Zyrtari amerikan: Forcat ruse janë duke rritur bombardimet në qytetet kryesore të Ukrainës

 Forcat ruse janë duke “rritur bombardimet” ndaj qyteteve të mëdha të Ukrainës, duke përfshirë Kharkiv, Kiev dhe Chernihiv, si dhe Mykolaiv dhe Mariupol në jug, u tha gazetarëve të hënën një zyrtar i lartë i mbrojtjes amerikane. 

“Ne sigurisht kemi vërejtur rritje në ato që ne i quajmë zjarre me rreze të gjatë, bombardime, sulme me raketa, artileri, si dhe sulme me raketa, dhe ne vlerësojmë se këto sulme po godasin objektiva civilë, infrastrukturë, zona të banuara”, zyrtari. tha.

Nuk është “e qartë” nëse rusët po godasin objektivat civile qëllimisht apo nëse ato janë “rezultat i pasaktësive”, por “qartë që po ndodh”, tha zyrtari, raporton CNN. po ndodh në një shkallë më të madhe dhe një shkallë më të madhe, dhe aq më shumë dëshmi të natyrës së pamatur me të cilën rusët po propagandojnë këtë pushtim”, shtoi zyrtari.

BE do të shqyrtojë pranimin e Ukrainës, Gjeorgjisë dhe Moldavisë

 Kërkesat për anëtarësim në BE nga Ukraina, Gjeorgjia dhe Moldavia do të shqyrtohen nga Komisioni Evropian.

Vendimi për të shqyrtuar aplikimet, të marra nga ambasadorët e BE-së, duhet të nënshkruhen nga Këshilli Evropian – por kjo po përshkruhet si një formalitet procedural.Përfaqësuesit e përhershëm të shteteve anëtare diskutuan aplikacionet e pranuara gjatë javës së kaluar. Ndërsa në një takim të sotëm ranë dakord të ftojnë Komisionin të paraqesë një opinion për secilën, shkruan BBC.

Megjithatë mund të marrë pak kohë – një opinion nga Komisioni mund të marrë deri në 18 muaj për t’u përgatitur. Dhe nëse është i suksesshëm, procesi për t’u bashkuar me BE-në zakonisht zgjat me vite

Ukraina: Ka përfunduar rundi i tretë i negociatave me Rusinë

 Këshilltari i Presidencës ukrainase, Mykhailo Podoliak, ka bërë të ditur për përfundimin e rundit të tretë të negociatave Ukrainë – Rusi në Bjellorusi, duke thënë se nuk është arritur përparim që përmirëson shumë situatën.

“Ka përparim në përmirësim të logjistikës së korridoreve humanitare… konsultimet intensive kanë vazhduar për armëpushim dhe garanci për sigurinë”, ka thënë ai në Twitter.

Prelud i luftes ne Ukraine

 

Jani Gjoni/

Une nuk besoja se Rusia do te sulmonte Ukrainen megjithese presidenti i SHBA po deklaronte se sulmi do te fillonte ne 48 ore e me pas ne 24 ore, nderkohe qe Putin e mohonte kete ne menyre kategorike dhe publikisht. 

Po perse une nuk e besoja?

Do te mundohem te permbledh arsyet te cilat me cuan ne ate konkluzion.

. Rusia i kshte kapacitetet ushtarake per te realizuar nje sulm ushtarak me sukses ne Ukraine.

. Kercenimi i Putinit per nderhyrje me force ne Ukraine me dukej si forma me e larte e presionit nderkombetar per te perfituar maksimalisht ne kerkesat qe parashtroi.

. Ekonomikisht Rusia nuk eshte ne gjendje te perballoje nje lufte te gjate edhe sikur te mos kete embargo nderkombetare. Ajo nuk eshte nje shtet i zhvilluar, eshte thjesht nje gas station.

. Financiarisht Rusia e ka te pamundur perballimin e kostove qe krijohen nga lufta. Ajo financiohet vetem nga shitja e produkteve natyrale te pa perpunuara.

. Politikisht nuk perfiton asgje me nderyhrje ushtarake ne mes te Evropes. Asnje lloj mbeshtetje nga askush dhe asnje simpati pervec popullit serb.

. Globalisht Rusia nuk ka aleanca te qendrueshme me shtete te konsoliduara ekonomikisht e ushtarakisht pervec Kines qe kerkon te perfitoje nga cdo konflikt ne Evrope apo kudo tjeter ne bote.

. Historikisht, te dyja palet ne konflikt humbasin, pushtimet gjithnje kane qene te perkohshme panevaresisht nga suksesi ne lufte. E pamundur te mbash nje shtet apo komb nen thunder pergjithmone.

Kjo ishte linja e te menduarit perpara fillimit te veprimeve ushtarake nga ana e Rusise. Ndonjehere me ngacmonte llogjika se perendimi e donte kete ingranim te Rusise ne Ukraine. Me poshte do te shpreh ndonje ide se perse me dukej edhe keshtu. Pra, nuk shikoja arsye thelbesore per te filluar nje lufte, ndoshta arsyetimet e shumta dhe te thella te cojne larg realitetit per te dalluar pretekset nga arsyet e verteta, ato jane gjithnje feminore ne pamje sepse behen per propogande. Nderkohe, lufta ka filluar dhe analizat fillojne me perplasjet e ideve e mendimeve per te zbuluar te verteten.

Fillimi i agresionit Rus ne Ukraine.

Opinioni i pergjithshem ne media dhe nga shume specialiste politik e ushtarak ishte se forcat ruse do te pushtonin Kievin dhe qytetet kryesore me nje lufte rrufe brenda 24 – 48 oreve.

Nuk ndodhi dhe akoma sot pas 12 ditesh nuk ka ndodhur. Perse?

Le te bejme nje parashtrim para se te japim arsyet qe kane ndikuar ne mos realizimin e objektivave ushtarake.

Deri me sot po shikojme forcat ruse duke u perballur me popullsine civile, me shkaterrimin e ndertesave rrugeve, e objekteve te tjera ne qytete. Natyrshem vjen pyetja “kjo eshte lufta?”, po c’eshte lufta?

Eshte lufte ? Le te arsyetojme mbi faktet.

Putini dekelaroi se eshte “Operacion Special Ushtarak” me dy objektiva startegjik:

“denazifikimin e shoqerise ukrainase dhe demilitarizimin e vendit” me vone ato u ndryshuan dhe vazhdojne te ndryshojne. Sot Putin kerkon:njohjen e Krimese, te dy republikave te reja dhe neutralitetin e Ukraines (kurre te mos hyje ne NATO).

Generali Prussian Carl von Clausewitz na meson se: ”Lufta eshte nje akt force per te detyruar amikun ti nenshtrohet kerkesave tona” dhe “Lufta eshte vazhdimi i politikes me mjete te tjera”

Duke analizuar me arsyetimin e Clausewitz shohim se eshte Lufte.

Po perse eshte termi “Special” (Operacion Special Ushtarak)?

Mendoj se eshte bere me qellimin per te maskuar luften e hapur per pushtimin e Ukraines si dhe te parandalonte kryengritjen popullore deri ne arritjen e objektivave ushtarake. Pra me pak fjale, nuk kemi problem me popullin ukrainas, por vetem me nazistet (duke revokuar sentimentet e Luftes se Dyte Boterore, ku te dy popujt luftuan sebashku) dhe me regjimin e droguar e degjeneruar qe po shkaterron jo vetem ruste ne Ukraine por te gjithe popullin. “Ne jemi clirimtaret!”

Psikologjikisht eshte perpunuar me kujdes por nuk funksionoi. Perse?

Ky “Operacion Special Ushtarak” u mendua te imitonte veprimin e ushtrise amerikane ne Irak, Afganistan, Siri me nderhyrje kirurgjikale dhe pa shume collateral. Perse deshtuan? Per kete duhet te bejme nje analize me gjykime ushtarake. 

Shume ushtarake te larte nga vende te ndryshme kane dhene mendimet e tyre rreth luftes ne Ukraine. Une po mundohem te bej nje permbledhje pa reference duke perfshire edhe mendimin tim per kete konflikt.

. Generalship, ose kendveshtrimi politiko ushtark me i larte ne Rusi nuk ishte ne nivelin e reliteteve te kohes. 

Ne rrafshin startegjik:

-Drejtuesit e larte ushtarak perfaqesojne doktrinen ushtarake te luftes se ftohte me perplasje klasike forcash ne fushebeteje.

-Inteligjenca Ruse u bazua ne informacione te gabuara dhe jo realiste.

-Nuk planifikuan luften mediatike ose deshtuan plotesisht ne ate qe ndertuan per te fituar zemrat e njerezve, te opinionit te gjere. E kunderta u vertetua “urrejtja” per Rusine.

-Drejtimi dhe komandimi nuk arriti kordinimin e nevojshem te forcave ne veprime luftarake. Ato ngelen pa lidhje, te shperndara dhe pa kohezion.

-Nuk rrealizuan “gravitetin” ne perqendrimin e forcave por is shperndane ne 4-5 drejtime te dryshme.

-Planizim i dobet llogjistik, mungesa ne furnizime me karburant, ushqime, armatim etj.

-Nuk realizuan “air supremacy” kontrollin e hapesires ajrore.

Ne rrafshin Operacional dhe Taktik:

-Planizim shume i dobet me formacione te ngurta, pa hapesira dhe objektiva konkrete.

-Kollona te stergjatura e te trasha ne gjithe gjeresine e rruges qe nuk krijon asnje mundesi                                                             manovrimi te forcave ne veprime luftarake. 

-Pergatitja dhe Trajnimi i dobet i forcave perpara se te hynin ne veprime luftarake. Afersisht 75% e tyre eshte rekrute, jo profesioniste.

-Mungesa e moralit dhe inspirimit te tyre.

Dy jane elementet mbi te cilat ushtria Ruse mbeshtetet (fuqia e madhe e Zjarrit dhe Manovra te shpejta me mjete te mekanizuara e tanke). Te dyja keto nuk u shfrytzuan sepse ruset prisnin perballjen me formacionet e ushtrise ukrainase, por u detyruan te ballafaqohen me luften urbane qe konsiderohet si “lufte me intesitet te ulet”.

Planifikimi i ushtrise ukrainase synoi te terhiqte forcat ruse ne perplasje me popullin ukrainas qe te realizonte kryengritjen popullore, unitetin kombetar dhe urrejtjen ndaj agresorit qe e realizuan me shume sukses. Gje qe nuk ishte parashikuar nga shtabi i forcave ruse.

Lidershipi ushtarak Ukrainas u tregua is suksesshem si ne planin startegjik edhe ne ate operacional e taktik. 

Udheheqesit politik te Ukraines u treguan teper aktiv, si ne planin nderkombetar per te krijuar perkrahjen e nevojshme edhe ne ate te brendshem per forcimin e unitetit kombetar dhe formimin e moralit te larte. Komunikimi live virtual pati nje impact te larte simpatizues dhe inspirues duke fituar luften per opinionin publik. Kjo fitore ka ndikuar edhe ne opinionin public rus, protestat kunder luftes ne Rusi po rriten nga dita ne dite megjithese nuk eshte ne nivelin kritik. Ai do te arrije atje pasi arkivolet me ushtaret e vrare te zgjojne shpirtin dhe mendjet e trazuara nga propoanda shteterore.

E fundit qe do doja te debatojme eshte Elita Ruse! Cilat jane Opsionet e saj?

Historikisht Elita Ruse ka qene ne anen e gubernes, asnjehere ne anen e popullit. Perse?

Sepse aje eshte krijuar nga vete qeveria me korrupsion e padrejtesi. Kjo eshte oligarkia e sotme “Elita Ruse”. Ajo nuk eshte e panvarur e meritokratike prandaj eshte e detyruar te mbeshtese Putinin dhe rregjimin e tij ne Rusi. Rusia nuk eshte demokraci panvaresisht se bejne zgjedhje, ato jane farse. 

Vetem Demokracia ofron premisat, kushtet dhe mundesite per ndertimin e nje shoqerie te shendetshme, nje shtrese te mesme dhe ate elite kurajoze e dinjitoze qe mund ti kundervihen gubernes ne cdo kohe qe nuk eshte ne linje me interesat publike.

Pytje ne vazhdim:

1. A eshte ky konflikt fillimi I Luftes se Trete Boterore?
2. A do pe pershkallezohet ne perdorimin e armeve berthamore?

Jani Gjoni

ELBASANASI MEHMET GJEVORI – MËSUESI I MËSUESVE SHQIPTARË NË KOSOVË

 

-“Unë Mehmet Gjevori nga Elbasani, por tani që gjendem në Kosovë, prej vitit 1941, kur erdhëm rreth 350 mësues nga Shqipëria dhe hapëm shkollat e para në gjuhën amtare në të gjitha viset e Kosovës, në vitet 1945-47 kam pas ardhur në disa shkolla të Drenicës dhe i kam pas udhëzuar mësuesit e parë të rinj, një ndër ta ka qenë edhe babi i heroit Adem Jashari, Shaban Jashari”, shkruante mësuesi i mësuesve shqiptarë në librin e madh të përshtypjeve, të pafund e të përjetshëm, në Kompleksin Memorial Adem Jashari në Prekaz/

Gazeta DIELLI, sot në Ditën e Mësuesit – 7 Mars 2022,  riboton shkrimin e korrespondentit në Kosovë Behlul Jashari të para 12 viteve – 7 Marsit 2010:

KUJTESË – MEHMET GJEVORI, I LINDUR NË ELBASAN PARA 100 VJETËVE, MËSUESI I MËSUESVE TË KOSOVËS

PRISHTINË, 7 Mars 2010/  Elbasanasi Mehmet Gjevori, mësuesi i mësueve të Kosovës, këtë vit do mbushte 100 vjet. “Ndonëse jam i lindur në Elbasan, vendlindje të dytë kam Kosovën”, thoshte ai.

Autori i abetarës së parë në gjuhën shqipe në Kosovë, botuar në vitin 1946, dhe i shumë teksteve shkollore e të tjera, veterani e njeriu i kontributit shumë të madh në arsimin kosovar, Mehmet Gjevori, i lindur më 1910 në Elbasan, ka ndërruar jetë më 1 maj 2007 në moshën 97-vjeçare në Prishtinë.

Në shtator të vitrit 1941 iu përgjegj vullnetarisht apelit të ministrit të atëhershëm të Arsimit të Shqipërisë Ernest Koliqi për të ardhur në shërbim në Kosovë. Në atë kohë, misionarët e arsimit në trojet shqiptare të Kosovës dhe Maqedonisë u bënë 400 normalistë, shumica e tyre djem dhe vajza të Elbasanit.

Emrin e Mehmet Gjevorit, sot në Ditën e Mësuesit dhe në këtë 12-vjetor të Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, e gjejmë edhe në librin e madh të përshtypjeve, të pafund e të përjetshëm, në Kompleksin Memorial Adem Jashari në Prekaz.

Në atë libër, në Prekaz të Drenicës, në vendin e shenjtë të pavdekësisë së Komandantit Legjendar të Ushtrisë Çlirimtare, Kryemësuesi i Kosovës ka shkruar:

“Më 11. 8. 2002

Unë Mehmet Gjevori nga Elbasani, por tani që gjendem në Kosovë, prej vitit 1941, kur erdhëm rreth 350 mësues nga Shqipëria dhe hapëm shkollat e para në gjuhën amtare në të gjitha viset e Kosovës, në vitet 1945-47 kam pas ardhur në disa shkolla të Drenicës dhe i kam pas udhëzuar mësuesit e parë të rinj, një ndër ta ka qenë edhe babi i heroit Adem Jashari, Shaban Jashari. Pikërisht gjatë atyre ditëve kam pas buajtur në disa familje, emrat e të cilëve mjerisht nuk më kujtohen, e më kanë pas pritur përzemërsisht.

Një ndër mësuesit e parë, që ka pas ardhur e ka shërbyer vullnetarisht në dy shkolla fshatrash të Drenicës, ka qenë edhe Ahmet Meha Kelmendi, …Geci e të tjerë. Më kujtohet se të gjithë nxënësit e katër shkollave fillore të Drenicës i kanë pas ndjekur mësimet me zell të madh dhe pasi shumë nxënës ishin edhe pak të rritur, ne i kalonim edhe nga dy klasë disa, pra prej klasës II në klasën IV. Të paharrueshme kanë qenë ato ditë të atyre dy viteve që i kam pas kaluar në rrethin e Drenicës.

Lavdi u qoftë Adem Jasharit si dhe të gjithë anëtarëve të familjes Jasharaj!

Mehmet Gjevori”.

Pas ardhjes nga Elbasani, fillimisht, Gjevori emërohet në Prizren si drejtor i shkollës fillore “Abdyl Frashëri”, ndërsa nga 1944 deri më 1950 shërbeu si kryeinspektor i shkollave shqipe të Kosovës, e pastaj redektor në shtpinë botuese “Mustafa Bakija” në Prishtinë. Nga viti 1958 e deri në pensionim më 1975 ka punar redaktor e kryeredaktor në Redaksinë e Botimeve Rilindja.

Gjevori tregonte: “Krahas detyrës kryesore  si redaktor i botimeve kam  bërë  edhe  detyrën  e lektorit  në gazetën Rilindja. Para  dite punoja  në Redaksinë  e Botimeve kurse pasdite  në  redaksinë  e gazetës Rilindja… Kontrolloja  gjuhësisht  shkrimet  e  gazetës  që do të jipeshin për botim.”

Mehmet Gjevori ka marrë shumë dekorata, mirënjohje dhe falënderime, por ai, gjithnjë veçonte dy nga ato: “Nga të gjitha dekoratat që kam marrë deri më tani, unë veçoj këtë të Presidentit të Kosovës, Dr.Ibrahim Rugovës, dhënë më 10 qershor 2003, si dhe medaljen e artë ‘Naim Frashëri të klasit I” të Kryetarit të Republikës së Shqipërisë, Dr.Sali Berishës, dhënë në Tiranë, më 11 prill 1994, për shërbimin në shkollat shqipe në Shqipërinë Veriore e Lindore, jashtë kufijve politikë të vitit 1913 të shtetit shqiptar”, ka shkruar Gjervori.

“Me sinqeritetin më të madh njerëzor veçoj e theksoj se këto dy dekorata të arta i konsideroj jo vetëm si sukses timin personal, por edhe të të gjithë punonjësve të arsimit, që kanë shërbyer e kontribuar në Kosovë e në viset e tjera shqiptare”, shkruante Gjevori në një letër falënderimi drejtuar Presidentit historik Ibrahim Rugova për dekorimin me Medaljen e Artë të Lidhjes së Prizrenit, për kontributin e dhënë në fushën e arsimit të Kosovës, gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe pas saj në mbarëvajtjen e shkollës në Kosovë, në fushën e hartimit të teksteve shkollore, si dhe të përkrahjes së Lëvizjes Demokratike të Kosovës për liri e pavarësi.

“Mironjohje të veçantë, jam i informuar këto ditë, do të më bëjë edhe Bashkia e Elbasanit për kontributin tim gjatë gjatë këtyre gjashtë dekadave e gjysmë në arsimin në Kosovë”, ka thënë Gjevori në një intervistë për numrin jubilar të 60-vjetorit të gazetës Rilindja më 12 shkurt 2005. Atë vit në dhjetor Bashkia e Elbasanit ka nderuar me “Certifikatë Mirënjohjeje” 149 normalistë të qytetit të Elbasanit, ndër të cilët Mehmet Gjevorin, për shembullin që kanë dhënë për përhapjen e arsimit shqip.

Presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu, me rastin e shuarjes së Mehet Gjevorit ngushëllonte:

“Mehmet Gjevori është nga emrat e rrallë të arsimit shqip në Kosovë, i cili gati një shekull të plotë jetën ia kushtoi edukimit dhe arsimimit të brezave në Kosovë. Erdhi në Kosovë atëherë kur na u desh më së shumti dhe qëndroi në Kosovë për gjithë kohët e vështira që kaluam si popull për të qenë këmbëngulës në misionin e tij të shenjtë. Si autor i abetares së parë shqipe në Kosovë, Mehmet Gjevori me përkushtim të rrallë shpërndau shkronjën shqipe gjithandej nëpër Kosovë.
E gjithë krijimtaria edukativo-arsimore dhe botuese e Mehmet Gjevorit ka një mision të përbashkët në përhapjen e dijes dhe të kulturës shqiptare.
Për rolin e veçantë të tij prej mësuesi dhe atdhetari, Presidenti Rugova e ka dekoruar me Medaljen e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, që u jepet personaliteteve të rralla për kontributin e tyre të jashtëzakonshëm në veprimtari atdhetare.
I falemi përgjithmonë përkushtimit të tij jetësor!”

Putini e shpalli Shqipërinë shtet armik

 

Thanas L. Gjika/

Këto ditë Vladimir Putini e shpalli Shqipërinë shtet armik, sepse shteti ynë iu bashkua thirrjes së OKB-së për tërheqjen e trupave ushtarake ruse nga Ukraina dhe njohu sanksionet ndaj Rusisë. Eshtë mirë që Z. Putin të lexojë traktatet e Rusisë Cariste të vitit 1913 kur përfaqësuesi i Rusisë në takimet e përfaqësuesve të gjashtë Fuqive të Mëdha të Europës në Konferencën e Londrës e të Lozanës, kërcënonte se Rusia do të shpallte luftë nëse nuk i jepeshin Serbisë Kosova dhe territoret e Maqedonisë Perëndimore, që jetoheshin nga shqiptarë, por në kohën e Car Stefan Dushanit i kishin përkitur shtetit serb.Për shkak të kësaj politike antishqiptare të Rusisë Cariste u krijua Shqipëria Londineze, ku u përmblodhën brenda saj pakica e territoreve dhe e popullit shqiptar dhe shumica e tyre iu dhanë Serbisë, Greqisë e Malit të Zi.
Këtë krim nuk e denoncuan qeveritë e ardhëshme ruse. Lenini e Stalini, ndonëse pretenduan se krijuan e drejtuan një Rusi të re, të ndryshme nga Rusia Cariste, nuk hoqën dorë nga ideja e ruajtjes dhe forcimit të Perandorisë Ruse dhe e idesë së pansllavizmit. Ata kurrë nuk kërkuan të falur për masakrimin e popullit shqiptar, këtij populli jo sllav.
Për t’i kthjelluar Z. Putin e Vucici po ju kujtoj historinë e ardhjes së fiseve sllave në Ballkan, ku tregohet qartë se si u krijua populli serb nga bashkimi i fiseve sllave të ardhura nga Uralet me fise trake e ilire, që jetonin në qendër të Ballkanit. Populli ilir që jetonte në Dardani (Kosova e lashtë) rezistoi e nuk u asimilua në shumicën e territorit të vet. Kosova mbeti shqiptare edhe pse jetoi nën zgjedhën serbe gjatë shekujve XIII-XV dhe gjatë shekullit të XX. Populli shqiptar i Kosovës jo vetëm që nuk u asimilua, por derdhi lumenj gjalu për të fituar lirinë e vet.
Në fund të shek XX, kur aleanca Atlantike ndërhyri ushtarakisht për të shpëtuar popullin shqiptar të Krahinës Autonome të Kosovës nga shtypja e krimet monstruoze të Miloshevicit, Rusia e Jelcinit nuk e kundërshtoi, sepse nuk kishte fuqi.
Mirëpo që nga viti 1999 deri sot, Serbia nuk pajtohet me realitetin e Kosovës së pavarur, sepse qeveritarëve të saj u pëlqejnë ëndrrat shoviniste. Fatkeqësisht me të tilla ëndrra është ushqyer e gënjyer dhe një pjesë e polullit serb edhe pse ai e ka njohur realitetin jo sllav të Kosovës.
Republika e Kosovës sot është një realitet historik e gjeopolitik i pamohueshëm. Dëshira e popullit shqiptar të Kosovës për të jetuar i lirë është një e drejtë legjitime që nuk ka pse t’ia mohojë politika shoviniste e miope ruse e ajo serbe.
Vladimir Putini sot vë në plan luftën që bënë më 1999 forcat ushtarake të NATO-s për të mbështetur luftën clirimtare të popullit të Krahinës Autonome të Kosovës, me ndërhyrjen e sotme të ushtrisë ruse në dy Krahinat Autonome të Donbasit, të cilat bëjnë pjesë në shtetin e Ukrainës. Kjo përqasje është thjesht një mbulim i politikës së tij grabitqare. Eshtë thjesht mbulim i politikës së tij grabitqare, sepse Krahina e Kosovës ishte e banuar në shumicë dërmuese nga populli shqiptar jo serb, dhe kishte luftuar me armë për lirinë e vet që nga viti 1913, kur iu dha padrejtësisht Serbisë. Kurse populli i krahinave të Donbasit është popull sllav, një përzjerje e popullit ukrainas me popullin rus, popullsia e këtyre krahinave nuk i është dhënë gabimisht Ukrainës dhe ajo nuk ka luftuar kurrë për pavarësi e liri kombëtare si populli i Kosovës. Shpallja e këtyre dy krahinave shtete të papavur ishte një akt dhune që kreu Putini në shkurt të këtij viti i pa mbështetur nga ndonjë luftë a përpjekje e popullit të Donbasit, por vetëm sepse ato krahina janë të pasura me naftë.
Vladimir Putini e shpalli sot Shqipërinë shtet armik, por ky akt nuk është gjë tjetër vetëm dalje e hapur e qëndrimit historik të Rusisë ndaj popullit shqiptar. E vërteta ka qenë dhe është se Rusia që nga fillimi i shekullit XIX, kur filluan lëvizjet nacionale në Ballkan, nuk synoi kurrë ta bënte aleat popullin shqiptar, por punoi që ta coptonte e asimilonte për të majmur me të këlyshët e saj ballkanikë.
Shpallja e Shqipërisë shtet armik prej Putinit në fund të fundit është një kërcënim që ai i bën Republikës së Shqipërisë për mbështetjen që kjo i jep botërisht pavarësisë së Kosovës. Por Shqipëria e Kosova nuk pyesin më për kërcënimet e Rusisë, sepse sot këto dy shtete kanë në krahun e tyre dy aleatë të mëdhenj e fuqishëm: ShBA-të dhe BE-në. Shqipëria dhe Kosova nuk janë më si ishin në vitin 1913…

7 MARSI 1887 DITA E PARË E SHKOLLËS SHQIPE APO NJË VONESË…HISTORIKE

 

NGA  NDUE  BACAJ

 Shkollë shqipe e vitit 1876 në Shkodër

Që nga viti 1960 ,me vendim të Qeverisë komuniste të asajë  kohe (me kryeminister Mehmet Shehun), 7 marsi është vendosur të shpallet dhe festohet si dita e Mesuesit ,dhe njekohesisht si data e hapjes së shkolles parë shqipe. Kjo shkollë e vonë është hapur në qytetin e Korçes  me 7 mars 1887 nga patrioti Pandeli Sotiri e tj…, ku kjo  ishte një shkollë fillore me dhjetra nxënës, dhe me bekimin e  pushtuesit otoman..1. Kushdo që ka lexuar sado pak për historinë e shkollës shqipe do t’a pyeste “vehten”, pse ne iliro-shqiptarët si popull autokton i këtyre trojeve të Europës paskemi hapur kaq vonë shkollat tona, kur jabanxhinjët sllav kanë hapur shkollat e tyre shumë më heret… 

PAK FJALË PËR “SHKOLLËN” SHQIPE NËN PUSHTIMIN OTOMAN:

Pushtuesit  450 vjeçar ottoman ishin kundër arsimit shqip (se një popull analfabet nënshtrohet e mashtrohet më lehtë, se një popull i arsimuar në gjuhen e vet amtare). Otomanët nuk lejuan për shekuj që të hapen shkolla shqipe, e veçanarsiht në zonat fushore të cilat i kontrollonin më lehtë se ato malore. Pushtuesi në disa zona (kryesisht në qytete) pranë xhamive kishte hapur ndonjë Mejtep, (shkollë fillore, apo më sakt kurse kundër “analfabetizmit”). Në këto mejtepe , pranë xhamive mësohej vetëm turqisht dhe besimi Islam. Megjithë këtë shumica e popullsisë (muslimane) nuk e kishin të mundur të mësonin as në këto “shkolla”-mejtepe, apo më vonë shkolla më të avancuara si medresetë që edhe këtu nuk mesohej asgjë shqip, por vetem turqisht. Nderkohë në zonat malore , të pakontrolluara (ose kontrolluara me vështirësi) nga pushtuesit ottoman, janë hapur shkolla të niveleve fillore e me nivele pak më të larta. Këto shkolla në të vertet janë hapur në zonat malore  ku kishte në shumicë popullsi kristiane (katolike), të cilat nuk kishin pranuar të kthehen në besimin Islam të pushtuesit turko-osman. Shkollat ishin hapur e mbaheshin nga kleri Katolik, kryesisht pranë kishave dhe objekteve të tjera të ketij besimi. Në këto shkolla edhe pse me mundësi të kufizuara, mësohej shqipja e kohës, latinisht, ketekizën (besim fetar), si dhe “histori” jete, trashigimie e zakonesh, të nevojshme për të  vijuar jetesën e në të shumtën e kohës mbijetesën.   

NJË HISTORI E VOGËL PËR DISA SHKOLLA MË TË  HERSHME SE SHKOLLA E KORÇËS..

Mendova ta filloj me  shkollën e Potgores (Malësi e Madhe) , të cilen e paraqet qartësisht  Regjistri Kadastral, 1416 -1417 , fleta 48/a , në të cilën  shkruhet se ..një copë vresht  prej një shati (rreth 500 m2 , shenim N.B.), e quajtur Stanovina  ,të cilën e mbanë shkolla e Podgorës…2. Ky shënim  na bënë  të mendojmë  se kjo shkollë ishte një institucion i vertet arsimorë, ku mësohej jo vetëm besimi (katekizmi i kishës  përendimore) , dhe teknika e kultivimit të vreshtarisë  të Potgores e rrethinave të Malesisë e më gjerë , por këtu mësohej edhe shkrim e kendim (latinisht  e shqip). Në trojet shqiptare prania e institucioneve arsimore dëshmohet që në periudhën antike e deri në kohën e principatave shqiptare në Mesjetë. Në vitet e pushtimit osman mësimi i gjuhës shqipe bëhej fshehurazi… si në atë të vitit 1584, në Stubëll të Kosovës.3. dhe në  shkollat e tjera shqipe të dokumentuara si shkolla në Velje të Mirditës me 1632, shkolla  e Pllanës me 1638,  shkollat  në  Troshan e Kurbin me 1639 etj.4. Në Himarë (1627), në Vuno e Palasë të Himarës (1632), në Korçë (1637), në  Bilisht (1639), në Dhërmi (1660), në Janjevë (Kosovë) (1665), në Akademinë e Re në Voskopojë etj.5. Ndërsa në  Shkodër kemi shkolla  me 1698 , ku si mësues shënohen; Gjon Shqiptari , Filip Shkodrani , Dhimiter Dhermiu e tjer..6.  Por edhe më vonë, në  vitin 1836 në Shkodër shënohen 12 shkolla shqipe (tetë për djem dhe katër per vajza ), ku si mesues janë  të shënuar emrat e  Gjon Shkrumit ,Geg Kodhelit, Gjergj Benuesit , Zef  Kamësit , Dom Ejllo Radojës , Dom Pashko Babit etjerë…7. Duhet theksuar se hapja e shkollave shqipe shpesh ishte deri në nivelin  e shkollave të mesme , dhe kishin dhjetra nxënës…

SHKOLLA NË MALËSI TË MADHE !

Malesia e Madhe si treva simbol e shqiptarisë qendronte edhe në krye të luftës kundër errësirës , dhe për këtë në trojet e Malësisë ( perveç shkollës së Potgores që cilesuam më sipër) funksiononin (më vonë) edhe  disa shkolla të tjera , që u mësonin malësorve shkrim e kendim , atdhedashuri , por edhe doktrinën e qytetrimit Europerendimore. Për të “vertetuar” funksionimin e shkollave të kohës (gjatë  gjithë shekullit XVII), mendova të  cilësoi  vetëm dy letra  të Ipeshkevit  famëmadh Pjeter Bogdani , nga të cilat  “mesojmë” qënien dhe funksionimin e shkollave..:  Letra e “parë” nr.153 të dates 20.11.1671 , e cila ndër të tjera tregon per nevojat e shkolles së  Rrjollit ( qyteti i Ballezes) dhe jep mendimin per të pasur mesues  Dom Mark Xhustin. Ndersa letra e “dytë” me nr.182 e dt.29.12.1675 persërit nevojat jo vetem per shkollen e Rrjollit  (Ballezës), por edhe per shkollat e Hotit , Kastratit , Grudes e tj… , ku po t’i lexojmë keto me vemendje bindemi se kemi të bëjmë me shkolla me bazë shqipen e kohës, të cilat  kishin shpesh deri 40 nxënës ..8. Nëse diskutohet alfabeti i perdorur në keto shkolla, pergjegjia është e thjeshtë , ishte  alfabeti latin , afersisht ai alfabet që u miratua në Kongresin e Manastirit me 1908 , nën drejtimin e  kujdesin e kryetarit të komisionit të alfabetit të patriotit pendë-artë të kombit shqiptarë , At Gjergj Fishtës. Vlenë të shenohet se sipas shumë dekumenteve edhe në Kosovë shënohen shkolla shqipe (të hapura para asaj të Korçs 1887), si në Prizren, Pejë ,Gjakovë  e tjer, të hapura para vitit 1840…9. ,gjë që pasuron  historinë e arsimit shqip, edhe pse në kushtet e mbijetesës…  

Ndërkohë shkollat e hapura në fillimet e shek.XX-të e në vazhdim si në Shqipëri, dhe në Malësi të Madhe, dokumentohen pas shpalljes së pavarësisë të Shqipërisë nga pushtuesi shekullorë ottoman, si dhe pas luftrave mbrojtëse të viteve 1912-1913, 1915 dhe 1920 nga invazionet e shovinisteve fqinjë serbo-malazez dhe kongresit të Lushnjes 1920… Si më të hershmet (pas shpalljes së pavvarësisë në Malësi janë shkollat e hapura në vitin 1916 e vijim, si në në Bajzë , Koplik , Dedaj e tjerë , ku permenden mesuesit e parë Prekë Gjoni nga Pjetroshani, e Kolë Martin Pllumi nga Dedajt e Shkrelit), Ndersa vlen të cilësohet se patriotia e heroina nga Gruda  Tring Smajlja  në vitet 1916-1917 do të sakrifikonte tokat e pasurinë e saj , dhe do të ndihmonte hapjen e  shkollave shqipe në Grudë (Dinosh , Priften…10. Këto shkolla të hapura në trojet tona ishin rizgjim në dritën e diellit i kësaj tradite shekullore të mësimit në gjuhen shqipe , pas shekujsh errësirës turke-osmane që u mundonte të fikte çdo dritë të vertet të arsimimit në gjuhen shqipe… “Gjithsesi”, mësues e mësuese, unë çdo njërin prej jush e konsideroj një “dritë” të veçant, që me punën e perkushtimin tuaj, keni ndriçuar e ndriçoni mendjen e atyre që u jepni mësim, (nxënësve), të cilët janë shpresa dhe e ardhmja e një Shqipërie vertet demokratike dhe Europerendimore… Ndaj ju uroj gëzuar festen tuaj, ditën e 7 marsit.

REFERENCAT:

1.Zhan Klod Faveirial , Historia më e vjeter e Shqiperisë ,fq.489 – 526, Plejad 2004. 

2.Regjistri i Kadastres  e koncensioneve  (rr.Shkoder) ,1416-1417 ,fq.61, Perg.nga Akademia e shkencave te… Shqiperise ,Instituti i Historise,fq.23.Tiranë 1977.

3.Stubëll-i, fshat i Malësisë së Karadakut, që shfaqet më 1555 dhe në një defter osmano-turk, më 1584 fillon tradita e arsimit shqip, i pari dhe i vetmi rast atëherë në Kosovë, shkruan Isak Ahmeti, botuar në agjencinë informative kombëtare “Presheva Jonë”. https://www.preshevajone.com/ June 19, 2012.

4.Edwin Jacques ,SHQIPTARET…fq. 313 – 314 . botim nga fondacioni Abraham Linkoln 1995.

5.Hajrullah Koliqi: Historia e arsimit dhe e mendimit pedagogjik shqiptar, “Universiteti i Prishtinës & Libri shkollor,” Prishtinë, 2002.

6.Edwin Jacques ,SHQIPTARET…fq. 313 – 314 .

7.Hamdi  Bushati ,Shkodra dhe Motet Vll. II. Fq.39 – 41, Shkodër 1998

8.Pjeter Bogdani ,Letra dhe Dekumente ,Letrat:153, 182.Perg.nga O. Marquet, sh.b. “At Gjergj Fishta”, Shkodër 1997. 

9.Serge Metais ,Histori e Shqiptareve ,Nga Iliret  deri tek pavaresia  e Kosoves, sh.b. “55”, Tiranë 2006.

10.Gjekë Gjonaj; Tringë Smajlja Heroinë e Malësisë, Gazeta “ 55”, fq. fq.18, datë  31 korrik 2004. 

Malësi e Madhe 07 mars 2022.

(Ky shënim i imi me rastin e 135 vjetorit të shkollës së “parë” shqipe, nuk ka si qëllim prishjen e qjefit të atyre që gjithshka na ka lënë “trashigim” shteti komunist e kanë tabu…).