Çaste poetike më poetin satirik Faruk Tashollin ....

 Shkruan :Flori Bruqi,PHD

Faruk Tasholli lindi në Gadime të Rrafshit të Republikës së Dardanisë më 1958  

Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa të mesmen në Ferizaj. Fakultetin Filologjik, Degën e Letërsisë dhe Gjuhës Shqipe e përfundoi në Prishtinë, ku ndoqi edhe studimet pasuniversitare. Krahas studimeve, që nga viti  1980  ishte gazetar dhe për disa vite me radhë redaktor i rubrikës së kulturës në gazetën e studentëve "Bota e re" të Prishtinës. 

Nga viti 1988 kaloi në Redaksinë e Programit Kulturor të Radio Prishtinës, ku punoi deri më 5 korrik 1990, ditën kur forcat policore serbe mbyllën Radiotelevizionin e Prishtinës në gjuhën shqipe.

 Pastaj bashkëpunoi me gazetat e përkohshme në Kosovë si, "Fjala", "Zëri" e "Kosovarja", kurse më 1994 emigroi në Gjermani.

 Prej atje vazhdoi bashkëpunimin me Programin satelitor të Radiotelevizionit Shqiptar në Tiranë, pastaj u angazhua në organet e shtypit shqiptar në emigracion si "Ora", "Bota sot" dhe "Fakti", duke vazhduar të punojë një kohë edhe në Radion shtetërore gjermane "Deutsche Welle", programi në gjuhën shqipe në Këln.

 Deri tash ka botuar librat e poezisë për fëmijë 

1."Mos u rrit pa mua" (1978), Ferizaj, 

2."Rosat mësojnë patinazh" (1990) si dhe për të rritur 

3."Drita të largëta" (1984) dhe 

4"Tjerr fusharaku" (1988) në Ndërmarrjen Botuese "Rilindja", Prishtinë.Etj.

 Gjithashtu, ka shkruar vargjet për qindra këngë, shumica e të cilave janë bërë hite në njëzet vitet e fundit. 

Aktualisht jeton në Ahen të Gjermanisë.

LETËR SHKRIMTARËVE SERBË

Tregojuni fëmijëve se na keni vra

Na keni therrë me bajoneta

Të lidhur për trungje pemësh

Në fyt na keni pre

Tregojuni fëmijëve tuaj tregojuni

Mos ngurroni

Se ngurrimi është qyqarllëk

Tregojuni fëmijëve se çdo mbrëmje

Keni dalë të dehur në Francuska 7

Me xhepat e mbushur plot metafora

Dhe keni thirrë zëshëm

Vdekje shqiptarëve

Tregojuni fëmijëve se keni vrarë tinëz

Edhe fëmijët tuaj shpirtvirgjër

Për ta përligjur faqe botës

Vrasjen e fëmijëve tanë në masë

Si nacistët në Kragujevc

Tregojuni fëmijëve se keni nisur ushtarë

Policë dhe banda vrastare

Për ta shpikur edhe një fitore

Në Betejën e Humbur të Kosovës

Tregojuni fëmijëve sa na i keni dhunuar gratë

Dhe me gratë e dhunuara fëmijëve tuaj

U keni bërë vëllezër apatridë

Ata vëllezër që nuk do t'i takojnë kurrë

Tregojuni fëmijëve se na i keni vjedhur kufomat

Ku gjuha e ujit na e tregoi varrin

Derisa ju

Rivierës së Danubit kërkonit frymëzim të ri

Ngrituni tregojuni fëmijëve me zë

Se pas çdo fundi të zi

Njerëzorja kërkon lapidarin e vet

Kështjellë dritë

YLL YMER ELSHANI

Sa herë vjen pranvera

Me lule e zogj prilli,

Për Ymer Elshanin

A ndrin diku ylli?

A ndrin diku ylli

Apo krejt është shuar,

Mbi qiell të Kosovës

Drenisë së përvëluar?!

Drenisë së përvëluar

Kur resh bukuri,

Oh, Ymer Elshani

Si ta shoh pa ty?

Si ta shoh pa ty

Herët luleborën,

Kur ushtria serbe

Keq ta thau dorën.

Keq ta thau dorën

Të shitoi me plumb

Dhe ta vuri zjarrin

Gjersa t’bëri shkrumb-

Gjersa t’bëri shkrumb

Me bij të Drenisë,

Që në sy ma kishin

Flakën e lirisë.

Flakën e lirisë

Në çdo varg vjershe,

Sa bukur e zbrisje

Si një kurorë bjeshke.

Si një kurorë bjeshke

Lart në qiellin tonë,

Yll Ymer Elshani –

Do ndrijë përgjithmonë.

(Satirë në kohë zgjedhjesh)

 N’ballë të shtetit tonë kemi veç Teuta!!!

O ju të dashtuna, o ju të bukura

O ju pun‘tore , o ju krahflutura;

Kam pak të fala nga fundi i botës,

Për ju trimnesha, gra të Kosovës!

Hajde po e zamë se unë nuk jam burrë

Po ngomëni nji herë se s’më nguet kurrë!

Ju që mund ta sillni gjithë botën me dorë

Pse s’e ktheni mbarë veç atë trohë Kosovë?!

Juve që rrallë burrat iu marrin me t‘mirë

Mos u mashtroni votat me ju shkue lirë,

Ju që shpresat varni drejt në parlament

A s’u ngitë me burra tash e njiqind vjet?!

Sot ndyshuen kohët bota ka t`paprituna

Ç‘ na u mbush Kosova plot me gra të dituna!

Te kutitë e votimit në zgjedhje kur t‘ shkoni

Vetëm gjininë tuej, ju lus ta votoni!

Le ta merr vesh bota dhe burrat e përjargt‘

Se vetëm gratë Kosovës ia çojnë zanin larg;

Ato që Beogradit ia prishën keq projektin

Kur s’kishin armë tjetër, pos natalitetin!

Dilni gra Kosove, dilni gra kreshnike,

Bani qeverinë si jeni vetë besnike,

Hiqni prej hajnisë burrat në ketë shtet,

Se s‘ua vjedhin nanat bukën f’mijëve t‘vet!

O ju gra Kosove ma t’bukurat në botë,

Niseni nji herë luftën me atë armën “votë”,

Do t’i shihni burrat tek çojnë kry‘ si huta:

N’ballë të shtetit tonë kemi veç Teuta!!!

G Ë R N A Ç I

Çon mërgata fjalë : „U k‘naqa!“

Kur Gërnaçi na thotë gërnaça,

As ma nin kjo birë e veshit

Kush më therrë me bothë të vekshit!

Ti bre djalë uratën paç

Ku ma gjete fjalën „gërnaç“?

Gaz i ditës me andrra t’natës

Kur u lidhe n‘copë të knatës!

Nga ç‘muze nxore këtë fjalë

A në librat me shumë palë,

Me ia varë n’qafë diasporës

Pse i kthehet prapë Kosovës?!

Por kjo punë s’lihet me kaq

Kush ma shumë asht gërnaç,

Për nji fjalë gjithë kjo poterë

Nuk durojmë ma kopil n’derë!

Po të fola pak ma ndrysh

Hajt ta ndajmë gërnaçin n’dysh,

Mat me gisht e k’qyr me sy

Sa m’bie mue e sa t’bie ty!

Se kur vijnë, si thu‘, gërnaçat

S’kanë mbi kry çallmat, shajkaqat,

As Kosovën me gjithë pakica

Nuk ta ndajnë kurrë me sakica!

Se kush mbet gërnaç me fund

Plasi sherri në katund,

Unë nuk shaj veç më shkojnë sytë Kujt i mbet gërnaçi n’fyt

NJË KUVENDIM ME SALIH ÇEKAJN

Më thotë zemra të bëj vjershë

Ngrehinë vargjesh që ngjajnë si ti,

Si të kthehem në atë vjeshtë

Kur të njoha ty Salih?!

Si të kthehem i mërzitur

Përmes gjethesh rënë për toke,

Ku ta dija se jam ngjitur

Krah njeriut, prijës epoke.

Ti nuk dole nga legjenda

Si thonë këngët popullore;

Ti lirinë e kishe brenda –

Si flamur një ditë e nxore.

Ty flamuri po të çonte

Për ta shkulë atë gur të rëndë,

Zemra e kombit ku kullonte –

Njëqind vjet me qindra gjëmë.

Më thotë zemra të bëj vjershë

Ta zbus mallin e zhuritur,

Mbi kujtime më del kreshtë-

Salih Çekaj ballëndritur.

Sa më larg po mbetet lufta

Sa ka vjersha më bukuri?!

Unë tash vjeshtës thellë u futa

Ti n'pranverë mbete i ri.

DY LIFQERË NË DY SY MALLI

(Ne kujtim te heroit kombëtar, Agim Ramadanint)

Rashë kah deti i Ajkunës

Flokë mëndafshi syrit tim,

Dy lifqerë si rrjedhë e Bunës

Zhaurijnë për ty Agim.

Dy lifqerë dy sy t'Ajkunës

Zbrazin detin e kriposur,

Në rrëmetin e furtunës

Ku liria ish prangosur.

Kërkojnë malet një kreshnik

Të vijë këngëvë përsëri,

Brymë pranvere me djeg vrik

Pa e ditë se ai je ti!

Kush e hapi atë portë shkëmbi

Me rrapllime e me rrëmbim,

T'hyjë liria këtij vendi

Po kush tjetër, ti Agim?!

Dy lifqerë nga dy sy malli

Vrushkuj drite ag më ag,

Çka të priti çka të ndali

Asaj porte te ai prag?

Dy lifqerë dy sy legjende

Nxjerr Ajkuna me gjëmim,

Herë si këngë e hërë si dhembje

Ku prek qiellin ti Agim!

KRONIKË PARLAMENTI

(Raport humoristiko-satirik)

Sa erdh Ramazani, ky muej rahmeti

Thash, tash ma shqiptarët, merren vesh mes veti,

Nuk nxjerrin fjalë t'liga as teh të sakicës

Në këtë muej t`paqes muej t'sakrificës?!

Por keq u mashtrova s'di si krisi nami

Kur as nga minaret nuk u ndi ezani!

Çka e zu Kosovën që n'ditën e parë,

Plasi gjurulldia keq ndër kuvendarë!

S'ka ma n'Parlament kush mund e mban rendin

Dikush mprehu shpatën e dikush atë Sendin,

S'di a plasi gazi a shpërthyen lotët

Ru'ni tradh'tarë nanat po vijnë patriotët!

Gja nuk mora vesh s'di çka ish kjo lojë

Kush çon kry skyfteri kush krah si shqiponjë,

U prish krejt avdesi me mendime t'ngurta

Na mbet Parlamenti te qershitë e pshurrta.

Çka tha Amerika çka tha Ahtisari

Çonu burra t'ikim, na zuni iftari!

Kur u shtrue sofra që n'lugën e parë

S'di se ku ranë shpatat n'Parlament Komb'tar.

Hajt, kot nxehen trimat ak'llin me ba prush

Shpatën e Ballkanit e mban tjetërkush!

Xërr nga Uashingtoni telefoni krisi

Ku me marr unë vesh luftën kush e nisi?!

BABALLARËT E KOMBIT

Sa shumë në jetë hoqën të gjorët shqiptarë

Me një komb të vetëm me shumë baballarë,

Udhëton me mund kombi nëpër histori

Shkon një babë i vjetër vjen një babë i ri!

Turr Haxhi Qamilat e përmbysin shkabën

Me sy kah Stambolli, me thirrje „Dum Babën“!

Por baba Dovleti mezi i zbutë varrët -

Ku ia ndin të shkretit në ç'hall janë shqiptarët?!

Zihen e përzihen bandat Shqipërisë

Kërkojnë baballarët, ku janë katandisë?!

Por Zoti i madh ka mëshirë për shqiptarë

Kur s'kërkojnë diç tjetër – iu çon baballarë!

S'marrin vesh shqiptarët që ka tjetër botë

Vrap me baballarët për Pekin e Moskë!

Në çdo stinë të motit dy-tre baballarë,

E sërish ankesat: Jemi komb i ndarë!

Kur ngihen të huaj që s'iu zgjasin dorë

Hajde të kërkojmë baballarë vendorë

Baballarë me mjekrra baballarë të rruar,

Baballarët t'lirë – kombi i robëruar!

Në kokërr të shpinës me ndeja nën pjergull

Shqiptarët t'brengosur si gusat në mjegull!

Një mendim rrufe, seç i nxjerr nga brengat:

T'i lëmë baballarët – t'kthehemi kah legjendat!

(Kjo poezi është huazuar nga libri me poezi satirike i Faruk Tashollit, "Akademia e zuzarëve",Prishtinë, 2022)

BURRAT E ÇAJUPIT

(Satirë)

Moj e mjera grua,

Ç’e do burrë zinë

që ftohet në krua

dhe ti mban shtëpinë!.

A. Z. Çajupi

Burrat e Çajupit mirë i ranë në fije

Janë po të njëjtit veç ndërruan hije,

Ca në qeveri të tjetë n'parlament

Nëpër ministri e ku nuk zunë vend?!

Statusin gjinor seç e mbajnë aq lart

Kurrësesi me gra të jenë t'barabartë,

Kur tash si dikur ato më nuk struken

Në foltore burrat, dalin sarrakuqen!

Kot një shekull koha vrapoi me nxitim

Burrat mbetën burra si në“Fshatin tim“!

Prit mos po urtohen n'kohë të re më tepër

Nën veshje moderne - si dikur të egër.

Ndër krahinat tona nga ora në orë

Burrat e mllefosur veç mbi gra çojnë dorë,

Zbuti shteti ligjet të gëzojnë këta breza

Burrat lart u ngjitën n'kronikat e zeza.

Burrat e Çajupit kanë liri të plotë

Pirunin në dorë shoqëruar me gotë,

Rreth pjatës me meze kultivojnë intriga

Për gratë trimëresha vetëm fjalë të liga!

Burrat me Sherjat,me ligje e Kuràn

Tek u tregojnë grave vendin ku e kanë,

N'teatër t'Çajupit luajnë rol t'sundu`sit

Pa e parë dot veten se ranë n'fund të pusit!

V J E R S H Ë T O R Ë T

( Parodi alla Lasgushiane)

Ç'u mbush mali me dëborë

Ç'u mbush fshati vjershëtorë,

Vjershëtorë e vjershëtore

Ç'i bëjnë vetes përmendore!

Se ç'u mbush e tërë Prishtina

Me shtypshkronja plot makina,

N'këtë qytet pa asnjë lumë

Veç poetë ka shumë e shumë.

Kush të lirë kush varg të lidhur

Sa shumë gjuhën e kanë zgjidhur,

Rimat n'breg ritmet në rrafsh

Dashuritë këndojnë me afsh,

Ta merr mendja se të parët

Krye botës janë shqiptarët,

Kampionë për poezi

Tre poetë në çdo shtëpi!

Hap më hap ndesh vjershëtorë

Kryelartë, librat në dorë.

Gotë pas gote i pllakos nata

Nëpër „lidhje“ ndër „shoqata“.

S`dihet më kush është i pari,

Rilindasit flasin nga varri:

„Pushkë e penë i kishim ne

Po ju ç'bëtë diçka të re?!“

Ç'dushkoi mali në pranverë

Ç'u mbush fusha me poterë!

Ç'ka ky popull ku ka hy

Vjershëtorë nuk sheh me sy!

V J E R S H Ë T O R Ë T

( Parodi alla Lasgushiane)

Ç'u mbush mali me dëborë

Ç'u mbush fshati vjershëtorë,

Vjershëtorë e vjershëtore

Ç'i bëjnë vetes përmendore!

Se ç'u mbush e tërë Prishtina

Me shtypshkronja plot makina,

N'këtë qytet pa asnjë lumë

Veç poetë ka shumë e shumë.

Kush të lirë kush varg të lidhur

Sa shumë gjuhën e kanë zgjidhur,

Rimat n'breg ritmet në rrafsh

Dashuritë këndojnë me afsh,

Ta merr mendja se të parët

Krye botës janë shqiptarët,

Kampionë për poezi

Tre poetë në çdo shtëpi!

Hap më hap ndesh vjershëtorë

Kryelartë, librat në dorë.

Gotë pas gote i pllakos nata

Nëpër „lidhje“ ndër „shoqata“.

S`dihet më kush është i pari,

Rilindasit flasin nga varri:

„Pushkë e penë i kishim ne

Po ju ç'bëtë diçka të re?!“

Ç'dushkoi mali në pranverë

Ç'u mbush fusha me poterë!

Ç'ka ky popull ku ka hy

Vjershëtorë nuk sheh me sy!

KUR KA RA UNMIKU N'KOSOVË

(Sipas propozimit të Presidentit)

Kur ka ra Unmiku n’Kosovë.

Si Natën e Madhe kur çelet havaja

Erdhën me nji udhë belaja e sevdaja.

U trazuen keq qytete, katunde

Dhe bjeshkët me malësorë,

Tash ma gratë e tona si dikur

S’mund t’i mbajmë në dorë.

Shumë u gëzuen Pejë e Gjakovë

Po edhe Prishtina e Llapi me Rugovë,

Nisën krejt katundit me ia kthye shpinën

Veç Llap e Drenicë m’e ba krejt Prishtinën.

U lag krejt Prizreni n’livantë

Na u ndi potera në Has e Therandë,

Dolën Hanëminxhet me hez në dritare

E na i rrapllu'n defat me qampare.

Kur na ra Unmiku n’ Kosovë

Edhe në Gjilan krisi si n’Gjakovë,

U zgidhën shumë rrypa u këputën uçkurë

Nisi kudo toka t’na mbushet me dhandurë.

Ma nuk pyeti kush për komb as për fè

As a do të dalë vjehrra plakë apo e re,

As kah i ka dhandrri dajë e kumbarë

A ka ditë naj herë se këtu ka shqiptarë?

Kur ka ra Unmiku n’ Kosovë

U përzien kambë u ngjitëm kry’ më krye,

Që nga Amerika, Afrikë e Azi

Në ballë të oxhakut kemi miq shtëpie.

AH KJO

ArAH, KJO MITROVICA

li Ganijaj and 2

Forcat ajrore ruse aksidentalisht hedhin një bombë në qytetin e tyre

 

  

Ushtria ruse pranoi se një bombë e hedhur aksidentalisht nga një prej avionëve të saj luftarakë shkaktoi një shpërthim të fuqishëm në një qytet rus afër kufirit me Ukrainën, duke plagosur dy njerëz dhe duke frikësuar banorët vendas.

Belgorodi, një qytet me 340 mijë banorë që ndodhet rreth 40 kilometra në lindje të kufirit Rusi-Ukrainë, është përballur me sulme të rregullta me dronë gjatë operacionit aktual ushtarak të Rusisë në Ukrainë. Autoritetet ruse kanë fajësuar për sulmet e mëparshme ushtrinë ukrainase, e cila asnjëherë nuk ka pranuar drejtpërdrejt përgjegjësinë për sulmet.

Shpërthimi i së enjtes vonë ishte shumë më i fuqishëm se çdo gjë tjetër që banorët e Belgorodit kanë përjetuar. Dëshmitarët thanë se dëgjuan një tingull fëshfërime që u pasua nga një shpërthim që drodhi ndërtesat aty pranë dhe theu xhamat e dritareve.

Shpërthimi krijoi një gropë 20 metra të gjerë në mes të një rruge me pemë të rrethuar nga blloqe apartamentesh, dëmtoi disa makina dhe hodhi një makinë në çatinë e një dyqani. Dy persona u plagosën dhe një person i tretë u shtrua më vonë në spital, sipas autoriteteve.

Menjëherë pas shpërthimit, komentatorët rusë dhe blogerët ushtarakë filluan të nxirrnin teori të ndryshme mbi llojin e armës të përdorur nga Ukraina për sulmin. Shumë prej tyre bënë thirrje për ndëshkim të fortë.

Por rreth një orë më vonë, Ministria ruse e Mbrojtjes pranoi se një bombë e lëshuar aksidentalisht nga një prej bombarduesve të saj Su-34 shkaktoi shpërthimin. Ministria ruse e Mbrojtjes nuk dha detaje të mëtejshme, por ekspertët ushtarakë thanë se ka të ngjarë të ishte një bombë e fuqishme që peshonte 500 kilogramë.

Në tetor, një avion luftarak rus u rrëzua pranë një ndërtese banimi në qytetin port të Yeyskit në Detin Azov, duke vrarë 15 njerëz. Në Yeysk ndodhet një bazë e madhe ajrore ruse me avionë luftarakë që fluturojnë në misione ushtarake në Ukrainë.

Ekspertët ushtarakë kanë vënë në dukje se ndërsa numri i fluturimeve ushtarake ruse është rritur ndjeshëm gjatë luftimeve, po ashtu janë rritur edhe rrëzimet e avionëve dhe të shtënat aksidentale.

Në një tjetër incident vdekjeprurës në rajonin e Belgorodit, dy ushtarë vullnetarë qëlluan ndaj trupave ruse në një poligon ushtarak, duke vrarë 11 dhe plagosur 15 të tjerë, përpara se të qëlloheshin për vdekje.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg për REL-in: Jam i bindur se Ukraina do të jetë e suksesshme

 

  

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, tha se i takon Kievit të vendosë se kur është koha e duhur për të nisur një ofensivë të re kundër ushtrisë pushtuese ruse.

Ai tha se, bazuar në atë se sa kanë arritur forcat ukrainase deri më sot, ai është i bindur se “Ukraina do të jetë e suksesshme”.

Stoltenberg i bëri komentet në një intervistë dhënë Shërbimit ukrainas të Radios Evropa e Lirë, si dhe kanalit Current Time.

Të premten e 21 prillit, ai mori pjesë në një takim të Grupit të Kontaktit të Mbrojtjes së Ukrainës, i cili u mbajt në bazën ajrore, Ramstein, në Gjermani.

Stoltenberg përsëriti deklaratën që bëri një ditë më parë në Kiev, se NATO-ja ka vendosur që Ukraina të bëhet anëtare e aleancës, por së pari duhet të mbizotërojë kundër Rusisë.

“Përgjegjësia jonë si aleatë dhe partnerë të NATO-s është të ofrojmë sa më shumë pajisje dhe mbështetje për Ukrainën. E gjithë kjo mbështetje ka bërë një ndryshim të madh në fushëbetejë”, tha Stoltenberg.

“Duhet të kujtojmë se Ukraina ka qenë në gjendje t’i largojë forcat ruse nga Kievi në veri… dhe më pas në [frontin] lindor – Harkiv – dhe më pas në jug dhe rreth Hersonit”, shtoi ai.

“Forcat e armatosura ukrainase, trimëria e tyre, guximi i kombinuar me furnizime nga aleatët dhe partnerët e NATO-s, kanë treguar se ato kanë aftësi për të çliruar territore”, theksoi shefi i NATO-s në intervistën dhënë REL-it.
Radio Evropa e Lirë: A mund të fitojë Ukraina në fushën e betejës, marrë parasysh faktin se furnizimi me avionë dhe armë me rreze të gjatë veprimi është duke u bllokuar nga partnerët e Ukrainës? Siç e dini, Rusia aktualisht ka epërsi ajrore…

Jens Stoltenberg: Para së gjithash, mbrojtja ajrore është e rëndësishme dhe mund të bëhet me sisteme tokësore dhe me avionë. Fokusi tani është te sistemet e bazuara në tokë. Ukraina ka pranuar disa avionë nga Polonia dhe Sllovakia. Por, unë mendoj se duhet të bëjmë vlerësime dhe diskutime të mëtejshme për sistemet e reja, përfshirë avionët.

Gjëja më e rëndësishme është të sigurohemi se të gjitha sistemet që janë tashmë atje, funksionojnë siç duhet. Kjo do të thotë se kemi nevojë për një sasi të madhe municionesh, pjesë këmbimi, mirëmbajtje, pajisje riparimi, për t’u siguruar që mijëra sisteme funksionojnë siç duhet. Kështu që, unë mendoj se mbajtja e këtij qëndrimi nga ana jonë është e rëndësishme, ndoshta edhe më e rëndësishme sesa diskutimi i sistemeve të reja.
Radio Evropa e Lirë: Sipas vlerësimeve tuaja, edhe sa kohë do të jetë e aftë Rusia të vazhdojë luftën kundër Ukrainës?

Jens Stoltenberg: Nuk do të spekuloj për këtë, sepse lufta, ose luftërat, janë të paparashikueshme për nga natyra. Dhe kurrë nuk duhet t’i nënvlerësojmë rusët. Ata kanë dëshmuar gatishmërinë e tyre për të ndërmarrë veprime agresive kundër Ukrainës.

Lufta nuk ka filluar vitin e kaluar. Ka filluar në vitin 2014. Kjo është pikërisht arsyeja e mesazhit për të gjithë aleatët dhe partnerët e NATO-s, si dhe për Grupin e Kontaktit të Mbrojtjes për Ukrainën – se ne duhet të jemi gati t’i qëndrojmë krah Ukrainës për një kohë të gjatë, sado që është e nevojshme.

Mesazhi im për presidentin [e Ukrainës, Volodymyr] Zelensky dje [20 prill] në Kiev ka qenë se NATO-ja e ka mbështetur Ukrainën për shumë vite dhe se ne vazhdojmë të qëndrojmë me Ukrainën sot, derisa ajo vazhdon të luftojë agresionin e presidentit [rus, Vladimir] Putin kundër vendit tuaj. Dhe, ne do të jemi me Ukrainën në të ardhmen, për aq kohë sa të jetë e nevojshme.

Do të ishte tragjedi për ukrainasit nëse presidenti Putin fiton, por edhe rrezik për aleatët e NATO-s. Do të dërgonte një mesazh për të gjithë liderët autoritarë se kur përdorin forcën ushtarake për të marrë atë që duan, ata do ta bëjnë botën më të rrezikshme dhe aleatët e NATO-s më të cenueshëm. Kështu që, mesazhi im për aleatët e NATO-s është se është në interesin tonë të sigurisë që të garantojmë se Ukraina fiton dhe mbijeton si një vend sovran.
Radio Evropa e Lirë: Mediat, veçanërisht Bloomberg, aktualisht po përhapin informacione – bazuar në burime natyrisht – se presidenti francez, Emmanuel Macron, synon ta përfshijë Kinën në tryezën e bisedimeve me rusët dhe ukrainasit. A jeni të informuar për këtë nismë dhe si e vlerësoni?

Jens Stoltenberg: Para së gjithash, unë mendoj se Ukraina duhet të vendosë se kur është koha dhe kur lejojnë kushtet negociata për të ardhmen e saj. Së dyti, nuk ka shenja se presidenti Putin është gati për paqe. Ai po përgatitet për luftë. Dhe, së treti, ajo që ne dimë – megjithëse është shumë e vështirë të parashikohet përfundimi i kësaj lufte – është se lufta do të përfundojë.

Ne e dimë se nëse përfundon në tryezën e bisedimeve, ajo që ndodh në atë tryezë negociuese, është e lidhur në mënyrë të pandashme me situatën në fushëbetejë.
Pra, mënyra e vetme për të siguruar se presidenti Putin është i gatshëm ta pranojë Ukrainën si një vend sovran, të pavarur, dhe se kemi një zgjidhje të pranueshme, është që ne të ofrojmë mbështetje ushtarake për Ukrainën, për të forcuar rolin e saj në çdo negociatë të mundshme në të ardhmen.

I takon Ukrainës të vendosë se cilat janë kushtet e pranueshme, na takon neve të sigurojmë që Ukraina ka forcë në fushëbetejë, e që na lejon të sigurojmë një zgjidhje të pranueshme për këtë luftë.
Radio Evropa e Lirë: Keni thënë se të gjithë aleatët e NATO-s, më në fund, bien dakord se Ukraina duhet të bëhet pjesë e kësaj aleance. A do të jetë e mundur për Ukrainën… apo cilat janë shanset për të fituar anëtarësim gjatë samitit të ardhshëm të NATO-s në Vilnius [që do të mbahet në korrik]?

Jens Stoltenberg: Para së gjithash, mendoj se është e rëndësishme që NATO-ja ka vendosur që Ukraina të bëhet anëtare e aleancës. Unë kam deklaruar se Ukraina ka çdo të drejtë për një vend në familjen euroatlantike, si anëtare e aleancës, dhe për mbështetjen që ne i japim.

Gjithashtu, pres që aleatët të bien dakord për një program shumëvjeçar, përmes të cilit ne do ta ndihmojmë Ukrainën që të kalojë nga standardet, pajisjet dhe doktrinat e epokës sovjetike në standardet e NATO-s. Doktrinat do ta ndihmojnë Ukrainën që të shkojë drejt anëtarësimit në NATO.

Megjithatë, fokusi kryesor tani, natyrisht, është të sigurohemi që Ukraina fiton dhe jo presidenti Putin, sepse ne kemi nevojë për Ukrainën si një vend sovran dhe i pavarur në Evropë.
Radio Evropa e Lirë: Gjatë rrugës për në NATO, Ukraina ka kërkuar një lloj garancie të sigurisë për të parandaluar sulmet e ardhshme mbi sovranitetin dhe integritetin e saj territorial. Në çfarë niveli është ky diskutim tani, për çfarë janë gati aleatët? Çfarë garancish mund të jepen dhe cilat vende janë të përfshira?

Jens Stoltenberg: Është ende herët për të thënë diçka. E përsëris, ne nuk e dimë se si dhe kur do të përfundojë kjo luftë. Ajo që dimë, është se kur të mbarojë, duhet të sigurohemi që historia të mos përsëritet, që presidenti Putin nuk mund të vazhdojë ta shkatërrojë sigurinë e Evropës duke nisur luftëra të reja, duke bërë një luftë tjetër kundër Ukrainës.

Pra, ne duhet të ulemi dhe të flasim për një kornizë të fortë, për një marrëveshje sigurie, që siguron se presidenti Putin nuk mund të vazhdojë të sulmojë një komb sovran dhe të pavarur.

Nuk mund t’ju them saktësisht se si do të duket, por thjesht po them se përgjegjësia është e të gjithë neve për të siguruar që modeli i sjelljes agresive të presidentit Putin, ndalet. Prandaj, ne duhet të diskutojmë gjithashtu se si ta parandalojmë këtë në të ardhmen.

Top Channel

Akademik Hassan Diab, 69 vjeç, ishte i riu që vendosi bombën në motoçikletë pranë sinagogës Rue Copernic, më 3 tetor të vitit 1980.

 

  

Më shumë se 42 vjet pas sulmit vdekjeprurës në një sinagogë në Paris, një gjykatë e këtij qyteti dënoi një akademik libanezo-kanadez për kryerjen e sulmit.

Gjykatësit konstatuan se Hassan Diab, 69 vjeç, ishte i riu që vendosi bombën në motoçikletë pranë sinagogës Rue Copernic, më 3 tetor të vitit 1980.

Katër persona u vranë dhe 38 të tjerë u plagosën në sulm. Diab refuzoi të merrte pjesë në gjyq, por gjyqtarët e dënuan atë me burgim të përjetshëm.

Sulmi në sinagogën Rue Copernic ishte i pari që kishte në shënjestër hebrenjtë në Francë, që nga Lufta e Dytë Botërore.

Diab, libanez me origjinë palestineze, i cili mori shtetësinë kanadeze në vitin 1993 dhe ligjëron lëndën e Sociologjisë në Otavë, u identifikua për herë të parë si i dyshuar në vitin 1999.

Tetë vjet më vonë, francezët lëshuan një urdhër arresti ndërkombëtar për të dhe në vitin 2014 Kanadaja pranoi ta ekstradojë.

Në vitin 2018, megjithatë, gjyqtarët francezë e shpallën rastin të mbyllur, për shkak të mungesës së provave, duke e lejuar Diabin që të kthehej në Kanada.

Në vitin 2021, pastaj, Gjykata e Lartë në Paris miratoi apelin kundër mbylljes së rastit – gjë që i hapi rrugë gjyqit që nisi në fillim të këtij muaji.

Diabi vazhdimisht ka mohuar fajësinë dhe nuk është kthyer në Francë për gjyqin, që është zhvilluar në mungesë të tij. Dënimi i tij nënkupton që Franca duhet të bëjë tani një kërkesë tjetër për ekstradim.