Zbulimi i antropologut italian: Në Kosovë ka pasur njerëz para 12 mijë vjetësh

Hulumtimet e fundit të kryera nga shkencëtari eminent botëror i artefakteve parahistorike, profesori Emmanuel Anati, dëshmojnë qartë praninë e njeriut në Kosovë në më shumë se 12 mijë vjet më parë

Gjatë eksplorimit të artefakteve parahistorike në Kosovë, projekt i iniciuar nga RTK, me ekspertin botëror të kësaj fushe, Anati, nga Italia, në rrethinën e Suharekës u identifikuan artefakte që dokumentojnë për herë të parë prezencën e njeriut paleolitik në Kosovë.

“Këto janë objekte shumë, shumë të rëndësishme, sepse nëse nuk e keni ditur deri më tani, se këtu ka pasur paleolit, kjo është prova se këtu është paleoliti”, ka thënë profesor Anati, teksa ka treguar një pjesë të bririt të drerit, i cili është përpunuar nga njeriu.

Bëhet fjalë për një pjesë të fosilizuar, më të vjetër se 12 mijë vjet, nga epoka e akullit, ka treguar Anati.

P. Kupitori: E quaj gjuhën shqipe si paragrekolatine dhe shqiptarët i quaj pellazgë

Përgatiti: Valter KOXHAJ

Shumica e studiuesve që janë përpjekur të shkruajnë për shqiptarët, për greqishten e vjetër dhe latinishten, për familiaritetin apo llojin fillestar të gjuhës shqipe, ata i emërtojnë shqiptarët si pellazgë dhe i vendosin si pasardhës të drejpërdrejtë të Pellazgëve; të asaj etnie të vjetër sepse, “Pellazgët në Greqi i quajnë më të vjetrit”

1) Pellazgët janë një fis i vjetër në Greqi dhe mbi të gjitha në vendin e Eolëve

2). Por mendimet e të vjetërve për pellazgët janë të ndryshme. Fillestarë të këtyre kundërshtive duken dy dijetarët e Alikarnasit, Herodoti dhe Dionisi, të cilëve iu referohen të gjithë studiuesit e rinj. Nëse i pari thotë se Pellazgët ishin etni barabare dhe e ndryshme nga ajo greke 3), tjetri thotë se pellazgët ishin të rracës Greke nga Peleponezi i vjetër 4).
Edhe përse vërtetësia tek Herodoti sillet shumë e ndryshme nga ajo e të mëvonëve si Dionisi; sërish, të rinjtë anojnë nga mendimi i Herodotit.

Duke i dalluar Pellazgët si barbarë dhe duke kërkuar prejardhjen e tyre nga Azia, të ardhur në Greqi, ata u katandisën në përfundime të ndryshme dhe shkruajtën gjëra të ndryshme. Një pjesë, Pellazgët i quan arianë, si të ardhur nga brendësia e Azisë, të tjerë ë Finikas të dëbuar nga Egjypti dhe Filistian të rracës Semite 5), ndërsa të tjerë akoma i quajnë si të shtrirë deri në Indi dhe i marrin si indogjermanë, nga ku që prej andej erdhi në Greqi etnia Pellazge.

Shumë të tjerë i quajnë Grekë dhe jo pak mendojnë se Grekët paraerdhën nga Pellazgët dhe arrijnë deri aty sa i sjellin si familjarë 6) të dy fiset greke dhe pellazge: i pranojnë dhe janë njëmëndësisht me Dionisin, ndërsa të tjerët,- sipas Herodotit – i quajnë barbarë.

Duke e marrë gjuhën e tyre si gjuhë barbare 7), si një dialekt të ndryshëm të kësaj gjuhe, dalim atëherë te ndryshimi i madh i pellazgjishtes së vjetër kundrejt kohëve gjuhësore të gjuhës së Grekëve të Greqisë.
Sepse gjuha pellazge, sipas Herodotit, ndryshonte nga atikishtja dhe jonishtja; gjuhë të cilat gjatë këtyre kohëve zhvilloheshin, përmirësoheshin dhe si rrjedhojë, shndërroheshin në gjuhë teknike të rregulluara për aq kohë sa përparonin në shkollim e qytetërim dhe mirëbërjen e zanateve dhe shkencës së këtyre popujve që e flisnin.

Eshtë e qartë se gjuhët shndërrohen me kalimin e kohëve. Platoni, gjithsesi, parapëlqen të theksojë se gjuha e vjetër që u mor atëherë nga Athinasit dhe që u shndërrua në atikishte nuk ndryshonte nga gjuha barbare: “edhe përse gjithmonë i shtrembëron emrat, gjuha e vjetër nuk ndryshon nga ajo e reja”8) . Me këtë kuptim e sjell Platoni ‘Prodhikon’ duke e quajtur barbar zërin e Lesvasë: me një fjalë, dialektin eolik, të pakundërshtueshmin dialektin grek, sepse “ngaqëemrat nuk i thonë saktë” i veçon ata duke thënë se “Lezvasit kanë zë barbar” 9).

Fjalë dhe tipe të dielektit Eolik i quan ndërvende “emra të huaj”10).
Straboni thotë se “për këtë arsye barbarizim thuhet për këqfolësit e greqishtes”11).
Sipas këtij shpjegimi përflitet se pellazgët ishin grekë barbarë që e keqflisnin gjuhën greke, ndërsa Grekët ishin Pellazgë të kulturuar që edrejtflisnin greqishten. Kështu zgjidhet dyshimi nga shpjegimet e Herodotit se “Driopët, Dorët, Jonët dhe Athinasit e kanë të gjithë prejardhjen nga Pellazgët 12) dhe se gjithë Greqia më parë quhej Pellazgji 13)”

Këtë mendim, sigurisht që edhe unë e pranoj: Pellazgët i marrë si vëllezër të afërt të Grekëve dhe Latinëve dhe i quaj Pellazgë shqipëtarët në këtë kuptim, ndërsa pellazgjishten e quaj si gjuhë shqipe 14).
Me këtë, duke e quajtur gjuhën shqipe si pellazgjike ose grekolatine, e quaj gjuhën shqipe si paragrekolatine të rracave greke e latine para se ata të dalloheshin si grekë e latinë; dhe shqiptarët i quaj pellazgë ose grekolatinë si rracë paragrekolatine.
Pasi lloji dhe lënda e shqipes, e vendosur drejt greqishtes dhe latinishtes, të shpëtuara si gjuhë të vjetra, e vërteton këtë pa asnjë kundërshti. Mbetje të gjuhës Pellazgjike, mesa di unë, asnjë shkruajtës nuk na solli.

Pellazgjike ishte gjuha shqipe familjare e përzier me greqishten dhe latinishten. Pellazgët ishin rracë greke dhe për familjaritetin e tyre i pranuan Aborigjenët, bashkëjetuan 15) dhe si u qytetëruan me Aborgjenët, u zunë vendet e tyre dhe njëkohësisht nipërit e tyre ndërtuan Romën dhe Albin (qytezën në malin Albano- shën. ynë) 16).
Drejtësisht supozohet se karakteri i gjuhës pellazgjike ishte grekolatinë ose eolik, ashtu si dhe gjuha e sotme e shqiptarëve. Ndërkohë, duke shpjeguar të dhënat e Dionis Alikarnasit 17) rreth gjuhës latine, them se “ gjuha shqipe e shqiptarëve nuk është as gjuhë ekstreme barbare dhe as e veçuar.
Ajo, që nga fillesat e saja është gjuhë pellazgjike, afërsisht eole pa fonemat e drejtfolura, por që ka qënë shumë e përzjerë me ftogjet e greqishtes dhe të latinishtes”. Kaq përreth kësaj ideje mbizotëruese dhe patjetër të përhapur.

Por edhe etninë Epiriote – nëse e quajmë Shqiptare dhe gjuhën e tyre ta quajmë epiriotishte – me patjetër që shqiptarët dalin Pellazgjikë dhe gjuha e tyre është pellazgjike. Pasi sipas Strabonit 18) “shumica e popujve Epiriotë janë Pellazgjikë”.
Etnia Pellazgjike është familjare me atë greke dhe këtë ndër të tjera e tregojnë dhe fjalët epiriote të shpëtuara nga lashtësia. Në mënyrë të pakundërshtueshme shpëtohen pesë fjalë epiriote nga shkruajtësit e vjetër të cilat përkojnë në rrënjë të njëjta me fjalët shqipe! Sipas gjuhëshkruajtësit Isiqios, këto fjalë Epiriote janë: “Aspetos, dhaksa, litron, pelius dhe Pirriade”.
Po i vendosim këto fjalë përballë fjalëve të njëjta koresponduese në gjuhën shqipe duke filluar nga e fundit.

Serbia, syri i Rusisë në Ballkan

Nga Florion Metohu

Është fakt tashme që Rusia i ëahtë rikthyer garës për influencë në rajonin e Ballkanit, që për hirë të së vërtetës ka qënë historikisht zonë e interesit të saj, për shkak edhe të lidhjeve etno – kulturore me popujt sllav të Ballkanit. Sigurisht, nuk janë më sekret as investimet e mëdha që kompanitë ruse po bëjnë në rajon, sidomos në fushën e energjitikës. Por ndryshe nga kompanitë e tjera, që udhëhiqen ekskluzivisht nga arsye ekonomike, kompanitë ruse janë në radhë të parë zgjatime të aparatit shtetëror, të drejtuara nga njerëz të besuar të Kremlinit dhe në funksion të arritjeve të qëllimeve politike. Këtij dimensioni ekonomiko – politik, kohët e fundit, po i shtohet edhe një elementi ushtarak, shumë i rrezikshëm për stabilitetin e rajonit të Ballkanit.

Në mars të këtij viti, gjatë një vizite në Moskë, ministri i mbrojtjes së Sërbis, deklaroi se Presidenti rus Putin, kishte aprovuar dhurimin e 6 avionëve luftarak MiG – 29, 30 tankeve T-72 dhe 30 autoblindave model BRDM – 2, për vëndin e tij. Sërbia do të paguante vetëm për riparimin dhe modernizimin e këtyre pajisjeve.

Kostoja e parashikuar do të ishte rreth 180 – 230 milion euro. Gjatë muajit tetor u bë dhe dorëzimi i avionëve MiG – 29. Serbia parashikon, gjithashtu, të blej nga Bjellorusia sistemin antiajror rus S-300, një nga sistemet më të sofistikuara në qarkullin si dhe avion të tjerë MiG – 29. Marrëveshja do të firmoset nga Presidenti serb Vuçiç, gjatë vizitës së tij në nëntor në Minsk. Duke njohur raportin e vasalitietit që Rusia ka me Bjellorusin dhe nevojsës së lejes nga ana e Moskës për rieksportimin e armatimeve të saj, nuk ka asnjë dyshim që kjo marrëveshje është bërë me bekimin e Kremlinit.

Këto lëvizje justifikohen si përmbushje e marrëveshjes 15 vjeçare të bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes, të nënshkruar midis dy vëndeve, në nëntor të 2013. Kjo marrëveshje parashikon trajnime, shkëmbim personeli, stërvitje të përbashkëta, shitje armatimi dhe shkëmbim informacioni. Dokumenti u përshkrua si një marrëveshje korniz, i cili i hapte rrugën diskutimeve të mëtejshme në fushat e sipërpërmendura.

Në të vërtetë, “dhuratat” vijnë si shpërblim për nënshkrimin në tetor të 2009, të marrëveshjes për ngritjen e një Qëndre rajonale humanitare të emergjencave, në qytetin juglindor sërb të Nishit, të administruar nga të dy vëndet. Marrëveshja u nënshkrua nga Minstri i atëhershëm i Brëndshëm sërb Ivica Daçiç, aktualisht kryeministër i vëndit dhe Ministri rus të Situatave Emergjente Sergei Shoigu, aktualisht Ministër i Mbrojtjes. Të dy firmatarët, në konferencën për shtyp deklaruan se do të jetë një pikë referimi për emergjencat civile për të gjithë Europën Juglindore. Kjo qëndër u përurua në 17 tetor të 2011.

Me gjithë qëllimin e mirë të deklaruara nga të dyja palët, kush ka familjaritet me Ministrinë ruse të Situatave Emergjente, e di mirë që ajo është një ministri shumë e rëndësishme në atë vend. Sergei Shoigu i cili, përpara se të bëhej ministër i mbrojtjes në 2012, e ka drejtuar këtë ministri që prej 1994, është anëtar i Këshillit të Sigurisë Ruse – një organ këshillues për Presidentin rus mbi çështjet e sigurisë kombëtare – dhe i ka rrënjët te shërbimi informati ushtarak, i njohur më mirë si GRU, një nga shërbimet më të fuqishme dhe të errëta në Rusi. Ministria e Situatave Emergjente është pikërisht një prej degëve të GRU-s dhe produkt i rritjes së aktiviteteve të saj.

Kjo ministri nuk merret vetëm me emergjenca natyrale. Ajo merret gjithashtu edhe me shtypjen e aktiviteteve militante ne rajonin e kaukazit dhe komandon të ashtu quajtura trupat ruse të mbrojtjes civile – praktikisht ministria ka forcat e saj paramilitare dhe një kapacitet te konsiderueshëm transportimi ajror.

Vetë qyteti i Nishit është një zgjedhje domethënëse për një qëndër emergjencash, sepse ka qënë një nyje shumë e rëndësishme ushtarake për Jugosllavinë dhe më pas Sërbinë. Ndodhet në një pikë kyçe transporti veri – jug të Europës Juglindore, ka një aeroport të madh dhe është baza e Batalionit 63 të Paratrupave ose ndryshe, forcat speciale të ushtrisë sërbe, që nga shumë ekspert konsiderohen si më të mirët e të gjithë rajonit.

Me gjithë deklaratat e Rusisë dhe Sërbise se qëllimi i kësaj qëndre është humanitar dhe nuk po ndërtohet asnje bazë ushtarake ruse në rajon, shumë ekspert perëndimor janë të mendimit se kjo bazë është përgjigja e Kremlinit ndaj zgjerimit të NATO-s në Ballkan dhe se mund të përdoret për të përgjuar bazat amerikane në rajon si ajo që ndodhet në Kosovë apo baza e përuruar rishtaz në Rumani e cila është pjesë e programit anti – raketor amerikan.

Rajoni i Ballkanit preket shpesh nga emergjenca natyrore si zjarre apo përmbytje dhe një ndihmë më shumë nuk do të ishte keq. Gjithsesi, të gjitha shtetet fqinjë të Sërbisë janë ose anëtare të NATO-s ose të BE-s ose në process për tu bër anëtar dhe vështir se mund t’ju duhet një qëndër logjistike rajonale të drejtuar nga Moska dhe Beogradi. Kështu që, nëse merr në konsiderat lidhjet e GRU-s dhe eksperiencën e Ministrisë së Situatave Emergjente me transportin ajror dhe logjistikën që lidhet me të, mund të arrish në përfundimin se Rusia po ngre një qëndër logjistike që, në rast nevoje, mund të shndërrohet shumë shpejt në një bazë ushtarake.

Përforcimi i kësaj ideje bëhet akoma edhe më i madh nga lajmi i ditëve të fundit. Pas dorëzimit të avionëve luftarak nga ana e Rusisë këtë muaj, në datën 17 tetor, zyra e Presidentit serb Vuçiç tha se përfaqësuesi i Moskës në Serbi, ambasadori Alexander Chepurin, i kishte kërkuar atij që statusi i stafit rus në Qëndre Rajonale Humanitare të Emergjencave të zgjidhej sa më shpejtë të ishte e mundur. Praktikisht, i kërkohet Serbisë që t’ju japi statusin diplomatik. Kjo do të thotë vetëm një gjë: Moska kërkon imunitetin që të fal ky status për “Zjarrëfikësit” e qëndërs humanitare të emergjencave civile. “Zjarrëfikësve” u duhet vetëm në një rast imuniteti… kur ata janë vetë piromanët.

Rusia në betejë për të kontrolluar hapësirën kibernetike

Nga David Ignatius

The Washington Post

Ndërhyrja kibernetike e Rusisë në zgjedhjet presidenciale të vitit 2016 u shoqërua nga ajo që ekspertët amerikanë dhe evropianë përshkruajtën si një fushatë shqetësuese e Kremlinit për të rishkruar rregullat për hapësirën kibernetike globale.

Një projekt i një propozimi rus për një “Konventë të Kombeve të Bashkuara mbi Bashkëpunimin në Luftën kundër Krimeve të Informacionit” m’u prezantua së fundmi nga një ekspert i sigurisë i cili kishte një kopje.

Dokumenti prej 54 faqesh përfshin 72 nene të propozuar, që mbulojnë mbledhjen e trafikut të internetit nga autoritetet, “kodet e sjelljes” për hapësirën kibernetike dhe “hetimet e përbashkëta” të aktiviteteve keqdashëse. Gjuha tingëllon burokratike dhe e padëmshme, por ekspertët thonë se nëse miratohet, kjo do të lejonte Rusinë të shtrydhte hapësirën kibernetike edhe më shumë.

Konventa e propozuar e Kremlinit do të rriste aftësinë e Rusisë dhe të kombeve të tjera autoritare për të kontrolluar komunikimin brenda vendeve të tyre dhe për të fituar qasje në komunikimet në vende të tjera, sipas disa ekspertëve kryesorë kibernetikë të SHBA-së.

Ata e përshkruan projektin e fundit si pjesë të shtytjes së Moskës gjatë dekadës së fundit për të formësuar arkitekturën ligjore të asaj që strategët rusë e quajnë “hapësirën e informacionit”.

Propozimi u idejua nga Kremlini në fillim të këtij viti dhe u përvijua në një artikull të 4 prillit në Kommersant. E përditëtshmja e Moskës raportoi se ministria e jashtme ruse e kishte përshkruar konventën si një përpjekje “inovative” dhe “universale” për të zëvendësuar Konventën e Budapestit të vitit 2001, e cila është nënshkruar nga Shtetet e Bashkuara dhe 55 vende të tjera, por është refuzuar nga Rusia. Kommersant tha se “autoritetet ruse panë një kërcënim për sovranitetin e vendit” në paktin e Budapestit.

Oferta e Rusisë për të rishkruar rregullat globale nëpërmjet Kombeve të Bashkuara u përputh nga një këndvështrim personal në bashkëpunimin kibernetik në korrik, nga Presidenti Vladimir Putin me Presidentin Trump, gjatë Samitit të G20 në Hamburg. Putin “i mohoi me forcë” Trump-it se Rusia kishte ndërhyrë në zgjedhjet e SHBA-ve, tha Trump në një cicërimë.

Trump pastaj zbuloi një propozim të fshehtë: “Putin dhe unë diskutuam për formimin e një njësie të padepërtueshme të Cyber ​​Security në mënyrë që hakimi i zgjedhjeve, dhe shumë gjëra të tjera negative, të ruhen dhe të jenë të sigurta”.

Sugjerimi i Trump që Amerika t’i bashkohet Rusisë në cyberdefense provokoi një stuhi reagimesh në Shtetet e Bashkuara. Një komentator shkroi në Twitter: “Kjo është sikur FBI t’i kërkonte mafies të formojnë së bashku një njësi kundër krimit”.

Shtëpia e Bardhë u tërhoq pas deklaratës së Trump. Këshilltari i sigurisë së brendshme Tom Bossert u tha gazetarëve më 14 korrik: “Unë nuk besoj se SHBA dhe Rusia kanë arritur ende deri në atë pikë në hapësirën kibernetike. Dhe derisa të bëjmë diçka të tillë, nuk do të kishim biseduar për partneritetin”.

Shumë ekspertë kibernetikë të SHBA-ve ndajnë pikëpamjen e Bossert se ndonëse çdo traktat formal ose partneritet me Moskën tani është i pamatur, diskutimet e qeta për ndërtimin e besimit mund të jenë të dobishme. Ato mund të përfshijnë kontaktet ndër-ushtarake ose teknike për të eksploruar mënyrën se si të shmangen ngjarjet katastrofike kibernetike që mund të dëmtojnë sistemet strategjike ose të paraqesin rrezik sistemik.

Zyrtarët amerikanë dhe rusë kishin mbajtur një dialog të tillë për të shqyrtuar normat për internetin, por deri më tani kanë qenë një rrugë pa drejtim. Rusët u drejtuan nga Andrey Krutskikh, një zyrtar i ministrisë së jashtme, i cili është këshilltar kibernetik i Putinit; dhe në anën amerikane, nga Christopher Painter, i cili ishte kreu kibernetik i Shtëpisë së Bardhë nën Presidentin Barack Obama dhe më pas koordinator kibernetik në Departamentin e Shtetit, një post të cilin ai la këtë vit.

Këto kontakte janë të ndjeshme, por ato janë zhdukur pasi marrëdhëniet SHBA-Rusi janë përkeqësuar. Një grup pune i nivelit të lartë ndaloi së u takuari pasi Rusia pushtoi Ukrainën në 2014.

Një grup ekspertësh qeveritarë të sponsorizuar nga OKB mbi Sigurinë e Informacionit u shkri në qershor pasi nuk arritën konsensus mbi masat për përmirësimin e sigurisë së informacionit. Propozimi bilateral i Putinit në Hamburg u zhduk shpejt pas miratimit të parakohshëm të Trump.

Rusët, ndërkohë, vazhdojnë fushatën e tyre për të rregulluar hapësirën kibernetike sipas kushteve të tyre, duke mobilizuar aleatët për të mbështetur alternativat e tyre ndaj konventës së Budapestit; Ankesa më e madhe e Moskës është se kuadri i Budapestit, në nenin 32 (b), lejon pronarët e të dhënave të kontrollojnë përdorimin e tyre, në vend të qeverive. Moska dëshiron kontroll shtetëror të informacionit.

Rusia mori një mbështetje globale për përpjekjet e saj në një mbledhje të shtatorit në Xiamen të Kinës, të të ashtuquajturve vende të BRICS: Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut.

Në deklaratën e tyre zyrtare, vendet “e njohin nevojën për një instrument universal detyrues rregullator për luftimin e përdorimit kriminal të TIK-ve [teknologjive të informacionit dhe komunikimit] nën patronazhin e OKB-së”. Vendet “e mirëpresin iniciativën” e Rusisë në kërkimin e një pakti të tillë obligues.

Nëse ngjarjet e vitit të kaluar na kanë mësuar diçka, kjo është se Rusia e sheh informacionin si një armë vendimtare politike dhe dëshiron të kontrollojë këtë hapësirë të mundshme beteje.

Ana rregullatore globale e kësaj gare nuk merr shumë vëmendje, por mund të ndihmojë në përcaktimin nëse kanalet e hapura të informacionit do të mbijetojnë në epokën e autokratëve.

Presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, tha se është i lumtur që do të fillojnë dialogun e brendshëm për Kosovën, “në mënyrë që të çlirohemi nga mitet tona dhe gënjeshtrat se çdo gjë në Kosovë është e jona, por edhe gënjeshtrat se atje nuk kemi asgjë”

Presidenti serb Aleksandar Vuçiq, në lidhje me shpalljen e pavarësisë së Katalonisë, ka thënë se ekziston vetëm një e drejtë ndërkombëtare, e cila nuk mund të shkelet, dhe se bashkësia ndërkombëtare ka treguar hipokrizinë duke e mbrojtur në këtë rast, por duke e shkelur në të njëjtën kohë në rastin e Kosovës.

“Sado që jemi në anën e Spanjës, e cila ka treguar një miqësi të sinqertë me Serbinë, për arsyet e veta, siç është Katalonia apo Baskia, e di se për çdo serb është e vështirë të shoh hipokrizinë zhurmshme çdo ditë, në lidhje me respektimin e integritetit territorial”, tha Vuçiq, në një konferencë shtypi, pas takimit me kryetarin e Republikës Serbe, Millorad Dodik, raporton Tanjug.

Ai theksoi se përballen çdo ditë me kërkesat e përfaqësuesve ndërkombëtarë që duhet të respektojnë integritetin e Kosovës, dhe se ju përgjigjet se Serbia e ka një Kushtetutë me të cilin nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, dhe se nuk mund t’iu dalë në ndihmë, përcjell Telegrafi.

“Kur u them se integriteti i Serbisë nëntë vjet më parë, nuk kishte nevojë të respektohej, kur këtë e them, brenda një sekonde e kuptoj se pse vijnë qindra mijëra dhe miliona dollarë në mënyrë që të dobësohen Vuçiq dhe qeveria serbe, dhe shumë të tjerë që nuk mendojnë si ata”, shpjegoi Vuçiq.

Ai theksoi se tani “me zë të lartë garojnë në hipokrizinë e mbrojtjes së integritetit të dikujt, ata të cilët më parë kanë shkelur në një vend të vogël si Serbia, duke thënë se nuk mërziten fare për neve”.

Vuçiq tha se ka dy dallime në mes rastit të Katalonjës dhe Kosovës, për të cilat do të flasë në detaje nesër.

Katalonia, siç shpjegoi ai, në mënyrë të paligjshme, ose në përputhje me parimin e së drejtës për vetëvendosje, ka mbajtur një referendum, “kurse në Kosovë nuk ka pasur referendum, me përjashtim të referendumit të rremë të vitit 1991, si dhe Kushtetutës së rreme të Kaçanikut”.

Ai theksoi se në Kataloni, çdo gjë shkoi në mënyrë paqësore, kurse në Kosovë përmes agresionit e krijuan situatën çfarë ishte, dhe se sot duhet të përballemi me atë realitet.

Vuçiç tha se “ne kemi një realitet tjetër për të cilin pjesërisht jemi vetë fajtorë, por edhe me hipokrizinë patologjike, me të cilën sot fuqishëm mbrohet integriteti i Spanjës, por jo nga Spanja, por nga shumë vende të botës, nga SHBA deri në BE”, përcjell Telegrafi.

“Vetë jemi fajtorë, sepse kemi nevojë të dimë se çfarë idiotësh ishim kur kemi dërguar kërkesën në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, me të cilën Kosova ka fituar legjitimitetin për veprimet e saj. Ne kishim atëherë në pushtet njerëz të tillë si: Tadiç dhe Jeremiq. Kjo tani për neve është një gur i frikshëm në këpucë në të gjitha diskutimet”, tha presidenti serb.

Vuçiq tha se tani kanë nevojë për të ndërtuar paqen, ta kuptojnë se në Kosovë janë gjashtë deri në tetë për qind serbë, e jo 80 për qind. “Se në Skenderaj (Serbica) pothuajse nuk ka asnjë serb edhe pse toponimi do të duhej të jepte një pamje ndryshe”.

Porositi se nuk ka asgjë nga një dëbim eventual i shqiptarëve, “por duhet të ndërtojmë paqen dhe të ardhmen dhe përmes ekonomisë fitojmë, të kemi një qasje racionale”.

Ai theksoi se çdo territor është rast ‘sui generis’, dhe se ka vetëm një të drejtë ndërkombëtare, kurse Serbia me sjelljen e saj, ka treguar pjekuri dhe seriozitet.

“Për hipokrizinë e tyre do të mund të flisja e shkruaja një dekadë, por çfarë do të fitonte Serbia nga kjo? Kjo është arsyeja pse unë jam i kënaqur që ne do të fillojmë bisedimet, në mënyrë që të çlirohemi nga mitet tona dhe gënjeshtrat se çdo gjë në Kosovë është e jona, por edhe gënjeshtrave se atje nuke kemi asgjë”, theksoi Vuçiq.

Para kujt u betuan gjykatësit dhe prokurorët serbë?

Dekretimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve serbë nga veriu i Kosovës, ka ngritur dyshime dhe reagime për atë se si dhe në çfarë forme kanë dhënë betimin ata. Ceremonia e dekretimit dhe betimit, e mbajtur javën e kaluar, ishte e mbyllur për mediat dhe se e tillë vazhdon të komentohet në mënyra të ndryshme në Prishtinë dhe në Beograd

Kryeministrja e Serbisë, Ana Brnabiq, tha javën e kaluar se gjykatësit dhe prokurorët serbë nuk e kanë bërë betimin para presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, porse kanë dhënë deklaratë të veçantë dhe neutrale.


“Që të keni informacione të sakta: gjykatësit tanë nuk kanë bërë kurrfarë betimi, por kanë dhënë një deklaratë të veçantë, neutrale ndaj statusit. E vërteta është e rëndësishme”, tha Brnabiq.

Për mënyrën sesi u informuan qytetarët lidhur me betimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve serbë të veriut, deputetët e partive politike opozitare, kanë reaguar në Kuvendit e Kosovës, duke thënë se ata nuk janë betuar sipas ligjeve dhe Kushtetutës së Kosovës.

Deputetët opozitarë, pos tjerash kanë thënë se betimi i formës, siç e kanë thënë ata, të fshehë ka qenë marrëveshje e Qeverisë së Kosovës dhe asaj të Serbisë. Opozitarët kanë kërkuar nga Presidenca e Kosovës dhe një video incizim për të parë në detaje mënyrën e betimi të tyre.

Nga zyra e presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi në një përgjigje me shkrim thanë se “procesi i integrimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve të komunitetit joshumicë, brenda sistemit tonë unik të drejtësisë, është bërë në përputhje me legjislacionin në fuqi dhe marrëveshjen për drejtësi. Në Kosovë tani e tutje funksionon vetëm një sistem unik i drejtësisë, ashtu siç e përcakton Kushtetuta dhe ligjet e Republikës së Kosovës”, thuhet në përgjigjen e presidencën dërguar Radios Evropa e Lirë.

Gjyqtarët dhe prokurorët serbë që, siç thuhet, kanë dhënë betimin para Presidentit të Kosovës, përveç paraqitjes fizike ende nuk kanë filluar me punën e rregullt.

Blerim Isufaj, kryesues i Këshillit Prokurorial të Kosovës tha për Radion Evropa e Lirë, se tek sot prokurorët janë paraqitur në vendet e tyre të punë.

“Natyrisht ata kanë dalë në zyre, ta dinë kush në cilën zyre do të punojë. Janë duke i instaluar kompjuterët. Janë duke u kyçur në rrjetin zyrtar. I kanë pranuar kodet penale në gjuhën serbe. I kemi porositur në kompani kodet e procedurës dhe kodet për të mitur dhe aktualisht kjo është situata”, tha Isufaj. Ai nuk ka dashur të flas për mënyrën sesi janë betuar prokurorët, por se si tha ai “prokurorët do të punojnë me ligjet e Kosovës”.

Marrëveshja e Brukselit për drejtësinë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e cila ka të bëjë me integrimin në sistemin e Kosovës të gjykatësve dhe prokurorëve serbë nga veriu i vendit, ishte arritur në shkurt të vitit 2015.

Me zbatimin e Marrëveshjes për drejtësinë, është paraparë që të shuhen gjykatat dhe prokuroritë serbe në Kosovë dhe në Serbi, të cilat deri më tash janë marrë me lëndët nga territori i Kosovës.

FacebookTwitterGoogle+Pinterest

Albanologu Antonio Baldaçi (Antonio Baldacci, 1867- 1950), botanist dhe gjeograf, i pasionuar pas studimeve etnografike, politike dhe socio-ekonomike, është një nga kontribuuesit më të mëdhenj në shkencën shqiptare, si edhe një nga personalitetet më të rëndësishme në fushën e albanologjisë

Drejtoresha e Institutit Italian të Kulturës, dr. Adriana Frisenna, i dhuroi Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë në 150-vjetorin e lindjes së tij disa monografi dhe artikuj shkencorë, të panjohur më parë nga publiku shqiptar. Fondit arkivor albanologjik tashmë i shtohen 22 tituj të botuar përgjatë viteve 1895-1948, të cilët përbëjnë një ndihmesë jo të vogël për studiuesit shqiptarë në thellimin dhe njohjen e mëtejshme të punës kërkimore shkencore të Baldaçit në Shqipëri.

Artikujt shkencorë përfshijnë një gamë të gjerë studimore, duke nisur nga tema thelbësore, të cilat Baldaçi i njihte më së miri, si karakteri gjeografik, morfologjik dhe ekonomik i florës shqiptare, ngritja dhe zhvillimi i industrisë së kultivimit të orizit, industrisë së bimëve mjekësore, kultivimi dhe shfrytëzimi i bimëve karakteristike të vendit, por edhe çështje etno-kulturore si popullsia e Epirit, hartimi i një harte etnografike të rajonit të Ballkanit, marrëdhëniet e ngushta midis dy vendeve fqinje etj.



Në të gjithë këta artikuj albanologu italian dëshmon edhe një herë njohjen e thellë të traditës, kulturës dhe popullit shqiptar, duke qenë një shkencëtar rigoroz në mbajtjen e të dhënave të hollësishme dhe të detajuara mbi vëzhgimet që kryen. Njëherazi, punimet e tij pasqyrojnë edhe njohjen e studimeve të realizuara më herët nga albanologë dhe studiues të tjerë, një bagazh i thellë dijesh e kulture.

Ndër to, nuk mungojnë polemikat me studiues apo albanologë, siç është edhe polemika me albanologun Martin Urban lidhur me studimin e këtij të fundit mbi Shqipërinë e Jugut. Në këtë artikull, botuar në “Rivista d’Albania” më 1940, Baldaçi analizon hollësishëm studimet e albanologëve Martin Urban dhe baronit Franz Nopça, duke vënë në dukje aspekte të artikujve të tyre.



Sipas tij, “punimi i Urbanit synon të plotësojë studimet e hungarezit”, dhe duke vlerësuar studimin që albanologu hungarez Nopça ka bërë për Shqipërinë e Veriut, Baldaçi shkruan: “Asnjë tjetër nuk e ka tejkaluar njohjen e tij të thellë, të cilën ai e kishte fituar duke jetuar gjatë midis shqiptarëve të Veriut, duke arritur pothuajse të asimilojë çdo aspekt, madje edhe sekret, të jetës së tyre”.

Sipas Baldaçit, “dallimi midis dy studiuesve është i madh, pasi nëse te Nopça mbizotëron koncepti shkencor dhe objektiv i konsideratave të tij, qëllimi i Urbanit është që të ofrojë vetëm një koncept politik të njëanshëm, që nuk është në një linjë me bashkëkombësit dhe miqtë e tij gjermanë dhe është e nevojshme të pranojmë që ai ka nxituar të paraqesë një çështje të keqkuptuar më shumë se ajo e drejta.

Urban paraqitet kështu si një ‘partizan’ krejtësisht ndryshe nga kolegët e tij gjermanë, të cilët për vite të tëra i kanë kushtuar mendjen dhe zemrën çështjes shqiptare”. Gjatë gjithë artikullit të tij, albanologu italian shpreh vazhdueshëm “admirimin” për shqiptarët, kulturën dhe karakterin e tyre, duke i mbrojtur me forcë.

“Ne, si miq prej mbi gjysmë shekulli me popullin shqiptar dhe që i kemi studiuar shpirtin patriarkal dhe zhgënjimet e tmerrshme që kanë pasur në përballjen e tyre me të gjithë propagandën e jashtme politike të Fuqive të Mëdha si dhe vendeve fqinje, duhet të refuzojmë me forcë kriteret e Urbanit, i cili kërkon që gjeologu me çdo kusht të bëjë historianin, por jo vetëm që i mungon temperamenti, por edhe njohja e duhur dhe e thellë e historisë”.

Duke vënë theksin në rëndësinë shkencore që kanë të gjitha studimet e kryera në Shqipëri prej studiuesve italianë dhe meritën e tyre në njohjen e vendit, Baldaçi “i kundërvihet” albanologut Martin Urban: “nuk mund të mohohet që opinioni i tij ndikon në vendosjen në një plan më inferior të vëzhgimeve serioze me karakter shkencor të realizuara në Shqipëri”.

SHQIPËRIA NË REVISTAT ITALIANE

Interesi për të njohur Shqipërinë, por edhe për ta bërë atë të njohur në Europë, gjeti një “dritare” komunikimi të rëndësishme në revistat dhe gazetat, të cilat në Itali ishin konsoliduar dhe kishin një ndikim të madh te studiuesit dhe publiku. Në fund të shekullit XIX ato shërbyen më së miri për të përcjellë informacionet e para mbi vendin e panjohur, në atë periudhë ende pjesë e Perandorisë Osmane.

Studiues, gazetarë, udhëtarë dhe diplomatë, që kishin përshkuar Shqipërinë, kujtimet e tyre së pari i publikuan si artikuj në këto revista. Janë një sërë revistash, me një spektër të ndryshëm nga njëra-tjetra, të cilat përcillnin për publikun italian dhe më gjerë të dhëna të rëndësishme shkencore, por edhe përshkruese, mbi aspekte të ndryshme të Shqipërisë, nga historia, kultura, gjuha, tradita dhe zakonet, gjeografia, botanika, arkeologjia, bujqësia dhe ekonomia, jeta sociale, etj. Pjesa më e madhe e këtyre artikujve lidheshin me studimet e zbulimet shkencore të realizuara nga studiuesit italianë në hapësirat ku jetonte popullsia e quajtur shqiptare.

Këto informacione pasqyroheshin në buletinet më të rëndësishëm shkencorë, duke shtuar edhe më shumë interesin për Shqipërinë. Për vite me radhë eksplorimi i kësaj toke “të panjohur” u shndërrua në qëllimin kryesor të shkencëtarëve të huaj, mes tyre edhe gjeografi dhe botanisti Antonio Baldaçi. Shkencëtari italian, përgjatë dy shekujve, fundshekulli XIX dhe fillimshekulli XX, ka vizituar, hulumtuar dhe publikuar studime të shumta shkencore mbi Shqipërinë.

Siç kujton edhe miku dhe bashkëpunëtori i tij i ngushtë, gjeografi gjerman Kurt Hassert, “vëmendja dhe interesi i Baldaçit për Shqipërinë nisi më 1888”. Udhëtimi i parë i Antonio Baldaçit, në vitin 1892, drejt një vendi të panjohur si dhe kërkimet shkencore të realizuara gjatë vizitës së tij në Malin e Tomorrit, e shtynë atë të eksploronte dhe të thellonte më tej studimet në trojet shqiptare.

Kujtimet e para ai i botoi në vitin 1893 në një nga revistat shkencore më në zë në Itali, “Bolletino della Societa Botanica Italiana”. Ndërkohë, vetëm pak vite më pas, ai fillon të publikojë kujtimet e tij mbi Shqipërisë, “Itinerari albanesi”, që është edhe një nga veprat e tij më voluminoze dhe thelbësore. Për herë të parë “Itinerari albanesi” u botua në “Memorie della Societa Geografica Italiana” në vitin 1897.

Këtë vepër themeltare e pasojnë “Nel paese del Cem: viaggi di esplorazione nel Montenegro Orientale e sulle Alpi Albanesi” (1903), “Nuovo Stato di Albania” (1913), “Romeni dell’ Albania” (1914), “L’Albania” (1929) veprën në 3 vëllime “Studi speciali albanesi” (1932), “Scritti Adriatici” (1943), si dhe një tërësi botimesh e studimesh shkencore e monografi mbi botanikën, hartografinë, historinë, studime sociale, etj.

Ekspeditat e tij shkencore të realizuara fillimisht në Mal të Zi, e më pas në Shqipëri dhe Kretë, përgjatë viteve 1885 dhe 1904, kanë krijuar një fond të pasur të vëzhgimeve dhe studimeve të detajuara, që tregojnë punën e tij të jashtëzakonshme si hulumtues skrupuloz, i pasionuar me çdo gjë shqiptare, por njëherazi shfaqin qartazi mendimin e tij për interesin ekonomik, politik dhe ushtarak të qeverisë italiane në zonën e Ballkanit.

Përgjatë këtyre udhëtimeve, Baldaçi jo pak herë u përball me situata të vështira dhe të rrezikshme, madje nga arrestimi i tij deri në një atentat me armë zjarri, si pasojë jo vetëm e natyrës së egër dhe ende të panjohur të atyre zonave, por edhe të përplasjeve midis fiseve rivale, sidomos në zonat në kufi midis Shqipërisë dhe Malit të Zi; armiqësia e autoriteteve osmane ndaj të huajve që tentonin të përshkonin territoret shqiptare. Udhëtimi i vitit 1902 në zonën kufitare midis Shqipërisë dhe Malit të Zi konsiderohet edhe si misioni i parë shkencor italian në këtë rajon.

Gjatë ekspeditave të tij, Baldaçi ia doli të mbledhë mbi 100 mijë ekzemplarë bimësh, disa specie të panjohura më parë dhe që kanë marrë edhe emrin e tij. Puna e tij shkencore dhe publikimet e shumta në revistat më në zë kanë ndikuar edhe në njohjen e Shqipërisë. Punën kërkimore shkencore Baldaçi e vazhdoi deri në vitet e fundit të jetës, duke analizuar me shumë kujdes materialet dhe arkivin e tij dokumentar të mbledhur gjatë gjithë qëndrimit dhe ekspeditave të tij në Shqipëri.

Janë rreth 250 monografi dhe artikuj shkencorë që dëshmojnë veprimtarinë e tij të gjerë akademike, një pjesë e konsiderueshme e tyre gjenden në koleksionet e Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë.

Megjithëse një nga studiuesit dhe kontribuuesit më të rëndë- sishëm në fushën e albanologjisë, botanikës dhe shkencës, Antonio Baldaçi dhe vepra e tij voluminoze vijon të mbetet ende e panjohur plotësisht për publikun e gjerë.

Ekspozita në nder të 150-vjetorit të tij të lindjes në Bibliotekën Kombëtare synon jo vetëm të nderojë këtë albanolog të çmuar, por edhe të tërheqë vëmendjen e studiuesve të rinj mbi veprën e tij.