Nga Flori Bruqi : Ramadan Mehmeti :Ta jetoj fundin tim në mënyrë solemne.

Ramadan Mehmeti lindi më 20 shtator 1948 në Livoç të Poshtëm të Gjilanit. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, të mesmen në Prishtinë, ku edhe studioi Gjuhë dhe Letërsi Shqipe. Me shkrime letrare merret që nga bankat e shkollës fillore. Është bashkëpunëtor i të gjitha gazetave dhe revistave në gjuhën shqipe. Shkrimet e tij janë përkthyer edhe në gjuhët serbe dhe boshnjake dhe u nderua me shumë çmime letrare.

Eshtë editor i shtëpisë botuese ROZAFA të Prishtinës dhe anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës

Ramadan Mehmeti, fitues i çmimit letrar “Beqir Musliu”

Fitues i çmimit letrar “Beqir Musliu”, që jepet nga Komuna e Gjilanit(15 qershor 2013), për arritje të veçanta në letërsi, sivjet është poeti Ramadan Mehmeti. Në emër të jurisë, arsyetimin e ka dhënë Nexhat Rexha. Ai ka thënë se Ramadan Mehmeti, autor i 26 vëllimeve poetike, është një krijues i suksesshëm në poezi, prozë dhe dramë.

Rexha e cilësoi laureatin e sivjetmë si njeri të urtë, të pa imponuar, ndonjëherë edhe të pa vërejtur sa duhet, por që karakterizohet nga zjarri i fjalës në krijimtarinë e tij.

Kurse Qemajl Mustafa, kryetar i Komunës, tha se ndarja e çmimit letrar “Beqir Musliu”, që jepet nga ai, është një traditë e mirë e respektimit të vlerave letrare dhe kulturore që po vazhdon në Gjilan, sipas procedurave që udhëhiqen bashkërisht nga Ars Clubi “Beqir Musliu” si dhe Drejtoria për Kulturë.

Ai u shpreh i sigurt se kjo përzgjedhje është bërë me kompetencë të plotë profesionale, morale e njerëzore nga juria, në përbërje Sabile Keçmezi Basha, Nexhat Rexha e Emin Azemi. “Kjo nuk do të thotë se edhe të tjerët nuk e kanë merituar këtë çmim, por vetëm njëri prej tyre mund të jetë fitues”, ka thënë Mustafa.

Mustafa ka thënë se si institucione dhe si vendlindje kemi obligime ndaj Beqir Musliut, i cili ka lënë një vëllim të madh dorëshkrimesh pas vete. “Kemi filluar me sistemimin e dorëshkrimeve të tij dhe do të vazhdojmë deri në fund, edhe pse pak kemi ngecur”, ka thënë ai.

Sabit Rrustemi nga Ars Clubi “Beqir Musliu” tha se pjesa e publicistikës dhe kritika teatrore e Beqir Musliu janë të gatshme për botim.

Fitues të deritashëm të çmimit letrar “Beqir Musliu” janë Ali Podrimja, Sabri Hamiti, Musa Ramadani, Visar Zhiti, Ibrahim Kadriu dhe Rexhep Qosja

Vepra të botuara

1. Jeta pa titull, poezi, botoi Rilindja, Prishtinë, 1977
2. Koncerti i heshtjes, poezi, botoi Rilindja, Prishtinë, 1987
3. Loja e ruletit, poezi, botoi Plejada, Prishtinë, 1994
4. Requiem për Mirko Gashin, poezi, botoi Rilindja, Prishtinë, 1997
5. Ti je e vogël, poezi për fëmijë, botoi ILIRIKU, Prishtinë, 1997
6. Ringjallja, SHSHK, Prishtinë, 1998
7. Fusha e korbave, tregime, Rilindja, Prishtinë, 2000
8. Te guri i atdheut, poezi për fëmijë, Prishtinë, 2000
9. Zemrat bëhen ura, vjersha për fëmijë, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2002
10. Brigje shpirti, poezi, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2004
11. Mëkate të zgjuara, poezi, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2004
12. Testamenti i gjyshit, poezi për fëmijë, Prishtinë, 2006
13. Loja e ruletit, botimi i dytë, poezi, Faik Konica, Prishtinë, 2006
14. Te guri i atdheut, botim i dytë, poezi për fëmijë, Prishtinë, 2006
15 Kur pikëllohen zogjtë, poezi për fëmijë, Rozafa, Prishtinë, 2007
16 Ura e Maskatarit, dramë, Rozafa, Prishtinë, 2007
17. Poshtërim i ndjenjës, dramë, OMBRA GVG, Tiranë, 2007
18. Bekimi i gjurmëve, libër i poezisë së përzgjedhur nga Anton N. Berisha, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2008
19. Tekstament letrar, mendimi kritik për krijimtarinë letrare të Ramadan Mehmetit përgatitur nga Prend Buzhala.

Etj.

Nga Ramadan Mehmeti

Brigje duam, ura plot (Dritëro Agollit)

Fryn një erë qetë e qetë,

Ujërat vejnë lehtë në det.

Ora s’pret e hapat nisen,

Kohë e re, lulet harlisen.

Vargu, - trëndafil i bardhë!

Këndshëm kundërmon, i gjallë!

Lidhen zogjtë gjinden shkojnë,

Mbi Devoll si në përrallë.

Fryj, o erë, e sill veç mirë,

Po vejmë shtigjeve t’reja sot.

Mendjet tona larg do t’shkojnë,

Me Agollin magji plot.

Urime datëlindja e 85-të i madhi Dritero Agolli!

PIKTURA, MOLLA E HALLËS

«Në kohën kur të vërshon gëzimi

Në vorbullën e tij është pikëllimi»

          Mirko Gashi: EPITAF

Derisa amaneti ka mbetur në degë varë

Mollës së Hallës gjethet i janë tharë 

          

 R.M.

RECITALI

I 

Hyrja në Mbrëmjen letrare

«Ilan, Ilan

Na quanin aso kohe

në Gjilan»

                     M.Gashi

Kali i varreve ta kulloti gjelbërimin

Varri yt askund

Molla e Hallës loton për ty

Krejt filloi kur nuk ishe ti

Arbor Vitae të ndërroi me një lule

Kali i varreve e kulloti gjelbërimin

Ç’bëre ti pa varr në Selishtë

Karadaku i Gjilanit të sfidoi

Atëherë thanë «ilan, ilan

Na quanin aso kohe në Gjilan»

Kërkove edhe një lule mbi varrin tënd

Kali i varreve ta kulloti gjelbërimin

Ç’u bë me Mbrëmjen Letrare

Molla e Hallës loton për ty

Arbor vitae I

«Bredhi nëpër bukuritë që i zbulove ti»

                                    

Mbrëmja Letrare me Mirko Gashin

Filloi në muzgun e parë të ditës së parë

Që e kishte zënë ai në një fletë

Ku kishte shkruar vargun e fundit

Që Arbor Vitae e zëvendësoi me një lule

Sikur deshi t’i sfidonte vetë poetit

Për t’ia zvetënuar hijen Mollës së Hallës

Që e kërkonte te një varrezë e zbrazët

Për ta ringjallur prapë atë

Të hynte në Mbrëmjen Letrare në paramuzgun

Që e kishte hetuar kahmot në poezinë e tij

Aty erdhi vetë Ai Mirko Gashi dhe tha

«Bredhi nëpër bukuritë që i zbulove ti»

Nën hijen e Mollës së Hallës mbeti një lule

Në vend të Epitafit që (s) ta shkrova unë

Një minutë pa vdekur ai që kurrë nuk vdes

Ilan, ilan

«Mos e ngacmoni lumin»

Për ata që pas heshtjes vijnë rikëndova bukurinë

Testamenti mbeti te Molla e hallës në Rudinë

Pasardhësit për ta bartur edhe një peshë

Këtë Mbrëmje letrare e ke gurapeshë

Për ata që vonohen gjithmonë në jetë

Mos i zgjoni as në këtë të errtin vilajet

Ilan, ilan mëkot ishe ato vite në Gjilan

Trari i shtëpisë është kotur në gjumë

Ulkonja t’i lau këmbët në lumë

Të çau më në fund syzeza në trapazan

Përveç poezisë më asgjë s’arrin te Ti

Derisa Mesnata kafshon vetveten në ëndërri

Unë vetëm shtrëngoj dhëmbët në shenjë kërcënimi

Që nuk shpëtova dot as nga vetë pikëllimi

U zhyta thellë në tokë, fluturova në re

«Mos e ngacmoni lumin», më the, më the

Recitali i parë

«Kërkojmë fytyrat tona të humbura»

Ta kujtova fytyrën tënde antike

Në një varg tekanjoz që vinte si dehja

Ime kur të shikoja ty të dehur si unë

Recitali fillonte nëpërmjet reprizave

Të netve që i kishim sharruar në kupa

The, në esullimin të dehjes shenjtërore

«Kërkojmë fytyrat tona të humbura»

Unë fytyrën tënde e gjeta në dehjen time

Ku mbeti ajo imja që e shihje në kupë

Si diçka që nuk është as fytyrë as kupë

Por bota jonë e ndarë në dy hemisfera

Prej nga të nxirrja prapë unë të pastër

Si alkooli që e pinim së bashku në ahengje

Të Dionisit dhe përthurnim Boheminë tonë

Që s’i ngjante asnjërës që e njihnin të tjerët

Që s’ishin Na por të tjerë që s’i njihnim

«Kërkojmë fytyrat tona të humbura», the

Recitali e vazhdoi Mbrëmjen letrare

Kur ma vodhën Lumin

«S’ndodh kjo në teatër»

Atë ditë u zu reja

Më ra e zeza rrufeja

Kur ma morën lumin 

Ma kthyen gjumin

Jeta jetën e pështyn në sy

Lulja lulen e ka nën dry

Minjët nëpër biruca

Ëndërrojnë se janë hardhuca

Rradhiti në poezi

Të bjerë dhe një pikë shi

Buza në vaj

Mos më trishto haj

Shpirtin në terezi

E mat koha në Kohë

Të varfërit në moh

I matnin hijet me zhele

Për një grusht karamele

Bënin orgji

Se nuk kisha kravat

Flenim me harushat çdo natë

Me mjekër të bardhë të gjatë

Kur ma vodhën lumin

Ma morën edhe gjumin

Thanë, këtu nuk ke vatër

«S’ndodh kjo në teatër»

Gërdalla

«Prej meje deri te ti

 Tre oqeane në gjumë dimëror

 I shtrin loti»

Shkrova për Kalin e Trojës

Për Idriz Seferin bukën e gojës

 Për thneglat që fshihen

 Në pasqyrë të pusit pasqyrë

 Dielli lëshoi hijen

 Harrova të shikoj në fytyrë

 Në kafe «KOHA» mbuloi jetën

 Me poezinë të vërtetën

 Marrëzi, marrëzi, marrëzi

 Uluni drekoni poezi

 «Prej meje deri te ti

 Tre oqeane në gjumë dimëror

 I shtrin loti», unë jam dashnor

 I Bohemisë sime në gotë

 Gejzeri 

«Ja, e ke prekur lumin»

  Gejzeri të mrizon në dorë

 Mbi kokë të rri një kurorë

 Derisa stërgjyshërit gjumëpak

 Numëronin plagët në shuplakë

 Koha që ua la në shpinë varë

 Ti rrjedh pa pushim si ujëvarë

 Në vargun idhnak të Mirko Gashit

 Mollë e kuqe në brirë të dashit

 Të kërkojnë ty në Mbrëmjen letrare

 Të ëndërrojnë nja dy sylynjare

 Gejzeri vetë e zbuloi edhe unin

 Ti the: «Ja, e ke prekur lumin»

 RECITALI I DYTË

 Kali i varreve

«Pasha natën e varrit

 Sonte do të bjerë shi»

 Njëherë mahrama

 S’mbetet e mbrama

 Vazhdon vrapi

 Në mes Lumit hapi

 Shtylla e shtëpisë me gurë

 Kob i burrit bërë mur

 Në Mbrëmjen e Poezisë

 Zogjtë vriten në pikëllim

 Unë rrugëve të gjezdis

 Shpëtim kërkoj amshim

 Mos më kthe prapë në poezi

 The, e në këtë përdëllim

 «Pasha natën e varrit

 Sonte do të bjerë shi»

Në dhomën time u bë vërshimë

Recitali i dytë 

«Të gjitha dituritë për lulen

janë gjysmë të vdekura»

Lulja çeli në poezinë tënde sërish lule

Përderisa mbaroi recitali i parë

Poezia më solli te Molla e Hallës

Në Selishtë të Karadakut të Gjilanit

Sa kishte filluar Mbrëmja letrare

Ti erdhe dhe the se dehja kish marrë fund

Poezia i merr të gjitha fronet kur s’jemi

Aty ku jemi gjithmonë ku është poezia

Unë ta recitova edhe një varg të ri

Që e kishe harruar në vjershën e mbramë

Kur e shpëtuam nga dehja e shenjtë

Bohemia është art mbi artet, më the, art

Është të heshtësh kur të gjithë  belbëzojnë

Por, poezia është kur «Të gjitha dituritë

Për lulen janë gjysmë të vdekura», 

Ashtu siç unë jetova përgjysmë

Për të mbetur gjithmonë në Bohemi,

Garson, të lutem, edhe një, garson

Bota ime e vogël

«Arrna jemi arrna s’kemi

Dhembjet t’i arrnojmë»

Një botë e votël na ka mbetur në grushta

Të na i bartin eshtrat qentë e mesnatës

Apo të na shpiejnë skëterrës në ushta

Në dreq nëse bota s’e kupton gjuhën e uratës

Një botë e vogël na ka mbetur në grushta

Ti do vijsh përsëri te Molla lot i zi

Për ta zhvarrosur amanetin që mbeti varë

Të heshtin të gjitha ato që e kanë pasur

Thneglat duke zhvilluar një procesion të marrë

Ti do vijsh përsëri te Molla lot i Zi

«Arrna jemi arrna s’kemi 

Dhembjet t’i arrnojmë»

Bota ime e vogël, Bota ime e madhe

Jetën time me dhembje ma shikojnë

Më shpejt se vdekja na vjen një sorkadhe

Zhvarrimi 

 «Gjeli lajmëron të hënën e vërshimave»

 Derisa amaneti ka mbetur në degë varë

 Mollës së Hallës gjethet i janë tharë

 Gjithçka ndodhi pastaj pak nga pak

 Në varreza në Selishtë o në Karadak

 Nga Mbrëmja letrare u shfaq

 Varrimi që s’u pa, stuhia

 Na solli prapë këtu, sakaq 

 Të gjitha në dorë i mori poezia

 Për zhvarrimin e eshtrave të tu 

 Krushqit e përlotur pipëtijnë mes veti

 Për botën e madhe të fëmijëve që mbeti në hu

 Të ligjëron më së miri vetë poeti

 Athua u shterr gjithë ai ujë i madh

 Emër na dhanë gur t’vetëtimave

 Para se të ndodhë zhvarrimi në gërmadhë

 E pelenat e palara mbetën në bregdet

 «Gjeli lajmëron të hënën e vërshimave»

Nata në pikë

«Orfeu prej gjumit nuk u zgjua»

E nata qau atëbotë

Nga loti u ndez prushi

Me një gotë raki rrushi

E unë s’u zgjova dot

Në vatër buzmi i ri

Hap varre të reja

Në një katror të Zi

Mua më gandoi reja

Unë ç’t’i bëj gërdallës

Mbi varr barin tashmë e kulloti

Arbor Vitae kulloi loti

Në Selishtë te Molla e Hallës

Atëbotë deti u tërbua në det

Mollën e Hallës ta lashë amanet

Sikur çdo gjë prapë u harrua

«Orfeu prej gjumit nuk u zgjua»

 Mbrëmje letrare

 «Miku im Orfeu i bie lyrës»

 Pishën e fik me lot

 Për ty vetmia më han më kot

 Në mbretërinë time të natës së thellë

 Deti tërbohet shkumbëzohet në mellë

 Dehja më rrotullon nëpër të njëjtin hell

 Buzëmuzgjeve të rroshkura me një gotë raki

 Botën e zbus edhe për një qetësi

 Kështu përherë më trimëron vetë gota

 Para se të më rrufisi në një hurpë bota

 Jeta mundimçare më kafshon përditë

 Mua vetëm vargu arrin të më zhuritë

 Kur me mua jeton vetëm poezia

 Në çdo mbrëmje më trimëron vetmia

 Derisa «Miku im Orfeu i bie lyrës»

 Vetvetës i mbes në copë të pasqyrës

 Hesht, më thua Ti, mos fol fare

 Kjo është vetëm një Mbrëmje letrare

Vetmia

«Në fluturimin e tij të fundit zogu më fton»

 Rëndë është të jetosh me poezinë

Për çdo mbrëmje ta kafshosh vetminë

Tash mund të vajtoj deri në çmendi

Për Lumin me fytyrën e përlyer të shekullit

Njëzet e një nëpër dalldi

Çdo natë çoj nga një gotë

Për shëndet të tij, ç’u bë kjo botë

Derisa eshtrat e trupit tim

Po i grryen krimbi në trishtim

«Në fluturimin e tij

të fundit zogu më fton»

Të darkoj poezinë

Në sofër me vetminë

Ferrin tim parajson

RECITALI I TRETË

Prekja

«Edhe ndarja është si çdo vdekje»

Ikur ke shtatë konaqe në gjëmë

Pus në pus të pusit pasqyrë

Lëri kuajt e zes të lodrojnë në lëmë

Bota zgërdhin dhëmbët pas shpine

Ne askujt s’i kemi grrithur fytyrë

Në rrazhginë të një lëndine

Heshtjen ta falën zogjtë urti

Të gjitha i ktheve në poezi

Zogjtë të këndojnë prapë në mesditë

Ç’u bë, kush i fshiu biografitë

I more me vete kur shkove në Selishtë

Të mbeti një poetikë e unazë në gisht

Lulja u venit derisa e shikove në sy

Ajo dy herë u lulëzua vetëm për ty

 «Edhe ndarja është si çdo vdekje»

Si kjo butësi që dallohet në prekje

Festa e natës 

«Kërkojnë fytyrat tona të humbura»

Derisa cakrroj gotën me Ty

Dy lule sosen ndër petale

Ti sillesh në mënyrë brutale

Të tretën ta zbërthej në sy

Nuk flet nuk të dëgjon askush

Vargu ta mbush gojën prush

Ulurimë malësia e Karadakut

Me buzë mollën kafshon Mollë

Hijeshinë ta sfidojnë si bollë

Halla e qetë fle

Dy Gonxhe të bukurisë së gjakut

Ditën të kërkon të bukur krenar

Natën të kafshon dhe të hudhë në litar

Ti kërkon të përjetshmin pushim

Ti lësh vetëm këngët e hutuara

Që «Kërkojnë fytyrat tona të humbura»

Kërko për mua një biletë për amshim

Gjarpri

«Me Feniksin e fjetur në zemër

zbrite nga Mali i errtë»

Thneglat marrin udhë t’i ikin vjeshtës

Për ta gjetur të fjetur në vesë

Në ëndërr e tejkalojnë në legjione kreshtën

T’i fshihen gjarprit të shtëpisë në harresë

Si zog i zgjuar përsëri i dehur dremitem

Në këngën tënde ende më ushtojnë veshët

Në melodinë e qetësisë i tëri shafitem

U ndërrua kjo lojë derisa me mua u ndeshët

Ti flokëve të thinjura u vure emër

Gjakimin e këndimit Hyji vetë ta fali

A nuk më njohe në melodinë e parë

Kur na ngarkuan të dehur Trojën si një kali

Ritmin e hapave numëron nata e skëterrtë

Ikonat në dhomë buzëqeshin ngadalë heu

Derisa asgjë s’pipëtin veç hija jote orfeu

«Me Feniksin e fjetur në zemër zbrite nga Mali i errtë»

Recitali i tretë

«Fjala është mik e armik,

ruaju prej saj ta ha kokën»

Kali i varreve ta sosi gjelbërimin

Varri yt askund varri askund

Recituesit ta shoqëruan një kor

Ku ti dirigjoje heshtjen tënde memece

Dhe shaje krejt çka kishe e s’kishe

Pse të lanë aty ku nuk kishe varr

Hipi gërdallës sate si Ipokrenës

Dhe zbrit edhe njëherë këtu në Selishtë

Karadaku i Gjilanit të merr erë

Dhe të njeh ashtu siç e njohe ti atë

Hipur mbi gërdallën tënde të coftë

Për të satën herë thuaj i dehur esull

«Fjala është mik e armik,

Ruaju prej saj ta ha kokën»

Kali i varreve ta sosi gjelbërimin

Gjeli herak 

 «Ja,

Ajo që më është imja Golgota

Portreti im i dalë nga gota»

Tani mëkot e bëre grevën grevë

Në këtë natë pa hënë skëterrë

Se gjuhën s’ta kupton asnjëherë

Asnjë kalorës as e shenjta Evë

Diellin na e pagëzuan në fund

Udhëtar të humbur në thellësi

Dashurinë tënde prej këngëtari

Nuk ta kuptojnë urithët me mund

Në trupin e trarit të shtëpisë

Varë e ke buzëqeshjen gri

Për të njohur siç je i ri

Mbrëmjen kamertale të poezisë

Në faqen e hënës së këputur

Asgjë nuk pipëtin më

Veç qenve lazdranë e një flutur

Qetësinë e bëjnë asgjë

Filozofia e Lumit

«Ajo do të thotë të luash me fjalë»

Bëj ç’të duash me mjekrën time

Të bardhë të zezë si do ti

Vetëm qafën mos ma dridh në litar

Para se të më recitoni poezi

Çerdhen ngrite mbi plisin tim të Zi

Mos lejo që Zogjtë e Stimfalisë

Që me dhëmbët e marrëzisë

Mbi varrin tim të këndojnë përsëri

Era le të fryjë e përzier me shi

Në Mbrëmjen e nisur letrare

Derisa Mollës gjethet t’i dalin përsëri

Mos më zgjoni nga ky varr fare

Mbi botë ka mbetur prapë një valë

Dhe gjithnjë i njëjti lumë rrjedhë

Nëpër mua deri në amshim bredh

«Ajo do të thotë të luash me fjalë»

Arbor vitae, II

«Lironi Kalorësit e Apokalipsës»

Si nuk të njohën Zogjtë e Stimfalisë

Kur erdhe sërish këtu në këtë vend

T’i këndosh vargjet e fundit të poezisë

Që nuk e shkrove ende në Arbor Vitae

Pak pa ta zvetnuar hijen Molla e Hallës

Mbrëmja letrare mund të fillojë the

Kali i varreve ta kishte shkelur gjelbërimin

Askush nuk e hetoi se ti ishe aty

Dhe këndoje vetë uratën që s’ta kënduan

Pak pa rënë muzgu i parë i ditës së parë

Kur u zure pisk në Selishtë të Karadakut

Gjilani të mbeti në perëndim të vargut

Kur the: «Lironi Kalorësit e Apokalipsës»

Sa nuk ju zuri Muzgu i Mbrëmjes letrare

Përcjellja e Mbrëmjes letrare 

«Nga hiri im

do të fluturojë Feniksi»

Kali i varreve e sosi gjelbërimin

Derisa pëlciti nga mërzia

Ti të gjitha këto i pe Mirko Gashi

The Kjo është Mbrëmja ime letrare

Muzgu u sos në skaj të pikëllimit

Vetmia i bëri dy veta që të lotojë

Unë ta mbolla vetëm një lule në kujtesë

U kullot krejt gjelbërimi mbi varrin tënd

E varri yt askund ai varr varri

Vetëm lulja më mbeti në dorë

Dhe recitali i poezisë sate

«Nga hiri im do të fluturojë Feniksi»

Ti e lotove i fundit pjesën që mbeti

Ç’u bë me Mbrëmjen letrare

Me Mirko Gashin në Selishtë 

të Karadakut te Molla e Hallës

«Nga hiri im 

do të fluturojë Feniksi»

(Selishtë - Prishtinë, 1996)

NGA R E C E N S I O N E T

Azem SHKRELI

Një homazh lirik gjithë pietet për mikun dhe poetin e ndjerë, një kërkim i mallëngjyer devoçëm udhës së pambaruar të vargut të tij bohemik, një motërzim i shlirë fryme e frymëzimi me vargërimin mirkogashian.
Duket sikur Ramadan Mehmeti ka gjetur njërën nga mënyrat e shkueshme dhe të hieshme për të shndërruar tërë një libër në ligjërim përkushtimor lirik kushtuar mikut të tij të penës, për të lëvizur më tej vazhdimësinë e një jete mjaft të përveçme prej njeriu e poeti siç ishte ajo e Mirko Gashit, duke ngelur gjithnjë mik i tij dhe poet i vetvetes.
Gjasimet motërzuese në këtë tufë përkujtimore lirikash nuk janë të rastësishme dhe nuk ndodhin me pahir, ato veçsa pikëzojnë shenja veçantish të njërit e të tjetrit poet duke e bërë të veçantë edhe këtë libër.

Qerim UJKANI

Libri më i ri i Ramadan Mehmetit me poezi «REQUIEM PËR MIRKO GASHIN» frymëzohet nga personaliteti i njeriut dhe krijuesit Mirko Gashi.

Me jetën dhe artin e tij të veçantë edhe për gjallje të tij ai imponoi si rrallë ndonjë poet tjetër kosovar i brezit të mesëm.

 Aforistika në vargje dhe bohemia në jetë, dy veçanti të vërejtura të këtij personaliteti të dalluar në letërsinë e re shqipe, kanë bërë që jo të gjithë bashkëkohësit e tij të drejtpërdrejtë ta kuptojnë dhe ta pranojnë njësoj.

Por, pikërisht këto dy veçanti përbëjnë autenticitetin e një jete dhe një vepre që nxisin meditime dhe këngë të reja.

Mbi një bazë të tillë inspirative është realizuar edhe libri «REQUIEM PËR MIRKO GASHIN» i Ramadan Mehmetit.

Megjithëse i ndarë në tri njësi ciklike, libri paraqet një unitet stilistik dhe fabulativ të harmonishëm, kështu që përjetohet si një tërësi poemike.

Heroi lirik është i pranishëm, jo vetëm si jeh frymëzimi, por edhe si fakt rezultativ i kërkimeve të tij krijuese me vargje që citohen e që shërbejnë si pikënisje këngëtimi të ri.

Është e njohur porosia e poetit Mirko Gashi, i cili thoshte që mbi varr të tij të mos mbahen fjalime, por të thuhen vargje. Me REQUIEMIN e tij Ramadan Mehmeti në mënyrën më mirënjohëse e ka çuar në vend porosinë e poetit.

Poezitë mjaft të realizuara të këtij vëllimi janë një ritual i përmbivarrshëm gjëllimi dhe amshimi për njeriun, poetin dhe bohemin që rilind në vargje dhe kujtime të paharruara.

SONTE

Sonte dua të jem i vetëm dhe unë. Ta jetoj së paku një natë në mënyrën time, të frymoj me shpirtin kozmologjik të gjysmëtrupit të gjallë. Më djegin sytë.

Nga një dritare e vogël shikoj varre, gurë e gurë e gurë... dëgjoj erën tek bart një drizë mes tyre, mbi asgjë.

Sonte dua të jem krejt vetëm.Ta jetoj fundin tim në mënyrë solemne.

Shikoj tutje nga dritarja varrin tim, mbi të cilin shkel kali i varreve, bajgos, kullot bar të verdhë.

QYTETI ME KOSTUM TË ZI

Qyteti ka veshur kostum të zi.

Qiellit shihet një korb. Fluturon në ëndërr të humbur. Fluturon në të kaluarën, ndërsa e kaluara buzëqesh në heshtje mortore.

Bie vals i zi... E atje, sheshit të vetmuar, hijes sime të humbur, përsëri vallëzon dashuria. Ti atëherë m’u afrove aty e më the: “Vetëm biografia duhet ruajtur të mos shpërbëhet!”

Ja, tashti ka filluar parakalimi.

Qyteti ka veshur kostum të zi. Mes për mes sheshit ecën kortezhi.

TINGUJT VAJTUES TË VIOLINËS

Sa herë pi kafenë e mëngjesit, shikohem në fundin e filxhanit, me udhët e kryqëzuara, të çuditshme, krejt mishmash... me relieve, brigje, lugina, me paralelizma, ku asgjë të bardhë nuk ka.

Iki dhembjes, shpresës së humbur, ëndrrës e heshtjes, iki... e asnjë dritë nuk shihet në fund të tunelit.
Eci dhe e paguaj atë që e kërkoj... me gjak e paguaj, me copa mushkërish, me rrudha të thella në ballë.

Eci dhe qaj fatin nën tingujt vajtues të violinës.

Eci, eci...

Qaj pa lot, ngaqë më lot nuk kam.

Faji pse nuk të arrij është te sytë e mi të lodhur.

Unë nuk e mohoj këtë.

Pleqtë e Serbisë – dhëndëruar të Shqipërisë

Hej, medet, medet, për fatin e shoqërisë – Pleqtë e Serbisë – dhëndëruar të Shqipërisë ! Haj, medet, medet, mos o Zot ma keq – Dhëndëruar t’ Shqipërisë – do serbianë pleq !

Demir Krasniqi

T’ gjitha këto martesa e kanë vlerën zero –

Vajzat n’ Shqipëri blihen 5500 euro !

Serbët e moshuar me ndihma paraje –

Martohen n’ Shqipëri me vajza fukaraje !

Bratisllav Tasiqi, ai burrë trim si zana –

E mori një nuse shqiptare nga Tirana !

Dhëndëri Bratisllavi , syrin porsi pishë –

Me nusen shqiptare u kurorëzua n’ kishë !

Këtë lloj kurorëzimi, nusja vet e deshi –

Rrobat e nusërisë, ajo n’ kishë i veshi !

Një burrë serb ka thanë se kjo nuk është çare –

Iu frikëson martesave me vajzat shqiptare !

Fëmijët që do t’ lindin nga nënat e Shqipërisë –

Nesër mund t’ ia bëjnë ndonjë tradhti Serbisë !

Nëse këto martesa do t’ ishin t’ sinqerta –

Atëherë gjithçka n’ rregull do t’ gëzonte jeta !

Por femrat që blihen – nuk e gëzojnë Serbinë,

Ato do të sillen për t’ i ruajt bagëtinë !

Ato për pak pare, do të blihen lirë –

Ato do t’ mashtrohen për një jetë ma t’ mirë !

Por ato shumë shpejtë kanë me u vërtetu –

Se në mal gjithë ditën do të bartin dru !

Do të bartin dru me traktor për shtëpinë ,

Ose gjatë gjithë ditës do t’i ruajnë bagëtinë !

Për martesa me serbë, çdo ditë lindin shpresa –

400 shqiptare janë gati për martesa !

Kush martesë n’ Serbi, me serbë qo po dashka –

N’ Beograd kujdeset organizata “Stara Eashka”!

Prapa martesave t’ shqiptareve, me serbë të Serbisë –

Qëndron ndonjë projekt i thurur prej Shqipërisë !

Shumë femra shqiptare janë përshtatë n’ mjedis –

Ato janë të kënaqura , punët i kanë ujdisë !

Shumë pleq t’ pa martuar që i ka Serbisë –

Kanë vendosë të marrin nuse nga Shqipëria !

Gjilan, më 14.10.2016.

*****

Sqarim :

Burimet e kësaj kënge janë marrë nga lajmi me titull :

 “Serbët po ,blejnë’ nuse në Shqipëri nga 5500 euro”, publikuar në portalin elektronik :”Iliria News Agency”, në Shkup, më datën 13.10.2016.

Rriten shqetësimet në prag të nisjes së punës së Gjykatës Speciale

Përfaqësuesit politik nga Kuvendi dhe Qeveria e Kosovës nuk i fshehin rezervat që kanë në raport me fillimin e punës së Gjykatës Speciale për krimet e luftës.Shqetësimi më i madh i tyre ka të bëjë me, siç thuhet, “rrezikun nga ndikimi politik i vendimeve që mund të merren në këtë Gjykatë” e cila kryesisht pritet t’i trajtojë rastet e krimeve të dyshuara të luftës, ku protagonistë kryesor do të jenë ish-pjesëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Ndonëse Qeveria dhe Kuvendi i Kosovës ishin pajtuar për themelimin e kësaj Gjykate, shqetësimet janë në rritje, sidomos tani, kur disa ish-komandantëve dhe figurave të larta të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës iu konfirmua dënimi nga organet vendore të drejtësisë, çka e shtyu Kuvendin e Kosovës të thërras një seancë të jashtëzakonshme për të enjten, në mbrojtje të vlerave të luftës së UÇK-së.

Infrastruktura juridike e Gjykatës Speciale për krime lufte në Kosovë tashmë është ndërtuar, përfshirë këtu aprovimin nga Kuvendi i Kosovës të Ligjit për Dhomat e Specializuara dhe Zyrën e Prokurorit të Specializuar, si dhe nënshkrimin e marrëveshjes ndërmjet Kosovës dhe Holandës për rivendosjen e kësaj gjykate në Holandë.

Mirëpo ende nuk dihet saktë se kur do të nisin punën dhomat e specializuara në Kosovë. Disa nga Deputetët e Kuvendit të Kosovës konsiderojnë se fillimi i punës së kësaj gjykate mund të paraqes problem për sistemin e drejtësisë.

Deputetja Albulena Haxhiu, Kryetare e Komisionit për legjislacion në Kuvendin e Kosovës vlerëson se roli i kësaj gjykate do të jetë më tepër politik, andaj si i tillë, sipas saj, mund të sjell probleme të ndryshme.

“Do të jetë goxha problematike roli i Gjykatës Speciale duke marrë parasysh tendencën për të njollosur luftën e UÇK-së. Do të ketë probleme edhe për sistemin e drejtësisë edhe për faktin që parasheh një sistem paralel të sistemit të drejtësisë dhe kjo ka qenë e pa drejtë qysh atëherë kur është bërë. Ne kemi nevojë për forcimin e sistemit të drejtësisë dhe dënim të gjenocidit që e ka bërë Serbia në Kosovë", thotë Haxhiu.

Ndërkaq, deputetja Selvije Halimi, nënkryetare e komisionit për legjislacion nga Partia Demokratike e Kosovës, thotë për Radion Evropa e Lirë se në rast se puna dhe vendimet e gjykatës do të jenë politike, problemet do të jenë evidente.

Halimi mendon se gjykata duhet të punojë në bazë të fakteve reale të cilat mund të dëshmohen dhe vërtetohen.

“Vendimet, qofshin në gjykatat vendore sot qofshin nesër ato në speciale, duhet të jenë mbi bazën e fakteve dhe provave të dëshmuara dhe të vërtetuara [kështu] nuk do të ketë kurrfarë shqetësimi".

"Por, nëse vendimet janë pa prova, pa dëshmi relevante, dhe vendime që të lënë të kuptosh se janë kryekëput politike, atëherë normalisht se do të ketë shqetësime", tha Halimi.

Kurse, Ministrja e Drejtësisë, Dhurata Hoxha, ka deklaruar se ministria pas miratimit të ligjeve nuk ka asnjë detyrim apo obligim në raport me Gjykatën Speciale.

Por, ajo tha se do të kërkoj transparencë për proceset që do t;i zhvillojë ky mekanizëm.

"Do të kërkojmë, do të jemi insistues, që të kemi transparencë në lidhje me hapat, procesin i cili po na vjen. Por, nuk mund të ndikojmë. Ajo është gjykatë, ka pavarësinë e vet dhe vetëm në kuadër të një bashkëpunimit juridiko-ndërkombëtar ne mund t'i ndihmojmë", tha Hoxha.

Dhomat e specializuara do të trajtojnë çështjet që dalin nga raporti i Dick Martit, që u shndërrua në raport të Këshillit të Evropës, e që “fajëson ish-pjesëtarë të UÇK-së, për krime lufte përfshirë edhe trafikim të organeve njerëzore”.

Zbardhja e krimeve gjatë periudhës së luftës pritet të jetë një nga qëllimet kryesore edhe të Gjykatës Speciale apo Dhomës së Veçantë, që është krijuar për hetimin e krimeve të supozuara të ish-pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës ndaj civilëve serb.

Kryeprokurori i Zyrës së Prokurorisë Speciale, David Schwendiman, kohë më parë në një konferencë me gazetarë në Hagë ka thënë se do të zhvillojë hetimet e tij “pa frikë dhe pa asnjë favor”.

Schwendiman ka theksuar se “është i vetëdijshëm për ndjeshmërinë politike të asaj çfarë po bën, por në punën e tij do të udhëhiqet vetëm nga faktet dhe nga ligji.

Gjykata Speciale do të merret me akuzat për krime gjatë viteve 1999-2000. Ajo do të financohet nga Bashkimi Evropian dhe vepron në përputhje me ligjet e Kosovës, ndonëse prokurorët dhe gjykatësit do të jenë ndërkombëtar.

Edi Rama: Nuk jam as tradhtar as hero, në Beograd nuk kam thënë diçka që nuk shkon

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, pas vizitës që zhvilloi në Beograd javë më parë u kritikua shumë si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri. Madje kritikë të ashpër i dha edhe ministri i Punëve të Jashtme të Kosovës, Enver Hoxhaj, i cili tha se Shqipëria nuk duhet të ketë ndonjë rol në raportin mes Kosovës dhe Serbisë, sepse normalizimi i marrëdhënieve mes këtyre vendeve i takon Prishtinës dhe Beogradit.
“Për sa i takon normalizimit të raporteve Kosovë-Serbi, vetëm Kosova është aktor politik dhe Shqipëria besoj historikisht e ka të qartë këtë proces dhe besoj që edhe në të ardhmen do ta kenë të qartë”, kishte deklaruar Hoxhaj.

E sa i përket këtyre kritikave, kryeministri Edi Rama, i cili dje qëndroi në Prishtinë në një vizitë të pa paralajmëruar ku u takua me presidentin Hashim Thaçi, ka folur në emisionin “Zona e Debatit” në Klan Kosova lidhur me kritikat që iu adresuan atij.

Rama ka thënë se nuk ka thënë diçka që nuk shkon në Beograd.

“Nuk jam as tradhtar as hero, dhe nuk besoj që kam thënë diçka që nuk shkon . Më e bukura si gjithmonë është se nuk merren me çfarë u tha por merren me kush e tha”, ka thënë Rama, transmeton Telegrafi.

Rama ka parashtruar edhe një pyetje se çfarë do të kishte ndodhur se ai do të shkonte në Beograd dhe të mos fliste fare për Kosovën.

Kryeministri shqiptar ka theksuar se një gjë duhet ta dimë se Serbia e ka humbur luftën dhe se fitimtarët jemi ne shqiptarët.

Nga Fehmi Ajvazi : Komplet veprash për fëmijë me vlera brilante

Xhemë Karadaku 

Xhemë Karadaku u lind në fshatin Ranatoc të Karadakut të Preshevës.Është shkrimtar shqiptar. Xhemë Karadaku shkollën fillore e mbaroi në vendlindje, të mesmen në Preshevë, ndërsa fakultetin e Makinerisë në Prishtinë. Ka ndjekur studimet pasuniversitare në drejtimin Administrim Biznesi, në Universitetin “Dardania” në Prishtinë.

Bashkëpunon me revista të shumta në gjuhën shqipe. Bashkëpunoi kohë të gjatë edhe me Revistën për Enigmatikë “Horizonti” e një kohë ishte edhe anëtar i redaksisë. Është autor i qindra enigmave, sidomos i enigmave të rimuara. Në vitin 1994 botoi tufën me enigma “Gjej e qesh”, ndërsa në vitin 1998 kishte përgatitur për botim librin e dytë me enigma “Zgjidh e Zgjidh”, i cili për shkak të rrethanave të kohës mbeti i pabotuar.

Është prezantuar në Leksikonin e shkrimtarëve për fëmijë, të përpiluar nga shkrimtari i njohur Odhise Grillo. Në konkurse të ndryshme letrare, në Kosovë e më gjerë, është fitues i mbi 30 shpërblimeve për poezi, tregime dhe humoreska. Është editor i [[Shtëpisë Botuese “URA”]], Prishtinë.

 Është redaktor i botimeve të letërsisë për fëmijë në www.librariaelektronike.com. Është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Jeton dhe punon në Prishtinë.

Veprat


Legjendë e re, 1992
Natë mbi mua, 1994
Gjej e qesh, 1994 (libër me enigma)
Pse iu kall mjekra gjyshit, 1995
Zvarranikët, 1995
Trimi më i madh në botë, 1999
Kalikuse, kalikuse a ma gjen një nuse, 2000
Ëndërr me ëndrra, 2000
Feniksi nuk është ndryshe, 2000
Lavjerrësi i kohës, 2002
Histori për një dashuri, 2003
Lojë në Trojë, 2003
Nipi i Don Kishotit, 2005
Fuqia Hyjnore, 2009, 2010
Flakadani i lirisë - Monografi për dëshmorin Xhavit Kozhani, 2010
Bozanska moc, 2011
Lojë me fjalë, 2011
Lojë me fjalë, 2013 botim i plotësuar (Shkup)
JAM I MADH, 2014 (libri me i mire ne Kosove per vitin 2014)

Floripress/Flori Bruqi 




                                                               ******************

Nga Fehmi Ajvazi 

Shkrimtari i njohur Xhemë Karadaku, autor i disa librave zhanresh të ndryshme për të rritur, viteve të fundit është i pranishëm intensivisht me krijimtarinë për fëmijë. Në këtë fushë, ky autor ka punuar me përkushtim të veçantë duke botuar shumë libra motivesh të ndryshme, e që lidhen me botën e fëmijëve, me kureshtjet dhe interesimet e tyre etj.
Karadaku, ka arritur të depërtojë thellë në psikologjinë dhe vizionet e fëmijëve dhe si rrjedhojë, t’u sjellë atyre vepra brilante që nxisin jo vetëm interesim, por edhe kualitet artistik-letrar.

Xhemë Karadaku, në punën e tij letrare për fëmijë, ka arritur që në një konkurrencë me autorët më të dalluar shqiptar për të vegjël, të fitojë edhe një sërë çmimesh në konkurse të ndryshme letrare. Autori Xhemë Karadaku, këto ditë, pas një pune voluminoze përgatitore botoi kompletin e librave për të vegjël, me gjithsej, tetë tituj. Botuar nga Sh.B

“URA” (Prishtinë), kompleti i autorit Karadaku, përfshinë këta tituj:
* Legjendë e re, vjersha për fëmijë,
* Pse iu kall mjekra gjyshit, vjersha për fëmijë,
* Trimi më i madh në botë, vjersha dhe tregime për fëmijë,
* Kalikuse, oj kalikuse, vjersha për fëmijë më ilustrime,
* Histori për një dashuri, vjersha për fëmijë,
* Nipi i Don Kishotit, vjersha për fëmijë,
* Lojë me fjalë, vjersha për fëmijë,
* Jam i madh, vjersha për fëmijë.

Për vlerat ideoartistike të krijimtarisë për fëmijë të shkrimtarit Xhemë Karadaku, flasin vlerësimet e penave të njohura nacionale për fëmijë: Zejnullah Halili, Jonuz e Fetahaj dhe Agim Deva: Ja, vlerësimet e tyre:

Zejnullah Halili ELMAZ I NDRITSHËM (Recension për veprën “Legjendë e re”)

Mendova gjatë si ta pagëzoj këtë tufë të re vjershash të autorit Xhemë Karadaku. Para syve të mendjes më erdhën dhjetëra tituj tjerë, por duke e parë kështu si diçka të re e të ndritshme, thashë, ky libër është një elmaz i ndritshëm. Poeti këtu ia ndien jetës pulsin, ngjitet lartë te kroi i artit dhe mbush ujë për njerëzit, edhe pse re të hirta kumbuese e të trishta i rrinë mbi kokë.

Ai hedh hapin vrullshëm përpara, i bulëzon gjaku dhe si një përrua i pastër valëshumë, i shpejtë e ngjyrë kaltër, vargu i tij ecën nëpër Legjendën e Re, nëpër jetë, kapërcen ëndrrën, hap sytë, gëzon e njëkohësisht përjeton dhembjet. Pas botimit të shumë vjershave nëpër revista dhe gazeta, pas përpjekjeve për të gjetur figurë të re, poeti ia del të na fal një përmbledhje vjershash me të cilën zbulohen të papriturat intriguese, që e tërheqin lexuesin, sepse vargjet janë të shkruara me një gjuhë të gjallë e të figurshme, e në përshtatje me botën e psikologjinë e fëmijëve.

Libri u dedikohet fëmijëve, por mendoj se do të ketë edhe lexues të rritur, sepse të gjithë do ta lexojnë me kureshtje dhe secilit do t’i ngjallë interes. ( Prishtinë, 1992)

Prof. dr. Agim Deva

NJË PENË E VERIFIKUAR- EDHE KËTË HERË JEP VLERA TË QËNDRUESHME POETIKE (Recension për veprën “Nipi i Don Kishotit”)

Takimi im më i ri me Xhemë Karadakun në kabinetin tim të punës m’i solli dy gëzime: e para, se Xhemën nuk e kisha takuar kaherë dhe, si mik të dashur që e kam, më kishte pas marrë mallë të shihem me të, dhe e dyta - më gëzoi edhe një dorëshkrim, të cilin ai me shumë modesti e nxori nga çanta, duke kërkuar nga unë që t’ia hedh një sy dhe, eventualisht t’ia jap ndonjë sugjerim të vogël apo edhe të ndërhyj diku më seriozisht, nëse për këtë do të ketë nevojë...

Po unë, poezinë e Xhemë Karadakut e kam përcjellë me vite, e kam lexuar me qejf, dhe pothuaj, në çdo hapërim të tij poetik gjeja diçka të re, të freskët, të thënë ndryshe nga ç’e kishin thënë të tjerët. Thënë shkurt: Xhemë Karadaku shkruante vazhdimisht vetëm si - Xhemë Karadaku.

Prandaj, kur nxori nga çanta librin e tij më të ri “Nipi i Don Kishotit” m’u duk se letërsisë sonë për fëmijë i lindi edhe një foshnjë e re, e cila duke kaluar nga dora në dorë, do të rritet shumë shpejt për ta shpejtuar e begatuar edhe rritën e brezave që vijnë. Dy gëzime të papritura. Dy befasi, dhe vetëm pasi që e lexova këtë dorëshkrim të tij me vjersha për fëmijë, e kuptova se takimi me këtë libër është dashur të më gëzojë shumë më tepër se takimi me vetë autorin e tij - mikun tim Xhemë Karadakun.

Ishte ky një libër i mrekullueshëm. E them troç, sado që në vesh vazhdimisht më kumbonte kërkesa e Xhemës që në një recension të vogël që do të vëhej në fund të librit, të mos e lavdëroj shumë dhe mos t’ia jap asnjë kompliment të pamerituar. Megjithatë, vetë strukturimi tematik i këtij libri me vetëm 23 vjersha për më të vegjëlit, dëshmon kriterin e fortë selektiv të vetë autorit si edhe respektin që ka ai për fëmijët e të gjitha grupmoshave, pa dallim. Sensi i tij krijues e ka hetuar se fëmijët e adhurojnë pa masë botën faunale, dhe për ta - kjo është diçka sa imagjinative aq edhe reale, sa e përditshme aq edhe përrallore, sa e prekshme aq edhe magjike, sa e afërt aq edhe e largët.

Prandaj, me ndërgjegje artistikisht të sendërtuar, Xhemë Karadaku vë relacione emocionale midis fëmijëve dhe botës së gjallesave, të cilat të shumtën e herave marrin veçori personi-fikuese, e herë-herë edhe alegorike dhe aludacionale. Në këtë spektër të begatshëm të mjeteve komunikuese, autori insiston posaçërisht në energjinë humoristike të atmosferës krijuese brenda këngës. Prandaj, vjersha për fëmijë e Xhemë Karadakut është relaksuese, është e ngrohtë dhe - si strukturë shprehëse disponon me elemente që e sigurojnë dhe e mbajnë gjallë një fushë magnetike në klimën e përjetimit midis poezisë së tij dhe lexuesit të vogël.

Edhe në aspektin versifikativ hetohet se Xhemë Karadaku, ka një kriter mjaft të fortë ndaj sajimeve të veta. Vargu i tij është latuar bukur, me shumë elasticitet sintaksor, me rima që sikur puthiten pahetueshëm njëra më tjetrën, me një melodikë e ritmikë të atillë të këngëtimit që sidomos ata më të vegjëlit e parapëlqejnë shumë, si dhe me vargje kryesisht të shkurtëra, adapte për aftësitë e kufizuara frymëmarrëse të fëmijëve moshash më të ulëta.

Vepra “Nipi i Don Kishotit” më duket si një person i edukuar mirë, që disponon me vlera të pamohueshme të karakterit të vet, prej të cilit pritet shumëçka e mirë dhe dinjitoze, prandaj i meriton të gjitha këto fjalë afirmative që i thashë shkurtazi. ( Prishtinë, 2005 )

Jonuz FETAHAJ

NJË BOTË PLOT IMAGJINATË

(Duke lexuar vëllimin poetik për fëmijë “Lojë me fjalë”) Që në fillim të këtij shkrimi pasthënies për vëllimin me poezi për të vegjlit “Lojë me fjalë” të Xhemë Karadakut duhet dhënë profilin e monedhës së tij, mjafton të thuhet: poezia e këtij poeti është e veçantë, që sjell një risi në vargënimin e poezisë për të vegjlit, e cila, pa dyshim se sjell risi dhe porosi për ata që e lexojnë, pra, jo vetëm fëmijët, por edhe të rriturit, sepse, ajo është e lehtë, e kapshme, e kuptueshme, ka mesazhin në të, është nxjerrë si ekstrakt nga jeta dhe përvoja krijuese e Xhemë Karadakut, i cili duke dashur të jetë i “veçantë” mundohet të jetë sa më i përpiktë dhe më i afërt, në mënyrë që lexuesi ta lakmojë çdo varg, çdo tingull dhe çdo rimë, e cila sajohet dhe krijohet si një piramidë që po nise të ngjitesh lartësive të saja, jo që do të lodhesh, por do të harrosh të pushosh derisa ke përpara atë lartësi të sajën e cila të bën që alpinizmi për ta pushtuar rimën dhe ritmin e këngës, jo që të lodhë, të djersitë, por përkundrazi, të bën të mendosh se si autori në gjitha këto poezi në radhë të parë ka lundruar në detin e gjerë të imagjinatës së fëmijëve, por edhe në përvojën e të moshuarve, të cilët e përcjellin mesazhin ndër breza e gjenerata, në mënyrë që të krijohet urëkalimi nëpër hapësirë dhe kohë, por gjithnjë duke lënë të kuptohet dhe interpretohet koha dhe gjithë ajo që quhet volum kuptimi që është një gjetje e mirë që shumë pak vend i lë fantazisë, sepse ky shekull që e kemi nisur ka sjellë aq risi, aq ngjarje dhe inovacione sa që nuk i ka lënë vend më përrallës, legjendës dhe fantazisë, por duke u përpëlitur me sfidat dhe të vërtetat ka bërë që edhe fëmija të ballafaqohet me sfidat dhe risitë, apo edhe siç thotë autori në një poezi me Rendin e Ri, por për ta mësuar këtë rend të ri dhe gjithë këtë bagazh, pa dyshim se duhet lexuar me një frymë këtë përmbledhje që me këtë titull aq përmbajtësor, të kapshëm “Lojë me fjalë” të bën për vete... (Prishtinë, 2013).

Krijuesi duhet parë me dioptrinë e realitetit

Jonuz Fetahaj

“Gropë e thellësi grope

Dy mijë vjet pash në tokë

Aromë dheu

Dardani e Kosovë”

(Vezë e qyqes)

Nga Isa Vatovci 

“Preokupimi im si krijues, në radhë të parë, është që të pasqyroj fatin e njeriut tonë në kohë dhe hapësirë. Krijuesi duhet parë me dioptrinë e realitetit gjithë atë që e ka kapërcyer nëpër etapa të ndryshme kohore. Shkrimtari i përket kohës dhe ai duhet ta pasqyrojë atë në mënyrë sa më objektive”, thotë Jonuz Fetahaj


Jonuz Fetahaj është shkrimtar që i përket brezit të mesëm të gjysmës së dytë të shekullit të kaluar. Tok me një plejadë krijuesish ata bënë emër në krijimtarinë letrare. Që në dekadën e gashtë të shekullit XX, kur nisi të botojë në periodikun tonë letrar dhe në të përditshmet “Rilindja”, “Flaka e vëllazërimit”. 




Ushtroi profesionin e gazetarit në revistat “Shkëndija”, dhe “Bujku”, madje ishte edhe kryeredaktor i “Shkëndisë”, “Bujkut” dhe “Pionierit”. 

Ushtroi edhe detyrën e drejtorit të ndërmarrjes së revistave “Rilindja”.“Kosova Sot”: 

I përkisni një brezi të krijuesve që ishte produkt i një brezi paraprak të shkrimtarëve që me përkushtim punonin në entet dhe institucionet kulturore e letrare të asaj kohe. Çfarë mund të na thoni për atë kohë?

Jonuz Fetahaj: Është i saktë konstatimi se patëm fatin që bashkëjetuam dhe vepruam në një periudhë kur gërshetoheshin mendimet e dy brezave, i pari që ishte pikënisja e dalë nga Lufta e Dytë Botërore, e që bartte mbi vete një barrë të rëndë që nga zhdukja e analfabetizmit, krijimit të institucioneve, hartimit të teksteve dhe botimit të veprave të para, duke filluar nga Esad Mekuli, Anton Çetta, Enver Gjerqeku, Din Mehmeti, për të vazhduar pastaj me Azem Shkrelin, Rrahman Dedajn, Fahredin Gungën pastaj me brezin tim si Beqir Musliu, Teki Dervishi, Ymer Shkreli, Hasan Hasani, Agim Deva, Vehbi Kikaj.

Ishte kohë kur bëmë hapat e parë nëpër faqet e revistave letrare, edhe pse të pakta për nga numri, por përmbajtësisht ishin në nivel, sepse kishte njëfarë rregulli dhe redakturë të mirëfilltë profesionale.

Isa VATOVCI: Ju kujtohet poezia e parë dhe vëllimi i parë?

Jonuz Fetahaj: Poezia e parë u botua në revistën letrare “Pionieri”, më 1963, ndërsa vëllimi i parë me poezi “Shtegtime” më 1970, në botim të “Rilindjes”


Isa VATOVCI: Sa ju ka ndihmuar apo penguar profesioni i gazetarit në punën krijuese?

Jonuz Fetahaj: Nganjëherë profesioni i gazetarit e pengon mjaft punën krijuese, por nganjëherë e ushqejnë njëra-tjetrën, sepse e mban kondicionin e shkrimit në nivelin çfarë i duhet një krijuesi.

Shpeshherë temat, frymëzimet dhe gjetjet e tjera i gjen nëpër mjedise ku as që e pret, por që i japin shtytje që krijuesi të thellohet në botën e njeriut të rëndomtë, i cili e bartë gjithë bagazhin e dhembjes, përvuajtjes, por herë-herë edhe të krenarisë dhe të mburrjes.

Andaj, krijuesi gjithherë duhet të angazhohet që të shënjojë gjithë atë frymëmarrje që e hasë në mjedisin që e rrethon.

Po nuk e preke temën dhe problemin deri në masën e duhur, pa dyshim se as krijimtaria qoftë ajo në prozë, poezi apo edhe në beletristikë nuk do ta marrë ngjyrimin artistikë dhe peshën e mirëfilltë letrare.

Isa VATOVCI: Si udhëheqës i revistave “Rilindja” keni qenë i burgosur për “padëgjueshmërinë” ndaj sistemit që ishte shtrirë përdhunshëm në gjitha sferat e jetës, e edhe në ndërmarrjen botuese gazetare “Rilindja”.

Jonuz Fetahaj: Ishte viti i “turbullirave” dhe i masave të dhunshme në tërë Kosovën. Nuk mbeti e paprekur edhe “Rilindja”. 

Pas ndalesës së saj aktiviteti vazhdoi në gjysmëilegalitet, por duke e parë se një dritare informimi duhej të ishte e hapur për lexuesin, nisi të dalë si e përditshme revista “Bujku”, e cila ishte pasuese e “Rilindjes”.

Këtë gjë e vërejti pushteti i dhunshëm serb dhe në tetor më privoi nga liria bashkë me gazetarin Gani Bajrami, ndërsa ditë më parë ishte burgosur Xhemajl Rexhepi. 

Dënimin prej 60 ditësh e vuajta në burgjet e Prishtinës dhe Mitrovicës. Kjo ndodhi në fundvitin e vitit 1991.Kundër ndarjes së krijimtarisë për të rritur dhe për fëmijë

Isa VATOVCI: T’i kthehemi sërish temës: shkruani për fëmijë dhe të rritur. Keni botuar shumë vëllime në poezi dhe prozë. Ku e ndjeni veten më komod, në krijimtarinë për fëmijë apo për të rritur?

Jonuz Fetahaj: Hapat e parë i kam bërë në letërsinë për fëmijë. Por, vëllimin e parë e botova me poezi për të rritur. Mendoj se nuk duhet pasur ndarje të krijimtarisë për të rritur dhe për fëmijë.

Mendoj se kemi krijimtari e cila i dedikohet një moshe dhe varet prej shijes së lexuesit.

Unë e kam lëvruar poezinë, poemën, tregimin dhe novelën për të rritur dhe për më të vegjlit. Kujtoj se ato kanë lënë gjurmë në artin e shkrimit ndër ne.

Isa VATOVCI: Sa vëllime keni botuar deri më sot?

Jonuz Fetahaj: Mbi njëzet vëllime.

Po veçoj disa: “Përtej ëndrrës”, “Lulja e hirit”, “Vezët e qyqes”, “Kohës i ranë dhëmbët”, “Sofikada”, “Gjyshi frajer”, “Zogiliri”, “I biri i Rozafës”,“Nuk është jeta cimilil, “Lumi i pa gjumi”, etj.

Isa VATOVCI:Viti i kaluar ishte vit i suksesit tuaj. Keni botuar një numër të konsideruar vëllimesh?


Jonuz Fetahaj: Aktiviteti im letrar është në vazhdimësi. Por viti që e lamë pas, pa dyshim se shënon një produktivitet të mirëfilltë letrar, sepse botova vëllimet “Nuk është jeta cimilim” (për fëmijë), poemën “Mall i zbardhur” një poemë për të rritur kushtuar Preshevës, që për mua është një “Çamëri” e dytë, mandej “Vetmi e bukur” një përmbledhje me proza poetike,”Gjurmë në ferk”, një përmbledhje me tregime për të rritur si dhe dy kurora sonetike “Drita në shkamb” dhe “Udhëtimi i parë”.

Isa VATOVCI: Pse dy kurorat sonetike, “Drita në shkamb” dhe “Udhëtimi i parë”, i keni shkruar në gegërishte?

Jonuz Fetahaj: Kam dashur t’ua ruaj aktualitetin kohor të tyre, sepse janë shkruar plot dyzet vjet më herët. Pra, atëherë kur ende nuk ishte aprovuar norma letrare. Ndërsa shkrimet e tjera janë gjitha në gjuhë të njësuar.

Preokupimi krijues, pasqyrimi i fatit të njeriut tonë

Isa VATOVCI: Çfarë pasqyron arti juaj i shkrimit?

Jonuz Fetahaj: Kujtoj se gjithë preokupimi im si krijues, në radhë të parë, është që të pasqyroj fatin e njeriut tonë në kohë dhe hapësirë.

Të lë gjurmë e të gjurmoj për gjithë atë që ka ikur e rrjedhur ndër kohë, por që ka mbetur gjithmonë si një ngjarje dhe vazhdimësi për t’u rikthyer si një kujtesë e thinjur për të na bërë esull se çdo njeri, e edhe krijuesi, duhet parë me dioptrinë e realitetit gjithë atë që ka kapërcye nëpër etapa të ndryshme kohore.

 Sepse: shkrimtari i përket kohës dhe ai duhet ta pasqyrojë atë në mënyrë sa më objektive.

Isa VATOVCI: Sa lexohet sot?

Jonuz Fetahaj: Pak. Fare pak. Për të mos thënë aspak. Sepse në kohën e informatikës ”shija” për lexim, së paku kur bëjmë fjalë për mjedisin tonë, kujtoj se është në nivelin më të ulët.

Dikur lexohej mjaft. Kishte interesim nga nxënësit, studentët, punëtorët e arsimit dhe shtresat e tjera. Sot, në këtë apati, askush nuk lexon.

Kulturës dhe letërsisë i janë mbyllur të gjitha shtigjet.

Nuk ka hapësirë as nëpër biblioteka shkollore, as në ato të qytetit.

Me një fjalë institucionet tona shtetërore shumë pak i japin kujdes përhapjes së librit.

Po drojë se ndoshta kjo në të ardhmen jo fort të largët do të na kthehet si bumerang.

Se aty ku nuk depërton libri, shumë lehtë mund të hyjë droga, prostitucioni dhe gjithfarë ”marifetesh” të tjera që, dorën në zemër, gjithë shoqërisë do t’i kushtojë shumë shtrenjtë.

Por atëherë është vonë. Preventiva duhet të jetë sot e jo nesër.

Isa VATOVCI: Çfarë mund të presim këtë vit?

Jonuz Fetahaj: Këtë vit në fazën finale është përmbledhja me tregime për fëmijë, një vëllim me prozën poetike ”Sizifit nuk ia di varrin”, përmbledhjet me poezi ”Shpalimi i dhembjes” dhe ”Gjeografia e lotit” si dhe një monografi për piktorin dhe krijuesin letrar Demir Behluli.

 ( Intervistoi: Isa VATOVCI)