Nga Flori Bruqi
Holokausti është inciativa më famëkeqe, për shfarosjen e njerëzve në historinë e botës.
Në oborrin e krematoriumit, qytetarët e Weimar u përballën me ushtarët e ShBA me kufomat e gjetura në kampin e përqëndrimit Buchenwald. Ishte fotografia e parë e kampit Buchenwald e publikuar, dhe e shfaqur në Londër më 18 prill 1945.
Hitleri në librin e tij Lufta ime shënon se Raca gjermane është racë e pasardhëse e racës ariane (popull që ka jetuar shumë vitë më parë-qytetërim i zhdukur tanimë) dhe racë e pastër, dhe si e tillë duhet ta sundojë botën... disa popuj duhet të zhduken nga faqja e dheut, hebrenjtë, romët dhe sllavët.
Hitleri gjatë Luftës së Dytë Botërore kishte krijuar shumë burgje dhe kampe përqendrimi. Kampet kishin kishin filluar të hapen që nga viti 1940. Ndër kampet më të njohura ishin ; Kampi i Aushvicit, i Dahaut, i Mat'hauzenit, i Belsenit, i Firensburgut. Në këto vende ishin vendosur njerëz nga të gjitha vendet e pushtuara nga blloku nazi-fashist.
Në këto kampe, u mbytën, u torturuan, dhe u bënë eksperimente të gjalla në fushën medicinale. Shumë njerëz për të mos parë skenat e tilla dhe për të mos përjetuar torturat e tilla bënë vetëvrasje.
Adolf Hitler lindi më 20 prill 1889 në Braunau mbi Inn në Austri në afërsi të kufirit me Gjermaninë ; vdiq më 30 prill 1945 në Berlin, ku ka bërë vetëvrasje.
Në Belsen, nga Holanda, ishte depërtuar edhe 15 vjeçarja (hebrenje) me familjen e saj 4 anëtarshe. Ajo kishte mbajtur ditar gjatë kohës që ishte e izoluar në bodrumin e një firme në Belsen. Ajo gjithashtu tregon torturat që ushtronin nazistët, dhe rrethanat e kohës. Është i njohur Ditari i Ana Frankut.
Mbytja e njerëzve në dhomat me gaz
Nazistët kishin tubuar shumë njerëz në kampet e tyre. Vrasjet me bomba, armë zjarri, pushkatimet, mbytjet me tortura... ishin bërë të zakonshme.
Tani terrori ndaj njerëzve në kampet e përqendrimit kishte ndërruar formën. Nazistët donin t'i mbysnin njerëzit pa lënë gjurmë. Prandaj, filluan asgjësimin e tyre nëpërmjet helmimit masiv në dhomat me gaz në shumicën e kampeve të përqendrimit.
Mbytja me gaz brenda një dite arrinte deri në 20.000 njerëz. Trupat e pajetë të njerëzve hidheshin në furra me temperatura të larta, për të zhdukur çdo gjurmë. Shumica e këtyre njerëzve ishin hebrenj.
Në kampin e Aushvicit u vranë mbi 2.000.000 hebrenj. Përveç hebrenjve, në kampet e përqendrimit u vranë dhe u zhdukën edhe pjesëtarë të popujve të tjerë. Këtu numërohen rreth 2.600.000 polakë, 750.000 rusë, 750.000 rumunë, 402.000 hungarezë, 180.000 çekë dhe sllovakë, 108.000 holandezë, 104.000 lituanezë. Nga këto shënime del se hebrenjtë kishin pësuar më së shumti.
Në disa vende të Evropës, popullsia vendase vetë i dorëzonte hebrenjtë në duar të nazistëve. Por pati popuj të atillë që i fshihnin dhe strehonin dhe i mbronin hebrenjtë. Shembulli më i njohur janë shqiptarët. Hebrebjtë në Shqipëri kaluan mirë dhe nuk përjetuan fatin tragjik të bashkëkombësve të tyre. Shqipëtarët i mbrojtën aq shumë hebrenjtë sa që i mbajtën edhe në familjet e tyre. Kjo ndodhi në shumë qytete të Shqipërisë si në Tiranë, Shkodër, Durrës, Vlorë, Krujë, Shkup, Prishtinë, etj.
Kampet e përqëndrimit për civilët (as concentration shkurtuar camp or KL) kanë qenë në Time of National Socialism 1933-1945 në Perandoria gjermanisht dhe organizatat naziste në territoret e pushtuara të nazist ndërtuar. Ka qenë përfundimisht disa mijëra e kampet e përqëndrimit dhe të shtatë, dhe kamp shfarosje. Ata shërbeu vrasjen e miliona njerëzve, shtypje të kundërshtarëve politikë, shfrytëzim nga punës, eksperimente mjekësore mbi qeniet njerëzore dhe internment e luftë. Sistemi kamp ishte një element kryesor i dominimit nazist shtëpi të gabuar.
Me verë të 1940 Mauthausen-Gusen ishte bërë një nga komplekset më të mëdha kampin e punës në gjermanisht-kontrolluar Evropë.[1][2] Përveç nga katër nën-kampeve kryesore në Mauthausen dhe Gusen pranë, më shumë se 50 nën - kampe, të vendosura në të gjithë Austri dhe Gjermani jugore, e përdorur si të burgosurit e punës rob. Disa kampe vartëse të kompleksit KZ Mauthausen përfshirë minierat, fabrikat e municioneve, minierat, fabrikat e armëve dhe me 262 luftëtari-bimëve asamble aeroplan.
Kampi Auschwitz-Birkenau ka qenë kampi nazist më i rëndësishëm i vdekjes. Më 27 janar të vitit 1945, ushtarët e armatës së kuqe hynë në kampin më të madh të vdekjes, Auschwitz-Birkenau. Sovjetikët zbuluan rreth 7 mijë persona ende të gjallë në kamp. Nga viti 1940 deri në 1945 të paktën 1,1 milion persona kanë vdekur në Auschwitz-Birkenau, 960.000 prej të cilëve burra, gra dhe fëmijë hebrej të shpërngulur nga vendet e Evropës së pushtuar nga nazistët. 75 mijë polakë, 21 mijë ciganë dhe 15 mijë sovjetikë u vranë gjithashtu në këtë kamp. Fillimisht qe një kamp përqendrimi për 10 mijë persona, Auschwitz u shndërrua në uzinë shfarosje masive dhe u shtri deri në tre kilometra, u pajis me dhoma gazi të lidhur me krematoriume. Gjatë operacionit për çlirimin e kampit humbën jetën 230 ushtarë sovjetikë.
Kampi i përqendrimit Buchenwald (gjermanisht : Konzentrationslager or 'KZ' Buchenwald) ka qene Nazi concentration camp i ndërtuar në Ettersberg (Etter Mountain) afër Weimar, në Gjermani, në korrik 1937, një nga kampert e para dhe më të mëdha të përqendrimit në Gjermani.
Kampi i përqendrimit të Dachau (gjermanisht: Konzentrationslager Dachau ose KZ Dachau) ishte kampi i pare i përqendrimi nazist.
The "Brausebad" ("Shower"), the infamous Dachau gas chamber
Kampi u hap në Gjermani, e vendosur mbi baza të një braktisur fabrikë municioni afër qytetit mesjetar të Dachau, rreth 16 km në veriperëndim të Munihut në shtetit të Bavarisë që ndodhet në Gjermani jugore. Hap mars 1933,[1] ajo ishte parë të rregullt kampin e përqendrimit të vendosura nga koalicioni Qeveria e Kombëtare e Partisë Socialiste (Partia naziste) dhe Partia Popullore gjerman Nacionaliste (të shpërndahet më 6 Korrik 1933).
Treblinka II ishte një kamp nazist gjerman shfarosjes në Polonia e pushtuar gjatë Luftës së Dytë Botërore. Midis korrik 1942 dhe tetorit 1943, rreth 850.000 njerëz u vranë atje, më shumë se 800.000 prej të cilëve kanë qenë jehudi, përfshirë disa mijë jevgj dhe 2.000 Rome populli. Kampi u mbyll pas një revoltë, gjatë të cilit një gjermanët disa u vranë dhe një numër i vogël i të burgosurve shpëtoi. Treblinka aty pranë ishte një kamp i punës së detyruar dhe komplekse administrative në mbështetje të kampit të vdekjes. Treblinka kam vepruar midis 1941 dhe 1944. Në këtë kohë gjysma e 20.000 të burgosurve vdiq nga ekzekutimi, lodhje, ose keqtrajtim. Treblinka burgosur kam punuar në ose gropë afër zhavorr apo zonë të ujitjes.
Klaus Barbie /Bad Godensberg 25.10.1913-Lion 25.9.1991/, ishte një ushtarak dhe kriminil nazist. I njohur me pseudonimin Kasapi ose Xhelati i Lionit, ishte komandant i gestapos në Lionin e pushtuar. Pasi i shpëtoi Gjyqit të Nurburingut falë operacionit ODESSA , u vendos në Bolivi , ka si spiun për shërbimin sekret amerikan gjithashtu pas 1995 dhe për shërbimin informativ bolivian/shiko me shume në Floripress/.
Heinrich Himler, Shefi i Policisë së Mynihut, zyrtarisht kampin e përshkroi si "përqendrimi i parë kamp për të burgosurit politikë".
Dachau shërbeu si një model për prototip dhe nazist të tjera kampet e përqendrimit që pasoi. Pothuajse çdo komunitet në Gjermani kishte anëtarë hiqet në këto kampe, dhe si fillim si 1935 ka qenë jingles paralajmërim : "I dashur Zot, të mua memec, që unë nuk mund të vijnë Dachau".
Organizimin e saj themelore, layout kamp si dhe planin për ndërtesa janë zhvilluar nga Kommandant Theodor Eicke dhe ishin aplikuar në të gjitha kampet e më vonë. Ai kishte një kamp të veçanta të sigurta pranë qendrës komanduese, i cili përbëhej nga lagjet e jetesës, administratën, dhe ushtria kampe. Eicke vetë u bë kryeinspektori për të gjithë kampet e përqëndrimit, përgjegjës për formim të tjerët sipas modelit të tij.
Në total, mbi 200.000 të burgosur nga më shumë se 30 vendet ishin të vendosur në Dachau nga të cilët dy të tretat janë burgosurit politikë dhe pothuajse një e treta kanë qenë jehudi. 25.613 të burgosurve besohet të kenë vdekur në kamp dhe pothuajse 10.000 tjetër në subcamps tij, kryesisht nga sëmundje, kequshqyerja dhe vetëvrasje.
Në fillim të 1945, atje ishte një epidemi tifo në kampin e ndjekur nga një evakuimit, në të cilën një numër të madh të dobët burgosurve vdiq.
Së bashku me shumë më i madh Aushvicit, Dachau ka ardhur të simbolizoj kampet naziste të përqendrimit shumë njerëz. Konzentrationslager (KZ) Dachau mban një vend të rëndësishëm në kujtesën publike sepse ishte kampi i dytë të çliruar nga forcat britanike apo amerikane. Prandaj, ishte një nga vendet e para ku bota perëndimore u ekspozuar ndaj realitetit të brutalitetit nazist përmesllogaritë direkt gazetar dhe përmes newsreels.
Adolf Hitleri, biri i Alois Hitler e Klara Pölzl, lindi ne orën 18:30 të 20 Prillit 1889 ne fshatin e vogël austriak Braunau Am Inn, fare pranë kufirit gjerman. Linja familjare e të atit, dhe më vonë e vetë Adolf Hitlerit ka qenë pak a shumë e degjeneruar. Klara Pölzl ishte mbesa e xhaxhait të Aloisit ndërsa Adolf Hitleri 39 vjeçar u martua me vajzën e gjysmë-motrës së tij nga martesa e parë e të atit.
Kjo dinasti, që mëse një herë kalon tangjent me incestin, së bashku me faktin që dy nga partneret e Hitlerit tentuan të vrisnin veten (njëra me sukses të plotë), mund të ketë qenë burimi i mendimeve të pavërteta se kryenazisti ishte homoseksual.
Në maj të 1895, në moshën gjashtë vjeçare, Adolf Hitleri hyri në klasë të parë në shkollën publike të fshatit Fischlam, pranë Linz-it, në Austri. Familja Hitler përbëhej nga shtatë pjesëtarë : Alois (i ati), Klara (e ëma), Aloisi i Ri the Angela, përkatësisht vëllai dhe motra e Adolfit nga martesa e parë e të atit (të dy më të mëdhenj se Adolfi) si dhe vëllai i vogël Edmund e motra e vogël Paula.
Alois Hitler, tashmë 58 vjeç në pension, ishte i ashpër me fëmijët. Adolfi i Ri u largua nga shtëpia në moshën 14 vjeçare pasi i erdhi në majë të hundës nga trajtimi i të atit, duke ia lënë stafetën Adolfit të vogël. Në këtë kohë familja Hitler u shpërngul në Lambach, qytezë kjo midis Lenzit e Salsburgut. Adolfi shkonte në shkollën katolike të manastirit afër shtëpisë, dhe ishte i kënaqur që ishin larguar nga ferma. Në 1898 familja u shpërngul përsëri në fshatin Leonding, pranë Linzit. Pak kohë më pas vëllai i vogël i Adolfit, Edmund, vdiq, ngjarje kjo që më shumë se këdo tjetër tronditi Adolf Hitlerin.
Eva Braun dhe Adolf Hitler në verandën e Berghof.
Në vitin 1900 Aloisi e dërgoi të birin në një shkollë të mesme teknike në Linz, me qëllim që t'i jepte profesionin e vet si punonjës social, kundra dëshirës së vetë Adolfit i cili donte te ndiqte studimet në një institut konservator, për t'iu përgjigjur pretendimeve personale të ngritura nga njëfarë talenti për pikturë e arkitekturë që zotëronte.
Ky konflikt do të mbyllej vetëm me vdekjen e Alois Hitler më 3 janar të 1903 nga një hemorragji akute mushkërish.
Ndonëse vdekja e të atit e tronditi thellë, ajo i solli Adolfit edhe lirinë e plotë si kryefamiljar. Ai filloi ta linte pas dore shkollën e për rrjedhojë ngeli në matematikë e frëngjisht. Mësuesit e përshkruajtin si një fëmijë i keq që nuk mund të shtrohej. E vetmja lëndë që e tërhiqte Adolfin ishte historia. Teksa shfletonte përmes luftërave te Gjermanisë, ai shikonte kudo triumf e lavdi, ndjenja këto që rridhnin nga nacionalizmi i verbër që kishte mbirë tashmë në mendjen e tij.
Jeta Politike
Në vitet e rinisë u përpoq por pa sukses, të bëhej fotograf. Gjatë asaj periudhe u transformua në një nacionalist të zjarrtë gjerman. Në luftën e Parë Botërore shërbeu në ushtrinë gjermane, ku u plagos dhe u dekorua me medalje trimërie. Humbja e Gjermanisë e mërziti shumë, aq sa edhe e tërboi. Në vitin 1919, në moshën 30 vjeçare u përfshi në partinë e vogël të djathtë të Munihut që shpejt pas kësaj u quajt Partia Nacionalsocialiste e Punëtorëve Gjermanë (PARTIA NAZISTE). Pas dy vjetësh u bë udhëheqësi i saj i paprekshëm (fyhrer).
Nën udhëheqjen e Hitlerit, kjo parti u forcua shpejt dhe në nëntorin e vitit 1923 u përpoq të përmbyste pushtetin. Kjo ngjarje njihet në histori si puci i Mynihut. Pas dështimit të këtij puci, Hitleri u nxor para gjyqit dhe u dënua me burg por pas një viti u lirua. Në vitin 1928 Partia Naziste ishte ende e vogël. Me shpërthimin e krizës ekonomike në Amerike, pakënaqësitë e përgjithshme të partive tradicionale politike u shtuan shume. Nga kjo gjë nazistet u forcuan. Në janarin e 1933 Hitleri u zgjodh kancelari i Gjermanisë. Duke shfrytëzuar aparatin shtetëror për të mposhtur çdo kundërshtar Hitleri vendosi shumë shpejt diktaturën e cila solli erozionin e të drejtave të njeriut duke ngritur në poste kriminelet më të poshtër të kohës.
Hitleri e drejtoi Gjermaninë drejt pushtimeve të vendeve të tjera gjë që solli Luftën e Dytë Botërore. Pushtimet e para territoriale praktikisht u realizuan pa lufte. Hitleri udhëhoqi rrugën drejt pushtimit të vendeve si Polonia, Anglia, Franca dhe lufta e gjatë me Rusinë. Fundi i tmerrshëm i luftës 6 vjeçare erdhi në pranverën e vitit 1945 në 30 prill, Hitleri vetëvritet bashkë me gruan e tij (vetëm për 24 ore) Eva Braun dhe kështu shënohet kapitullimi i Gjermanisë.
Gjatë pushtetit te tij, Hitleri përdori politiken e gjenocidit politika më e ashpër në histori. Ai ishte një racist fanatik që udhëhoqi luftën e tmerrshme kundër 10 milion hebrenjve. Nazistët ndërtuan kampe të tmerrshme të përqendrimit për eliminimin e burrave, grave, fëmijëve te pafajshëm hebre. Për një kohë të shkurtër disa vjeçare, në ato hangarë janë vrarë 6 milion hebrenj.
Jeta E Çuditshme
Hitleri do të mbetet i njohur edhe për jetën e tij jashtëzakonisht interesante. Është e çuditshme se si një i huaj (Austriak) pa kulture politike pa mjete dhe lidhje arriti në më pak se 14 vjet të ngjitet në krye te pushtetit te një fuqie te madhe botërore. Po te gjykojmë sipas aftësisë për te tërhequr nga vetja një mase të gjerë nevojash, mund te thuhet se Hitleri ka qene oratori më i talentuar në gjithë historinë njerëzore. Por sigurisht metodat skëterre për të mbrojtur pushtetin nuk harrohen lehtë.
Eva Anna Paula Braun lindi më 6 shkurt të 1912 në Munih të Gjermanisë, vdiq më 30 prill, 1945, ka qenë dashnorja e fundit e Adolf Hitlerit dhe gruaja e tij vetëm për një natë.
Braun ka qenë e bija e një mësuese. Ajo ka ndjekur liceun dhe me pas, për një vit, një shkollë biznesi, ku ajo mbaroi me nota mesatare dhe u dallua për talentin e saj ne atletike. Ajo punoi për disa muaj si recepsioniste në spital, dhe më pas, në moshën 17 vjeçare zuri një vend pune si asistente për Heinrich Hoffmann (fotografi zyrtar I partisë Naziste). Ajo takoi më 1929 Hitler dhe thuhet qe ajo futi një letër dashurie në xhepin e tij.
Në oborrin e krematoriumit, qytetarët e Weimar u përballën me ushtarët e ShBA me kufomat e gjetura në kampin e përqëndrimit Buchenwald. Ishte fotografia e parë e kampit Buchenwald e publikuar, dhe e shfaqur në Londër më 18 prill 1945.
Ai ju prezantua asaj si “ Z. Ujk” (një pseudonim i përdorur në rini, gjate viteve 20, për qëllime sigurie). Ajo ja përshkruante Hitlerin, miqve të saj si një "gentleman në njëfarë moshe, i cili kishte mustaqe qesharake dhe mbante një kapele të madhe prej lëkure." Te dy familjet e të rinjve ishin kundër kësaj lidhjeje dhe dihet shumë pak për dy vitet e para te lidhjes se tyre. I ati i Evës kishte kundërshtime si politike ashtu dhe morale ndaj lidhjes, kurse motra e Hitlerit, Angela Raubal, e konsideroj vajzën e re si shtresë e ulet.
Marrëdhënia dhe gjendja konfuze
Hitleri e ktheu më shume vëmendjen e tij ndaj Braun pas vetëvrasjes të së bijës së Angelas, Geli Raubal më 1931 (disa historianë thonë që Raubal vrau veten për shkak te xhelozisë që kishte ndaj lidhjes se Hitlerit me Evën, kurse një pjesë tjetër mendojnë qe vajzën e re e vrau vetë Hitleri, ose punësoi dikë për ta ekzekutuar). Hitleri po takonte edhe gra te tjera si aktorja Renate Müller (vdekja e te cilës u përcaktua si vetëvrasje). Braun tentoi te vetëvritej njëherë në 1932 duke qëlluar me pistolete qafen e saj. Ajo tentoi për here te dyte te vetëvritej më 1935 duke marre mbidozë ilaçesh gjumi. Pas rikuperimit te Braunit, Hitleri u bë më i dhënë pas saj, duke i blerë një vilë në Wasserburgerstrasse, një lagje në Munih, dhe gjithashtu një Mercedes.
Në 1936 ajo u kthye tek i dashuri në Berghof pranë Berchtesgaden. Dihet qe ajo ka ndikuar politikisht tek Hitleri. Disa historianë mendojnë që ajo njihte disa detaje qe shqetësonin punonjësit më të ngushte të Reichit të Trete. Edhe pse ajo njihte kaq shumë detaje, ajo kryente një jetë te thjeshtë dhe nuk dukej e interesuar për politikën. Ata nuk u shfaqen kurrë si një çift në publik. Populli gjerman nuk ishte aspak në dijeni te kësaj lidhjeje deri pas luftës.
Kampi i Dachaut u krijua për të mbajtur kundërshtarët politikë. Në kohën e Krishtlindjeve 1933 rreth 600 të burgosur u liruan si pjesë e një veprimi falës. Tabloja e mësipërme përshkruan një fjalim nga komandanti i kampit Theodor Eicke drejtuar të burgosurve që po liroheshin.
Albert Speer e përshkroi lidhjen e tyre në librin e tij 'Inside the Third Reich':
Eva Braunit i lejohej që të ishte prezente gjate vizitave të pjesëtarëve te tjerë te partisë. Ajo u ndëshkua po ashtu si edhe bashkëpunëtorë të tjerë të larte të Reich, dhe ndërkohë u shfaq aq shpejtë sa edhe kabineti i ministrave në tavolinën e tij ...Ndonjëherë i bëja shoqëri gjatë dënimit te saj, një dhome ngjitur me dhomën e Hitlerit. Ajo ishte aq e frikësuar, sa nuk guxoi te largohej nga shtëpia as për një shëtitje. Duke më prekur vuajtja e saj, nisa te ndieja diçka tjetër më tepër për këtë grua te paaftë, që ishte aq e lidhur me Hitlerin.
Stili i jetës
Edhe gjate Luftës se Dytë Botërore Braun bënte një jetë tërë luks, duke e kaluar kohen e saj me stërvitje, lexim novelash romantike, duke pare filma si dhe televizionin Gjerman. Pasioni i saj për banjo dielli nudo, ku është kapur edhe ne fotografi, e ka tërbuar Hitlerin. Ajo kishte një interes te veçante për fotografinë dhe miqtë e tyre me te afërt e quanin atë Vajza Rolleiflex (si firma e njohur e aparateve fotografike). Ajo krijoi dhomën e saj private, për larje filmash fotografike ku shume filmime dhe foto të Hitlerit janë montuar në ketë dhomë.
Inspektimi nga ana e partisë naziste dhe Himleri në kampin e Dachaut më 8 maj 1936.
Otto Gunsche dhe Heinz Linge, sipas historisë së modifikuar dhe te censuruar të pasluftës thonin që, Braun ishte në qendër të jetës se Hitlerit për 12 vitet e tij ne fuqi. U tha që në 1936. ai shoqërohej gjithmonë prej saj. Sapo dëgjoi zërin e të dashurës së tij ai u bë alegro. Ai do të bënte shaka mbi kapelën e saj, ai do ta shoqëronte atë ngado dhe më pas në shtëpi do ti priste një shampanje në akull, çokollata dhe fruta.
Këto shkrime do të thonin gjithashtu që kur Hitleri ishte i zënë me punë, "Eva do t’ia fillonte të qarit." Linge tha që para luftës, Hitler urdhëroi një rritje të numrit të rojeve në shtëpinë e Braunit ne Munih, pasi ajo raportoi në Gestapo që një grua i kishte thënë në fytyrë që ajo ishte Bushtra-Führer..
Hitler dihej që kundërshtonte katerciperisht gratë të cilat përdornin kozmetika ose produkte të tjera të krijuara prej kafshëve. Linge (who was his valet) thoshte që Hitleri një ditë filloi të qeshë për gjurmën që kishte lëne buzëkuqi i Eves mbi picetë dhe filloi të thoshte : "Së shpejti do ta zëvendësojmë me buzëkuq të bërë nga trupat e vdekur të ushtareve."
Me 1944 Braun ftoi kushëririn e saj Gertraud Weisker për ta vizituar atë në Berghof pranë Berchtesgaden. Disa periudha më vonë, Weisker tha që gratë në Reichin e Trete nuk duhet të përdornin make-up, s’duhet të pinin alkool dhe duhan, dhe Eva i zbatonte këto rregulla me përpikëri. "Ajo ishte femra më e trishtuar që kam parë ndonjëherë," tha Weisker, i cili e informoi Braun mbi varfërinë që po kalonte Gjermania gjatë luftës. Weisker gjithashtu tha që asnjeri nuk dinte asgjë mbi kampet e përqendrimit, por që dallohej që çifutët ne Gjermani po përndiqeshin egërsisht.
Gjithashtu me 1944, e motra e Eva Braunit, e cila ishte martuar me një pjesëtar te grupit të Hitler, Hermann Fegelein, i cili shërbente si ndërmjetës i Heinrich Himmler. Hitler e përdori martesën si një justifikim për të lejuar Even të shfaqet në ceremonitë zyrtare. Kur Fegelein u kap ditët e fundit të luftës duke u arratisur për ne Suedi me një grua tjetër, Hitler personalisht urdhëroi që ai të ekzekutohej dhe për Baunin u tha që ajo e kishte ndihmuar atë.
Martesa dhe vetëvrasja
Në fillim të prillit 1945 ajo shkoi nga Munihu në Berlin, që të qëndronte pranë Hitlerit në Führerbunker. Ajo refuzoi të largohej kur Ushtria e Kuqe rrethoi bunkerin, duke këmbëngulur që ajo ishte një prej personave më besnik që atij i kanë mbetur nga lufta. Hitler u martua me të më 29 prill, 1945 gjate një ceremonie zyrtare të shkurtër (nusja veshi një fustan mëndafshi ngjyre blu), dhe me dëshmitarë Joseph Goebbels dhe Martin Bormann, ku ajo mori edhe titullin Zonja Hitler në vend te Zonjusha Braun. Pati thashetheme nga stafi i Bunkerit Führer, që Eva po donte me gjithë shpirt një fëmije prej Hitlerit, por që asnjëherë nuk pati mbështetje për ketë dëshire. Ata u vetëvranë të dy më 30 prill. Eva, e cila ishte 33 vjeç, vdiq e para duke pire një tablete cianuri. Trupat e tyre u dogjën me naftë në oborrin e Zyrave të Reichut. Mbetjet e tyre u gjetën nga rusët në Magdeburg, të Gjermanisë Lindore, bashkë me trupat e Joseph dhe Magda Goebbels dhe 6 fëmijët e tyre.
"Ishte një fund i përshtatshëm," tha me pas Gertraud Weisker. "Ajo s’kishte asgjë. Ai e shkëputi atë nga puna dhe e dënoi atë me vetmi ne malet ku e kishte çuar. Ishte një fund i paevitueshëm dhe ishte logjike një fund i tille."
Pjesa tjetër e familjes se Eva Braunit i mbijetoi luftës, ku përfshinte edhe të atin, të cilit ajo i kishte dërguar disa valixhe me rrobat e saj më prill te 1945. E ëma, Franziska vdiq 96 vjeç më janar të 1976 në një shtëpi fshati në Ruhpolding, Bavari./Flori Bruqi/
----------------------------------------------
Për një gjë, Landi i Bavarisë duket se ia ka dalë të luftojë jehonën e bëmave të nazizmit. Duke e mbajtur për vete të drejtën e botimit të biografisë së Hitlerit, ka gjykuar se vetëm kështu do kishte mundësi të ndalonte botimin e ‘Mein Kampfit’, katekizmit të helmit nacionalist gjerman. Por, pikërisht kjo, duket se ka bërë që duke ardhur koha e mbarimit të së Drejtës së Autorit, nga e gjithë bota, të vërshojnë përpjekje për ta sjellë në gjuhët origjinale. I shkruar keq dhe po aq mbrapsht paraqitur në ide, libri i Hitlerit ka përftuar nga kërshëria e njerëzve të shumtë për tu përhapur. Dhe, ata, që e kanë kapur këtë prirje, ku brenda hyn fitimi neto prej shitjes së gjësë aq shumë të ndaluar dhe përhapjes së helmit, e kanë shfrytëzuar mënçurisht me një tiradë fjalësh patetike.
Jo më kot, në Shqipëri, ndërsa u botua ditët e fundit libri, u morr vesh se shumë të tjerë ishin gati në proces për ta botuar.“Jam shumë i lodhur dhe do jesh i fundit që përgjigjem”. Me këto fjalë, botuesi i ‘Belina H’, z. Beqir Haluli mbyll atë kalvar të vështirë pyetje-përgjigjesh, që e ka strapacuar në ditët e fundit, pas botimit të ‘Mein Kampf’. Pse dhe si e botove?-është përgjigja më naive që mund t’i bëhet një personazhi të tillë.“Me qëllim që lexuesi shqiptar të njohë më mirë se cila ishte teoria famëkeqe, autori i së cilës shkatërroi jo vetëm botën por dhe vetë Gjermaninë”.
E thënë kaq me patos dhe duke pasur parasysh përkrahësit e shumtë të botimit të tij në shqip, kjo duket sikur të thuash: se në luksin e botimeve, ku ne sapo kemi përfunduar aradhen e klasikëve apo veprat kushtuar albanologjisë, na duhej dhe ky. E më shumë akoma: nëse kjo do ishte realisht e vërtetë, libri atëherë mund të kishte një aparat të tillë shpjegues, ku të merrej vesh ideja dhe maliniteti i librit. Kuptohet, se kjo nuk është bërë, sepse kostoja e botimit do dilte dyfish. E megjithatë, ka ende një ‘justifikim’ të përbotshëm në botimin e tij, atje ku arrihet. Disa iniciativa, që kanë arritur të marrin një lloj inkurajimi deri nga Këshilli Qendror i Hebrenjve në Gjermani për botimin e tij, ku veçohet një botim i fundit nga anglishtja që kërkoi të botohej por i plotësuar me shënime, sepse libri, sipas studiuesve, ende ka fuqi që të ndjellë të keqen në mendjen e disa njerëzve. Kjo mënyrë do të nxirrte realisht ashtu si është në të vërtetë. Kjo kuptohet se nuk u bë tek ne. “Mendoj se botimi në shqipe i Mein Kampf-it do të shërbente për të kundërtën: që kjo e ashtuquajtur “vepër programatike” të demistifikohej edhe në Shqipëri. Një demistifikim i tillë bënë mirë, sepse ka shumë e shumë lexues të cilëve, ndonëse nuk e kanë lexuar kurrë, u shkakton njëfarë magjepsjeje edhe vetëm titulli: Mein Kampf”, thotë Z. Plasari. Një gjë e cila shkon si duhet edhe me linjën e botuesit, që shton për “Javën”se: “Nuk besoj se jemi në kohën kur nuk na lejonin të lexonim Dostojevskin, Frojdin apo shumë e shumë të tjerë. Jemi në vitin 2012 ku gjithkush mund të lexoj gjithçka në internet. Dua t’ju them se ligjet shqiptare sot pothuaj janë përafruar aq shumë me ligjet e vendeve ku është botuar ky libër saqë unë nuk besoj se ka vend për censurë. Libri nuk është botuar fshehurazi por me ISBN të marrë nga biblioteka kombëtare”.
Kaosi
Në të gjithë këtë hulli, duket se fusha e autoritetit të letrave është gjendur krejt e papërgatitur. Edhe pse duhet thënë se legjislacioni shqiptar ka në fuqi një terren ligjor të parapërgatitur për raste te tilla dhe një rast i tillë sanksionohet qartazi në nenin nr. 265 të Kodit Penal të R. SH. Madje, ajo që duhet të theksohet është fakti që edhe Ligji Nr. 9616, dt 27. 09. 2006, “Për librin në R.Sh” për raste të tilla i referohet pikërisht Kodit Penal. Nikolina Gjordeni drejtuese e zyrës së mbrojtjes së autorit nën varësi të Ministrisë së Kulturës, që lajmin e botimit e mori nga media, pohoi këto ditë se “në rast se vërtetohet dhe konstatohet mungesa e lejes së mbajtësit të drejtës për përkthim e botim, ai sanksionohet me 1 milionë lek të vjetra gjobë, e nëse kjo refuzohet me 2 milionë”. Por, shtoi se ky subjekt nuk ish i regjistruar si subjekt botues për aktivitetin e tij dhe nuk ka depozituar për regjistrim sipas dispozitave të ligjit nr. 9380, dt. 28.04.2005, dokumentacionin për përkthimin, botimin shpërndarjen e këtij libri në gjuhën shqipe me Mbajtësin e Ligjshëm të të Drejtës së Autorit të kësaj vepre.
Që kuptohet se duhet të jetë Landi i Bavarisë që ka të drejtat të merret me këtë punë dhe të kërkojë shkatërrimin e partisë së botimit. Edhe njëherë, ashtu si mund të merrej me mënd, kaosi përfshiu të gjithë hallkat e shtetit shqiptar dhe vetë komunitetin e botuesve. Të gjithë janë duke pritur reagimin institucional, në mënyrë që në raste të ngjashme të dinë sesi do të veprojnë. Paradoksalisht, kujtojmë se nga burime që s’duan të identifikohen thuhet se ka pasur dhe shtëpi të tjera botuese, që kishin filluar përgatitjen për botimin e tij. Kurse “sa i përket detyrës së Drejtorisë së Librit dhe Bibliotekave në Ministrinë e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, dua të sqaroj se vepra në fjalë del jashtë misionit dhe përmbajtjes së kësaj drejtorie, pasi së pari kemi të bëjmë me një traktat politik që ka për bazë diskriminimin racial, etnik dhe atë të kombësive dhe libri në fjalë nuk është trajtuar në asnjë rast si një vepër që bën pjesë në fondin e veprave letrare, studimore apo publicistike”, kanë thënë drejtues të tij, duke treguar sesa të brishtë jemi në të tilla gjëra, ku kërkohet pjekuri dhe institucion. Dhe, ku kuptohet se Hitleri i vdekur, na nxori sesa të hallakatur jemi në gjërat tona.
Midis tryezës së leximit dhe koshit të plehrave
Nga Aurel Plasari*
Nëse mbani mend, në një ekspozitë të para dy vjetësh në Bibliotekën Kombëtare të titulluar Chic & War, në një vitrinë të posaçme, ishte ekspozuar edhe një ekzemplar luksoz i Mein Kampf-it të kohës naziste. I tillë, si pjesë e koleksioneve vlerave të rralla të Bibliotekës Kombëtare që është institucion informues, shërbehet ai edhe për lexuesit. Pra, për ç’i takon Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, falë fitores së madhe të lirisë së informacionit në të nuk ekziston më asnjë libër dhe asnjë autor “i ndaluar”, përfshi qoftë Hitlerin, qoftë Enverin, si Mussolinin, ashtu edhe Stalinin, kështu radhazi. Ndryshon puna për bibliotekat formuese, sikurse janë ato shkollore, universitare etj., të cilat në informacionin që ofrojnë mbështeten edhe në parime të tjera, që kanë të bëjnë pikërisht me formimin e përdoruesve të tyre specifikë.
Për mua, që kam qenë përdorues i Bibliotekës Kombëtare qysh në moshën 14-vjeçare, kjo liri është përnjëmend fitore e madhe, ngase jam nga ata që e di se ky çon ndalimi i njëmbasnjëshëm i autorëve në një bibliotekë: dikur ai vente e binte deri edhe mbi Nastradinin, që përfillej “autor reaksionar”, ndonëse PPSh nuk kishte arritur ta demaskonte publikisht edhe atë, me sa dinim ne.
Tekst i diktuar nga Adolf Hitleri gjatë kohës kur ishte i burgosur në Landsberg të Gjermanisë (1924-1925) për shkak të “puçit të Birrarisë” dhe i daktilografuar nga Rudolf Hessi, përveçse njëfarë autobiografie e vetë autorit, Mein Kampf-i cilësohet edhe si program i ideologjisë politike të nazizmit, sidomos pjesa e tij e dytë Die nationalsozialistische Bewegung (“Lëvizja nacional-socialiste”). Si i tillë ai shqetësoi shumë mendje të kthjellëta qysh në kohën kur u botua. Qysh më 1929, për shembull, papa Piu XII deklaronte mbas leximit të tij: “Ose unë jam krejt i lajthitur ose e gjitha kjo nuk do të këtë përfundim të mirë. Kjo qenie është kryekëput e poseduar me vetveten: gjithë sa thotë e sa shkruan mban vulën e egoizmit të tij: një njeri i gatshëm për të shkapërcyer mbi kufoma dhe për të shkelur me këmbë gjithë sa i del para rrugës së vet. Nuk e kuptoj dot se si kaq njerëz në Gjermani, edhe ndër më të mirët, nuk e vënë re këtë ose së paku nuk nxjerrin asnjë mësim nga sa ai thotë e shkruan ai në këtë libër që, vetëm po ta lexosh, t’i ngre përpjetë flokët e kresë dhe që titullohet Mein Kampf”.
Sot Mein Kampf-in e përhapin librari të njohura të së djathtës ekstreme, përfshi edhe sidomos një numër sajtesh elektronike neo-naziste duke e ofruar të teleshkarkueshëm në gjuhë të ndryshme si libër dore të ultra-nacionalizmit. Por ai është fort i përhapur i përhapur në vendet arabo-islamike, ku përveç ultra-nacionalizmit shënjon edhe antisemitizmin.
Pavarësisht nga qëllimet e një botimi të tillë në shqip, edhe në pastë për qëllim atë që quhet “revizionizëm historik”, - prirje e shfaqur tanimë edhe në Shqipëri, si në disa vende të tjera të Europës lindore, sa prej politikanësh të papërgjegjshëm, aq edhe prej publicistësh e historianësh që e interpretojnë të kaluarën duke u rrekur të rehabilitojnë do personazhe të komprometuar në krime, masakra dhe gjenocid gjatë Luftës së Dytë Botërore, si Miklós Horthy në Hungari, Jon Antonescu në Rumani, Ante Pavelić në Kroaci etj., - pra edhe në rastin e një qëllimi të tillë, mendoj se botimi në shqipe i Mein Kampf-it do të shërbente për të kundërtën: që kjo e ashtuquajtur “vepër programatike” të demistifikohej edhe në Shqipëri. Një demistifikim i tillë bënë mirë, sepse ka shumë e shumë lexues të cilëve, ndonëse nuk e kanë lexuar kurrë, u shkakton njëfarë magjepsjeje edhe vetëm titulli: ‘Mein Kampf’.
Demistifikimi i teksteve të tilla në Shqipëri është i nevojshëm, mes shumë arsyesh, edhe për një arsye që lidhet drejtpërdrejt me vetë shqiptarët; kam pasur rast ta theksoj këtë në një ese timen të para disa viteve, Europa nga rrënjët (1999), dhe po e përsëris këtu. Lexuesi shqiptar, që e njeh Adolf Hitlerin në përgjithësi për “bëmat” në praktikë dhe shumë më pak në “teoritë” e tij, do të befasohej keq po të lexonte një tekst të titulluar Kuvendimet në tryezë të Hitler-it. Në to ai flet për banorët e Europës lindore si për “indigjenë”. Simpatizuesit shqiptarë të Hitlerit dhe të nazizmit e kanë fshehur skuthërisht këtë filon të mendimit të tij. Por pikërisht ky është termi që ai përdor: “indigjenë”. Madje, për të mos pasur kurrfarë dyshim mbi kuptimin e këtij termi, ai i krahason këta “indigjenë” të Europës lindore me indiosët dhe lëkurëkuqtë. Ashtu si indiosët dhe lëkurëkuqtë, ata - më saktë ne - duhet t’i nënshtrohen - d.m.th. duhet t’i nënshtrohemi - një race më të fortë në suazën e një lufte. Duke qenë luftë mes racash të ndryshme, kjo luftë nuk pranon as armëpushim, as mbajtje robër.
“Ne jemi një racë zotërinjsh [Herrenrasse] që duket gjithnjë të kujtohet se edhe më i prunjëti qytetar gjerman ka socialisht dhe biologjikisht një vlerë njëmijë herë më të madhe se popullsia e këtyre vendeve”: kështu shprehej Adolf Hitleri në ato Kuvendime. Edhe për ç’i takon luftës së tij në Europën lindore, Hitleri thoshte se “indigjenët” e huaj për Perëndimin janë të paracaktuar “të shkelen”. Ky është quajtur “pathosi i Perëndimit”, madje edhe “pathosi europian”, vijimisht i pranishëm në nazizëm. Ka autorë që mendojnë se fati i hebrenjve është shënjuar pikërisht prej “përjashtimit” që nazizmi u bëri atyre nga Europa. Po të lexosh sot Rosenbergun, tek ai e gjen të shtjelluar qartë se hebrenjtë janë një popullsi “joeuropiane”, madje saktësisht “aziatike”. Për të mbështetur tezën e tij Rosenbergu sillte argumente gjeografike, historike etj., por thelbi i kësaj teze, siç kuptohet, nuk është as gjeografik dhe as historik: është ndalimi ideologjik, nxjerrja e një entiteti - potencialisht e cilitdo entitet - nga bashkësia evropiane, një luftë çnjerëzore klasash e maskuar si “luftë racash”.
Edhe për këtë arsye nuk mund veçse t’i japësh të drejtë Albert Herszkowicz-it në thënien e tij: të ribotosh Mein Kampf-in është një “e keqe e nevojshme”.
Sot më duket me interes fakti që pikërisht në janar-shkurt të këtij vitit në Gjermani u ngjall një debat i nxehtë lidhur me propozimin e një botuesi britanik të quajtur Peter McGee për të botuar për tregun gjerman një “broshurë” 12-15 faqesh me “fragmente” nga Mein Kampf-i, tekst që ka qenë i ndaluar në Gjermani prej vitit 1945 si “libër që promovon ideologjinë naziste dhe urrejtjen raciale”. Botuesi Peter McGee e konceptoi broshurën të shoqëruar me komentet e disa historianëve në zë dhe titulli i ideuar prej tij është kërshëror: “Libri i palexueshëm”. Kundërshtimi ndaj nismës së botuesit britanik erdhi nga nuk pritej: nga Landi jugor i Bavarisë, i cili nëpërmjet Ministrisë së tij të Financave mban “të drejtat e autorit” për botimet politike të Adolf Hitlerit, duke përfshirë edhe ato për Mein Kampf-in. Gjykata e Mynihut, që e trajtoi çështjen, vendosi e 3.000 ekzemplarëve të botimit në fjalë që ishin hedhur në tregun gjerman. Ndërkaq për ç’i përket botuesit u shpreh që, ndonëse botimi i materialeve të propagandës nacional-socialiste është rreptësishtë i ndaluar, botuesi McGee nuk kishte shkelur ligjin sepse qëllimi i tij me botimin me fragmente të zgjedhura e të shoqëruara me komente historianësh nuk ishte propagandimi i “urrejtjes racore”, por thjesht “edukativ”. “Ka ardhur koha që publiku i gjerë të ketë mundësinë ta njohë tekstin origjinal, - shkroi për këtë rast e përjavshmja Der Spiegel. - Është subjekt i ndjeshëm në Gjermani, por gjëja më e pabesueshme është se e shumta e gjermanëve nuk kanë mundësi ta lexojnë Mein Kampf-in, sepse ky libër është rrethuar më njëfarë “magjie të zezë”.”. “Duam që ky libër të jetë për duarsh të lexuesve, - u shpreh në debat një botues gjerman, - që lexuesit të shohin se ç’është ai në të vërtetë dhe mandej ta refuzojnë. Me t’u botuar, mund të dërgohet në koshin e plehrave të literaturës...”. Për çudinë e të shumëve, Këshilli Qendror i Hebrenjve të Gjermanisë e lavdëroi nismën e botimit të shumë pjesëve të Mein Kampf-it duke shprehur shpresën që kësisoji libri do të “demnistifikohej”.
Simbas legjislacionit ndërkombëtar të së drejtës së autorit, Mein Kampf-i del në “domen publik” vetëm më 2016, pra 70 vjet mbas vdekjes së autorit. Mund të pyetet se ç’do të bëhet atëherë? Duke llogaritur këtë perspektivë një grup botuesish nga vende të ndryshme të Europës kanë bërë përçapje pranë Parlamentin Europian për të nxjerrë një “rekomandim” që të detyrojë botuesit - sikurse ka vepruar në Francë një rekomandim i Parlamentit francez i vitit 1979 - që çdo ribotim të shoqërohet me një sinjaletikë të posaçme lidhur me rrezikshmërinë e librit, më shqip: njëfarë paralajmërimi si në paketat e cigareve ose në drogat alkoolike. Kjo kërkesë në thelb shpreh shqetësimin e ribotimit të Mein Kampf-it pa shpjegime, pa komente kontekstuale historike për krimet e nazizmit, holokaustin etj. etj. në një epokë kur botohet çdo gjë dhe kur në parimin e shkencave të komunikimit nuk ka më “hierarki mesazhesh”, që do të thotë se i jepet e njëjta rëndësi si një ngjarjeje madhore ashtu dhe një broçkulle të rrezikshme.
Që të shprehem pro ndalimit të botimeve të tilla e kam të vështirë. E kam pasë lexuar një herë Mein Kampf-in kur kam qenë gjimnazist: me formimin e atëhershëm nuk kam kuptuar pothuajse asgjë. E kam rilexuar më mbas në një botim tjetër në vitet ’90: nuk mund të them që më ka befasuar kushedi se çë. Por çështja është tjetërkund: një njeri që e ka lexuar vetë një libër çfarë të drejte ka të thotë që “të mos e lexojnë të tjerët?”. Ky është thelbi i problematikës së censurës. Kësaj duhet t’i ruhemi si djallit: kjo një rruga së cilës duhet t’i shmangemi. Fundi i një rruge të tillë mund të nxjerrë pikërisht te ceremonitë hitleriane të djegies së librave nëpër sheshe, të djegies së librave nga regjimi i Enverit, dhe kështu pa mbarim. Mandej nga djegia e librave te djegia e njerëzve mbetet vetëm një hap i vogël.
*Drejtor i Bibliotekës Kombëtare
--------------------------
Nga Flori Bruqi
Holokausti është inciativa më famëkeqe, për shfarosjen e njerëzve në historinë e botës.
Në oborrin e krematoriumit, qytetarët e Weimar u përballën me ushtarët e ShBA me kufomat e gjetura në kampin e përqëndrimit Buchenwald. Ishte fotografia e parë e kampit Buchenwald e publikuar, dhe e shfaqur në Londër më 18 prill 1945.
Hitleri në librin e tij Lufta ime shënon se Raca gjermane është racë e pasardhëse e racës ariane (popull që ka jetuar shumë vitë më parë-qytetërim i zhdukur tanimë) dhe racë e pastër, dhe si e tillë duhet ta sundojë botën... disa popuj duhet të zhduken nga faqja e dheut, hebrenjtë, romët dhe sllavët.
Hitleri gjatë Luftës së Dytë Botërore kishte krijuar shumë burgje dhe kampe përqendrimi. Kampet kishin kishin filluar të hapen që nga viti 1940. Ndër kampet më të njohura ishin ; Kampi i Aushvicit, i Dahaut, i Mat'hauzenit, i Belsenit, i Firensburgut. Në këto vende ishin vendosur njerëz nga të gjitha vendet e pushtuara nga blloku nazi-fashist.
Në këto kampe, u mbytën, u torturuan, dhe u bënë eksperimente të gjalla në fushën medicinale. Shumë njerëz për të mos parë skenat e tilla dhe për të mos përjetuar torturat e tilla bënë vetëvrasje.
Adolf Hitler lindi më 20 prill 1889 në Braunau mbi Inn në Austri në afërsi të kufirit me Gjermaninë ; vdiq më 30 prill 1945 në Berlin, ku ka bërë vetëvrasje.
Në Belsen, nga Holanda, ishte depërtuar edhe 15 vjeçarja (hebrenje) me familjen e saj 4 anëtarshe. Ajo kishte mbajtur ditar gjatë kohës që ishte e izoluar në bodrumin e një firme në Belsen. Ajo gjithashtu tregon torturat që ushtronin nazistët, dhe rrethanat e kohës. Është i njohur Ditari i Ana Frankut.
Mbytja e njerëzve në dhomat me gaz
Nazistët kishin tubuar shumë njerëz në kampet e tyre. Vrasjet me bomba, armë zjarri, pushkatimet, mbytjet me tortura... ishin bërë të zakonshme.
Tani terrori ndaj njerëzve në kampet e përqendrimit kishte ndërruar formën. Nazistët donin t'i mbysnin njerëzit pa lënë gjurmë. Prandaj, filluan asgjësimin e tyre nëpërmjet helmimit masiv në dhomat me gaz në shumicën e kampeve të përqendrimit.
Mbytja me gaz brenda një dite arrinte deri në 20.000 njerëz. Trupat e pajetë të njerëzve hidheshin në furra me temperatura të larta, për të zhdukur çdo gjurmë. Shumica e këtyre njerëzve ishin hebrenj.
Në kampin e Aushvicit u vranë mbi 2.000.000 hebrenj. Përveç hebrenjve, në kampet e përqendrimit u vranë dhe u zhdukën edhe pjesëtarë të popujve të tjerë. Këtu numërohen rreth 2.600.000 polakë, 750.000 rusë, 750.000 rumunë, 402.000 hungarezë, 180.000 çekë dhe sllovakë, 108.000 holandezë, 104.000 lituanezë. Nga këto shënime del se hebrenjtë kishin pësuar më së shumti.
Në disa vende të Evropës, popullsia vendase vetë i dorëzonte hebrenjtë në duar të nazistëve. Por pati popuj të atillë që i fshihnin dhe strehonin dhe i mbronin hebrenjtë. Shembulli më i njohur janë shqiptarët. Hebrebjtë në Shqipëri kaluan mirë dhe nuk përjetuan fatin tragjik të bashkëkombësve të tyre. Shqipëtarët i mbrojtën aq shumë hebrenjtë sa që i mbajtën edhe në familjet e tyre. Kjo ndodhi në shumë qytete të Shqipërisë si në Tiranë, Shkodër, Durrës, Vlorë, Krujë, Shkup, Prishtinë, etj.
Kampet e përqëndrimit për civilët (as concentration shkurtuar camp or KL) kanë qenë në Time of National Socialism 1933-1945 në Perandoria gjermanisht dhe organizatat naziste në territoret e pushtuara të nazist ndërtuar. Ka qenë përfundimisht disa mijëra e kampet e përqëndrimit dhe të shtatë, dhe kamp shfarosje. Ata shërbeu vrasjen e miliona njerëzve, shtypje të kundërshtarëve politikë, shfrytëzim nga punës, eksperimente mjekësore mbi qeniet njerëzore dhe internment e luftë. Sistemi kamp ishte një element kryesor i dominimit nazist shtëpi të gabuar.
Kampi i perqendrimit Mauthausen, Kampi i Punës dhe me kampin e tij në Gusen, kombinuar për të formuar Mauthausen-Gusen kampin e përqendrimit nazist, ishin vendosur pranë fshatrat e Mauthausen dhe Gusen në Austri e Epërme, rreth 20 km në lindje të qytetit në Linz.
Me verë të 1940 Mauthausen-Gusen ishte bërë një nga komplekset më të mëdha kampin e punës në gjermanisht-kontrolluar Evropë.[1][2] Përveç nga katër nën-kampeve kryesore në Mauthausen dhe Gusen pranë, më shumë se 50 nën - kampe, të vendosura në të gjithë Austri dhe Gjermani jugore, e përdorur si të burgosurit e punës rob. Disa kampe vartëse të kompleksit KZ Mauthausen përfshirë minierat, fabrikat e municioneve, minierat, fabrikat e armëve dhe me 262 luftëtari-bimëve asamble aeroplan.
Kampi Auschwitz-Birkenau ka qenë kampi nazist më i rëndësishëm i vdekjes. Më 27 janar të vitit 1945, ushtarët e armatës së kuqe hynë në kampin më të madh të vdekjes, Auschwitz-Birkenau. Sovjetikët zbuluan rreth 7 mijë persona ende të gjallë në kamp. Nga viti 1940 deri në 1945 të paktën 1,1 milion persona kanë vdekur në Auschwitz-Birkenau, 960.000 prej të cilëve burra, gra dhe fëmijë hebrej të shpërngulur nga vendet e Evropës së pushtuar nga nazistët. 75 mijë polakë, 21 mijë ciganë dhe 15 mijë sovjetikë u vranë gjithashtu në këtë kamp. Fillimisht qe një kamp përqendrimi për 10 mijë persona, Auschwitz u shndërrua në uzinë shfarosje masive dhe u shtri deri në tre kilometra, u pajis me dhoma gazi të lidhur me krematoriume. Gjatë operacionit për çlirimin e kampit humbën jetën 230 ushtarë sovjetikë.
Kampi i përqendrimit Buchenwald (gjermanisht : Konzentrationslager or 'KZ' Buchenwald) ka qene Nazi concentration camp i ndërtuar në Ettersberg (Etter Mountain) afër Weimar, në Gjermani, në korrik 1937, një nga kampert e para dhe më të mëdha të përqendrimit në Gjermani.
Kampi i përqendrimit të Dachau (gjermanisht: Konzentrationslager Dachau ose KZ Dachau) ishte kampi i pare i përqendrimi nazist.
The "Brausebad" ("Shower"), the infamous Dachau gas chamber
Kampi u hap në Gjermani, e vendosur mbi baza të një braktisur fabrikë municioni afër qytetit mesjetar të Dachau, rreth 16 km në veriperëndim të Munihut në shtetit të Bavarisë që ndodhet në Gjermani jugore. Hap mars 1933,[1] ajo ishte parë të rregullt kampin e përqendrimit të vendosura nga koalicioni Qeveria e Kombëtare e Partisë Socialiste (Partia naziste) dhe Partia Popullore gjerman Nacionaliste (të shpërndahet më 6 Korrik 1933).
Treblinka II ishte një kamp nazist gjerman shfarosjes në Polonia e pushtuar gjatë Luftës së Dytë Botërore. Midis korrik 1942 dhe tetorit 1943, rreth 850.000 njerëz u vranë atje, më shumë se 800.000 prej të cilëve kanë qenë jehudi, përfshirë disa mijë jevgj dhe 2.000 Rome populli. Kampi u mbyll pas një revoltë, gjatë të cilit një gjermanët disa u vranë dhe një numër i vogël i të burgosurve shpëtoi. Treblinka aty pranë ishte një kamp i punës së detyruar dhe komplekse administrative në mbështetje të kampit të vdekjes. Treblinka kam vepruar midis 1941 dhe 1944. Në këtë kohë gjysma e 20.000 të burgosurve vdiq nga ekzekutimi, lodhje, ose keqtrajtim. Treblinka burgosur kam punuar në ose gropë afër zhavorr apo zonë të ujitjes.
Klaus Barbie /Bad Godensberg 25.10.1913-Lion 25.9.1991/, ishte një ushtarak dhe kriminil nazist. I njohur me pseudonimin Kasapi ose Xhelati i Lionit, ishte komandant i gestapos në Lionin e pushtuar. Pasi i shpëtoi Gjyqit të Nurburingut falë operacionit ODESSA , u vendos në Bolivi , ka si spiun për shërbimin sekret amerikan gjithashtu pas 1995 dhe për shërbimin informativ bolivian/shiko me shume në Floripress/.
Crematorium in operation
Heinrich Himler, Shefi i Policisë së Mynihut, zyrtarisht kampin e përshkroi si "përqendrimi i parë kamp për të burgosurit politikë".
Prisoners' barracks in 1945
Dachau shërbeu si një model për prototip dhe nazist të tjera kampet e përqendrimit që pasoi. Pothuajse çdo komunitet në Gjermani kishte anëtarë hiqet në këto kampe, dhe si fillim si 1935 ka qenë jingles paralajmërim : "I dashur Zot, të mua memec, që unë nuk mund të vijnë Dachau".
Liberated female prisoners at Dachau wave to their liberators.
Organizimin e saj themelore, layout kamp si dhe planin për ndërtesa janë zhvilluar nga Kommandant Theodor Eicke dhe ishin aplikuar në të gjitha kampet e më vonë. Ai kishte një kamp të veçanta të sigurta pranë qendrës komanduese, i cili përbëhej nga lagjet e jetesës, administratën, dhe ushtria kampe. Eicke vetë u bë kryeinspektori për të gjithë kampet e përqëndrimit, përgjegjës për formim të tjerët sipas modelit të tij.
Polish prisoners in Dachau toast their liberation from the camp. Poles constituted the largest ethnic group in the camp during the war, followed by Russians, French, Yugoslavs, Jews, and Czech.
Në total, mbi 200.000 të burgosur nga më shumë se 30 vendet ishin të vendosur në Dachau nga të cilët dy të tretat janë burgosurit politikë dhe pothuajse një e treta kanë qenë jehudi. 25.613 të burgosurve besohet të kenë vdekur në kamp dhe pothuajse 10.000 tjetër në subcamps tij, kryesisht nga sëmundje, kequshqyerja dhe vetëvrasje.
Roll-call of prisoners (wearing Star of David badges), 20 July 1938
Së bashku me shumë më i madh Aushvicit, Dachau ka ardhur të simbolizoj kampet naziste të përqendrimit shumë njerëz. Konzentrationslager (KZ) Dachau mban një vend të rëndësishëm në kujtesën publike sepse ishte kampi i dytë të çliruar nga forcat britanike apo amerikane. Prandaj, ishte një nga vendet e para ku bota perëndimore u ekspozuar ndaj realitetit të brutalitetit nazist përmesllogaritë direkt gazetar dhe përmes newsreels.
Adolf Hitleri, biri i Alois Hitler e Klara Pölzl, lindi ne orën 18:30 të 20 Prillit 1889 ne fshatin e vogël austriak Braunau Am Inn, fare pranë kufirit gjerman. Linja familjare e të atit, dhe më vonë e vetë Adolf Hitlerit ka qenë pak a shumë e degjeneruar. Klara Pölzl ishte mbesa e xhaxhait të Aloisit ndërsa Adolf Hitleri 39 vjeçar u martua me vajzën e gjysmë-motrës së tij nga martesa e parë e të atit.
Kjo dinasti, që mëse një herë kalon tangjent me incestin, së bashku me faktin që dy nga partneret e Hitlerit tentuan të vrisnin veten (njëra me sukses të plotë), mund të ketë qenë burimi i mendimeve të pavërteta se kryenazisti ishte homoseksual.
Në maj të 1895, në moshën gjashtë vjeçare, Adolf Hitleri hyri në klasë të parë në shkollën publike të fshatit Fischlam, pranë Linz-it, në Austri. Familja Hitler përbëhej nga shtatë pjesëtarë : Alois (i ati), Klara (e ëma), Aloisi i Ri the Angela, përkatësisht vëllai dhe motra e Adolfit nga martesa e parë e të atit (të dy më të mëdhenj se Adolfi) si dhe vëllai i vogël Edmund e motra e vogël Paula.
Alois Hitler, tashmë 58 vjeç në pension, ishte i ashpër me fëmijët. Adolfi i Ri u largua nga shtëpia në moshën 14 vjeçare pasi i erdhi në majë të hundës nga trajtimi i të atit, duke ia lënë stafetën Adolfit të vogël. Në këtë kohë familja Hitler u shpërngul në Lambach, qytezë kjo midis Lenzit e Salsburgut. Adolfi shkonte në shkollën katolike të manastirit afër shtëpisë, dhe ishte i kënaqur që ishin larguar nga ferma. Në 1898 familja u shpërngul përsëri në fshatin Leonding, pranë Linzit. Pak kohë më pas vëllai i vogël i Adolfit, Edmund, vdiq, ngjarje kjo që më shumë se këdo tjetër tronditi Adolf Hitlerin.
Eva Braun dhe Adolf Hitler në verandën e Berghof.
Në vitin 1900 Aloisi e dërgoi të birin në një shkollë të mesme teknike në Linz, me qëllim që t'i jepte profesionin e vet si punonjës social, kundra dëshirës së vetë Adolfit i cili donte te ndiqte studimet në një institut konservator, për t'iu përgjigjur pretendimeve personale të ngritura nga njëfarë talenti për pikturë e arkitekturë që zotëronte.
Ky konflikt do të mbyllej vetëm me vdekjen e Alois Hitler më 3 janar të 1903 nga një hemorragji akute mushkërish.
Ndonëse vdekja e të atit e tronditi thellë, ajo i solli Adolfit edhe lirinë e plotë si kryefamiljar. Ai filloi ta linte pas dore shkollën e për rrjedhojë ngeli në matematikë e frëngjisht. Mësuesit e përshkruajtin si një fëmijë i keq që nuk mund të shtrohej. E vetmja lëndë që e tërhiqte Adolfin ishte historia. Teksa shfletonte përmes luftërave te Gjermanisë, ai shikonte kudo triumf e lavdi, ndjenja këto që rridhnin nga nacionalizmi i verbër që kishte mbirë tashmë në mendjen e tij.
Jeta Politike
Në vitet e rinisë u përpoq por pa sukses, të bëhej fotograf. Gjatë asaj periudhe u transformua në një nacionalist të zjarrtë gjerman. Në luftën e Parë Botërore shërbeu në ushtrinë gjermane, ku u plagos dhe u dekorua me medalje trimërie. Humbja e Gjermanisë e mërziti shumë, aq sa edhe e tërboi. Në vitin 1919, në moshën 30 vjeçare u përfshi në partinë e vogël të djathtë të Munihut që shpejt pas kësaj u quajt Partia Nacionalsocialiste e Punëtorëve Gjermanë (PARTIA NAZISTE). Pas dy vjetësh u bë udhëheqësi i saj i paprekshëm (fyhrer).
Nën udhëheqjen e Hitlerit, kjo parti u forcua shpejt dhe në nëntorin e vitit 1923 u përpoq të përmbyste pushtetin. Kjo ngjarje njihet në histori si puci i Mynihut. Pas dështimit të këtij puci, Hitleri u nxor para gjyqit dhe u dënua me burg por pas një viti u lirua. Në vitin 1928 Partia Naziste ishte ende e vogël. Me shpërthimin e krizës ekonomike në Amerike, pakënaqësitë e përgjithshme të partive tradicionale politike u shtuan shume. Nga kjo gjë nazistet u forcuan. Në janarin e 1933 Hitleri u zgjodh kancelari i Gjermanisë. Duke shfrytëzuar aparatin shtetëror për të mposhtur çdo kundërshtar Hitleri vendosi shumë shpejt diktaturën e cila solli erozionin e të drejtave të njeriut duke ngritur në poste kriminelet më të poshtër të kohës.
Hitleri e drejtoi Gjermaninë drejt pushtimeve të vendeve të tjera gjë që solli Luftën e Dytë Botërore. Pushtimet e para territoriale praktikisht u realizuan pa lufte. Hitleri udhëhoqi rrugën drejt pushtimit të vendeve si Polonia, Anglia, Franca dhe lufta e gjatë me Rusinë. Fundi i tmerrshëm i luftës 6 vjeçare erdhi në pranverën e vitit 1945 në 30 prill, Hitleri vetëvritet bashkë me gruan e tij (vetëm për 24 ore) Eva Braun dhe kështu shënohet kapitullimi i Gjermanisë.
Gjatë pushtetit te tij, Hitleri përdori politiken e gjenocidit politika më e ashpër në histori. Ai ishte një racist fanatik që udhëhoqi luftën e tmerrshme kundër 10 milion hebrenjve. Nazistët ndërtuan kampe të tmerrshme të përqendrimit për eliminimin e burrave, grave, fëmijëve te pafajshëm hebre. Për një kohë të shkurtër disa vjeçare, në ato hangarë janë vrarë 6 milion hebrenj.
Jeta E Çuditshme
Hitleri do të mbetet i njohur edhe për jetën e tij jashtëzakonisht interesante. Është e çuditshme se si një i huaj (Austriak) pa kulture politike pa mjete dhe lidhje arriti në më pak se 14 vjet të ngjitet në krye te pushtetit te një fuqie te madhe botërore. Po te gjykojmë sipas aftësisë për te tërhequr nga vetja një mase të gjerë nevojash, mund te thuhet se Hitleri ka qene oratori më i talentuar në gjithë historinë njerëzore. Por sigurisht metodat skëterre për të mbrojtur pushtetin nuk harrohen lehtë.
Eva Anna Paula Braun lindi më 6 shkurt të 1912 në Munih të Gjermanisë, vdiq më 30 prill, 1945, ka qenë dashnorja e fundit e Adolf Hitlerit dhe gruaja e tij vetëm për një natë.
Braun ka qenë e bija e një mësuese. Ajo ka ndjekur liceun dhe me pas, për një vit, një shkollë biznesi, ku ajo mbaroi me nota mesatare dhe u dallua për talentin e saj ne atletike. Ajo punoi për disa muaj si recepsioniste në spital, dhe më pas, në moshën 17 vjeçare zuri një vend pune si asistente për Heinrich Hoffmann (fotografi zyrtar I partisë Naziste). Ajo takoi më 1929 Hitler dhe thuhet qe ajo futi një letër dashurie në xhepin e tij.
Në oborrin e krematoriumit, qytetarët e Weimar u përballën me ushtarët e ShBA me kufomat e gjetura në kampin e përqëndrimit Buchenwald. Ishte fotografia e parë e kampit Buchenwald e publikuar, dhe e shfaqur në Londër më 18 prill 1945.
Ai ju prezantua asaj si “ Z. Ujk” (një pseudonim i përdorur në rini, gjate viteve 20, për qëllime sigurie). Ajo ja përshkruante Hitlerin, miqve të saj si një "gentleman në njëfarë moshe, i cili kishte mustaqe qesharake dhe mbante një kapele të madhe prej lëkure." Te dy familjet e të rinjve ishin kundër kësaj lidhjeje dhe dihet shumë pak për dy vitet e para te lidhjes se tyre. I ati i Evës kishte kundërshtime si politike ashtu dhe morale ndaj lidhjes, kurse motra e Hitlerit, Angela Raubal, e konsideroj vajzën e re si shtresë e ulet.
Marrëdhënia dhe gjendja konfuze
Hitleri e ktheu më shume vëmendjen e tij ndaj Braun pas vetëvrasjes të së bijës së Angelas, Geli Raubal më 1931 (disa historianë thonë që Raubal vrau veten për shkak te xhelozisë që kishte ndaj lidhjes se Hitlerit me Evën, kurse një pjesë tjetër mendojnë qe vajzën e re e vrau vetë Hitleri, ose punësoi dikë për ta ekzekutuar). Hitleri po takonte edhe gra te tjera si aktorja Renate Müller (vdekja e te cilës u përcaktua si vetëvrasje). Braun tentoi te vetëvritej njëherë në 1932 duke qëlluar me pistolete qafen e saj. Ajo tentoi për here te dyte te vetëvritej më 1935 duke marre mbidozë ilaçesh gjumi. Pas rikuperimit te Braunit, Hitleri u bë më i dhënë pas saj, duke i blerë një vilë në Wasserburgerstrasse, një lagje në Munih, dhe gjithashtu një Mercedes.
Në 1936 ajo u kthye tek i dashuri në Berghof pranë Berchtesgaden. Dihet qe ajo ka ndikuar politikisht tek Hitleri. Disa historianë mendojnë që ajo njihte disa detaje qe shqetësonin punonjësit më të ngushte të Reichit të Trete. Edhe pse ajo njihte kaq shumë detaje, ajo kryente një jetë te thjeshtë dhe nuk dukej e interesuar për politikën. Ata nuk u shfaqen kurrë si një çift në publik. Populli gjerman nuk ishte aspak në dijeni te kësaj lidhjeje deri pas luftës.
Kampi i Dachaut u krijua për të mbajtur kundërshtarët politikë. Në kohën e Krishtlindjeve 1933 rreth 600 të burgosur u liruan si pjesë e një veprimi falës. Tabloja e mësipërme përshkruan një fjalim nga komandanti i kampit Theodor Eicke drejtuar të burgosurve që po liroheshin.
Albert Speer e përshkroi lidhjen e tyre në librin e tij 'Inside the Third Reich':
Eva Braunit i lejohej që të ishte prezente gjate vizitave të pjesëtarëve te tjerë te partisë. Ajo u ndëshkua po ashtu si edhe bashkëpunëtorë të tjerë të larte të Reich, dhe ndërkohë u shfaq aq shpejtë sa edhe kabineti i ministrave në tavolinën e tij ...Ndonjëherë i bëja shoqëri gjatë dënimit te saj, një dhome ngjitur me dhomën e Hitlerit. Ajo ishte aq e frikësuar, sa nuk guxoi te largohej nga shtëpia as për një shëtitje. Duke më prekur vuajtja e saj, nisa te ndieja diçka tjetër më tepër për këtë grua te paaftë, që ishte aq e lidhur me Hitlerin.
Stili i jetës
Edhe gjate Luftës se Dytë Botërore Braun bënte një jetë tërë luks, duke e kaluar kohen e saj me stërvitje, lexim novelash romantike, duke pare filma si dhe televizionin Gjerman. Pasioni i saj për banjo dielli nudo, ku është kapur edhe ne fotografi, e ka tërbuar Hitlerin. Ajo kishte një interes te veçante për fotografinë dhe miqtë e tyre me te afërt e quanin atë Vajza Rolleiflex (si firma e njohur e aparateve fotografike). Ajo krijoi dhomën e saj private, për larje filmash fotografike ku shume filmime dhe foto të Hitlerit janë montuar në ketë dhomë.
Inspektimi nga ana e partisë naziste dhe Himleri në kampin e Dachaut më 8 maj 1936.
Otto Gunsche dhe Heinz Linge, sipas historisë së modifikuar dhe te censuruar të pasluftës thonin që, Braun ishte në qendër të jetës se Hitlerit për 12 vitet e tij ne fuqi. U tha që në 1936. ai shoqërohej gjithmonë prej saj. Sapo dëgjoi zërin e të dashurës së tij ai u bë alegro. Ai do të bënte shaka mbi kapelën e saj, ai do ta shoqëronte atë ngado dhe më pas në shtëpi do ti priste një shampanje në akull, çokollata dhe fruta.
Këto shkrime do të thonin gjithashtu që kur Hitleri ishte i zënë me punë, "Eva do t’ia fillonte të qarit." Linge tha që para luftës, Hitler urdhëroi një rritje të numrit të rojeve në shtëpinë e Braunit ne Munih, pasi ajo raportoi në Gestapo që një grua i kishte thënë në fytyrë që ajo ishte Bushtra-Führer..
Hitler dihej që kundërshtonte katerciperisht gratë të cilat përdornin kozmetika ose produkte të tjera të krijuara prej kafshëve. Linge (who was his valet) thoshte që Hitleri një ditë filloi të qeshë për gjurmën që kishte lëne buzëkuqi i Eves mbi picetë dhe filloi të thoshte : "Së shpejti do ta zëvendësojmë me buzëkuq të bërë nga trupat e vdekur të ushtareve."
Me 1944 Braun ftoi kushëririn e saj Gertraud Weisker për ta vizituar atë në Berghof pranë Berchtesgaden. Disa periudha më vonë, Weisker tha që gratë në Reichin e Trete nuk duhet të përdornin make-up, s’duhet të pinin alkool dhe duhan, dhe Eva i zbatonte këto rregulla me përpikëri. "Ajo ishte femra më e trishtuar që kam parë ndonjëherë," tha Weisker, i cili e informoi Braun mbi varfërinë që po kalonte Gjermania gjatë luftës. Weisker gjithashtu tha që asnjeri nuk dinte asgjë mbi kampet e përqendrimit, por që dallohej që çifutët ne Gjermani po përndiqeshin egërsisht.
Gjithashtu me 1944, e motra e Eva Braunit, e cila ishte martuar me një pjesëtar te grupit të Hitler, Hermann Fegelein, i cili shërbente si ndërmjetës i Heinrich Himmler. Hitler e përdori martesën si një justifikim për të lejuar Even të shfaqet në ceremonitë zyrtare. Kur Fegelein u kap ditët e fundit të luftës duke u arratisur për ne Suedi me një grua tjetër, Hitler personalisht urdhëroi që ai të ekzekutohej dhe për Baunin u tha që ajo e kishte ndihmuar atë.
Martesa dhe vetëvrasja
Në fillim të prillit 1945 ajo shkoi nga Munihu në Berlin, që të qëndronte pranë Hitlerit në Führerbunker. Ajo refuzoi të largohej kur Ushtria e Kuqe rrethoi bunkerin, duke këmbëngulur që ajo ishte një prej personave më besnik që atij i kanë mbetur nga lufta. Hitler u martua me të më 29 prill, 1945 gjate një ceremonie zyrtare të shkurtër (nusja veshi një fustan mëndafshi ngjyre blu), dhe me dëshmitarë Joseph Goebbels dhe Martin Bormann, ku ajo mori edhe titullin Zonja Hitler në vend te Zonjusha Braun. Pati thashetheme nga stafi i Bunkerit Führer, që Eva po donte me gjithë shpirt një fëmije prej Hitlerit, por që asnjëherë nuk pati mbështetje për ketë dëshire. Ata u vetëvranë të dy më 30 prill. Eva, e cila ishte 33 vjeç, vdiq e para duke pire një tablete cianuri. Trupat e tyre u dogjën me naftë në oborrin e Zyrave të Reichut. Mbetjet e tyre u gjetën nga rusët në Magdeburg, të Gjermanisë Lindore, bashkë me trupat e Joseph dhe Magda Goebbels dhe 6 fëmijët e tyre.
"Ishte një fund i përshtatshëm," tha me pas Gertraud Weisker. "Ajo s’kishte asgjë. Ai e shkëputi atë nga puna dhe e dënoi atë me vetmi ne malet ku e kishte çuar. Ishte një fund i paevitueshëm dhe ishte logjike një fund i tille."
Pjesa tjetër e familjes se Eva Braunit i mbijetoi luftës, ku përfshinte edhe të atin, të cilit ajo i kishte dërguar disa valixhe me rrobat e saj më prill te 1945. E ëma, Franziska vdiq 96 vjeç më janar të 1976 në një shtëpi fshati në Ruhpolding, Bavari./Flori Bruqi/
----------------------------------------------
Nëse do të shikosh realisht sesi shkojnë hallkat e shtetit tonë mund ta kuptosh këto ditë kur po bëhet debati për botimin e ‘Mein Kampf’ të Hitlerit. Botuesi, që pretendohet se ka probleme me dokumentacionin e botimit, ka marrë ISBN, ndërsa strukturat e librit në Ministrinë e Kulturës tregojnë se ka vakum ligjor në këto raste. Zyra e të Drejtës së Autorit, në të njëjtin institucion, pohon se e ka marrë vesh nga media lajmin dhe ka parë se botuesi ka shumë parregullsi. Vetëm se për botuesin e Hitlerit në shqip, Beqir Halluli, gjërat janë të thjeshta: Jemi në vitin 2012, ku gjithkush mund të lexoj gjithçka në internet.
Për një gjë, Landi i Bavarisë duket se ia ka dalë të luftojë jehonën e bëmave të nazizmit. Duke e mbajtur për vete të drejtën e botimit të biografisë së Hitlerit, ka gjykuar se vetëm kështu do kishte mundësi të ndalonte botimin e ‘Mein Kampfit’, katekizmit të helmit nacionalist gjerman. Por, pikërisht kjo, duket se ka bërë që duke ardhur koha e mbarimit të së Drejtës së Autorit, nga e gjithë bota, të vërshojnë përpjekje për ta sjellë në gjuhët origjinale. I shkruar keq dhe po aq mbrapsht paraqitur në ide, libri i Hitlerit ka përftuar nga kërshëria e njerëzve të shumtë për tu përhapur. Dhe, ata, që e kanë kapur këtë prirje, ku brenda hyn fitimi neto prej shitjes së gjësë aq shumë të ndaluar dhe përhapjes së helmit, e kanë shfrytëzuar mënçurisht me një tiradë fjalësh patetike.
Jo më kot, në Shqipëri, ndërsa u botua ditët e fundit libri, u morr vesh se shumë të tjerë ishin gati në proces për ta botuar.“Jam shumë i lodhur dhe do jesh i fundit që përgjigjem”. Me këto fjalë, botuesi i ‘Belina H’, z. Beqir Haluli mbyll atë kalvar të vështirë pyetje-përgjigjesh, që e ka strapacuar në ditët e fundit, pas botimit të ‘Mein Kampf’. Pse dhe si e botove?-është përgjigja më naive që mund t’i bëhet një personazhi të tillë.“Me qëllim që lexuesi shqiptar të njohë më mirë se cila ishte teoria famëkeqe, autori i së cilës shkatërroi jo vetëm botën por dhe vetë Gjermaninë”.
E thënë kaq me patos dhe duke pasur parasysh përkrahësit e shumtë të botimit të tij në shqip, kjo duket sikur të thuash: se në luksin e botimeve, ku ne sapo kemi përfunduar aradhen e klasikëve apo veprat kushtuar albanologjisë, na duhej dhe ky. E më shumë akoma: nëse kjo do ishte realisht e vërtetë, libri atëherë mund të kishte një aparat të tillë shpjegues, ku të merrej vesh ideja dhe maliniteti i librit. Kuptohet, se kjo nuk është bërë, sepse kostoja e botimit do dilte dyfish. E megjithatë, ka ende një ‘justifikim’ të përbotshëm në botimin e tij, atje ku arrihet. Disa iniciativa, që kanë arritur të marrin një lloj inkurajimi deri nga Këshilli Qendror i Hebrenjve në Gjermani për botimin e tij, ku veçohet një botim i fundit nga anglishtja që kërkoi të botohej por i plotësuar me shënime, sepse libri, sipas studiuesve, ende ka fuqi që të ndjellë të keqen në mendjen e disa njerëzve. Kjo mënyrë do të nxirrte realisht ashtu si është në të vërtetë. Kjo kuptohet se nuk u bë tek ne. “Mendoj se botimi në shqipe i Mein Kampf-it do të shërbente për të kundërtën: që kjo e ashtuquajtur “vepër programatike” të demistifikohej edhe në Shqipëri. Një demistifikim i tillë bënë mirë, sepse ka shumë e shumë lexues të cilëve, ndonëse nuk e kanë lexuar kurrë, u shkakton njëfarë magjepsjeje edhe vetëm titulli: Mein Kampf”, thotë Z. Plasari. Një gjë e cila shkon si duhet edhe me linjën e botuesit, që shton për “Javën”se: “Nuk besoj se jemi në kohën kur nuk na lejonin të lexonim Dostojevskin, Frojdin apo shumë e shumë të tjerë. Jemi në vitin 2012 ku gjithkush mund të lexoj gjithçka në internet. Dua t’ju them se ligjet shqiptare sot pothuaj janë përafruar aq shumë me ligjet e vendeve ku është botuar ky libër saqë unë nuk besoj se ka vend për censurë. Libri nuk është botuar fshehurazi por me ISBN të marrë nga biblioteka kombëtare”.
Kaosi
Në të gjithë këtë hulli, duket se fusha e autoritetit të letrave është gjendur krejt e papërgatitur. Edhe pse duhet thënë se legjislacioni shqiptar ka në fuqi një terren ligjor të parapërgatitur për raste te tilla dhe një rast i tillë sanksionohet qartazi në nenin nr. 265 të Kodit Penal të R. SH. Madje, ajo që duhet të theksohet është fakti që edhe Ligji Nr. 9616, dt 27. 09. 2006, “Për librin në R.Sh” për raste të tilla i referohet pikërisht Kodit Penal. Nikolina Gjordeni drejtuese e zyrës së mbrojtjes së autorit nën varësi të Ministrisë së Kulturës, që lajmin e botimit e mori nga media, pohoi këto ditë se “në rast se vërtetohet dhe konstatohet mungesa e lejes së mbajtësit të drejtës për përkthim e botim, ai sanksionohet me 1 milionë lek të vjetra gjobë, e nëse kjo refuzohet me 2 milionë”. Por, shtoi se ky subjekt nuk ish i regjistruar si subjekt botues për aktivitetin e tij dhe nuk ka depozituar për regjistrim sipas dispozitave të ligjit nr. 9380, dt. 28.04.2005, dokumentacionin për përkthimin, botimin shpërndarjen e këtij libri në gjuhën shqipe me Mbajtësin e Ligjshëm të të Drejtës së Autorit të kësaj vepre.
Që kuptohet se duhet të jetë Landi i Bavarisë që ka të drejtat të merret me këtë punë dhe të kërkojë shkatërrimin e partisë së botimit. Edhe njëherë, ashtu si mund të merrej me mënd, kaosi përfshiu të gjithë hallkat e shtetit shqiptar dhe vetë komunitetin e botuesve. Të gjithë janë duke pritur reagimin institucional, në mënyrë që në raste të ngjashme të dinë sesi do të veprojnë. Paradoksalisht, kujtojmë se nga burime që s’duan të identifikohen thuhet se ka pasur dhe shtëpi të tjera botuese, që kishin filluar përgatitjen për botimin e tij. Kurse “sa i përket detyrës së Drejtorisë së Librit dhe Bibliotekave në Ministrinë e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, dua të sqaroj se vepra në fjalë del jashtë misionit dhe përmbajtjes së kësaj drejtorie, pasi së pari kemi të bëjmë me një traktat politik që ka për bazë diskriminimin racial, etnik dhe atë të kombësive dhe libri në fjalë nuk është trajtuar në asnjë rast si një vepër që bën pjesë në fondin e veprave letrare, studimore apo publicistike”, kanë thënë drejtues të tij, duke treguar sesa të brishtë jemi në të tilla gjëra, ku kërkohet pjekuri dhe institucion. Dhe, ku kuptohet se Hitleri i vdekur, na nxori sesa të hallakatur jemi në gjërat tona.
Midis tryezës së leximit dhe koshit të plehrave
Nga Aurel Plasari*
Nëse mbani mend, në një ekspozitë të para dy vjetësh në Bibliotekën Kombëtare të titulluar Chic & War, në një vitrinë të posaçme, ishte ekspozuar edhe një ekzemplar luksoz i Mein Kampf-it të kohës naziste. I tillë, si pjesë e koleksioneve vlerave të rralla të Bibliotekës Kombëtare që është institucion informues, shërbehet ai edhe për lexuesit. Pra, për ç’i takon Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, falë fitores së madhe të lirisë së informacionit në të nuk ekziston më asnjë libër dhe asnjë autor “i ndaluar”, përfshi qoftë Hitlerin, qoftë Enverin, si Mussolinin, ashtu edhe Stalinin, kështu radhazi. Ndryshon puna për bibliotekat formuese, sikurse janë ato shkollore, universitare etj., të cilat në informacionin që ofrojnë mbështeten edhe në parime të tjera, që kanë të bëjnë pikërisht me formimin e përdoruesve të tyre specifikë.
Për mua, që kam qenë përdorues i Bibliotekës Kombëtare qysh në moshën 14-vjeçare, kjo liri është përnjëmend fitore e madhe, ngase jam nga ata që e di se ky çon ndalimi i njëmbasnjëshëm i autorëve në një bibliotekë: dikur ai vente e binte deri edhe mbi Nastradinin, që përfillej “autor reaksionar”, ndonëse PPSh nuk kishte arritur ta demaskonte publikisht edhe atë, me sa dinim ne.
Tekst i diktuar nga Adolf Hitleri gjatë kohës kur ishte i burgosur në Landsberg të Gjermanisë (1924-1925) për shkak të “puçit të Birrarisë” dhe i daktilografuar nga Rudolf Hessi, përveçse njëfarë autobiografie e vetë autorit, Mein Kampf-i cilësohet edhe si program i ideologjisë politike të nazizmit, sidomos pjesa e tij e dytë Die nationalsozialistische Bewegung (“Lëvizja nacional-socialiste”). Si i tillë ai shqetësoi shumë mendje të kthjellëta qysh në kohën kur u botua. Qysh më 1929, për shembull, papa Piu XII deklaronte mbas leximit të tij: “Ose unë jam krejt i lajthitur ose e gjitha kjo nuk do të këtë përfundim të mirë. Kjo qenie është kryekëput e poseduar me vetveten: gjithë sa thotë e sa shkruan mban vulën e egoizmit të tij: një njeri i gatshëm për të shkapërcyer mbi kufoma dhe për të shkelur me këmbë gjithë sa i del para rrugës së vet. Nuk e kuptoj dot se si kaq njerëz në Gjermani, edhe ndër më të mirët, nuk e vënë re këtë ose së paku nuk nxjerrin asnjë mësim nga sa ai thotë e shkruan ai në këtë libër që, vetëm po ta lexosh, t’i ngre përpjetë flokët e kresë dhe që titullohet Mein Kampf”.
Sot Mein Kampf-in e përhapin librari të njohura të së djathtës ekstreme, përfshi edhe sidomos një numër sajtesh elektronike neo-naziste duke e ofruar të teleshkarkueshëm në gjuhë të ndryshme si libër dore të ultra-nacionalizmit. Por ai është fort i përhapur i përhapur në vendet arabo-islamike, ku përveç ultra-nacionalizmit shënjon edhe antisemitizmin.
Pavarësisht nga qëllimet e një botimi të tillë në shqip, edhe në pastë për qëllim atë që quhet “revizionizëm historik”, - prirje e shfaqur tanimë edhe në Shqipëri, si në disa vende të tjera të Europës lindore, sa prej politikanësh të papërgjegjshëm, aq edhe prej publicistësh e historianësh që e interpretojnë të kaluarën duke u rrekur të rehabilitojnë do personazhe të komprometuar në krime, masakra dhe gjenocid gjatë Luftës së Dytë Botërore, si Miklós Horthy në Hungari, Jon Antonescu në Rumani, Ante Pavelić në Kroaci etj., - pra edhe në rastin e një qëllimi të tillë, mendoj se botimi në shqipe i Mein Kampf-it do të shërbente për të kundërtën: që kjo e ashtuquajtur “vepër programatike” të demistifikohej edhe në Shqipëri. Një demistifikim i tillë bënë mirë, sepse ka shumë e shumë lexues të cilëve, ndonëse nuk e kanë lexuar kurrë, u shkakton njëfarë magjepsjeje edhe vetëm titulli: ‘Mein Kampf’.
Demistifikimi i teksteve të tilla në Shqipëri është i nevojshëm, mes shumë arsyesh, edhe për një arsye që lidhet drejtpërdrejt me vetë shqiptarët; kam pasur rast ta theksoj këtë në një ese timen të para disa viteve, Europa nga rrënjët (1999), dhe po e përsëris këtu. Lexuesi shqiptar, që e njeh Adolf Hitlerin në përgjithësi për “bëmat” në praktikë dhe shumë më pak në “teoritë” e tij, do të befasohej keq po të lexonte një tekst të titulluar Kuvendimet në tryezë të Hitler-it. Në to ai flet për banorët e Europës lindore si për “indigjenë”. Simpatizuesit shqiptarë të Hitlerit dhe të nazizmit e kanë fshehur skuthërisht këtë filon të mendimit të tij. Por pikërisht ky është termi që ai përdor: “indigjenë”. Madje, për të mos pasur kurrfarë dyshim mbi kuptimin e këtij termi, ai i krahason këta “indigjenë” të Europës lindore me indiosët dhe lëkurëkuqtë. Ashtu si indiosët dhe lëkurëkuqtë, ata - më saktë ne - duhet t’i nënshtrohen - d.m.th. duhet t’i nënshtrohemi - një race më të fortë në suazën e një lufte. Duke qenë luftë mes racash të ndryshme, kjo luftë nuk pranon as armëpushim, as mbajtje robër.
“Ne jemi një racë zotërinjsh [Herrenrasse] që duket gjithnjë të kujtohet se edhe më i prunjëti qytetar gjerman ka socialisht dhe biologjikisht një vlerë njëmijë herë më të madhe se popullsia e këtyre vendeve”: kështu shprehej Adolf Hitleri në ato Kuvendime. Edhe për ç’i takon luftës së tij në Europën lindore, Hitleri thoshte se “indigjenët” e huaj për Perëndimin janë të paracaktuar “të shkelen”. Ky është quajtur “pathosi i Perëndimit”, madje edhe “pathosi europian”, vijimisht i pranishëm në nazizëm. Ka autorë që mendojnë se fati i hebrenjve është shënjuar pikërisht prej “përjashtimit” që nazizmi u bëri atyre nga Europa. Po të lexosh sot Rosenbergun, tek ai e gjen të shtjelluar qartë se hebrenjtë janë një popullsi “joeuropiane”, madje saktësisht “aziatike”. Për të mbështetur tezën e tij Rosenbergu sillte argumente gjeografike, historike etj., por thelbi i kësaj teze, siç kuptohet, nuk është as gjeografik dhe as historik: është ndalimi ideologjik, nxjerrja e një entiteti - potencialisht e cilitdo entitet - nga bashkësia evropiane, një luftë çnjerëzore klasash e maskuar si “luftë racash”.
Edhe për këtë arsye nuk mund veçse t’i japësh të drejtë Albert Herszkowicz-it në thënien e tij: të ribotosh Mein Kampf-in është një “e keqe e nevojshme”.
Sot më duket me interes fakti që pikërisht në janar-shkurt të këtij vitit në Gjermani u ngjall një debat i nxehtë lidhur me propozimin e një botuesi britanik të quajtur Peter McGee për të botuar për tregun gjerman një “broshurë” 12-15 faqesh me “fragmente” nga Mein Kampf-i, tekst që ka qenë i ndaluar në Gjermani prej vitit 1945 si “libër që promovon ideologjinë naziste dhe urrejtjen raciale”. Botuesi Peter McGee e konceptoi broshurën të shoqëruar me komentet e disa historianëve në zë dhe titulli i ideuar prej tij është kërshëror: “Libri i palexueshëm”. Kundërshtimi ndaj nismës së botuesit britanik erdhi nga nuk pritej: nga Landi jugor i Bavarisë, i cili nëpërmjet Ministrisë së tij të Financave mban “të drejtat e autorit” për botimet politike të Adolf Hitlerit, duke përfshirë edhe ato për Mein Kampf-in. Gjykata e Mynihut, që e trajtoi çështjen, vendosi e 3.000 ekzemplarëve të botimit në fjalë që ishin hedhur në tregun gjerman. Ndërkaq për ç’i përket botuesit u shpreh që, ndonëse botimi i materialeve të propagandës nacional-socialiste është rreptësishtë i ndaluar, botuesi McGee nuk kishte shkelur ligjin sepse qëllimi i tij me botimin me fragmente të zgjedhura e të shoqëruara me komente historianësh nuk ishte propagandimi i “urrejtjes racore”, por thjesht “edukativ”. “Ka ardhur koha që publiku i gjerë të ketë mundësinë ta njohë tekstin origjinal, - shkroi për këtë rast e përjavshmja Der Spiegel. - Është subjekt i ndjeshëm në Gjermani, por gjëja më e pabesueshme është se e shumta e gjermanëve nuk kanë mundësi ta lexojnë Mein Kampf-in, sepse ky libër është rrethuar më njëfarë “magjie të zezë”.”. “Duam që ky libër të jetë për duarsh të lexuesve, - u shpreh në debat një botues gjerman, - që lexuesit të shohin se ç’është ai në të vërtetë dhe mandej ta refuzojnë. Me t’u botuar, mund të dërgohet në koshin e plehrave të literaturës...”. Për çudinë e të shumëve, Këshilli Qendror i Hebrenjve të Gjermanisë e lavdëroi nismën e botimit të shumë pjesëve të Mein Kampf-it duke shprehur shpresën që kësisoji libri do të “demnistifikohej”.
Simbas legjislacionit ndërkombëtar të së drejtës së autorit, Mein Kampf-i del në “domen publik” vetëm më 2016, pra 70 vjet mbas vdekjes së autorit. Mund të pyetet se ç’do të bëhet atëherë? Duke llogaritur këtë perspektivë një grup botuesish nga vende të ndryshme të Europës kanë bërë përçapje pranë Parlamentin Europian për të nxjerrë një “rekomandim” që të detyrojë botuesit - sikurse ka vepruar në Francë një rekomandim i Parlamentit francez i vitit 1979 - që çdo ribotim të shoqërohet me një sinjaletikë të posaçme lidhur me rrezikshmërinë e librit, më shqip: njëfarë paralajmërimi si në paketat e cigareve ose në drogat alkoolike. Kjo kërkesë në thelb shpreh shqetësimin e ribotimit të Mein Kampf-it pa shpjegime, pa komente kontekstuale historike për krimet e nazizmit, holokaustin etj. etj. në një epokë kur botohet çdo gjë dhe kur në parimin e shkencave të komunikimit nuk ka më “hierarki mesazhesh”, që do të thotë se i jepet e njëjta rëndësi si një ngjarjeje madhore ashtu dhe një broçkulle të rrezikshme.
Që të shprehem pro ndalimit të botimeve të tilla e kam të vështirë. E kam pasë lexuar një herë Mein Kampf-in kur kam qenë gjimnazist: me formimin e atëhershëm nuk kam kuptuar pothuajse asgjë. E kam rilexuar më mbas në një botim tjetër në vitet ’90: nuk mund të them që më ka befasuar kushedi se çë. Por çështja është tjetërkund: një njeri që e ka lexuar vetë një libër çfarë të drejte ka të thotë që “të mos e lexojnë të tjerët?”. Ky është thelbi i problematikës së censurës. Kësaj duhet t’i ruhemi si djallit: kjo një rruga së cilës duhet t’i shmangemi. Fundi i një rruge të tillë mund të nxjerrë pikërisht te ceremonitë hitleriane të djegies së librave nëpër sheshe, të djegies së librave nga regjimi i Enverit, dhe kështu pa mbarim. Mandej nga djegia e librave te djegia e njerëzve mbetet vetëm një hap i vogël.
*Drejtor i Bibliotekës Kombëtare
--------------------------
Nga Flori Bruqi
Klaus Altmann alias Barbie
Në vitin 1940 merr gradën toger në rradhët e SS. Më pas transferohet në Amsterdam në Holandën e pushtuar, ku i ngarkohet detyra e dëbimit të hebrenjve holandezë. Aty fitoi shpejt famën si përndjekës i pameshirshëm. Një ditë duke shëtiur në rrugët e Amsterdamit vrau me gjak ftohtësi një shitës akulloresh hebre, sepse sipas tij nuk e përshëndeti siç duhej. Në 1942 transferohet në Lion në Francën e pushtuar dhe kishte për detyrë kërkimin dhe dëbimin e hebrenjve francezë. Emërohet komandat i Gestapos dhe merr gradën kapiten. Është përgjegjës për dëbimin e qindra hebrenjve dhe për eleminimin fizik të qindra partizan e patriotë francezë. Në shtator 1944 duke parashikuar një përparim të Aleatëve, dogji të gjithë arkivën e Gestapos së Lionit, vrau qindra persona të cilët e njihnin aktivitetin e tij dhe eleminoi 22 agjentë të infiltruar që punonin për të në rradhët partizane. Në muajt e fundit të luftës nuk dihet asgjë mbi të.
Pas luftës
Në fillim të 1946 shërbimi sekret ushtarak amerikan (CIC) që merrej me kundra-spiunazhin, mori lajmin që një grup ish-nazistësh ishte i gatshëm të punontë për ta për të luftuar komunizmin. Orgamizata e ish-SS e kishte bazën në Assen, fal një informacioni amrikanët zbulojnë që Barbie fshihet nën një emër tjeter Becker. Amerikanët zbuluan veç ne fillim të prillit të 1947 që ai ishte ish-komandanti i Gestapos, dhe urdhëruan arrestimin e tij. Por Barbie arriti të arratiset dhe të fshihet në Memmingen të Mynihut.
Nën sherbimin amerikan
Në Memmingen zbulohet krejt rastësisht nga Taylor një agjent i CIC i cili i komunikoi arrestimin superiorit të tij Garvey. Por çuditërisht ata nuk e arrestojnë por e marrin në punë. Ndërkohë që të gjithë e kërkonin Barbie punonte për ata që e kërkonin si agjent hetues në grupet filo-sovietike apo naziste. Në tetor 1947 Gravey vendosi të sqaroj pozitën Barbiet dhe njofton komandën, e cila e urdhëron ta arrestojë. Por arrestimi nuk u krye kurrë amerikanët donin ta shfrytzonin si agjent, ndaj urdhër-arresti u pezullua. Në maj 1948 ai u autorizua të vepronte në zonën e Memmingen me detyrën për tu infiltruar në rradhët e komunistëve gjerman. Në 1949 Barbie transferohet me gjithë famlijen në Augsburg të Mynihut me të njëjtën detyre. Por që prej vitit 1948 francezët kërkonin kokën e tij, letra të shumta të partizanëve, patriotëve, të afëerm të viktimave prej dores së xhelatit mbërrinin në zyrat diplomatike amerikane në Francë. Por përgjigjja e Departamentit ishte po e kërkojmë, kemi humbur gjurmët e tij. Ndërsa Barbie punonte i pa shqetësuar për Shërbimin sekret ushtarak amerikan njësia nr.66.
Arratisja nga Europa (RATLINE)
Rreziku për tu dekonspiruar ishte ekzistent, ai ishte i super kërkuar. Për këtë motiv Shërbimi sekret ushtarak amerikan njësia nr.66 vendosi që Barbie duhet të largohej nga Gjermania nëpërmjet operacionit të njohur O.D.E.SS.A. e udhës së miut e ndihmës së një prifti kroat i cili e kaloi nga Austria në Itali e prej këndej në Amerikën Latine.
Barbie alias Altmann
Me ndihmën e Shërbimeve sekrete amerikane të cilët i përgaditën dokumenta false atij dhe familjes ai ndryshoi mbiemrin ne Altmann dhe rezultonte si një mekanik.
Drejt Amerikës Latine
U nis nga porti i Xhenova për në Argjentinë më 16 mars 1951.
Klaus Altmann alias Barbie
Në Bolivi
Transferohet në Bolivi më 1955 dhe në vitin 1957 me gjeneralitetet false merr nënshtetësinë boliviane si Klaus Altmann. Gjatë qëndrimit në Bolivi pati marrëdhënie me disa nga dikatorët bolivian e mori pjesë edhe në grushtin e shtetit sepse ishte këshilltar në ministrinë e brendshme boliviane. Gjithashtu është marrë dhe më trafik armësh e droge.
Ndihma e tij në kapjen e Chè Guevarës
Sipas disa burimeve ka shërbyer si këshilltar i Shërbimeve sekrete boliviane për të kapur Chè Guevarën më 1967.
Arrestimi
Në vitin 1971 prokurori i përgjithshëm i Munihut e deklaroi të mbyllur çështjen Barbie për mungesë provash. Por dy gazetarët hetues Serge dhe Beate Klarsfeld autor të disa kapjeve të bujshme nazistësh e gjetën Barbien, por qeveria boliviane e refuzoi ekstradimin. Në vitin 1972 shumë gazetar mbërritën në vend fshehjen e Klaus Barbie, por ai mohonte të ishte Xhelati i Lionit. Pas shumë këmbunguljeve ai pranoi që ishte Klaus Barbie megjithse arrestimi i tij u bë për mashtrim. Pas një periudhe të turbullt në Bolovi ku ranë tre qeveri njëra pas tjetrës, Barbie u ekstradua për në Francë më 1983.
Arrestimi i Barbie
Gjyqi
Gjyqi ndaj tij u hap më 11 maj 1987. Akuzat ndaj tij ishin :
Masakrra ndaj 22 personave në bodrumin e Gestapos në Lion, në verën e 1943.
Arrestimi dhe torturimi i 19 personave në verën e 1943.
Pushkatimi i 42 personave, 40 prej tyre hebrenj gjatë viteve 1943-1944.
Dëbimi i 650 hebrenjve dhe partizanëve në Kampin e përqëndrimit Aushtviz.
Pushkatimi i 70 të burgosurve të burgut të Lionit Montluc-à-Bron më 17-20 gusht 1944, dy prej të cilëve priftërinj.
Arrestimi dhe dëbimi i 55 hebrenjve, 52 prej të cilëve fëmijë në Izieu.
Më 4 korrik 1987 ai u dënua nga trupi gjykues me burgim të përjetshëm për krime kundër njerëzimit.
Lexoni me shume:
http://en.wikipedia.org/wiki/Mein_Kampf
