sillet me drejtësi, pa bërë dallime mes njerëzve, të mbrojë të drejtat njerëzore, të mos lejojë dhunën pavarësisht nga rrethanat, të qëndrojë në anën e të shtypurve kundër shtypësit dhe të ndihmojë të varfërit. Kjo drejtësi bën thirrje për të drejtat e të gjitha palëve që të mbrohen kur merret një vendim për një mosmarëveshje, duke vlerësuar të gjitha anët e një incidenti, duke lënë mënjanë të gjitha paragjykimet, duke qenë objektivë, të ndershëm, tolerantë, të mëshirshëm e të dhimbsur. Për shembull, dikush që nuk mund t'i çmojë ngjarjet në një mënyrë të moderuar dhe që mposhtet nga emocionet dhe ndjenjat, nuk do të arrijë në vendime të sakta dhe do të mbetet nën ndikimin e ndjenjave. Ai që është i prirur nga drejtësia, duhet t'i lërë mënjanë të gjitha ndjenjat dhe këndvështrimet vetjake. Atij i duhet t'i trajtojë të gjitha palët me drejtësi kur ata kërkojnë ndihmë, të jetë në krah të së drejtës në çdo rrethanë dhe të mos i largohet rrugës së ndershmërisë dhe të së vërtetës. Çdo njeri duhet të mishërojë vlerat e Kuranit në shpirtin e tij në një mënyrë që ai të mund të jetë i aftë të vlerësojë interesat e palëve, përpara të tijave dhe të mbajë drejtësi edhe kur i preken interesat vetjake.

Zoti urdhëron kështu në surën "El-Maide", vargu 42: "...nëse gjykoni, bëjeni këtë me drejtësi mes tyre!" Në suren "En-Nisa", Zoti i urdhëron besimtarët të sillen me drejtësi edhe ndaj vetvetes:

"O ju që besuat! Tregohuni përkrahës të drejtësisë, dëshmoni vetëm për Zotin, qoftë edhe kundër vetvetes, prindërve apo të afërmve tuaj! Pavarësisht nëse pala tjetër janë të pasur apo të varfër, Zoti mundet të tregojë kujdes për ta. Mos ndiqni dëshirat tuaja personale dhe mos iu shmangni të vërtetës! Nëse dredhoni apo tërhiqeni, Zoti është i mirënjohur me atë që veproni." (Kurani 4:135)

Në Kuran, Zoti sjell një përshkrim të hollësishëm të drejtësisë dhe u bën të ditur besimtarëve për qëndrimin që ata duhet të mbajnë përballë ngjarjeve me të cilat përballen, si dhe për mënyrën se si duhet ta ushtrojnë drejtësinë. Një udhëzim i tillë përbën një mirësi dhe mëshirë të madhe për besimtarët. Për këtë arsye, ata që besojnë, kanë përgjegjësinë e të ushtruarit të drejtësisë pa bërë dallime, për të fituar aprovimin e Zotit dhe për t'i drejtuar jetët e tyre në paqe e siguri.

Drejtësia, për të cilën Zoti urdhëron në Kuran, është ajo drejtësi që kushtëzohet me ushtrimin e saj në mënyrë të barabartë për të gjithë njerëzit, pavarësisht nga gjuha, raca apo kombësia. Ende në ditët tona, ka në çdo anë të globit njerëz që u nënshtrohen trajtimeve mizore e të padrejta për shkak të ngjyrës së lëkurës apo racës.

Sidoqoftë, Zoti na bën të ditur në Kuran se qëllimi në krijimin e fiseve e popujve të ndryshëm, është "që ata ta njohin njëri-tjetrin". Kombet dhe popujt e ndryshëm duhet ta njohin njëri-tjetrin; kjo do të thotë, të mësojnë për kulturat e tyre të ndryshme, për gjuhët, traditat e veçoritë. Shkurt, njëri nga qëllimet e krijimit të racave e kombeve të ndryshëm, nuk është konflikti dhe lufta por pasuria kulturore. Një shumëllojshmëri e tillë është shprehje e bujarisë së Zotit në krijim. Fakti se dikush është më i gjatë se dikush tjetër apo se lëkura e tij është e bardhë apo e verdhë, nuk i siguron atij asnjë epërsi ndaj të tjerëve, ashtu sikurse nuk përbën edhe ndonjë arsye për t'u ndjerë i turpëruar. Çdo trajtë që gjendet në pamjen e jashtme të një njeriu, është një vepër e qëllimshme e Zotit, por për Zotin ndryshimet nuk kanë rëndësi përfundimtare. Një besimtar e di se ai arrin të sigurojë epërsi vetëm në sajë të frikës ndaj Zotit dhe forcës së besimit të tij tek Ai. Ky fakt është i lidhur me vargun e mëposhtëm kuranor:

"O njerëz! Ne ju krijuam prej një mashkulli e një femre dhe ju shndërruam në popuj e fise, në mënyrë që të njiheni me njëri-tjetrin. Më fisniku ndër ju tek Allahu është ai që është më i devotshëm. Zoti është i Gjithëditur, i Mirëinformuar." (Kurani 49:13)

Sikurse Zoti na bën të ditur në këtë varg, të kuptuarit e drejtësisë së rekomanduar prej Tij kërkon trajtim të barabartë, tolerant dhe të paqshëm për këdo, duke përjashtuar çdo diskriminim.

Urrejtja e ndjerë ndaj një bashkësie nuk i ndal besimtarët nga ushtrimi i drejtësisë

Njerëzit mund t'u shkaktojnë çdo lloj padrejtësie njerëzve të tjerë, ndaj të cilëve ushqejnë ndjenja armiqësie. Ata mund t'i akuzojnë këta njerëz për vepra që ata nuk i kanë kryer, ose mund të sjellin dëshmi të rreme kundër tyre, pavarësisht se e kanë të njohur pafajësinë e tyre. Duke llogaritur një armiqësi të tillë, njerëzit mund t'i nënshtrohen një shtypjeje të padurueshme. Disa njerëz mund të refuzojnë të dëshmojnë në favor të njerëzve, me të cilët kanë mosmarrëveshje dhe mund të fshehin provat, megjithëse mund ta dinë se ata janë të pafajshëm. Për më tepër, ata ndjejnë kënaqësi nga mjerimi i këtyre njerëzve, si dhe nga ballafaqimi i tyre me padrejtësinë dhe vuajtjen. Nga ana tjetër, shqetësimi më i madh për ta është vënia e drejtësisë dhe të provuarit e pafajësisë së njerëzve që nuk duan.

Për këto arsye, është shumë e vështirë që njerëzit në shoqëri të korruptuara, të kenë besim te njëri-tjetri. Njerëzit shqetësohen se mos bien viktimë e dikujt tjetër në çdo kohë. Pasi kanë humbur besimin e ndërsjellë, ata humbin gjithashtu edhe ndjenjat e tyre njerëzore si toleranca, dhembshuria, vëllazërimi e bashkëpunimi dhe fillojnë ta urrejnë njëri-tjetrin.

Sidoqoftë, ndjenjat që dikush mban në zemër ndaj një njeriu apo bashkësie, nuk duhet të ndikojnë në vendimet e besimtarit. Pavarësisht se sa imoral apo i keq mund të jetë një njeri, besimtari duhet të lerë mënjanë të gjitha ndjenjat, të marrë vendime të drejta dhe të rekomandojë më të mirën. Ndërgjegjja e tij e frymëzon gjithmonë të zbatojë urdhërat dhe këshillat hyjnore dhe të mos e braktisë kurrë mirësinë, sepse kjo është një urdhëresë që Zoti na jep në Kuran. Në suren "El-Maide" thuhet si më poshtë:

"O ju që besuat! Tregohuni të drejtë në gjykim, dëshmitarë të sinqertë për hir të Allahut! Mos lejoni që urrejtja ndaj një grupi njerëzish t'ju shtyjë të bëni padrejtësi ndaj tyre! Tregohuni të drejtë! Kjo është më pranë devotshmërisë. Kijeni frikë Allahun! Ai është i njohur me atë që veproni." (Kurani 5:8)

Sikurse thuhet në këtë varg, mbajtja e një qëndrimi të drejtë është ajo që plotëson më së miri frikën ndaj Zotit. Një njeri besimtar e di se do të arrijë kënaqësinë e Zotit vetëm nëse vepron me ndershmëri. Çdo njeri që vëren sjelljet e mira të dikujt, do të ketë besim tek ai, do ta ndjejë veten mirë në prani të tij dhe do të jetë i gatshëm t'i besojë çdo përgjegjësi e detyrë. Njerëz të tillë trajtohen me respekt edhe nga vetë armiqtë e tyre. Qëndrimi i tyre mundet që t'i shtyjë të tjerët edhe në besimin te Zoti.


Islami Mbron Lirinë e Mendimit

Islami është një fe që siguron dhe garanton liri të ideve, të mendimit dhe të jetës. Ai ka lëshuar urdhëresa për të penguar dhe ndaluar tensionin, konfliktet, shpifjet madje edhe mendimin negativ mes njerëzve. Në të njëjtën mënyrë e me të njëjtën vendosmëri që ai i është kundërvënë terrorizmit dhe të gjitha akteve të dhunës, ia ka ndaluar presionin ideologjik ndaj njerëzve:

"Nuk ka detyrim në fe. Rruga e drejtë dallohet qartë nga e gabuara." (Kurani 2:256)

"Prandaj këshilloji ata, sepse ti nuk je tjetër përveçse këshillues. Ti nuk je vënë për të kontrolluar ata." (Kurani 88:21-22)

Pavarësisht nga besimi fetar që mund të ketë dikush, qoftë ai çifut, i krishterë, budist apo hindu, Kurani u bën thirrje muslimanëve që të jenë tolerantë, falës dhe të sillen me drejtësi e në mënyrë njerëzore ndaj tyre.

Detyrimi i njerëzve për të besuar në një fe apo për të pranuar format e saj të besimit, është në kundërshtim të plotë me thelbin dhe shpirtin e Islamit. Sipas Islamit, besimi i vërtetë është i mundur vetëm nëpërmjet vullnetit dhe ndërgjegjes së lirë. Sigurisht që muslimanët mund të këshillojnë dhe nxisin njëri-tjetrin në cilësitë e moralit kuranor. Të gjithë besimtarët janë të obliguar t'u sqarojnë njerëzve këtë moral dhe t'u japin shpjegime në mënyrën më të sjellshme të mundshme. Ata duhet të tregojnë për bukuritë e fesë në dritën e vargut kuranor që thotë: "Fto në rrugën e Zotit tënd me urtësi e fjalë të mira..." (Kurani 6:125) Sidoqoftë, ata duhet të mbajnë parasysh edhe vargun: "...ti nuk je përgjegjës për udhëzimin e tyre, por është Zoti ai që udhëzon kë të dëshirojë." (Kurani 2:272)

Besimtarët nuk mund të përdorin kurrë dhunën dhe as ndonjë lloj presioni fizik apo psikologjik. Atyre nuk u lejohet as të përdorin epërsinë e mundshme materiale për të detyruar dikë në çështje të fesë. Kur ftesës së tyre në besim i jepet përgjigje negative, muslimanët duhet të përgjigjen në linjat e vargut kuranor që thotë: "Ju keni fenë tuaj, unë kam fenë time." (Kurani 109:6)

Në botën ku jetojmë, gjenden shoqëri që karakterizohen nga besime të ndryshme: të krishterë, çifutë, budistë, hindusë etj. Muslimanët që jetojnë në këtë botë, duhet të jenë tolerantë ndaj të gjitha besimeve dhe të sillen me drejtësi e humanizëm. Kjo përgjegjësi, me të cilën janë të ngarkuar besimtarët, vlen edhe për t'i ftuar njerëzit në bukurinë e fesë së Zotit me mjetet e paqes e tolerancës. Vendimi përfundimtar për t'i zbatuar apo jo këto vlera, për të besuar apo jo, qëndron në krahun tjetër. Imponimi ndaj dikujt për të besuar, apo përpjekja për t'i detyruar atij diçka, përbën shkelje të moralit kuranor. Në të vërtetë, Zoti në Kuran na sjell ndër mend sa më poshtë:

"Nëse Zoti yt do të kishte dëshiruar, të gjithë njerëzit në tokë do të kishin besuar. Mos vallë mendon se mund t'i detyrosh njerëzit të besojnë?" (Kurani 10:99)

"Ne e dimë më së miri se ç'të thonë ty ata, por ti nuk je shtrëngues për ta. Këshillo me anë të Kuranit këdo që i trembet paralajmërimit Tim!" (Kurani 50:45)

Në vitin 1492, çifutët që kundërshtuan të konvertoheshin, u përzunë nga Spanja prej mbretit Ferdinand dhe mbretëreshës Izabela (lart). Çifutët u mirëpritën në Perandorinë Osmane, e cila njihte drejtësinë dhe tolerancën islame.

Një shembull i shoqërisë, në të cilën njerëzit janë të detyruar të besojnë, është tërësisht në kundërshtim me Islamin. Besimi dhe lutjet duhet t'i drejtohen Zotit vetëm përmes vullnetit të lirë të individit. Nëse një sistem u imponon njerëzve besimin dhe adhurimin ndaj Zotit, atëherë njerëzit do të shndërrohen në praktikues të fesë vetëm për shkak të frikës ndaj këtij sistemi. Nga pikëpamja fetare, ajo që është e rëndësishme, është të jetuarit për kënaqësinë e Zotit në një mjedis ku ndërgjegjja e njerëzve është plotësisht e lirë.

Historia e Islamit është plot me praktika tolerante të udhëheqësve muslimanë, të cilët kanë respektuar të gjithë besimet dhe kanë ndërtuar me duart e tyre një liri të admirueshme fetare. Për shembull, Tomas Arnold, një misionar britanik, i ngarkuar me detyra shërbimi në qeverinë indiane, e përshkruan lirinë e nxitur nga Islami me këto fjalë:

"Ndërsa për ndonjë përpjekje të organizuar për të shtrënguar popullsitë jomuslimane që të pranojnë Islamin, apo për ndonjë përndjekje sistematike për shkak të besimit të krishterë, nuk dëgjojmë kurrë të bëhet fjalë. Nëse kalifët do të kishin zgjedhur të vepronin kështu, ata do ta kishin hedhur tej Krishtërimin nga tokat e tyre me të njëjtën lehtësi që Ferdinandi dhe Izabela hodhën tej Islamin nga Spanja, apo Luigji XIV penalizoi Protestantizmin në Francë, apo çifutët u mbajtën jashtë Anglisë për 350 vjet. Kishat lindore në Azi ishin tërësisht të shkëputura nga pjesa tjetër e bashkësisë së Krishtërimit dhe asnjëra prej tyre nuk mund të ngrinte gishtin në interes të vet, pasi ato konsideroheshin si bashkësi heretike. Në këtë mënyrë, edhe mbijetesa e thjeshtë e këtyre kishave deri në ditët tona, është një provë e fortë e qëndrimit përgjithësisht tolerant të qeverive muhamedane ndaj tyre."1

Zoti i urdhëron besimtarët të jenë të dhembshur dhe të mëshirshëm Morali islam përshkruhet në vargjet kuranore në këtë mënyrë:

"E të jesh ndër ata që besojnë dhe ftojnë njëri-tjetrin në qëndrueshmëri e bamirësi." (Kurani 90:17)

Siç e shohim në këtë varg, një nga tiparet më të rëndësishme të moralit, i cili do t'i udhëheqë besimtarët në shpëtim në Ditën e Gjykimit, qëndron në të qenit "një ndër ata që ftojnë njëri-tjetrin në bamirësi".

Burimi i vërtetë i bamirësisë është dashuria për Zotin. Kjo dashuri nxit, njëkohësisht edhe dashurinë për atë që Zoti ka krijuar. Kjo dashuri e fortë dhe afria që besimtari ndjen ndaj Zotit që e krijoi atë dhe gjithë njerëzimin, e nxit besimtarin në manifestimin e një morali të kënaqshëm, si ai që është urdhëruar në Kuran. Bamirësia e vërtetë lind kur ai jeton me këtë moral. Ky shembull morali, plot dashuri, mëshirë e shpirt vetëflijimi, përshkruhet në këto vargje:

"Ata ndër ju, që zotërojnë begati e pasuri të mjaftueshme, të mos betohen se nuk do t'u japin të afërmve të tyre dhe të varfërve, si dhe atyre që u shpërngulën për hir të Zotit! Përkundrazi, ata duhet të falin dhe të përkujdesen. A nuk do të dëshironit që Zoti t'ju falte juve? Zoti është Gjithëfalës, i Mëshirshëm." (Kurani 24:22)

"Ata që përgatitën vendin (Medinen) e jetonin në besim që më parë, i duan ata që u shpërngulën te ta dhe nuk ndjejnë zili në zemrat e tyre për atë që iu dha të shpërngulurve. Madje ata u japin përparësi atyre, edhe nëse janë në nevojë të madhe." (Kurani 59:9)

"... ata që kanë dhënë strehim e ndihmë, janë besimtarët e vërtetë. Atyre do t'u sigurohet falje dhe shpërblim plot bujari." (Kurani 8:74)

"Tregohuni të mirë ndaj prindërve, ndaj të afërmëve, ndaj jetimëve, ndaj të mjerëve, ndaj fqinjëve tuaj të afërm e të largët, ndaj miqve, ndaj udhëtarëve dhe ndaj skllevërve tuaj! Zoti nuk e do atë që është mburracak e mendjemadh." (Kurani 4:36)

"Lëmoshat janë për nevojtarët, për të varfërit, për ata që janë ngarkuar me grumbullimin e këtyre lëmoshave, për ata, zemrat e të cilëve duhen fituar, për lirimin e skllevërve, për ata që janë të ngarkuar me borxhe, për shpenzimet në rrugë të Zotit dhe për udhëtarët. Kjo përbën një detyrim nga Zoti. Zoti është i Gjithëditur, i Urtë." (Kurani 9:60)

Morali islam e sheh jetën të mbushur me paqe, mirëqenie, dashuri dhe hare për të gjithë njerëzit.

Vënia në jetë e këtij niveli të lartë morali që përshkruhet në Kuran dhe që u kërkohet besimtarëve, rrjedh nga dashuria e tyre e thellë për Zotin. Falë përkushtimit të tyre ndaj Tij, ata gjejnë strehë me shumë ëndje e dëshirë në moralin e shpallur prej Tij, në Kuran. Besimtarët nuk mundohen kurrë t'i bëjnë njerëzit që ta ndjejnë veten borxhlinj, sepse bamirësia që ata shfaqin dhe ndihma që u dhurojnë me bujari të tjerëve nuk kanë për synim qoftë edhe të marrjes së një falenderimi. Qëllimi i vërtetë është të fituarit e kënaqësisë së Zotit përmes moralit të treguar sepse besimtarët e dinë që në Ditën e Gjykimit do të thirren për të dhënë llogari për veprat e kryera. Në Kuran, Zoti ka shpallur shprehimisht se flakët e skëterrës do të jenë përfundimi i atyre që refuzojnë të jetojnë sipas moralit të Kuranit:

"Ç'ju solli ju në zjarr?" Ata thonë: "Ne nuk qemë ndër ata që faleshin dhe nuk i ushqenim të varfërit." (Kurani 74:42-44)

Ndërsa terrorizmi dëshiron një shoqëri ku të mbretërojnë dhuna, frika, ankthi dhe kaosi.

"Shtrëngojeni më pas, me zinxhirë shtatëdhjetë krah të gjatë, sepse ai nuk i besonte Zotit të Plotfuqishëm dhe nuk nxiste në të ushqyerit e të varfërve!" (Kurani 69:30-34)

"E ke parë atë që mohon fenë? Është ai që e përze me ashpërsi jetimin dhe nuk nxit në të ushqyerit e të varfërve." (Kurani 107:1-3)

"...as nuk nxisni në të ushqyerit e të varfërve." (Kurani 89:18)

Siç shohim në këto vargje, muslimani i përshkruar në Kuran zotëron një natyrë plot dashuri e dhembshuri. Asnjë njeri që gëzon një moral të tillë nuk mund të miratojë terrorizmin dhe veprat e dhunës ndaj njerëzve të pafajshëm. Karakteri i terroristëve është në kundërshtim të drejtpërdrejtë me moralin kuranor.

Morali islam i urdhëron muslimanët që të mbrojnë të drejtat e jetimëve dhe të njerëzve në varfëri e në nevojë, që të mbështesin njëri-tjetrin në mënyrë të ndërsjellë dhe të sillen me fisnikëri ndaj njëri-tjetrit.

Ndërsa një musliman i rritur me moralin e treguar në Kuran, sillet ndaj të gjithë njerëzve me dashurinë e kërkuar nga Islami, me respekt për të gjitha idetë, përpiqet gjithmonë që të sjellë harmoni aty ku ka mosmarrëveshje, të ulë tensionet, të përqafojë të gjitha palët dhe të tregojë sjellje të moderuar. Shoqëritë që do të kenë në gjirin e tyre të tillë njerëz, do të mund të bëhen pjesë e një qytetërimi më të zhvilluar dhe do të gëzojnë moral më të lartë shoqëror, harmoni dhe drejtësi.


Zoti ka Urdhëruar Falje dhe Tolerancë

Në shoqëritë ku ndiqet morali islam, kishat, xhamitë dhe sinagogat, bashkëjetojnë paqësisht. Kjo pamje e tri faltoreve në një institucion për të pastrehët tregon tolerancën, drejtësinë dhe përpjekjet për paqe që nxisin mësimet e moralit islam.

Koncepti i faljes dhe tolerancës, i përshkruar në Kuran me fjalët "bëni lëshime ndaj njerëzve" (Kurani 7:199), është një ndër parimet më themelore të Islamit.

Po t'i hedhim një sy historisë islame, mund të shihet qartë mënyra se si muslimanët e kanë zbatuar këtë tipar të rëndësishëm të moralit kuranor në jetën e shoqërisë. Siç do të vlerësojmë në faqet në vijim të këtij libri, muslimanët kanë sjellë gjithmonë një atmosferë lirie dhe tolerance kudo që kanë shkuar. Ata u kanë krijuar mundësinë njerëzve me fe, gjuhë dhe kultura plotësisht të ndryshme që të jetojnë së bashku në paqe dhe harmoni nën një çati të vetme. Njëra nga arsyet kryesore për ekzistencën shekullore të Perandorisë Osmane, e cila u shtri në një territor shumë të gjerë, ishte atmosfera e tolerancës dhe e mirëkuptimit që Islami sillte me vete. Popujt muslimanë që njiheshin për natyrën e tyre të dashur e tolerante ndër shekuj, kanë qenë gjithmonë ndër popujt më të drejtë. Brenda strukturave shumëkombëtare, të gjitha grupet etnike kanë qenë të lirë të jetojnë sipas besimeve dhe rregullave të veta.

Toleranca e vërtetë mund të sjellë vetëm paqe dhe mirëqenie në botë, nëse zbatohet sipas linjave të përshkruara në Kuran. Për këtë tërheq vëmendjen veçanërisht vargur kuranor që thotë: "Nuk mund të jenë të barabarta një vepër e mirë dhe një vepër e keqe. Largoje të keqen me diçka të mirë dhe ai, nga i cili të ndante armiqësia, do të bëhet për ty një mik i dashur." (Kurani 41:34)

Në vargjet e Kuranit, Zoti e përshkruan faljen si një cilësi të lartë dhe në një varg Ai na jep sihariqin se një sjellje e tillë do të shpërblehet: "Shpagimi për një veprim të keq është një tjetër i barazvlefshëm me të, por nëse dikush fal dhe pajtohet, do të ketë shpërblimin e tij te Allahu. Pa dyshim, Ai nuk i do, të padrejtët." (Kurani 42:40) Në një tjetër varg, Ai i përshkruan besimtarët si "ata që japin në kohë të mira e të vështira, që kontrollojnë zemërimin dhe falin njerëzit. Zoti i do bamirësit." (Kurani 3:134). Zoti ka shpallur në Kuran se të falësh dikë që të ka bërë padrejtësi, përbën një sjellje të virtytshme. Një varg kuranor, në lidhje me këtë temë, thotë:

"...E nuk do të reshtësh së zbuluari tradhëti ndër ta, duke përjashtuar vetëm pak prej tyre. Megjithatë, fali ata dhe harro! Allahu i do shpirtmëdhenjtë." (Kurani 5:13)

E gjithë kjo tregon se morali që Islami e këshillon njerëzimin, i sjell botës paqen, harmoninë dhe drejtësinë. "Terrorizmi", i cili është kaq shqetësues për botën sot, është vepër e njerëzve të paditur, të cilët janë veprojnë në kundërshtim me moralin kuranor. Për këta njerëz e grupe, zgjidhja është morali i vërtetë kuranor. Me fjalë të tjera, Islami dhe morali kuranor janë ilaçi për terrorizmin.
__________________

Terrorizmi dhe feja

Ashtu siç ka ndodhur edhe më parë me rastin e akteve të këtilla terroriste, edhe në rastin e tragjedisë së Nju-Jorkut dhe Uashingtonit, aktorët e mundshëm të atij akti të shëmtuar supozohej të ishin muslimanë apo thënë më saktë Osama bin Ladeni dhe organizata e tij e quajtur “El-Kaide” (baza). Mirëpo, kjo nuk ishte hera e parë kur një akt i këtillë t’u mvishej besimtarëve të një përkatësie fetare. Kjo kishte ndodhur edhe më parë, siç ishte rasti i shpërthimit të madh në Oklahoma në vitin 1995, i cili nga mediat u mvishej terroristëve muslimanë, ndërsa hulumtimet e mëvonshme vërtetuan se ajo nuk ishte vepër e muslimanëve, por pas atij shpërthimi qëndronte amerikani Timoti Makvej, i cili më vonë, siç dihet, u dënua me vdekje për aktin e kryer.

Terrorizmi nuk duhet t’i atribohet një feje apo besimtarëve të një përkatësie fetare, ashtu siç veprohet sot në mediat perëndimore, por fatkeqësisht kjo është bërë pothuajse traditë edhe në mediat tona me sintagmat “terrorizmi islam”, “radikalizmi islam”, “fundamentalizmi islam”, “integrizmi islam”, e shumë izma të tjerë. Me këtë dikush përpiqet t’ia rezervojë Islamit atributet më të këqija dhe muslimanët të bëhen kujdestarë për çdo të keqe që ndodh në planetin tonë. Kjo është një papërgjegjësi totale e atyre që veprojnë një gjë të tillë. Ata me këtë i sjellin një dëm të madh Islamit dhe muslimanëve. Ata me këtë i amnistojnë ata që janë mësuar t’i urrejnë dhe të jenë jotolerantë ndaj muslimanëve.

Terrorizëm ka në çdo shoqëri dhe në çdo vend. Termi “terrorizëm”, në kuptimin që përdoret sot, si një metodë e dhunshme për t’i arritur qëllimet politike, duke mos pyetur për jetët e pafajshme njerëzore, për herë të parë është përdorur 207-208 vjet më parë (në vitet 1793-1794) në kohën e Revolucionit në Francë. Pra është përdorur në një vend krejtësisht të krishterë, asokohe me një strukturë fetare të krishterë më të pastër se sot. Dhe jo vetëm në një vend të krishterë, por pikërisht në Atdheun e Deklaratës madhështore për Të Drejtat e Njeriut!

Mirëpo, askujt, sado i krisur të jetë, nuk mund t’i shkojë mendja se për këtë arsye Franca mund të quhet atdheu i terrorizmit. Si dukuri politike, terrorizmi, ndonëse i papagëzuar me këtë emër, i ka rrënjët qysh para Krishtit (mjafton të kujtojmë vrasjen e Jul Cezarit) dhe ka vijuar me thëniet masive nëpër kulisat e perandorisë së Bizantit e më pas. Edhe në kohët më të reja aktet terroriste, masakrat mbi civilët e pafajshëm e gjenocidi janë shtrirë në vende me shumica fetare krejt të ndryshme, pa kurrfarë ngjashmërie me njëra-tjetrën. Vëzhguesi objektiv mund të vërejë se Radovan Karaxhiçin, ish-kryetar i Republikës Serbe i kërkuar nga Tribunali i Hagës, askush nuk e quan “kriminel ortodoks”, dhe as atentatorin e ish-premierit izraelit Jicak Rabin nuk e quan “terrorist çifut”, dhe as terrorizmit në Irlandë nuk i vihet atribut “i krishterë – katolik ose protestant”. Për këtë arsye është mirë që së pari vetë muslimanët të mos i përdorin atributin “islam” për vepra, që nuk i përkasin Islamit, e pastaj edhe mediat botërore të ndërpresin frikësimin e shikuesve, dëgjuesve dhe lexuesve të tyre e të paraqesin realitetin e Islamit si fe e paqes dhe e tolerancës midis njerëzve.


Shoqëria amerikane, duke rënë nën ndikimin e mediave, dhe sidomos të rrjetit televiziv CNN, i cili vazhdimisht e mbante në ekranin e tij me shkronja të kuqe AMERICA UNDER ATTACK (Sulmi mbi Amerikën). Kështu filluan aktet e hakmarrjeve kundër muslimanëve në të gjitha pjesët e SHBA-së. Në shënjestër ishin edhe shumë xhami dhe qendra islame. Numri i viktimave sa vinte e shtohej. Ky ishte një rast për ata, që kishin urrejtje ndaj Islamit dhe muslimanëve. Kjo dukuri ishte një rrezik shumë i madh për shoqërinë amerikane. Shoqëria amerikane kishte pasur një përvojë të hidhur të ndarjes në baza racore që nga vitet gjashtëdhjetë, të cilën e kishte tejkaluar duke u dhënë të drejtat e njëjta edhe afriko-amerikanëve, si i quajnë ata racën e zezë që jetojnë në SHBA.

Në shtetin e Ohajos në Klivlend ishin shkatërruar pothuaj në tërësi xhamia, shkolla islame dhe Qendra Islame. Kryetari Bush, duke e parë rrezikun nga kjo valë e dhunës së re që kishte filluar kundër muslimanëve të SHBA-së, kishte shkuar për të vizituar Qendrën Islame në Uashington, për t’ua bërë me dije të gjithëve se SHBA-ja nuk ka asgjë kundër Islamit dhe muslimanëve, dhe në një deklaratë ai kishte denoncuar sulmet që po bëheshin kundër muslimanëve, pronës së tyre dhe objekteve fetare islame, duke thënë: “Të gjithë ata, që shprehin hidhërimin e tyre duke i frikësuar qytetarët tanë, nuk janë përfaqësuesit e denjë të Amerikës, ata janë përfaqësuesit më të këqij dhe ata do të turpërohen për veprimet e tyre”.

Pas takimit me liderët arabë dhe muslimanë në Qendrën Islame në Uashington, kryetari Bush kishte deklaruar: “Terrori nuk është fytyra e vërtetë e besimit Islam. Islami është fe e paqes”, kishte thënë ai. “Këta terroristë nuk përfaqësojnë paqen. Ata përfaqësojnë të keqen dhe luftën”.








RRENJET E VERTETA TË TERRORIZMIT: DARVINIZMI DHE MATERIALIZMI



Shumë njerëz mendojnë se teoria e evolucionit u paraqit për herë të parë nga Çarls Darvini dhe se ajo mbështetet në prova, vëzhgime dhe eksperimente shkencore. Sidoqoftë, e vërteta është se ajo nuk e ka prejardhjen te Darvini dhe se nuk mbështetet në asnjë provë shkencore. Teoria konsiston në përshtatjen e natyrës së dogmës së lashtë të filozofisë materialiste. Në vend që të mbështetet nga zbulime shkencore, teoria mbështetet qorrazi te filozofia materialiste (shih librin "Gjunjëzimi i Evolucionit, Harun Jahja)

Ky fanatizëm ka sjellë si pasojë të gjitha llojet e fatkeqësive. Bashkë me përhapjen e Darvinizmit dhe të filozofisë materialiste që ai mbështet, përgjigja e pyetjes "Ç'është qenia njerëzore?" ka ndryshuar. Njerëzit që përgjigjeshin: "Qeniet njerëzore u krijuan nga Zoti dhe u duhet të jetojnë sipas moralit të bukur që Ai na mëson", kanë filluar të mendojnë se "Njeriu erdhi në ekzistencë rastësisht dhe ai është një kafshë që zhvillohet përmes luftës për mbijetesë." Ky mashtrim i madh ka një çmim shumë të shtrenjtë e të rëndë. Ideologjitë e dhunshme si racizmi, fashizmi dhe komunizmi, si dhe shumë pikëpamje të tjera barbare në botë të mbështetura në konfliktin, kanë gjetur që të gjitha një burim force te ky mashtrim.

Kjo pjesë e librit do të analizojë fatkeqësitë që i ka sjellë botës Darvinizmi dhe lidhjet që ai ka me terrorizmin, si një nga problemet botërore më të rëndësishme të kohës sonë.


Gënjeshtra darviniste: "Jeta është konflikt"


Tomas Maltus
Darvini vendosi një kusht themelor në zhvillimin e teorisë së tij: Zhvillimi i qenieve të gjalla varet nga lufta për mbijetesë. Të fortët e fitojnë betejën. Të dobëtit janë të dënuar të humbasin dhe të harrohen.

Sipas Darvinit, ekziston një luftë e pamëshirshme për mbijetesë dhe një konflikt i brendshëm në natyrë. I forti gjithmonë e mposht të dobëtin dhe kjo i hap rrugën zhvillimit. Nëntitulli që ai i dha librit të tij ishte: "Origjina e llojeve nëpërmjet përzgjedhjes natyrore ose ruajtjes së racave të zgjedhura në luftën për jetë". Ky titull e përmbledh më së miri pikëpamjen e përmendur më sipër.

Më pas, Darvini shtroi pretendimin se "lufta për mbijetesë" zbatohet edhe mes grupeve racore të qenieve njerëzore. Sipas këtij pretendimi mitik, racat e zgjedhura do të ishin fituesit e betejës. Sipas pikëpamjes së Darvinit, këto raca të zgjedhura ishin evropianët. Racat afrikane apo aziatike kishin mbetur prapa në luftën për mbijetesë. Darvini shkoi edhe më tej, duke hedhur mendimin se disa raca do të humbisnin së shpejti në tërësi luftën për mbijetesë dhe në këtë mënyrë, do të zhdukeshin:

Në një kohë më të vonshme, jo shumë të largët, të matur me shekuj, racat e qytetëruara të njeriut, me siguri do të shfarosin dhe zëvendësojnë racat e egra nëpër botë. Në të njëjtën kohë, majmunët antropomorfë... nuk ka dyshim se do të shfarosen. Hendeku mes njeriut dhe aleatëve të tij më të afërt do të jetë atëherë më i gjerë, sepse ai do të jetë, siç mund të shpresojmë, ndërmjet njeriut në një gjendje më të qytetëruar edhe se raca kaukaziane dhe disa llojeve të ulëta si babuni, në vend të zezakut apo australianit dhe gorrillës, siç ndodh sot.27

Antropologu indian Lalita Vidjarti shpjegon se si teoria e evolucionit e Darvinit e imponoi racizmin në skenat shoqërore:

Teoria e tij (Darvinit) e mbijetesës së më të fortit u mirëprit ngrohtësisht nga shkencëtarët shoqërorë të kohës dhe ata besuan se njerëzimi kishte arritur nivele të ndryshme evoluimi që arrinin pikën më të lartë me qytetërimin e njeriut të bardhë. Në gjysmën e dytë të shekullit të nëntëmbëdhjetë, racizmi u pranua si një e vërtetë nga shumica e shkencëtarëve perëndimorë. 28


Burimi i frymëzimit të Darvinit: Teoria e pamëshirshme e Maltusit

Burimi i frymëzimit të Darvinit për këtë çështje ishte libri i ekonomistit britanik Tomas Maltus, "Ese për parimin e popullsisë". Sipas sajimeve të veta, Maltusi llogariste se popullsia njerëzore shtohej me shpejtësi shumë të madhe. Në këtë pikëpamje, ndikimet kryesore që e mbanin popullsinë nën kontroll ishin fatkeqësi si lufta, uria dhe sëmundjet. Shkurt, sipas këtij pretendimi kaq mizor, disa njerëz duhej të vdisnin që të jetonin disa të tjerë. Ekzistencë do të thoshte vetëm luftë e vazhdueshme.

Në shekullin e 19-të, idetë e Maltusit ishin pranuar gjerësisht. Veçanërisht intelektualët evropianë të klasave të larta i mbështesnin idetë e tij mizore. Në artikullin "Sfondi shkencor i programit të pastrimit të racës te nazistët", shkruar nga Xherri Bergman, rëndësia e lidhjes së Evropës së shekullit të 19-të me pikëpamjet e Maltusit mbi popullsinë përshkruhet në këtë mënyrë:

Në gjysmën e parë të shekullit të nëntëmbëdhjetë, nëpërmjet Evropës, anëtarët e klasave sunduese u mblodhën për të diskutuar të sapozbuluarin "problem të popullsisë" dhe për të përcaktuar mënyrat e zbatimit të mandatit maltusian, për të rritur shkallën e vdekshmërisë te të varfërit: "Në vend të rekomandimit për pastërtinë e të varfërve, ne duhet të nxisim zakonet e kundërta. Në qytezat tona duhet t'i bëjmë rrugët më të ngushta, t'i mbingarkojmë shtëpitë me shumë njerëz dhe të joshim kthimin e murtajës. Fshatrat duhet t'i ndërtojmë pranë ujërave të ndenjur dhe të nxisim në veçanti ngritjen e vendbanimeve në të gjitha vendet moçalore dhe të pashëndetshme, e kështu me radhë." 29

Si rrjedhojë e kësaj politike mizore, të dobëtit dhe ata që do ta humbisnin betejën për mbijetesë do të asgjësoheshin dhe si përfundim, rritja e shpejtë e popullsisë do të ekuilibrohej. Kjo e ashtuquajtur politikë e "shtypjes së të varfërve", u vu në jetë në Britaninë e shekullit të 19-të. U ngrit një rend industrial, në të cilin fëmijët tetë dhe nëntë vjeçarë u detyruan të punojnë gjashtëmbëdhjetë orë në ditë në minierat e qymyrit dhe mijëra prej tyre vdiqën në kushte të tmerrshme. Lufta për mbijetesë që kërkonte teoria e Maltusit, bëri që miliona britanikë të bënin një jetë të mbushur me vuajtje të rënda.

I ndikuar nga këto ide, Darvini e zbatoi këtë koncept në konfliktin në të gjithë natyrën dhe hodhi idenë se i forti dhe i afti dalin fitimtarë nga kjo luftë për ekzistencë. Për më tepër, ai pretendoi se e ashtuquajtura luftë për mbijetesë ishte një ligj i justifikuar dhe i pandryshueshëm i natyrës. Nga ana tjetër, ai i ftoi njerëzit që të braktisin besimet e tyre fetare, të mohojnë Krijimin dhe kështu i rrënoi të gjitha vlerat etike që mund të bëheshin pengesë ndaj luftës së pamëshirshme për mbijetesë.

Njerëzimit iu desh të paguajë një çmim shumë të shtrenjtë në shekullin e 20-të për çrrënjosjen e këtyre ideve mizore që i shtynë njerëzit në zemërgurësi e mizori.

Roli i Darvinizmit në përgatitjen e terrenit për Luftën e Parë Botërore


"Evropa që nga viti 1870", shkruar nga profesori anglez i historisë, Xhejms Xholl.
Ndërsa Darvinizmi sundonte kulturën evropiane, nisi të shfaqet ndikimi i luftës për mbijetesë. Kombet kolonialiste evropiane në veçanti nisën t'i portretizojnë kombet e kolonizuara si "kombe të prapambetura në ciklin e evolucionit" dhe gjetën te Darvinizmi justifikimin për veprimet e tyre.

Ndikimi politik më i përgjakshëm i Darvinizmit, ishte shpërthimi i Luftës së Parë Botërore në vitin 1914.

Në librin e tij "Evropa që nga 1870-a", profesori i mirënjohur britanik i historisë Xhejms Xholl shpjegon se një nga faktorët që përgatitën terrenin për Luftën e Parë Botërore, ishte besimi i udhëheqësve evropianë të kohës te Darvinizmi.

Është e rëndësishme të kuptohet se sa fjalë për fjalë u mor doktrina e luftës për ekzistencë dhe për mbijetesën e më të fortit nga ana e udhëheqësve të Evropës në vitet që i paraprinë Luftës së Parë Botërore. Për shembull, shefi i shtabit austrohungarez Franc Baron Konrad fon Hëcendorf, shkruan kështu në kujtimet e tij të pasluftës:

Fetë filantropike, mësimet morale dhe doktrinat filozofike, pa dyshim, mund të shërbejnë nganjëherë për të dobësuar luftën e njerëzimit për ekzistencë në formën e saj më të ashpër, por ato nuk do t'ia arrijnë kurrë ta shmangin plotësisht atë si një motiv lëvizës për botën... Vetëm në përputhje me këtë parim të madh, erdhi katastrofa e luftës botërore, si rrjedhojë e forcave motivuese në jetët e shteteve dhe popujve, si një rrufe që duhet të shkarkohet nga vetë natyra e saj.

E parë nga ky lloj sfondi ideologjik, këmbëngulja e Konradit në nevojën për një luftë parandaluese, në mënyrë që të ruhet monarkia austrohungareze, bëhet plotësisht e kuptueshme.

Ne kemi parë gjithashtu se këto pikëpamje nuk ishin të kufizuara vetëm te personalitetet ushtarake dhe se Maks Veberi, për shembull, ishte i shqetësuar thellë për luftën ndërkombëtare për mbijetesë. Kurt Ricler, asistenti personal dhe i besuari i kancelarit gjerman Teobald fon Betman-Holveg, shkroi në vitin 1914:

Armiqësia e përjetshme dhe absolute është themelore dhe e natyrshme në marrëdhëniet mes njerëzve; dhe armiqësia që ne vërejmë kudo... nuk është rezultat i ruajtjes së natyrës njerëzore por është thelbi i botës dhe burimi i vetë jetës.30

Frederik fon Bernardi, një gjeneral i Luftës së Parë Botërore, bën një lidhje të ngjashme mes luftës dhe ligjeve të luftës në natyrë. "Lufta," shprehet Bernardi, "është një nevojë biologjike"; ajo është "po aq e nevojshme sa beteja e elementeve në natyrë"; ajo "merr një vendim biologjikisht të drejtë, përderisa vendimet e saj mbeten në natyrën e thjeshtë të sendeve."31

Sikurse kemi parë, Lufta e Parë Botërore shpërtheu për arsye se mendimtarët, gjeneralët dhe administratorët evropianë e shihnin luftën, gjakderdhjen dhe vuajtjet si një lloj zhvillimi dhe mendonin se ato ishin një ligj i pandryshueshëm i natyrës. Rrënjët ideologjike që e zvarritën gjithë atë brez në rrënim nuk ishin tjetër, veçse konceptet e Darvinit për "luftën për mbijetesë" dhe për "racat e zgjedhura".


Filozofët evropianë dhe udhëheqësit politikë të dhjetëvjeçarit të parë të shekullit të 20-të, ishin të magjepsuar nga koncepti darvinist i "luftës për mbijetesë". Aty e kishte burimin entuziazmi i tyre për të nisur Luftën e Madhe, një kataklizëm që shkaktoi vdekjen e më shumë se 10 milionë jetëve njerëzore.

Lufta e Parë Botërore la pas vetes 8 milionë të vdekur, qindra qytete të shkatërruara dhe miliona të plagosur, të gjymtuar, të pastrehë e të papunë.

Shkaku themelor i Luftës së Dytë Botërore, e cila shpërtheu 21 vjet më vonë dhe la 55 milionë të vdekur, ishte gjithashtu Darvinizmi.


"Ligji i Xhunglës" dhe përfundimi i tij: Fashizmi



Nazizmi, një përzierje e Darvinizmit social dhe neopaganizmit, vrau miliona njerëz dhe përhapi tmerr në zemrat e shumë të tjerëve.
Ndërsa Darvinizmi ushqente racizmin në shekullin e 19-të, ai formoi bazën ideologjike që do të zhvillohej dhe do të përgjakte botën në shekullin XX: Nazizmin.

Në ideologjinë naziste mund të vihet re një ndikim shumë i fortë darvinist. Kur marrim në shqyrtim këtë teori që u zhvillua nga Adolf Hitleri dhe Alfred Rozenbergu, vërejmë koncepte të tilla si "përzgjedhje natyrore", "çiftëzimi i përzgjedhur" dhe "lufta për mbijetesë mes racave", të cilat përsëriten shpesh në veprat e Darvinit. Kur e titulloi librin e tij "Mein Kampf" (Beteja ime), Hitleri u frymëzua nga beteja darviniste për mbijetesë dhe nga parimi se fitorja i përket më të fortit. Ai bën fjalë në veçanti për betejën mes racave:

Historia do të arrijë kulmin në një perandori të re njëmijëvjeçare të një shkëlqimi të pashoq, të mbështetur në një hierarki racore të rregulluar nga vetë natyra.32

Në një kongres të madh të partisë së tij në Nurenberg në vitin 1933, Hitleri shpalli se "një racë më e lartë nënshtron një racë më të ulët... një e drejtë që ne e shohim në natyrë dhe që mund të pranohet si e vetmja e drejtë e konceptueshme."33

Fakti që nazistët ishin të ndikuar nga Darvinizmi, është i pranuar nga të gjithë historianët që janë të specializuar në këtë çështje. Peter Krisp, autori i librit "Ngjitja e Fashizmit", e shpreh këtë të vërtetë si më poshtë:

Teoria e Çarls Darvinit se qeniet njerëzore kishin evoluar nga majmunët, u trajtua me humor kur u botua për herë të parë, por më vonë u pranua gjerësisht. Nazistët i shtrembëruan teoritë e Darvinit, duke i përdorur ato për të justifikuar luftën dhe racizmin.34

Historiani Hikman e përshkruan kështu ndikimin e Darvinizmit te Hitleri:

(Hitleri) ishte një besimtar i vendosur dhe predikues i evolucionit. Sado të thella dhe të ndërlikuara të kenë qenë problemet e psikozës së tij, është e sigurtë që [koncepti i luftës ishte i rëndësishëm për arsye se]... libri i tij "Mein Kampf", hedh qartazi një numër idesh evolucioniste, veçanërisht ato që theksojnë luftën, mbijetesën e më të fortit dhe shfarosjen e të dobëtit për të prodhuar një shoqëri më të mirë. 35

Hitleri, përmes këtyre pikëpamjeve, e zvarriti botën në një dhunë të paparë kurrë më parë. Shumë grupe etnike dhe politike, veçanërisht çifutët, iu nënshtruan mizorisë dhe masakrave të tmerrshme në kampet naziste të përqendrimit. Lufta e Dytë Botërore, e cila filloi me pushtimet gjermane, kushtoi 55 milionë jetë njerëzish. Ajo që qëndronte pas tragjedisë më të madhe në historinë e botës, ishte koncepti i Darvinizmit për "luftën për mbijetesë."





Fashizmi që ka në thelb konceptet darviniste, shkaktoi vdekjen e miliona njerëzve të pafajshëm. Kjo ideologji e tmerrshme zhyti shumë vende të botës në një vorbull shkatërrimi e mjerimi.



Aleanca e përgjakshme: Darvinizmi dhe Komunizmi


Udhëheqësit komunistë, idetë e të cilëve mbi shoqërinë njerëzore ishin të mbështetura te Darvinizmi, do të kujtohen në histori si kriminelë që shkaktuan vuajtje të tmerrshme me politikat e tyre mizore.
Ndërsa fashistët gjenden në krahun e djathtë të Darvinizmit Social, krahu i majtë është i zënë nga komunistët. Këta kanë qenë gjithmonë ndër mbrojtësit më të zjarrtë të teorisë së Darvinit.

Kjo lidhje mes Darvinizmit dhe Komunizmit shkon deri te themeluesit e të dy këtyre "izm"-ave. Marksi dhe Engelsi, themeluesit e komunizmit, e lexuan veprën "Origjina e llojeve" të Darvinit, sapo ajo doli në qarkullim dhe u mahnitën me qëndrimin e tij materialist dialektik. Letërkëmbimi mes Marksit dhe Engelsit tregon se ata e shihnin teorinë e Darvinit si "bartëse të bazës në historinë natyrore për Komunizmin." Në librin e tij "Dialektika e Natyrës", të cilin ai e shkroi nën ndikimin e Darvinit, Engelsi shprehet plot lëvdata për Darvinin dhe përpiqet të japë kontributin e vet për teorinë në kapitullin me titull "Roli i punës në kalimin nga majmuni te njeriu".

Komunistët rusë që ndoqën hapat e Marksit dhe të Engelsit, si Plehanovi, Lenini, Trocki dhe Stalini, ishin të gjithë në një mendje për teorinë e evolucionit. Plehanovi që shihet si themeluesi i komunizmit rus, e cilësonte Marksizmin si "Darvinizmi në zbatimin e tij në shkencën shoqërore."36 rocki thoshte: "Zbulimi i Darvinit është triumfi më i madh i dialektikës në fushën e lëndës organike."37

Arsimimi darvinist kishte një rol kryesor në formimin e kuadrove komuniste. Për shembull, historianët vërejnë se Stalini ishte fetar në rininë e tij, por ai u bë ateist kryesisht për shkak të librave të Darvinit. Mao Ce Duni që ngriti qeverisjen komuniste në Kinë dhe vrau miliona njerëz, u shpreh hapur se "socializmi kinez është i themeluar mbi Darvinin dhe teorinë e evolucionit."38

Historiani i Universitetit të Harvardit, Xhejms Riv Pëzej, në veprën e tij kërkimore "Kina dhe Çarls Darvini", e shqyrton deri në hollësitë më të vogla ndikimin e Darvinizmit te Maoja dhe te komunizmi kinez.


Komunizmi vuri në zbatim idenë darviniste të konfliktit, përmes konceptit të luftës së klasave dhe në këtë mënyrë pranoi vrasjen dhe gjakderdhjen si metoda të ligjshme të kontrollit të pushtetit.

Shkurt, ekziston një lidhje e pashkëputshme mes teorisë së evolucionit dhe komunizmit. Teoria pretendon se gjallesat janë prodhim i rastësisë dhe siguron të ashtuquajturën mbështetje shkencore për ateizmin. Komunizmi si ideologji ateiste, është i lidhur ngushtë me Darvinizmin. Për më tepër, teoria e evolucionit pretendon se zhvillimi në natyrë, është i mundur falë konfliktit (me fjalë të tjera, "luftës për mbijetesë") dhe mbështet konceptin e "dialektikës", i cili është themelor për komunizmin.

Nëse mendojmë për konceptin komunist të "konfliktit dialektik", i cili vrau më shumë se 120 milionë njerëz gjatë shekullit XX, si për një "makinë vrasëse", atëherë mund t'i kuptojmë më mirë përmasat e rrënimit që Darvinizmi përhapi mbi tokë.


Konflikti dialektik nuk ndihmon në zhvillimin e shoqërive por në rrënimin e tyre

Sikurse thamë më parë, Darvinizmi ngriti pretendimin se lufta mes qenieve të gjalla është shkaku i zhvillimit të tyre dhe kështu siguroi të ashtuquajturën bazë shkencore për filozofinë e materializmit dialektik.

Ashtu si mund të kuptohet nga emri i tij, materializmi dialektik i qëndron idesë së "konfliktit". Karl Marksi, si themeluesi i kësaj filozofie, propagandonte idenë se "nëse s'do të kishte luftë dhe kundërshti, gjithçka do të mbetej ashtu siç ishte." Në një rast tjetër ai thotë: "Forca është bashkëshortja e çdo shoqërie që është shtatzënë me një shoqëri tjetër."39 Duke thënë këtë, ai u bëri thirrje njerëzve për dhunë, luftë e gjakderdhje, në mënyrë që të mund të zhvilloheshin.



Është e natyrshme që të ketë mosmarrëveshje por ato nuk duhet të shkaktojnë konflikte dhe luftra mes njerëzve. Mësimet morale të Kuranit u sigurojnë njerëzve një jetë me mirëkuptim e hare, ndërsa beteja dialektike sjell gjithmonë hidhërim, rrënim dhe vdekje.

I pari që vuri në jetë teorinë e Marksit në fushën politike, ishte Lenini. Duke nxitur mendimin se "zhvillimi vjen si rrjedhojë e konfliktit dhe kundërshtive", Lenin pretendonte se njerëzit me ide të kundërta duhej të ishin në konflikt të vazhdueshëm. Lenini gjithashtu shprehej gjithmonë se ky konflikt do të kërkonte gjakderdhje, pra, terrorizëm. Një fragment i shkruar nga Lenini dhe i titulluar "Lufta guerrilase", i cili është botuar për herë të parë në gazetën "Proletari" në vitin 1906, njëmbëdhjetë vjet përpara Revolucionit Bolshevik, tregon për metodat terroriste që ai parapëlqente:

Dukuria, për të cilën jemi të interesuar, është beteja e armatosur. Ajo udhëhiqet nga individë dhe nga grupe të vogla. Disa i përkasin organizatave revolucionare, ndërsa të tjerët (shumica në disa vende të Rusisë) nuk i përkasin ndonjë organizate revolucionare. Lufta e armatosur ndjek dy qëllime kryesore, të cilat duhet të dallohen në mënyrë të prerë: në radhë të parë, kjo luftë synon vrasjen e individëve, shefave dhe vartësve të ushtrisë dhe policisë; në radhë të dytë, ajo synon konfiskimin e fondeve monetare si nga qeveria, ashtu edhe nga personat privatë. Këto fonde të konfiskuara shkojnë pjesërisht në thesarin e partisë, pjesërisht disa për qëllimin e veçantë të armatimit dhe për përgatitjen e kryengritjes dhe pjesërisht për mbajtjen e personave të angazhuar në luftën që po përshkruajmë. 40

Në shekullin e njëzetë, një nga ideologjitë më të njohura për kundërvënien ndaj komunizmit, ishte fashizmi. Më interesantja është se edhe fashizmi megjithëse vetëdeklarohet si kundërshtar i komunizmit, mbështeste të njëjtin besim si komunizmi në konceptin e luftës. Komunistët besonin në nevojën e luftës së klasave; fashistët thjesht ndryshuan arenën e luftës, duke u përqëndruar në idenë e luftës mes racave dhe kombeve. Për shembull, historiani gjerman Hajnrih Trajçke, vepra e të cilit ishte një nga burimet më të rëndësishme për idetë naziste dhe raciste, shkruante: "kombet nuk mund të kenë mirëqenie pa konkurrencë të dendur, sikurse lufta për mbijetesë e Darvinit."41 Hitleri gjithashtu thoshte se ishte frymëzuar nga koncepti i Darvinit për luftën:

E gjithë bota e natyrës përbën një betejë të fuqishme mes forcës dhe dobësisë, si një fitore e përjetshme e të fortit mbi të dobëtin. Nuk do të kishte asgjë tjetër veç mashtrimit në të gjithë natyrën nëse nuk do të ishte kështu. Ai që do të jetojë, duhet të luftojë. Ai që nuk dëshiron të luftojë në këtë botë ku beteja e përhershme është ligj i jetës, nuk e ka të drejtën për të ekzistuar.42

Të dyja këto ideologji darviniste nxisnin besimin se për një shoqëri që të rritej e të forcohej, ishte e nevojshme gjakderdhja. Pasojat që sollën këto ideologji në shekullin XX janë tashmë të njohura. Miliona njerëz humbën jetën; miliona të tjerë u plagosën apo u gjymtuan; ekonomitë kombëtare u rrënuan; paratë që do të mund të përdoreshin në shëndetësi, kërkime shkencore, teknologji, arsim e art, u shpenzuan për armatim, për ilaçe që të mjekoheshin plagët e shkaktuara nga armët, për rindërtimin e qyteteve të rrënuara. U bë e qartë se koha kalonte dhe luftrat e terrori nuk nxisnin zhvillimin e njerëzimit por shkatërrimin e tij.

Sigurisht që në botë ekzistojnë kontradikta. Ashtu sikurse në natyrë ekzistojnë drita dhe errësira, dita dhe nata, e nxehta dhe e ftohta, edhe kontradiktat në mendime e në praktika janë të dukshme. Mirëpo kundërshtitë në mendime nuk është e nevojshme të sjellin konflikte dhe luftë. Përkundrazi, nëse kundërshtitë trajtohen me tolerancë, paqe, mirëkuptim, dashuri, dhembshuri e mëshirë, mund të arrihen përfundime të mira. Kushdo që krahason mendimet e veta me ato të të tjerëve, mund të zhvillojë apo të njohë dobësitë dhe mangësitë e veta dhe t'i përmirësojë ato. Ata që mbrojnë mendime të ndryshme mund të angazhohen në dialog, shkëmbim idesh apo në kritikë konstruktive. Vetëm njerëzit e sinqertë, që dinë të falin, që e duan paqen, që dinë të sillen dhe që mbi të gjitha pohojnë mësimet morale të Kuranit, mund të zhvillojnë një mënyrë të tillë të trajtimit të mendimeve të ndryshme.

Të vrasësh apo të dëmtosh një njeri për shkak të ideve, besimeve, racave apo kombësive të ndryshme përbën një vepër mizorie të pamatë. Vetëm për këtë arsye, në rrjedhën e historisë dhe kudo në botë, bijtë e bijat e të njëjtit komb, kanë luftuar me njëri-tjetrin deri në vdekje, duke vrarë shoku-shokun pa mëshirë; apo njerëz të kombeve apo racave të ndryshme, përfshirë gra e fëmijë, janë masakruar pa dallim. Vetëm ai që nuk njeh respekt për qeniet njerëzore dhe që i sheh njerëzit rreth vetes si kafshë të zhvilluara, vetëm ai që nuk beson se një ditë do të japë llogari përpara Zotit për gjithçka që ka bërë, mund të veprojë në këtë mënyrë.

Qëndrimi më i mirë dhe më i drejtë që mund të mbahet ndaj dikujt, me të cilin ndajmë mendime të ndryshme, është përshkruar në Kuran. Përplasjet e mendimeve kanë ndodhur shpesh në rrjedhën e historisë dhe një nga shembujt më të mirë është ai i kundërshtisë mes Musait (Moisiut) dhe Faraonit të kohës së tij. Megjithë egërsinë dhe mizorinë e Faraonit, Zoti e dërgoi Musain (Moisiun) për ta ftuar atë në fenë e Zotit dhe i shpjegoi atij mënyrën se si duhej ta shtronte këtë ftesë:

Shkoni te faraoni! Ai i ka kapërcyer kufijtë. Megjithatë, flitini atij me fjalë të buta, me shpresën se ai do të kushtojë vëmendje apo do të frikësohet! (Kurani 20:43-44)

Musai iu bind urdhrit të Zotit dhe i sqaroi Faraonit me durim fenë e Zotit. Për ta ndaluar mohimin e Zotit nga ana e Faraonit dhe mizorinë që ai ushtronte ndaj njerëzve, Musai u mundua të sqaronte çdo çështje. Sidoqoftë, Faraoni tregoi qëndrim të papajtueshëm ndaj durimit dhe fisnikërisë së Musait, duke e kërcënuar me vrasje atë dhe të gjithë ata që ndanin të njëjtat mendime me të. Megjithatë, nuk ishte qëndrimi i Faraonit ai që do të mbizotëronte. Përkundrazi, ai dhe njerëzit e tij u mbytën ndërsa Musai dhe njerëzit e tij dolën fitimtarë.

Sikurse tregon ky shembull, fitorja e një ideje apo lufta për zhvillim nuk vjen nga armiqësia dhe agresioni. Takimi mes Musait (Moisiut) dhe Faronit përbën një mësim nga historia: fituesit nuk dalin nga ata që janë në anën e barbarisë dhe luftës por në anën e atyre që përkrahin paqen e drejtësinë. Vënia në jetë e parimeve më të mira morale shpërblehet në këtë botë dhe në jetën e përjetshme.


Darvinizmi dhe terrorizmi

Sikurse kemi parë deri tani, Darvinizmi qëndron në rrënjët e ideologjive të dhunës që i kanë sjellë fatkeqësi të tmerrshme njerëzimit në shekullin XX. Koncepti themelor pas koncepteve e metodave të tilla është "të luftosh këdo që nuk është nga ne." Ekzistojnë besime, pikëpamje e filozofi të ndryshme në botë. Është e natyrshme që gjithë këto ide të trajtohen në kundërshtim me njëra-tjetrën. Sidoqoftë, qëndrimet e ndryshme mund të vihen përballë njëra-tjetrës në dy mënyra:

1) Ato mund ta respektojnë ekzistencën e atyre që janë ndryshe dhe të përpiqen të vendosin dialogun me njëri-tjetrin në një mënyrë shumë njerëzore. Kjo metodë është në përputhje me moralin e Kuranit.

2) Ato mund të zgjedhin luftën ndaj njëri-tjetrit dhe të përpiqen ta sigurojnë epërsinë e tyre përmes luftës. Me fjalë të tjera, të sillen si kafshët. Kjo është një metodë e nxitur nga materializmi dhe është natyrisht, afetare.

Tmerri i quajtur "terrorizëm" nuk është tjetër veçse vënia në jetë e pikëpamjes së dytë.



Mund të ekzistojnë mosmarrëveshje mes shteteve apo shoqërive por konflikti dhe lufta në pjesën më të madhe të rasteve nuk mund t'i zgjidhin problemet. Sikurse mëson Kurani, të gjitha mosmarrëveshjet duhet të zgjidhen përmes durimit, tolerancës, mëshirës dhe mirëkuptimit të ndërsjellë.


Nëse i marrim në shqyrtim këto dy qëndrime, mund të shohim se ideja e "njeriut që lufton si kafshë", e cila u imponohet në mënyrë të pavetëdijshme njerëzve nga Darvinizmi, është shumë ndikuese. Individët dhe grupet që zgjedhin rrugën e konfliktit mund të mos kenë dëgjuar kurrë të flitet për Darvinizmin dhe për parimet e asaj ideologjie, por në përfundim, ata bien në një mendje me një pikëpamje, baza filozofike e së cilës është Darvinizmi. Ajo që i shtyn ata të besojnë në drejtësinë e kësaj pikëpamjeje janë slloganet darviniste si "në këtë botë mbijeton më i forti", "peshku i madh e ha të voglin", "lufta është virtyt", "jeta është luftë" etj... Nëse u heqim Darvinizmin, të gjitha këto s'mbeten tjetër veç sllogane boshe.

Në të vërtetë, nëse heqim Darvinizmin, nuk mbetet filozofi konflikti. Tri fetë me prejardhje hyjnore, Islami, Krishterimi dhe Judaizmi, në të cilat besojnë shumica e njerëzve, i kundërvihen dhunës. Të trija këto fe dëshirojnë t'i sjellin paqe e harmoni botës dhe t'i kundërvihen vrasjeve dhe vuajtjeve çnjerëzore. Konflikti dhe dhuna shkelin moralin që Zoti ka shpallur për njeriun dhe përbëjnë koncepte të padëshirueshme. Kurse Darvinizmi e sheh dhe e portretizon konfliktin dhe dhunën si të natyrshme, të justifikuar dhe si koncepte të drejta që duhet të ekzistojnë.


E vetmja rrugë për brezat e ardhshëm që t'u sigurojnë vetes një jetë të virtytshme dhe të këndshme, janë mësimet morale të Kuranit.

Për këtë arsye, nëse disa njerëz ushtrojnë terrorizëm, duke përdorur konceptet dhe simbolet e Islamit, Krishterimit apo Judaizmit, apo duke vepruar në emër të këtyre besimeve, nuk mund të themi se këto fe i mbështesin veprimet e tyre. Edhe nëse pretendojnë t'i shërbejnë fesë, ata e dëmtojnë fenë, për arsye se janë përgjegjës për kryerjen e krimeve më të pamëshirshme që feja u kundërvihet e i ndalon rreptësisht. Në këtë mënyrë, ata janë përgjegjës edhe për nxirjen e imazhit të fesë në sytë e njerëzve. Për këtë arsye, baza e terrorizmit që shqetëson botën nuk është ndonjëra nga fetë me prejardhje hyjnore, por janë ateizmi dhe shprehja bashkëkohore e ateizmit: Darvinizmi dhe materializmi.


Çdo njeri që dëshiron paqen duhet të njohë rrezikun e Darvinizmit


Allahu është Ai që dërgon shenja të qarta për t'ju nxjerrë nga errësira në dritë.(Kurani 57:9)
Zgjidhja në luftën ndaj një problemi të veçantë qëndron në goditjen e ideve, mbi të cilat ky problem ngrihet. Për shembull, s'ka rëndësi se me sa vështirësi do të përpiqet dikush të largojë erën e keqe nga një ambient me mbeturina. Përderisa mbeturinat janë aty, era e rëndë nuk do të largohet. Zgjidhja e vërtetë është pastrimi i burimit të mbeturinave. Në një shembull tjetër, kjo do t'i ngjante të shpenzuarit të viteve për të rritur gjarpërinj helmues në një fermë dhe më pas të lënit të tyre të lirë dhe të habiturit se përse ata vijnë rrotull, duke kafshuar e helmuar njerëzit. Më e rëndësishmja nuk është që ata të kapen pasi të jenë përhapur kudo, por në radhë të parë, të mos ushqehen e të mos shtohen.

Edhe në rastin e terrorizmit, kërkimi i terroristëve një nga një nuk siguron shmangien e ndikimit të tyre dhe nuk është një zgjidhje e përhershme. Mënyra më e mirë për çrrënjosjen e murtajës së terrorizmit nga faqja e dheut, është identifikimi i burimeve themelore që ushqejnë terroristët dhe zhdukja e tyre. Burimi i terrorizmit, nga ana tjetër, janë ideologjitë e gabuara dhe edukimi i marrë nën dritën e këtyre ideologjive.

Sot, në shumicën e vendeve të botës, Darvinizmi është futur në programin e shkollave dhe trajtohet sikur të ishte ndonjë fakt shkencor. Të rinjve nuk u mësohet se janë të krijuar nga Zoti dhe se janë të pajisur me shpirt, urtësi e ndërgjegje. Atyre nuk u thuhet se do të dënohen në Ferr apo do të shpërblehen në Parajsë në përjetësi. Përkundrazi, atyre u mësohet se janë krijesa, etërit e të cilëve kanë qenë kafshë që erdhën në ekzistencë përmes rastësive. Nën një indoktrinim të tillë, ata e shohin vetveten si qenie të rastësishme që nuk janë përgjegjëse përpara Zotit dhe e shohin të ardhmen ose më saktë, mbijetesën e tyre, në daljen fitimtarë në betejë. Pas këtij mesazhi, është fare e thjeshtë që njerëzve të indoktrinuar gjatë gjithë jetës së tyre shkollore t'u bëhet një lavazh truri dhe të shndërrohen në armiq mizorë të njerëzimit, të aftë për të vrarë edhe fëmijë të pafajshëm. Të rinj të tillë mund të tërhiqen lehtë nga ideologji të kota. Ata mund të veprojnë nën ndikimin e kushtëzimit nga ana e terroristëve dhe të përfshihen në veprime të papërfytyrueshme dhune e mizorie. Grupet komuniste, fashiste e raciste që ekzistojnë qysh nga shekulli XIX, janë prodhime të këtij sistemi arsimimi.

Dëmi i dytë që ky sistem arsimi shkakton, është distancimi i arsimit nga feja. Kështu, sfera e fesë kufizohet vetëm në botën e njerëzve të paarsimuar. Ndërsa të arsimuarit janë të zhveshur nga edukata fetare për shkak të instalimit të darvinizmit e materializmit në programet mësimore, feja u mbetet të paarsimuarve. Kjo shkakton zhvillimin e bestytnive dhe mendimeve të gabuara, duke u lejuar atyre që hedhin ide antifetare që të marrin nën kontroll fetë.

.

Në përfundim, mënyra më e mirë për t'i dhënë fund terrorizmit, është dhënia fund e arsimimit darvinisto-materialist, arsimimi i të rinjve sipas programeve të mbështetura në zbulime të vërteta shkencore, edukimi i tyre me frikë ndaj Zotit të Lartësuar dhe nxitja tek ata e dëshirës për të vepruar me urtësi e kujdes. Frytet e një arsimimi të tillë do të jenë një bashkësi e përbërë nga njerëz paqësorë, të besueshëm që dinë të falin e të tolerojnë.






---------------Chapters----------------- Hyrje Morali Islam:burimi i paqes dhe i sigurisë Lufta në Kuran Fytyra e vërtetë e terroristëve që veprojnë në emër të fesë Botëkuptimi i Islamit për ithtarët e Librit Islami ka sjellë paqe dhe harmoni në Lindjen e Mesme Rrënjët e vërteta të terrorizmitarvinizmi dhe materializmi Përfundim: Rekomandime për Botën Perëndimore dhe Muslimanët

27. Charles Darwin, The Descent of Man, botimi i dytë, New York, AL. Burt Co., 1874, fq. 178
28. Lalita Prasad Vidyarthi, Racism, Science and Pseudo-Science, Unesco, France, Vendôme, 1983. fq. 54
29. Theodore D. Hall, "The Scientific Background of the Nazi "Race Purification" Program",http://www.trufax.org/avoid/nazi.html
30. James Joll, Europe Since 1870: An International History, Penguin Books, Middlesex, 1990, fq. 164
31. M.F. Ashley-Montagu, Man in Process, New York: World. Pub. Co. 1961, fq. 76, 77 cituar nga Bolton Davidheiser, W E Lammers (ed) Scientific Studies in Special Creationism, 1971, fq. 338-339
32. L.H. Gann, "Adolf Hitler, The Complete Totalitarian", The Intercollegiate Review, Fall 1985, fq. 24; cituar nga Henry M. Morris, The Long war Against God, Baker Book House, 1989, p. 78
33. J. Tenenbaum., Race and Reich, Twayne Pub., Nju Jork, fq. 211, 1956; cituar nga Jerry Bergman, "Darwinism and the Nazi Race Holocaust", http://www.trueorigin. org/ holocaust.htm
34. Peter Chrisp, The Rise Of Fascism, Witness History Series, fq. 6
35. Hickman, R., Biocreation, Science Press, Worthington, OH, fq. 51-52, 1983; Jerry Bergman, "Darwinism and the Nazi Race Holocaust", Creation Ex Nihilo Technical Journal 13 (2): 101-111, 1999
36. Robert M. Young, Darwinian Evolution and Human History, Historical Studies on Science and Belief, 1980
37. Alan Woods and Ted Grant, Reason in Revolt: Marxism and Modern Science, London: 1993
38. K. Mehnert, Kampf um Mao's Erbe, Deutsche Verlags-Anstalt, 1977
39. Karl Marx, Das Capital, Vol. I, 1955, fq. 603
40. Vladimir Ilich Lenin, Collected Works, botimi i katërt në anglisht, Progress Publishers, Moskë, 1965, Vol. 11, fq. 216
41. L. Poliakov, Le Mythe Aryen, Editions Complexe, Calmann-Lévy, Bruxelles, 1987, fq. 34342.
42. Robert Clark, Darwin: Before and After, Grand Rapids International Press, Grand Rapids, MI, 1958., s. 115-116; cituar nga Jerry Bergman, "Darwinism and the Nazi Race Holocaust",http://www.trueorigin.org/ holocaust.htm

Fenomeni I Terrorizmit – Sfida e Rendit te ri Boteror

Enri Hide*




Mjedisi I ri gjeopolitik I Mbasluftes se Ftohte karakterizohet nga probleme (dilema) sigurie te cilet jane te lidhur ngushte me njeri-tjetren ose qe ne mase te madhe permbahen ne njeri-tjetrin, sidomos kur I referohemi trekendeshit te destabilitetit Ballkan –Lindje e Mesme –Kaukaz. Ne kete menyre shfaqet nje nevoje imediate studimi te fenomenit te terrorizmit dhe I pasojave te tij ne strukturat e sigurise qofte boterore ashtu dhe periferike, studimi te formimit te rregjimeve te sigurise rajonale ne Ballkan dhe ne Mesdhe, studimi te mjeteve politiko-ushtarake-ekonomike te cilat shtetet preferojne te vene ne perdorim ne funksion te rritjes graduale te bashkepunimit ne nivele te caktuara te politikes se jashtme (sidomos midis shtetesh te cilat perpiqen te ulin tensionet midis tyre), si dhe studimi I frymes se re qe erdhi ne politiken e te vetmes superfuqi te shek. 20te nepermjet Dogmes Bush dhe konceptit te ri, jo vetem te krijuar nga SHBA, por gjithashtu dhe te perpjekjes e mundesise qe SHBA kane tashme per ta imponuar ne rang politik internacional.
Fenomeni I terrorizmit, qe doli ne pah si sfida kryesore e shteteve ne shekullin e 20te me ne krye SHBA dhe partneret e tyre euroatlantike, hyri ne nje epoke te re, me parametra e prospektiva te reja, duke lene te anashkalohen probleme te tjera, njesoj immediate te njerezimit, sic jane ato te zhvillimit te ekonomise dhe te proceseve demokratike te vendeve te botes se trete, borxhit te tyre te jashtem, apo dhe problemet ambientale te rruzullit tokesor (le te mos harrojme ketu ceshtjen e vrimes se ozonit e cila ne permasa e ka kaluar tre here siperfaqen e kontinentit Europian).
Egzistojne probleme themelore ne percaktimin dhe perkufizimin e fenomenit dhe ceshtja nderlikohet akoma me teper kur kemi te bejme me percaktimin e ketij fenomeni ne rajonin e Mesdheut dhe me terminologjine e perdorur per te pershkruar kete fenomen si nje fenomen I perdorimit te metodave dhunes se nje shkalle te ulet ne te kundert me metodat e perdorura per te karakterizuar dhunen e shkalles se larte, ate te luftes se mirefillte midis dy shteteve. Dhe kjo sepse: ne rradhe te pare percaktimi I terminologjise tendon te ndikohet nga propaganda, qeveritare ose joqeveritare dhe, ne rradhe te dyte, keto forma dhune (pra dhune terrori) perfshijne nje game teper te gjere kushtesh dhe gjendjesh ekonomiko-politiko-shoqerore qe e veshtiresojne edhe me percaktimin e sakte te termit. Kohet e fundit, sidomos mbas goditjes ne Kullat Binjake dhe Pentagonit ne SHBA, u tentua qe te behet nje percaktim I termit te terrorizmit nepermjet institucioneve globale sic eshte OKB ne perpjekje per te shfrytezuar ne maksimum valen boterore te pakenaqesise dhe te moskonsensit ndaj menyrave te perdorura nga fondamentalizmi per te vene ne dukje vetveten.
Fillimisht emeruesi I perbashket I terrorizmit ishte perdorimi I dhunes masive per te promovuar qellime te caktuara politike dhe ideologjike. Sot termi “terrorizem” perben per shume qeveri mbeshtetjen “legjitimuese” dhe mbulesen e duhur politike per te karakterizuar kundershtaret politike dhe jopolitike (sic jane grupe te ndryshme minoritare brenda shteteve) ne cdo kundershtim te dhunshem te politikes zyrtare te shtetit. Kete gje po e shohim qofte ne disa vende te BE-se (psh: Spanja dhe ETA, apo Britania e Madhe dhe IRA) qofte dhe ne shume vende ne zhvillim me qeveri totalitare. Keshtu kemi nje mase te madhe percaktimesh per terrorizmin te cilat ne shumicen e tyre mbulojne nje game te caktuar te fenomenit dhe kontribuojne pak ose aspak ne analizimin total te fenomenit. Ne qarqet akademike pershkrimi I fenomenit te terrorizmit qe eshte I pranuar nga shumica e studiuesve eshte ai qe e percakton ate si : “…perdorimi I dhunes, ose kercenimi per perdorim te dhunes, me qellim arritjen e synimeve te caktuara politike, fetare ose kombetare/nacionaliste, qe drejtohet ndaj nje objektivi (personi ose grupi personash), e cila dhune nuk ka lidhje medoemos me arritjen e qellimit te aktivitetit terrorist ne vetvete, por kryesisht me shkaktimin e frikes dhe impresionimin e kundershtarit te percaktuar…”.
Me fundin e Luftes se Ftohte dhe perfundimin e niveleve te ndryshme te rivalitetit midis dy superfuqive dhe te aleancave te tyre, nje burim I rendesishem ushqimi (kryesisht ideologjik dhe ushtarako-ekonomik) u zhduk. Keshtu per shembull ekstremizmi palestinez ja la vendin nje moderimi gradual qe u kurorezua me traktatet e ndryshme midis te dy paleve ku spikat si me I njohuri per opinionin publik boteror ai I Oslos. Mosrezultatshmeria (per sa I perket synimit final, atij te krijimit te nje shteti te pavarur Palestinez) I levizjeve ekstremiste palestineze (megjithe rimekembjen e dy viteve te fundit si pasoje e Luftes se Shenjte (Jihad nr. 3), duke I shtuar dhe humbjen graduale (te pakten zyrtarisht) te mbeshtetjes shteterore (si psh. te Sirise dhe Iranit), mund te shikohet fare mire si nje pasoje e rendesishme e fundit te Luftes se Ftohte dhe ky proces u pershpejtua nga dhenia e autorizimit prej OKB-se te nderhyrjes ushtarake ne Irak ne vitin 1991.
Por, sipas shume prej analisteve te fenomenit, shtete kane kontribuar ne nje menyre apo ne nje tjeter, ose ndihmojne akoma dhe sot, ne rishfaqjen e fenomenit me permasa teper shqetesuese te terrorizmit. Midis tyre mund te rreshtohen Irani, Siria, Sudani, Izraeli, Arabia Saudite, Libia, Koreja e Veriut apo dhe Afganistani. Shteti ndaj te cilit ka prova te mjaftueshme per nje perkrahje shumevjecare te grupeve ekstremiste eshte padyshim Irani, ne te cilin deri para pak vjetesh grupet ekstremiste ndihmoheshin ne menyre sistematike nga shteti. Qellimi I mulejve siitas, drejtues te Iranit, ishte nga njera ane te ndihmoheshin prej ketyre grupeve ekstremisteve ne zhdukjen e krereve te opozites iraniane dhe, nga ana tjeter, te krijonin destabilitetin e nevojshem ne rajon, ne menyre qe Irani te konfirmohej si shteti lider I vendeve te rajonit dhe te perfitonte ekonomikisht ne rrjetin e transportit te naftes. Siitet, qe kane marre persiper qeverisjen e vendit, jane akuzuar vazhdimisht nga opinioni nderkombetar per mbeshtetje te grupeve fondamentaliste islamike ne tre plane: ne ate te ndihmes financiare, propagandes idelologjike dhe mbeshtetjes politike, si dhe per tendenca hegjemonike ne rajon, sidomos ne Irakun e pasluftes. Siria, nga ana e saj s’mbetet me pas ne kete fushe, pasi eshte e njohur deshira e saj per te marre drejtimin e levizjeve palestineze, si gjate periudhes se Luftes se Ftohte, ashtu dhe mbas saj. Sudani dhe Afganistani me qendrat e shumta te pergatitjes ushtarake dhe ideologjike te ekstremisteve jane gjithashtu te njohur ne opinionin boteror, ashtu sikurse eshte dhe Libia e kolonel Kadafit, I diktatorit I cili synon qe te krijoje nje bashkim mbarearab te shteteve te Bregut Jugor te Mesdheut. Arabia Saudite dhe Izraeli perbejne “te perkedhelurat” e SHBA-ve ne rajon secila duke u nisur nga prespektiva te ndryshme dhe me menyra te ndryshme (Arabia Saudite eshte vendlindja dhe vendi qe e ndihmoi ekonomikisht rrjetin e Al Kaedes, kurse Izraeli, me politiken e tij 50 e me vjecare e cila vazhdon dhe ne momentet e sotme, ka zhvilluar nje politike terrorizmi shteteror, e cila ka ndihmuar dhe ne fondamentalizimin shoqeror te palestinezeve duke I bashkangjitur ketu dhe shkaterrimin politiko-ekonomik te vendit te tyre, si dhe mohimit te se drejtes per te patur nje shtet te tyre).
Rezultati politik I 11 Shatorit sot perceptohet duke u bazuar ne nje game parametrash te cilet veprojne ne menyre absolutisht strategjike ne zhvillimin e sitemit te marrdhenieve nderkombetare. Nder ta mund te rreshtohen: a) evolucioni I terrorizmit ne nje arsye te forte dhe te besueshme legjitimituese e luftes ne emer te ciles nje shtet mund te ndermarri ndaj nje tjetri apo dhe ndaj nje grupi te caktuar njerezish (Dogma Amerikane e Luftes Preventive), b) pritjen, me te gjitha implikacionet dhe conseguencat e mundshme qe mund te kete ne nivelin e administrimit te politikes se jashtme dhe te brendshme te nje shteti ose grupimi shtetesh (si ne rastin e BE-se), te goditjes “se rradhes” te terrorizmit, I cili duhet te justifikoje kete “parapergatitje dhe pritje”, c) sodisfaksionin dhe “te drejten” e SHBA-ve ne insistimin e tyre per intensifikimin e perballimit dhe luftes ndaj terrorizmit si tema numer nje ne axhenden e marrdhenieve nderkombetare, kundrejt mosbesimit te partnereve te tyre europiane dhe jo vetem.
Ndjenja e pasigurise per zhvillimet dhe format e ardhshme te terrorizmit do te ndikoje ne menyre vendimtare ne percaktimin e politikave internacionale qe ndjekin natyrisht politiken e jashtme amerikane, ne pamundesi per te patur nje sistem te pavarur vlerash dhe normash. Marrdheniet tradicionale miqesore qe SHBA-te kane zhvilluar me rregjimet totalitare filoperendimore te Lindjes se Mesme, mosdhenia e rendesise se duhur ceshtjes palestineze (mbeshtetja e plote politikes se Ariel Sharonit), mohimi I observimit te shkaqeve reale te terrorizmit (te cilat duhet te kerkohen me teper ne politiken shumevjecare te Perendimit ndaj vendeve te Botes se Trete ne pergjithesi dhe te Lindjes se Mesme ne vecanti, ne denigrimin social dhe ekonomik te ketyre shoqerive I cili erdhi si pasoje e lenies se tyre ne stadin e kolonializmit ekonomik, duke krijuar kushtet me te pershtatshme per lulezimin e ekstremizmit islamik), vertetojne qe mbas fundit e Luftes se Ftohte dhe sidomos mbas 11 Shtatorit re te zeza duken ne horizont. Shembujt e Afganistanit dhe te Irakut, ashtu sikurse dhe politika e kercenimit paraprak te vendeve te tjera te Aksit te se Keqes, padyshim qe krijojne dhe do krijojne ne te ardhmen jo shume te larget epiqendra destabiliteti.

Tastiera shqip në çdo pc ku shkruhet shqip

Gjithnjë e më tepër shqipja e shtypur (në kompiuter, celular, etj), nuk po i ngjan asaj të folur. Kjo jo vetëm dëmton gjuhën, por edhe komunikimin, funksionin themelor të gjuhës.Gjithnjë e më tepër shqipja e folur dhe e shtypur, po “shtypet” nga gjuhët e mëdha. Kjo jo aq për shkak të mungesave teknologjike, se sa prej mungesave kulturore.

Tmerrohesh me disa shkresa zyrtare nga disa institucione, apo edhe shkrimet e disa mediave. Tmerrohesh gjithashtu edhe nga disa “ide” qe kanë qarkulluar për të ndryshuar shqipen (kur mund të ndryshojmë tastierën fare lehtë.


Tastiera standart shqip

Për të ndihmuar në ruajtjen dhe përmirësimin e komunikimit shqip (sidomos me përhapjen eksponenciale të përdorimit të teknologjive të reja të informacionit dhe komunikimit), kemi filluar një diskutim me disa organizata kombëtare të ICT-së, për krijimin e “Tastierës Standarte Shqip”. Kjo është një detyrë e realizuar prej kohësh nga kombet e tjerë, që i ka ardhur (ndoshta kaluar) koha për tu kryer edhe te shqiptarët, kudo ku ata shkruajnë shqip.

Tastiera standarde shqip, do të duhet të përcaktohet nga një ekip i përbërë jo vetëm nga shtetarë, por edhe përfaqsues të komunitetit të ICT-së, gjuhëtarëve, akademikëve dhe grupeve të tjera të interesit. Ajo do të duhet të kënaqë disa ekuacione:

1. Të ndryshojë sa më pak nga tastiera standard anglisht,
2. Të ketë të gjitha shkronjat shqip, lehtësisht të arritshme (ë-në, dhe ç-në)
3. Vendosja e shkronjave të jetë e orientuar sipas frekuencës së përdorimit


Per kongresin “e-Manastir-it”

Për të përmbushur këto kërkesa, do të duhet të mblidhet një përfaqsi e të gjitha grupeve të interesit të përshkruara më sipër, jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, etj. Në një farë mënyre ky do të jetë Kongresi i Tiranës (në analogji me Kongresin e Manastirit), për përdorimin e shqipes standarde në shoqërinë e informacionit. e-Kongresi do të mbahet jo më vonë se me rastin e ditës ndërkombëtare të shoqërisë së informacionit, 10 Maj.

Dy nga variantet më të diskutuara janë:

1. Të shtohet gërma “ë” dhe “ç” duke mos zëvëndësuar gërmat e tastieres anglisht, por disa nga shenjat (“;” ose ‘, ose “[”, etj). Kjo nuk shqetëson përdoruesit e deritanishëm të tastierës anglisht, të mësuar të shtypin me 10 gishta, por nga ana tjetër shkronjat “ë” dhe “ç”(si dhe shkronjat e tjera) nuk janë të vendosura sipas frekuencës së përdorimit në gjuhën shqipe.
2. Të zëvëndësohet gërma “w” me gërmën “ë” dhe gërma “ç” e cila s’ka përdorim shumë frekuent, të vendoset në një nga shenjat e tjera. Ky variant i afrohet shumë vendosjes së gërmave sipas frekuencës dhe ndryshimit minimal me tastierën anglisht. Gjithashtu edhe përdoruesit e sotëm që përdorin w-në në vend të ë-së, do jenë të kënaqur. Por në këtë variant kemi ndryshim (ndonëse minimal) me tastierën anglisht dhe një vërshtirësi relative për përdoruesit e “laptopit”.

Gjithsesi këto do të jenë objekt diskutimi, dhe më pas vendimi nga qeveria shqiptare. Pas kësaj të gjitha tastierat, të paktën në administratë dhe shkolla, do të porositen sipas standartit shqip. Ndryshimet në çmim do të jenë minimale, më pak se 10 euro dhe s’do të përbëjnë pengesë për përhapjen e kësaj tastiere. Nga ana tjetër, përfitimet do jenë të dukshme dhe të menjëhershme, sidomos në administratë.

Kjo iniciativë do të shoqërohet me diskutimin për përmirësimin e fjalorit shqip për Microsoft Office, të porositur dhe shpërndarë për shtetasit e vet nga Qeveria e Kosovës, versionet shqip të Windows dhe Office, etj.

Një aspekt i rëndësishem i kësaj iniciative do të jetë bashkëpunimi mbarëshqiptar. Kjo iniciative do të stabilizoje kanalet e komunikimit me organizatat respektive qeveritare, të biznesit të ICT-së, shoqërisë civile, botës akademike, të Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi, etj.