Arbër Hadri, “Këshilli i Sigurisë Kombëtare i SHBA-së dhe lufta në Kosovë: Dokumente Shtetërore-Publike Amerikane – Vëllimi I: 19 qershor 1998 – 31 tetor 1998”

                  Shkruan Flori Bruqi ,PHD

Jo e lehtë kishte qenë ndërhyrja e USA-së në krah të shqiptarëve të Kosovës. 

Bombave të NATO-s që ranë mbi caqet e ushtrisë jugosllave, në mars të 1999-s, u kishin paraprirë debate të dendura ndërinstitucionale në shtetin më të fortë në botë që ndërhyri për të parandaluar një nga gjenocidet më të rënda pas Luftës së Dytë Botërore në Evropë. 

Në Këshillin Kombëtar të Sigurisë – që është forumi kryesor i presidentit amerikan për t’i shoshitur çështjet e natyrës së sigurisë dhe të politikës së jashtme – ishin zhvilluar dhjetëra mbledhje e diskutime që, në fund, i dhanë dritën jeshile ndërhyrjes ushtarake në Kosovë -Prishtinë, më 29 dhjetor 1998.

 Në kohën kur shumica e shteteve evropiane bënin sehir përballë represionit serb në Kosovë, administrata amerikane e  presidenti amerikan Bill Clintonit po ndiqte me vigjilencë gjendjen. 

Në një tapisteri të ndërlikuar të vendimmarrjes në kupolat e shtetit më të fortë në botë, gjeneralë, analistë e ekspertë të sigurisë po konsideronin ndërhyrjen për të parandaluar gjenocidin në Kosovë. 

 E filluar qysh në kohë të Woodrow Wilsonit, presidentit të 28-të, me përkrahjen e integritetit territorial të Shqipërisë në vitet pas Luftës së Parë Botërore, U.S.A, në mandatin e presidentit të 42-të, Bill Clinton, do të vijonin vendimtarisht këtë përkrahje. 

Kjo i hapi rrugën projektit të Perëndimit, që përcaktoi realitetet e reja në Ballkanin Perëndimor përmes përkrahjes së lirisë dhe çlirimit të Dardanisë. 

 Biseda, shqyrtime të kujdesshme e takime të njëpasnjëshme në organin më të lartë të politikës së jashtme dhe sigurisë së U.S.A, Këshilli i Sigurisë Kombëtare (NSC), për muaj me radhë, do të kishin si kryetemë çështjen shqiptare në Kosovë.

 I ndërtuar mbi dokumente të deklasifikuara tash së voni, libri i historianit Arbër Hadri, “Këshilli i Sigurisë Kombëtare i SHBA-së dhe lufta në Kosovë: Dokumente Shtetërore-Publike Amerikane – Vëllimi I: 19 qershor 1998 – 31 tetor 1998”, ka ndriçuar dritëhijet e ndërmarrjes së jashtëzakonshme amerikane, që kulmoi me bombardimin e caqeve të ushtrisë jugosllave.

 I promovuar  në mjediset e bibliotekës “Hivzi Sulejmani”, në kryeqytet, libri është vlerësuar si një kontribut i rëndësishëm për një nga periudhat më përcaktuese të historisë shqiptare në dhjetëvjetëshin e fundit të shekullit të kaluar. 

 Përveç autorit, të pranishëm në këtë promovim ishin edhe dy recensentët e librit, historianët Fehmi Rexhepi dhe Ibrahim Gashi, të cilët kanë shkoqitur disa nga momentet kryesore që përbënë kontributin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. 

 Historiani Fehmi Rexhepi e ka quajtur librin e botuar si një vepër monumentale për marrëdhëniet shqiptaro-amerikane në dekadën e fundit të shekullit të kaluar. 

Sipas tij, autori Hadri ka gjurmuar të gjitha dokumentet e Këshillit Kombëtar të Sigurisë, nga dita në ditë e nga ora në orë, për mbledhjet ku Kosova ishte çështja kryesore në rendin e ditës.

 “Ky libër i historianit  Arbër(Ali) Hadrit është një kontribut shkencor i pakontestueshëm për gjeneratat e reja, për studiuesit, por edhe për të gjithë ata që interesohen për problemin e çështjes së Kosovës”, ka thënë Rexhepi. 

 I ndërtuar mbi dokumente të deklasifikuara tash së voni, libri i historianit Arbër Hadri, “Këshilli i Sigurisë Kombëtare i SHBA-së dhe lufta në Kosovë: Dokumente Shtetërore-Publike Amerikane – Vëllimi I: 19 qershor 1998 – 31 tetor 1998”, ka ndriçuar dritëhijet e ndërmarrjes së jashtëzakonshme amerikane që kulmoi me bombardimin e caqeve të ushtrisë jugosllave

 Libri i Hadrit, ka vijuar ai, ofron edhe një studim mbi mënyrën e funksionimit të Këshillit Kombëtar të Sigurisë, institucioni që pati ndikimin më të rëndësishëm në çështjen e Kosovës. 

 “Qëllimi kryesor ishte shpëtimi i shqiptarëve të Kosovës nga gjenocidi serb që po zbatohej në praktikë”, ka thënë tutje Rexhepi teksa ka përsëritur se libri, i mbështetur në dokumente relevante, do të mbetet një ndihmesë e madhe për të gjithë studiuesit. 

 Profesori në Departamentin e Historisë në Universitetin e Prishtinës, Prof.Dr.sci.Ibrahim Gashi, e ka quajtur studimin “Këshilli Kombëtar i Sigurisë….” si një nga studimet më kompetente dhe shkencërisht më të argumentuara që ka për temë luftën çlirimtare, si dhe rolin vendimtar të politikës dhe diplomacisë amerikane. 

 Ai ka thënë se ky studim – i mbështetur në dokumente të pabotuara ose që janë dekonfidencializuar tash së voni – hedh dritë mbi debatin e brendshëm ndërinstitucional që u parapriu vendimeve historike për ndërhyrje në Kosovë. 

 “Dokumentet që përmban ky vëllim kapin periudhën kohore 19 qershor – 31 tetor 1998, gjatë së cilës pati një debat të dendur ndërinstitucional në lidhje me qëndrimet, hapat dhe veprimet që do të ndërmerreshin për të ngritur çështjen e Kosovës”, ka thënë Gashi.

 “Dokumentet përmbajnë gjithë fjalimet veç e veç të anëtarëve të Këshillit të Sigurisë dhe qëndrimet e përbashkëta e vendimet për zbatimin e të cilave u morën institucionet përkatëse”. 

 Sipas prof.dr.Ibrahim  Gashit, botimi i këtij libri, menjëherë pas deklasifikimit të dokumenteve, flet për vëmendjen dhe impenjimin e autorit për të sjellë te lexuesit rolin e politikës së SHBA-së në çlirimin e Kosovës.

 “Këto dokumente bëjnë me dije se sa komplekse ishte ideja për të ndërhyrë në Kosovë”, ka shtuar ai, teksa ka veçuar debatet e brendshme në lidhje me qasjen dhe strategjinë, si dhe ruajtjen e konsensusit ndërkombëtar në Kosovë. 

 Në fund, autori i librit, Arbër Hadri, teksa falënderoi të pranishmit për pjesëmarrjen e tyre në promovim, ka treguar fillimin e interesimit të tij për subjektin e parashtruar në këtë studim. 

 Sipas tij, gjithçka kishte nisur më 2008, gjatë hulumtimeve në arkivat amerikane mbi rolin e ish-presidentit Wilson në çështjen shqiptare. 

 “Nga aty u zgjua edhe kërshëria për rolin amerikan në çështjen e Kosovës gjatë periudhës më vendimtare në historinë tonë”, ka thënë Hadri. 

 Në pjesën e dytë të librit, që, sipas tij, është ende në procesin e lekturimit, do të trajtohen ngjarjet që pasuan nga armëpushimi i nëntorit, masakrat në Kosovë, bisedimet në Rambouillet, si dhe fillimi i fushatës së bombardimeve.

 I biri i historianit të njohur Ali Hadri, Arbër Ali  Hadri, është shquar viteve të fundit për hulumtimet e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane gjatë kohës së presidentit Wilson, si dhe për mbledhjen, sistemimin dhe interpretimin e dokumenteve të punimeve të Konferencës së Paqes në Paris.

Dëshmia rrëqethëse e vëllait të Liridona Ademajt: Fëmijët e kanë brengë, e panë të atin që e mbante për t’u kryer vrasja më lehtë

 

  

Më 29 nëntor bëhet një vit nga tragjedia që tronditi gjithë Kosovën, vrasja e Liridona Ademajt, 30 vjeçares nga Gjakova.

Në vrasjen të cilën sipas dosjes së prokurorisë u porosit nga ish-bashkëshorti i saj, Naim Murseliu, u përfshin edhe dy persona tjerë, Kushtrim Kokalla, dhe Granit Plava. Për të vrarë gruan e tij, Naimi raportohet se i kishte premtuar vrasësit, Granit Plava deri në 30 mijë euro.

Leonard Ademaj, vëllai i Liridonës, në një rrëfim prekës për Telegrafin, ka ndarë përvojën e dhimbshme të tij dhe të familjes, duke folur për momentet e fundit të motrës së tij. Ai ka shpjeguar se Liridona u vra në makinë, përpara fëmijëve të saj të mitur, dhe në praninë e bashkëshortit të saj, Naim Murselit.

“Tash po bëhet 1 vit që nga vrasja e Liridona Ademaj. Ne si familje jemi në kontakt të vazhdueshëm me Prokurorinë për aq sa ata po munden të na gjejnë kohë, edhe pse ne do të kishim dashur që të takohemi më shpesh. Vrasja e Liridones është një ndër rastet me të rënda që ka ndodhur vendit tonë, si për nga natyra e viktimës ashtu edhe për nga veprimet kriminale e dinake ndaj një burri kundër një nënë para fëmijëve të tyre. E kuptojmë që Prokuroria duhet të përgatisë aktakuzën sipas ligjit dhe në mënyrë profesionale dhe për këtë ka afat ende në bazë të ligjit”, ka thënë ai.

Ai theksoi se ngritja e aktakuzës dhe dënimi maksimal i autorëve të krimit do të ishte një lehtësim për familjen e tij dhe për gjithë shoqërinë.

“Vrasja e Liridona Ademaj ka ndodhur në bashkëkryerje duke u planifikuar, duke u gjetur ekzekutori, duke blerë armën dhe së bashku të tre duke organizuar dhe ekzekutuar vrasjen e gruas së bashkëkryesit Naim Murseli, sipas porosisë së tij në mënyrë shumë dinake. Pra, është bërë tërësisht e qartë se Naimi ka kërkuar nga Kushtrimi që t’i ndihmojë ta vrasë Liridonën duke i dhënë mbështetje në planifikim e organizim të vrasjes duke i gjetur një person që e njeh se mund ta kryej këtë punë. Kushtrimi i kishte gjetur dorasin Granit Plava si personin adekuat”, theksoi ai.

“Sipas planifikimit të tyre i kishin kërkuar Granitit të ekzekutonte planin, i cili në natën kritike, sipas koordinimit, Granit Plava e ekzekuton motrën tonë duke e mbajtur shtrëngueshëm për krahu Naimi, në veturë në prezencë të dy fëmijëve të mitur. Është e paparamendueshme se si është ndjerë motra ime (e tradhtuar dhe e pambrojtur nga personi që duhet ta mbronte) në atë moment kur vetura i është ndalur me dinakëri kinse si rezultat i një hajni, e ku papritur është shtrënguar për krahu nga vetë burri i saj. Krahas mungesës deri në amshim që do të kemi, kjo është gjëja që edhe ne si familje e edhe fëmijët po e vuajnë më shumë”.

Fëmijët e Liridonës janë aktualisht nën kujdesin e autoriteteve sociale në Suedi, dhe, sipas Leonardit, ata janë shumë të shqetësuar për momentet e fundit që kanë kaluar me të ëmën dhe për tradhtinë që kanë pësuar nga babai i tyre.

“Ne jemi në kontakt të vazhdueshëm me fëmijët dhe falënderojmë autoritetet suedeze për kujdesin që po u ofrojnë. Fëmijët i brengosë më së shumti fakti se ishin në veturë dhe se si babai i tyre e shtrëngoj krahun e nënës e tyre në momentin kritik që vrasja të kryhej sa më lehtë”, u shpreh ai.

Demokrati Ervin Salianji merr vendimin e zbardhur për dënimin me 1 vit burg: Qesharak e skandaloz!

 Demokrati Ervin Salianji ka reaguar sërish nga burgu i Fierit, ku vuan dënimin prej afër dy muajsh. Salianji ka marrë vendimin e zbardhur për dënimin e tij me 1 vit burg, ku shprehet se është vendim qesharak dhe skandaloz. Ndërsa të tjera me ironi, ai shprehet se “gjykata po na mëson si bëhet politikë”. Reagimi i plotë: Qesharake, skandaloze dhe monstruoze; Gjykata e Ramës në vendimet juridike, na mëson si bëhet politikë! Pas 50 ditësh në burg pa një vendim të zbardhur, teksa e vuaj dënimin pa arsyetim e referenca ligjore, më në fund ja behu fermani. Edhe pse nuk kisha shumë pritshmëri, gjithsesi, isha në pritje për të parë se çfarë kanë argumentuar. Ose më saktë, çfarë produkti do të kishte dalë nga ajo përpëlitje, për të justifikuar dënimin politik pa ligj të një kundërshtari të regjimit. Dhe e lexuam! Lexojeni: “….Në përgjithësi deklarimet publike përfaqsojne “modus operandin” me anë të së cilës politikanët apo përfaqësuesit e grupimeve te mëdha politike në pushtet apo në opozitë, prezantojnë shqetesimet për fenomene te ndryshme, që u kanë terhequr vemenden atij/atyre, partnereve ndërkombëtare, shoqërisë shqiptare veçanërisht kur është fjala për rendin kushtetues dhe sigurinë e vendit”.. Ky paragraf dhe të tjere si ky, e besoni apo jo, shkruhen në një arsyetim gjykate, pasi e kanë syrgjynosur dikë në izolim! Aty ku duhet te kishte prova, argumenta ligjore, fakte të pastra, se ku është shkelur ligji, është shkruar me delire të këtyre përmasave idioteske, se si behet politke. Dhe si bëhet politikë e përcaktojnë gjyqtarët. Pra paskemi një gjykatë morali, që të dënon sipas një interpretimi etik të saj. A nuk ndodh kjo dhe në Iran? Po cilin besim përfaqësojnë, apo gardianë të cilit besim janë këta? Të asaj “feje” që quhen rilindje, dhe të teokratit Ramë? E kotë ti bësh Zotit një kërkesë, si ajo thirrja e Volterit: Të lutem bëji armiqtë e mi qesharake! Nuk ka nevojë për lutje. Ata janë qesharakë. Janë shumë qesharakë. Miq të nderuar, pasi lexova vendimin e zbardhur, kam qartësine e trishte se arsyeja perse nuk e shkruanin vendimin, dhe u deshën 50 ditë për këtë manifest anti-ligj e anti-kushtetutë, ishte zori për të përpiluar një urdhër të Edi Ramës. Kur e lexon atë vendim, kupton që ata janë perpëlitur në ethe e siklete jo të vogla, që te gjejne ndonje ligj ku të paken, e në fund kanë shkarravitur çfarë Rama do, çfarë Rama paralajmëroi, çfarë Rama mbrojti në publik pas shpalljes së verdiktit. Në dëshpërim për të pasur diçka konkrete, kanë shkuar deri aty sa kanë manipuluar dhe shtuar prova të paqena, gjithnjë të udhëhequr nga piketat që sunduesi i kishte lëshuar në publik. E kjo shkon deri aty sa nisin të mesojne partitë politike, deputetët dhe përfaqësuesit e partive, se si të bëjnë politike! Tre gjyqtarët që për përfaqësuesit ndërkombëtarë( ONM) duhet të shkarkoheshin, i kthejnë “nderin” atyre që i mbajtën, kryeministrit dhe ish-drejtuesit të reformës në drejtësi! Gjykata në vendim, siç po e lexoni, na mëson se si “i shërbehet forcës politike që përfaqësojmë”! Pas 50 ditësh në burg e pasi për herë të parë në 34 vite dënohet një shtetas, (lënë menjane nje deputet, lënë menjanë një funksionar i parlamentit si nënkryetar i grupit parlamentar), pa referencë në asnjë ligj, dhe duhet të lexoj edhe manipulime provash. Si kjo, kur e nisin jo nga faqja 1 por 3, se aty i leverdis, e citojne jo nga pergjimi 2 por 5 se aty po i leverdis. Një selektim banal, një monstrouzitet i pashkallë. Dua ta përsëris, sepse në këtë vend çdo gjë po shkruhet ne rërë dhe vjen hataja e rradhes e fshin tragjedinë e parandodhur. Miq, drejta e fjalës është e drejtë e pamohueshme e njeriut dhe jo vetem e politikanit, e nese lejojmë që gjykatat të marrin rolin paternalist ndaj verbit, të përcaklojnë ato kodin e etikës dhe guidën e luftës politike, ne e kemi shkaterruar me themel shtetin e se drejtes. Kemi lejuar një gremisje të vendit dhe aspiratës europiane. Kemi lënë të ndodhë një dëm I parikuperueshëm. Dhe më e rëndë se sa budallallëku, është halli që i detyron të shkojnë në këtë batak, është borxhi që i kanë Edi Ramës dhe Fatmir Xhafës që i shpëtuan nga vetingu, u mbuluan cenet, kur ONM (Nderkombetaret) kanë kërkuar që të shkarkohen! Vendimi perveçse ka lajthitje dhe tejkalim të çdo norme të shtetit të së drejtes, është marrë tërësisht duke manipuluar provat, duke mos degjuar asnjë argument të shoqeruar me prova shkencore e duke thënë, të pathenshmen. Kanë shkruar se; akuza qënka ngritur duke e printuar nga mediat. Kanë shkruar se denoncimi publik është i pavërtetë sipas tyre, kjo kur pas daljes time, trafikanti nderkombetar i drogës shkoi në burg brenda ditës. Trafikanit vërteton akuzën time, gjykata mbron trafikantin e vfëllain e tij, dhe dënon denoncuesin! 

 Përmbledhtazi; -Manipulimi i provave shkencore që vertëtojnë 100% denoncimin, -Mungesa e hetimit për trafikun e drogës për shkak se i denoncuari shkoi ne Itali, se më mire burg atje, se halle të reja me ligjin në Shqipëri, -Vertetimi nga agjensia britanike JP French se zëri i publikuar është i ngjashëm me zerin e Agron Xhafajt, -Tabulatet dhe qelizat telefonike, Te gjitha deshmite e deklarimet vertetojne se gjithçka kemi denoncuar është e vërtetë. Kjo e vertete, në fakt ka detyruar gjykaten të perpelitet e të mashtrojë hapur dhe te shmange leximin e provave duke prodhuar nje turp! 

 Ky është momenti dhe leximi i parë, më tej, do të bëj publike të gjithë manipulimet dhe shkeljet e këtij vendimi të marrë nga Edi Rama e të zbardhur me vonesë, me turp nga Gjykata.