Xhevdet Hoxha - kryetar i rrethit Tropojë: O sot, o kurrë për Kosovën

Forcat serbe, kishin dëbuar kosovarët me forcë nga shtëpitë e tyre, ndërsa vala më e madhe e refugjatëve ishte në Shqipëri.E shqiptarët atje, ishin mjaft mikëpritës me kosovarët që po iknin nga lufta, duke i hapur edhe shtëpitë e tyre e duke ndarë gjithçka bashkë.

“Bukë e kripë e zemër” ishte tradita e shqiptarëve e familjes Asllani nga Kukësi, e cila pavarësishtë vështirësive, kishte pranuar 43 refugjatë nga Kosova.

Në kohën e luftës, kjo familje nga Kukësi ishte bërë edhe lajm i mediave të huaja, se si në shtëpinë e tyre modeste kishin pranuar kaq shumë refugjatë nga Kosova, duke ndarë veshjet e ushqimet dhe gjithçka që kishin.

Edhe sot pas 19 viteve, shumë familje kosovarë mbajnë lidhje me familjes strehuese në Shqipëri, për të cilat padyshim se të gjithë janë falenderues.(Floripress,Flori Bruqi)

Xhevdet Hoxha - kryetar i rrethit Tropojë: 

O sot, o kurrë për Kosovën

nga Rexhep Shahu

Kryebashkiaku Sadri Isufi:

 Të dëbuarit e Kosovës i ndjeja tropojanë

(Fragment nga libri im në dorëshkrim Lufta ime për Kosovën)

Kryetarin e bashkisë Tropojë Sadri Isufin nuk munda ta takoja shtatë ditët e para që qëndrova në Tropojë në atë fillim qershori 1998.

Ishte kudo emri i tij, e dëgjoja nga shumë njerëz por nuk e intervistova ato ditë. As nuk këmbëngula që ta intervistoja. Ishte plot ngjarje çasti, dita, nata dhe duke synuar që të merresha me të gjitha gjërat, mbeten shumë gjëra pa u bërë, siç më mbeti pa realizuar një intervistë në ato ditë të fillim qershorit 1998 me kryetarin e bashkisë së Bajram Currit, Sadri Isufi.

Natyrisht që e kam njohur, e kam parë ato ditë në takime dhe e kam takuar më vonë.

Një tropojan që ka një ndryshim në dukje nga shumica e tropojanëve, ai flet të vogël, flet me zë të ulët, nuk imponohet me lartësinë e zërit por nga nga ajo çfarë thotë me fjalët e tij. Fuqia e tij është urtësia, forca e argumentit, aftësia për të dëgjuar tjetrin dhe këmbëngulja për të realizuar atë për të cilën është i bindur.

Ishte dhe është e jashtëzakonshme për të huajt ajo që ndodhi në Tropojë në fillim qershor 1998, ku familja tropojane priti dhe strehoi nëpër shtepi mbi 20 mijë shqiptarë të Kosovës të dëbuar nga dhuna e verbër serbe, fëmijë, gra, pleq të rajonit të Deçanit, Pejës, Gjakovës.

Ishte e jashtëzakonshme se në Tropojë nuk u ngritën kampe pritje për refugjatë a të dëbuar, nuk u ngritën çadra, por gjithçka e mbuloi familja tropojane, me strehim, me ujë, bukë e ushqim, tesha, duke ndarë me të vërtetë kafshatën e gojës përgjysmë, duke i dhënë për herë të parë botës dhe gjithë njerzimit një leksion të jashtëzakonshëm se çfarë e si është mikpritja si institucion, çfarë është mikpritja shqiptare, një virtyt i rrallë dhe jo aq në modë në vende të tjera të botës sa në Tropojë, Has, Kukës e në Shqipëri.

Në Tropojë madhështia e shpirtit njerzor u shfaq madhështore me të gjitha përmasat e saj, me gjithë epizmin e saj. Asnjë vogëlsi nuk gjendej as shihej atë fillim qershori 1998 në Tropojë. Madhështia e bujaria tropojane ishin sa malet.

Në këtë klimë mikpritje kryetari i bashkisë Sadri Isufi nuk kishte nevojë të luste kënd për të ndihmuar të ardhurit, nuk kishte nevojë të mësonte fisnikët si të fisnikërojnë sepse gjithë populli në Tropojë ishte në këmbë, “se jena vllazën burrë me të ardhurit”, “paj jena të ndamë një zjarmi burrë me to”, “jena dajë e nipa mes veti”, “ po janë njerzit tonë, janë fisi jonë mor gazetar, qysh mos me dalë me i pritë e me i marrë nëpër shpiat tona”, “çfarë të hanë fëmijët tanë do të hanë edhe vllaznit tonë të Deçanit”…

Siç demonstrohej madhërishëm mikpritja e fisnikëria tropojane edhe sherret shkëlqenin deri në kupë të qiellit. Nuk donte dikush që Tropoja vetëm të shkëlqente në mirësi, por duhej të kishte edhe shëmti.

Ato shtatë ditët e para që qëndrova në Tropojë dhe raportova kryesisht për Radio Tiranën, Radio Kukësin, Radio Shkodrën etj, dhe raportet i bëja direkt nga centrali i Bajram Currit, jo nga kabinat por direkt nga centrali, ndodhi atentati ndaj Azem Hajdarit, ku mbeti i plagosur Bardhyl Pollo. Atë natë gazetarët që po qëndronim në hotel turizmi morëm një si porosi që asnjeri të mos guxonte ta jepte lajmin. Unë nuk e dhashë edhe se nuk kisha ku ta jepja atë natë, por doli më guximtar e trim gazetari i BBC që e përcolli lajmin e atentatit ndaj Azemit. Nuk kishte celularë atë kohë, ishte fatlum kush përdorte ndonjëherë telefon satelitor të ndonjë organizate të huaj ose të UÇK.

Ato ditë e atë kohë nuk e mësova se Azemin e kishte marrë dhe strehuar atë natë të atentatit Sadri Isufi tek njerzit e tij, te shtëpia e tij dhe se për këtë kishte dije vetëm Sali Berisha, i cili ishte në kontakt permanent me Sadriun e Azemin. Sadriu nuk mburret për këtë, e ndjen se ka bërë natyrshëm detyrën e mikut e shokut, detyrën e malsorit, të shqiptarit edhe pse kjo gjë nuk ishte me leverdi ato kohë...

Ato ditë në Tropojë nuk kishte njeri “të madh”, zyrtar të madh, autoritet të madh, askush nuk binte dot në sy sepse i madh ishte individi i thjeshtë, ai që mikpriste e ai që vinte i dëbuar nga dhuna serbe. Vinin deputetë, ministra të Shqipërisë e të Kosovës, por askush nuk ua fërshëllente prej posteve që kishin por vetëm nëse shfaqnin mirësi e solidaritet. Në Tropojë nuk kishte dot “të madh” sepse ishin të gjithë të mëdhenj me atë që bënin e si e bënin aq thjeshtë e aq natyrshëm.

Natyrisht që vendasit dinin të nderonin të huajt e mëdhenjt që mbërrinin aty nga shtete të mëdha të botës.

Tropoja atë qershor e disa muaj ishte skena më e ndritshme e një teatri të stërmadh ku luhej tragjedia e dëbimit të njerzve nga trojet e tyre vetëm pse pushtuesit donin ti dëbonin vendasit, t’ua merrnin trojet se flisnin gjuhë tjetër, se ishin rracë tjetër, rracë që nuk kishte mundur pushtuesi serb ta zhbënte për gati një shekull.

E jetova frikën e panikun edhe unë, por e vërteta është se asnjë lloj ngjarje tjetër, asnjë lloj atentati nuk arrinte ta zbehte ngjarjen që prodhonte ardhja e të dëbuarve, mikpritja që bënin tropojanët që dilnin e i merrnin në shesh të ardhurit për të mos thënë që u dilnin përpara edhe pa mbërri në shesh.

Sadri Isufin që mund ta akuzoje vetëm se ishte i urtë, nuk e dëgjova asnjëherë nëpër mbledhjet e shtabit në Tropojë që të përlahej, ku zakonisht ka zyrtarë që e kanë zhurmën e të përlamen si punë me ra në sy e me u dukë se po punojnë. Jo Sadri Isufi fliste pak, me zë të ulët, qartë dhe nuk merrej asnjëherë më vogëlsi.

Ja edhe një histori e pashlyeshme që Sadri Isufit nuk i hiqet nga mendja veç atentatit ndaj Azem Hajdarit dhe atentatit ndaj Mus Rexhës, përfaqësues i Qeverisë së Kosovës, makinën e të cilit e bënë shoshë me plumba.

“Në cilën këmbë don të ta bëj një vrimë me plumb”, e pyeti një njeri me maskë Sally Beckerin, engjëllin e Mostarit një ditë në qytetin Bajram Curr dhe e qëlloi me plumb në këmbë. Sally Becker që kishte shpëtuar 250 fëmijë të Mostarit dhe që ishte shndërruar në engjëll në botë deklaroi se nuk më kanë qëlluar shqiptarët. Kryetari i Bashkisë Sadri Isufi që e ka njohur dhe pritur Sally Beckerin më tregon me detaje atë ngjarje, vendin ku ka ndodhë në qytet dhe trishtimin që ka ndjerë në atë rast. Sally Becker ëshët gjallë, është misionare e madhe, e rrallë dhe meriton nderim e mirënjohjje të pakufishme nga Tropoja e Shqipëria sepse ajo ia lartësoi emrin Tropojës e shqiptarëve dhe diti ta bëjë qartë dallimin e amdh mes agresorit dhe viktimës.

Rupert Neudeck

Sadri Isufi më flet me nderim të veçantë për misionarët e huaj që shërbyen në Tropojë, për drejtuesit e organizatave të huaja, për anglezin e OSBE, Bill Foxton, Rupert Neudeck të Kap Anamurit, për ndihmat e para që kanë mbërritë në Tropojë, për nga Radio Kontaktin me Agron Balën e shokët e tij.

Sally Becker dhe majori Major Foxton

E pyes për bazat e stërvitjes e të organizimitët UÇK në Tropojë. Flet për to si për djemtë e Tropojës dhe e sheh shumë të natyrshme praninë e tyre në Tropojë. Njeh me emër shumë figura të Kosovës që nuk kanë munguar edhe t’ia artikulojnë respektin e mirënjohjen. Më gëzon kur më flet me dashuri e nderim për mikun tim heroin Sali Çekaj ,dhe ka mësuar për falenderimin e Sali Çekës për banorët e Tropojës.




Ato ditë qershori të 1998 e në vazhdim në Tropojë vinin shumë zyrtarë vendas e të huaj por Sadri Isufi nuk zvarritej pas tyre, nuk zvarritej pas kamerave e gazetarëve, atij gjithmonë i dilte e mjaftonte vetja e tij.

Për ato kohë heroike kur shqiptarët u ripanë me njëri – tjetrin, u rigjetën me njëri – tjetrin, kur nisi rinjohja e madhe e vëllezërve e motrave, nëse flitet për merita, ndere e lavdi, merita e parë, nderi e lavdia më e madhe i takon familjes tropojane. E nëse flitet për individë meritorë që meritojnë nderim e mirënjohje të pakufishme, sipas meje që kam qëndruar 19 ditë në Tropojë si gazetar nga qershori deri në dhjetor 1998, të parët janë Sadri Isufi kryetar i bashkisë Bajram Curr, Xhevdet Hoxha kryetar i rrethit Topojë, Isa Memia, kryetar i komunës Tropojë i cili ka përballuar shumë më shumë se sa mundej një individ në ato kohë e atë vend. buzë kufirit ku hynin e delnin ushtarë, civilë në kushte e rrethana të vështira dhe kërkonin ndihmë e mbrojtje.

Shoqëria jonë, vendasit në Tropojë, Has e Kukës e të ardhurit në këto tri rrethe të prefekturës së dikurshme të Kosovës, duhet t’i veçojnë me shumë mirënjohje emrat e kryetarëve të tri bashkive të asaj kohe, Sadri Isufi, i Bajram Currit, Zenel Kastrati i Krumës, Safet Sula, i Kukësit, të tre rretheve të asaj kohe, Xhevdet Hoxha, i Tropojës, Hysni Alia i Hasit, Shefqet Bruka, i Kukësit dhe të prefektit Qemal Elezi. Këto janë aktorë që duhen nderuar gjithmonë si misionarë të paqes.

Në Tropojë ato kohë, veç të tjerave, veç madhështisë e mirësisë së familjes e individit bëhej edhe tregti armësh, shiteshin armët si makarona a tesha gabi në shesh.

Por tregtarët e armëve, tregtarët e luftës kishin punën e tyre, familja tropojane kishte punën e saj, bashkia e Sadri Isufi kishin punën e tyre bashkë me familjen tropojane – të mikprisnin sa më bujarisht vëllezërit e dëbuar nga Kosova.

Sadri Isufi është arkiv. Ai ruan ngjarje e histori, ruan detaje që do t’i kishte zili çdo arkiv e muze, ai është nder dhe krenari për Tropojën.

Shumë ngjarje e detaje më ka rrëfyer Sadri Isufi, por mua vazhdon të më mbetet në mendje ajo që, ai asnjëherë të ardhurit nga Kosova nuk i konsideroi të ardhur, të huaj, miq, mysafirë, por i ndjeu, i llogariti dhe i konsideroi si banorë vendas të Tropojës, banorë që kishin munguar disa kohë e po ktheheshin në vatrën e tyre.

Xhevdet Hoxha - kryetar i rrethit Tropojë: 

O sot, o kurrë për Kosovën

(Intervistë, fragment nga libri im në dorëshkrim Lufta ime për Kosovën)

Kryetarin e Këshillit të Rrethit të Tropojës, Xhevdet Hoxhën e njoha si njeri mjaft i informuar për çfarë po ndodhte dhe të angazhuar për zgjidhjen e problemeve të transportit dhe strehimit të të ardhurve nga Kosova. Ishte kooperues me organizatat e huaja dhe kompetent në diskutimet që bënte në mbledhjet e shtabit të emergjencës.

E kam takuar edhe herë të tjera më vonë, gjithmonë njeri serioz, i aftë, kopetent që të ngjall besim. Xhevdet Hoxha ishte një pushtetar i ri shumë idealist dhe ngjallte respekt e besim.
- Z. kryetar, një fluks i madh të ardhurish nga Kosova në këtë javë të parë të qershorit gjendën në Tropojë.

- Me shtimin e numrit të shqiptarëve të Kosovës që vijnë në drejtim të Tropojës, situata është mjaft problematike. Spastrimi etnik i Kosovës është qëllimi të cilit Serbia po i sherbën tash sa kohë. Vëllezërit tanë të Kosovës i gjetën dyert e hapura në Malsinë e Gjakovës. Gjej rastin dhe i falenderoj gjithë malsorët e Tropojës, për mikpritjën që treguan për vëllezrit tanë të anës tjeter të kufirit. Për gadishmërinë që treguan për t'i sistemuar ato në banesat ku jetojnë vetë, për atë që ndanë edhe kafshatën e bukës me ta, që i ndihmuan për të lehtësuar sado pak dhimbjet e tyre të shkaktuara nga lufta që po zhvillohet në Kosove, nga vrasjet e shumta të më të dashurve të tyre, nga represioni që ka ushtruar vazhdimisht Millosheviçi mbi popullsinë etnike shqiptare të Kosovës.

- Z. Kryetar, këtu po shpërndahën ndihma, por a janë të mjaftueshme që kanë ardhë deri tani për të plotesuar nevojat më emërgjente të fillimit ?

- Nga organizmat nderkombëtare, paraprakisht, na është premtuar shumë. Por në fillim të kësaj levizje, ndihma që na është ofruar ka qënë e pamjaftueshme për t’i pritur këto qytetarë, e për t’i strehuar. Kohët e fundit kanë filluar të vijnë ndihma nga shoqatat jo qeveritare, nga rezerva shtetërore, nga Radio Kontakti, por nuk janë të mjaftueshme për të përballur nevojat që kanë të ardhurit, si për ushqime, medikamente.

- Ç’farë mund të thonit për njerëzit në Kosovë, që t'u lehtësohet dhimbja për ata që kanë mbërritë në rrethin e Tropojës?

- Do t’ju thoja vëllezërve tanë që janë në anën tjetër të kufirit, pra në Kosovë, që për qytetarët që kanë ardhë në Tropojë të mos shqetësohen. Ato po pritën e po përcillen dhe po ju plotësohen ato kushte që kemi ne edhe për femijët dhe për njerzit tanë. Dyert e familjeve tropojane kanë qenë të hapura për ta. Por duhet t’ju kujtoj dhe t'ju bëj thirje atyre që janë në Kosovë se duhet të insistojnë maksimalisht që mos i lëshojnë trojet etnike. Të bëjnë çmos që mos t’i lëshojnë hapsirë Millosheviçit për të bërë spastrimin etnik të Kosovës.

Gjej rastin t‘ju bëj thirrje edhe bashkëkombasve tanë kudo që ndodhën në diasporë, që, o sot o kurrë, të japin ndihmën e tyre të gjithanshme. Sot ka shumë nevojë popullsia shqiptare. O sot o kurrë për çeshtjën kombëtare shqiptare, për këtë çeshtje të pazgjidhur ende. Për çeshtjen tonë që sot ka dalë më në pah ndoshta se kurrë më parë. Kërkohet me insistim një përgatitje e gjithanshme, një koordinim me të gjitha organizmat ndërkombëtare, një koordinim i të gjitha forcave dhe faktorëve shqiptarë të Shqipërisë e të Kosovës. Me qëllim që njëherë e mirë të marrë udhë e zgjidhje çeshtja e pazgjidhur shqiptare. Që shqiptarët të jenë të lirë dhe ta gëzojnë hapsirën e tyre etnike.


*****

Intervista e rrallë me Sali Çekaj:

 Lufta ka shpërthyer dhe ne jemi në luftë

Sali Çekaj(Intervistë me heroin Sali Çekaj, me 8 qershor 1998, në Tropojë)

Me 8 qershor 1998, përsëri e takova zotin Sali Çekaj duke u afruar tek hotel turizmi në Bajram Curr, rreth orës 6 të mëngjesit. Pasi u përshëndetëm, e pyeta se a kishte ndonjë të re gjatë natës ose gjatë dy ditëve që s’ishim parë. Ndonjë të re që të ma thoshte ai, pasi çdo çast kishte të reja në ato ditë kur eksodi vazhdonte, kur mikpritja e tropojanëve demonstrohej mrekullisht dhe të huajt në Tropojë habiteshin me atë që po ndodhte sepse kjo që po bënin shqiptarët për njëri-tjetrin ishte diçka e harruar dhe e pabesueshme në dhera të tjera.

Ka plot të reja, filloi të fliste ai. Më futi krahun dhe dolëm nga sipër godinës së hotelit ku kishte më pak njerëz dhe ishte më qetësi. Por unë kam një merak, vazhdoi Saliu. Po due me shpreh me gjithë fuqinë e shpirtit e të zemrës mirënjohjën për tropojanët dhe krejt shqiptarët për mikpritjen që po u bëjnë të dëbuarve që vijnë prej Kosove…

Ishte shumë i impresionuar.

Dhe keshtu dalëngadalë, si pa kuptuar, ne filluam t’ia plotesojmë nevojat njëri-tjetrit, unë ta intervistoja përsëri e ai të mund të shprehte mirënjohjen për tropojanët e gjithe shqiptaret. Dukej sikur ishim në vijim të intervistës së realizuar para dy ditësh bashkë me Izeti Durakun. Dhe lirshëm e krejt shpengueshëm, në atë mëngjez të 8 qershorit 1998 realizova bisedën e mëposhtme me Sali Çeken :

Pyetje: - Megjithëse kemi folë para dy ditëve, unë do të doja të bënim edhe sot një bisedë me ju zoti Sali. Banorët e rajonit më të varfër të Shqipërisë që është Tropoja, po ndajnë kafshatën e gojës përgjysmë me vëllezërit e dëbuar që vijnë nga Kosova. Ju keni disa ditë këtu dhe po shihni vetë se ç’po ndodh…

Përgjigje: - Para së gjithash, në këto situata është e vështirë me gjetë fjalë të mençme e fjalë miradije, fjalë që kishin me shprehë gjithë atë që njeriu deshiron me shprehë. E them këtë sepse gjenerata jonë nuk është mësuar të ballafaqohet me situata të këtilla. Gjeneratat e mëparshme e kanë përjetue edhe këtë gjë, por ne jo. Prandaj për ne ka qenë më e vështirë ta përjetojmë një eksod, një tërheqje në masë të madhe të popullsisë shqiptare nga Kosova, nëpër një rrugë aq të vështirë për tu vendosë në Tropojë.

Mirëpo është kënaqësi e veçantë që të shohësh gadishmërinë e vëllezërve, motrave dhe gjithë bashkëkombasve tanë nga Tropoja e vise të tjera shqiptare. Një gadishmëri për ta ndarë bashkë edhe kafshatën e bukës, edhe pse të vetëdishëm se ndoshta pas tri ditëve nuk do të kenë çka të hanë më. Por sot po e ndajnë kafshatën përgjysmë. Kjo tregon se shqiptarët e Kosovës kanë se ku të mbështetën. Dhe edhe sot e nesër do të kenë mbështetjen e popullit shqiptar të Shqipërisë e të viseve shqiptare rreth kufirit. Kjo do të thotë që populli i Kosovës, pavarësisht situatave që do të krijohen, do të ketë një mbështetje reale.

Në anën tjetër, kjo afirmon një ndjenjë të madhe të popullit shqiptar të të dyja anëve të kufirit – atë që janë të një gjaku dhe që janë të pandashëm.

Kjo hedh poshtë gjithë atë që është proklamue dhe propogandue ditëve të fundit, sikur shqiptarë nga Shqipëria po sulmojnë fshatrat rreth kufirit në Kosovë.

Kjo do të thotë se ata të cilët kanë sulmuar fshatrat rreth kufirit në Kosovë, kanë qenë banda të cilat kanë bashkëpunuar me sigurimin serb dhe sigurime të tjera, dhe nuk është populli i Tropojës dhe i viseve të tjera të kufirit. Kjo ka një rëndësi të veçantë tani për tani dhe për të ardhmen, që të gjithë ata të cilët kanë qenë të luhatshëm, të gjejnë vijën e bashkimit dhe të bashkëveprimit.

Pyetje: - Dje dhe mbrëmë u njoftua se ata që janë aktualisht në Kosovë po bëjnë qëndresë. Nga njoftimet mësohet se dy pleq në dy fshatra të ndryshme kanë vrarë me bomba nga tre policë serbë sejcili në momentin që policët po tentonin tu hynim forcërisht nëpër banesa. Ata pleq po mbrojnë pragjet e shtëpive të tyre. Çfarë mëndon Sali Çeka kur tashmë lufta s’është në prag por është ndezë dhe po vazhdon dhe serbët po vritën, po i vritka plumbi edhe serbët.

Përgjigje: - Shqiptarët sa më shpejt që ta bindin vetvetën se nuk është lufta gati për të shpërthyer, por lufta ka shpërthyer dhe ne jemi në luftë, situata do të tejkalohet shumë më lehtë.

Sa më tepër që subjekti politik dhe subjektet shtetërore do të mendojnë se kjo çeshtje do të shtyhet, do të zgjidhet pa luftë, sigurisht që kjo gjendje do të jetë më e rëndë.

Populli po vetëorganizohet dhe do të vetëorganizohet, mirëpo kjo duhet të kordinohet në masën më të madhe me subjektet politike dhe institucionet shtetërore të republikës së Kosovës.

Serbët nuk janë të pavdekshëm. Ata duhet ta kuptojnë se në fshatrat e rrethit të Deçanit e më gjërë nga ku janë shperngulë njerëz, serbët kanë patur të bëjnë me gra, fëmijë e pleq. Por në momentin që serbët do të ballafaqohen me forcat reale ushtarake të Kosovës, ata me turp do ta lëshojnë Kosovën. Dhe kjo ditë nuk është e largët.

Shpresoj se të gjithë këta që kanë ardhë nga Kosova në Shqipëri, një ditë shpejt do të kthehen në trojet e tyre etnike, në vatrat e tyre. Pavarësisht se edhe këtu janë në tokë shqiptare dhe këtë kufi ndërshqiptar e konsiderojmë artificial, ata do të kthehen aty ku kanë lindë e rritë, aty do të kthehen patjetër.
Na vjen shumë keq që disa pleq e plaka kanë rënë viktimë e terrorit serb. Asnjë ushtri në botë nuk e bën atë që po bën ushtria serbe. Edhe ushtri të tjera kanë sulmuar dhe kanë marrë teritore në vende të ndryshme, por në momentin kur ka kaluar ushtria, nuk është marrë kund me pleq e me plaka. Vetëm një ushtri që nuk ka besë në vetvete, që nuk ka forcë, vetëm ajo merret me pleq e me plaka. Sikur të ishte një ushtri e rregullt e një shteti, atyre pleqve e plakave do të duhej tu jepte ndihmë, ti strehonte ose ti mbante robë. Por serbët janë aq të dobtë, aq të ligj saqë merren me pleq e me plaka. Ende nuk janë ndeshë me forcat e mirfillta ushtarake të Kosovës. Sepse serbët nuk do të mund të silleshin kështu. Kam shumë shpresë se nuk do të lejohën serbët të përsërisin masakra. Lufta që ka nisë do të marrë përmasa shumë të mëdha. Serbia, dashtë e pa dashtë, do të largohet prej Kosove. Sepse në Kosovë kanë qenë e do të jenë shqiptarët.

Pyetje: - Çfarë mesazhi do të japë Sali Çeka para se me hy në Kosovë. Për ata që kanë ardhë në Shqipëri, për ata që po strehohën nëpër Kosovë, e sidomos për ata që po luftojnë në Kosovë.

Përgjigje: - Për mua kjo është më e vështira. Të gjithëve atyre që janë në Kosovë, të gjithëve atyre që po luftojnë në front ballë për ballë me ushtarët serbë, të gjithëve atyre që janë vendosë në Shqipëri, kisha me ju thanë të mos ta ndjejnë vetën të vetmuar. Sepse shqiptarët kudo që janë po bëjnë përpjëkje për një organizim të mirëfilltë.

Ju them atyre që janë në front se nuk do të jenë të vetmuar. Do të kenë çdo ditë e më tepër njerëz krah për krah. Do të jenë krah për krah me të gjithë shqiptarët e tjerë. Dhe ushtria e policia serbe do të detyrohen me turp ta lëshojnë Kosovën.

Kurse bashkëvendasve të mi të Deçanit, rrethinave e viseve të tjera, do tu them se nuk janë të vetmuar. Sepse qindra e mijëra shqiptarë janë të gatshëm dhe po bëjnë përpjëkje bashkë me organet e institucionet e Kosovës të organizohën mirëfilli për ta përballuar këtë gjendje.
Ndersa shqiptarëve që kanë ikë prej dhunës serbe e janë vendosë në Shqipëri, ju premtojmë dhe garantojmë se një ditë shpejt do t’ua krijojmë kushtet që të kthehën në Kosovë, në vatrat e tyre. Do t’i rindërtojmë ato dhe do të bëjnë një jëtë tjetër në vendin e tyre.

Gjithë atyre që këto ditë hapën shpirtin e tyre, zemrat e tyre, që të pranojnë shqiptarët e Kosovës, i falenderojmë nga zemra.

Pyetje: - Merret vesh z. Sali, se mjaft djem të rinj të Kosovës po e lënë punën në perendim dhe po kthehën për luftë në Kosovë.

Përgjigje: - Kjo është një e vërtetë që qëndron. Sepse shqetësimi i kosovarëve është i arsyeshëm. Mjetet e informimit po e përcjellin gjendjen tragjike të krijuar në Kosovë. Shqiptarët e Kosovës edhe pse kanë qenë të larguar e të vendosur në vendet më të mira të perendimit, ata janë të vetëdishëm se ato vende nuk janë vendet e tyre. Ndaj ata po kthehen e duhet të kthehen përkrah vëllezërve e motrave të tyre.

Pyetje: - Dhe ky kthim për të hyrë në luftë, kjo ardhje për të hyrë në luftë është vlerë dhe vitalitet i shqiptarëve, apo jo z. Sali.

Përgjigje: - Pavarësisht se si do të zhvillohen situatat në Kosovë, pavarësisht sa do të zgjasë kjo luftë e si do të jetë kjo kjo luftë, Kosova është e jona, me luftë, me paqe, ose pa luftë, Kosova është e jona.

Faleminderit zoti Sali.

Misioni i Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim Evropian (OSBE) në Kosovë: Të zbardhen rastet e gazetarëve të vrarë apo të zhdukur në Kosovë

Misioni i Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim Evropian (OSBE) në Kosovë, u ka bërë thirrje autoriteteve të drejtësisë në Kosovës që t’i shtojnë përpjekjet për t’i zbardhur rastet e gazetarëve të cilët janë rrëmbyer, vrarë apo zhdukur gjatë apo pas periudhës së luftës në Kosovë.

Në Kryeprokurorinë e Shtetit, thonë se nga marsi i vitit 2017, Kryeprokurori i Shtetit Aleksander Lumezi ka caktuar një prokuror-koordinator për rastet e kanosjeve apo veprave tjera penale që kryhen ndaj gazetarëve.

Këshilltarja e Kryeprokurorit të Shtetit, Merita Gashi, tha për Radion Evropa e Lirë, se edhe lidhur me raste e vrasjeve apo zhdukjes së gazetarëve të kohës së luftës, prokuroritë po punojnë në zbardhjen e tyre.

“Për të gjitha rastet, përfshirë ato edhe gjatë luftës edhe pas luftës, Prokuroria është duke punuar dhe hetuar intensivisht që këto raste te zbardhen sa me shpejt”, tha Gashi.

Sipas informatave të misionit të OSBE-së, janë 15 gazetarë shqiptarë dhe serbë të cilët janë vrarë, kindapuar apo zhdukur, tha për Radion Evropa e Lirë, Senad Shaboviq, zëdhënës i OSBE-së në Prishtinë.

“Ajo që ne po bëjmë është që të kthejmë pak vëmendjen e opinionit në këtë temë në mënyrë që të kuptohet sa më shumë rreth fatit të tyre, në mënyrë që të rinisin disa hetime dhe që opinioni në përgjithësi të njoftohet me këto raste. Po punojmë në këtë çështje për një kohë, kurse më intensivisht kemi punuar gjatë vitit 2017 dhe planifikojmë që të vazhdojmë edhe këtë vit”, tha Shaboviq.

Ndër gazetarët që konsiderohen si të vrarë, kindapuar apo të zhdukur janë: Afrim Maliqi (gazeta Bujku), Enver Maloku (Qendra Informative e Kosovës QIK, i vrarë më 1999), Shefki Popova (gazeta Rilindja, i vrarë në shtator të vitit 2000), Xhemajl Mustafa (i vrarë në vitin 2000), Bekim Kastrati (gazeta Bota Sot, i vrarë në tetor, 2001), Bardhyl Ajeti (gazeta Bota Sot), Krist Gegaj (Radio Televizioni i Prishtinës – RTP), Shaban Hoti (televizioni rus) Marjan Melonashi (Radio Prishtina, i zhdukur), Gjuro Sllavuj (Radio Prishtina, i zhdukur më 1998), Ranko Pereniq (Radio Prishtina, i zhdukur më 1998), Lubomir Knezeviq (gazetar nga Jedistvo, i zhdukur në maj të vitit 1999), Millo Buleviq (gazetar i pavarur, i zhdukur) Aleksandar Simoviq, (Radio Kosova, i zhdukur në gusht të vitit 1999 – gjurmët e tij janë gjetur një vit më vonë), Momir Stokusha (fotoreporter, i vrarë në shtator, 1999 në Prishtinë).

Shaboviq, thotë se shumë prej lëndëve të këtyre rasteve, nëse hetimi ka filluar, në fillim ishin në kompetencë të misioni të Kombeve të Bashkuara apo UNMIK-ut, e më pastaj në duart e misionit të Bashkimit Evropian – EULEX, kurse sot janë në duart e gjyqësorit të Kosovës. Sipas tij, vullneti dhe dëshira te Prokuroria e Kosovës ekziston që të shtohen përpjekjet në lidhje me hetimet e kahmotshme.

Ministri i jashtëm serb, Ivica Daçiç tha se Serbia duhet sa më shpejt të jetë e mundur duhet të angazhojë lobistë për të mbrojtur interesat e Serbisë në zgjidhjen e problemit të Kosovës.

“Qëllimi duhet të jetë qasja në vendimmarrësit, posaçërisht te Presidenti i Shteteve të Bashkuara Donald Trump, në mënyrë që të ketë mbështetjen e tyre për një zgjidhje të përhershme për Kosovën”, tha ai për Blicin serb.

Ai tha se tani 173 vende e kanë nënshkruar kontratën e lobimit me agjencitë amerikane dhe se është e qartë se në kohët moderne vendi funksionon në këtë mënyrë.

“Çështja është se e gjithë kjo është transparente, dhe i kam thënë Aleksandar Vuçiçit se ishte një gabim nuk kemi dikë për të lobuar për ne”, ka deklaruar ai.

Presidenti serb Aleksandër Vuçiç: Pavarësinë nuk e ndryshojmë dot

Presidenti serb Aleksandër Vuçiç ka nisur ta pranojë se pavarësia e Kosovës është e pashmangshme. Këtë e lë të kuptohet në një intervistë për të përditshmen serbe Novosti, ku shprehet pesimist se nga dialogu me Prishtinën mund të dilet në një zgjidhje tjetër veç pavarësisë, të cilën sipas tij e ka përcaktuar Perëndimi.

“Është e vështirë të dalim me një propozim të ri, sepse fuqitë e mëdha perëndimore kanë vendosur si bazë faktin që çështja territoriale e Kosovës është zgjidhur, duke i dhënë pavarësinë. Dhe prej kësaj ata nuk heqin dorë.”



Vuçiç pranon se zgjidhja përfundimtare do të jetë e dhimbshme për serbët dhe se për këtë duhet një konsensus i gjerë shoqëror në Serbi.

“Duhet të përpiqemi të shohim se çfarë mund të përfitojmë, jo vetëm për serbët në Kosovë, por edhe për ata në Serbi. Një marrëveshje ligjërisht e detyrueshme duhet të ketë konsensus të gjerë në shoqërinë tonë.”

Megjithatë presidenti serb vlerëson se zgjidhja e çështjes së Kosovës është mbi të gjitha në interes të Serbisë dhe nuk pranon që me të bëhet Pazar në këmbim të anëtarësimit në Bashkimin Europian.

Kosova dhe Shqipëria pa “Roaming”

Në seancën e sotme të Kuvendit të Kosovës, deputetët votuan një rezolutë për heqjen e tarifave të “Roaming-ut” në telekomunikim ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë.

Rezoluta është propozuar nga grupi parlamentar i Partisë Social-demokrate.

Dardan Molliqaj, nga kjo parti, tha se heqja e “Roaming” me Shqipërinë do të rrisë komunikimin mes vendeve dhe do të ulë koston e shpenzimeve të qytetarëve të Kosovës

Mësueja heroinë që “mjekon” plagët e gjakmarrjes

Mësuesja Liljana Luani është një grua nga Dukagjini që “mjekon” plagët e gjakmarrjes në krahinën e saj dhe përtej. Dy nxënëse të saj e ftuan në rubrikën “Ka një mesazh për ty” për ta falenderuar për frymëzimin që u jep me anë të misionit që ka ndërmarrë vullentarisht prej shumë vitesh.

Siç treguan Sindi dhe Rovena, ajo nuk është një mësuese si gjithë të tjerat, jo thjesht nga profesionalizmi, por mbi të gjitha nga shpirti human që e karakterizon. Një projekt i Kryqit të Kuq Shqiptar, për fëmijët që nuk shkollohen, bëri që Liljana të përballej me situatën e vështirë të një fëmije që ishte ngujuar për shkak të gjakmarrjes.

“Ky ishte momenti i cili e preku mësuesen thellë dhe e bëri atë të reflektojë për më shumë. Këtu ka lindur dëshira e saj e mashe për të nisur më pas një rrugëtim të gjatë dhe shumë të vështirë për të shkuar pranë çdo fëmije për t’i mësuar artin e bukur të të shkruarit dhe lexuarit”, rrëfeu njëra prej nxënësve.

Prej më shumë se një dekade, ajo shkon në malësitë më të thella të Shkodrës për t’i dhënë mësim fëmijëve të ngujuar nga frika e gjakmarrjes. Ndaj dhe dy nxënëset përfaqësuan zërin e qindra fëmijëve që janë të privuar nga liria, por që mirënjohjen e kanë të pafundme për mësuese Liljanën.

Liljana Luana e pranoi ftesën për të qenë pjesë e rubrikës “Ka një mesazh për ty” dhe erdhi në studion e emisionit “E Diela Shqiptare” për t’u përballur me nxënëset e saj, çka e emocinoi shumë.

Rovena – Kemi ardhur këtu për të treguar ty dhe për të bërë publike të gjithë mirënjohjen dhe falenderimet tona më të thella për ty, për të gjithë shembullin që ti transmeton për ne. Je një inspirim i përditshëm i joni! Faleminderit për të gjitha sakrificat që ke kaluar gjithmonë , me një vendosmëri, guxim dhe kurajo tepër të madhe. Faleminderit për mesazhin e madh që po na jep për ta përqafuar jetën, siç të na vijë, për ta dashur fort dhe për të mos e lëshuar! Sepse secili prej nesh mund ta bëjë jetën e tij shumë të bukur, mjafton vetëm ëndrra dhe dëshira jonë e brendshme!

Sindi – Dua të të falenderoj për çdo këshillë që na jep! Edhe pse klasa jonë nuk është më nën kujdestarinë tënde, ti gjithmonë je afër nesh dhe kujdesesh për ne, që të jemi një shembull i mirë dhe klasa jonë të jetë një ndër klasat më të mira të shkollës!

Mësuese Liljana i falenderoi nxënëset për fjalët e tyre dhe rrëfeu zanafillën e misionit të saj për të ndihmuar fëmijët që nuk mund të shkollohen për shkak të fenomenit “gjakmarrje”.



“Në vitin 2005 Kryqi i Kuq Shqiptar në bashkëpunim me atë spanjoll bënë një projekt për të identifikuar fëmijët që nuk vijnë në shkollë nga fenomeni i gjakmarrjes. Në periferi të qytetit, para se të shkojmë në fshatin Bardhaj, gjeta një fëmijë që po luante në oborr. E pyeta “pse nuk vjen në shkollë?”. Atij i shkoi një lot dhe më tha “jam në gjak”. Seriozisht u trondita shumë. M’u duk vetja tejet e vogël, mu duk shoqëria tejet e vogël, para atij loti që la një kanal në faqet e palara të atij fëmije. Ai qau dhe qava edhe unë me të. I fërkova kokën dhe në ato momente u betova në heshtje që me tërë fuqinë e shpirtit do të të ndihmoj ty dhe fëmijët e tjerë me problematikë gjakmarrje. Aty ka filluar dhe vazhdon dhe sot”, tregoi ajo.

Atë çka duhet të bënte shteti, me anë të forcës së ligjit apo burrat e zonës, shpesh herë ka arritur ta bëjë mësuese Lili. Janë të shumta rastet kur ajo ka mundur të bëjë marrëveshje me gjakësit për të lejuar fëmijët që të frekuentojnë shkollën, apo edhe të bëhen pjesë e festave të 1 Qershorit apo aktivitete të tjera. Si zakonisht, Liljana jep mësim në qytetin e Shkodrës, por misioni i jetës së saj shkon shumë më tej.

“Unë vetë jam bijë nga Dukagjini dhe kam dashur t’i shërbej komunitetit nga vij. Kjo mëë shtë dukur pika më delikate që kanë malë sorët. Udhëtimië shtë i vështirë, me furgona dhe me këmbë. Kam ecur me orë të tëra. Nxënësit e mi më kanë pritur me padurim. Sado që lodhem ata më japin forcë. Punoj me gjithë shpirt me ta”, tregoi mësuese Liljana për përvojën në zonat e thella malore.

Ajo tashmë nuk është thjesht një mësuese që ndihmon nxënësit të shkruajnë e të lexojnë, por edhe një nënë e bamirëse për ata fëmijë, familjet e të cilëve duke qenë të ngujuar për shkak të gjakmarrjes, kanë dhe probleme të theksuara ekonomike. Liljana veçoi rastin e një fëmije që e merr në telefon sa herë që ka një nevojë, përtej mësimdhënies.

“Atë djalë unë e kam jetim. Sa herë ka probleme më merr në telefon. Më mori në telefon dhe më tha “dua bukë”. Mora furgonin, bleva ushqime aq sa kam mundësi me rrogë mësueseje. U nisa bashkë më burrin tim. Ishte kohë e keqe dhe duhej të kaloja me varkë. Liqeni i Vaut të Dejës atë ditë ishte jo gri, por i zi. Duhej të kaloja aty për të shkuar tek ai djalë që t’i çoja bukë. Përpiqem me sa mundem. Nukë shtë se i bëj të gjitha vetëm me rrogën time, por që kam arritur deri diku tu qëndroj afër atyre fëmijëve”, vijoi të tregonte ajo.



Mësuesja rrëfeu se lufton fort që këta njerëz të kenë vëmendjen e duhur nga shteti shqitpar dhe gjithë shoqëria. Kjo nuk ka kaluar pa u vënë re dhe nga kompani të mëdha private, që kanë promovuar punën vullnetare të mësueses, si dhe kanë dhënë edhe mbështetje financiare.

“Fushata e Vodafone “me zemër” më ndoqi deri në zonat e Dukagjinit. Shkoj dhe me varkë tek nxënësit e mi. Si rezultat i asaj reklame, iu bë rikonstruksioni shkollës, një shkollë model. Ajo ka qenë edhe shkolla ku kam mësuar vetë. Unë ndihem mirë sepse shpesh thonë që “është shkolla qëë shtë rregulluar për Liljanën”, tha ajo.

Mësuese Liljana është përfshirë aq shumë në misionin e saj sa ka filluar dhe një studim për nivelin arsimor, psiko-social dhe gjendjen ekonomike të fëmijëve, familje e të cilëve janë të prekur nga gjakmarrja. Që nga fshati Curraj i Epër në Tropojë e deri në qarkun e Durrësit ajo po përpiqet të nxjerrë një statistikë të saktë për këtë problematikë. Megjithë se nuk janë aq shumë sa mendohet, mësuese Liljana tha se kyë shtë një fenomen dhe plagë e shoqërisë shqiptare.

Për punën e saj kanë respekt të gjithë, përfshirë këtu dhe “gjakësit”, të cilët jo pak herë i kanë dhënë besën që të kryejë e qetë misionin e saj human tek familjet e ngujuara. Mirënjohjen njerëzit ia shprehin, duke i hapur derën në çdo shtëpi ku ka shkelur dhe kjo për mësuesen nuk është pak.

Përveç dy nxënëseve të pranishme në emision, stafi i “Ka një mesazh për ty”, i ka sjellë një video-mesazh surprizë Liljanës nga një djalë i ngujuar prej 17 vitesh, fjalët e të cilit e kanë bërë të përlotet atë dhe të pranishmit në studio.

Prej pesë vitesh ajo i jep mësim vullentarisht në shtëpi dhe tashmë djali pret të bëjë provimet e klasës së 9-të. Mes falenderimeve të mëdha nxënësi shprehte dëshirën që edhe gjimnazin ta vazhdonte po me të njëjtën mësuese sepse siç thoshte adoleshenti “e vetmja mënyrë për të mësuar se çfarë ndodh jashtë mureve të shtëpisë je vetëm ti”.

Në letrën e nxënësit të ngujuar shkruhej:

E dashur mësuese Lili
Do të doja shumë që këto fjalë të ti thoja personalisht përpara gjithë publikut shqiptar. Ti e di që unë jam tip shumë i mbyllur dhe i vetmi person me të cilin hapem dhe flas, je vetëm ti.
Dua të të falenderoj që ti po bën një sakrificë dhe një punë të pa lodhur për të më mësuar mua dhe vëllain tim. Ne nuk kemi as televizor e as radio dhe e vetmja mënyrë për të mësuar se çfarë ndodh jashtë mureve të shtëpisë je vetëm ti. Sa herë të shoh ty tek dera e shtëpisë mbushem me gëzim. Ti na fal dashuri njëlloj si nëna jonë. Unë këtë vit mbaroj 9-vjeçaren dhe do doja shumë që edhe gjimnazin ta bëja me ty. Të mësoj fort e të të bëj ty krenare. Të dua shumë dhe gjithmonë do e tregoj me krenari që ajo që më bëri të dua librin ke qënë ti se unë kam dashur të bëhem futbollist. Mezi pres ditën që do vish sërish tek shtëpia jonë. Të përqafoj…



Mirënjohja për punën e pa lodhur i ka ardhur dhe nga moderatori i emisionit Ardit Gjebrea dhe nga publiku në studio që e kanë duartrokitur pafund. Me të drejtë edhe nxënëset e saj janë shprehur që “po të kishim disa mësuese si Lili, me siguri që Shqipëria do vuante më pak nga plagët e fenomenit të gjakmarrjes”.

Ajo nuk është thjesht një model frymëzimi për të dashur jetën, por një model i investimit për një shoqëri paqësore e të emancipuar.

Alarmante situata me të sëmurët psikikë në Shqipëri

Komiteti i Këshillit të Evropës për Parandalimin e Torturës ka publikuar raportin për gjendjen e burgjeve shqiptare. Në shumicën e objekteve të paraburgimit në Drejtorinë Rajonale Tiranë, Durrës, Gjirokastër, Korçë dhe Vlorë kushtet ishin në tërësi të pranueshme. Situatë kritike është konstatuar nga vëzhguesit evropianë në Komisariatet e Policisë Nr.1 dhe 3 në Tiranë dhe në Sarandë.

Strasburgu ka shprehur shqetësimin që pavarësisht rekomandimeve të mëparshme, pacientët psikiatrikë vazhdojnë të mbahen në kushte çnjerëzore në burgun e Krujës dhe Spitalin e Burgjeve në Tiranë

Këto spitale burg janë të mbipopulluar, me pacientë të detyruar që të flenë në dyshekë përtokë në dysheme, ka mungesa totale të ngrohjes dhe qasje të kufizuar në ujë të nxehtë. Përveç kësaj, niveli i kujdesit psikiatrik me specialistë të fushës ka rezultuar i pamjaftueshëm.

Në reagimin e tyre ndaj raportit të Këshillit të Evropës, autoritetet shqiptare kanë deklaruar se janë pritje të ndërtimit të një institucioni të ri mjeko-ligjor psikiatrik.