3 skenarët për përdorimin e armëve bërthamore nga Rusia

 

  

Në deshifrimin e synimeve të Vladimir Putin, nën hijen e botimeve për lëvizjen e armëve bërthamore ruse, Financial Times përpiqet të parashikojë tre skenarët se si Moska mund të përdore armët bërthamore.

Siç thekson Financial Times në analizën e saj, “ky është kërcënimi më i madh bërthamor për botën që nga kriza e raketave Kubane në 1962 “, duke kujtuar deklaratat e ushtarit besnik të Putinit, Ramzan Kadyrov , se Rusia duhet të konsiderojë përdorimin e armëve bërthamore. Ukrainë.

Nga ana e tij, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov u përgjigj se “nuk ka asnjë konsideratë tjetër” përveç përdorimit të armëve bërthamore bazuar në doktrinën ushtarake ruse, e cila lejon vendosjen e tyre në rast se Rusia merr një goditje ose është në rrezik. të shtetit.

Për momentin, zyrtarët perëndimorë dhe analistët ushtarakë e shohin rrezikun e Putinit për të zhvilluar armë bërthamore si të ulët, megjithëse ata pranojnë se ai po rritet ndërsa forcat e armatosura ruse marrin goditje dhe tërhiqen në Ukrainën juglindore .

SHBA po shqyrton përgjigjet nëse Putin përdor armë bërthamore

Armët bërthamore taktike dhe strategjike: dallimet e tyre Siç na kujton Financial Times , kriza e raketave Kubane përfshinte armë bërthamore “strategjike” që janë mjaft të fuqishme për të shkatërruar qytete të tëra mijëra kilometra larg fushëbetejës.

Përkundrazi, në rastin e Ukrainës , literatura e deritanishme ka të bëjë me armët bërthamore me fuqi më të vogël, të ashtuquajturat “taktike”. Armët bërthamore të kësaj klase janë krijuar për t’u përdorur në fushën e betejës për të shkatërruar objektiva specifike në zona specifike.

Megjithatë, ato janë ende më të fuqishme se bomba atomike e hedhur në Hiroshima nga SHBA, e cila kishte një fuqi të barabartë me 20 kiloton dinamit. “Të ashtuquajturat armë taktike kanë një gamë fuqie nga 1 deri në 50 kiloton dinamit për të shkatërruar zona deri në dy milje katrore ,” shpjegoi për BBC ish-shefi i forcave të armatosura britanike .

Vlerësohet se Rusia ka në arsenalin e saj rreth 2000 armë të tilla taktike bërthamore që mund të “kapen” në sisteme të ndryshme si raketat Kalibr apo raketat Iskander dhe mund të lëshohen nga toka ose nga deti.

Skenari i parë që analistët kanë zhvilluar për përdorimin e armëve bërthamore taktike është ta bëjnë këtë në një kuptim demonstrimi pa viktima. Mund të jetë, shkruan Financial Times në analizën e tyre , një shpërthim nëntokësor ose në Detin e Zi në një lartësi të madhe mbi Ukrainë ose ndonjë zonë të pabanuar si Fidonisi .

Pulsi elektromagnetik nga një goditje e tillë do të “digjte” të gjitha pajisjet elektrike të pambrojtura, ndërsa rënia radioaktive, megjithëse fillimisht e lartë, do të zvogëlohej në 1% brenda 48 orëve të para. Megjithatë, pluhuri radioaktiv që do të vendoset në 24 orët e para përbën një rrezik ekstrem biologjik, ndërsa erërat mund të bartin grimca radioaktive në shumë pjesë të botës.

Sipas analistëve, edhe një goditje e tillë mund të shkaktojë një përshkallëzim dhe të rrisë rreziqet e një sulmi rus në një qytet të madh.

Skenari i dytë: Goditja e një objektivi ushtarak

Skenari i dytë përfshin një goditje ndaj një objektivi ushtarak ukrainasose në një infrastrukturë kyçe – p.sh. një sulm me raketa në centralin bërthamor të Zaporizhia . Çështja nëse dhe në çfarë mase kjo do të ishte e dobishme mbetet e hapur. Forcat ukrainase, sipas FT, janë të shpërndara gjerësisht dhe studimet amerikane kanë treguar se një kokë luftarake prej një kilotonësh do të duhej të shpërthehej brenda 90 metrave nga një automjet i blinduar për të shkaktuar dëme serioze.

Disa analistë argumentojnë se nuk do të kishte kuptim që Rusia të godiste objektivat ushtarake të vendosura në zona që Moska i konsideron të sajat, sepse ushtria ruse, morali i së cilës është tashmë i ulët, do të ekspozohej gjithashtu ndaj mbetjeve radioaktive.

Skenari i tretë: Sulmi ndaj një shteti anëtar të NATO-s

Skenari i tretë, i cili është edhe më ekstremi dhe ai me ndikimin më të madh, do të ishte një sulm bërthamor ndaj një shteti anëtar të NATO -s , përfshirë SHBA- në , një sugjerim që grupet ruse kanë bërë, të cilat argumentojnë se Rusia duhet të tregojë se ajo ishte serioze kur kërcënonte me një sulm bërthamor.

Reagimi i botës perëndimore në këtë rast, i një sulmi ndaj një shteti anëtar të NATO-s, është i vështirë të parashikohet. Neni 5 i kartës së NATO-s i cili parashikon një përgjigje kolektive nga shtetet e tjera anëtare do të vihej në veprim dhe Rusia do të rrezikonte një përgjigje gjithëpërfshirëse bërthamore nga SHBA.

Muajin e kaluar, këshilltari amerikan për sigurinë kombëtare, Jake Sullivan, tha se çdo sulm bërthamor rus do të kishte “pasoja katastrofike” pa elaboruar, duke shtuar se Uashingtoni e kishte informuar Moskën në diskutime private për reagimin e Perëndimit.

Të dielën, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg paralajmëroi për “pasoja të rënda” për Rusinë, të cilat, sipas ish-drejtorit të CIA-s, David Petraeus, mund të përfshijnë një sulm ushtarak konvencional që do të shkatërronte Flotën e Zezë.

Kur nisi pushtimin e Ukrainës, Putini ndoshta besonte në një fitore të shpejtë. Por mobilizimi i fundit tregon se ky ishte një iluzion. Sa e fortë është vërtet ushtria ruse?

 

Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Moska bëri gjithçka që mundi për të ruajtur statusin e saj si një superfuqi - duke përfshirë edhe statusin e saj si anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Bashkimi Sovjetik nuk mund të konkurronte ekonomikisht me shumë vende perëndimore. Por Kremlini e ka justifikuar gjithmonë pretendimin e Moskës si një superfuqi në aspektin ushtarak. Rusia, është thënë me dekada, ka një nga ushtritë më të mëdha dhe më të fuqishme në botë – duke përfshirë edhe armët bërthamore. Presidenti Putin rregullisht i dërgonte botës imazhe të paradave ushtarake me një koreografi të përsosur në Moskë ose përmes manovrave nga forcat e tij të armatosura.

Por sa e fuqishme është vërtet një ushtri nuk demonstrohet me parada në Sheshin e Kuq, por në fushën e betejës? E në fushëbetejë rusët po përjetojnë humbje të mëdha nga një ushtri shumë më e vogël, si ajo e Ukrainës, një ushtri e cila deri para pak vitesh nuk ekzistonte fare. Si mund të ndodhë kjo?

Sa e madhe është ushtria e Putinit?

Sipas Margarete Klein nga Fondacioni për Shkencë dhe Politikë në Berlin, forcat e armatosura ruse në letër mund të jenë 1 milion, e në të ardhmen pretendojnë të jenë madje deri në 1,1 milion ushtarë. Por madhësia reale është më e vogël, shpjegon ajo për Deutsche Wellen. Një pjesë e madhe e njësive ruse që janë gati për veprim janë vendosur tashmë në Ukrainë. Ato kanë pësuar humbje të rënda, për shkak të vrasjeve dhe plagosjve të ushtarëve”, thotë ajo. Nuk ka shifra të sakta, por shërbimi sekret amerikan CIS beson se Rusia ka pasur deri tani dhjetra mijëra të vdekur dhe të plagosur.

Deri më tani kanë vuajtur më së shumti regjimentet e stacionuara në pjesën aziatike të Rusisë gjatë kohës së paqes, thotë George Barros i Institutit për Studime të Luftës në SHBA. Ideja se Rusia ka rezerva ushtarësh të gatshëm për veprim nuk ka të bëjë fare me realitetin, tha ai për DW. Sipas Barros, rrjedha e deritanishme e luftës tregon se bota e ka mbivlerësuar prej kohësh forcën e ushtrisë ruse.

Margarete Klein shpjegon se Rusia tani duhet të thërrasë rezervistët për të plotësuar boshllëqet që kanë lindur si rezultat i humbjeve. Në fund të fundit, sipas Barros, qëllimi i Putinit në thirrjen e rezervistëve është të mbajë vijën aktuale të frontit dhe jo të fitojë territore të tjera.

Ushtarët pa stërvitje dhe pajisje

Fuqia ushtarake e Rusisë shihet nga vet fakti se kush po mobilizohet aktualisht. "Ka burra që janë mbi moshën 50 vjeç dhe kanë probleme shëndetësore”, thotë eksperti. Shembuj të shumtë në rrjetet sociale i konfirmojnë këto pohime.

Rezervistët duhet të trajnohen dhe të pajisen para se të dërgohen në luftë, thotë Barros. Një pjesë prej tyre do të trajnohen vetëm një ose dy muaj, që nuk mjafton. Por shumë të tjerë dërgohen drejt në front pa asnjë trajnim dhe pa pajisje fare, thotë ai. Ai nuk e beson se me rezervistë të tillë mund të arrihen suksese ushtarake. Ka gjasa të rritet vetëm numri i të vdekurve dhe të plagosurve.

Eksperti rus i sigurisë Pavel Luzin është dakord me këto pohime. Aktualisht ai jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Sipas mendimit të tij, Ukraina do të vazhdojë të luftojë, pavarësisht nga i ashtuquajturi referendum që vasalët e Putinit mbajtën në lindje të Ukrainës. Për më tepër, Luzin mendon se industria ruse e armatimeve nuk është në gjendje të sigurojë furnizime në afat të shkurtër - sigurisht jo për rezervistët e thirrur aktualisht. Ndërsa Margarete Klein mendon se ka ende armë dhe predha të vjetra nga epoka sovjetike që ruhen në Rusi.

Por edhe këtu nuk është e sigurt nëse një pjesë e madhe e këtyre armëve nuk janë rishitur për shkak të korrupsionit apo nëse këto materiale mund të përdoren në luftë. Sipas Klein, industrisë ruse i mungojnë çipat për armë me precizion të lartë dhe pjesë të tjera rezervë. Por Rusia ka avantazhin që ka më shumë njerëz në dispozicion dhe kështu mund të dërgojë gjithnjë e më shumë rezervistë në luftë në planin afatgjatë, thotë për DW, Ted Galen Carpenter nga Instituti CATO në Uashington.

Shumë komponentë nevojiten për të qenë të suksesshëm në luftë, thotë George Barros. Ushtarë, armë moderne, stërvitje e mirë, udhëheqje, motivim, logjistikë, janë vetëm disa prej tyre. Thjesht dërgimi i më shumë burrave në front nuk do ta zgjidhë problemin që kanë rusët. Forcat ukrainase do të vazhdojnë të përparojnë. "Ofensiva juaj nuk ka mbaruar", thotë Barros.

Rusët, nga ana tjetër, aktualisht janë të lumtur nëse mund të mbajnë pozicionet e tanishme. Në të kaluarën, forcat ruse ishin qartësisht superiore ndaj atyre të Ukrainës, edhe për sa i përket cilësisë së armëve dhe numrit të ushtarëve. Por udhëheqja ushtarake e Moskës nuk ishte në gjendje ta përdorte këtë epërsi për të arritur qëllimet strategjike në luftë, analizon ai.

Përdorimi i armëve bërthamore ka për synim frikësimin e Perëndimit

Kjo nuk mund të arrihet madje as me mercenarë të stërvitur dhe të pajisur mirë, si grupi i ashtuquajtur Wagner. Numri i tyre para luftës ishte rreth 8000-9000 luftëtarë. Por ato nuk do të përdoren vetëm në Ukrainë, sipas Barros. Në Ukrainën lindore ata luftuan si ushtarë të thjeshtë këmbësorie. Barros nuk mendon se ato do të ndikojnë dukshëm në rrjedhën e luftës.

Ekspertët pajtohen se Rusia me kërcënimet për përdorimin e armëve bërthamore synon të frikësojë Perëndimin. "Ky kërcënim nuk është i ri", thotë Margarete Klein nga Fondacioni për Shkencë dhe Politikë. Qëllimi është të minojë mbështetjen perëndimore për Ukrainën. Përdorimi i armëve bërthamore nuk ka asnjë efekt ushtarak. Misioni mund të ketë kuptim vetëm politikisht; për shembull kur regjimi në Moskë përballet me një disfatë ushtarake. Por Margarete Klein e konsideron përdorimin e armëve bërthamore si të pamundur. Kjo do të thoshte se Putini do të humbiste mbështetjen nga Kina apo India. Nga ana tjetër, Ted Galen Carpenter i CATO thotë: "Nëse Putini përballet me zgjedhjen midis përdorimit të armëve bërthamore ose duhet të përgjigjet për krimet e tij në një gjykatë ndërkombëtare, ai do të zgjedhë opsionin bërthamor".

Barros dhe ekspertë të tjerë besojnë se pas referendumeve të rreme që po zhvillohen aktualisht, Putin do të aneksojë Ukrainën lindore dhe jugore. Pas kësaj ai mund të përdorte edhe rekrutët dhe trupat e Ministrisë së Brendshme në këto zona, gjë që aktualisht është e ndaluar për arsye ligjore. "Forcat ruse kanë nevojë për pushim, janë të rraskapitura”, thotë Barros. Ai pret sulme të mëtejshme nga pala ukrainase këtë dimër.

Fundi i shpejtë i luftës në horizont?

Ted Galen Carpenter i CATO-s thotë, se Rusia dëshiron një fund të shpejtë të luftës. Ukraina dhe Perëndimi duhet të tregohen të gatshëm për të negociuar. Margarete Klein dhe George Barros, të cilët nuk besojnë në një përfundim të shpejtë të luftës, i shohin gjërat shumë ndryshe. Putin shpreson se Perëndimi do të heqë dorë nga mbështetja e tij për Ukrainën. Sipas Klein, rezultati i luftës në fakt varet nga kjo mbështetje e vazhdueshme e Ukrainës. Kjo luftë mund të përfundojë realisht vetëm nëse Rusia pëson një disfatë totale, thotë eksperti rus i sigurisë 

Sa serioze janë kërcënimet bërthamore të Rusisë kundër SHBA dhe NATO-s?

Rreth 3 dekada pas fundit të Luftës së Ftohtë dhe shembjes së Bashkimit Sovjetik, Shtetet e Bashkuara dhe NATO po përballen me rreziqet e një lufte të mundshme bërthamore, një zhvillim që mund të krahasohet edhe me Krizën e Raketave Kubane të vitit 1982 sa i përket dramacitetittë ngjarjeve.

Jetike për rezultatin e ardhshëm të konfliktit aktual mbi Ukrainën është përgjigjja ndaj pyetjes:Sa serioze janë kërcënimet bërthamore të Rusisë kundër Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s? Sipas presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, kërcënimet bërthamore të presidentit rus Vladimir Putin janë një bllof, një argument që mbështetet edhe nga ish-kryeministër rus, që thekson se Putin nuk e ka seriozisht me kërcënimin e forcës bërthamore për hir të luftës në Ukrainë.  

Megjithatë, Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov, është më pak i sinqertë. Ai thotë se Lufta e Tretë Botërore do të jetë një luftë me armë bërthamore, duke nënkuptuar se konflikti aktual mund të dalë shumë lehtë jashtë kontrollit.

Shumë deklarata të tjera zyrtare të qeverisë ruse, kanë  theksuar haptazi se përgjigja e Rusisë ndaj çdo vendi të NATO-s që ndërhyn në konfliktin mbi Ukrainën, do të sjellë “pasoja të papara kurrë më parë”, duke nënkuptuar përdorimin e armëve bërthamore nga Moska. Ndërkohë,

Mark Schneider, një nga ekspertët kryesorë amerikanë mbi çështjet bërthamore ruse në Institutin Kombëtar për Politikat Publike, më shpjegoi se secila nga 3 administratat e fundit – nga BarackObama, Donald Trump dhe tani Joe Biden – e ka pranuar se Rusia ka miratuar politikën e përdorimit të një sulmi të kufizuar me armë bërthamore, për të mbyllur një krizë ose një konflikt konvencional me kushte të favorshme për Rusinë.

E gjithë kjo e ka përqendruar vëmendjen tek parandalimi i një lufte bërthamore, duke e vënë theksin tek një mbrojtje e zgjeruar e SHBA-së ndaj aleatët e NATO-s, si dhe ndaj aleatëve të saj në Paqësorin Perëndimor, përfshirë Korenë, Japoninë dhe Tajvanin.

Burimet e qeverisë ruse, theksojnë gjithashtu se Moska ka avantazhe bërthamore në llojet e armëve bërthamore që mund të përdorë në Ukrainë, sidomos sa i përket shpejtësisë me të cilën mund të lëshohen armë të tilla. Gjatë dëshmisë së tij në Capitol Hill, kreu i Komandës Strategjike, Admirali Charles Richard deklaroi se modernizimi i planifikuar bërthamor i Shteteve të Bashkuara konsiderohej si aftësia minimale e nevojshme për të përballuar kërcënimin në rritje si nga Kina, po ashtu edhe nga Rusia që janë të armatosura me armë bërthamore.

Kjo nënkupton se mund të garantohen përpjekje shtesë për modernizimin e arsenalit bërthamor, për të frenuar akoma më mirë kërcënimet ruse. Thuhet shpesh se një tregues i seriozitetit të Moskës, është nëse Putin ka urdhëruar vërtet apo jo forcat e tij bërthamore që të vihen në një gjendje më të lartë gatishmërie.

Ndonëse është e paqartë sesa Rusia e ka ndryshuar në mënyrë operacionale dislokimin e forcave të saj bërthamore, shumica e tyre mund të zhvendosen nga pozicionet e tyre aktuale edhe në kohë paqeje, pa u ridislokuar domosdoshmërisht nga garnizonet e tyre të lëvizshme të raketave, portet detare apo aeroportet.

Siç e shpjegon edhe Peter Pry, nëse sisteme të tilla mbeten të pandryshuara, ky nuk është tregues i qëllimit apo i aftësisë së Moskës për t’i përdorur këto armë. Prandaj, pyetja ka të bëjë më pak me lëvizjet ruse dhe më shumë me atë nëse aftësitë parandaluese të SHBA-së, qofshin ato konvencionale apo bërthamore, mbeten mjaftueshëm të besueshme për ta frenuar Moskën nga përshkallëzimi i konfliktit në nivelin bërthamor.

Shtetet e Bashkuara kanë në Evropë më pak se 200 bomba bërthamore të instaluara në avionë që ndodhen në bazat e vendeve të ndryshme evropiane anëtare të NATO-s. Por SHBA-të nuk kanë raketa të armatosura me armë bërthamore që mund të lëshohen nga deti, pasi ato u eliminuan gati një dekadë më parë.

Fatkeqësisht, këtu nuk hyn procesi i kontrollit të armëve. Në dallim nga sistemet strategjike ruse me rreze të gjatë veprimi, rezervat e saj të armëve bërthamore taktike, që thuhet se janë rreth 2.000, nuk kufizohen nga asnjë lloj traktati mbi kontrollin e armëve.

Për më tepër, duke pasur parasysh kërcënimin e Moskës për të përdorur vetëm një numër të kufizuar armësh të tilla, Rusia ka më shumë se mjaftueshëm armë bërthamore në dispozicion për t’i përdorur në Evropë. Një kontekst më i gjerë i pushtimit të dytë rus të Ukrainës, është objektivi afatgjatë i Moskës për ta shkatërruar NATO-n, përveç neutralitetit të Ukrainës, pavarësisht se kjo e fundit nuk është ende një anëtare e NATO-s.

Megjithatë, duke pasur parasysh faktin se Moska nuk ka në dispozicion forca të mjaftueshme për të arritur fitoren në Ukrainë, Shtetet e Bashkuara po përballen tani me detyrën serioze të pengimit të përdorimi të armëve bërthamore në një konflikt rajonal.

Për më tepër, sfida ndoshta më e madhe me të cilën përballen Shtetet e Bashkuara, është të sigurohet që lufta e nisur nga Putin të mos zgjerohet përtej Ukrainës në Baltik, dhe tek aleatë të tjerë të pavarur të Shteteve të Bashkuara.

Në rast se Shtetet e Bashkuara do të dështojnë të reagojnë ndaj kërcënimeve bërthamore të Putinit, nga frika se kjo do të shkaktojë një Apokalips, NATO mund të shpërbëhet, pasi anëtarët e saj do të kërkojnë individualisht marrëveshje sigurie me Moskën për të parandaluar konflikte të mëtejshme.

Një pasojë përfundimtare që ia vlen të merret në konsideratë, është ajo që Kina do të arrijë në kundërpërgjigje ndaj pafuqisë së mundshme të NATO-s. A do ta lexojë udhëheqja e Partisë Komuniste Kineze mosveprimin e NATO-s, si një reflektim të vullnetit të Shteteve të Bashkuara për të mos e mbrojtur Tajvanin?

Kësisoj, 3 dekada pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, Shtetet e Bashkuara ndodhen sot në një pozitë edhe më të rrezikshme se më parë. Dhe kjo sepse Uashingtoni nuk po përballet vetëm me një kundërshtar totalitar të armatosur me armë bërthamore, por me dy të tillë.

Pyetja nëse aspiratat e liderëve të tyre për hegjemoni globale, mund të frenohen nga perspektiva e një apokalipsi nuk ka qenë kurrë më e pasigurt.

 

Testimi i raketës ruse ndërkontinentale, Sarmat. Moska thotë se kjo raketë mund të bartë mbi dhjetë koka bërthamore.

Kanë kaluar më shumë se tri dekada qëkur udhëheqësi i fundit i Bashkimit Sovjetik, Mikhail Gorbachev, ka deklaruar se “rreziku i luftës globale bërthamore praktikisht është zhdukur”. Moska dhe Uashingtoni kanë kaluar “nga konfrontimi në bashkëveprim dhe, në disa raste të rëndësishme, në partneritet”, ka thënë Gorbachev në ceremoninë e pranimit të Çmimit Nobel për Paqe, në vitin 1990.

Tridhjetë e dy vjet më vonë, gjërat janë ndryshe. Kërcënimi bërthamor është kthyer dhe e paparamendueshmja dikur, nuk është më e tillë. Presidenti rus, Vladimir Putin, qëkurse ka nisur luftën në Ukrainë, rikujton vazhdimisht botën për fuqinë bërthamore të vendit të tij.

Me afro 6,000 koka luftarake, Rusia ka arsenalin më të madh bërthamor në botë. Vetëm tre ditë pas nisjes së luftës në Ukrainë, më 24 shkurt, Putin i ka kërkuar komandës së tij ushtarake që t’i vendosë forcat parandaluese - një referencë kjo për armët bërthamore - në gjendje gatishmërie.

“Kam urdhëruar ministrin e Mbrojtjes dhe shefin e shtabit të përgjithshëm që t’i vendosin forcat parandaluese të ushtrisë ruse në gatishmëri të lartë luftarake”, ka thënë Putin.

 EMBED SHPËRNDAJE

Putin e vendos forcën bërthamore në gatishmëri të lartë

 EMBED SHPËRNDAJE

The code has been copied to your clipboard.

 

---

width  px height  px

• Shpërndajeni në Facebook
• Shpërndajeni në Twitter

---

The URL has been copied to your clipboard

 

No media source currently available

0:000:00:470:00

Paraprakisht, ai ka kërcënuar këdo që, siç ka thënë, do ta pengonte operacionin e tij në Ukrainë, me pasoja të papara në histori.

Shtetet e Bashkuara kanë thënë se kërcënimi nga sulmet bërthamore mbetet i ulët, por nuk mund të injorohet. Në një shkrim në fund të majit për gazetën New York Times, presidenti amerikan, Joe Biden, ka thënë se tash për tash “nuk ka shenja që tregojnë se Rusia ka për qëllim të përdorë armë bërthamore në Ukrainë, por retorika e herëpashershme ruse për shpërthimin e arsenalit bërthamor është vetvetiu e rrezikshme dhe jashtëzakonisht e papërgjegjshme”.

Kjo retorikë, sipas Institutit Ndërkombëtar për Kërkime të Paqes, me seli në Stokholm, ka bërë që shumë shtete të tjera që posedojnë armë bërthamore, të mendojnë për strategjitë e tyre.

Sipas një raporti që ky institut ka publikuar më 13 qershor, nëntë fuqitë bërthamore në botë: Britania e Madhe, Kina, Franca, India, Izraeli, Koreja e Veriut, Pakistani, Shtetet e Bashkuara dhe Rusia, pritet të rrisin dhe modernizojnë arsenalin e tyre bërthamor. Njëri nga autorët e raportit, Matt Korda, ka thënë:

“Së shpejti, do të vijmë në pikën ku, për herë të parë që nga fundi i Luftës së Ftohtë, numri i armëve bërthamore në botë mund të fillojë të rritet. Ky është një lloj territori i rrezikshëm”.

Infografikë

Kush ka më shumë armë bërthamore?

Lufta e Ftohtë ka qenë një periudhë e tensioneve gjeopolitike midis Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Sovjetik, e cila ka zgjatur përafërsisht nga fundi i Luftës së Dytë Botërore deri në fillimin e viteve ’90. Gara për supremaci në armatimin bërthamor ka qenë simbol i kësaj lufte.

Por, gjatë dekadave pasuese, palët kanë nënshkruar një sërë marrëveshjesh për kontrollin e këtyre armëve dhe kanë asgjësuar disa. Deri në fund të shkurtit, gjithçka është dukur se funksionon. Që atëherë e këndej - thënë me fjalët e shefit të Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres - “perspektiva e një konflikti bërthamor është e mundshme”. Guterres ka thënë se vënia e forcave bërthamore ruse në gjendje gatishmërie, është një zhvillim rrëqethës.

“Thirrjet për paqe duhet të dëgjohen. Kjo tragjedi duhet të ndalet. Asnjëherë nuk është vonë për diplomaci dhe dialog”, është shprehur Guterres.

A është gati Rusia të përdorë armë bërthamore në Ukrainë?

Hera e vetme kur armët bërthamore janë përdorur në një konflikt, ka qenë në fund të Luftës së Dytë Botërore: SHBA-ja ka hedhur dy bomba në Japoni. A mund të bëhet Putin udhëheqësi i parë që thyen tabunë dhe i përdor ato?

Për emisionin Expose të Radios Evropa e Lirë përgjigjet Monica Montgomery, analiste e kërkimeve në Qendrën për Kontrollin e Armëve dhe Mospërhapjen Bërthamore, me seli në Uashington:

“Gjasat që Putini të përdorë armë bërthamore mbeten të ulëta. Kërcënimet e tij më shumë u drejtohen palëve të treta - në mënyrë eksplicite NATO-s - për t’u mos përfshirë në konfliktin [në Ukrainë]”.

“Megjithatë, gjasat nuk janë zero dhe kjo është shumë shqetësuese. Me zvarritjen e luftës, Putin mund të ndihet sikur është mbështetur për muri dhe nuk mund të arrijë fitore në Ukrainë. [Atëherë], rreziku i përdorimit të armëve bërthamore rritet”, thotë Montgomery.

Në një luftë të mundshme bërthamore, nuk do të kishte fitues. Kjo është fjalia që vazhdimisht përsëritet - nga zyrtarët e lartë shtetërorë, qofshin perëndimorë apo edhe rusë, deri te strategët e ndryshëm ushtarakë. Pasojat, sipas tyre, do të ishin shkatërruese për njerëzimin, aq më tepër kur arsenali bërthamor sot është më i avancuar se ai që ka përdorur SHBA-ja për sulmet në Japoni, në vitin 1945. Nga sulmet në Hiroshima dhe Nagasaki besohet të jenë vrarë deri në 220 mijë njerëz.

Stephen Herzog, studiues i kontrollit të armëve bërthamore në Qendrën për Studime të Sigurisë në Cyrih, thotë për Exposenë se armët bërthamore kanë evoluar në mënyra të ndryshme.

“Bombat që janë hedhur në Hiroshima dhe Nagasaki janë ato që ne i quajmë bomba të gravitetit. Ato janë bomba memece, shumë të mëdha, dhe është dashur të hidhen nga pjesa e pasme e avionëve. Për shembull, bomba e hedhur në Hiroshimë, e quajtur “Djali i vogël”, ka peshuar 14,000 tonë TNT. E gjitha është hedhur përnjëherë dhe kjo ka qenë një gjë e tmerrshme. Por, disa nga armët bërthamore që Rusia ka në arsenalin e saj sot, janë mbi 50 herë më të fuqishme se kaq”, thotë Herzog.

Armët bërthamore sot janë edhe më të shpejta, edhe më të sakta se ato të viteve 1940. Kjo nuk u jep shans sulmuesve të rimendohen apo të anulojnë sulmin, shton Herzog.

“Kur keni të bëni me raketa balistike që mund të arrijnë nga Rusia në Evropë për 20 minuta, ndoshta 22, ndoshta 18, atëherë nuk ka kohë që ato të kthehen mbrapsht. Pra, shpejtësia me të cilën mund të ndodhë lufta bërthamore sot dhe nivelet e shkatërrimit janë shumë, shumë më të mëdha, sepse, thjesht, ka një larmi më të madhe të teknologjive”, thekson Herzog.

Pavarësisht rolit të SHBA-së si ombrellë bërthamore, vendet evropiane nuk do të mund të parandalonin një sulm bërthamor me mjete ushtarake. “Ombrella” bazohet në supozimin se një kundërshtar nuk guxon t’i sulmojë vendet e NATO-s me armë bërthamore, sepse ai agresor duhet të presë pastaj kundërsulme.

LEXONI EDHE KËTË:

 bërthamore

Nga ky kënd, armët bërthamore mund të shihen edhe si aset për paqen, thotë Herzog, analist në Qendrën për Studime të Sigurisë në Cyrih.

“Të gjitha qytetet kryesore të NATO-s janë më pak se 30 minuta larg shkatërrimit nga armët bërthamore ruse. Shtetet e Bashkuara janë ngjashëm. Dhe, gjëja e vetme që i mbron vendet nga armët bërthamore ruse, është fakti se Shtetet e Bashkuara, Franca dhe Britania kërcënojnë të bëjnë të njëjtën gjë kundër qyteteve ruse, nëse Rusia i sulmon ato. Ky është parandalimi bërthamor. Pra, shikuar nga kjo anë, armët bërthamore mund të shihen edhe si aset për paqen, sepse Ukraina nuk e kishte mburojën parandaluese, nuk e kishte ombrellën bërthamore të SHBA-së dhe shikoni çfarë ka ndodhur me të”, thotë ai.

I pyetur se si mund të vlerësohet rreziku i luftës bërthamore, Herzog thotë: “kurrë mos thuaj kurrë”.

Montgomery nga Qendra për Kontrollin e Armëve dhe Mospërhapjen Bërthamore, thotë se ky rrezik do të ekzistojë për aq kohë sa ekzistojnë edhe armët bërthamore.

“Mënyra e vetme e sigurt për shmangien e luftës bërthamore është shkatërrimi i armëve bërthamore në botë. Kjo natyrisht se nuk do të ndodhë brenda natës. Do të jetë një proces i gjatë, por është diçka në të cilën kemi punuar me dekada. Kjo punë sigurisht që ka ngecur viteve të fundit dhe ngjarjet si këto - [kërcënimet e Putinit] - e dëmtojnë çarmatimin dhe mospërhapjen bërthamore. Por, e vetmja mënyrë për të parandaluar përdorimin e një arme bërthamore, është shkatërrimi i armëve bërthamore”, thekson Montgomery.

Sipas Institutit Ndërkombëtar për Kërkime të Paqes, në botë aktualisht janë mbi 12,700 koka bërthamore. Pjesën më të madhe të tyre e posedon Rusia - pas saj SHBA-ja.

Nga aspekti ligjor, çdo përdorim i armëve bërthamore, me ndikim masiv te civilët, paraqet shkelje të së drejtës ndërkombëtare humanitare. Doktrina ushtarake ruse e lejon përdorimin e armëve bërthamore për qëllime të mbrojtjes. Në muajin prill ushtria ruse ka testuar një raketë të re ndërkontinentale, Sarmat, e aftë për të bartur mbi dhjetë koka bërthamore dhe për të goditur SHBA-në.

Zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare Amerikane, John Kirby ; “Vladimir Putin është në krizë,” SHBA: I kemi marrë seriozisht kërcënimet bërthamore të Rusisë

 

Rusisë

“Shtetet e Bashkuara të Amerikës e kanë marrë seriozisht kërcënimin bërthamor të bërë më herët gjatë ditës së sotme nga Vladimir Putin. Nëse Rusia do të arrinte në atë pikë sa të përdorte armë bërthamore, pasojat do të jenë të rënda.”

Ka qenë ky reagimi i SHBA-ve pas deklaratave të bëra sot nga presidenti rus Vladimir Putin. Zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare Amerikane, John Kirby shtoi se SHBA vijon të monitorojë pozicionin strategjik të armikut për të parë nëse është e “përshtatshme të ndryshojmë tonin.”

Për momentin nuk ka shenja se duhet ta bëjmë këtë,” shtoi ai, duke përsëritur se qëndrimi i Rusisë ndaj energjisë bërthamore është i papërgjegjshëm.

Po ashtu, Kirby u shpreh se fjalimi i mbajtur këtë mëngjes nga lideri rus është një shenjë se ai ndodhet në krizë.Zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare Amerikane, John Kirby tha për ABC News se forcat e Moskës janë në krizë veçanërisht në veri dhe lindje të Ukrainës.