Halit Xhemë Elshani-NJË VËSHTRIM I SHKURTËR I MONOGRAFISË SE FSHATIT ORROBERRDA

A është ky qingj I butë qe thithi dy nëna duke rënë në gjuaj, lujtur bishtin për të thith sa më shumë tambel!.Ky përson i njohur ra në dy gjuaj monizmit dhe vjeli aq shumë sa as një hërë prej 50 viteve nuk ra prej froni.duke fillue prej “povereniku”(I besueshmi për arsim) në rrethin e ish Istogut e deri të drejtori i përjetshëm i Gjimnazit tash “Haxhi Zeka” të Burimit.Ky #qengj# e shfrytzojë sistemin monist duke u sjell hërë si dhelpra,herë si qengji!.Si qengji për të zhvatë dhe si dheplra duke nëshkrue Dekrete për eleminim dhe perjashtim in nga puna ish kolegë të vet të ditëve të para të shkollës shqipe sikurse ajo lexhenda e misrit:Paska pas folë kolllomoqi n’at kohë dhe paska porositë prashitsin:”Hiqma shoqin në daq më ta mbush koshin”!Po sipas kësaj lexhenda ka veprue edhe sistemi monist.Duke përjashtue,duke vrar e burgosë patriotët e atdhetarët e njohur jo vëtëm në anën tonë por gjithandej ka ka pasë shqipetar.Nuk thot populli kot:Se marrja nuk ka karar”. Po këta njerëz tradhetuën traditën familjare,idealin kombetar të fisit nga vinë për më shumë se 50 vite të monizmit sllavokomunost,pas demokracis,luftës se lavdieshmë të UÇK-ës,u kyqën edhe në të Djathtën shqipetare duke prezentue përsonalitete të njohura shqiptare për ta rehabilitee vetvehtën!Se pari janë kujdesë qe në çfrdo formë,pra abusive të I hjekun dosjët,ti pastrojnë në mënyrë qe nese qelën ndoj here të jenë të sigurt.A ka gjë më të rendë në histiografinë tonë më të re qe këta kuadra të na shkruejnë dhe të jen konsulent dhe të citohën nëpër bibliografi të librave të një pas njëshme.Në librin e Emin Maksutit:”Orroberrda(Kodër e Shqiponjave),fshat i rrezistencës kundër pushtuesve të huaj”,Istog 2012.Libri ka 153 faqe,literaturën dhe burim i të dhënave.Qe në fillim due të shërbehëm më një citat të autorit Maksutaj:”

Këtë libër ia kushtoj babajt tim,Salih Hoxhë Maksutaj,I ekzekutuar dhe I humbur pa gjurmë para 65 vjetve,si dhe bashkëpunëtorëve e bashkëluftetarëve të tij”.



Mendoj se ky libër nuk ka mujt të spikatë pa konsultimin e librave të prof.dr. Sylë Dreshaj e sidomos libri:”Fshati kryevrellë”Ky auto I palodhshëm ka spikatë.Mandej gjithashtu se është desht të konsultohët edhe autori Iliaz Bicaj më dy vepra nga kjo trevë.

Pastaj Luxhet e gjakut të autorit Ali Daci,Gjenocidi serrb në Kosovë në prag të shekullit XXI të autorit Ibrahim Koci etj..Autori ka zgjedhë recenzent historianin e mirënjohur të kësaj ane prof.dr.Muhamet Shatrin.Mendoj se nuk është desht të mos botohët fjala e recenzentit,nese vërtët ai ka qenë recenzent!.Kjo është praktikë dhe e domosdoshme.


Lexuesi nuk din:cilat kanë qenë verejtjët e tij,a janë rrespektue ato në përpikeri.Cilat janë lëshimët?

Por le të konstatojmë faktin e pa kontestueshëm:A ka gjë më sinigative se sa biri t’I kushtojë këtë libër babajt dhe mendimtarëve të tij edhe pse të vonuar,pra edhe pas 65 vjetve.Ata qe e lanë kolegun tim të nderuar,bashkëvendasin tim pa bab,jeti m në moshën më të re.

Nuk është çudi se autori këtë mbresë e ka mbajtë kaq gjatë duke mos guxoft siq thuhët më que kryet dhe tërë jetën ka rrnue më këtë brengë.Po si macja nder sini qe prêt dhe gelltitët pa pasë mundësi dhe fuqi të jetë e lirë dhe e ngopur.Ironia dhe brenga e kohës është se po mungon kritika e mirfillt sidomos nga profesionistët.Heshtja e gabimeve dhe leshimeve është një llojë aprovimi apo pajtimi më gjith at mori gabimesh dhe leshimesh me apo pa vetdije.

Historia nuk shkruhët sipas porosive dhe ambicieve apo mundsive materjale.Por le të ndalemi në konsulentin e këtij libri.Nuk mund të jetë konsulent një njeri I korruptuar dhe një ish gazetar I monizmit qe ka ndejt nëpër koridorët e Komitetit të LKJ.një ish gazetar të shperblyer nga ish sistemi monist për diferencime dhe për denime të Demostratave të vitit 1981.

Një njeri qe në librin e vet:”Varrët e përbashketa”,ka berë gabime edhe perkrye verejtjeve dhe sygjerimeve qe ju ka dhenë nga kritika,qoftë ajo edhe e vetmja.Bie fjala ai nuk permend vrasjet,viktimat edhe të kësaj lufte.Nuk përmend as babajn e këtij autori të pushkatuar dhe të humbur pa gjurmë pa guxoftë kush më përmend.Ishte ky hero I pa shpallur apo jo?



Pra ky konsulent,ky gazetar i njohur më shkrimët e veta në vend qe të përmisojë apo të shtojë diq në favor të lehtesimit të dhëmbjeve të familjeve të dametuara .Hamendet nga monopoli qe ka pasë dikur por edhe nga interesi i pa prekshmerisë.Nuk e lëshon në shtyp, sepse në at artikull e kam përmend si vijon:”Bajrami i takonte Levizjës per çlirimin e Kosovês dhe bashkimin e trojeve shqiptare,ky deshmor i pa shpallur u hesht më shumë se 50 vjet dhe për çudi Rrustem Rugova ,në librin e botuar për masakrën në Kullat e Popit,në komunën e Istogut,nuk përmend fare Bajram Met Grabovcin,”Bota sot”,faqe 18,date 31 dhjetor 1999,pa fotografi,nga se gjoja mbetën në teknikën e “Rilindjës”.Nga kjo familje patriotike u masakruën:Dina qe u rrit jetim,Xhaferi me Miradin nga tê njatit barbar,pra u përserit historia e gjenocidit serbo-sllav ndaj shqiptarëve siq u ndodhi edhe familjës Rugova,Jahaj ,Maksutaj,Çetaj,Mavraj e shumë e shumë familjeve vetëm se ishin shqiptar dhe kërkonin të drejtat e veta kombetare.Lirinë dhe pavarësinê si të gjith popujt e botës.

Se është etika e gazetarit në peshojë, flet edhe njê e dhënë.

Gazeta komunale”Gurrat e Bardha”në pjesën ku benë fjalë për Saradranin, nuk i evidenton martirët e familjës:

Grabovci:

Din B.Grabovcin,Xhafer M.Grabovcin,Miradije M;Grabovci,Elshanaj:Hasan R.Elshani,Muharrem R.Elshani,Niman R.Elshani,Avdyel I.Elshani,Myhedin D.Elshani,Shemsedin D.Elshani dhe Nexhmedin D.Elshani,Kreshnik Husaj etj.

Pasë kater muajsh të rivarrimit të tyre gazeta komunale”Gurrat e Bardha” nr. 22 dhjetor 1999.Nese nisemi nga një parim –thënje filozofike:”Neseinformoj drejt,më ndihmo,nëse gaboj me korigjo”.



Martirët e Saradranit do mbesin në kujtesën e kombitFaksimil i gazetês”Rilindja”,04.qershor 02

Pse nuk i përmend masakrën në Muzhevuina të bandave të Miliq Kerstiqit në vitin 1924 të pushkatuarit:
Ukë Jahë Jahaj,Shaban Ramë Jahaj,Abdyel Ukë Jahaj,Sadri Ukë Jahaj dhe Bajram Sylë Alimetaj.Pastaj mbytja ne burgun e Pejes të Gjemajl Blakajn nga Vrella,etj.

Pa pretendue qe te bejë nje rezime të ketij libri,bie fjala në faqën (239-254) po permendi shkarazi:në mësin e 300 të vrarëve,të plagosurve dhe të humburve,nuk i përmend Deshmorëte as martirët e Istogut ,tani Burimi,nuk i përmend fare as emrat e Deshmorëve,e martirëve të laxhës Elshani të Dasamit(ish Saradranit),as të Qetajve në tërsi,as te plagosurit!?

Këta emra i ka sistematizue prof.Dr.Sylë Dreshaj në librin e vet”Levzja e përgjithshme e shqiptarëve në luftë për pavarësi në Kosovë”(UCK-eja dhe lufta e saj heroike kundër rexhimit pushtues serrb,sipas shtypit ditor dhe përiodik dhe revistave të ndryeshme në gjuhën shqipe dhe të huaj), Pejë 2002.

Në faqën 124 të këtij libri është lista e deshmorëve të komunës se Istogut(47).

Në vazhdim në kapitullin:”Historia qe flet” është dhënë Struktura e të vrarëve,të zhdukurve dhe të plagosurve të Komunës se Istogut:Të vrar 175, të zhdukur 43,të plagosur 62.Po ashtu në faqën 131,nënë numrin rendor(322-330) janë ata të vrar e të plagosur nga Saradrani,të cilët nuk i ka përmend fare,z.Rrusta!?.

Po ashtu në Librin e Ibrahim Kocit:”Gjenocidi serrb në Kosovë në prag të shekullit XXI”,Prishtinë,Koha Ditore,2000,në faqen 321 i ke me emer dhe mbiemer të rënët në Saradran më 08 maj 1999.Mungesa e konsultimit të këtyre dy burimeve oficiele ka qenë e pa shmangshme,e mos të flasim për listat e Keshillit për të Drejtat dhe Lirit e njeriut-dega në Istog.Ka edhe shumë burime tjera të cilat nuk i ka shfryetzuar apo nuk ka desht,sepse në punën tande shumvjeçare segregcacioni ka qenë mënyra e veprimtaris tuaj dhe për at edhe ke marrë shperblim!Andaj:”Futja e këtyre kategorive në një grup në njivel të komunës është thjeshtë një degradim i lloit të vet.Është një papërgjegjsi tipike gazetareske të një ploje e shumë të tjerave që më parë është dësht të shkruajsh për to në vazhdime dhe tek pastaj të fitosh kredibilitët qe të shkruajsh libër,është dasht të jesh gazetar i luftës që të fitosh të drejt qe të shkruajsh, është desht që ti vizitosh shum institucione jo qeveritar, familje apo të gjitha,se paku lapidarët e tyre, është desht të jesh me popullin dhe hallët dhe padrejrsit qe i behën akoma këtij populli shumë të vujtur,...Andaj të kota janë fjalët :”Prandaj u jam mirënjohës të gjith atyre qe me dokumente,deshmi,fakte e të dhena të caktuara do të më ndihmojnë ta bejë sa më komplet këtë kontribut timin modest”.Ku ke qënë...,apo ku ishte ajo penda e jote,ajo dhurata qe ta patën ndarë në kohën e monizmit për gazetar.Jam i bindur se këto gjera Emin Maksuti nuk i ka dijtur.A thue nuk paska pasë mundësi më gjetë tjetër konsulent në komunën e Istogut.or lë ti kthehemi kapitullit të formimit dhe veprimit të Islihatit në këtë komunë.

Halit Halili ishte në përberje të "Islihatit"(Pajtimtar i gjaqeve dhe ngatrresave) bashkë me:Bardh I. Maksutaj nga Arbana(Orroberdë), Halit H. Elshani Dasam(Staradran) , Feriz Bajraktari (Radavc), Ramë Tahiri (Cercë), Rexhë Niman Dreshaj i ardhur nga Shqiperia Burim(ish Istogu), Hasan Rexha Salihaj (Shushicë), Mulla Sadria (Uçë), Tahir Bajraktari (Resnik), Vesel Mehmeti Rracaj (Siqevë), Llesh Gjoni (Zllakuqan), Shaban Dreshaj (Vrellë), Idriz Dauti Balaj (Lluga),ky i fundit ishte antari më i rinjë, Kryetar ishte Bardhë Maksutaj, sekretar z.Shaban Dreshaj, arkatar ishte Ferid Bajraktari. Sipas sekretarit Shaban Dreshaj, 90 vjeçar, i lindur në Vrellë (qershor 1914), Proçesi i pajtimit ka pasë mbshtetjën e kryetarit të rrethit Qamil Luzhes dhe popullit. Kemi pajtue:për dame, rrahje, plagosje dhe gjaqe. Të gjitha keto e kanë pasë të caktuar koston (çmimin):Gjaku ishte 120 napolana+60 nap. taksa për shpenzime, varra(plagosja) 60 napolana+3 taksa, rreha 30 nap., dami sipas vleftes. Për çdo rast kishte nga dy dorzan edhe i padituri dhe paditesi, ata vet i propozojshin. Për një kohë rekorde i kemi pajtue të gjitha rastet.Ka pasë sanksione për ata qe nuk pajtoshin. Tri raste nuk jan pajtu, dy raste i kemi të kalljës se shtepive, një rast në Staradran na ka mbet pa e kalle !? Këshilli i pajtimit qe aso kohe quhej "Islihat" beri jehonë të madhe.U liruen nga barra e rendë e hakmarrjes, e të ngujuerve, nga gjendja e hasmeris në një afersi dhe kompatesi për t'u mbrojt dhe për të gjallërue.I gjithë dokumentacioni iu është dorzue Qamil Luzhes në Istog alias Burim..Fatkeqesisht nuk kemi rujt kopje ? Ai gjithashtu deshiron të shtojë: Në kohën e Jug. se parë-Pashiqet, jetonin në Prigodë në do shtepi me drrasa. Na bejshin presion për t'u shperngul, duke thanë se kjo tokë nuk është për musliman ? I kishin regrutue do hoxhallar në ketë funksion. Galë Terziqi dhe Bllagoje Popi nga Llukavci i Begut na kanë sulmue e plaqkitë pa kurrfar shkasi: Nënës ja murren pajën, e torturuen dhe pasë 6 muejsh vdiq, na i vran Mehmet Demen, Shaban Mehmetin, Zojë Mehmetin e cila ishte e pregaditur për martesë. Bllagoj Popi e muer për grue vajzën e hoxhë Gërgurit Rabën, kojshia i parë.Rabes ia ndrroj emrin në Radë ! E kanë keqpërdor !?Në një felton prof.Rexhep Podrimja ka shkrue se si e ka gjetë pasë shum viteve në rrethin e UlqinitEdhe rasti i Salih Hoxhës-Maksutaj,babaj i autorit është një shembull qe as sesi R.Rugova nuk ka mujt me qenë kiosulentKur është rasti të Islihati,shfrytzimi i arhivës në Shkodër,autori fut njerëz qe nujk kanë qenë fare antar.Kjo praktikë e citimit dhe shtremberimit të të dhënave është e denueshme.Ligji i parë i Historis thot:E verteta nuk guxon të mshifet as të heshtët!

Pas vdekjës s'e Halitit kryeplak u bë Gjema, njeriu qe dinte shkrim lexim, disa gjuhë e sidomos italishtën gjatë kohes se okupimit italjan qe ne e konsiderojshim si çlirues,e quanin Shqiperia e madhe edhe pse nuk ishin përfshi të gjitha teritoret etnike.U hapën shkolla,erdhen 200 mësues nga Shqiperia.

Fusnotë

Dr.Muhamet Shatri:Bardhë Isuf Gashi,figurë e shquar e Levizjës Kombetare,Kosova 26/2004

Halit Elshani,intervistë me Shaban Dreshajn, sekretar i “Islihatit”, Vrellë,prof.Rexhep Podrimja-Carallukë

Halit Xhemë Elshani

Halit Xhemë Elshani-MBROJTJA E KISHËS ORTODOKSE SHQIPTARE “AJA TRIADA”NË TAKSIM TE STAMBOLLIT!

          Në Stamboll ndodhet një kishë shqiptare e kohës Ilire.Lefter Sava dhe Jahja Beu na lajmruen,për këtë rast.Ata ishin pasanik shqiptar i dhanê nê gjyq në Turqi se i dilte zot greku.Një ditë vjen lajmi se do vijë komisioni gjyqesor.Dy ditë para na kan lajmrue krejt shqiptarëve.Ditên e diell të vini qe tê gjithë tê kisha,sa të muni,sa më shumë.Na të gjithë shqiptarët gra,femijë e burra te Stambollit jemi tubue dhe kemi hye në oborrin e kishes,brenda nuk na zente.Erdhi komisioni prej tre vetave dhe na pyetshin:

          -Cfar kombesie ini ju?

          -Jemi shqiptar qe të gjithë?

          -Ju si folni në vendin tuaj?

          -Ne flasim shqip zoteri?

          -Jemi shqiptar.

 Gjyqi turk na besonte më shumë neve se sa grekve.Faktet ishin n'anen tonë.E fituem gjyqin.Tapiinë,proçesverbalin e komisjonit e ka pasê Jahja Beu dhe Lefter Sava.Kisha e ka pasë edhe priftin shqiptar,emrin e të cilit nuk ia dij!? Kanë kalue shumë kohê,dhe shumë momente tê jetes sime qe kanê pasë një peshë tê rëndë.Kisha ekziston edhe sot.Bashkë me kêta shqiptar kemi punue me Ambasadën shqiptare në Ankara.Siq dihêt ne terë jetên kemi qenë nê sherbim t'atdhetarizmës!

Lidhur më këtë çka u tha më lartë morra mëndimin e një veprimtari nga Mitrovica,qe ka migrue në Turqi dhe pastaj në Belgjikë.Ai si konsulent i këtij libri-monografie,meq ka qenë prezent edhe vet edhe nê Turçi edhe nê Bruksel, nëmes tjerash sqaron: Keni theksue kishën Ilire ortodokse në Stamboll,nuk mendoj unë se është e sakt.Të kishi thenë Bizantine ndoshta do ishte rreale.

Po.Ju përgjegja.

-A pajtoheni qe ketë përcaktim t'ia lam historjanve,shkenctarëve Akademive qe do të merrën ishalla ndoj here me ketë çështje.

-Po u përgjegj.

Intërvista dhe fjalët e xha Xhelës janë më të ndegjuara nga të tjerët.Po ju dha shkurtimisht të vërtëtën!?

"Sinqerisht gja Gjelë duke mos qenë në dijeni më të gjerë ka dhenë ketë verzion të tij qe është larg të vërtëtës.Për hapjën dhe ndarjën e kishës ortodokse shqiptare është dhënë punë dhe shpenzime shumë të mëdha.Sidomos duhë përmndur dhe meriton çdo lavdat Leftër Sava Iliadi.

Sava Iliadi është bashkëpuntor i rilindasve,antar i shoqeris"Besa" bashkë me Frasherinjët.

Kisha shqiptare duhej të ishte "Aja Triada" në Taksim,në qendër të Stambollit.Pasi ajo ishte ndertuar në trollin dhe pasurin e një shqiptari qe pasandaj ia len patrikut-Qendra Botërore Ortodoksive.Pas shum përpjekjeve dhe gjykimeve,arrihët një marrveshje dhe kisha shqiptare ortodokse autoqefale inagurohët në Karrakey të Stambollit dhe mesha e parë është berë në gjuhën turqishte me priftin turk dhe jo me priftin shqiptar qe do të vinte nga Amerika i emruar nga patriku grek.

Pra,të gjitha shpenzimët për arritjën dhe inagurimin e ka berë Leftër Sava dhe kolonia shqiptare e fesë Ortodokse me pak ndihma nga shqiptar të fesë muslimane.

Lavdi jetës dhe veprës patriotike të rilindasit Leftër Sava Iliadi,patrioti qe nuk u përmend kurr nga ne,e qe i ndihmoj moralisht e materjalisht të gjithë shqiptarët e posaqerisht kosovarët në Turqi".

Me dukët apstrakte të shkruhêt për ndihmat materjale qe ka dhënë Xhela e Hyseni për luftën e UÇK-ës.

Të gjithë mërgimtarët  kush më shumë e kush më pak ,kanë ndihmuar, të gjith i kanë vêrtetimet e fondeve ku i kanë dhënë.

Xha Xhelë kur flet për bashkpunimin me Ambasadat e Shqiperisë nuk janë rreale.Është e vërtët se janë berë ca takime në formë vizitash apo tê rastit më ndonjë sekretar ambasade në Turqi, ështê berë evidentimi i shqiptarëve nga ana e ambasadës turke.

Në Belgjikë takimët kanë qenë të rastit,ndonjë ndeshje sportve ,panair të librit apo promovim i ndonjë libri të shkrujtur në frengjisht etj.

Takimet nuk janë bashkêpunime !

Kur shkruhêt për aktivitetin patriotik,pse nuk përmendë dhe shkruhêt diç më tepër për tê,kur në gjirin e saj ishin xha Xhelë dhe Hysën Xhelili,e shkollla shqipe mê mêsuesit vullnetar e të kualifikuar si:Sadik Tolaj,Riza Kondri,Shefki Bojku, Aferdita Sopi,grupi i karatës me Agim Ukaj,ne qe punuem 8-9 vjet vullnetarisht,pra Idriz Seferi, ishte qendra kulturore më aktive n'Evropë.Mramjët informative qe mbaheshin n'at shoqatë ishin të njivelt shumë tê lartë qe ushqeu dhe ngriti mërgimtaêt,në shkallën më tê lartê patriotike e historike,ngriti ndjnjën kombetare,atdhedashurinë.Shoqata ka qenê afirmative,antarët e saj kanë qenê nga partit më tê ndryeshme,aty nuk është diskutue për ç'eshtje partiake,natyrisht çdo antar ka pasë bindjët e veta dhe ka qenë simpatizant i ndonjë apo partie tjetër.

Monumenti i Skenderbeut në Skarberg!

Pse u largue Dul Rroj,nga komisioni i formuar!?Propozimi i tij ishte qe monumenti te vehet i madh si ai në Itali.,nga i njajti skulptor më më pak shpenzime,kjo nuk u rrealizue,pse!?

Për këto sygjerime të konsulentit me duhêt tê përkujtoj:Pêr shkollën shqipe kam shkrue qysh në vitin 2000 në gazetên"Shkendija" dhe në librin "Çeta e Brukselit" duke përfshi edhe rrolin e klubit"Idriz Seferi".Por kësaj rradhe e kam në dorë një proçes-verbal i cili deshmon përkushtimin dhe karakterin e kêtij klubi.

Është i sakt konstatimi i konsulentit-veprimtarit të pa epur ,shokut Ernest Jakupi për çeshtjën kombetare.

Kjo qendër nuk ka pasë ngjyra politike,nga ky klub nuk duhët të frigohêt as kush.

Sepse nga programi shifët çartë:

1.Mbajtja e librave dhe revistave kulturore,

2.Çfaqja e filmave në video kaseta,

3.Arsimimi i fêmijëve dhe të rriturve që përfshihën në shkollë,

4.Koordinimi me klubët tjera brenda dhe jasht Belgjikës,etj.

Fatkeqesisht kjo mvetesi dhe ky program është kualifikue si jo lojal dhe janë krijue barjera dhe kualifikime jo të mira,ndasi dhe shpesh armiqesi.Ky ka qenë qellimi i ambasadës jugosllave në stilin"përçaj e sundo"!

Pra para se të botohët kjo monografi apo libër le të kontrollohët mirë se xha Xhelë edhe plak edhe gjerat e 25-30 vjetve të fundit i rregullon duke mos qenê në vazhdën e ngjarjeve më të reja në dijeni. Për Hysën Xhelilin e veprën e tij e shof të arsyeshme të mjaftohemi më kaq,Për mua ai është dhe mbetët patrioti më i madh. Duhët të shkruhêt veprimtaria e tij në një libër tjtër qe ta ngrit më lartê figurën e tij në rangun qe e mêriton.

          Kemi organizue luftën çlirimtare në Kosovë,Maqedoni.Kemi dhanë mjete materjale,sidomos vëllau im Hyseni i cili ka dhanë 300.000 frang belg,unë 50.000,aq sa kisha mundesi.Kemi punue me ambasadën shqiptare në Pariz e më vonë në Belgjikë.

          BRUXEL,18 JANAR 2014                                                  Halit Xhemë Elshani

INMEMORIAM : ME RASTIN E VDEKJES SE GJELË 

GJELILIT-PLAKUT TË MALEVE

SHKRUAN : PROF.HALIT XHEMË ELSHANI 

Shkepusim diq nga jeta dhe vepra e Oficerit të Ballit Kombetar i cili vdiq në Bruksel,06.10.2013

Zyra për mergatën pran Kryeministrisë se Republokës së Kosovës ,organizojë më 1,2,3 gusht,manifestimin tradicional gjithëkombetar: “Ditet e mergatës ne Kosove – 2010″ me moton :”Bashk’atdhetarë te nderuar miresevini ne shtetin tuaj,në Republikën e Kosovës

Në mjediset e Bibliotekës Universitare në Prishtinë, në kuadrin e ditëve të Mërgatës u bë promovimi i librit ”Çeta e Gostivarit” i cili i kushtohet jetës dhe veprimtarisë së Xhelë Xhelilit nga fshati Kalisht i cili jeton ne Skarberg të Brukselit.

Më 03 Gusht 2010 u mbajtën katër  promovime: i librit ”Rrugetimi i Qendrës kulturore Shqiptare në Zvicer” i autorit Xhevdet Kallaba, “Të Qoroditur” e autrores Rehana Doko, “Rrefenja Fluide” nga Bajram Sefaj si dhe “Çeta e Gostivarit” nga autori Halit Elshani. Të gjitha keto libra u promovuan në përkujdesjen e Zyrës për Çështje Jorezidente pranë Zyrës së Kryeministrit të Republikës së Kosovës. 

  

Drejtori Z.Naim Dedushaj,nga hapja e këtij manefetstimi,Kpertina e Librit

Referues:

Mr.sc.Flori Bruqi

Çeta e Gostivarit” shpalos sakrificën shqiptare

“Çeta e Gostivarit”, është libri më i ri i autorit Halit Elshani, i cili është botuar para pak ditësh. Një vepër monografike, që flet për jetën dhe veprën e heroit Xhelë Xhelilit-Kalishta, të cilin autori e quan edhe plaku maleve. Vepra në fjalë është shkruar në përkujtim të sakrificës sublime të këtij heroi. Një vepër që vjen si dhimbje, nëpërmjet një pjese që prezantohet si rrugë e vetmuar dhe rrugë me shumë njerëz. Autorët tjerë e kanë cilësuar si një panteon, një sfidë ndaj vetë krijuesit, ndaj njerëzve, historisë, kohës, vesit të mirë dhe vesit të keq. Një sfidë ndaj të rënëve dhe ndaj të gjallëve. Një vepër që paraqitet si shkëmb i kënduar ku veprojnë që të lënë fytyrën e vet koha dhe njerëzit e sajAutori në këtë vepër sjellë gjithashtu një copëz historie nga sakrifica dhe mundi i popullit shqiptarë gjatë luftërave, që janë zhvilluar në vendin tonë, duke prezantuar figura të shquara të kombit njiherit dhe kontribuuesit kryesor të lirisë që gëzojmë ne sot. Disa nga titujt, që përfshihen në libër janë : “Krologjia e luftës së çetës shqiptare në fushë të Pollogut”, “Çeta e Xhelë Kalishtit arrinë në Greqi më 1948”, “Një historik i shkurtër i ngritjes së bustit të Skënderbeut në Skarberg të Brukselit”, “Dy trimëresha që nuk harrohen”, “U ndava nga Çeta e Xhemë Gostivarit” etj.Autori Halit Xhemë Elshani rrjedh nga një familje letrare, e cila ka qenë e anatemuar, sidomos në kohën e komunizmit etatist serbo-jugosllav, e persekutuar dhe e djegur me 1918 me 1924 si dhe gjatë luftës së fundit me 1999. Ka publikuar shumë vepra të tjera shkollore dhe letrare si Monografinë e Shkollës Fillore “Naim Frashëri” në Prishtinë 1964-1995, pastaj Monografinë e Çetës së Brukselit (mendime dhe opinione), Çeta e Kalishtit, Çeta e Brukselit 2,Gjeneaologjia e Familjes Elshani,Monografia për prof. Ramiz Musa dhe prof.Ahmet Mumxhiu,Monografia për risimtarin Taib Sylejmanin,etj. Elshani gjithashtu ka marrë pjesë edhe në aktivitete të ndryshme letrare dhe historike të vendit duke kontribuuar vendit me mendimin dhe veprën e tij

Cen Pushkolli

U promovua libri “Çeta e Gostivarit” i autorit Halit Elshani

Libri :”Çeta e Gostivarit” (plaku i maleve Xhelë Xhelili-Kalishta), të autorit Halit Elshani është një enciklopedi e llojit të vetë. Halit Elshani përpara vetes e ka pasur një “arkiv të tërë”, respektivisht ashtu siç e ka dëgjuar rrëfimin për Xhelë Xhelilin-Kalishtën ashtu edhe i ka përcjellë besnikërisht në këtë libër monografik. Halit Elashani me këtë monografi del në “fushën e mejdanit”, respektivisht në atë fushë ku dalin të gjithë krijuesit me veprat e veta.

Në mjediset e Bibliotekës Universitare në Prishtinë, në kuadrin e ditëve të Mërgatës u bë promovimi i librit ”Çeta e Gostivarit” e Halit Elshanit,

 

Pamje nga ky promovim ne Bibliotekën Univerzitare në Prishtinë,Ekspozea e Halit Elshanit

mbajt më 03.gusht 2010

Në mjediset e Bibliotekës Universitare në Prishtinë, në kuadrin e ditëve të Mërgatës u bë promovimi i librit ”Çeta e Gostivarit” e Halit Elshanit, libër ky i cili i kushtohet jetës dhe veprimtarisë së Xhelë Xhelilit nga fshati Kalisht.
Libri në mbi 260 faqe është përplot materiale shumica e të cilëve botohen për herë të parë dhe ku janë portretizuar disa dhjetëra trima dhe luftëtar të pashoq kundër armikut të përbashkët të shqiptarëve sllavo-ortodoksët serb e maqedonas. “Pasi u informova për atdhetarët e tipit të Xhelë Xhelilit – Kalishtës, sigurisht që nuk mund të rija « rehat » për pa e shkruar një monografi për jetën dhe veprën e tij dhe të shumë e shumë bashkëluftëtarëve të ti” tha në promovim autori Halit Elshani.
Libri :”Çeta e Gostivarit” (plaku i maleve Xhelë Xhelili-Kalishta), të autorit Halit Elshani është një enciklopedi e llojit të vetë. Halit Elshani përpara vetes e ka pasur një “arkiv të tërë”, respektivisht ashtu siç e ka dëgjuar rrëfimin për Xhelë Xhelilin-Kalishtën ashtu edhe i ka përcjellë besnikërisht në këtë libër monografik. Halit Elashani me këtë monografi del në “fushën e mejdanit”, respektivisht në atë fushë ku dalin të gjithë krijuesit me veprat e veta.
“Libri ‘Çeta e Gostivarit’ qysh në pamje të saj të lënë përshtypje se mund të lexohet « me një frymë », sa për shkak të personazhit kryesor në libër po aq për shkak të veprimtarive atdhetare të bashkëluftëtarëve të plakut të maleve Xhelë Xhelili – Kalishta”, u tha në promovim.
Promovimi i librit u organizua nga Zyra për mërgatë e Kosovës, ndërsa botimi i tij u mbështet financiarisht nga Komuna e Gostivarit.

Promotion du livre « Bande de Gostivar », auteur Halit 

Elshani 

Bande de Gostivar (Santa Xhelili-Kalishta montagnes Majestic), l’auteur Halit Elshani, éveillé la curiosité des participants à un événement qui s’est tenu mardi dans la Bibliothèque de l’Université du Kosovo, à Pristina

Être écrite pour un créateur, dont le livre il ya promovuam jour n’est pas toujours facile. zotëri Halit Elshani në opusin krijues të të cilit janë disa dhjetëra e dhjetëra libra e shumë publikime të ndryshme zhanresh të ndryshme, domosdoshmërish ta zgjon kureshtjen për ta lexuar librin e tij . M. Halit Elshani l’opus créatif qui sont plusieurs dizaines de dizaines de livres de nombreuses publications de divers genres, pas nécessairement à éveiller la curiosité de lire son livre. Libri ”Çeta e Gostivarit” (Plaku i maleve Xhelë Xhelili-Kalishta), qysh në pamje të saj të lënë përshtypje se mund të lexohet « me një frymë », sa për shkak të personazhit kryesor në libër po aq për shkak të veprimtarive atdhetare të bashkëluftëtarëve të plakut të maleve Xhelë Xhelili – Kalishta.

Libri ”Çeta e Gostivarit” (Plaku i maleve Xhelë Xhelili-Kalishta), qysh në pamje të saj të lënë përshtypje se mund të lexohet « me një frymë », sa për shkak të personazhit kryesor në libër po aq për shkak të veprimtarive atdhetare të bashkëluftëtarëve të plakut të maleve Xhelë Xhelili – Kalishta.Le livre “bande de Gostivar (Santa Xhelili-Montagnes Kalishta Majestic), puisque, dans son point de vue de l’impression que l’on peut lire” dans un souffle, “parce que le personnage principal du livre est ainsi parce que des activités patriotiques semblables de majestueuses montagnes Xhelili – Kalishta.Libri në mbi 260 faqe është përplot materiale që shumica e materialeve botohen për herë të parë, në këtë libër janë portretizuar disa dhjetëra trima dhe luftëtar të pashoq kundër armikut të përbashkët të shqiptarëve sllavoortodoksët serb e maqedon. Dans plus de 260 livre page est pleine de matériel que la plupart des documents publiés pour la première fois dans ce livre sont représentés des dizaines de guerriers et guerrières inégalée commune Albanais ennemi sllavoortodoksët serbe de la Macédoine. Ky libër është programuar të shkruhet qysh kur autori emigroi nga Gostivari në Bruksel, respektivisht qysh kur u takua me Hysen e Xhelë Xhelilin – Kalishtën, nga aty « unë rashë në sit e në shoshë, pa fajin tim »siç thotë autori, sikur me këtë donë të thotë:” tash pasi u informova për atdhetarët e tipit të Xhelë Xhelilit – Kalishtës, sigurisht që nuk mund të rija « rahat » për pa e shkruar një monografi për jetën dhe veprën e tij dhe të shumë e shumë bashkëluftëtarëve të tij”. Ce livre devrait être écrit puisque l’auteur a émigré de Gostivar, à Bruxelles, respectivement, depuis quand il a rencontré le gel Xhelili Hysen – Kalishtën, à partir de là “Je suis tombé sur le site de l’énigme, pas de ma faute», comme le dit l’auteur, si ce envie de dire: «Maintenant, après avoir été informé sur le type de patriotes gel Xhelili – Kalishtës, ne peut certainement pas Rijat” rahat “pour sans écrire une monographie sur sa vie et de travail et un trop grand nombre de ses camarades. Është shumë me rëndësi të thuhet me këtë rast se pasi e kishte kompletuar së shkruari librin z. Il est très important de noter que depuis cette affaire avait achevé l’écriture du livre de M. Halit Elshani, shkon tek z.Halit Elshani, s’adresse à M. Xhelë Xhelili dhe i tregon se librin e kishte përfunduar, gjë që plakun e maleve e kishte gëzuar pa masë. gel Xhelili et montre que le livre a été terminé, le vieillard de la montagne qui avait pris un immense plaisir. Një ditë plakun e maleve, pra z. Un jour, le vieillard de la montagne, si bien que M. Xhelë Xhelilin e kishte vizituar një bashkëfshatar i tij z. gel Xhelili avait visité une paysans M. sonXhezair Miftari, biznesmen me punë të përkohshme në Kroaci, dhe pasi që kishin filluar të bisedonin rreth librit që e kishte shkruar z. Bob Miftari, homme d’affaires avec un travail temporaire en Croatie, et après qu’ils eurent commencé à parler du livre qu’il avait écrit M. Halit Elshani, ai e kishte ftuar z. Halit Elshani, il avait invité M. Halitin që ta vizitojë dhe të njihet me mysafirin e tij. Haliti de visiter et de se familiariser avec son visiteur. Kështu z. Donc, M. Haliti kishte ra në kontakt me biznesmenin, luftëtarin e pashoq të kauzës gjithëkombëtare z. Poméraniens avait été en contact avec l’homme d’affaires, la cause de chasse inégalée à l’échelle nationale M. Xhezair Miftarin. Miftari Bob. Gjatë bisedës me te, siç thotë Halit Elshani mësova se z. Pendant la conversation avec, dit Halit Elshani a appris que M. Xhezairi përveç që kishte investuar në punë të ndryshme humanitare ai kishte ndihmuar edhe materialisht edhe luftën e Kosovës ndaj Serbisë, ashtu siç kishte investuar edhe tek punët kërkimore, hulumtuese e shkencore që do t’i kontribuonte çështjes kombëtare shqiptare. Xhezairi sauf qu’il avait investi dans le travail humanitaire qu’il avait sensiblement contribué à la guerre du Kosovo contre la Serbie, comme il l’avait également investi dans la recherche, la recherche scientifique qui contribuent à la question nationale albanaise.

Halit ELSHANI

Cen Pushkolli

Flori Bruqi

Bruksel,06.10.2013

Enver Hoxha, varrmihësi i nacionalizmit shqiptar

Prof.dr. Eshref Ymeri



[Të dashur bashkatdhetarë, brenda trojeve etnike dhe në diasporë! Brenda mundësive që keni, mundohuni ta lexoni librin e dr. Vasfi Barutit, me titull: “Enver Hoxha në optikë të re”. Autori ka punuar 8 vjet për përgatitjen e kësaj vepre. Librin e ka nxjerr nga shtypi Shtëpia Botuese UEGEN dhe e ka hedhur në qarkullim në qershor të vitit 2013. Në këtë libër, mbi bazën e dokumenteve arkivore, zbulohet lakuriq fytyra e vërtetë e Enver Hoxhës dhe roli i tij, si varrmihës i nacionalizmit shqiptar.]

Sot, në Shqipërinë Londineze, në mjetet e informimit masiv, si zor të haset kund termi nacionalizëm (nga frëngjishtja nationalisme). Jo vetëm kaq, por edhe kur përmendet, ky term shoqërohet me një mbiemër qesënditës: nacionalizëm folklorik. Por një herë e një kohë, kur komunistët nuk kishin dalë në skenën e jetës shqiptare, ky term ishte mjaft i respektuar. Madje për lartësimin e kuptimit të këtij termi, ishin të interesuara drejtpërsëdrejti strukturat më të larta të shtetit shqiptar, deri te vetë Mbreti Ahmet Zogu. Dhe një interesim i tillë nuk ishte i rastësishëm. Sepse nacionalizmi, në thelb, përfaqëson në vetvete një ideologji dhe një orientim të politikës që ka si parim themelor tezën për vlerën e kombit, si formën më të lartë (më supreme) të unitetit shoqëror në procesin e shtetformimit. Nacionalizmi, si një lëvizje politike, ka si pikësynim mbrojtjen e interesave të bashkësisë kombëtare në raport me pushtetin shtetëror. Në themelin e vet, nacionalizmi predikon besnikërinë ndaj kombit, pavarësinë politike dhe punën në të mirë të popullit, ngritjen kulturore dhe shpirtërore të tij, bashkimin e vetëdijes kombëtare për mbrojtjen e kushteve të jetesës së kombit, të territorit ku ai banon, të resurseve ekonomike dhe të vlerave shpirtërore. Ai mbështetet mbi ndjenjën kombëtare, e cila do të thotë atdhetari. Si ideologji, nacionalizmi ka për qëllim të bashkojë shtresat e ndryshme të shoqërisë, pavarësisht se ato mund të kenë edhe mospërputhje interesash.
Në librin e dr. Vasfi Barutit flitet me fakte konkrete për vlerat e nacionalizmit shqiptar në kohën e Mbretërisë:
“Mbreti Zog kishte merak të madh edukimin e fëmijëve të shkollave me ndjenja patriotike e nacionaliste. Më 1927 Ministria e Arsimit shpalli konkurs kombëtar për tekstin më të mirë për “Patriotizëm e nacionalizëm”, konkursin e fitoi Kristo Floqi, një intelektual mjaft i njohur i kohës, dhe me lejë nr. 1290, datë 24. XI. 1927, botohej teksti i tij “Patriotizëm dhe nacionalizëm”, i detyruar “Për shkollat publike e private të shtetit. Tiranë 1928”, shkruhet në faqen e parë të tekstit. Është tekst shumë i mirë që edhe sot nga të rritur e të rinj do të lexohej me kënaqësi” (Citohet sipas: Vasfi Baruti. “Enver Hoxha në optikë të re”. Shtëpia Botuese UEGEN. Tiranë, 2013, f. 206.
Në vazhdim, Dr. Vasfi Baruti, nga libri në fjalë, ka shkëputur një fragment mjaft domethënës:
“… Po cili është atdheu juaj? Atdheu juaj s’është kodra ose fusha e katundit tuaj, xhamia ose kisha e fshatit tuaj, minaretë ose kambanoret kryepërpjeta, oxhakët e shtëpive ose kasollet tuaja. Atdheu juaj është Shkodra për Korçarin, Korça për Kosovarin, Kosova për Kolonjarin, Kolonja për Hotasin e Grudasin, Hoti e Gruda për Devollasin, Devolli për Bregdetasin dhe Çamin dhe Çamëria e Himara për Dibranin e Lumjanin. Atdheu juaj është gjithë Shqipëria ku flitet, si thamë, gjuha e lehtë zanore shqipe dhe ku jetojnë shqiptarë, është gjaku jonë, ai gjak i vlertë që kanë derdhur gjyshstërgjyshët tanë mbi altarin e Atdheut për shpëtimin e tij, është bashkimi jonë dhe ndjenja e dëshira për një rrojtje të lirë e të panjollë; është Qielli i bukur e i kaltër që mbulon Shqipërinë; është Dielli i flakët dhe i ëmbël që ndriton Shqipërinë; është deti i blertë me tallazet e valët e tij që përlak zallet e Shqipërisë; janë fushat e malet e kodrat e bregoret e pllajat e lumenjtë e kulluar të Shqipërisë. Atdheu është kombi jonë, të cilin kemi detyrë ta duam e ta ndërtojmë e ta mbrojmë me mish e me shpirt kundër çdo msyësi e invadori e të mos lëmë kurrë asnjë pëllëmbë dheu të shkelet prej thundrës së një të huaji. Ky duhet të jetë programi e ideali juaj, o djelmosha!...” (po aty).
Është shkruar e ç’nuk është shkruar për themelimin e Partisë Komuniste të Shqipërisë. Por sipas burimeve arkivore partiake, me të cilat dr. Vasfi Baruti është njohur nga afër, rezulton një e vërtetë tragjike. Në mbledhjen themeluese qe aprovuar një Rezolutë, të cilën e patën përgatitur paraprakisht Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha. Pikërisht në atë rezolutë, “mbillet, që atë natë, fara e helmët e rrezikshmërisë që vjen nga nacionalizmi shqiptar për Shqipërinë natyrale dhe Rezoluta publikohet për herë të parë po nga Hoxha në shkrimin e tij kushtuar Titos në revistën Shqipëri-Jugosllavi (nëntor 1947)” (po aty, f. 229).
Të vërtetën tragjike për rrezikshmërinë që vjen nga nacionalizmi shqiptar, e pranon edhe biografi i Titos V. Dedijer, në librin me titull “Marrëdhëniet Jugosllavi-Shqipëri”, 1949, f. 25 (po aty, f. 255).
Dhe dr. Vasfi Baruti vjen në një përfundim logjik:
“Fara e helmët e kundërnacionalizmit që u hodh në mbledhjen themeluese të Partisë prodhoi fryte të helmëta për “dekorimin” me plumb pas shpine të qindra nacionalistëve gjatë luftës e pas lufte, me “rrezikun” e nacionalizmit u përgatit dhe strategjia për qëndrimin antikombëtar ndaj Kosovës, në interes të politikës kolonialiste të Titos” (po aty, f. 256).
Shovinizmi serbojugosllav, përmes përfaqësuesve të vetë Popoviçi dhe Mugosha, më 8 nëtor 1941 përgatiti turrën e druve dhe mbi to vendosi nacionalizmin shqiptar. Pastaj turrës së druve i vuri zjarrin. Enver Hoxha shkoi e hodhi edhe një krah shkarpa mbi atë turrë drush. Pikërisht ky qëndrim prej tradhtari i Enver Hoxhës, më kujton një ngjarje nga mesjeta e largët:
Luftëtarin e madh të popullit çek që luftonte për çlirimin e tij nga dhuna gjermane, Jan Gusin (1369-1415), në kohën e inkuizicionit, katedralja kishtare katolike e pati dënuar me vdekje me djegie mbi turrën e druve, duke e cilësuar si heretik të rrezikshëm, si armik të kishës së vërtetë. Tek po e priste vdekjen mbi turrën e ndezur të druve, ai vuri re një plakushe të rrëgjuar, një besimtare katolike kjo, e cila, duke qenë plotësisht e sigurt se po bënte një punë të mirë, solli në sheshin e ekzekutimit një krah me lëmishte dhe i hodhi në zjarr. Atëherë Jan Gusi klithi me një nënqeshje ironike plot dëshpërim: “О plakushe naive!”
Por në këtë krahasim ka një dallim të vogël: ajo plakushja çeke ishte besimtare naive deri në verbëri, kurse Enver Hoxha ishte i bindur dhe i vendosur deri në çmenduri për aktin e tradhtisë së lartë që po kryente kundër nacionalizmit shqiptar.
Nën parullën e antinacionalizmit enverian, komunistët shqiptarë i lejuan shovinistët serbomëdhenj të kryenin masakrën e rëndë të Tivarit. Nën këtë parullë antikombëtare, të gjithë kosovarët që arratiseshin nga tirania serbe për në atdheun amë, Enveri ose i kalbte në burg, ose ia kthente Titos në kufi për t’i pushkatuar apo për t’i varrosur për së gjalli nëpër burgjet apo kampet e përqendrimit të Jugosllavisë. Nën parullën e antinacionalizmit enverian, iu vu një gurë i rëndë përsipër Çështjes Çame dhe u la në heshtje bashkëpunimi i ngushtë i nazifashizmin grek me nazifashizmin gjerman. Prandaj shovinizmi nazifashist grek masakroi dhe dëboi në mënyrën më barabare popullsinë e krahinës sonë të Çamërisë. Nën parullën e antinacionalizmit enverian, krimineli Ramiz Alia lejoi pushtimin e kishës ortodokse fanoliane prej Janullatosit, pararojës së shovinizmit grekokaragjoz në Shqipëri. Me këtë akt të tradhtisë së lartë kombëtare, antinacionalizmin enverian Ramiz Alia ia përcolli dhe ia la trashëgim klasës politike shqiptare pas vendosjes së pluralizmit në vendin tonë. Produkt i antinacionalizmit enverian janë mbajtja e pushtuar e kreut të kishës fanoliane që prej verës së vitit 1992 prej shovinistit Janullatos, ngritja e varrezave, e memorialeve dhe e manastireve në nderim të ushtarëve agresorë grekë, me kontributin e drejtpërdrejtë të Janullatosit, prapa të cilit Athina rri në gatishmëri. Klasa politike shqiptare dhe Tirana zyrtare, duke e pasur antinacionalizmin enverian si yll karvani, ka heshtur për deklaratat e Janullatosit kundër bombardimeve të NATO-s dhe në mbrojtje të barbarisë serbe kundër popullit shqiptar të Kosovës, për deklaratat e tij në gazetën “Katemirini” për çrrënjosjen e shqiptarizmit nga vetëdija e kombit shqiptar që mishërohet në parullën “feja e shqiptarit është shqiptaria”, për shpifjet e ulëta para gazetarit amerikan Fred Reed se në Shqipëri po ngrihet një shtet fundamentalist islamik, për sulmet që ka ndërmarrë kundër emigrantëve shqiptarë, duke u radhitur përkrah partisë nazifashiste “Agimi i Artë”. Ajo ka heshtur për deklaratën plot ngazëllim të historianit grek Nikolas Stavros, i cili, pushtimin e kishës ortodokse fanoliane prej kishës shoviniste greke, e vlerëson si fitoren më të madhe të Greqisë në shek. XX. Antinacionalizmi enverian i klasës politike të Tiranës, ka bërë që të dalin në skenë lakenj të llojllojshëm, që nga Tirana deri në Nju Jork, të cilëve, me sa duket, shovinizmi grekokaragjoz ua ka ngrohur mirë xhepin dhe ata, si sahanlëpirës të rëndomtë të Athinës dhe të lobit grek në Amerikë, kanë dalë në mbrojtje të Janullatosit, deri në faqet e gazetës internetike “Tribuna Shqiptare”, duke u pozicionuar haptas kundër kontributit të Fan Nolit dhe të Mbretit Ahmet Zogu për themelimin e Kishës së Pavarur Ortodokse të Shqipërisë.
Emisarët jugosllavë Popoviçi dhe Mugosha nuk e patën fare të vështirë ta kultivonin farën e antinacionalizmit në vetëdijen e Enver Hoxhës, si njeri pa kurrfarë morali kombëtar, si edhe te tërë kasta komuniste që ishte e zhveshur krejtësisht nga një moral i tillë. Dëshminë më të pastër për mungesën e këtij morali kombëtar në qenien e tyre, e jep Mehmet Shehu dhe Fiqrete Shehu në letrën që i dërgonin Dushan Mugoshës më 22 prill 1944:
“Nuk kishim parti, por kishim dhe ishim bashibozukë, ishim një “turli” me zarzavate të hidhura e me udhëzimet e Miladinit e të tuat, me ndihmat tuaja mundëm të seleksionoheshim, të formojmë partinë tonë komuniste, ta forcojmë. Na dhatë dorën, na mësuat, na ngritët si nëna foshnjën”. (Citohet sipas faqes së internetit AlbDreams.Net. 05 tetor 2010).
Dhe Popoviçi me Mugoshën e bën seleksionimin që duhej: në bashkëpunim të ngushtë me Enver Hoxhën, varrosën nacionalizmin shqiptar, bashibozukët komunistë i ngritën në poste të larta, i vunë në shërbim të sllavizmit dhe nxitën histerinë antinacionaliste, e cila u manifestua me egërsinë më të madhe në luftën civile që shpërthyen komunistët prej shtatorit të vitit 1943, pas hedhjes poshtë të Marrëveshjes së Mukjes. Rezultat i padiskutueshëm i antinacionalizmit të klasës së sotme politike shqiptare, trashëgimtares së denjë të antinacionalizmit enverian, është gjendja jonë e mjerueshme në marrëdhëniet me fqinjët, të cilën, me një profesionalizëm të lartë prej publicisti nacionalist, e ka vlerësuar zoti Skënder Buçpapaj në analizën me titull “Fqinjët janë në ekspansion, ne jemi ne restriksion”, të botuar në gazetën internetike “Tribuna Shqiptare” të datës 31 janar 2014. Rezultat i antinacionalizmit enverian është dhunimi i Përmendores në Llogara, për çka është njoftuar si më poshtë:
“Dhunohet nga grekofonët Përmendorja në Llogara në rrugën Vlorë-Himarë, që përkujton masakrat greke 1912-1917. Kjo përmendore tregon luftën heroike të shqiptarëve për mbrojtjen e pavarësisë së Shqipërisë. Përmendorja është dhunuar me rastin e 100-vjetorit të aneksimit të jugut të Shqipërisë” (Citohet sipas: “Dhunohet përmendorja kundër gjenocidit grek në Llogara”. Gazeta “Dielli”. 26 janar 2014).
Pas këtij njoftimi, Tirana zyrtare s’është bërë e gjallë të thotë një fjalë se noton në ujërat e antinacionalizmit enverian. Por, çuditërisht, hesht rinia vlonjate, hesht rinia e Labërisë, hesht rinia përmetare, në vend që të rrëmbejë kazmat dhe varetë dhe t’i shkatërrojë me themel varrezat dhe memorialet në nderim të ushtarëve agresorë grekë dhe t’i japë një leksion të mirë nacionalist mbarë klasës politike shqiptare dhe sidomos Tiranës zyrtare. Por kjo rini hesht se i janë venitur ndjenjat nacionaliste, se antinacionalizmi enverian e ka bërë punën e vet, i ka lënë pasojat e veta në vetëdijen e saj. Hesht Aleanca Kuq e Zi, e cila, me sa duket, rezultoi një flakë kashte. Hesht Klubi i Patriotëve të Rinj, i cili, siç po del, paska qenë thjeshtë një tym myshku. Prandaj edhe dhunohet Përmendorja e Llogarasë dhe mbeten të paprekura përmendoret në nderim të ushtarëve agresorë grekë. Ç’të bëjmë! Enveri, me kastën e vet komuniste, dha shembuj tragjikë të nënshtrimit të pështirë ndaj shovinizmit gjakatar serbojugosllav, Tirana zyrtare ka 23 vjet që po vazhdon të japë shembuj të nënshtrimit të neveritshëm ndaj shovinizmit të shpifur grekokaragjoz.
Antinacionalizmi enverian i Tiranës zyrtare, manifestohet më së miri në heshtjen para shovinizmit grekomaqedonas, i cili po përpiqet të mbyllë përfundimisht damarët jetëdhënës të lumit Radika dhe Vjosa dhe t’i shkaktojë ekonomisë sonë dëme të pallogaritshme.
Santa Barbara, Kaliforni
31 janar 2014

Nga Flori Bruqi: Letërsia moderne shqiptare në Kosovë dhe Diasporë

Letërsia moderne shqiptare në Kosovë dhe Diasporë


Letërsia moderne në Kosovë


E pasur dhe e bukur është gjuha jonë shqipe, nga e cila shqiptarët krijuan një kult të vërtetë; megjithëkëtë është fare pak e zhvilluar: rrethana historike krejt të posaçme dhe sidomos një sundim i huaj prej më shumë se 5 shekujsh i vonuan për një kohë shumë të gjatë çdo farë rilindje kulturale popullit shqiptar të dashuruar për liri.

Do t`i lëmë mënjanë, edhe folklorin, i cili më vete do të mbushte një kapitull shumë interesant, edhe atë sërë të gjatë prodhimesh religjioze që pati filluar qysh në shekullin e 15-të, rëndësia e të cilëve është sidomos gjuhësore; e atëherë do të shohim se pjesa e dytë e shekullit të kaluar shënon shfaqjen e veprave të para letrare,që si me thënë mund të merren për themelet e letërsisë sonë moderne.

Pjesa e letërsisë shqiptare që zhvillohej në Kosovë, kishte afërsisht këto shenja paradalluese: e shkëputur nga letërsia amë dhe nga një pjesë e traditës letrare, ajo pothuajse nuk ishte fare në kontakt me të dhe nuk ishte e informuar për atë që ndodhte në fushën e letërsisë brenda kufirit të shtetit shqiptar. Edhe para luftës, në Kosovën letrare herë pas here ilegalisht, mbase edhe mund të depërtonte ndonjë vepër ose autor nga periudha e viteve 1930, kryesisht përmes atyre pak nxënësve që shkolloheshin aso kohe në Shqipëri. Pas luftës, në vitet 1950, krijuesit e parë të letërsisë shqiptare në Kosovë, për mbështetje kishin kryesisht letërsinë gojore (të pasur), fare pak vepra nga fondi letrar i traditës si dhe përvojat e huaja letrare, në radhë të parë ato sllave.

Nga emrat e shkrimtarëve, të cilët e kishin filluar veprimtarinë e vet letrare para luftës, do të përmendim këtu vetëm Esat Mekulin , Hivzi Sulejmanin.

Esat Mekuli u shqua me lirikën e angazhuar shoqërore dhe kombëtare të shkruar gjatë viteve 1930, ndërsa Hivzi Sylejmani solli përvojën e parë më serioze në llojin e prozës së gjatë me romanin dy vëllimesh "Njerëzit I" dhe "Njerëzit Il", si dhe "Fëmijët e lumit tim". Para tyre Hivzi Sulejmani do të shkruante disa nga tregimet, që edhe sot tingëllojnë moderne.

Ishte poezia ajo që arriti majat e letërsisë shqiptare në Kosovë, duke filluar nga fundi i viteve 1950 e sidomos me emrat: Mark Krasniqi,Din Mehmeti, Fahredin Gunga, Rrahman Dedaj, Enver Gjerqeku, Azem Shkreli, Ali Podrimja, Besim Bokshi, Eqrem Basha, Sabri Hamiti etj.

Ndërsa në prozë dallohen: Anton Pashku, Ramiz Kelmendi, Azem Shkreli, Nazmi Rrahmani, Rexhep Qosja, Mehmet Kraja, Musa Ramadani,Iljaz Prokshi,Agim Vinca,Nuhi Vinca etj.

Edhe në Kosovë shumë shkrimtarë patën fatin të burgosen, të persekutohen apo të arratisen e të jetojnë jashtë truallit të tyre(Adem Istrefi etj).

Pushteti serb ushtronte dhunën më të egër ndaj intelektualëve që me pushtetin e fjalës përpiqeshin të afirmonin vlerat kombëtare shqiptare. Kështu e pësuan rreptë nga kjo censurë: Adem Demaçi, Ramadan Rexhepi, Kapllan Resuli (i cili pasi u arratis në Shqipëri u burgos edhe këtu) etj.

Krahas letërsisë shqiptare që krijohej dhe botohej kryesisht në Prishtinë, ajo krijohej dhe botohej edhe në mesin e shqiptarëve të Maqedonisë, kryesisht me prozën dhe poezinë e Murat Isakut, Teki Dervishit,Abdylazis Islamit, e më pas, me veprën letrare të Resul Shabanit, Adem Gajtanit, Agim Vincës, Din Mehmetit etj. Vlen të përmendet dhe një personalitet i shquar i kulturës, Luan Starova, (shqiptari më i përkthyer sot pas Ismail Kadaresë ), por shumica e veprave të tij nuk janë në gjuhën shqipe.

Letërsia moderne shqiptare në diasporë



Edhe pse e zhvilluar në kushte të një izolimi gjeografik e ideologjik, fati dhe perspektiva e letërsisë bashkëkohore shqiptare duhet vështruar në një kontekst dhe më të gjerë gjeografik, d.m.th dhe përtej kornizës ngushtësisht nacionale. Pavarësisht nga zhvillimet brenda Republikës së Shqipërisë, si dhe brenda viseve etnike si: Kosovë, Maqedoni, Mali i Zi, kjo letërsi pati dhe njohu zhvillime dhe në diasporë. Sa i takon zhvillimeve të saj në diasporë, letërsia shqiptare mund të shikohet gjeografikisht brenda dy vatrave:

Vatra historike e diasporës shqiptare: Itali, Greqi, Rumani, Bullgari, Turqi etj.
Vatra të reja të diasporës shqiptare: Gjermani, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, etj.

Zhvillimet më të rëndësishme të letërsisë bashkëkohore shqiptare në diasporë ndodhën në Itali, aty ku sot e kësaj dite jetojnë rreth 90.000 arbëreshë, që vazhdojnë të flasin shqipen.

Në përgjithësi mund të thuhet se një "rilindje" e letërsisë arbëreshe ndodhi diku rreth fundit të viteve 1950, kur dhe nisi të botohej revista "Shejzat" nga Ernest Koliqi në Romë e më pas revistat "Zgjimi", "Katundi ynë", "Zjarri", "Zëri i Arbëreshëvet", "Lidhja", "Bota shqiptare" etj.

Këto revista ndikuan në krijimin dhe publikimin e një brezi poetësh e shkrimtarësh që shkruan në arbërisht. Veç të tjerash, një pjesë e tyre funksionoi dhe funksionon dhe si shtëpi botuese, duke publikuar kolana të tëra me poezi dhe vepra të tjera letrare.

Ndër shkrimtarët më të rëndësishëm të kësaj vatre duhen përmendur:

Françesk Solano (1914), i njohur me pseudonimin Dushko Vetmo, i lindur në Kozencë. Pas një periudhe të gjatë qëndrimi në Argjentinë, Uruguai dhe Kili, ku dhe shugurohet prift, Solano kthehet në vendlindje. Aktiv në shumë fusha të letrave, ai është kryesisht poet, prozator dhe dramaturg. Ndër veprat e tij më të rëndësishme janë: Burbuqe t`egra, 1946, Shkretëtira prej gurit, dramë, 1974, Tregimet e Lëmit, etj.

Domenico Bellizzi (1931), prift nga Frasnita, i njohur me pseudonimin Vorea Ujko, është një ndër trashëgimtarët më të denjë të Jeronim De Radës e Zef Serembes. Ai me poezinë e tij arriti nivele të spikatura të ligjërimit poetik, veçanërisht me veprat: Zgjimet e gjakut, Këngë arbëreshe, 1982, Hapma derën zonja mëmë, 1990 etj.

Karmell Kandreva (1931), poet, bartës i identitetit kombëtar me anë të një ligjërimi poetik origjinal si dhe luftëtar i angazhimit social të arbëreshëve në ruajtjen e gjuhës dhe kulturës origjinale, ka shkruar triologjinë poetike: Shpirti i arbërit rron; Shpirti i arbërit rron. Arbëreshi tregon; Shpirti i arbërit rron. Vuan dega e hershme.

Zef Skiro Di Maxhio (1944), poet, përkthyes dhe dramaturg i shquar. I angazhuar edhe si drejtor i revistës "Bota shqiptare", i shquar për tonin e tij ironik e shpesh sarkastik, ai është autor i rreth dhjetë librave poetikë, ndër të cilat vlen të përmenden: Nëpër udhat e parrajsit shqipëtarë e t`arbreshë. Poemë gjysmëserioze arbëreshe, Orëmira, Për tokën fisnike të Horës etj.

Padyshim që letërsia arbëreshe vazhdon jetën me të tjerë shkrimtarë, shumica syresh të rinj, duke luajtur kështu një rol të rëndësishëm jo vetëm në diversitetin kulturor shqiptar, por edhe atë italian.

Një tjetër vatër e rëndësishme historike, ku kanë lulëzuar shkrimet shqipe që në fundin e shekullit XIX dhe ku jeta kulturore e elementëve shqiptarë ka qenë e organizuar më së miri, është Rumania. Një ndër personazhet më të rëndësishëm të letrave bashkëkohore shqiptare është Viktor Eftimiu (1889 - 1972) , autor i rreth njëqind vëllimeve letrare të shkruara në rumanisht. Mjaft prej veprave dramatike të tij janë ndërtuar mbi bazën e motiveve shqiptare e të fëmijërisë së tij në malet e vendlindjes.

Po aq e rëndësishme sa dhe Rumania në pikëpamje të jetës kulturore shqiptare mbetet edhe Bullgaria, ku janë njohur organizime të hershme të komunitetit shqiptar. Një figurë që vlen të merret në konsideratë nga njerëzit e letrave shqipe, është Thoma Kaçori, i cili shkroi në shqip disa romane e libra me tregime.

Në vatrat e reja të zhvillimít të letërsisë bashkëkohore shqiptare hyjnë ato vende në të cilat emigruan për motive kryesisht politike një pjesë e shkrimtarëve të talentuar shqiptarë, që duke mos u pajtuar me diktaturën dhe duke ndjerë etjen për liri, realizuan në periudha të ndryshme të regjimit komunist eksodet e sforcuara.

Një nga shkrimtarët e diasporës me peshë më të madhe që jetoi e krijoi në Gjermani, është Martin Camaj (1925 - 1992). Vepra e tij hyn në fondin më të shquar të letërsisë bashkëkohore shqiptare.

Ndërsa në Shtetet e Bashkuara të Amerikës zhvilloi veprimtarinë më të madhe studimore e letrare Arshi Pipa (1920- 1997), një ndër punëtorët më të mëdhenj të letrave shqipe, intelektual i shquar, poet, përkthyes, studiues e polemist.

Më 1944 ai dre`tori revistën "Kritika" dhe po këtë vit botoi librin e parë me poezi Lundërtarë. Në SHBA, ku emigroi në vitin 1958, punoi si profesor në disa universitete americane deri sa doli në pension. Si dëshmi e asaj që kishte përjetuar në kampet dhe burgjet komuniste ai botoi në Romë vëllimin me poezi Libri i burgut 1959, dhe më vonë dhe vepra të tjera.

Një ndihmesë të jashtëzakonshme Arshi Pipa do të japë dhe në studimet letrare, sociologjike e politike me vepra të dorës së parë, ku operon me metoda moderne studimi.

Si përfundim, mund të themi, se aktualisht po bëhen përpjekje që të gjitha këto baza dhe këta krahë të shkëputur në kohë dhe në hapësirë të letërsisë shqiptare, të komunikojnë dhe të integrojnë mes vetes për ta përcaktuar dhe krijuar saktësisht nocionin letërsi kombëtare në gjuhën shqipe.




Në fund sot një plejadë e tërë të rinjsh po ecën në gjurmët e Mjeshtërve të vet. Kostë Çekrezi, Gj.Bubani, S.Malëshova, Z.Fundo, ia kanë hapur rrugën zhurnalizmit.Tajar Zavalani, me një gjuhë popullore, zgjoi te populli shqiptar bukuritë e letërsisë ruse, me përkthimet nga Tolstoi, Çehovi e Gorki. Ernest Koliqi përkthyes i disa klasikëve italianë, në ‘’Novelat’’ e tij të punuara me një stil mjaft të këndshëm, pasqyron qëndrimin e vet ‘’borgjez’’.

Midis shkrimtarëve që s’janë ende veçse në periudhën e shkrimeve fillestare, disa duan të marrin pjesë në Gostinë e perëndive,ndërsa disa të tjerë, jo aq ambiciozë, kënaqen vetëm duke ngjyer bukën e tyre në çanakun modest të bariut, të fshatarit dhe të punëtorit.

Vlenë theksuar edhe një dyzinë shkrimtarësh dhe studiuesish letrarë që krijojnë prej viteve 90-ta në diasporë si Eshref Ymeri,Rasim Bebo,Gjek Marinaj, Kolec Traboini, Agim Bacelli,Adnan Mehmeti,Kozeta Zylo,Raimonda Moisu,Iliriana Sulkuqi,Rita Salihu,Mëhill Velaj, Anton Kote, Sotir Andoni ,Peter Prifti, Dalan Luzi,Zef Pergega, Luigj Çekaj, Albana Mëlyshi, Ramiz Gjini, Dalip Greca Fatmir Terziu,
Engjell Shehu,Gëzim Ajgeraj , Elvira Dones, Ornela Vorpsi, Anilda Ibrahimi, Besa Myftiu ,Hasan Aliaj , Shefqet Dibrani,Brahim Avdyli ,Ymer Shkreli,Pal Sokoli etj.

Shkrimtaret e ekzilit…

Poetë që shkruajnë në gjuhë të huaj duhet të përfshihen në historinë e letërsisë shqipe apo duhet të konsiderohen pjesë e letërsisë së gjuhëve në të cilat krijojnë, shtrohet thuajse në të gjitha konferencat shkencore që zhvillohen në Shqipëri por edhe në Kosovë.

Në Itali sidomos është prezent një qark letrar i autorëve shqiptarë që shkruajnë letërsi në gjuhën italiane. Autorë që fitojnë çmime letrare me botimet e tyre, por që fare pak njihen në Shqipëri. Ndoshta sepse dhe ne vetë mendojmë “se ata nuk janë shkrimtarët tanë”…“Atdheu është çka flitet”, shkrimtarja rumune Herta Müller që shkruan në gjuhën gjermane do t’u drejtohej me këto fjalë atdhetarëve të saj kur mori çmimin “Nobel” në letërsi. Ky fenomen është i natyrshëm një fenomen global, ku shqiptarët nuk kanë pse të jenë përjashtim. Nuk është një proces i stisur apo i paramenduar. Ai lind së brendshmi dhe nuk është thjesht një proces normal i të shkruarit. Janë shumë autorë shqiptarë, le t’i quajmë të shkrimtarë në ekzil, që po prezantohen sukses. Mes tyre dallojnë katër shkrimtare femra. Librat e tyre kërkohen dhe botohen nga shtëpi prestigjioze botimi. Elvira Dones që botohet nga “Feltrinelli” dhe “Einaudi”, Anilda Ibrahimi dhe Ornela Vorpsi (‘Einaudi’) janë treshja e letërsisë shqiptare e mërgimit në Itali. Kësaj treshe i bashkohet Besa Myftiu, që jeton në Zvicër e boton në Francë me logon ‘Fayard’. Përtej faktit se shkruajnë në gjuhë të huaj dhe jo në gjuhën e nënës, ajo çfarë i bashkon këto shkrimtare është dhe tematika që trajtojnë në veprat e tyre. Femra, herë në vetë të parë e herë në vetë të tretë është gjithmonë e pranishme. E shkuara gjithashtu; fëmijëria nën diktaturë, mentaliteti, dramat sociale, zakonet dhe kanunet e vendit të origjinës janë pjesë e rrëfimeve në krijimtarinë e tyre. Tema të identitetit mbeten të preferuara për këto autore shqiptare, që jo rastësisht kanë zgjedhur të krijojnë në gjuhë të huaj…



Në gjuhë të huaj, por me tema shqiptare

“Shkrimi në gjuhë të huaj të jep liri, distancë”. Besa Myftiu nuk do të mund të shkruante asnjë nga historitë e saj në gjuhën shqipe. Ndjehet e frustruar kur tenton të shkruajë në shqip. I druhet dhe paragjykimeve, ndaj ka zgjedhur rrëfimin në gjuhën frënge. E bija e shkrimtarit Mehmet Myftiu, ka shkruar dhe botuar 9 libra në frëngjisht, i fundit “Dashuri në kohën e komunizmit”, botuar nga “Fayard” në Francë. Ornela Vorpsit gjithaq i nevojitej distanca për ta parë më qartë të shkruarën. Italishtja ishte për të një zgjedhje organike. “Po të kisha jetuar në Shqipëri, ndoshta nuk do isha bërë shkrimtare. Ishte ekzili që më tregoi këtë rrugë. Nuk ishte ndonjë zgjidhje për të tradhtuar Shqipërinë, siç më sulmojnë shpesh. Ishte një zgjidhje shumë organike. Duke menduar pse kisha nevojë të shkruaja në italisht, pashë se në mënyrë organike kisha nevojë për distancë nga ajo çka tregoja”, – thotë ajo ndërkohë që veten tashmë e sheh si shkrimtare në një vend të huaj e që shkruan po ashtu në një gjuhë të huaj. Ornela Vorpsi vazhdon të shkruajë në gjuhë italiane, por siç thotë dhe vetë, në të njëjtën kohë mendon dhe flet katër gjuhë. Gjuha e nënës mbetet gjuha e parë, sepse shqipja për të është gjuha që mbart kujtimet e fëmijërisë e për këtë ajo ndjehet thellësisht e tërësisht shqiptare. “Besoj se gjuha e romaneve të mia është një sintezë e shumë kulturave, e shumë gjuhëve të përzierja së bashku”. Janë të paktë shkrimtarët që arrijnë të jenë kreativë në dy gjuhë të huaja, por Elvira Dones sigurisht që ia ka dalë. Ajo është shkrimtare, gazetare dhe dokumentariste, autore e shtatë romaneve, dy vëllimeve me tregimeve, artikujsh e filma dokumentarë. Tema si prostitucioni, drama sociale, lufta etj., e kanë bërë Elvira Donesin shkrimtare të mirëpritur në qarqet letrare. Letërsinë e saj e shkruar në dy gjuhë; në gjuhën e nënës shqip dhe në gjuhën italiane. Raporti i saj me gjuhën që zgjedh për të shkruar fillon qysh kur libri nis të ngjizet. “Është thelbësore atmosfera e fillimit, fjalitë e para ndoshta dhe një fjalë e vetme që “godet” në njërën gjuhë në vend të tjetrës”. Pikërisht kjo i ndodhi Elvira Donesit kur shkroi romanin “Luftë e vogël e përkorë”, ritmi gjuhësor u krijua natyrshëm në gjuhën e saj të dytë, italishten. “Pashë se kisha nisur rrëfimin në italisht edhe për një arsye tjetër, për të cilën me sa duket kisha nevojë: më shërbente si filtër mbrojtës”. Në këtë rast është ‘terreni’ për të cilën shkruan ai që zgjedh gjuhën, për shkrimtaren Elvira Dones. Ndërkohë ka në proces dy libra; njërin të shkruar në gjuhën italiane dhe tjetrin në shqip, që shumë shpejt do të jenë në duart e lexuesve. Edhe pse këto shkrimtare zgjedhin një gjuhë tjetër, bashkohen në një pikë: shfrytëzimi i temës së identitetit. “A ka nevojë të shkruaj në shqip për të rrëfyer Shqipërinë e sotme?- bën pyetjen retorike Anilda Ibrahimi. I ka qëlluar të lexojë në shtypin shqiptar (online) sesi shqiptarët e fyejnë në komentet e tyre për zgjedhjen e italishtes si gjuhë letrare. “Nuk ka asnjë akt tradhtie nga ana ime drejt gjuhës mëmë. Zgjedhjen time e shoh si përulje të një personi të ndërgjegjshëm që e do gjuhën e vet në atë farë mënyre sa të hiqet mënjanë duke thëne: unë s’jam në gjendje, ka të tjerë që e bëjnë më mirë se unë, Shqipëria ecën përpara edhe pa mua! Nuk jemi të pazëvendësueshëm…”. Kjo është revolta e saj në përballjen për së largu me lexuesin shqiptar. Ndoshta për këtë arsye ajo edhe Ornela Vorpsi refuzojnë vazhdimisht që librat e tyre të përkthehen në gjuhën shqipe.

Literatura e shfrytëzuar:

Flori Bruqi:Libri Guximi Shqiptar,Prishtinë,2008.
Flori Bruqi::Libri “”Polemika shqip”,Prishtinë,2009.
Flori Bruqi:Libri:”Olimpi shqiptar”,Prishtinë,2009.
Flori Bruqi:Libri:”Triumfi shqiptar”,Prishtinë,2010.
Flori Bruqi:Libri:”Nëse kam ditur të guxoj”,Prishtinë,2013.
Flori Bruqi:Libri”Diademë letrare”,Prishtinë,2014.