Vazhdon "beteja" e deklaratave në Facebook mes politikanëve të Kosovës. Radhën këtë herë e kishte zyrtari i AAK-ës Ernest Luma i cili me anë të një postimi në rrjetin social Facebook ka ironizuar kalimin e Agim Çekut në PDK duke "thumbuar" atë se po i ndërron partit më shpesh se Ibrahimoviqi skuadrat. Më poshtë postimi i plotë i Lumës.
"Ish-Kryeministrit Agim Ceku dua t'ja uroj publikisht aderimin ne radhet e partise ne pushtet - PDK-se. Ne te njejten kohe, atyre qe po komentojne ne gjithefare formash per kete aderim, dua t'ju them se levizjet e gjeneralit Ceku nga njeri taborr ne tjetrin, nuk jane me lajm dhe kurrfare senzacioni. Me heret ai ka patur edhe dy libreza te tjera: Ate te Aleances per Ardhmerine e Kosoves (AAK), kur e patem bere kryeminister, ate te PSDK-se, qe ia mundesoi hyrjen ne nje koalicion paragjedhor, e pastaj ne Qeveri, dhe ate te PDK-se tani. Keshtu lajm do te jete dicka tjeter: Nese pas dy vjetesh, gjenerali dhe ish-kryeministri Ceku nuk nderron serish taborr politike. Njejte si Zlatan Ibrahimoviq, sa ne Milan, te nesermen ne Inter, pastaj te Barca, e tani per nje kohe ne PSG. Luje, Luje..." ka shkruar Luma në statusin e tij në Facebook.
Mbi 20 Policë të Kosovës po e ruajnë përmendoren prapa ndërtesës së Qeverisë së Kosovës, e cila simbolizon Vllaznim-Bashkimin, nga koha e Jugosllavisë.
Ndërkohë afër policëve po qëndrojnë dhjetëra nxënës së shkollave të mesme duke protestuar kundër heqjes së lapidarit të UÇPMB-së në Preshevë.
Dje, Drejtoria e Përgjithshme e Policisë ka dhënë urdhër që të shtohet prezenca e policëve afër çdo objekti të trashëgimisë kulturore në Kosovë.
Dëmtimi i 38 varrezave ortodokse në Prizren të hënën, kishte shtyrë sot një delegacion të nivelit të lartë qendror të përbërë nga Zëvendëskryeministri, Sllobodan Petroviq, Ministrja e Integrimeve, Vlora Citaku dhe përfaqësuesi i BE-së në Kosovë, Samuel Zhbogar, ta vizitojnë këtë qytet, i cili njihet për tolerancën ndëretnike dhe bashkëjetesën.
“Ngjarjet e djeshme nuk duhet të na zhvendosin nga agjenda jonë e përbashkët ajo e integrimeve”, kanë theksuar zyrtarët njëzëri pas takimit me Kryetarin e Komunës, Ramadan Muja, të cilit edhe i ofruan mbështetjen e shtetit.
“Dëmtimi i varrezave nuk mund të arsyetohet, problemet duhet zgjidhur me njerëz të gjallë dhe dialogu është një mundësi për të dyja palët, serbët dhe shqiptarët”, ka theksuar përfaqësuesi i BE-së në Kosovë, Samuel Zhbogar.
”Të ardhmen evropiane të Kosovës mund ta rrezikojmë vetëm ne si shumicë e jo objektet e trashëgimisë kulturore”, ka theksuar Ministrja e Integrimeve evropiane Vlora Çitaku, në Prizren pas takimit me Kryetarin e Komunës, e cila nga ky qytet në emër Qeverisë së Kosovës i premtoi kryetarit dhe qytetarëve përkrahje morale dhe materiale në riparimin e dëmeve të shkaktuara në 38 varrezat ortodokse.
Ndërkaq, duke u përgjigjur në pyetjen nëse këto zhvillime do i pengojnë bisedimet Kosovë –Serbi, Ministrja Çitaku tha se arsyeja kryesore pse Kosova ka hyrë në dialog me Serbinë është normalizimi i raporteve.
“Para se gjithash që ne të sigurohemi që ngjarjet e tmerrshme të së kaluarës mos të përsëritën më kurrë. Nuk ka familje në Kosovë që nuk është prekur nga lufta e fundit, mirëpo që trashëgimia që ne duam tua lëmë gjeneratave të ardhshme nuk është lufta e as urrejtja, por paqja, normaliteti, toleranca dhe e ardhmja evropiane. Kosova për këtë arsye nuk ia ka borxh BE-së, por i ka borxh vetvetes normalizimin e marrëdhënieve dhe sigurimin e një të ardhmeje në BE”, ka theksuar ajo.
Dëmtimin e varrezave ortodokse në Prizren e dënuan edhe Zëvendëskryeministri për komunitete, në Qeverinë e Kosovës, Sllobodan Petroviq, i cili e quajti Prizrenin qytet të tolerancës dhe bashkëjetesës.
Institucioni i Avokatit të Popullit në Kosovë, ka shprehur shqetësim për veprimin e Qeverisë së Serbisë për largimin e dhunshëm të lapidarit të Ushtrisë Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc (UÇPMB). Avokati i Popullit, Sami Kurteshi, përmes një komuniakte ka thënë se “është duke e përcjellë me vëmendje situatën e krijuar pas këtij veprimi jocivilizues dhe provokues të autoriteteve serbe”. Në këtë komunikatë Kurteshi u ka bërë thirrje gjithë qytetarëve të Kosovës për vetëpërmbajtje nga aktet që janë të kundërligjshme dhe të papranueshme për një shoqëri demokratike dhe të qytetëruar. Po ashtu ka kërkuar që të gjenden rrugët ligjore të reagimit dhe protestës, përmes të cilave në mënyrë paqësore dhe demokratike do të shfaqej mospajtimi dhe kundërshtimi për çfarëdo pakënaqësie apo veprimi, qoftë edhe si ky i autoriteteve serbe. “Dëmtimet e monumenteve dhe të varrezave ortodokse serbe nga persona të pandërgjegjshëm janë veprime të pajustifikueshme dhe të dënueshme me ligj. Këto veprime vandaliste shkaktojnë frikë dhe shqetësim te të gjithë njerëzit dhe nuk ndihmojnë aspak në përpjekjet për ndërtimin e paqes dhe të stabilitetit në Kosovë. Prandaj, kërkojmë nga institucionet kompetente të Republikës së Kosovës që të marrin në përgjegjësi ligjore të gjithë ata persona që kanë shkaktuar veprime të tilla”, thuhet në këtë komunikatë.
“Dëmtimi i varrezave ortodokse, është veprim i papranueshëm dhe në kundërshtim me parimet fetare e kombëtare si dhe me traditën pozitive të feve tradicionale”, thuhet në deklaratën e Myftiut të Kosovës, Naim Tërnava.
Në të vlerësohet gjithashtu se heqja e lapidarit të UÇPMB-së në Preshevë është “një akt të padrejtë dhe në kundërshtim me vlerat qytetëruese perëndimore, duke shkelur të drejtat e popullit shqiptar për të kujtuar dëshmorët e tyre”.
“Nuk duhet bërë gara në të keqe, nuk duhet marr mësim nga regjimet e dhunshme, nuk duhet dhunuar të vdekurit, sepse kjo na shpie në urrejtjeje, mosdurim, hasmëri e dhunë. Atakimi i varrezave të kujdoqofshin është veprim i papëlqyer tek Zoti, andaj ftojmë qytetarët dhe besimtarët tanë që varrezat t'i trajtojnë në harmoni me mësimet fetare, traditën fisnike të popullit tonë që bazohet në respekt ndaj tjetrit, tolerancën e mirëkuptim”, thuhet në reagimin e Myftiut Naim Tërnava...
********* Dëmtimi i varrezave ortodokse në Kosovë, si reagim ndaj zhvillimeve në Luginë të Preshevës është i papranueshëm, thotë veprimtari i çështjes kombëtare, Adem Demaçi. Ai i tha Radio Kosovës, se kjo është mënyra më e keqe se si t’i ndihmohet Kosovës dhe Luginës së Preshevës. Demaçi ka përjashtuar mundësinë e përsëritjes së trazirave të vitit 2004, ngase sipas tij nuk ka asnjë arsye për një gjë të tillë. Veprimtari i çështjes kombëtare, Adem Demaçi konsideron se reagimi i një grupi njerëzish duke dëmtuar varrezat ortodokse në Kllokot dhe Prizren, si hakmarrje pas largimit të lapidarit të dëshmorëve të UÇPMB-së në Preshevë është i papranueshëm. Në një intervistë për Radio Kosovën, Demaçi vlerëson se me këto sjellje nuk i ndihmohet as Kosovës e as Preshevës, pasi Kosova nuk është në luftë me popullin serb. “Ky është një hap i gabuar sepse nuk jemi në luftë me popullin serb, ne nuk kemi probleme me popullin serb. Nuk është populli serb ai që e ka hequr atë përmendoren tonë të luftës në Preshevë. Aty u pa xhandarmëria që e hoqën, edhe ata nuk po mendojnë se vetvetes po i bëjnë dëm. Ajo garniturë e atyre që janë në pushtet në serbi janë njerëz që donë të jenë në pushtet, që për këtë dojnë ta fitojnë simpatinë e popullit por unë jam i bindur që populli serb është lodhur me punët e Kosovës dhe të kundërshtimit të të drejtave të shqiptarëve dhe ata nuk kanë fituar kurgjo hiq...” thotë Demaçi. Ai e vlerëson edhe reagimin e institucioneve të Kosovës ndaj këtyre sjelljeve, por mohon mundësinë e përsëritjes së trazirave të vitit 2004. “Nuk ka arsye të përsëritet ajo, sepse në 2004 ajo ka qenë një lloj kryengritje që ka qenë kundër zhagitjes që e bënte Evropa, kundër atij plani paraprak që ishte për një autonomi për Kosovën. Kështu që janë përzier disa njerëz që nuk marrin vesh nga politika, unë i kuptoj , edhe vetë jam mllefosur edhe të gjithë jemi mllefosur, të gjithëve na ka ardhur keq dhe të gjithë jemi mbushur helm për atë që bënë ata çetnikët në Preshevë, por kjo është më e keqja mënyrë se si ti ndihmohet çështjes tonë dhe atyre vëllezërve në Preshevë”, tha ai. Dëmtimin e varrezave ortodokse në Kllokot dhe Prizren e dënuan edhe zyrtarë të institucioneve vendore dhe ndërkombëtare në Kosovë. Ndërkohë Kombet e Bashkuara kanë bërë thirrje për qetësi në Luginën e Preshevës, duke theksuar edhe nevojën e pajtimit ndërkombëtar e rajonal në Ballkanin Perëndimor. Vendet e Quinit-it, Franca, Gjermania, Italia, Britania e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës të martën përmes një deklarate kanë dënuar sulmet kundër varrezave dhe monumenteve serbe në Kosovë.
Lidhur me sulmin ndaj varrezave dhe monumenteve ambasada e Francës, Gjermanisë, Italisë, Britanisë së Madhe dhe SHBA-ve deklaruan sot në Prishtinë “Ambasadat e Francës, Gjermanisë, Italisë, Britanisë së Madhe dhe SHBA-ve dënojnë valën e fundit të sulmeve kundër varrezave dhe monumenteve serbe në Kosovë. Vargu i ngjarjeve që ndodhën në orët e fundit tregon se disa persona e konsiderojnë të justifikueshme shprehjen e mllefit, për shkak heqjes së lapidarit të UÇPMB-së në Preshevë, duke dëmtuar varreza në Kosovë, në të cilat gjenden serbë të varrosur”.
Më tej thuhet se aktet e tilla janë plotësisht të papranueshme dhe kryesit e veprave duhet të sillen para drejtësisë.
“Ne iu bëjmë thirrje të gjithë qyteta
Tifozat e Prishtinës “Pisat” janë distancuar nga veprimet e fundit që janë ndërmarrë nga disa grupe tash për tash të paidentifikuarta në dëmtimin e varrezave. “Ne si grup i tifozëve distancohemi nga fjalët që kanë qarkulluar nëpër qarqe të ndryshme se kinse Plisat do të dëmtojnë varrezat dhe monumentet e ndryshme fetare në Kosovë. Me këtë sqarim dëshirojmë te ju tregojmë të gjithëve se Plisat kanë organizuar vetëm protesta paqësore në përkrahje të vëllezërve dhe motrave tona në Luginën e Preshevës. Ne gjithmonë do të jemi në përkrahje të gjithë shqiptarëve në Luginën e Preshevës kur është e nevojshme. “Pliast” paralajmërojnë se gjithmonë do t'i mbrojnë interesat kombëtare, duke u distancuar ata që e përdorin emrin e Plisave për interesa të caktuara.
Zëdhënësja e shefes për politikë të jashtme të Bashkimit Evropian, Maja Kocijançiq ka thënë se situata në Preshevë, duhet të zgjidhet me dialog dhe se një gjë e tillë nuk duhet të ndikojë në bisedimet
“Na vjen keq që nuk ka pasur zgjidhje kompromisi nga palët, por tani është e rëndësishme që të gjithë t’i kthehen dialogut”, ka thënë Kocijançiq për Deutsche Welle.
Forca të mëdha të xhandarmerisë serbe vazhdojnë të qëndrojnë të stacionuara në zonën e gjerë të Preshevës, pas aktit vandal të heqjes së lapidarit të UÇPMB-së.
Banorë lokal i kanë thënë agjencisë së lajmeve INA se prania e shtuar e forcave serbe vijon në këtë zonë, kryesisht në zonën me kufirin me Kosovën, ku janë shtuar lëvizjet e njësiteve të xhandarmerisë.
“Në zonën malore ku kam shtëpinë tashmë është rrezik për të lëvizur, për shkak të pranisë së shtuar të xhandarëve dhe kjo na rrezikon edhe neve jetën, për shkak se në këtë situatë nuk i dihet dhe mund të pësosh”, theksoi një banorë nga fshati Caravajkë i komunës së Preshevës.
Policia serbe, përforcime në PreshevëForca të përforcuara të xhandarmërisë serbe kanë mbërritur në bazën e Preshevës, në një kohë kur prej dy ditësh ka skaduar ultimatumi i qeverisë për heqjen e lapidarit të UÇPMB-së.
Sipas mediave lokale të luginës së banuar nga shqiptarë në jug të Serbisë, në bazën e xhandarmërisë në Bujanoc kanë mbërritur pesë autobusë me forca policore, ndërsa një natë më parë në bazë janë stacionuar një kontingjent i xhandarëve serbë. Megjithatë, përmendorja që nderon të rënët e Ushtrisë Çlirimtare të Preshevës, Medvegjës e Bujanocit, është ende në sheshin para komunës së Preshevës. “Gjithçka është gati që të aprovohet vendimi i shtetit.
Mirëpo, skenari i aksionit mbahet në fshehtësi, prandaj vetëm drejtuesit më të lartë të shtetit e dinë se në çfarë mënyre do të zhvillohet operacioni”, ka thënë për mediat serbe një burim i shërbimit të sigurisë. Vendosja e pllakës përkujtimore në sheshin qendror të Preshevës ka hapur debate të forta në Serbi e përreth. Qeveria e Beogradit është zotuar për zhvendosjen e lapidarit dhe ndjekjen penale të krerëve lokalë shqiptarë. Megjithatë, përfaqësuesit e banorëve shqiptarë të zonës, në një mbledhje të jashtëzakonshme të Kuvendit Komunal pak ditë më parë, argumentuan ligjshmërinë e përmendores.
Banorët theksojnë se ndjejnë frikë nga kjo prani e shtuar dhe se apelojnë që të reagohet urgjentisht që Serbia të tërheq këto njësite speciale nga kjo zonë, për të krijuar lëvizjen e lirë të qytetarëve.
Në deklaratën e përbashkët të liderëve politik, ndër pikat kryesore është edhe tërheqja e njësiteve speciale dhe të xhandarmerisë serbe nga rajoni i gjërë i Luginës së Preshevës.
"Kërkojmë nga qeveria e Beogradit që urgjentisht të liroj logjikën e dhunës, ultimatumeve dhe arbitraritetit në komunikim me shqiptarët, konform kësaj largimin e forcave speciale,nga Lugina e Preshevës dhe përmbushjen e obligimeve ndërkombëtarisht të marra ndaj shqiptarëve të Luginës së Preshevës, duke përfshirë këtu edhe marrëveshjen e Konçulit", theksohet në deklaratë.
Dy ditëve të fundit janë shmangur edhe lëvizjet e shtuara të njësiteve të xhandarmerisë përskaj rrugës kryesore të qytezës së Preshevës, por dëshmitarë okularë kanë parë lëvizje të shtuara të makinave civile të shërbimeve policore serbe, të cilët po ndjekin në hollësi situatën në Preshevë.
Pas protestës së djeshme të shqiptarëve të Luginës është miratuar një deklaratë e përbashkët përmes së cilës kërkohet vëmendje ndaj shqiptarëve në këtë rajon dhe ndërprerjen e masave represive serbe, që kulmuan me heqjen e monumentit historik të shqiptarëve që përkujtonte dëshmorët e UÇPMB-së.
Ja në çfarë gjendje është lapidari i dëshmorëve i hequr nga qendra e Preshevës?
Pas largimit nga qendra e Preshevës, më nuk ka pasë informacione zyrtare se ku është dërguar dhe si do të trajtohet. Siç shkruan gazeta serbe "Alo", lapidari gjendet në bazën e xhandarmerisë në fshatin Cakanoc, rreth 6 kilometra larg nga qendra e Preshevës.
Në pyetjen e gazetarit se a është larguar apo ka rënë emblema e UÇPMB-së, njëri nga komandantët ka thënë "Këtë nuk e di t'ua them, me të vërtetë".
Ndërsa se a kanë pasë frigë gjatë aksionit, ai është përgjigjur: "Çfarë frige! Puna si punë, shkon, e kryen dhe merr fund!"
Në foto të lapidarit, duket se emblema e UÇPMB-së është e larguar nga vendi ku ka qenë e vendosur, ndërsa në kamionin me të cilin është transportuar, shihen gjëra të ndryshme, si drunj, mbeturina dhe rrjet metalik me të cilin edhe është transportuar.
Ministri Daçiq kishte deklaruar se lapidari është hequr me kujdes pa u dëmtuar fare. /presheva.com/
"I I I Itakon Shqipërisë apo Kosovës, Presheva?", pyeti kryeministri serb, Ivica Dacic gazetarët ne Beograd. "Pse nuk pat flamuj te Kosovës?", vazhdoi Dacic, duke deklaruar se ju ka thënë atyre më herët që duhet të bisedojnë me Shqipërinë, por që atij iu është zënë për të madhe.
"Kam thënë të flasim për këmbim territoresh nuk keni dashur të bisedoni, tash çka kërkoni ne Preshevë? Si mund te tolerohet përmendorja e atyre qe kanë vrarë policë te këtij shteti?", theksoi ai.
Kryeministri i Serbisë, Ivica Dacic ka deklaruar sot në Beograd se situata e sigurisë në Preshevë është e qetë dhe se ngjarjet atje janë “çështje të brendshme".
“Situata e sigurisë është e qetë. Mendoni se ajo mund të varet nga një lapidari Do të ishte një shtet i shkretë sikur të varej”, ka thënë Dacic.
Institucioni i Auditorit të Përgjithshëm “duhet të mbyllet” duke qenë se funksionimi i tij nënkupton vetëm harxhimin e parasë publike dhe asgjë më shumë. Gjykuar mbi efektet e punës së tij, del që për punën e këtij institucioni të lartë të auditimit nuk ia vlen madje as shtypja në letër e raporteve të tij.
Qysh prej themelimit të këtij institucion, që me kompetencë ka auditimin e organizatave buxhetore, të gjeturat e tij thuajse nuk i kanë shërbyet aspak prokurorive për të filluar ndonjë hetim.
Preportr, që publikohet nga Qendra Kosovare për Gazetari Hulumtuese, shkruan se në të gjitha raportet e Auditorit pothuajse evidentohen parregullsi, por prokurorët në pak raste i fillojnë hetimet. Zyrtar të Prokurorisë së Shtetit, thonë se kryeprokurori i Shtetit i analizon në detaje për çdo vjet raportet e Auditorit të Përgjithshëm.
Por e gjithë kjo vëmendje e kryeprokurorit nuk ka rezultuar më fillim të hetimeve. Njësiti për Shqyrtimin e Performancës së Prokurorive, ka njoftuar se në vitin 2012 kanë filluar hetimet vetëm në dy raste të cilat janë në procedurë e sipër. Përderisa, për vitet paraprake, ky Njësit nuk ka qenë në gjendje që të ofroj të dhëna se sa raste hetimi janë iniciuar bazuar në raportet e Auditorit të Përgjithshëm.
Pavarësisht që evidentohen parregullësi me bollëk, Auditori me ligj e ka të përcaktuar mos t’i auditojë rastet që janë nën hetime. Në këtë kuptim, shumë projekte të Ministrisë së Infrastrukturës që e ka një shumë të madhe të buxhetit në dispozicion nuk janë audituar.
Ministri Fehmi Mujota në një mbledhje të Komisionit për Mbikëqyrjen e Financave Publike i mbajtur në fund të vitit të kaluar, ku është diskutuar për të gjeturat e auditorit për këtë ministri, ka thënë se sa i përket projektit më të madh, atij të ndërtimit të autostradës, i cili nuk është audituar nuk është çështje që MI nuk ka ofruar të dhëna “por auditori ka vlerësuar kështu sipas ligjit”.
Zyrtarë të ZAP-it nëpër konferenca të ndryshme për medie kanë shpjeguar se ZAP nuk i auditon rastet që janë nën hetime, sepse kjo është ndërhyrje në punën e prokurorisë.
Përveç që nuk iniciohen hetimet mbi te gjeturat e Auditorit, as rekomandimet e dala në raporte nuk adresohen gati kurrë ashtu si duhet. Ndodhë shpesh që në raportet e viteve pasuese, ZAP jep rekomandime të njëjta për institucione të caktuara sikur në vitet e kaluara.
Përgjegjësitë e ndara
Prokuroria e Shtetit, ka bërë të ditur se vitin e kaluar bazuar në raportet e ZAP-it kanë filluar hetimet vetëm në dy raste. Njësiti për Shqyrtimin e Performancës së Prokurorive ka njoftuar se në bazë të të dhënave që i ka marrë nga prokuroritë del që bazuar në raportet e ZAP-it kanë filluar hetimet në dy raste, që kanë qenë duke u trajtuar në ish- Prokurorinë e Qarkut të Prishtinës. Ky njësit nuk ka njoftuar se për cilat raste bëhet fjalë.
Në Prokurorinë e Shtetit, thonë se nuk qëndron fakti që ata nuk i marrin raportet e Auditorit seriozisht.
“Ju njoftoj se Prokurori i Shtetit, çdo vit shqyrton me vëmendje raportet e publikuara nga Auditori i Përgjithshëm”, thotë Liridonë Kozmaqi, zëdhënëse e Prokurorisë së Shtetit.
Zyrtarë të Auditorit ndërkaq nuk flasin për hetimet që mund t’i fillojë Prokuroria bazuar në të gjeturat e tyre. Zëdhënësja e ZAP-it Qëndresa Mulaj, thotë se kanë një bashkëpunim shumë të mirë më prokurorinë, mirëpo kanë edhe përgjegjësi të ndara.
“Në nuk mbikëqyrim punën e Prokurorisë. Raportet tona janë publike dhe të gjitha të gjeturat e prezantuara në to mund të përdoren nga secili institucion përgjegjës qoftë për qëllime hetuese apo hulumtuese apo edhe nga vet entitetet e audituara për të përcjellur dhe implementuar rekomandimet e dhëna”, thotë Mulaj.
Me këtë ZAP-i e heq përgjegjësinë për të ndërhyrë në punën e ndonjë institucioni tjetër.
“Qëllimi ynë është që me anë të raporteve dhe rekomandimeve të dhëna të rrisim transparencën dhe të shtojmë vlerën e parasë publike, duke bërë që përdorimi i saj të jetë sa më efikas. Por assesi ne nuk dëshirojmë dhe nuk ndërhyjmë në punën dhe përgjegjësinë e ndonjë institucioni tjetër”, thotë ajo.
Prokurorëve u duhen emra konkret
Një prej përgjigjeve se pse nuk po hetohen rastet e paraqitura gjërsisht në raportet e Auditorit, prokurorët shpesh e kanë përmendur se në ato raporte nuk ka emra. Betim Musliu nga Instituti i Kosovës për Drejtësi ua rikujton prokurorëve se auditori nuk merret me emra konkret por me çështje në sektor të caktuar ku identifikohet keqmenaxhimi dhe prej tij keqpërdorimi i buxhetit.
“Roli i auditorit kudo është të bëjë matjen e perfomancës dhe auditori nuk merret me emrat konkret por me çështje në sektor të caktuar ku identifikohet keqmenaxhimi dhe prej tij keqpërdorimi i buxhetit”, thotë ai. Musliu thotë se, raportet e Auditorit i shërbejnë hetuesisë për ndjekje penale individuale të përgjegjësve që kanë keqpërdorur.
Në këtë drejtim, sipas tij këto raporte do të duhej të konsideroheshin pasuri e madhe për hetuesit, “të cilëve ua identifikojnë pistat e hetimeve dhe përgjegjësit për keqmenaxhim të financave dhe pasurive, që lehtësisht të gjithë mund të ndiqen penalisht”.
Megjithëse ZAP-i ua lehtëson kaq shumë punën prokurorëve, këtë të fundit sipas Musliu, kanë dështuar në vazhdimësi që të shfrytëzojnë brumin e ofruar nga Auditori i Përgjithshëm për të ndjekur penalisht keqpërdoruesit e buxhetit publik.
“Secili raport që publikohet dhe nxjerr në shesh keqmenaxhim të cilin e cilëson auditori duhet të vihet nën llupën e hetuesve të policisë dhe prokurorisë”, thotë ai.
Pak raste nën hetim
Prokuroria e Shtetit përveç që i analizon në detaje të gjitha raportet e ZAP-it, nuk duket që i merr fort seriozisht ato në fillimin e hetimeve.
Një rast ku ZAP kishte konstatuar shkelje të rëndë ishte ai i vitit 2011, ku Komuna e Prishtinës kishte blerë një kamion zjarrfikësish, në vlerë prej 300 mijë eurosh.
“Çmimi i paguar është 27 herë më shumë se sa që ishte vlera e mallit e vlerësuar nga doganat,” thuhet në raportin e ZAP.
“Nuk ishim në gjendje të gjejmë ndonjë shpjegim se si komisioni vlerësues kishte arritur deri në këtë shumë (300,000 euro) në lidhje me dhënien e kontratës”, thuhet në raport.
Prokuroria kishte filluar hetimet në këtë rast, jo pas publikimit të raportit të ZAP-it, por pas raportimit në medie. Si edhe në rastet e tjera, edhe në këtë rast, prokuroria kishte mbyllur hetimet në mungesë të provave. Vendimi i prokurorisë për pushim të hetimeve i ka mjaftuar Komunës së Prishtinës që kompaninë “All Zone”, që e kishte blerë kamionin në shumë aq të madhe, ta shpërbleje me dy tenderë për ndërtimin e shesheve “Ibrahim Rugova” dhe “Zahir Pajaziti”.
Një rast tjetër që tani po zhvillohen hetime, është ai i Ministrisë së Ambientit dhe Planifikimit Hapësinor rreth rregullimit të shtratit të lumit Shushica, Komuna e Istogut.
Për këtë projekt Auditori i Përgjithshëm i kishte dhënë vërejtjet e tij që në vitin 2008. Hetimet filluan nga Prokuroria Speciale jo pas publikimit të raportit të ZAP-it, por pasi që banorët ishin ankuar kundër këtij projekti, vitin e kaluar.
Auditori kishte konstatuar se në këtë rast, Ministria e Mjedisit kishte kryer pagesa përkundër mungesës së raporteve teknike të kryerjes së punëve. Kontraktorit të këtij projekti kompanisë “Albes”, sipas raportit të ZAP-it i ishin paguar një shumë prej 271 mijë eurosh, ndërsa që kontrata ishte lidhur në vlerë prej 249 e 130 eurosh. Më vonë për këtë projekt ishte lidhur një aneks kontratë në vlerë prej 24 mijë eurosh.
Zyra e Auditorit të Përgjithshëm ka raportuar se koordinatorja e projektit kishte konstatuar se mbikëqyrja nuk ishte bërë në mënyrë profesionale, pasi nuk ishte ofruar libër pune si dhe kishte pasur vërejtje rreth realizimit të punimeve nga operatori ekonomik.
Ligji për Institucionet Mikrofinanciare dhe Institucionet Financiare Jobankare, u mundëson këtyre të fundit që të transformohen në bankë apo të investojnë deri në 25 për qind të aksioneve. Këtë ligj e kundërshtojnë mbi 50 OJQ, pasi që sipas tyre ky ligj u mundëson këtyre IMF-ve që të gjitha donacionet dhe paratë e krijuara si profit t`i investojnë pas transformimit, ndërsa hedhin dyshime edhe për mundësinë e shpëlarjes së parave. Sipas drejtuesve të disa OJQ-ve, këto para nuk duhet të investohen pasi që janë dhënë për t`i ndihmuar popullatës së varfër dhe nuk kanë pronarë dhe për këtë arsye në raste të tilla, kur duan të transferohen asetet duhet t`i shpërndahen OJQ-ve tjera që kanë aktivitete të ngjashme. Ankesën e mbi 50 OJQ-ve e ka marrë parasysh Gjykata Kushtetuese, e cila ka vendosur që të pezullojë disa nga nenet e këtij ligji deri më 31 janar të këtij viti, por shqetësimi i këtyre OJQ-ve është se çka do të ndodhë pas kësaj date.
Preportr, që publikohet nga Qendra Kosovare për Gazetari Hulumtuese, shkruan se institucionet mikrofinanciare (IMF) që veprojnë në Kosovë, do të kenë mundësi që të përfitojnë edhe më shumë sesa që janë duke përfituar aktualisht. Këto institucioneve mikrofinanciare kanë filluar veprimtarinë e tyre përmes donacioneve të ndryshme në emër të ndihmës për qytetarët e varfër të Kosovës. Por që nga 12 prilli i vitit 2012, Ligji për Institucionet Mikrofinanciare dhe Institucionet Financiare Jobankare, u mundëson këtyre IMF-ve që të transformohen në bankë apo që në një bankë të kenë deri në 25 për qind të aksioneve.
Tashmë institucionet mikrofinanciare janë duke e shqyrtuar me seriozitet këtë mundësi që u jep ky ligj që të shndërrohen në banka, ku do t’i mundësohet që të pranojnë edhe depozita, e jo të japin vetëm kredi, siç kanë funksionuar deri më tani.
Raportet vjetore të BQK-së, tregojnë për luhatje të lehta por me një rritje të vazhdueshme të vlerës së IMF-ve. Sipas raportit të BQK-së, në gjysmën e parë të vitit 2012, vlera e përgjithshme e IMF-ve u zvogëlua për 4.1 për qind, duke rënë në 122.6 milionë euro, përderisa vlera e kredive të lëshuara deri në qershor të vitit 2012 ishte 102.6 milionë euro.
Në vitin 2011 vlera e portofolit te kredive të lëshuara nga IMF-të arriti në 115.2 milionë euro dhe shënoi rritje vjetore prej 1.2 përqind.
Ndërsa deri në qershor të vitit 2010, vlera e kredive të lëshuara nga IMF-të arriti në 113.9 milionë euro.
Në vitin 2009 vlera e përgjithshme e aseteve të këtij sektori arriti në 133.7 milionë euro,
që paraqet një rritje vjetore prej 35 për qind. Ndërsa, deri në shtator 2009, vlera e kredive të lëshuara arriti në 108.8 milionë euro që paraqet një rritje vjetore prej 22 për qind.
Deri në shtator të vitit 2008 asetet e IMF-ve ishin 99.0 milionë euro. Ndërsa, vlera e kredive të lëshuara arriti në 89.1 milionë euro.
Miratimi i këtij ligji ka shkaktuar debate të shumta, sidomos në lidhje me pronësinë e aseteve, paratë që janë dhënë si donacione dhe ato që janë krijuar si profit gjatë këtyre viteve të veprimit, e për të cilat këto IMF nuk kanë paguar fare tatim.
Tendencë për shpëlarje parash
Ibrahim Rexhepi drejtor i Qendrës për Hulumtime Strategjike dhe Sociale, thotë se debati që nxiti Ligji për bankat, institucionet mikrofinanciare dhe institucionet financiare jobankare nuk zbardhi problemin, por edhe më tej krijoi konfuzion dhe mospajtime të mëdha. Sipas tij, e tëra fokusohej vetëm në një pikë se kush është pronar i parasë që krijojnë mekanizmat jofitimprurës që veprojnë përbrenda sistemit financiar dhe si mund të bëhet shpërndarja e tyre, posaçërisht kur është e qartë se sipas ligjit, ato nuk mund të mbajnë fonde të krijuara nga fitimi e as të paguajnë dividendë.
"Këta mekanizma që kanë statusin e OJQ-së ishin lejuar të themeloheshin me qëllim që përmes huazimeve të vogla dhe investimeve në projekte të natyrës humanitare të ndihmonin popullatën për tejkalimin e pasojave të luftës. Më vonë ato ofruan edhe ndihmat e para me qëllim të nisjes së bizneseve, meqenëse kjo u pamundësohej nga bankat komerciale, të cilat nuk u jepnin para atyre që nuk kishin përvojë më të gjatë në biznes", thotë Rexhepi, duke shtuar se të gjitha këto para janë “dhuratë” nga donatorët e ndryshëm dhe asnjë ligj nuk lejon përvetësimin, por ato vazhdimisht duhet të qarkullojnë kryesisht për qëllime humanitare, që sipas tij ky kriter që nuk po respektohet, meqenëse këta mekanizma ofrojnë kredi të ndryshme me kamata shumë më të larta se bankat komerciale.
Rexhepi thotë se me rastin e likuidimit vullnetar apo të detyrueshëm, kapitali i mbetur duhet të shpërndahet për qëllime bamirësie në Kosovë dhe në rast se këtë nuk e bëjnë themeluesit, atëherë shpërndarja e kapitalit bëhet sipas planit të miratuar nga Banka Qendrore e Kosovës dhe se gati kriter i njëjtë vlen edhe për OJQ-të që duan të transformohen në bankë.
"Kapitalin duhet t’ua kthejnë dhuruesve ose ai do të shpërndahet sipas planit që miraton BQK-ja. Në të dyja rastet paraqitet i njëjti problem. Pse BQK-ja duhet të ndërhyjë në shpërndarjen e parasë, meqenëse në këtë rast ajo në mënyrë indirekte paraqitet si pronare e këtij kapitali. Po ashtu, çka do të ndodhë me kapitalin që nuk është siguruar si donacion, por është marrë kredi me kushte të buta, i cili në Kosovë shitet me kamatë 5-6 herë më të lartë", theksoi Rexhepi.
Rexhepi thotë se tentimi që të ndryshohet mënyra e qarkullimit apo pronësia mbi paratë e dhuruara si donacion dhe si ndihmë për zbutjen e problemeve ekonomike e sociale të vendit nuk është asgjë tjetër pos shpëlarje e parasë.
"Si makinë për shpëlarje mund të jetë edhe buxheti, nëse paratë përfundojnë aty. Ndërsa ky rrezik mund të evitohet vetëm duke respektuar dispozitat e ligjit që kanë të bëjmë me shuarjen e OJQ-ve", u shpreh Rexhepi.
Për të kundërshtuar disa nga nenet e këtij ligji, mbi 50 OJQ përmes Avokatit të Popullit kanë kërkuar nga Gjykata Kushtetuese që të pezullojë përkohësisht këtë ligj për shkak të dëmit të pariparueshëm që mund të krijojë zbatimi i tij në shoqërinë civile.
Këto OJQ konsiderojnë se nenet 90, 95 (1.6), 110, 111 dhe 116 te Ligjit për Banka, Institucione Mikrofinanciare dhe Institucione Financiare Jobankare, Nr. 04/L-093, shkelin nenin 44 [Liria e Asociimit], nenin 46 [Mbrojtja e Pronës], dhe nenin 10 [Ekonomia] të Kushtetutës, parimet ndërkombëtare të OJQ-ve jofitimprurëse dhe legjislacionin e zbatueshëm në Kosovë që rregullon fushën e lirisë së asociimit të OJQ-ve.
Ligji Për Lirinë e Asociimit në Organizatat Joqeveritare në nenin 4 thotë se OJQ-ja nuk shpërndan të ardhura neto ose fitime për asnjë person; Pasuritë, të ardhurat dhe fitimet e një OJQ-je përdoren për të mbështetur qëllimet jofitimprurëse të përcaktuara për organizatën; Pasuritë, të ardhurat dhe fitimet e një OJQ-je nuk mund të përdoren për të sjellë drejtpërdrejtë ose tërthorazi përfitime, për ndonjë themelues, drejtor, zyrtar, anëtar, punonjës ose donatorë të OJQ-së, përveç pagesës apo kompensimit të arsyeshëm për personat që kryejnë punë për organizatën.
Ndërsa neni 21 i këtij ligji në paragrafin 3 thotë se "në rast të shuarjes ose çregjistrimit të OJQ-së, e cila ka shfrytëzuar lehtësi tatimore ose fiskale, donacione publike, ose grante nga qeveria, e gjithë pasuria e mbetur pas shlyerjes së borxheve të OJQ-së i jepet OJQ-së tjetër me qëllime të njëjta apo të ngjashme. Kjo OJQ identifikohet në bazë të statutit të OJQ-së, ose me propozim të organit më të lartë udhëheqës të OJQ-së. Ministria themelon Komisionin për Shpërndarjen e Pasurisë së mbetur të OJQ-së së shuar dhe të çregjistruar, me përfaqësues edhe të OJQ-ve, duke u bazuar në aktin nënligjor të nxjerrë nga Qeveria".
Duke marrë parasysh këtë ankesë të OJQ-ve, Gjykata Kushtetuese më 24 dhjetor të vitit 2012 ka marrë vendim që të pezullojë deri më 31 janar 2013 nenet: 90,95 (1.6),110,111 dhe 116.
Ligji nuk duhet të lejojë privatizimin e donacioneve
Sipas Ligjit për Bankat, Institucionet mikrofinanciare dhe Institucionet Jobankare, Banka Qendrore e Kosovës ka përgjegjësi ekskluzive për licencimin/regjistrimin, rregullimin dhe mbikëqyrjen e bankave dhe të gjitha Institucioneve Mikrofinanciare dhe Institucioneve Financiare Jobankare.
Zëdhënësi i BQK-së Besnik Kada, thotë se Ligji në fjalë mundëson alternativat me parakushtet përkatëse për organizimin e IMF-ve si OJQ, Sh.a dhe nivelin e investimit në banka. Ai thotë se parakushtet për këtë përfshijnë kryerjen e obligimeve ndaj kapitalit të dhuruar dhe tepricës, të kryerjes së obligimeve kontingjente ndaj Administratës Tatimore për benefitet e grumbulluara në ushtrimin e së drejtës së statusit të përfituesit publik dhe shpërndarjen e kapitalit për qëllime bamirësie, siç është detajuar në ligj.
"Deri më tani nuk ka pasur asnjë kërkesë nga asnjë OJQ për t`u shuar apo likuiduar dhe kjo bëhet sipas ligjeve në fuqi", ka thënë Kada. Ndërsa sa i përket donacioneve që kanë marrë OJQ-të, BQK nuk ka dhënë asnjë detaj edhe përkundër insistimit disa mujor të Preportr për të ditur se sa është shuma e tyre për secilën OJQ dhe nga kanë ardhur ato donacione.
Agron Demi nga Instituti GAP, thotë se në kohën e shqyrtimit dhe aprovimit e këtij ligji, ky institut e ka kundërshtuar këtë ligj pikërisht për shkak se le hapësira të gjera interpretimi. Sipas tij, pjesa më diskutabile ka qenë pjesa që ka të bëjë me institucionet mikrofinanciare, të cilat deri në fillim të këtij viti kanë funksionuar si organizata jo qeveritare, kurse tani rregullohen me ligjin për bankat.
"Ajo çfarë kemi kërkuar ne, ka qenë që Ligji për bankat të definojë se çdo institucion mikrofinanciar i cili dëshiron të shndërrohet në institucion bankar, duhet që fondet e grumbulluara t`i shpërndajë për sektorin e shoqërisë civile në Kosovë, ashtu siç e parasheh Ligji për Asociim në OJQ", thotë Demi.
Ai thotë se ky ligj krijon një lloj të ri të OJQ-ve, siç i quan OJQ mikrofinanciare, por sipas Ligjit për Asociim në OJQ, në Kosove ekzistojnë OJQ të themeluara si shoqata ose fondacione, por jo OJQ mikrofinanciare dhe kjo krijon mundësi të shumta interpretimi.
"Ajo çfarë mund të ndodhë në vitet në vazhdim është se institucionet mikrofinanciare, të cilat në emër të mbështetjes se bujqësisë dhe popullatës se papunësuar, kanë grumbulluar kapital të shumtë financiar, do të aplikojnë për licencë bankare. Dhe Ligji aktual, lejon hapësirë të tillë për transformim", theksoi Demi.
Të kujt mbesin paratë?
Një çështje shumë e diskutuar në këtë ligj është pronësia e donacioneve, profitit të krijuar përmes tyre dhe aseteve në përgjithësi. Për t`u shndërruar në bankë apo aksionarë, institucionet mikrofinanciare duhet që të shuhen, e që nënkupton se edhe kapitali i tyre që e kanë marrë si donacion dhe profiti duhet të shpërndahet, pra të mos investohen.
Por se çka do të ndodhë me këto para nuk e dinë as disa nga anëtarët e Komisionit për Buxhet dhe Financa në Kuvendin e Kosovës. Albana Fetoshi, anëtare e këtij komisioni, thotë se gjatë gjithë diskutimeve që janë bërë për çështjen e pronësisë dhe investimit eventual të këtyre parave, nuk kanë marrë asnjë përgjigje konkrete nga sponzorizuesi i këtij ligji që është Ministria e Financave, se si është e rregulluar saktësisht kjo çështje dhe pse është paraparë ky ligj të miratohet si i tillë.
Preportr ka kontaktuar me zyrtarë të Ministrisë së Financave për të sqaruar këto çështje, por nuk na është mundësuar asnjë takim.
Preportr ka kontaktuar disa institucione mikrofinanciare që veprojnë në Kosovë, por përveç drejtuesve të "Finca", (e cila ka degë në 21 vende, e që selinë e ka në Washington) asnjë tjetër nuk ka pranuar që të takohet apo të përgjigjet në këto pyetje rreth pronësisë dhe investimit eventual të këtyre mjeteve.
Keith Sandbloom drejtor ekzekutiv në "Finca" dega në Kosovë, thotë se kjo çështje nuk është rregulluar si duhet përmes ligjit në fjalë. Sandbloom thotë se "Finca" është duke i shqyrtuar të gjitha mundësitë që i ofron ligji i ri për OJQ-të mikrofinanciare. Por ai thotë se ky ligj nuk është shumë i qartë dhe nuk jep shpjegime për disa raste që kanë të bëjnë me pronësinë dhe donacionet.
"Çfarëdo që vendosim të bëjmë, do ta bëjmë në përputhje me rregulloret e secilit vend, por në disa aspekte ligji për IMF-të nuk na tregon se çfarë duhet të bëjmë. Çdo institucion mikrofinanciar ka situata të ndryshme. Disa janë OJQ të regjistruara lokalisht, e disa tjera janë degë të OJQ-ve ndërkombëtare. Disa prej tyre kanë gjeneruar profit e disa jo, pra ka situata të ndryshme dhe ligji nuk ofron udhëzime të caktuara për secilën prej situatave", thotë Sandbloom.
Ai thotë se nuk i ka të gjitha përgjigjet në interesimet tona se kush do të mbetet pronarë i mjeteve që kanë qenë donacione dhe parave që janë krijuar si profit gjatë këtyre viteve nëse vendosin që të transferohen në bankë.
"Çdo kontribut vjen me dokumentacionin e tij dhe disa kontrata janë të qarta kur shkruhen se këto para duhet të përdoren për këtë arsye dhe pasi të përfundojë misioni përcaktohet se çka të bëhet me ato para", theksoi Sandbloom.
Ai thotë se nëse një OJQ është lokale dhe vepron vetëm në këtë vend dhe nëse ajo OJQ ka pranuar donacione, ato donacione janë vetëm për t`u përdorur brenda Kosovës. "Nëse keni vetëm një degë të një OJQ-je, ndërkombëtare siç është "Finca" tash varët a janë bërë këto donacione për Kosovën apo për organizatën amë, pasi që në rastin tonë "Finca" vepron në 21 vende të botës dhe këto gjëra juridike nuk janë të shtjelluara në ligjin e ri".
Ndërsa sa i përket çështjes së investimeve eventuale në ndonjë bankë, se a do të investohet me para që kanë dhënë donatorët apo që janë krijuar si profit, Sandbloom thotë se nuk ka vetëm një përgjigje në këtë çështje. Sipas tij, ka dallim të fondeve, pasi që disa janë për të bërë diçka specifike në Kosovë, për të zhvilluar projekte të caktuara.
Ai thotë se këto para do të duhej të qëndronin në Kosovë, pasi që sipas tij, nga kthimi i tyre tek donatorët Kosova nuk përfiton asgjë. "Nga ajo si ne e kuptojmë ligjin, varet nga mënyra se si janë marrë ato burime. Ligji i bankave e thekson një gjë, që thotë se disa prej donacioneve duhet t`i kthehen donatorit që i ka dhënë. Çka do të ndodhë me ato donacione kur të kthehen? A do të investohen në Kosovë si aksione mikrofinanciare apo në shoqëri aksionare? Apo do t`i kthehen donatorëve dhe ato kurrë nuk do të kthehen në Kosovë. Ne jemi duke kërkuar një përgjigje se si këto para do të qëndrojnë në Kosovë, sepse nëse këto para shkojnë jashtë vendit Kosova nuk fiton asgjë", theksoi Sandbloom.
Paratë nuk duhet t`i kthehen donatorit
Driton Selmanaj nga Instituti Demokratik i Kosovës, thotë se donacionet kanë ardhur për t`i ndihmuar popullatës dhe me Ligjin për Lirinë e Asociimit, ato nuk duhet që t`i kthehen donatorit, por t`i shpërndahen OJQ-ve që kanë mision të njëjtë.
Ai thotë se të gjitha OJQ-të pavarësisht se a janë degë të ndonjë OJQ-je amë duhet që të regjistrohen në Kosovë dhe të veprojnë konform ligjeve të Kosovës. Sipas tij, është skandaloz fakti që me ligjin për Bankat, Institucionet Mikrofinanciar dhe Institucionet Financiare Jobankare, po tentohet që këtyre OJQ-ve t`u mundësohet transformimi i kapitalit dhe ndërrimi i subjektivitetit juridik, kur dihet se ligji për Lirinë e Asociimit në OJQ, e ka rregulluar shumë qartë se një OJQ, mund të shuhet dhe asesi të transformohet në bankë apo institucionet tjetër.
"Aktivitetet që i kanë bërë deri më tani këto IMF, në shumicën e rasteve kanë qenë në kundërshtim me Ligjin për Lirinë e Asociimit, dhe nga ana tjetër kanë shfrytëzuar të gjithat privilegjet dhe të drejtat që ju ofron ky ligj si OJQ, dhe me këtë kanë dëmtuar edhe konkurrencën në tregun bankar", thotë Selmanaj.
Ai thotë se pavarësisht se si kanë vepruar deri më tani IMF-të, i gjithë ky kapital, përfshirë edhe asetet, në asnjë rast nuk guxojnë të “privatizohen” apo t`i kalojnë personave privat, por ato duhet t`i nënshtrohen dispozitave ligjore që parasheh Ligji për Lirinë e Asociimit në OJQ dhe parimet universale të lirisë se asociimit, të cilat kanë përcaktuar qartë se qëllimi i OJQ-ve, është përfitimi i publikut e asesi përfitimi i një individi apo një rreth i ngushtë të tyre, e aq më pak të atyre që kanë menaxhuar këto OJQ.
IMF-të që veprojnë në Kosovë ishin shumë të rezervuara në dhënien e përgjigjeve në lidhje me paratë që kanë marrë si donacion dhe profitin që e kanë krijuar përmes tyre.
Institucioni mikrofinanciarë "KEP Trust", ka dhënë përgjigje të kufizuara në lidhje me këtë çështje. Edhe përkundër insistimit të Preportr që të takohet me drejtuesit e KEP-it për të sqaruar këto çështje, kjo nuk është mundësuar.
Arta Haxha, zyrtare për marrëdhënie me publikun, ka thënë se KEP është duke shqyrtuar opsionet që i lejon ligji i ri për bankat, institucionet mikrofinanciare dhe institucionet financiare jo-bankare, por nuk ka dhënë ndonjë përgjigje në lidhje me donacionet, shpërndarjen eventuale të tyre në rast të shuarjes, pronësinë etj.
"Ne jemi në fazat fillestare të eksplorimit të opsioneve të ndryshme në bazë të dispozitave të ligjit të ri", ka thënë Haxha.
Mustafizur Rahman, drejtor ekzekutiv i "Kosovo Grameen Missione Arcobaleno Microcredit Fund (KGMAMF)", thotë se ky institucion mikrofinanciarë filloi të veprojë në Kosovë në qershor të vitit 2000 për të ndihmuar njerëzit e prekur nga lufta për të ndërtuar jetën e tyre përmes implementimit të një programi të qëndrueshëm të mikrokredive përmes qasjes në Grameen Bank.
"Me qëllim për të ndihmuar popullin e Kosovës të prekur nga lufta, Misioni "Arcobaleno", ka dhënë 4 milionë e 83 mijë dollarë për "Grameen Trust" për të ngritur një program të mikrokredive në Kosovë", thotë Rahman.
Gjithashtu edhe Rahman nuk ka dhënë përgjigje në lidhje me shndërrimin eventual të këtij institucioni mikrofinanciarë në aksionarë apo bankë dhe për pronësinë e këtyre donacioneve nëse vendoset për një gjë të tillë.
Ndërsa institucioni tjetër mikrofinanciarë "Besëlidhja" (BZMF) nuk ka pranuar të japë asnjë përgjigje për këtë çështje.
Regjisorja italiane Laura Bispuri po punon për realizimin e një filmi, mbështetur në romanin “Virgjëreshat e përbetuara” të shkrimtares Elvira Dones. Historia e Hanës, personazhit kryesor në librin e Donesit, tashmë do të realizohet në film. Hana është formuar me kulturën e qytetit, por pas vdekjes së prindërve duhet të kthehet në fshatin e lindjes, për t'u kujdesur për shtëpinë. Më pas, që të mos martohet me detyrim zgjedh të bëhet burrë, sipas traditës së maleve. Hana Doda bëhet Mark Doda dhe bën të gjitha punët e një mashkulli. Më pas Lila, kushërira që jeton në Amerikë, e fton të thyejë betimin. Hana merr iniciativën të gjejë vetveten, tashmë në një vend të largët, atje ku Kanunin nuk e zbaton askush dhe për shkeljen e tij nuk dënohet askush.Laura Bispurin, e cila aktualisht është anëtare e jurisë në Festivalin e Filmit Ndërkombëtar në Durrës, në një intervistë për “Shekullin”, tregon përshtypjet e saj për burrneshat shqiptare, si dhe ecurinë e realizimit të filmit. “Kam realizuar shumë filma me metrazh të shkurtër që janë vlerësuar dhe me çmime të mëdha nëpër botë. Po kërkoja një histori për filmin tim të parë me metrazh të gjatë dhe kur lexova librin e Elvirës, kuptova se kjo ishte historia që po kërkoja. Më shtyu historia që tregonte për femrën, për raportin e saj me lirinë”, ka thënë Bispuri e lindur në Romë, ku ka diplomuar për letërsi. Regjisorja e vlerësuar me disa çmime për filmat me metrazh të shkurtër si "Një burrë pas"(2010) fituese e çmimit “David Di Donatello”, për filmin më të mirë "Me kalimin e kohës", thotë se filmi i saj që bazohet në librin e Dones mund të tregojë një histori me një dramë shumë të fortë, dhe me personazhe të fortë. “Në brendësi të këtyre karakteristikave doja të tregoja për temën që kam për zemër, për raportin ndërmjet gjinisë femërore, lirisë dhe identitetit. Një film i ndarë në dysh, mes një bote ‘arkaike’- asaj të maleve dhe botës moderne”, ka thënë ndër të tjera ajo. Regjisorja italiane tashmë është vënë në kërkim për aktorët që do të luajnë në filmin e saj.
“Gjatë kësaj periudhe po shikoj edhe për aktorët. Por pjesa më e madhe e aktorëve do të jenë shqiptarë, të tjerët italianë dhe kosovarë. Mund të ketë edhe ndonjë person të thjeshtë që do të interpretojë si aktor”, ka thënë ajo. Bispurin ka zbuluar edhe detaje të tjera të filmit me temë shqiptare. Veshje tradicionale të burrneshave nuk do të ketë.
“Sepse është një film që niset nga situata e sotme, prandaj do të përdoren veshje që vishen në këtë kohë. Duke qenë se ky është një film që bazohet në realitet, s'do të ketë asgjë ndryshe të rikrijuar. Kjo do të jetë një punë e realizuar me sa më shumë elemente reale. Gjatë filmit është dhe një skenë martese, ndoshta aty mund të gjejmë elementet tradicionalë”, ka thënë ajo. Xhirimet e këtij filmi, sipas saj, do të bëhen në Valbonë, Romë dhe në Milano. E përfundimin, produktin final, ajo shpreson ta shfaqë në dimër. Fituesja e shumë çmimeve me filmat e saj të shkurtër, me veprën e fundit që ia ka mësyrë të realizojë shpreson se do të ketë sukses.
“Synimi im është që të realizoj një film që të dal dhe jashtë kufijve të Shqipërisë, jashtë Italisë, një film ndërkombëtar. Dhe sigurisht që synoj festivale shumë të mëdha ndërkombëtare”, ka thënë ajo.
Mbështetje financiare për këtë film ajo ka marrë nga produksioni italian “Colorado Film”, një fond nga produksioni evropian i “Medias”, nga Ministria italiane e Kulturës, si dhe nga një bashkëpunim me Francën.
“Meqenëse është një histori shqiptare, e shkruar nga një shkrimtare shqiptare, me shumë filmime në Shqipëri, me shumë aktorë shqiptarë, përfitoj nga rasti të bëj një ftesë që dhe Shqipëria të na mbështesë në realizimin e këtij filmi”, ka thënë ajo.
