Profesor Dr Besim Spahiç nga Sarajeva: Karagjorgjeviqët dhe Novak Gjokoviq janë shqiptarë!

Mediat serbe dhe ruse, respektivisht B92 dhe Sputnik raportojnë se profesori me prejardhje boshnjake nga Sarajeva, Besim Spahiq, ka thënë se dinastia serbe, Karagjorgjeviq dhe familja e tenistit Novak Gjokoviq janë me prejardhje shqiptare.

Ai kohë më parë në një tribunë të mbajtur ka nxjerr në pah shumë të dhëna sipas të cilave praktikisht gjithçka rrjedh nga shqiptarët, thekson portali më i madh rus, Sputnik.

Robert Dole

“Dinastija Karagjorgjeviq rrjedh nga fisi shqiptar Klement. Tre Papa të Vatikanit ishin shqiptar. Nënë Tereza është shqiptare, Robert Dole, senator amerikan, është me prejardhje shqiptare. Momentalisht në Amerikë janë shtatë senatorë, shtetas amerikan, nga Shqipëria. Gjashtë kryebashkiak të Çikagos kanë qenë me prejardhje shqiptare…”, ka thënë Spahiq.

Profesori i rregullit i Universiteti të Sarajevës, i cili vlen si njëri nga teoricientët me të famshëm në rajon në aspektin politik, merret edhe me publicistikë dhe teori të kulturës.

Novak Gjokoviqi 

“Thonë, Novak Gjokoviqi është i ynë – serb. Qysh serb, kur është Gjokaj, katolik shqiptar nga Tuzi dhe kur vëllai i tij edhe më tej quhet Dragan Gokja”, ka thënë Spahiq.

Kush është Prof. dr. Besim Spahić,mund ta lexoni këtu (kush di boshnjakisht ) : 

Prof. dr. Besim Spahić (1953 - ) je doktor komunikologije i redovni profesor Fakulteta političkih nauka u Sarajevu.

Rođen je 1953. godine u Travniku. Počeo je raditi kao novinar na RTV Sarajevo. Poslije 2,5 godine rada u toj medijskoj kući, prelazi na Fakultet političkih nauka u Sarajevu, na odsjek za žurnalistiku. Tokom rata profesor Spahić je živio u Ljubljani, radeći kao kreativni direktor u agenciji "Studio Marketing".
Jedan je od najznačajnijih teoretičara s područja političkog marketinga u regiji. Bavi se publicistikom i teorijom kulture. Do sada je objavio niz knjiga iz tih oblasti. Napisao je 18 knjiga iz oblasti reklame, političkog komuniciranja, političkog i kulturnog marketinga, imidža, poslovnog komuniciranja i dizajna, a bio koautor njih 5.
Kao slobodni umjetnik potpisuje različite muzičke, teatarske i književne projekte. Pisao je i pjesme za mnoge muzičke zvijezde sa prostora bivše Jugoslavije (Nikša Bratoš, Seid Memić Vajta, Giuliano…). Tečno govori francuski, slovenski, italijanski i engleski jezik.
Besim Spahić je marta 2012. dospio u žižu javnosti nakon predavanja održanog u Kaknju, kojim oštro kritikuje sadašnje stanje u Bosni i Hercegovini i poziva na prevazilaženje etno-religijske podijeljenosti.

Prof. dr Besim Spahić: Novak Đoković je Albanac, Dinastija ...

http://www.balkanplus.net/prof-dr-besim-spahic-novak-dokovic-je-albanac-dinastija-kardordevic-i-trojica-papa-su-albanci-video/

Prof. dr. Besim Spahić o predrasudama prema Albancima

http://www.info-ks.net/zabava/naj-video/72046/prof-dr-besim-spahic-o-predrasudama-prema-albancima

"Ekstremni nacionalizam je bolest. Oduzima nam energiju, ide na želudac, stvara nam tenzije i stresove. Ne možemo živjeti slobodno, ne možemo normalno gledati svijet..." Prof. dr. Besim Spahić: Budi glavni junak u svome životnom filmu! Onaj koji nije studirao, kao i onaj koji, bar sa poznanikom koji studira, nije prisustvovao jednom od predavanja prof. dr. Besima Spahića, ne može ni zamisliti koliko je bitnih i zanimljivih stvari propustio. Ovaj izuzetni čovjek, vrhunski stručnjak iz oblasti komunikologije, glumac, tekstopisac, muzičar, jednom riječju - svestrani umjetnik, u razgovoru za portal eKapija.ba govori o sebi, karijeri, hobijima, uspjesima... 

Prof. dr. Besim Spahić rođen je u Travniku gdje je završio osnovnu školu i klasičnu gimnaziju (jednu od najboljih u BiH). Još od svojih dječačkih dana je pokazivao izuzetan talenat za muziku i pozorište, čime se poluprofesionalno bavi i danas. "I u majčinoj i u očevoj familiji je bilo mnogo obrazovanih ljudi, a kasnije su, u turbulentnim zbivanjima gubili socijalnu i materijalnu poziciju. Preci sa majčine strane su uglavnom bili trgovci, urari, zlatari i šnajderi, dok su sa očeve strane bili uglavnom urari i muzičari.

 Gotovo svi su svirali harmoniku", kaže profesor Spahić za portal eKapija.ba, te dodaje kako je već kao četrnaestogodišnjak odlučio nastaviti akademsko obrazovanje i u tim okolnostima povratiti intelektualni ugled familije. "Iako sam htio studirati glumu i muziku, sudbina me je odvela na novinarstvo i politologiju, što sam i završio u rekordnom roku. Ali time se nisu ostvarili moji glumački i muzički snovi", ističe profesor Spahić. Pored uspješno ostvarene karijere u oblastima za koje se obrazovao, on kaže kako su mu muzika i gluma i dalje ostale najveća želja. 

Ove dvije djelatnosti je, kako kaže, "prebacio" u hobi kojim se danas uspješno bavi pišući pozorišne komade za djecu i odrasle, te komponujući glazbu. Mnoge glazbeno-scenske projekte je realizirao na području Hrvatske, Slovenije i Italije, a nedavno je u BiH prezentiran i mjuzikl "Kulin ban – Nadaleko znan", koji postaje multiprojekt. U nedostatku najviše izobrazbe na muzičkom polju, izuzetnu pomoć pri realizaciji ovih projekata mu pružaju Adnan Mušanović iz Goražda i Grega Forjanić iz Ljubljane. Zanimljivo je da su mnoge pjesme koje je, čak prije više od decenije, napisao za mnoge estradne zvijezde iz regiona, postale evergrini, što je još jedna potvrda vrhunskog talenta. 

"Cijeli život sam učio i učim idalje sve ono što me zanima. Imam i u pedesetim godinama strašnu volju, energiju i elan. To je unutrašnje, iz mene. Niko me ne mora tjerati", kaže profesor Spahić. Prvi profesionalni posao je, petogodišnjeg angažmana u Pozorištu mladih u Sarajevu, kao novinar dobio na RTV Sarajevo. Poslije dvije i po godine rada u toj medijskoj kući, prelazi na Fakultet političkih nauka u Sarajevu, gdje na Odsjeku za žurnalistiku radi na poziciji asistenta. U ratnim godinama profesor Spahić je boravio u Ljubljani, gdje je radio kao urednik oglašavanja i kreativni direktor u agenciji "Studio Marketing". Nakon toga, pet godina je imao status slobodnog umjetnika, kada je i realizirao spomenute glazbeno-scenske i književne projekte. Napisao je 18 samostalnih i 5 koautorskih knjiga sa područja reklame, političkog komuniciranja, političkog i kulturnog marketinga, imidža, poslovnog komuniciranja i dizajna. 

U Sarajevo se vraća 2000. godine i na Fakultetu političkih nauka i Akademiji likovnih umjetnosti dobija status profesora. Pored toga što govori francuski, slovenski, italijanski i engleski jezik, profesor Spahić poznaje i tajne urarskog zanata, te je kako kaže, u stanju popravljati stare satove, što je za mnoge urare mlađih generacija nepoznanica. Na pitanje koja je njegova životna i poslovna filozofija, profesor Spahić kaže da je najbitnije razbiti predrasude koje imamo prema drugim ljudima i misliti svojom glavom. "Procijeni za šta te je Bog stvorio i budi glavni junak u svome životnom filmu. Misli svojom glavom, gledaj svojim očima, slušaj svojim ušima i ne budi statista u svome sopstvenom životu, državi, gradu. Aktiviraj sopstveni aktivitet i ne čekaj da ti drugi riješe probleme", savjet je profesora Spahića.

Pročitajte više na: http://www.info-ks.net/zabava/naj-video/72046/prof-dr-besim-spahic-o-predrasudama-prema-albancima


*******

Ne ka emra qe kane lene gjurme te pashlyera ne Seline e Shenjte dhe ne mbare krishterimin ata jane papet me origjine shqiptare. Misheruan, ne stadin me te larte, virtytet dhe vlerat e kombit tone. Demonstruan urtesi, devotshmeri, zgjuarsi e mbi te gjitha atdhedashuri. Ndaj edhe besimtaret e krishtere, ane e kend rruzullit, perulen dhe nderojne me respekt te vecante keta barinj te fjales se Zotit. Nuk eshte e rastesishme qe Papa Klementi XI renditet i katerti per nga rendesia ne te gjithe historine e pontifikatit ndersa Iliria ishte percaktuar si “Ishulli i Shenjtoreve”.

Ardhja e papeve ne krye te Selise se Shenjte e ka zanafillen qe kur Roma u kthye ne perandori dhe krishterimi u be pjese e sundimit te saj. Shqiptaret, si nje nder popujt me te lashte ne Evrope, ishin te paret ne kontinent qe e perqafuan ate. “Shenjtet” te tille si Shen Eleutherius, Papa Klementi XI, Shen Kajus, Papa John IV, Shen Dardani, Shen Jeronimi, Shen Ashti etj, tashme ndodhen ne perjetesi.

Qindra peshkope nga Iliria moren pjese ne Sinodin e Pare te Romes themeluar ne vitin 130 pas Krishtit Ky fakt jep deshmi per ekzistencen e nje administrate te mire-organizuar te kishes ne Iliri gjate shekullit te 2-te eres sone. Elementet, qe perbejne themelet e doktrines se krishtere, shtate kodet e para ekumenike, jane pikerisht nga territoret "Ishulli i Shenjtoreve" . Kjo eshte deshmia me e mire e kontributeve qe shqiptaret kane bere per qyteterimin evropian ne vecanti dhe ate boteror ne pergjithesi.

Papet me origjine shqiptare 

Ekzistojne dy mendime lidhur me numrin e tyre. Kater jane “puro” me gjak shqiptar. Por sipas enciklopedise italiane dhe vepres gjeniele te Daniele Farlatit “Ilyricum Sacrum”, rezulton se nga viset tona kane qene tete pape qe drejtuan Vatikanin. Ata jane Shen Eleuteri, Shen Urbani I, Shen Kai, Shen Pali IV, Papa Gjoni IV, Papa Sisti V dhe Papa Klementi XI.

Shen Eleutherius (Pope Saint Eleutherius 175-189) 

Lindi njeqind vjet pas Krishtit ne qytetin e Nikopol, nje vendbanim i njohur ne Epir. Ishte arsimuar ne Rome nen Papa Shen Aciteti (papati i te cilit zgjati 11 vjet, 157-168), ku mori urdher te shenjte. Ne 177 AD, Shen Eleutherius u emerua Pape dhe mori fronin e Shenjte ne Shen Pjeter. Gjate papatit te tij, Shen Eleutherius perhapi Biblen ne shume vende te Perandorise Romake. Bazuar ne te dhenat ekzistuese, me mirekuptimin e Lucas, i cili ishte mbret i Anglise, Shen Eleutherius dergoi misionaret per te predikuar krishterimin si besim ne kombet e qyteteruara evropiane dhe qe mbeti mbizoterues edhe ne ditet tona. Ne 192 AD, pas 15 viteve te papatit te tij, Shen Eleutherius u martirizua nga idhujtaret e Romes. Ai eshte qarte nje paraardhes i ilireve te shqiptareve, lindur dhe rritur ne Epir ku sundoi Pirro si mbret ne 277 p.e.s. Eshte shenjteruar nga kisha. Festa e tij eshte fiksuar me 26 maj. Sipas besimtareve eshte mbrojtes i udhetareve te anijeve. Nje portret i tij eshte punuar me mjeshteri nga piktori i madh Mikelanxhelo dhe sot gjendet ne katedralen e San Pietros ne Vatikan, nje veper e jashtezakonshme ne llojin e vet.

Pape Shen Urbani I Pope Saint Urban I 

Vertetohet se ka origjine Ilirie. Datelindja e panjohur. Vdiq me 23 maj te vitit 230. Eshte shpallur martir. Mban fronin papnor ne vitet 222-230. Festa e tij eshte fiksuar me 25 maj. Renditet i tetembedhjeti ne listen e papeve.

Shen Caius (Kaji), Pope Saint Caius (283-296) 

Mjaft historiane pranojne se ai ishte i afert i perandorit Dioklecian. Ndoshta kjo mbetet edhe si arsye pse ai u be Pape. Perandori zbuti persekutimet ndaj te krishtereve. Vdiq me 22 prill 296. U varros ne kishen e Shen Kalistit. Shtepia ku jetoi ai u kthye ne kishe. Me 1631, eshtrat e tij u vendosen poshte nje lteri te madh. Ne vitin 1880 ne kete vend u vendos Ministria e Luftes se Italise, eshtrat u vendosen ne nje kapele ne Barberini. Festa e tij eshte me 22 prill.

Gjoni IV, Pope John IV (640-642 ) 

Vertetohet se ishte ilir prej Dalmacie, djali i skolastikut Venantius. Ishte prift ne Rome, kur me 24 dhjetor 640 u be Pape. Denoi me ashpersi monotelitizmin ne nje Keshill qe mbajti ne Rome. Beri shume per bashkatdhetaret e tij, skllever te sllaveve dhe avareve, qe kishin pushtuar vendin, duke ua blere lirine me para. Ndertoi nje kishe me emrin e shenjtorit ilir Venantius (keshtu quhej edhe i ati). Ne kete kishe edhe sot gjendet portreti i tij. Vdiq me 12 tetor 642, duke pasur keshtu nje pontifikat te shkurter. U varros ne katedralen e Shen Pjetrit.

Papa Pali IV (Karafa) Pope Paul IV (28 Qershor 1476 – 18 Gusht 1559) 

Mban fronin papnor ne vitet 1555-1559. Renditet i dyqind e njezet e pesti ne listen e papeve. Gjate kohes se tij, me 1555 botohet ne gjuhen shqipe "Meshari" prej klerikut shqiptar Gjon Buzuku. Sot ndeshim nje fshat arberesh te Kalabrise (ne Katanzaro) qe mban emrin Karafa.

Papa Sisti V (Peretti), Pope Sixtus V (13 Dhjetor 1521 – 27 Gusht 1590) 

U ngjit ne fron 1585. Papati i tij zgjati deri me 1590. Renditet i dyqind e njezet e nenti ne listen e papeve. Familja Pereti emigroi ne Itali nga Krusheva (Gryka e Kotorrit).

Klementi XI (Pope Clement XI (1700-1721) 

Gjon Francesk Albani, ose Klementi XI 

Gjon Francesk Albani, ose Klementi XI eshte me origjine nga Shqiperia. Eshte Papa qe njihet me mire ne opinionin e gjere shqiptar. U be Pape, vetem 46 dite pasi u shugurua meshtar. Pati fillim te shkelqyer te pontifikimit. Beri shume per atdheun e tij te origjines dhe vendlindjen Urbinone ne Itali. Vdiq ne moshen 71 vjec pas nje pontifikimi prej 21 vjetsh. Varroset ne katedralen e Shen Pjetrit.

Klementi XII, Pope Clement XII (1730-1740) 

Lorenzo Corsini, ose Klementi XII eshte me origjine shqiptare nga nena. Ne damaret e tij rridhte gjaku i Kastrioteve. Korsinet ishin nder familjet me fisnike te Italise. Lorenci beri karriere si ambasador i Papes, sekretar i Thesarit etj. Emri i tij permendet si kandidat per fronin papnor ne shume asamble kardinalesh. Me ne fund u zgjodh, kur ishte 71 vjec. Eshte i pari Pape, qe vendoset ne Quirinale. Roli tij ne zhvillimin e arsimit ne Shqiperi eshte i krahasueshem me te Klementit XI. Ai u angazhua shume ne veprimtarite misionare neper bote. Vdiq ne vitin 1840.

Papa Clementi XI – Gjon Francesk Albani-Laci, nje “zot” shqiptar ne pontifikat 

Papa Klementi XI eshte nje nga ata njerez qe zbresin rralle nga qielli ne toke. Shqiptaret ndjehen nje popull i nderuar ne glob qe u perfaqesuan nga nje Shenjt i tille. Pati nje pontifikat te shkelqyer. Familja Albani e ka prejardhjen nga dy emigrante shqiptare Gjergji dhe Filipi, dy djemte e Mehill Lacit qe dikur kishin qene luftetare nen urdhrat e Gjergj Kastriotit-Skenderbeut. Atdhetare dhe trima, duke mos duruar zgjedhen turke, u larguan nga atdheu dhe u strehuan ne Urbino, Itali. Ne fillim u njohen me mbiemrin Albanezi qe me vone Altobeli, djali i Gjergjit, e ktheu ne Albani. Me tej, nga Altobeli (1495-1564), lindi Hanibali (1530-1591),nga Hanibali Lindi Horaci (1576-1653). Nga djali i tij Karli (1623-1684), martuar me Helena Mosken nga Pezara me 1649 lindi Gjon Francesku. Sipas historiografise nga familja Laci linden pape, kardinale, diplomate dhe burra te shquar shteti.

Qe ne femijeri, Gjoni u dallua per zgjuarsi e shkathtesi. Ne moshen 11 vjec filloi studimet ne Rome ne kolegjin roman te jezuiteve te cilin e perfundoi me rezultate te shkelqyera. Bie ne sy te mbretereshes Cristina Sversia e cila vendos qe ta ndihmoje. Pasi perfundoi filozofine dhe teologjine, ju fut me devotshmeri e perkushtim katolicizmit. Shpejt fitoi simpatine e Papes qe e caktoi ne detyra te ndryshme te nivelit te larte si Ipeshkv i Rietit, pastaj i Sabines e Orvietas e deri sekretar i letrave papnore. Ne vitin 1690, Papa Aleksandri i VIII e shuguroi kardinal.

Zgjuarsia dhe aftesite e tij te medha intelektuale, sjellja e shkelqyer, dinjiteti i jashtezakonshem, njohja e thelle e situates politike e fetare, aftesia e formulimit te mendimeve, respekti qe imponoi nder besimtare, puna e palodhshme dhe perkushtimi ne Krisht bene qe ai te adhurohej nder kardinale. Historiane dhe piktore te kohes e pershkruajne njeri te pashem, fisnik, krenar, mendjemprehte, ze tingellues, me kujtese fenomenale, erudit dhe te drejte. Zoteronte mjaft mire gjuhen greke dhe latine.

Ulja ne fron e Papa Klementit XI perben edhe rilindjen shpirterore per kishen katolike shqiptare. Nen kujdesin e tij mblidhen dokumente fetare nga te gjitha trevat shqiptare me qellim qe te kompletohet permbledhja “Illirikum Sacrum” e Daniele Farlatit . Behej fjale per dokumente te rendesishme, qe flisnin per historine e trojeve te pareve tane nga lashtesia ne Iliri deri ne ate periudhe.

Papa Klementi XI ishte pasardhesi i 261-te i Selise se Shenjte .Ai e drejtoi per 21 vjet kete Seli. U interesua shume per rilindjen politike dhe fetare te atdheut te vet. Shqiperia ne ate periudhe vuante nen thundren e sundimit osman. Periudha e lavdishme e Skenderbeut pothuaj ishte harruar nga kancelarite e Europes. Per vendin kish ardhur momenti i arte. Tre vjet pasi u zgjodh pape, Klementi XI urdheroi qe te mblidhej Koncili i Dheut te Arbrit. Ky Koncil u mbajt ne Merqi te Lezhes ne vitin 1703 ne kishen e Shen Gjonit. Ai u mor me problemet kyce te jetes se krishtere.

Ne kete kohe Papa leshoi disa urdhra, te cilet kishin qellim forcimin e unitetit te popullit rreth kishes katolike. 

Por Papa Klementi XI dha nje kontribut te jashtezakonshem ne perhapjen dhe mesimin e gjuhes shqipe. Nga prilli i vitit 1711 deri ne fund te shek. XIX u mesua gjuha shqipe. Gjate gjithe periudhes kur sundoi ne Seline e Shenjte, ai u interesua per zhvillimin e kultures shqiptare. Posti papnor, ndikoi qe edhe ne mjedise te tjera letrare dhe shkencore te zgjohej interesimi per gjuhen shqipe. Ai mbeshteti fuqimisht botimin e vepres se albanologut Luibnici, ku shfaqeshin pikepamjet mbi origjinen ilire te shqiptareve, botuar me 1709. Hapi nje seminar arberesh ne Palermo duke i dhene nje hov te padegjuar deri atehere levizjes se gjere patriotike dhe kulturore, dhe me 20 prill 1711, po me iniciativen e tij, hapet e para kateder e gjuhes shqipe ne Universitetin e kryeqendres se Perandorise Romake, ne Rome.

Ishte modest deri ne perulesi. Pati deshiruar te varrosej me nje ceremoni te thjeshte dhe ashtu u be. Eshtrat u varrosen ne dyshemene e korit te Bazilikes se Shen Pjetrit ku prehen edhe sot pas rreth 3 shekujsh, mbuluar nga nje pllake e thjeshte mermeri ku eshte skalitur me germa ari. Veprimtaria e Klementit XI per ceshtjen kombetare, shqiptare ishte aq e madhe, sa edhe emri i tij Albani ishte ceshtje krenarie per vete ate. Nen kujdesin e tij jane thirrur 15 koncile, jane gjetur 1412 letra, 28 ligjerata, 2 biseda me rendesi te vecante dhe shume materiale te tjera te rendesishme. Prandaj edhe studiues te ndryshem mendojne se pavdekesia e ketij Pape qendron ne aktivitetin e tij te vazhdueshem ne mbrojtjen e shqiptareve dhe krishterimit.

Eruditizmi sistematik i prof.dr.Shefkije Islamaj

Shefkije Islamaj

Shefkije Islamaj lindi më 25.10.1953 në fshatin Likovc të Skënderajt. Shkollën fillore e kreu në vendlindje më 1968, ndërsa shkollën Normale në Mitrovicë më 1972. Më 1977 mbaroi Fakultetin Filozofik - Dega Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Prishtinë, ndërsa në vitin vijues 1978 u regjistrua në studimet pasuniversitare të këtij fakulteti. Magjistroi me temën “Sinonimet në gjuhën shqipe” më 1982. Në vitin 1999 mbrojti me sukses edhe tezën e disertacionit “Veçoritë leksiko-semantike dhe stilistike të gjuhës së veprës letrare të Jakov Xoxës” me të cilën mori gradën ‘doktor i shkencave filologjike’. Dr. Shefkije Islamaj gjatë studimeve ka punuar në arsim, një kohë në shkollën fillore “Liria” në Isniq, pak kohë në Qendrën e Shkollimit të Mesëm “Vëllezërit Frashëri” në Deçan. Ka punuar si ligjëruese e lëndës Kulturë gjuhe në Fakultetin e Arteve Dramatike gjatë viteve 2001-2004. Fill pas përfundimit të studimeve, në vitin 1977 filloi punën në Institutin Albanologjik të Prishtinës, në Degën e Gjuhës, në Sektorin e Leksikografisë, në fillim si asistente, më vonë si hulumtuese e pavarur, bashkëpunëtore shkencore, bashkëpunëtore e lartë shkencore, ndërsa në vitin 2002 është zgjedhur këshilltare shkencore. Sot punon në Institutin Albanologjik dhe ka titullin këshilltare shkencore. Jeton në Prishtinë.

Veprimtaria shkencore e profesionale

-përmban mbi 200 studime, artikuj, trajtesa e kritika për çështje të ndryshme të leksikologjisë, të leksikografisë, të stilistikës gjuhësore e të kulturës së gjuhës, të botuara në organet shkencore e profesionale në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni.
-pjesëmarrëse në shumë se 40 sesionet, simpoziumet e konferenca shkencore të organizuara nga akademitë, institutet shkencore, universitetet në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni e në Mal të Zi –rubrika në përpunim e sipër
-redaktore e recensuese e shumë botimeve shkencore të Institutit e jashtë tij.

-Fjalori suedisht-shqip - (S.Zendeli.) 2004, Stokholm, edhe në formë elektronike, botim i Entit për Zhvillimin e Arsimit të Suedisë;
Fjalori kroatisht-shqip (M. Ndreca) 2010, botim i Sht.b. “Školska knjiga” Zagreb,
Fjalori shqip-serbokroatisht i (M.Ndreca) 1988 EBT, Prishtinë
Glosar (Fjalorth i detarisë i së folmes së Ulqinit, (H.Ulqinaku) 2003, IA, Prishtinë
-kryeredaktore e revistës shkencore të Institutit Albanologjik "Gjurmime Albanologjike", Seria filologji 2005 -
-anëtare e redaksisë së revistës “Gjuha shqipe”, botim i Institutit Albanologjik 1982-
-anëtare e Këshillit Ndërakademik për Gjuhën dhe kryetare e Grupit për Çështje të Leksikut (për Kosovë) në kuadër të këtij këshilli.
-shefe e Degës së Gjuhës në Institutin Albanologjik 1982-92
-nënkryetare e Shoqatës së Gjuhës Shqipe 2002-
- pjesëmarrëse në një numër ekspeditash gjuhësore e shkencore, organizuar nga IA (Prishtinë) dhe IGjL (Tiranë).

Projektet

-Fjala dhe fjalori – projekt i Institutit Albanologjik 2007-2010
-Tekstet e diasporës – Teksti i gjuhës dhe Teksti i letërsisë, për tri cikle, projekt zviceran dhe i MASHT-it
-Fjalor serbisht shqip (bashkautore), projekt i Institutit Albanologjik, 2010-2012

Botimet - Veprat

1. Çështje të sinonimeve në gjuhën shqipe. Monografi. Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 1985;

2. Fjalor i fjalëve të huaja (bashkautore). Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 1987;

3. Gjuha e Jakov Xoxës; Monografi. Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 2000;

4. Kultura gjuhësore dhe përdorimi estetik i gjuhës, Përmbledhje studimesh e trajtesash, Toena, Tiranë, 2002;

5. Gjuha, ligjërimi dhe fjala, Përmbledhje studimesh e trajtesash, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 2004;

6. Mos më thuaj se më ke parë ëndërr. Roman, Toena, Tiranë, 2004 (disa fragmente janë përkthyer në gjuhën bullgare dhe janë botuara në revistën “Ballkani” Sofje, nr. 4, dhjetor 2005).

7. Gjuha dhe identiteti. Përmbledhje studimesh e trajtesash, Toena, Tiranë, 2008.

8. Gjuha e Gjergj Fishtës. Monografi. Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 2009 (në procedurë botimi).

Studime, artikuj vështrime dhe recensione *

1. Sinonimia - gurrë e pashtershme për pasurimin e gjuhës, Fjala, 15.3.1979, Prishtinë.
2. Roli i sinonimeve në pasurimin e gjuhës, Gjurmime albanologjike, SSHF, XI, 1981, f.117.
3.Çështje të sinonimisë shqipe, në Fjala, gusht, 1986, Prishtinë.
4.Pasqyrimi i sinonimeve në Fjalorin e gjuhës së sotme shqipe, në vëll. “Çështje të studimeve albanologjike I, Prishtinë, 1987.
5.Çështje të sinonimisë stilistike në gjuhën shqipe, Gjurmime albanologjike, SSHF. XIII,1983, f.13.
6.Sinonimia frazeologjike në gjuhën shqipe, Studime filologjike, 4/1986, Tiranë.
7.Roli i sinonimisë në pasurimin e gjuhës, në vëll. Studimi mbi leksikun dhe mbi formimin e fjalëve në gjuhë shqipe, III, Tiranë, 1989, f.359.
8.Sinonimia në “Valët e detit” të Spiro Dinos, në ciklin “Këngë dashurie”, Gjurmime albanologjike,SSHF, 18/1988, f.119.
9.Çifti sinonimik në veprën e Pjetër Budit (bashkautore), Gjurmime albanologjike, SSHF,XVIII,1988,f.119.
10.Roli i shkrimtarit në pasurimin e terminologjisë shqipe, në vëll. "Gjendja e terminologjisë shqipe në Jugosllavi", Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë,1988,f.97.
11.Aspekte të stilit të Xoxës, Rilindja, 4.08.1979.
12.Aspekte të stilit dhe të gjuhës së Mjedjes, Bota e re, 25.V.1983,f.26.
13.Ngjyrimi emocional i përmbajtjeve leksikore, Rilindja, Prishtinë, 30.06.1979.
14.Edhe diçka rreth gjuhës së Buzukut, në përmbledhjen “Meshari” i Gjon Buzukut - monument i kulturës shqiptare”, Ulqin, 1995, f.220.
15.Çështje gjuhësore e stilistike në “Mrizin e Zanave” të Gjergj Fishtës, në Gjurmime albanologjike, SSHF,XXVI., dhe në Seminarin për gjuhën, letërsinë e kulturë shqiptare, Tiranë, 1996.
16.Norma, pleonazmi dhe shkurtia gjuhësore, në vëll. Letërsia shqipe dhe gjuha letrare, ASHAK, Prishtinë, 1998, f.245.
17.Kultura e shkrimit sot e nesër, në “Gjuha shqipe”, 2/1998.
18.Mjetët shprehëse dhe norma letrare, në “Gjuha shqipe”, 1/1982, f.18.
19.Ndikimi i mjeteve shprehëse të gjuhës në ngulitjen e normës letrare, në “Zëri i rinisë”, nr.9,28.IX.1981.
20.Malli- fjalë çelës në poezinë e Lasgush Poradecit, në Gjuha shqipe nr.2, 1999.
21.Çështje të normës stilistike, në Gjurmime albanologjike, SSHF, 23., Prishtinë, 1993, f.163.
22.Kongresi i Manastirit, moment i rëndësishëm i kultrurës dhe i historisë shqiptare, Fjala,11,1978.
23.Mërgimi në jetë dhe në letërsi, në vëll. “Letërsia dhe mërgimi”, bot. i Institutit Albanologjik, 1997, Prishtinë.
24.Gjendje shqetësuese në hapësirën tonë kulturore, në “Alternativa”, nr.7,8,Lubjanë, 1990, f.113.
25.Poezia “Qielli- një model i gjuhës poetike, në rev.“Stil”, SHSHM,Shkup, 1998.
26.Vepër me interes për gjuhësinë shqiptare (R.Ushaku, Kërkime filologjike), në “Fjala”, dhjetor, 1985.
27.U ribotua “Fjalori Bashkimit”, Gjurmime Albanologjike, SSHF, XI. 1979.
28. Botim me vlerë shkencore e praktike (Xh. Lloshi, Stilistika dhe pragmatika, në Universi i librit shqiptar, 2,Tiranë,2000.
29. Studim me interes shkencor (Z. Gjocaj, Struktura leksiko- semantike dhe stilistike e frazeologjizmave të shqipes, Gj. shqipe, 1,2000.
30. Gjuha shqipe - çështje e rendit kombëtar, në Rilindja, korrik, 2000, Prishtinë.
31. Ndihmesë dhe përkrahje për gjuhën letrare shqipe, Xh. Lloshi, Mbështetje për gjuhën letrare, Toena I, 1997, Gjuhën shqipe, 2, 1998.
32.Botim me vlerë të çmueshme - Njohuri për stilistikën e gjuhës shqipe (Xhevat Lloshi), Gjurmime albanologjike, SSHF, XVIII, Prishtinë, 1988, f.267.
33. Botim monografik me interes (Meshari i Gjon Buzukut- monument i kulturës shqiptare), Gjurm. alb., SSHF, XXV, f.171.
34. Sukses i madh në leksikografinë tonë, (Fjalori shqip-serbokroatisht) Rilindja,1982, 1,2 janar.
35. Një kontribut për leksikografinë tonë, Gjuha shqipe, 1/1982,f.35.
36. Një vepër me interes të veçantë e leksikografisë shqiptare, Gjuha shqipe, 1/1982, f.37.
37. Tekst me interes për shkencat e ligjërimit, (Osvald Dykro - Cvetan Todorov, Fjalor enciklopedik për shkencat e ligjërimit), Gjuha shqipe 1/1986, f.67.
38. Fjalor enciklopedik me interes shkencor, Fjala, 15.12.1985.
39. Studime me rëndësi shkencore, (Gjurm.alb.SSHF, XIV,1984) ,Gjuha shqipe 3/1985,f.53.
40.Rezultate dhe detyra të reja në fushën e terminologjisë, Gjuha shqipe 1/1988,f.63.
41. Strukturalizmi ndër ne, Zëri i rinisë, 28.06.1984.
42.Sesioni shkencor “Letërsia shqipe dhe poetika strukturale” (vështrim), Gjurmime albanologjike, SSHF, XIV,1984.
43. U mbajt Konferenca shkencore për 100 vjetorin e Lidhjes së Prizrenit, Gjurm.alb. SSHF.VIII, 1978,f.261.
44. Frazeologjia gjuhësore e Xoxës, rev.Glosa FF i UT, 1/1999, f.62.
45. Shprehësia lekiskore në veprën letrare te Jakov Xoxës, në rev.Glosa FF i UT nr 2/1999, f.64.
46. Çështje të frazeologjizmave letrarë në romanet e Jakov Xoxës, Filologji, UP. 1999, Prishtinë.
47. Botim me interes shkencor (Fan S.Noli-monografi), Gjuha shqipe, 1/1985, f.42.
48. Një tekst me vlerë praktike (Shenjat e pikësimit, Rilindja ,21.3.1981.
49. Edhe një sukses i leksikografisë tonë (Fjalori i fjalëve dhe i shprehjeve popullore), Rilindja, 17,07.1982, f,14.
50. Një ribotim i rëndësishëm (Fjalor serbokroatisht-shqip), Fjala, 15.11.1986, f.12; Gjurm.alb. SSHF.XVI,1986,f.285.
51. Leksiku dialektor dhe sinonimet dialektore në tregimin tonë të sotëm, Fjala 1-15 nëntor, Prishtinë, f.4.
52. Faik Konica dhe gjuha shqipe (në monografinë “Faik Konica, jeta dhe vepra), Prishtinë, 1996.
53. Kontribut i çmueshëm në fushën e onomastikës (Gjuha shqipe 1/1987), Fjala,1 gusht.1987.
54. Sinonimet në veprën e Pjetër Bogdanit, Seminari për, Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Sjhqiptare, 1989, Prishtinë.
55. Tribuna me interes shkencor, Gjurm.alb. SSHF, XIV,1989.
56. Strukturalizmi ndër ne, në Zëri i rinisë, 28.06.1984.
57. U mbajtën tribunat e para shkencore në organizim të Institutit Albanologjik, Gj, albanologjike, nr.1 6, 1984; Gj. shqipe, 2, 1984.
58. Sesion shkencor, i mbajtur me temën "Letërsia shqipe dhe poetika strukturale", në Gj. alb. nr.14, 1984.
59. Shqipja përballë anglishtes (Ilir Hoti – Fjalor enciklopedik anglisht-italisht-shqip për bankën, bisnesin, bursën ekonominë, bot. ”Star”, Durrës, 2001), Koha ditore,1.6.2002.
60. Kultura gjuhësore dhe proza jonë e sotme, Seminari i 20 për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën shqiptare, Prishtinë, 2002.
61. Pamja jonë gjuhësore në mjetet e informimit, Gjuha shqipe, 1-2001, IA, Prishtinë.
62. Gjuha letrare – shprehje e qytetërimit, Rilindja, 30.7.2001
63. Gjuha letrare – faktor bashkues në shkallë kombëtare, Gjuha jonë, 3-4, 2000, Tiranë.
64. Çështjet e gjuhës –çështje të rendit kombëtar, Zëri, 13 korrik, 2000.
65. Rezultat i lakmuar në frazeografinë shqipe (J.Thomai- Fjalor i frazeologjik i gjuhës shqipe, Tiranë, 1999), Rilindja, korrik 2000.
66. Gjuha në mjetet e informimit, Gjuha shqipe, 2 – 2001, IA, Prishtinë.
67. Funksioni stilistik i foljes në Lahutën e Malcis të Gjergj Fishtës, Seminari XXI - Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, 20002, Gjurm. Alb.,SF, 2002.
68. Letërsia dhe shkolla, Shkëndija, tetor 2002.
69. Përdorimi i shqipes standarde në mjetet e informimit, Konferenca shkencore ”Shqipja standarde dhe shoqëria shqiptare” , Tiranë, 2004.
70. Gjuha letrare–simbol dhe shprehje e qytetërimit,Tribuna me studentë, më 16.12.2002.
71. Etapë e re e përdorimit të shqipes standarde, Koha ditore, 5.8.2003.
72. .Xoxa, ky mjeshtër i madh i gjuhës, Koha ditore, 15.5.2003.
73. Pasuria gjuhësore e Maqedonisë shqiptare, Fakti, 25.9.2003.
74. Fjalëformimi në gjuhësinë shqiptare, Seminari XXII, 2003.
75. Kultura gjuhësore dhe mjetet e informimit, Kulturë gjuhe, 1, 2003.
76. FSHS – pasuri e madhe kombëtare, Gjuha shqipe, 1-2 2002.
77. Letërsia e sotme shqipe – çështje të leximit gjuhësor-stilistik, Gjurmime albanologjike, SF, 2003.
78. Njësimi i alfabetit dhe njësimi i gjuhës, Zëri ditor, 22. 11.2003.
79.Ndërtimi i standardeve në dy rrafshe të rëndësisë kombëtare, Zëri ditor 20.11.2003.
80 .Një raport real ndaj njëmendësisë sonë gjuhësore, Zëri ditor, 21.11.2003.
81.50 vjet studime albanologjike, Epoka jonë, 17-18.12.2003.
82.Leksikografia shqiptare në rrethanat e reja, Zëri ditor, në shtatë vazhdime, 25 shkurt deri 2 mars 2004.
83.Fjalor që plotëson zbrazëti të ndjeshme, Koha ditore, prill, 2004.
84. Trajtimi i fjalëformimit në gjuhësinë shqiptare, Gjuha shqipe, 2, 2004.
85.Kujtime historike, politike dhe autobiografike, Koha ditore, 10.7.2004.
86.Gjuha shqipe, kompjuteri dhe interneti, Koha ditore, 31.7.2004.
87.Një fjalor i madh i fjalëve të huaja – kërkesë e ngutshme, Koha ditore, 21.8.2004.
88.Intelektuali në një kohë tipike komuniste, Shekulli, 22.5.2004.
89.Roman i veçantë me gjuhë të veçantë, Koha ditore, 29.5.2004.
90.Gjuha standarde, zgjidhje e vetme për shqiptarët, Shekulli, 24.8.2004.
91.Për një qëndrim të drejtë ndaj prurjeve të reja në gjuhë, Zëri, shtator, 2004.
92.Sqarim i problemeve kryesore teorike e praktike që lidhen me sinoniminë leksikore shqipe, Zëri, 12.3.2005.
93. Një fjalor i pasur dialektor (P.H.,S.A. Fjalor i shqipes së Plavës dhe Gucisë, T. 2004), Koha ditore, 25.6.2005.
94.Një vepër e madhe leksikografike (Fjalori sinonimik i gjuhës shqipe), Shekulli 4.3.2005.
95.Për një leksikografi bashhkëkohore, përmb. Leksikografia shqipe, Tiranë, 2005.
96. FGJSSH- bazë e mirë për një fjalor të derivacionit semantik, Seminari për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, 2005.
97. Drejtshkrim kompjuterik, megjithatë një arritje e madhe, Koha ditore, 16.4.2005.
98.Si paraqitet kultura shqiptare në internet, Koha ditore, 9.10.2004.
99. Vepra e Fishtës nër shembujt e paktë të modelimit artistik të historisë sonë, Zëri, 8.10.2005.
100. Pse dhe si ta lexojmë Fishtën sot, Shekulli, 18.10.2005.
101. A i duhet Kosovës një gjuhë e re letrare, Shekulli, 4 12. 200s, Fakti, 30.11.2005, Epoka e re, 30.11.2005.
102.Shqip në Suedi (Fjalori suedisht-shqip), Shekulli, 11.11.2004.
103.Lehtësia e padurueshme e reagimit, Shekulli, 15.12.2005.
104. Shqipja ne kontekstin e ri socio-gjuhësor, Dardania sacra, 2004.
105. Shqipja – gjuhë e vogël apo gjuhë e madhe? Zeri, 26.11.2005.
106. Anglishtja dhe shqipja, zgjerim i mjeteve shprehëse të shqipes, Zëri, 17.12.2005.
107. Shqipja dhe rilatinizimi i shqipes, Gjuha shqipe 1. 2005.
108. Për një korpus letrar dhe për një korpus gjuhësor në interenet, Gjuha shqipe 3, 2005.
109. Kultura gjuhësore dhe terminologjia islame, Tryeza shkencore, ASHAK, 16.11.2005.
110. Kur mendjet e vonuara gjykojnë për gjuhën, Koha jonë, Tiranë. 20.1.2006.
111. Manipulimi me gjuhën, Epoka e re, shkurt 2006.
112. Kultura gjuhësore dhe shkrimet fetare islame, Zëri, 13.5.2006.
113. Lumi i vdekur, monument gjuhësor, Shekulli, Tiranë, 19.3.2006.
114. Fjalori i Benedikt Demës, Zëri, janar, 2006.
115. Era e komjuterizmit në gjuhësi, Shekulli, Tiranë, 1.4.2006.

EDHE PERËNDITË NUK DINË Ç'TË MË THONË

Thani Naqo

Shumica e vjershave e tregimeve,shkruar në moshën adoleshento-rinore, por e ca më vonë, firuan dhe u tretën... Nuk ishin të larushitura me "kromë", por i rrëmbyen erërat se ishin aguridhe e kokrat jo të lidhura aq mirë pas
sythave e degëve...Por, disa prej tyre, nga ato që më pëlqejnë mua tani, them se shpëtuan...

-Pa, hë? Vazhdo...- tha Perëndia e Muzës.

-Janë nja dhjetë a pesëmbëdhjetë vjersha, mbase edhe pesë të tjera, ose, numuri i tyre shkon gjer në sa gishta kam në duar e këmbë.

-Po tregime, - pyeti Perëndesha e Muzës.

-Ca më pak tregime, sa gishta kam në njërën pëllëmbë; paçka se më pëlqejnë mua, pas kaq viteve më duken të pa pjekura... Më vjen keq për to, më vjen edhe të qaj e të qesh e t'i përkëdhel dhe më mirë le të rinë aty ku janë fshehur...

-Edhe goricat e thanat e mollçinat, - më ndërpreu Perëndia e Muzës, - i fshehim e i fusim nëpër kashtëra e barëra dhe, pa dalë dimri, bëhen duca e na shijojnë...

-Kurse mua, - shtoi Perëndesha e Muzës, - më pëlqejnë poeziçkat që ke shkruar dikur për nallemkat, për borziloken, për aguliçen, për manushaqen...

-Oh,- thirri Perëndia e Muzës.- Edhe se jam Perëndi e Muzës, mezi pres të fryjë Juga dhe të shikoj kupat e gjunjëve të Perëndeshës time...

-Ha-ha-hahaaa, -qeshi e mikluar Perëndesha e Muzës. Ma shkeli syrin djallush e më pyeti: - Pa na trego ku e gjete a kujt ia rrëmbeve majanë poetike?

-Nuk e them dot, - u përgjigja e zëri m'u drodh sikur të më kishin zënë në faj. Belbëzova: Me majanë e vjershave që përmende ti, ngjiza e mbusha një shportëz këto dhjetë vitet e fundit. Por edhe dy librat, novela, që kam në proces, janë të pleksura me tregimet që mua tani nuk më pëlqejnë, por edhe me ato që më pëlqejnë...U siguroj se "majanë" poetike e prozaike nuk ua rrëmbeva futuristëve e as modernistëve...Kur unë fillova të shkruaj nuk e dija se ka të tillë...

Mirëpo, Perëndia dhe Perëndesha e Muzës Letrare më shikojnë herë me habi, herë vengër, pastaj më buzëqeshin dhe buzëqeshjet e tyrë m'u dukën i vetmi ngushëllim ...
Perëndi janë e nuk dinë ç'të më thonë...

Amen!


Mars-2017

********

Thani Naqo ka lindur në vitin 1953, në Ziçisht të rrethit Korçë. Diplomuar ekonomist i lartë, ka mbaruar kursin pasuniversitar në Institutin e lartë të Arteve Tiranë në degën e skenarit kinematografik. Jeton në Florida të SHBA-së që nga viti 1997.
Veprat e botuara deri me tash :

Tregime e novela:

Shtëpia e përgjumur - 1977
Kabina e kuqe - 1985
Vatra njerëzore - 1987
Skenar i filmit artistik:
"Përsëri pranverë"
Roman "Përgjumje iluzionesh" - 2006
Libra me poezi:
Fate paralele - 2007
Çapkënët e mëhallave të botës - 2008
Simfonitë e stinëve - 2009

Etj.

Nga Flori Bruqi : Ballkani fuqi baruti ....

Përfaqësuesja e lartë e BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Federica Mogherini

 Situata në Ballkan e tensionuar, të ruhet kredibiliteti i procesit integrues

Në Bruksel ka nisur takimi i Ministrave të jashtëm të BE-së në të cilin, pos temave tjera, do të diskutohet dhe për situatën e tensionuar në rajonin e Ballkanit perëndimor.

Situatën si të tensionuar e ka vlerësuar në prag të fillimit të takimit edhe përfaqësuesja e lartë e BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Federica Mogherini, e cila javën e shkuar kishte vizituar të gjitha shtetet e rajonit në fjalë.

Ajo u tha gazetarëve në Bruksel në prag të nisjes së takimit se pret që të konfirmohet përkushtimi i BE-së për perspektivën e integrimeve evropiane të këtij rajoni.



“Sapo u ktheva nga vizita në tërë rajonin, Do të raportojë përpara ministrave sot, ndërsa më vonë gjatë javës edhe para kryeministrave të vendeve anëtare. Situata është e tensionuar dhe kjo paraqet sfidë, si të brendshme ashtu edhe rajonale, por edhe globale. Edhe vet rajoni ka kapacitete për t’u përballur me këtë nëse ruhet kredibiliteti i procesit të integrimeve evropiane”, ka thënë Mogherini, duke shtuar se ajo pret që nga ky takim i sotëm dhe nga samiti i BE-së të enjten dhe të premten të rikonfirmohet edhe një herë gatishmëria dhe përkushtimi e BE-së për rajonin.



Në Bashkimin Evropian diplomatët thonë se në pothuajse të gjitha shtetet e rajonit të Ballkanit ka tensione, sidomos në Maqedoni dhe Bosnje e Hercegovinë dhe është e nevojshme që BE-ja të dëshmojë se përkundër problemeve të saja të brendshme nuk do ta harrojë rajonin dhe është e vetëdijshme për rreziqet që situata në rajon paraqet për tër Evropën.
Prandaj edhe kanë vendosur që këtë javë Ballkani perëndimor të jetë në agjendën e takimit të Këshillit të Çështjeve të Jashtme sot dhe në Këshillin Evropian më vonë gjatë javës.


*****

Gadishulli i Ballkanit - Gadishulli Ilirik, është një rajon gjeopolitik dhe kulturor i Evropës juglindore. Rajoni merr emrin nga malet e Ballkanit, që shtrihen përmes qendrës së Bullgarisë në Serbinë lindore. 

Rajoni ka një zonë të përbashkët prej 550.000 km² dhe një popullsi prej rreth 55 milion banorësh me dendësi 110.7 banorë /km2

Emri "Ballkan" vjen nga fjala turke qe do të thotë "një zinxhir e maleve pyllëzuar". Emri i lashtë greke për Gadishullin Ballkanik ishte "gadishulli i Haemus (Χερσόνησος τοῦ Αἵμου, Chersónēsos tou Haímou)". Ballkanit i janë referuar edhe si Evropa Juglindore.
Gadishulli Ballkanik shtrihet në Evropën Jugore dhe ka formën e një trekëndëshi, që futet thellë në Detin Mesdhe, midis Detit Adriatik, Detit Jon në perëndim, dhe Detit Marmara e Detit Egje në lindje. Konsiderohet se kufiri verior shkon deri në Triestë, Lubljanë, rrjedha e lumenjve Sava dhe Danub në gjatësi 1.200 km. Kufiri verior më tepër është kufi konvencional se natyrorë. Kushtet natyrore të gadishullit Ballkanik ofrojnë lidhje të mirë me Evropën e Mesme, dy gadishuj tjerë të Evropës Jugore, orientim kryesor kanë shtetet mesdhetare.
Gadishulli Ballkanik shërben urë lidhëse në mes të Evropës dhe Azisë. Nëpër të kalojnë rrugë të rëndësishme tokësore nëpër luginat e lumejve Moravë, Vardar, Nishavë, Maricë, Shkumbin etj.

Gadishullin Ballkanik e përbëjnë Greqia, Bullgaria, Maqedonia, Shqipëria, Kosova, Serbia, Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina dhe Kroacia, pjesa evropiane e Turqisë dhe Dobruxha e Rumanisë, por jo si shtet në tërësi.


Rajonin e Ballkanit ishte zona e parë e Evropës për të përvojës ardhjen e kulturave bujqësore në epokën neolitike. Praktikat e rritjes së grurit dhe rritjen e bagëtisë ardhur në Ballkan nga Gjysmëhëna pjellore nga mënyra e Anadollit, dhe në perëndim dhe në veri përhapur në Pannonia dhe Evropën Qendrore.

Identiteti i Ballkanit është e dominuar nga pozicionin e saj gjeografik, historikisht zona ishte i njohur si një udhëkryq i kulturave të ndryshme. Kjo ka qenë një nyje midis organeve latine dhe grek e Perandorisë Romake, destinacionin e një fluksi masiv të sllavëve paganë, një zonë ku ortodokse dhe katolike Krishterimi u takua, si edhe si pika e takimit mes Islamit dhe Krishterimit.

Hartë Ballkanike e vitit 1400

Në para-klasike dhe antikitetit klasik, ky rajon ishte në shtëpi për të grekëve, ilirëve, Paeonians, Thracians, Dakët dhe grupe të tjera të lashta. Më vonë Perandoria romake pushtuan shumicën e rajonit dhe përhapjen e kulturës romake dhe gjuha latine, por ende mbetet pjesë e rëndësishme nën ndikimin klasike greke. Gjatë Mesjetës, Ballkan u bë terrenin për një seri luftrash midis perandorive bizantine, bullgare dhe serbe.

Ndoshta ngjarje historike që la shenjë më të madh në kujtimet kolektive të popujve të Ballkanit ishte zgjerimi dhe më pas rënia e Perandorisë Otomane. Nga fundi i shekullit 16, ai ishte bërë forcë kontrolluese në rajon, edhe pse ajo ishte përqendruara rreth Anadoll.

Hartë e Ballkanit e  vitin 1891 

Shumë njerëz në Ballkan dhe Karpatet vendin e heronjve më të madhe të tyre popullore në epokën e as sulm ose tërheqje të Perandorisë Osmane. Si shembuj, për kroatët, Nikola Šubić Zrinski dhe Petar Kružić, për serbët, Milush Kopiliqi dhe car Llazarit, sepse shqiptarëve, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, sepse maqedonasit etnik, Nikolla Karev, për boshnjakët, Husein Gradaščević dhe për bullgarët, Vasil Levski, Georgi Sava Rakovski dhe Hristo Botev.

Hartëe e Ballkanit sipas hartografit amerikan  Anthoni Finlei 1827.

Në shekujt e kaluar disa, për shkak të luftrave të shpeshta osman në Evropë dhe rreth luftuan në Ballkan, dhe krahasuese izolimin Osmane nga përgjithshme e parë ekonomike (duke reflektuar zhvendosje të qendrës tregtare dhe politike të Evropës e gravitetit ndaj Atlantik), Ballkani ka qenë më pak të zhvilluara pjesë e Evropës.

Hartë Ballkanike e vitit  1815

Vendet e Ballkanit filluan të rifituar pavarësinë e tyre në shekullin e 19 (Greqia, Serbia, Bullgaria, Mali i Zi), dhe në një Ballkan League 1912-1913 reduktuar e Turqisë në territorin e vet i pranishëm në masë të Luftës së Parë ballkanike. Lufta e Parë Botërore u nxit në vitin 1914 me vrasjen në Sarajevë (kryeqyteti i Bosnje dhe Hercegovinë) e Franc Ferdinandit Archduke të Austrisë. Perandori osmane ishte një nga tri partitë më të rëndësishme të pushtetit qendror. Një kontribut të rëndësishëm drejt fitores mirëkuptim u zhvillua në rajon, pasi Greqia u bashkua luftës në vitin 1917, me kapitullimin e Bullgarisë dhe perandorinë osmane, gjë që çoi në kapitullimin e shpejtë të Austro-Hungarisë.

Hartë politike  e Ballkanit 1992

Suksesi greke kundër forcave të Boshtit gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe shqiptarë të mëvonshëm, greke dhe serbe të rezistencës, e ndryshuan kursin e luftës dhe iu dha aleatëve një hap vendimtar drejt fitores. Pas Luftës së Dytë Botërore, Bashkimi Sovjetik dhe komunizmi ka luajtur një rol shumë të rëndësishëm në Ballkan. Gjatë Luftës së Ftohtë, shumica e vendeve në Ballkan ishin të sunduara nga sovjetiket i mbështetur nga qeveritë komuniste. Greqia mbeti jo vetëm vend Sovjetik, por ishte edhe i vetmi vend në Evropë në të cilën luftë e ftohtë u "nxehta" për shkak të luftës civile greke.

Megjithatë, pavarësisht se nën qeveritë komuniste, Jugosllavisë (1948) dhe Shqipëri (1961) ra me Bashkimin Sovjetik. Jugosllavia, të udhëhequr nga Marshalli Josip Broz Tito (1892-1980), propped parë deri atëherë hodhi poshtë idenë e bashkimin me Bullgarinë, dhe në vend kërkuar marrëdhënie më të ngushta me Perëndimin, më vonë edhe bashkimin me shumë vende të treta në botë jo-Inkuadruarve. Shqipërinë në anën tjetër gravitated drejt Kinës komuniste, pas miratimit të një pozitë të izoluar.
Jo vetëm vendet komuniste ishin Greqia dhe Turqia, të cilat ishin (dhe akoma janë) pjesë e NATO-s.
Në vitet 1990, rajon ishte tejet i prekur nga konflikti i armatosur në ish-republikat jugosllave, duke rezultuar në ndërhyrje nga forcat e NATO-s në Bosnje dhe Hercegovinë, Serbi dhe Maqedoni. Statusi i Kosovës dhe shqiptarëve etnikë në përgjithësi është ende kryesisht të pazgjidhura.

Vendet e Ballkanit kontroll rrugët e drejtpërdrejtë tokës midis Evropës Perëndimore dhe South West Asia (Azi e Vogël dhe Lindja e Mesme). Që nga viti 2000, të gjitha vendet e Ballkanit janë miqësore ndaj BE-së dhe SHBA.

Greqia ka qenë një anëtar i Bashkimit Evropian që nga viti 1981, Sllovenia dhe Qiproja që nga viti 2004. Bullgaria dhe Rumania u bashkua në vitin 2007. Në vitin 2005, Bashkimi Europian vendosi të fillojë negociatat e pranimit me vendet kandidate, Kroacia, Turqia dhe Maqedonia ishin pranuar si kandidate për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Që nga prilli 2009, Shqipëria, Bullgaria, Kroacia, Rumania dhe Sllovenia janë edhe anëtarë të NATO-s. Bosnje dhe Hercegovinë dhe se si ishte atëherë Serbia dhe Mali i Zi filloi negociatat me BE për Stabilizim dhe marrëveshjet e pranimit, edhe pse pak pas ata filluan, bisedimet me Serbinë dhe Malin e Zi ishin pezulluar për shkak të mungesës së bashkëpunimit me Gjykatën Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë.

Të gjitha vendet e tjera kanë shprehur dëshirën për t'u bashkuar me BE, por në një datë në të ardhmen.

Ballkani sot është një shumë të ndryshme etno-gjuhësore rajon, duke qenë në shtëpi të sllav të shumta, Romance, dhe në gjuhën turke, si edhe grek, shqiptar dhe të tjerët. Përmes historisë së saj shumë grupe të tjera etnike me gjuhën e tyre jetonin në zonë, në mesin e tyre Thracians, ilirët, romakët, Pechenegs, Cumans, Avaret, Celts dhe fiseve të ndryshme gjermanike-popull.

Në Gadishullin Ballkanik jetojnë rreth 55 milion banorë, me dendësi mesatare 100b/km katrorë. Në vendet veriore dhe lindore të Gallkanit dhe në Greqi shtimi natyrorë është i ulët (0,2-1,2 promila) në vendet e tjera është mes 5 dhe 8 promila, kurse në Kosovë dhe Shqipëri mes 12 dhe 15 promila.
Përbërja kombëtare e popullsisë në shumicën e vendeve ballkanike është heterogjene. Ballkani ishte tërheqës për banim e pushtime që nga antika e mesjeta. Popujt më të mëdhenj në numër janë: grekët - rreth 10 milion, bullgarët - 6.7 milion, serbët – 9 milion dhe shqiptarët rreth 7 milion. Pastaj radhiten turqit, kroatët, boshnjakët, maqedonasit, romunët dhe mazezët. Sa i përket strukturës fetare në Gadishullin Ballkanik më shumë ka ortodoks 55% dhe mysliman 35%, më pak katolik rreth 8% e të tjerë 2%.

Pjesa dërmuese e popullsisë së Gadushullit Ballkanik jeton në qytet. Më parë pjesa më e madhe e popullsisë jetonte në fshatra. Rreht 58% e popullsisë jeton në qytete. Në Bullgari dhe Greqi rreth 68% e popullsisë jeton në qytete. Ndërsa në Kosovë e Shqipëri rreth 40% e popullsisë jeton në qytete.


Qytetet më të mëdha 

Stambolli - 16.819.000 (Turqia)
Athina - 3.700.000 (Greqia)
Beogradi - 2.136.124 (Serbia)
Sofja - 1.990.000 (Bullgaria)
Tirana - 800.197 (Shqipëria)
Zagrebi - 779.145 (Kroacia)
Prishtina* - 300.000 (Kosova)
Sarajeva - 481.500 (Bosnja dhe Heregovina)
Shkupi - 452.500 (Maqedonia)
Prizreni - 361.200 (Kosovë)
Pllovdivi - 338.200 (Bullgaria)
Varna - 312.300 (Bullgaria)
Shkodra - 270.200 (Shqipëria)
Nishi - 262.500 (Serbia)
Lubjana - 258.000 (Sllovenia)
Novi Sad - 215.600 (Serbia)
Durrësi - 397.600 (Shqipëri)
Burgasi - 192.000 (Bullgaria)
Banja Luka - 189.700 (Bosnja dhe Heregovina)


Popujt në regjionin Ballkanik :
Rumun (22 milion)
Srbi (rreth 7 miliona)
Grek (10.8 miliona)
Turcq (9.2 milionë  në pjesën e Turqisë Evropiane)
Bullgar(5,7 milionë)
Shqiptar  (3 milionë)
Kosovar(rreth 2 milionë)
*Kroat  (4.5 milionë)
Boshnjak (2.4 milionaë)
Slovenë(1.9 milionë).
*Maqedon (1.4 miliona)

*Shqiptar në Maqedoni (rreth  927.000)


Vërejtje:

*Deri tani për bazë Qeveria e ka marrë numrin e banorëve, 380 mijë banorë, ndërsa prej vitit të ardhshëm kanë thënë që do ta merr për bazë regjistrimin zyrtar që thotë se në Prishtinë banojnë 197 mijë banorë. Kjo për neve është e papranueshme, e paarsyeshme dhe e pakuptueshme. Të gjithë e dinë se në Komunën e Prishtinës nuk jetojnë 200 mijë vet, por së paku 350 mijë vetë. Ndërsa, gjatë ditës në Prishtinë qarkullojnë gati gjysmë milioni njerëz”, ka thënë i pari i Prishtinës.

Avni Kastrati, shef i Sektorit te Popullsisë në Agjencinë e Statistikave të Kosovës, përmes postës elektronike  ka thënë për media se numri i popullsisë së Prishtinës, nga e hëna deri të premten, ku pjesa dërmuese e njerëzve i shfrytëzon hapësirat dhe shërbimet e Prishtinës, është rreth 300 mijë banorë.

Ai tha se sipas të dhënave preliminare të Agjencisë së Statistikave të Kosovës të vitit 2013, Prishtina do të duhej t’i ketë rreth 210 mijë banorë rezidentë.

Po ashtu, shtoi se gjatë regjistrimit të popullsisë në prill të vitit 2011, ishin mbi 56 mijë persona jo të Prishtinës që udhëtonin rregullisht çdo ditë, apo edhe banonin gjatë ditëve të punës në Prishtinë. Ata sipas tij ishin migrantë afatshkurtër në kryeqytet.



*Luginës së Preshevës deri në vitin 1912 ishin pjesë përbërëse e Vilajetit të Kosovës (në periudhën 1978-1912 Presheva ishte kaza e Sanxhakut të Prishtinës). Megjithatë, edhe pas pushtimit të Kosovës nga Serbia më 1912, ata në të gjitha rrafshet ishin dhe mbetën pjesë e një tërësie me popullatën shqiptare të Kosovës dhe të Maqedonisë, duke i ndarë vetëm një vijë administrative-politike. Territoret shqiptare të tri komunave Medvegjë, Bujanoc, Preshevë bëjnë pjesë në tërësitë e mëdha etno-gjeografike ku përfshihen dhe rajonet e Gallapit dhe të Karadakut, e bashkë me to të tërë Kosovës të lidhur me Luginën e Kumanovës-Shkupit dhe zonën e Karadakut që sot ndodhen në Maqedoni. Midis dy luftërave botërore, bashkë me disa pjesë të Kosovës dhe gjithë Maqedoninë aktuale, Lugina e sotme e Preshëvës i takonte Banovinës së Vardarit. Ndërkaq, gjatë Luftës II Botërore Lugina ishte zonë okupuese bullgare dhe pas kapitulimit të Bullgarisë më 8 shtator 1944, shqiptarët jo vetëm të Luginës, por edhe të territoreve të tjera etnike përreth, e ruajtën kufirin në vijën hekurudhore të hapësirës së sotme të komunës së Bujanocit dhe Preshevës. Kufizohet në vijën hekurudhore Beograd-Shkup, por e kapërcen hekurudhën dhe përfshin edhe këto 12 vendbanime shqiptare: Samolica, Negoci, Bilaçi, Bukuroca, Bushtrani, Lerani, Zhunica, Gerajt, Strezoci, Çukarka, Golimidolli dhe Bugarina, me resurse relativisht të mira natyrore. Me Kushtetutën e Serbisë të 17 janarit 1947 dhe pastaj me ligjet e aktet e tjera juridike fshatrat e Karadakut – Stanec, Sefer, Caravajkë, Peçenë, Maxhere, Depcë dhe Ranatoc (sot në kuadër të komunës së Preshevës), që atëherë ishin në kuadër të rrethit të Gjilanit, kaluan në Serbi. Edhe fshatrat Konçul dhe Dobrosin (sot brenda komunës së Bujanocit) në vitet 1946-1948 ishin me Ranillug të Kosovës, sikundër që edhe fshatrat Zarbincë dhe Pribovc (sot në kuadër të komunës së Bujanocit) në vitet 1947-1949 ishin pjesë e Kosovës. [3] Lugina e Preshevës si tërësi shtrihet në një territor prej afro 1.250 km², në të cilin jeton një popullatë shqiptare rezidenciale prej rreth 100.000 banorëve, që aktualisht përbëjnë rreth 80% të popullsisë së përgjithshme rezidenciale të rajonit. Nga 136 vendbanime, sa ka ky territor, popullata shqiptare shtrihet në 64 sish të tipit rural dhe në tri qendra të karakterit urban (Presheva, Bujanoci dhe Medvegja, si seli komunale). Shqiptarët me shumicë absolute jetojnë në 41 vendbanime. Përveç selive komunale, edhe disa vendbanime rurale janë të përziera në pikëpamje etnike, ku dominojnë shqiptarët.

Lugina e Preshevës ka 1249 km2 me 85 000 banorë, dendësi 68 b. km2 dhe me 68% shqiptarë
Komuna e Preshevës ka 264 km2 me 35 000 banorë dendësi 129 b. km2 dhe me 95 % shqiptarë

Komuna e Bujanocit ka 461 km2 me 43 000 banorë, dendësi 93 b. km2 dhe me 60 % shqiptarë.

Komuna e Medvegjës ka 524 km2, me rreth 8 000 banorë, dendësi 15b. km2 dhe me 31% shqiptarë.



* Shqiptaret janë popuj autokton ne Maqedoni, bashkë me greket janë popuj me te vjetër te Ballkanit, për numrin e shqiptarëve ne Maqedoni është manipuluar prej kohërave, manipulohet edhe sot, qëllimi kryesor është se si këtë numër te kësaj popullate ta mbaje "pakice".

Ne te dhënat statistikore te vitit 1912 theksohet se ne Maqedoni kane jetuar 136.752 shqiptare. Një te dhëne te tille e demanton një demograf bullgar M. Selischef duke thëne se ne Maqedoni ka pas 194.195 shqiptare (57.443 shqiptare me pak se ne regjistrimet shtetërore).

Ne vitin 1912-1913 te dhënat nga Perandoria Turke japin numrin e popullsisë shqiptare ne territorin e Maqedonisë si : Tetova, Shkup, Dibër, Kumanovë, Kosove, Ohër, Prilep, Resnje, dhe Manastir kane jetuar 230.357 shqiptare. Ne vitin 1900 ka pas 52.000 torbesh, ne vitin 1921 nuk jepen te dhëna për këtë popullate. Sipas regjistrimit te vitit 1948 ne Maqedoni jetojnë 197.524 shqiptare, ndërsa sipas regjistrimit te vitit 1953 ne Republikën e Maqedonisë ka pasur 162.524 shqiptare (Koha e Rankoviçit, shpërngulja e shqiptarëve për ne Turqi), sipas regjistrimit te vitit 1994 ne Maqedoni kane jetuar 441.104 shqiptare qe nuk është reale për shkak se prej 260.000 nxënësve te përfshire ne shkolla 8-vjeçare afër 87.000 ose 33,5 % kane qene nxënës qe e kane ndjekur mësimin ne gjuhen shqipe, pra janë shqiptare. Në Konferencën për shtyp në presqendrën ne Beograd Ante Popovski pohon se në Maqedoni ne vitin 1981 ka pasur 600.000 shqiptare. Nisur nga kjo e dhëne e Ante Popovskit mund te vijmë ne përfundim se me një shtim natyral prej 24 promilave tek shqiptaret e këtij vendi na del se ne regjistrimin e vitit 1991 ne Maqedoni kane jetuar 744.000 shqiptare, ose 33 % i numrit te përgjithshëm te popullsisë se Maqedonisë.

Në vitin 1994 me shtimin natyror 20 promila ne Maqedoni kane jetuar 788.640 shqiptare ose 35 % e popullsisë se përgjithshme te Maqedonisë. Sipas regjistrimit te vitit 2001-2002 ne Maqedoni kane jetuar 509.038 shqiptare qe nuk është aspak reale pasi ne vitin 1991 e deri ne vitin 2002 me shtim natyror 18 promila numri i shqiptarëve ka arrit ne 802.296 shqiptare ose 35 % e numrit te përgjithshëm te popullsisë ne Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë.


*
Kroatët në Serbi vëtëm pas vitit 2005 njihen si pakicë kombëtare. Sipas regjistrimit të popullsisë së vitit provedenom 2002., në Serbi kan jetuar 70.602 Kroat. 56.546 në Vojvodinë dhe 14.056 në Serbi pa Vojvodinën.

Sipas regjistrimit të vitit 1991. numri i përgjithshë i Kroatëve ka qenë 97.344 due ka përbërë 1,24% të popullsisë së Serbisë.

Sipas regjistrimit të vitit 1961. numri i Kroatëve ka qenë 196.409.

Numri i popullsisë Kroate pas viteve të 70–ta dukshëm ka qenë në rënje.

Vangjel Simaku, historiani erudit, artist dhe vizionar

 Raimonda MOISIU

Lajmi i dhimbshëm dhe i pabesueshëm, pikëllim i thellë tronditi në dt.4 Mars 2017, qytetin e dijes, kulturës, historisë dhe serenatave, Korcën, bashkëqytetarët korcarë dhe voskopojarë: Shuhet krejt papritur, profesori i letërsisë, historiani erudit dhe enciklopedik, njeriu i përkryer, Vangjel Simaku.

Arësimi në Korcë e ndjen thellë këtë dhimbje e pikëllim për humbjen e mësonjësit, dijetarit dhe arësimdashësit shëmbullor, Vangjush Simaku sikundër e thërrisnin korcarët. Është dhimbje e pallogaritshme, humbja e një kolegu të përkushtuar, miku të mirë, familjari shembullor. I diplomuar për Gjuhë-Letërsi, Vangjushi ishte i pranishëm në shtypin shqiptar me shkrime historike për Voskopojën dhe njerëzit e shquar voskopojarë ndër kohëra e vite, për kontributin dhe veprat e tyre që ata lanë pas, letërsi, esse, kritika letrare, poezi, editorialë dhe opinione sociale – politike dhe historike. Në ngushëllimin e tij, një nga bashkëpunëtorët dhe kushëriri i tij, shkrimtari Nikolla Simaku shprehet:

“Kishim shumë punë për të bërë së bashku dhe më duket sikur më le në mes të rrugës. Dhimbja është e madhe për këdo, por jo në moshën tënde, kur kishe kaq vrull, kaq guxim për atë që doje, si dhe kaq projekte në kokën tënde. Kisha nevojë për ty, për dijen tënde të gjithanëshme, për intelektin tënd dhe guximin për të foluar atë që të këshillonte ndërgjegja e jote. Në thelb ti ishe artist, ishe vizionar. Mund të rreshtoj shumë cilësi të tuat, ti ke lënë trashëgimi kulturore, të spikatura nga ana intelektuale, por, më në fund shumë dhimbje tek familja, tek të afërmit e tu, tek bashkëpunëtorët e tu, tek njerëzit, që janë në gjendje të vlerësojnë njeriun per bukurinë e mendjes, pasionin dhe vrullin jetësor që të karakterizonte. Ike pa na ” pyetur” duke na lënë tepër të zhgënjyer në rrugën që të gjithë do ta ndjekim: Vdekjen. Po pse kaq shpejt? I dashur dhe i respektuar nga gjithë fisi i Simakëve, kudo që janë kudo që jetojnë: Lamtumirë! Të qoftë dheu i lehtë.” Ndër të tjera Vangjushi ishte edhe kryeredaktor i Revistës Kulturore-Shkencore “TEMPULLI” qysh prej themelimit, intelektual aktiv dhe një prej bashkëpunëtorëve të përkushtuar dhe profesionalë për vijimësinë dhe rritjen e cilësisë së Revistës. Por vdekja e papritur e rrëmbeu Vangjushin, duke lënë në mes shumë pasione e angazhime intelektuale, studimore, letrare, historike, por mbi të gjitha, i ndërpreu jetën atij në një moshë relativisht të re. Me profesorin e letërsisë dhe enciklopedikun vizionar historik , me lidhte miqësia jo vetëm si kolegë që vinim të dy nga arësimi dhe vendlindja jonë Korca, por ne ishim në kontakt të vazhdueshëm duke shkëmbyer shpesh mendime për temat historike, vecmas të Korcës dhe Voskopojës, nga ku ai kishte edhe rrënjët e inteligjencës vllahe, duke i botuar ato në gazeta Dielli, SHBA, Tirana Observer dhe gazeta DITA. Një miqësi prej dekadash që kishte në thelb promovimin e vlerave të elitës,inteligjencës dhe qytetarisë korcare. Fjalët janë pak dhe nuk mund të përshkruajnë dhimbjen dhe trishtimin që la pas ikja e Vangjushit, njeriu i dashuruar me fjalën letërsinë, historinë, mirësinë, progresin për jetën. Vangjush Simaku ky dijetar enciklopedik historik, artist dhe vizionar shkroi me shumë dashuri e saktësi për qytetin e tij të bukur Korcën, për Voskopojën e lashtë evidentuar me mjeshtëri. Ikja e tij u përcoll me shumë dhimbje e trishtim në gjithë qytetin e Korcës e kudo ku ai kish miq e kolegë, edhe te patriotët e tij korcarë kudo ku ndodhen që nga Amerika, Tirana , Kosova, Maqedonia, Vjena e tërë Europa dhe deri në Australinë e largët. Dhimbje e madhe për humbjen e profesorit të nderuar të letërsisë, drejtorit të gjimnazit historik “Themistokli Gërmenji”, të historianit dinjitoz dhe poetit të dhimbjes e traditës. Vangjel Simaku do të kujtohet gjithmonë me shumë respekt dhe vlerësime pa fund, për dritën që la pas me veprat dhe shkrimet e tij,

NGA PËLLUMB GORICA : MIRËNJOHJE PËR MËSUESIN

Ndodh që njerëzit të çfarëdo kategorie qofshin këta, të impenjuar për të ecur me ritmin e kohës, e kthejnë kokën herë pas here prapa për të nderuar e kujtuar me respekt, ata që kanë treguar përkushtim. Sidomos ata që kanë derdhur mund dhe dashuri me profesionin e tyre. Vitet ikin, por në kujtesë mbetet respekti për mësuesit që mbollën dijen. Është një profesion ku mirënjohja e kontributi për shoqërinë dhe edukatën është e pakrahasueshme. Banorët e fshatrave të Sulovës së Elbasanit kujtojnë me mirënjohje të thellë mësuesit që punuan aty në shkollat nga qyteti i Elbasanit. Është një kontribut 100 – vjeçar.

Në fillim të shekullit të kaluar, si në mbarë Shqipërinë e pushtuar dhe të mbushur me varfëri, mjerim e padituri, ishte e madhe dëshira për dije e arsimim. Për këtë shumë herët edhe në krahinën e Sulovës u hap shkolla shqipe. Për hapjen e shkollës së parë kontribuan patriotët e Elbasanit, sidomos Aqif Pashë Elbasani, Lef Nosi, Ahmet Dakli e Emin Matraxhiu. Shkolla u hap në Mollas në vitin 1916. Si mësues i parë ishte Dhimitër Deliana (Konomi) nga lagjia Kala e Elbasanit. Mësimin e zhvilloi në xhaminë e Mollasit me kushte të vështira. Nxënës të ulur në dysheme, por me dashuri për dije. Ishin 24 nxënës nga disa fshatra të Sulovës. Nga kujtimet e familjes Deliana në Elbasan ruhet një dokument thuhet se Dhimitër (Taq) Deliana dha mësim në shkollën e parë të Mollasit gjatë Luftës së Parë Botërore, ku shërbeu për një vit. Këtë e vërteton një dokument i përpiluar nga pleqësia e fshatit Mollas në këtë periudhë, e firmosur dhe e vulosur me pulla takes, ku thuhej se të ardhurat i shkonin Kryqit të Kuq. Në librin e Ilir Kaninës “Arsimi në Shqipëri në vitet e Luftës I Botërore“, faqe 58 është shkruar: “Më pas në shkollën e Mollasit në vitin 1918 erdhi mësuesi nga Elbasani Qamil Xhani, i cili punoi deri në vitin 1920’’.

Me historikun e shkollës së Mollasit lidhet pazgjidhshmërisht emri, përkushtimi dhe veprimtaria e gjatë e mësuesit nga Elbasani Musa Kongoli. Ai punoi si mësues në Mollas në vitet 1920-1924. Historitë gojore kanë arritur tek brezi i ri nga ish nxënësit e tij, që në tregimet e tyre e kanë dhënë shumë bukur madhështinë e këtij njeriu. “Ishte i ri kur erdhi në Mollas, një djalë i burrëruar para kohe nga hallet.” E kujtojnë me respekt për disiplinën, taktin pedagogjik dhe dëshirën e zjarrtë për t’u mësuar fëmijëve sulovarë shkrim e këndim. Ai nuk ishte vetëm një mësues i mirë, por edhe një patriot i vendosur, që luftoi deri në fund të jetës, për përparimin e vendit.

Në gjysmën e parë të shekullit XX, historia e arsimit në Shqipëri ka ecje e ngecje, vështirësi. Shkolla e Mollasit, si e vetmja në Sulovën e Poshtme, kishte probleme me ambientet, kushtet, largësinë e mësuesve, por edhe të nxënësve. Këto i dëshmojnë tërthorazi të dhënat arkivore kujtimet e mësuesve elbasanas që punuan këtu. Kjo i detyronte herë pas here autoritetet e kohës që ta mbyllnin. Sipas dokumenteve, në vitin 1924 numri i shkollave në gjithë vendin erdhi duke u pakësuar ashtu si mësuesit që jepnin mësim. Në vitin 1925 regjimi i Zogut e mbylli shkollën në Mollas me mësues Musa Kongolin. Kur askush nuk interesohej për shkollën dhe as për mësues patriotët sulovarë protestuan. Ata e ndjenin nevojën e arsimimit të fëmijëve dhe nuk mund të linin ata pa dituri, prandaj kërkuan me çdo kusht vazhdimësinë. “Historiku i zonës së Mollasit” shkruan:“ Një grup patriotët sulovarë shkoi te prefekti i Elbasanit dhe kundërshtuan këtë vendim të qeverisë, duke kërkuan me insistim rihapjen e shkollës. Qeveria nga presioni u detyrua që të rihapë atë”. Për shkak të vështirësive që dolën nga kriza ekonomike në vitin 1931, shkolla e Mollasit u mbyll përsëri dhe nxënësit mbetën pa mësim disa muaj. Qeveria e Zogut kërkoi, që mësuesit t’i paguajnë vetë populli siç paguan hoxhën e fshatit, sepse nuk është parashikuar në buxhet. Për shkak të kushteve të vështira, por edhe të largësisë, mësuesit ndërroheshin herë pas here, duke punuar në periudha të shkurta. Përmendet puna e palodhur e mësuesit Hysen Pajenga. Ai edukoi breza nxënësish sulovarë, midis të cilëve edhe mësuesin e parë sulovar, Riza Cërrikun i cili nuk do të harronte gjithë jetën: “E kam ende të freskët në kujtesë mësuesin e klasës së parë. Ishte njeri i mirë, që përpiqej për të na mësuar, megjithëse ishte i rreptë ’’. Mësues të tjerë elbasanas që në këto vite ushtruan profesionin në Mollas ishin “Llaz Topalli, Spiro Gjirazi, Maliq Mullaholli, Musa Shehu etj”.(“Historiku i zonës së Mollasit”) Sipas mundësive punuan pa u kursyer dhe e deshën profesionin e mësuesit, i deshën fëmijët, banorët e natyrën e krahinës. Ata shpesh u përplasën me opinione negative për arsimin e fëmijëve prej banorëve, se nuk u duhet shkolla, kush do t’i ndihmojnë të ruajnë bagëtitë. Shumica e mësuesve ishin diplomuar në Normalen e Elbasanit, e cila ishte në atë kohë institucioni më i lartë dhe më i kualififikuar arsimor i vendit, ku jepnin mësim një plejadë e tërë pedagogësh të spikatur e patriotë të flaktë. Është periudha kur familjet elbasanase do të sakrifikonin për arsimin dhe kulturën dhe pavarësisht mundësive të pakta ekonomike, vepronte një frymë e përbashkët në Elbasan për arsimimin, që vinte si rezultat i një tradite të hershme. Një kohë tepër e vështirë kur Shqipëria së pari vuante nga varfëria e tejskajshme dhe arsimit aspak i kushtohej vëmëndje. Ndoshta sot nuk e besojnë, por ja që kjo është e vërteta e jetës së këtyre mësuesve për të shpërndarë dijen e mësuar fëmijët edhe në Sulovë. Mësuesi nderohej nga të gjithë në Sulovë. Shumë prej tyre në këto vite e më vonë banonin në familjet e sulovare. Midis tyre kishte edhe nga ata që vepronin me metoda antipetagogjike, ndëshkime fizike ndaj nxënësve. Shkolla e Mollasit prej mësuesve elbasanas që në fillimet e saj ishte një fidanishte e patriotizmit dhe e formimit kulturor për brezat e ardhshëm në Sulovë.

Përpjekja për zhdukjen e analfabetizmit pas Luftës së Dytë Botërore ishte e madhe. Kudo kishte skamje, por dëshira për të përhapur dije më e madhe. Janë fakte që bëjnë të njohur kontributin e të tjerë mësues elbasanas. Është me interes të tregonim se kujtimet për këto vite, vlerësojnë sakrificat e mësuesve, seriozitetin e dëshirën për punë të mira, dashurinë për profesionin fisnik. Vitet kalojnë, por nuk do të harrohet durimi, këmbëngulja, vështirësitë me shqetësimin e vazhdueshëm për ambiente të përshtatshme, mungesat e mjeteve, frekuentimin i nxënësve e mbarvajtjen e mësimeve. Ishte koha kur nevojat për arsimtarë ishte e madhe me hapjen e shkollave në çdo fshat. Mjaftonte të kishin arsimin e mesëm. Jo pak prej tyre patën në fillim vështirësi të përballonin jetën e fshatit. Një sërë pyetjesh zinin vend në mëndjen e tyre, se si do të ishte vendbanimi, si do të ishin njerëzit e mbi të gjitha si do të përballonin kohën aty. Ishin vite që mungonin shumë gjëra. Mungonte komunikacioni. Nga Elbasani në Sulovë në ato vite të para të pas çlirimit të vendit vinin më shumë në këmbë se sa me makinë. Deri në Gostimë mund të gjeje mjet, që edhe kur kalonte ndonjë kamion shpresa mbetej vetëm te zemra e shoferit, që duhej të paguaje përndryshe duhej të ecje, por mandej në fshatrat e Sulovës ecnin në këmbë, mes rrugës së shkretë, të ftohtit, baltës në dimër, me vështirësi kalonin lumin Devoll e përrenjtë dhe në verë nuk i shpëtonin vapës përvëluese e pluhurit. Mësuesi Astrit Bishqemi kujton: “Nga Dumreja, vitin tjetër arsimor më hodhën në krahinën e Sulovës, tre vjet në Selvijas dhe një vit në Mollas. Luftë me padijen, me baltrat, me ujët e lumit Devoll.” Në fshatrat e Sulovës u emëruan dhjetra mësues. Kujtohen me nderim: Mehmet Dardha, Itarik Peshtani, Mithat Leka, Nazif Baholli, Mustafa Shupaku, Galetana Çaushi, Astrit Bishqemi, Loni Duda, Faik Pleshti, Xhaferr Guriçi, Nuri Dushku, Sami Domni, Dilaver Shkodra, Zeliha Shkodra, Ethem Mullajonuzi, Rruzhdi Belegu, Mustafa Pajenga, Albert Stoja, Hysen Pobrati, Sabaudin Pobrati, Liri Arapi, Ismail Kafexhiu, Sami Paralloi, Bexhet Belegu, Nafie Çaushi, Ollga Zhupa, Esat Gjevori, Hysen Saraçi, e sa a sa të tjerë që punuan pak vite. Përshkrimi i punës së çdo njërit prej tyre tregon se ishte i vështirë. Sulovarë të ndryshëm e midis tyre edhe Xhevit Çela, Ramiz Nasufi, Hekur Braushi, Alush Xheria flasin me respekt për mësuesit e kësaj periudhe. Mosha ka bërë të vetën, flokët u janë zbardhur e diku u kanë rënë, por nuk harrohet Astrit Bishqemi, aftësia e tij profesionale dhe zelli për punë, të cilin ai e tregoi edhe ndërmjet kolegëve me paraqitjen, ngrohtësinë shpirtërore dhe pasionin studiues. Kujtohet Sami Domni, si një ndër mësuesit që punonte shumë në organizimin e orës së mësimit dhe me pasionin e tij ngjallte tek nxënësit për ta bërë shkollën më të dashur. Të shkruash për Dilaver Shkodrën, do të thotë të shkruash për një intelektual, një njeri të kompletuar dhe, mbi të gjitha, që e donte profesionin, dijen, zhvillimin. Bashkë me shumë kolegë të tjerë, për çdo ditë ai ndërtonte një vizion të qartë të arsimimit të sulovarëve.
Në fund të viteve ‘60 edhe në fshatrat e Sulovës u kalua në arsimin 8-vjeçar dhe në fillim të viteve ‘70 u hap shkolla e mesme bujqësore me dhe pa shkëputje nga puna në Mollas. Hapja e këtyre kategorive të shkollave dhe shtrirjes kërkonte edhe mësues më shumë, por dhe të kualifikuar. U emëruan mësues të tjerë nga Elbasani si: Vilson Karanxha, Rifat Xhina, Marjeta Osmani, Kujtim Spahiu, Arben Haxhiymeri, Eva Kajanaku, Abedin Stringa, Flora Vyshka, Ardjan Papajani, Fitnet Struga, Natasha Ballta, Mimoza Gremi, Agim Tarba, Avni Isai, Vladimir Ganjolli, Spiro Kallajxhiu, Shefki Ruda, etj, të cilët janë vetëm disa nga shumë e shumë emra, që nuk kanë qenë vetëm mësimdhënës, por, duke u përfshirë në jetën e fshatrave, u shquan si aktivistë shoqëror, pjesëmarrës e drejtues në veprimtaritë kulturore -sportive. Ishte koha e një masivizimi të madh të aktiviteteve kulturore-sportive. Me kulturën e tyre në kuptimin e vërtetë të kësaj fjale e ndërtuan hapësirën e punës, miqësisë në interes të këtij zhvillimi shoqëror të fshatrave dhe pas shumë vitesh u kthyen në Elbasan, falë vlerave që shfaqën si mësues me perspektivë. Përhapën në Sulovë kulturën e qytetit dhe po shumë morën nga traditat e Sulovës. Meritojnë mirënjohje për kontributin që kanë dhënë në formimin cilësor të brezave të tjerë. Nuk harrohen lidhjet e tyre me sulovarët dhe fëmijët e tyre, dashurinë e ndërsjelltë që ekzistonte, një dashuri e pastër si vetë jeta, e cila mposhte varfërinë e brengat. Mjafton të shtojmë se ashpërsia e kësaj kohe, krijoi edhe ndaj mësuesve dënime dhe persekutime. Pushtetarë të pazotë që me prirjet e tyre të paaftësisë e fodullëkut e si të padenjë për pozita të tilla, luftonin me intriga vlerat, kontributet. Mësuesit, në sajë të kapacitetit mendor e kulturës që i karakterizonte, por edhe të mbështetjes, dashurisë nga mjedisi i ngrohtë e mikpritës i sulovarëve, i anashkalonin këto me punë përkushtuese me nxënësit. Thuajse shumica e mësuesëve në këto vite ishin të rinj. Me përkushtim për zhvillimin e arsimit dhe kulturës, rininë e kaluan fshatrave të Sulovës, në Selitë, Linas, Mollas, Dragot, Selvijas, Floq. Kjo ishte edhe koha më e bukur e jetës së tyre. Ishte praktikë e sistemit të kaluar qeverisës, që të emëroheshin nëpër fshatra mësues, mjekë, ekonomistë të sapodiplomuar. Kjo periudhë e rëndësishme do të linte gjurmë në formimin e karakterit të tyre. Profesioni i mësuesit u jepte gëzim dhe vrulli i moshës i bënte të kapërcenin vështirësitë. Ndaj shumica nuk ranë në limonti, veçse lexonin shumë, studionin gjuhë të huaja. Bëhen përpjekje për përgatitjen e mësuesve nga Sulova, për të cilët kishte nevoje ajo. Emri i mirë dhe puna që bënë kujtohet edhe sot, se asnjëherë nuk ka munguar kujdesi, zemërgjërësia, mikpritja e respekti. Duke u kthyer në retrospektivën e asaj kohe ata ndjejnë nostalgji për këtë respekt vlerësues. Përmendim një fakt kuptimplot, që banorët i respektonin dhe ishin bujarë me ta, i ftonin në gëzime. Ky nderim një vlerësim i punës së tyre, për thjeshtësinë, sjelljen e kulturuar,për t’u hapur sytë fëmijëve. Interesante është që për vite me radhë jo pak mësues jetuan dhe punuan familjarisht. Nuk mund të harrohen çiftet e mësuesve: Sulejman e Dafina Haxhihasani, Eqerem e Vjollca Isai, Pandi e Marica Strati, Albert e Myzejen Palloi, Pëllumb e Marjana Dedja, duke lënë gjurëm përjetsisht të pashlyera në mëndjen e sulovarëve. Jo pak prej tyre ruajnë momente të bukura, por edhe vështirësi si jehona kujtimesh në thellësi të shpirtit, të cilat, i kanë shoqëruar gjatë gjithë viteve të jetës. Dikush ishte me cene në biografi dhe ai shtet në themel të tij kishte ndëshkimin. Në secilin prej tyre shikoje të materializuar përkushtimin dhe dashurinë për profesionin e mjaft cilësi të humanizmit, mirësisë, që sot kujtohen me një lloj respekti të veçantë nga banorët. Pa harruar të shkruajmë se edhe për shkak të karakterit të tyre të ftohtë apo edhe disnivelit kulturor të banorëve, një pjesë qëndruan larg miqësisë dhe virtyteve. Ndoshta, edhe të demoralizuar nga që nuk e kishin pritur mirë emërimin në Sulovë, por e përgjithshmja është se shumica e tyre e ndjenin veten të lidhur me shkollën, nxënësit, banorët. Nuk harrohen vështirësitë dhe ajo punë kolosale që u bë. Natyrisht ka qenë vitaliteti me impulse të shumta, i cili ishte i domosdoshëm për të përballuar mundin e vështirësitë e krijuara në vitet më të mira të jetës së tyre. Në shkollën e mesme të Mollasit punuan vite me radhë një grup profesionistësh të zotë, që më vonë u bënë petagogë në Institutin e Lartë “Aleksandër Xhuvani”, sot Universiteti i Elbasanit, si Arben Haxhiymeri,Ardjan Papajani, Abedin Stringa, por edhe profesionistë të tjerë në gazetari e institucione shtetërore si Sulejman Haxhihasani, Pëllumb Dedja. Niveli i lartë teorik dhe pedagogjik ishte i lavdërueshëm në përgatitjen e brezave. Nxënësit të zellshëm edhe pse të veshur e mbathur keq, nuk mungonin, duke ardhur në mësim të lagur e të mardhur në dimër, pasi bënin përditë 3-5 kilometra rrugë. Mësuesit elbasanas ishin krenarë kur nxënësit e tyre të cilët vijonin formimin intelektual në shkollat e larta brenda e jashtë vendit me rezultate të shkëlqyera.
Sot në shkollat 9-vjeçare të Linasit, Selitës, Selvijasit, Floqit dhe të mesmen e Mollasit vazhdojnë të tjerë mësues elbasanas, të cilët ecin në gjurmët e traditës së mirë si misionarë të dijes në Sulovë. Përherë për këtë kontribut mbetet diçka pa u thënë e pa u shkruar. Puna shpesh anonime e mësuesve e bën të vështirë atë kronikë jetësore të kësaj armate. Në një ditë të shënuar si 7 Marsi ata formojnë lulen më të freskët të mirënjohjes së kësaj zone

Nga Flori Bruqi : Akademi Përkujtimore kushtuar Komandantit Legjendar Adem Jashari dhe Familjes Jashari

 Nën patronatin e kryeministrit të Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, në kuadër të manifestimit për shënimin e 19 vjetorit të Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, u mbajt Akademi Përkujtimore kushtuar Komandantit Legjendar Adem Jashari, Familjes Jashari dhe të gjithë dëshmorëve dhe të rënëve për liri.


Për të përkujtuar luftën e lavdishme dhe rënien e Komandantit Legjendar Adem Jashari dhe Familjes Jashari, në këtë akademi ishin të pranishëm kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli, zëvendëskryeministri i parë, Prof.Dr. Hajredin Kuçi, ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Prof.Dr.  Haki Demolli, familjarë dhe bashkëluftëtarë të Komandantit Legjendar Adem Jashari, deputetë, dhe përfaqësues të institucioneve qendrore e lokale.




Para të pranishmëve të shumtë, në emër të Qeverisë së Republikës së Kosovës, ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Haki Demolli përkujtoi luftën dhe heroizmin e Komandantit Legjendar Adem Jashari dhe të Familjes Jashari.



Ndërkaq, në emër të familjes Jashari, të pranishmit i përshëndeti Lulzim Jashari, djali i Komandantit Legjendar Adem Jashari.

***

Fjala e ministrit  të FSK-së ,Prof.Dr. Haki Demolli , në Akademinë Përkujtimore:

Ne sot, 19 vjet pas, po përkujtojmë ngjarjet heroike të marsit të vitit 1998, ngjarjet e një marsi të zymtë, kur Kosovën dhe popullin e saj e kishte kapluar pushtimi i egër i okupatorit serb, e që njëherë njihet edhe si marsi i lavdisë kombëtare.

E bëri këtë periudhën më të lavdishme të vendit tonë, vepra e Komandantit Legjendar Adem Jashari, i cili kishte vlerësuar se liria e vendit është më e shtrenjtë se jeta e tij, se jeta e familjarëve të tij dhe më të dashurve të tij, duke ia bërë me dije popullit, se tani e tutje do të kishte ushtrinë e cila përfundimisht do ta çlironte Kosovën nga okupimi shekullor.

Lufta, rezistenca dhe rënia heroike e familjes Jashari, ishte një ngjarje, respektivisht një sakrificë dhe flijim i pashembullt për lirinë e kombit dhe të atdheut, çfarë historia jonë kombëtare por as ajo botërore, as nuk kishte parë e as dëgjuar kurrë më parë.Kjo luftë, shërbeu si një frymëzim i jashtëzakonshëm për mobilizimin e tërë popullit të Kosovës dhe të diasporës tonë, në angazhimin përfundimtar për çlirimin e vendit. Si rezultat i këtij mobilizimi gjithëpopullor, pas Epopesë së marsit ‘98, ushtria e Komandantit Adem Jashari me shpejtësi të meteorit, u rrit dhe u strukturuar në formacione ushtarake, duke çliruar dhe vënë nën kontroll zona të tëra të vendit tonë.Sukseset e shumta në fushëbeteja, të ushtrisë së komandantit legjendar dhe formacioneve të tjera ushtarake në Kosovë, ndikuan që të aktivizohet edhe diplomacia ndërkombëtare, e cila duke e vlerësuar si të drejtë luftën për çlirimin e Kosovës, fillojë të gjykonte dhe dënonte krimin dhe gjenocidin shtetërorë serb të kryer ndaj popullit tonë liridashës.



Të gjitha këto zhvillime, rezultuan me organizimin e Konferencës së Rambujesë, e cila u pasua me bombardimin e caqeve policore-ushtarake të Serbisë nga forcat aleate të NATO-së, e që për epilog përfundimtar, pati kapitullimin e Serbisë dhe çlirimin përfundimtar të Kosovës.Andaj, në këtë akademi përkujtimore, duhet thënë se shteti ynë dhe kombi ynë përjetësisht do të jenë mirënjohës për të gjithë dëshmorët e rënë, për të gjithë ata që sakrifikuan gjakun dhe mundin për pavarësinë dhe lirinë të cilën është duke e gëzuar populli ynë.Jemi dëshmitarë se para tri ditëve, një gjykatë franceze ia shtyu edhe për një muaj ndalimin në shtetin e Francës, njërit prej komandantëve më të lavdishëm të UÇK-së, ish kryeministrit të Kosovës, z.Ramush Haradinaj.Reagimi i organeve shtetërore dhe qytetarëve të Kosovës, ndaj një vendimi të tillë të gjykatës franceze ka qenë i menjëhershëm dhe i zëshëm.Kjo dëshmon se, populli dhe shteti ynë i çmojnë jashtëzakonisht shumë, luftën çlirimtare dhe sakrificën për liri, dëshmon se i çmojnë çlirimtarët dhe luftën e tyre çlirimtare të UÇK-së.Respektin dhe nderimin e popullit për luftën e UÇK-së, për lavdinë e luftëtarëve të lirisë, nuk mund ta zbehin as Gjykatat Ndërkombëtare e as Gjykatat Speciale, sepse UÇK-ja dhe luftëtarët e saj, kanë zhvilluar në përgjithësi një luftë të drejtë çlirimtare kundër makinerisë ushtarako-policore e vrastare të pushtuesit shumëshekullor, pra të Serbisë.Pasur parasysh situatat e këtilla si dhe sfidat politike me të cilat është duke u ballafaquar vendi ynë, në këtë periudhë të tranzicionit dhe të integrimeve, kërkojmë nga të gjithë akterët politikë, që të lënë anash interesat parciale politike, interesat e grupeve apo partive vetanake dhe të kenë parasysh vetëm interesin e përgjithshëm të popullit dhe shtetit të Kosovës, ashtu siç e kishte edhe Komandanti Legjendar me bashkëveprimtarët e tij, dhe të angazhohen në gjetjen e zgjidhjes së çështjeve politike të cilat janë tejet të rëndësishme për jetën e popullatës tonë dhe funksionalitetin e shtetit tonë të ri.

Në shkurt të viti 2008 mbi sakrificën e dëshmorëve, mbi gjakun e derdhur për liri, mbi mundin dhe angazhimin shumë shekullor të gjithë popullit tonë, Republika e Kosovës u shpall shtet i pavarur dhe sovran, i cili duhej të krijonte edhe organet dhe institucionet e saj. Në kuadër të krijimit të institucioneve të reja të shtetit tonë, u themelua edhe Forca e Sigurisë së Kosovës, , që sot paraqet Forcën e Sigurisë të Kosovës së pavarur. Tash në përvjetorin e 19-të të Epopesë së lavdishme të UÇK-së, shteti i Kosovës, pra Qeveria dhe Kuvendi i Kosovës, në vazhdën e angazhimit për konsolidimin e organeve të veta më vitale shtetërore, do të ndërmerr të gjitha veprimet ligjore dhe kushtetuese për transformimin e Forcës së Sigurisë.Që ky transformim është detyrë mbi detyrat e klasës tonë politike e dëshmon edhe votimi unanim kohë më parë, i Rezolutës për FSK-në, nga deputetët e Kuvendit të Kosovës, i cili votim u bë pas debatit disa orësh lidhur me mandatin e ri të FSK-së.Forcat e Armatosura të Kosovës, përveç mbrojtjes së sovranitetit dhe integritetit të vendit tonë, objektivë tjetër madhore do të kenë edhe anëtarësimin në NATO, si dhe gatishmërinë për pjesëmarrje në misione paqeruajtëse dhe humanitare në vende të ndryshme jo vetëm të Evropës, por edhe më gjerë.

Ngritja e shtyllës kryesore të shtetësisë së Kosovës, pra themelimi i Forcave të Armatosura, paraqet plotësimin e një dëshire tjetër të popullit të Kosovës, dëshire të Komandantit Legjendar Adem Jashari si dhe të presidentit historik të Kosovës, Ibrahim Rugovës.Shteti dhe Qeveria e Kosovës, përmes krijimit të Forcave të Armatosura dhe akterëve tjerë të sigurisë, do të ngritin shkallën e sigurisë së vendit, në nivel të tillë, ku të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës do të ndihen të lirë dhe të barabartë, pa dallim të përkatësisë etnike, religjionit, racës apo bindjeve politike, sepse ne jemi duke ndërtuar një shtet demokratik, me vlera civilizuese perëndimore. Pra thjesht Forcat e Armatosura të Kosovës do të jenë të të gjithëve dhe për të mirën e të gjithëve.Mirëpo, Qeveria e Kosovës dhe klasa e saj politike do të përmbush edhe obligime të tjera për popullin dhe shtetin e Kosovës.Konkretisht do të angazhohemi për ndërtimin dhe sforcimin e shtetit bashkëkohor të Kosovës, pra për ndërtimin e një shteti ku sundon ligji, shtet i cili iu ofron të gjithë qytetarëve, e në veçanti të rinjve, një perspektivë të ndritshme ekonomike, sociale, arsimore, kulturore si dhe mirëqenie të tërësishme.Pra do të punojmë për të ndërtuar shtetin që do të plotësojë kriteret dhe standardet për anëtarësim në NATO dhe integrime të tjera euroatlantike, ku do të bashkëveprojë me SHBA-të dhe aleatët tjerë që përkrahën çlirimin dhe ndërtimin e shtetit tonë.Në fund duhet thënë, se ndërtimi i shtetit të tillë të Kosovës, si një shtet i lirë i pavarur dhe demokratik, paraqet realizimin më të mirë të ëndrrës së Komandantit tonë Legjendar Adem Jashari, të gjithë dëshmorëve, invalidëve, veteranëve dhe luftëtarëve të lirisë.Lavdi Komandantit legjendar Adem Jashari dhe bashkëluftëtarëve të tij.

Lavdi familjes së madhe Jashari.

Lavdi të gjithë dëshmorëve të kombit.

Ju faleminderit.


*****

Fjalim i ashpër i Kukzim Adem Jasharit: E keqja është shtrirë në institucionet e Kosovës

Përfaqësuesi i familjes Jashari, Lulzim (Adem)  Jashari, biri i Komandantit Legjendar Adem Jashari, pati kritika ndaj udhëheqësve të institucioneve.

Bashkë me Lulzim Jasharin, ishin edhe nipat e komandantit legjendar Adem Jashari.

Por, edhe pse ishte nën patronatin e tij, nuk erdhi në akademi kryeministri Isa Mustafa.

Por, biri i Komandantit Legjendar Adem Jashari, Lulzim Jashari me të marr fjalën nuk pati përshëndetje për asnjëri nga udhëheqësit e institucioneve, për të cilat pati shumë kritika. Theksoi se Kosova nuk po udhëhiqet nga idealet e atyre që ranë për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.

Jashari: Kosova udhëhiqet nga individ që kanë harruar rrugën që na solli këtu


“Kosova nuk udhëhiqet nga ideali i të rënëve për lirinë. Sot Kosovën e përfaqësojnë individë sikur e kanë harruar rrugën që na ka sjell këtu ku jemi. Përfaqësues të Kosovës duket se nuk e kujtojnë thënien e Abdyl Frashërit. Qëllimi i Kuvendit të Lidhjes shqiptare, ishte t’ua presim hovin armiqve të pashpirt, duke lidhur besën shqiptare dhe duke u betuar që t’i mbrojmë me gjak trojet që na kanë lënë gjyshërit tanë. Përfaqësuesit tanë, kuvendarët tanë, duket se kanë harruar fjalët, lidhja shqiptare, besa shqiptare, trojet tona, madje kanë harruar edhe fjalët gjysh e stërgjysh, me një fjalë janë shkëputur nga tradita”, tha Jashari.

Jashari pati edhe disa pyetje për ata, që sipas tij, kaq lehtë e harrojnë traditën. Madje, ai ua kujtoi atyre një thënie të Luigj Gurakuqit, se qeveria jugosllave nuk do të ndalet para asnjë mjeti për t’ia ndërruar fytyrën Kosovës.

Lulzim Adem Jashari: Qeveritarët tanë shpesh po e lënë Kosovën pa fytyrë

“A po përpiqen institucionet tona t’ia ruajnë fytyrën Kosovës, përgjigjja është jo. Madje qeveritarët tanë jo rrallë po ë lënë Kosovën pa fytyrë. Kohëve të fundit ka zhvillime që mund ta dëmtojnë rënd të sotmen dhe të ardhmen. Prandaj institucionet tona, duhet të jenë shumë të përgjegjshme që të mos cenohet e ardhmja e Kosovës. Ka një kohë të gjatë që institucionet tona të përkrahura nga ndërkombëtaret, po kërkojnë normalizimin e raporteve me Serbinë. Pra po kërkojnë normalizim dhe pajtim. Si mund të ketë pajtim me ata që nuk e njohin shtetin e Kosovës, si mund të ketë normalizim dhe pajtim me ata që përpiqen ta zhbëjnë Kosovën, si mund të ketë pajtim me ata që nuk kanë kërkuar falje për krimet që kanë bërë, madje siç thotë populli, u ka mbetur merak pse nuk kanë bërë më shumë të zeza. Nuk e di a ka një popull në botë që është viktimizuar, që ka qenë i pushtuar, të sillet në atë mënyr ë, sikur do t’i kërkojë falje ish pushtuesit”, shtoi ai.

Ai nuk u ndal me kaq, tha se sot e keqja është shtrirë në institucionet e Kosovës dhe se kjo duhet të ndalohet.




Ndërsa, kryetari i Kuvendit Kadri Veseli vlerësoi lartë sakrificën e familjes Jashari për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Sipas kreut të Kuvendit, UÇK-ja ka qenë lëvizja më sublime e shqiptarëve për liri dhe pavarësi. Ai premtoi se shumë shpejt Kosova do të bëhet me ushtri.