Aleksandri i Maqedonisë, Greqisë apo i Shqiptarëve ?

Emri i Aleksandrit të madh ende vazhdon të krijojë trubullira politike edhe sot këtu e dymijë e dyqind vjet nga vdekja e tij duke bërë që politikat e vendeve të ndryshme të varen shpeshherë nga lavdia dhe emri i tij për ta privatizuar.
A ishte grek Aleksandri? Çfarë e lidhte atë me shqiptarët dhe grekët mbretin e Maqedonisë Antike?
Disa pseudo historianë të sotëm të fqinjëve tanë të afërt dhe të largët pretendojnë që Leka i Madh nuk ka prejardhje shqiptare. Por historianët e lashtë kanë lënë shënime që tregojnë se Aleksandri i madh ishte i biri i mbreti të Maqedonisë Filipit II dhe i Olimbisë, një princeshë Ilire e bija e mbretit të Epirit Neoptolemi I.
Shumë shkrues të historisë Antike ndër ta babai i historisë greke Herodoti dhe Tukidi na lajmërojnë se Pellazgjët (shqiptarët) janë popull para grekëve "proelinioi

FILIPI II

Filipi lindi në vitin 382 p.K., nga një baba maqedon dhe nënën e kishte ilir e cila quhej Euridike dhe ishte nga fisi ilir i Lynkestisë. Lynkestët ishin ilirë, këtë na e dëshmojnë studiuesit dhe historianët antikë si: Livi, Plini, Straboini, Ptolemeu etj.
Ilirët Lynkestë banoni përreth liqenit ët Ohrit dhe kryeqytet kishin Manastirin e sotëm. Pra, vetë Filipi ishte gjysmë maqedonas dhe gjysëm ilir. Mbas vdekjes të babait Amynta, Euridikja e dërgon Filipin në Iliri tek Lynkestët. Dhe më tej në Tebë. Mbas disa vitesh Filipi bëhet mbret i Maqedonisë më 359 p. K. Filipi u martua me iliren Olimbi dhe nga kjo martesë do të lindte Kleopatra, Kynëna dhe Aleksandri, një burrë i fort, një legjendë Biblike. Filipi me të hipur në frontin e Maqedonasve nënshtroi fisin e nënës së tij Lynkestët të cilët kishin udhëhequr politikën e maqedonasve. Më tej Filipi i drejtoi synimet e tij për të spastruar territoret e Maqedonisë nga kolonët grekë. Ai shtiri në dorë Selanikun, Thraqin, Skithinë etj., duke zhdukur mbi 200 koloni greke. Demosdenin i cili ishte oratori më i madh grek i quajtur edhe mbrojtësi i grekëve kundra maqedonasve ka thënë për Filipin mbasi pushtoi të tërë Greqinë në ligjëratën e tij të titulluar "FILIPIKA e Tretë" thotë: "Filipi, jo vetëm që nuk është grek, edhe asnjë lidhje nuk ka farefis me grekërit, por ai është një murtajë e ndyrë e Maqedonisë... ". Ndërsa Straboni shkruan: "Maqedonasit janë quajtur si paion". Por nga historia kemi mësuar se në të vërtetë paionët ishin ilirë. Një nga dashnoret e Filipit e akuzoi Olimbinë se Aleksandri nuk ishte djalë i Filipit por, Olimbia e kishte me Amonin. Amoni ishte një gjarpër, perëndia më i lartë. Olimbia u fye rëndë nga kjo akuzë. Pasi Filipi e ndau Olimbinë ajo bashkë me Aleksandrin shkuan për disa kohë të jetojnë mbretërinë e Lynkestëve. Atëherë Filipi i shpalli luftë Lynkestëve, por gjatë betejës ai desh u vra. Më tej Filipi kërkoi që Aleksandri të kthehej në Maqedoni, por Aleksandri këmbëngulës i vuri kusht që të kthehej edhe nëna e tij Olimbia dhe të respektohej si mbretëreshë. Fili e pranoi kushtin. Ai për tu afruar me fisin ilir të Olimbisë kërkoi që vajza e tij Kleopatra të martohej me mbretin e Epirit vëllanë e Olimbisë. Gjatë dasmës, Aleksandri në bashkëpunim me nënën e tij dhanë urdhër që Filipi të vritej. Gjatë dasmës një ushtar maqedonas i afrohej Filipit dhe i ngul thikën në zemër duke e lënë te vdekur në vend atë. Me ngjitjen e Aleksandërit në frontin e Maqedonasve Olimbia e vret gruan e re të Filipit bashkë me fëmijët e saj.

OLIMBIA

Gruaja e Filipi dhe nëna e Aleksandri të Madh Olimbia vinte nga visi i Ilirëve të Epiriotëve. Olimbia ishte stërmbesë e mbretit të Mirmidonëve Akilit i cili u vra në luftën Trojë. Pra Olimbia ishte e bija e mbretit të Epirit Neoptolemi I, i cili rridhte nga fisi i Pirro Neoptolemi djali i Akilit. Pirro Neoptolemi mbas luftës së Trojës u vendos në Toskëri duke themeluar mbretërinë e Epirit. Pirro Neoptolemi është stërgjyshi i Pirros së Madh që luftoi deri në Romë në shekullin III përpara Krishtit. Olimbia dhe Pirrua janë kushurinjë të parë. Emri i vërtetë i Olimbisë ishte Mirtal, pra edhe kjo një fjalë shqipe e përbërë nga MIR-DAL(në gjuhën shqipe shpesh herë shkronja T ngatërrohet me D, sikurse S me Z, etj.). Më vonë Mirtalia u quajt Olimbia. Edhe kjo fjalë rrjedh nga gjuha shqipe të cilën do ta shpjegojë më poshtë. Olimbia ishte shumë bukur me flokë të verdha me onde të gjata. Bukurisë së Olimbisë nuk i rezistoi Filipi i cila la gruan e tij të parë që ishte ilire dhe quhej Audata. Siç duket bukuria e veçantë, zgjuarsia e Mirtalisë ka bërë që më tej ajo të thirrej me emrin madhështor Olimbi... Olimbia është një emër shqiptar që përbëhet nga bashkimi i fjalëve pellazgje OLI dhe MBI. OLI do të thotë i madh dhe MBI, sipër. Emri OLIMBI është një emër që tregon madhështi. Lojërat më të mëdha në botë quhen Lojrat OLIMBIKE, mali më i madh në Greqi quhet Mali i OLIMBIT. Pra, emri Olimbi ka kuptimin e madhështisë "MBI TË GJITHË". Dhe vërtetë a nuk janë Lojrat Olimbike aktiviteti më i madh sportivë në botë? Sot gjuhëtarët shqiptar e ngatërrojnë fjalën Olimbi me Olimpi. Fjala OLIMBI në greqisht shkruhet OLIMPI dhe shqiptohet OLIMBI. Shkronja MP në greqisht është B dhe në disa raste MB. Gjuhëtarët shqiptar kanë bërë deri më sot transkriptim të fjalës greke OLIMBI, duke bërë që kjo fjalë të humbi kuptimin e saj që rrjedh nga gjuha shqipe (pellazgjike) ... Gjuhëtarët tanë me dashje ose pa dashje kanë bërë shumë gabime në disa fjalët shqipe duke i quajtur si fjalë të ardhura nga greqishtja, sllavishtja, latinishtja etj. Por po të studiohet më thellë do kuptojmë se kemi fjalë të gjuhës shqipe të përvetësuara nga gjuhët e tjera.

ALEKSANDRI I MADH

Plutarku shkruan për Aleksandrin e Madh se ai ishte biond, me një përskuqje të lehtë në faqe dhe në gjoks. Dua të shtoj se edhe Pirrua i ynë kishte një përskuqje në të tërë fytyrën e tij. Aleksandri pamjen e jashtme i ngjante nënës së tij Olimbisë dhe dajallarëve të tij që ishin nga fisi ilir i Epirit. Filipi për të mësuar Aleksandrin në edukimin e tij mori dy mësues Leonidhën që ishte kushëri me Olimbinë dhe Lisimakun që edhe ky ishte nga krahina e Dodonës Pellazgjike. Pra siç del nga historia me edukimin e Aleksandrit u morën dy mësues ilirë. Më vonë Filipi solli edhe Aristotelin, një filozof i zoti nga Selaniku për të mësuar Aleksandri gjuhën greke dhe letërsinë e tyre. Në moshën 18 vjeçare Aleksandri në krye të 2000 kalosër mposhti ushtrinë e Athinës. Mbas vrasjes së Filipi Aleksandri në moshën 20 vjeçare bëhet mbret i Maqedonisë dhe i Greqisë në një moshë të re në verën e vitit 336 p.K. Në vjeshtën e vitit 335 p.K Aleksandri i Madh u kthye në Pellë për të përgatitur planin e tij të madh për të pushtuar Azinë dhe të shkatërronte perandorinë perse. Aleksandri gjatë udhëtimit të tij për në Azi bëri edhe një ndalesë të vogël në bregdetin e Trojës që tashmë ishte shkatërruar e tëra nga lufta dhjetëvjeçare midis Trojanëve dhe Akejve. Kur mbërriti në Trojë Aleksandri u mallëngjye. Ai, librin më të dashur kishte ILIADËN dhe nëpërmjet Iliadës kishte mësuar për Trojën dhe luftën e saj. Gjatë vizitës në Trojën e shkatërruar Aleksandri bëri fli në kujtim të mbretit të pafat të Trojanëve Priamit të cilin e kishte vrarë djali i Akilit, Pirroja. Por nga heronjtë e luftës së Trojës ai adhuronte Akilin mbretin e Mirmidonëve që e kishte stërgjyshin e tij nga nëna. Ishte mëngjesi i 3 qershorit ët vitit 323 p.K., kur Aleksandri ndeu se kishte zjarrmi të brëndëshme, pasi bëri një banjë ai ushtri përsëri në gjumë. Kur u zgjua thirri të gjithë gjeneralët për planin e betejës, por pa se vetë ai ishte i pamundur. Për disa ditë ai rënkoi në shtrat nga temperatura e lartë dhe më 13 qershor vdiq në krevat i sëmurë. Kështu, mbreti i Maqedonisë që kishte mposhtur në fillim Greqinë dhe i kishte marrë emrin nuk mundi të realizonte ëndrrën e tij për të pushtuar tërë botën. Ai për dhjet vjet pushtoi pjesën më të madhe të botës, ndërsa stërgjyshi i tij Akili me aleatët e tij iu deshën dhjetë vite për të mposhtur Trojanët me dredhi. Aleksandri vdiq, por mbeti gjallë emri, legjenda e tij. Lavdia e tij ndriçon e herë errëson dhe krijon probleme, dymijë e dyqind vjet pas vdekjes së tij. Sipas disa studiuesve të huaj Aleksandri i madhe quhej Meryamun Aleksandri, këtë mendim studiuesit e mbështesin në një mbishkrim që është gjetur në Egjipt. Ku thuhej në një citim "meryamun setepenra Aleksandros" . Kjo është një dëshmi që tregon se emri Aleksandër është i mëvonshëm. Ose më mirë të themi që është Llagap. Shpesh herë duhet të na punojë logjika e thjeshtë për të mësuar shumë të fshehta të njerëzve në kohën antike. Po ta ndajmë emrin ALEKSANDËR në tre pjesë do të lexojmë tre fjalë, A-LEKS-ANDËR, që do të thotë: A është fjala e sotme shqipe ËSHTË, LEKS q; është emri LEK dhe ANDRA është një fjalë e vjetër pellazgje që e përdorin grekët sot, dhe do të thotë BURRË. Pra, emrin ALEKSANDËR do të thotë LËKA ËSHTË BURRË. Dhe me të vërtetë Leka ishte burrë i madh që mbeti në historinë e botës. Sot shqiptarët emrin Aleksandër e kanë në disa variante si: LEK, ALEKS, SANDRI, LEKSANDËR. Shqiptarët që njihen ne Itali me emrin arbëreshë dhe në Greqi me emrin arvanitas në vend të emrit Aleksandër ata përdornin Leksandër. Duhet të dimë që në kohët e lashta njerëzit shpeshherë e humbnin emrin e pagëzimit dhe thirreshin me Llagapet e tyre. Më vonë Llagapet u bënë mbiemrat e familjeve. Një variant tjetër mund të të jetë për zbërthimin e emrit Aleksandër dhe A-LEKS-ANDËR. Mundet që fjala ANDËR të ketë kuptimin e fjalës ËNDËR. Pra, LEKA ËSHTË NË ËNDËR. Ka mundësi që ketë Llagap ta ketë marrë nga gjeneralët e tij kur Aleksandri deklaronte që do të pushtonte të tërë botën. Dhe ata ndoshta mërmëritni se LEKA ËSHTË NË ËNDËR. Sot në Greqi ndodhet një ishull me emrin ANDRA. Gjatë një studime që kam bërë në vitin 2001 për këtë ishull kam zbuluar se ky ishull banohej që në shekullin e XII nga shqiptarët. Edhe sot ishulli Andra (ËNDRA) banohet nga 90% e popullsisë greke që flet në familje gjuhën shqipe, pra nga shqiptarë që njihen me emrin arvanitasit. Ishulli ANDRA ka 27 fshatra shqipfolës, toponime, dhe mbiemrat e familjeve janë të kuptimit të gjuhës shqipe. Ndoshta Llagapi ALEKSANDËR mundet të rrjedhi nga fjalët LEKA ASHT NË ANDËR.

ELEMENTËT QË TREGOJNË ORIGJINËN ILIRE TË ALEKSANDRIT TË MADH
1.-Më lartë kemi sjellë origjinat familjare të Filipi dhe Olimbisë që vijnë nga fiset ilire. Filipi ishte lindur nga një nënë ilire dhe Olimbia nënën dhe babain e kishte ilir. Pra shkencërisht ALEKSANDRI I MADH është Ilir, duke patur parasysh se logjika na shpie se nëna është ajo që përcakton babain e fëmijës. Pra, Filipi ishte i sigurtë djali i Eurodikes që vinte nga fisi ilir i Lynkestëve. Dhe për Aleksandrin kemi të sigurtë që ishte djali i ilires Olimbisë që vinte nga fisi ilir i Epiriotëve. Më lartë thamë që Olimbia akuzoheshe shpeshherë që Aleksandri nuk ishte djalë i Filipit...
2.-Nga pamja e jashtme dhe karakteri Aleksandri i ngjante Olimbisë, kishin të përbashkët ngjyrën e flokëve, bukurinë e fytyrës, ambicien, zgjuarsinë etj.
3.-Emri i pagëzimit të Aleksandrit ishte Meriamun, një emër që zbërthehet në gjuhën shqipe të dialektit geg, MER-JAM-UN. Sot disa fshatra shqiptar në Maqedoni ende thonë: MER JAM UN, që në gjuhës standarde është MIR JAM UNË.
4.-Emri i njohur botërisht nga bëmat e Miriamun ishte Aleksandër që siç e shpjegova më lartë ka kuptim vetëm në gjuhën shqipe në dy variante.
5.-Aleksandri ishte mbajtës i brirëve të Cjapit. Më vonë këtë shenjë do ta mbante Pirrua i Epirit dhe Skënderbeu ynë i madh.
6.-Gjuha që u fliste Aleksandri miqve të tij ishte ilirishtja e dialektit geg të Maqedonisë. Aleksandri greqishten e mësoi nga Aristoteli.
7.-Në vitin 1925 Republika e Shqipërisë që drejtohej nga Ahmet Zogu monedhës shtetërore e quajti me emrin LEK për nder të Aleksandrit të madh. Dhe në faqet e monedhës shqiptare LEK pasqyrohesh nga figurat e Aleksandrit, Herkulit, Akilit, Pirros etj. Kur shteti shqiptar kishte këto elemente në monedhën e tij në vitin 1925 që vazhdoi deri në vitet 1950.

PËRFUNDIMI
Siç del nga ky studim Aleksandri dhe shumë heronj të kohës Antike ishin pellazgj, ilir, pra shqiptar. Sot intelektualët, studiuesit dhe politikanët shqiptar duhet të mbrojnë trashëgiminë e tyre të lashtë pellazgjike- ilire nga mos privatizimi i kombeve të tjerë që nuk kanë heronj trashëgimtarë të Historisë Antike të cilët sot këto kombe janë futur në garë për të fituar privatizimin e tyre. Nga gjiri i Kombit shqiptar kanë dalë burra që udhëhoqën shtetet si Francën, Rumaninë, Greqinë, Turqinë, Italinë etj. Xhuzepe Garlibardi, Napoleon Bonoparti e shumë burra të tjerë lindën nga prindër shqiptar.

Autor: Arben LLALLA /Historian

Presheva jetime apo turpi ynë kombëtar

Nga Ilir Vata

Zemrat e shqiptarëve kudo në botë dhe në pesë shtete në rajon, rrahën në një ritëm Bashkim Kombëtar, pas incidentit të Preshevës. Serbët po ua shpejtojnë bashkimin shqiptarëve, pasi sa më shumë që ata të prekin liritë e shqiptarëve, aq më shumë ata do mendojnë të jenë një komb.

Historia i ndëshkoi shqiptarët, por kurrë si ndalën përpjekjet veçmas dhe së bashku për lirinë e shqiptarëve dhe falë tyre, nga brigjet e Adriatikut dhe në zemër të Ballkanit flitet shqip.

Sot, serbët provokuan dhe i treguan botës shqiptarë dhe mbarë diplomacisë ndërkombëtarë që politikanët serb janë pasardhës të Milloshevicit dhe se me politika e tyre provokues, nacionalistë të tipit primitiv kërkojnë të destabilizojnë Ballkanin.

Provokimi i Preshevës nga ushtria serbe shënojë dhe incidentin më të rëndë e më provokativ, duke iu prekur shqiptarëve vlerat, vetë luftëtarët që ranë për dheun e tyre dhe vlerat mbarëshqiptare, kur pas përpjekjeve dhe jetëve të tyre, bënë karshillëk gjenocidi serb, që ende rri i zgjuar në skuta e nacionalizmit egoist.
Provokacionet serbe, tunduan mbarë opinionin shqiptarë, ndonëse diplomacia, Tirana zyrtare pati një reagim diplomatik, por Kryeministri shqiptar, Sali Berisha, nuk hezitoj të shkruaj në faqen e tij se Bashkimi Kombëtar është i pashmangshëm.

Shqipëria është vend i Aleancës së Atlantikut, pra NATO-s dhe pesha e saj në rajon është dominuese, pasi shqiptarët janë një komb që nuk kanë sulmuar një komb tjetër dhe kjo i bën ata të gjerojnë stabilitet në Ballkan.

Realiteti i shqiptarëve të lirë në rajon i trembën çdo ditë e më shumë serbët, që ende nuk pajtohen me këtë realitet, ende politikanët serb, ecin me temperaturën e Sllobodan Milloshevic dhe hija e tij po i ndjek nga pas, ndonëse krime, vrasjet masive dhe spastrimet etnik ishin të pa imagjinueshëm, madje makabre për kohën kur ne jetojmë, politikanët serë jo vetëm mendojnë si dishepulli i tyre tiran, por po veprojnë si ai.
Ky makabritet, ka lënë pasoja dhe trama e pasluftës ende nuk janë shëruar, ka fëmijë jetim, njerëz të humbur, heronj e lapidarë dhe një Kosove të pavarur që po punon për integrimin në BE, po hynë në bisedime për të falur nga e kaluara për të ndërtuar të ardhme, por politikanët serb flenë me hakmarrjen dhe në mëngjes zgjohen Sllobodan Milloshevic.

Fundi i diktatorëve, tashmë dihet dhe e gjithë Bota mbarë u ka treguar vetëm një çmim dhe fati i tyre nuk do të ndryshojë për jetë. Ashtu siç dihet sesa më shumë të ushtrosh presion ndaj një populli, aq më shumë liri do të kërkojë dhe dëshira e shqiptarëve, tashmë dihet, Bashkimi Kombëtar për të qenë në mënyrë natyrale të bashkuar.

Kjo frikë ka prekur politikanët mediokër, që e shkuara i ka zënë për fyti dhe nuk i lëshon, kur e ardhmja është liria e shqiptarëve dhe ajo tashmë ka ndodhur, vetëm se serbët dhe politikanë e atjeshëm po e përshpejtojnë Bashkimin Kombëtarë.

Sllobodani, shënoi dhe fundin e një gjakderdhje në Ballkan dhe ai e provoi se sa më shumë preku liritë e shqiptarëve aq më shumë luftuan ata, sa më shumë spastrime e gjenocid, aq më shumë bota e qytetëruar, SHBA, BE dhe aleanca e atlantikut luftua dhe sollën fundin e një tirani dhe një tiranie dhe solli paqe. Lira e popujve është e shenjtë, bota e qytetëruar e mbron atë me çdo çmim.

Sot, para shqiptarëve u ngjall sërish ushtria e Sllobodanit, pasi u preku atyre bijtë e lirisë dhe kjo është në favor e tyre, pasi e kanë të ligjshme të mendojnë për bashkimin, pasi rron në të drejtën e tyre natyrorë dhe është një nga mënyrat klasike bashkimi vullnetarë.

Shqiptarët duruan një shekull padrejtësitë dhe e festuan shekullin e pavarësisë më me dëshirë për bashkim, pasi padrejtësisht e ndarjes së shqiptarëve në konference e Londrës është një trumpet për Europën, pasi u ka borxh shqiptarëve, jo vetëm padrejtësinë, por dhe pasoja që erdhën me pas, deri te incidenti i Preshevës.
Më herët një shkrim citonte, “Një komb dy shtete”, “Një shqipe dy koka” se ky është realiteti aktual, por shqiptarët, realisht, jetojnë në pesë shtete dhe zemra u rreh në një komb në një shqipe.

Incidenti i Preshevës i bëri zemra e shqiptarëve kudo në botë të rrahin me një ritëm dhe ky është vetë Bashkimi Kombëtar.

****

Presheva jetime apo turpi ynë kombëtar

Të vjen mirë tek dëgjon fjalët Prevezë e Preshevë së bashku, teksa këto dy fjalë përbëjnë atë që do ta quaja ekstremitetet shqiptare që historia ua qethi shqiptarëve. Por, tek lexon lajmet e sotme, fjala Preshevë përbënë turpin tonë, turp që mund të përkthehet me lënien e jetimëve në punën e vetë. “Preshevë, serbët heqin lapidarin e UÇPMB-së”, mund të lexosh në shtypin e sotëm.

Dhe kjo është sfidë ndaj gjithë shqiptarëve. Nëse politikanët shqiptarë në Tiranë, Prishtinë dhe pse jo edhe në Shkup, nuk kanë folur kurrë për nëpërkëmbjen e të drejtave të shqiptarëve në Preshevë, Bujanovc e troje të tjera nën Serbinë, rasti i ngritjes, mbajtjes apo i heqjes së një lapidari është rasti që shqiptarët kudo që janë të bashkohen dhe të mbrojnë të drejtën e vëllezërve të tyre të një gjaku.

 Dhe, të kuptohemi, këtu nuk bëhet fjalë për luftë, por për një betejë demokratike me një Serbi që, gjithsesi, nuk do luftën sot. Në një kohë që Serbia pretendon të futet në Europë, duke e parë se shqiptarët, qoftë ata të Prishtinës, qoftë ata të Tiranës, kurrë nuk arrijnë të artikulojnë kërkesa në mbrojtje të shqiptarëve nënë Serbi, Serbia pra, e di mirë se heqja e një lapidari nuk i fut asnjë gjemb në këmbë.

Por nëse protestat masive do të pushtonin çdo qendër të banuar ku jetojnë shqiptarë, në të gjithë Ballkanin apo nëpër botë, atëherë bota ta shikonte ndryshe Kosovën Lindore, që është bërë Kosova e re e Ballkanit. Por për të bërë një gjë të tillë, duhet mobilizim, duhet organizata vërtet shqiptare dhe jo parti që vetëm emrin kanë nacionalist. Me heqjen e lapidarit të UÇPMB-së, Serbia u shpalli duel shqiptarëve duke u treguar arrogante dhe e pafytyrë. Duke u nisur nga qëndrimi i deri tanishëm i shqiptarëve, sigurisht që Serbisë nuk do t’i hyj ndonjë gjemb në këmbë. Por nëse, shqiptarët do të dinë të organizohen dhe nuk do ta lënë Preshevën vetëm, serbët do të mendohen dy herë para se të ndërmarrin veprime si ky i sotmi. Do ta durojnë shqiptarët turpërimin serb? Le të shikojmë, topi është në terrenin e tyre. Ndeshja vazhdon …

Erdogan për Shqipërinë e Madhe

Kryeministri turk Erdogan në një intervistë për kanalin shtetëror turk deklaron se Turqia do mbeshtesë vëllezërit shqiptarë nëse do jetë e nevojshme edhe me trupa ushtarakë, ai shtoj më tej se populli Shqiptar ka të drejtën e vetëvendosjes për krijimin e një shteti të madh Shqiptar, dhe se UÇK nuk është organizate rebele-terroriste por vullneti i shqiptarëve për të mbrojtur trojet e tyre, transmeton “Graviteti.com".
Erdogan ka kërcënuar me shpërbërje të Maqedonisë dhe gjithë Ballkanit nëse te drejtat e shqiptarëve nuk merren parasysh. Ai shtoi se trupat kombëtare turke janë në gatishmëri dhe do ndihmojnë shqiptarët për çlirimin e trojeve shqiptare. Kjo deklaratë ka bere qe ministrat e jashtëm grek dhe serb të reagojnë ashpër.

Çështja e Kosovës dhe e tokave shqiptare në Jugosllavi

Çështja e Kosovës dhe e tokave shqiptare në Jugosllavi

Shënime
Kur flasim për Kosovën dhe kosovarët nuk kemi parasysh vetëm atë si krahinë gjeografike, por çështjen e të gjitha tokave dhe të të gjithë shqiptarëve që jetojnë brenda kufijve aktualë të RSF të Jugosllavisë, ngjitur me kufijtë e atdheut mëmë, RPS të Shqipërisë.

Në kuptimin më të gjerë e më të plotë këtu është fjala për Shqipërinë dhe për shqiptarët si komb që përbën një problem historik, politik, ekonomik dhe etnik të vetëm. Populli shqiptar ka etnogjenezën dhe formacionin e vet kombëtar të përcaktuar në shekuj, të gjitha tiparet e duhura të një kombi, ka historinë, zhvillimin ekonomik, kulturën dhe zakonet e veta kombëtare shumëshekullore, politikën e tij etj.

Ky është një realitet i pakundërshtueshëm si në planin historik, ashtu edhe në atë politik.

Problemi i shqiptarëve që jetojnë në tokat e tyre në Jugosllavi, nuk është problem i një "minoriteti", i ardhur apo i vendosur diku në një zonë vakum si emigracion ekonomik, as i shkaktuar nga dyndja e Perandorisë Osmane dhe as nga rritja e natyrshme demografike e shqiptarëve që i shqetëson Maltusët e rinj serbomëdhenj. Shqiptarët në Jugosllavi përbëjnë një etni, një popull të formuar në shekuj, që ka historinë, gjuhën, kulturën e vet, një popull autokton, të cilin, siç dihet, fuqitë e mëdha imperialiste e copëtuan, e shkëputën nga mëmëdheu i vet dhe ia aneksuan Jugosllavisë. Këtë askush nuk mund ta fshehë. Çdo interpretim tjetër i këtij problemi e i kësaj çështjeje është arbitar, është një shtrenmbërim, një falsifikim i rëndë e i dëmshëm i historisë. Prandaj problemi i kombit shqiptar, i popullit shqiptar dhe veçanërisht i shqiptarëve në Jugosllavi, që janë një pjese e madhe përbërëse e popullit shqiptar, ka qenrë dhe është një problem i vetëm historik. Populli shqiptar ka luftuar pa pushim e në shekuj kundër armiqve të egër e shumë më të mëdhenj në numër. Në të gjitha këto luftra shekullore, humbjesh e fitoresh, vite robërie, populli shqiptar asnjëherë në historinë e tij nuk e bumbi qenien e vet si komb. Përkundrazi, në çdo rrethanë e ka manifestuar atë me një vitalitet të jashtëzakonshëm e shembullor. Ai nuk e humbi as unitetin e tij dhe as qenien e vet si një shtet në formim dhe në zhvillim.

Perandoritë botërore dhe fuqitë e mëdha nuk e, zhdukën dot etninë kompakte të shqiptarëve, as nuk mundën ta asimilonin, t'i ndërronin kulturën, gjuhën, doket dhe zakonet. Këtë e vërteton vetë qenia e popullit shqiptar. Historia tregon se i vetëm, pa asnjë përkrahje nga fuqi të huaja, të cilat i ka pasur kurdoherë kundër, ai ka rezistuar dhe ka luftuar me sukses për lirinë e kombit të vet dhe për kompaktësinë e tij, ka luftuar për mbrojtjen e pavarësisë si shtet sovran, të kulturës së tij dhe të të drejtave të tij të natyrshme e të ligjshme. Kurdoherë vetëm lufta dhe gjaku i tij i derdhur kanë bërë qëtë arrihej fitorja.

Në Luftën e Dytë Botërore populli shqiptar dhe popujt e Jugosllavisë luftuan së toku e në aleancë të ngushtë armësh kundër pushtuesve fashistë italianë e gjermanë. Edhe shqiptarët që jetonin në Jugosllavi, luftuan me heroizëm tok me ne dhe me të gjithë popujt e Jugosllavisë kundër të njëjtëve armiq. Jo vetëm luftuan së toku, por Ushtria e jonë Nacionalçlirimtare u shkoi në ndihmë partizanëve jugosllavë e vëllezërve kosovarë dhe në tokat e tyre derdhi gjakun e bijve e të bijave të popullit shqiptar. Ne vepruam siç na mësonte Partia Komuniste e Shqipërisë, me ndërgjegje e frymë të lartë internacionaliste. Ne mendonim se kështu do të arrihej fitorja e çlirimit nga popujt e të dy vendeve tona, do të zhdukej robëria dhe do të ndreqeshin gabimet tragjike të historisë së kaluar. Ne besonim se pas fitores çdo gjë do të zgjidhej në rrugën marksiste-leniniste. Garanci për këtë ishin partitë komuniste që udhëhiqnin Luftën Nacionalçlirirntare në të dy vendet. Por bindja jonë te "komunizmi e internacionalizmi" i udhëheqësve jugosllavë, besimi te fjalët e tyre nuk u vërtetuan. Në fakt, udhëheqja e PK të Jugosllavisë nuk e shikoi kurrë drejt e në rrugë marksiste-leniniste çështjen e së ardhmes së shqiptarëve në Jugosllavi, prandaj edhe do ta zgjidhte, siç e zgjidhi gabim e shtrembër, në rrugë nacionaliste dhe shoviniste, plotësisht antimarksiste.

Zgjidhja e gabuar e kësaj çështjeje të madhe e parimore filloi që në mbledhjen e dytë të Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar të Jugosllavisë, mbajtur në Jajcë në nëntor të vitit 1943, ku viset shqiptare në Jugosllavi u përdorën si një mjet për të rregulluar përmasat tokësore e të popullsisë së republikave të Federates, veçanërisht të Serbisë, të Maqedonisë dhe të Malit të Zi. E ardhmja e shqiptarëve të Jugosllavisë u vendos a priori nga lart, pa aprovimin dhe vetëvendosjen e popullit shqiptar të Kosovës dhe të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi dhe pa as më të voglin konsultim me aleaten e popujve të Jugosllavisë, e interesuar drejtpërsëdrejti në këtë çështje, Shqipërinë popullore. Udhëheqja e PK të Jugosllavisë, në kundërshtim me "politikën e barazisë nacionale" të shpallur në mbledhjen e dytë të AVNOJ-it në Jajcë, shkeli pa të drejtë vullnetin e shqiptarëve në Jugosllavi, të shprehur në mbledhjen themelvënëse të Konferencës së Parë të Këshillit Nacionalçlirimtar për Kosovën dhe Rrafshin e Dukagjinit, mbajtur në Bujan më 31 dhjetor 1943 deri më 2 janar 1944, që ishte në përputhje me të drejtën e "vetëvendosjes deri në shkëputje" të popujve që përbënin Jugosllavinë dhe që ishte përcaktuar në dokumentet themelore të Partisë Komuniste e të Lëvizjes Nacionalçlirimtare jugosllave.

Për sa i përket konsultimit me Shqipërinë popullore për zgjidhjen e këtij problemi historik, udhëheqja jugosllave e quante a priori të panevojshëm. Ajo ishte kundër një konsultimi të tillë, pse e dinte që një diskutim parimor, marksist-leninist e miqësor në mes udhëheqjeve të të dy vendeve tona, duke marrë parasysh edhe vullnetin e lirë të shqiptarëve që banonin në trojet e tyre në Jugosllavi, do të çonte në një zgjidhje të drejtë dhe aspak shovinisto-arbitrare e nacionaliste si ajo që ndërmori udhëheqja jugosllave.
Asgjë nuk mund t'i mbulojë e t'i justifikojë raprezaljet e përgjakshme kundër shqiptarëve më 1945, më 1966 e përsëri më 1981, diskriminimin e tyre, lënien në varfëri, shtypjen nacionale, mohimet e dallimet e mëdha në fushën e arsimit dhe të kulturës në Kosovë e në viset e tjera shqiptare në Jugosllavi. Rënia në fatkeqësi e grupit serbomadh të Rankoviçit, e më vonë e grupit tjetër serbomadh të Nikeziçit, shënojnë periudhën e demagogjisë politike të titistëve ndaj Kosovës dhe kosovarëve. Nevoja për balancimin e forcave të ndryshme brenda Federatës, çoi në njëfarë rishikimi formal të statusit të Kosovës, e cila nga krahinë e thjeshtë e Serbisë, u emërtua krahinë "autonome" e saj.

Me dashje ose pa dashje të serbëve, kjo situatë e re u dha mundësi shqiptarëve në Jugosllavi, dhe sidomos kosovarëve, të zgjeronin arsimin, të ngrinin Universitetin e Prishtinës, të zhvillonin kulturën, të mësonin historinë e popullit të tyre, të vendosnin kontakte dhe marrëdhënie arsimore-kulturore dhe ekonomike me Shqipërinë, në bazë të ligjeve të Federatës dhe të marrëveshjeve zyrtare midis RPS të Shqipërisë dhe RSF të Jugosllavisë. Por baza ekonomike e Krahinës Autonome Socialiste të Kosovës mbeti përsëri shumë e dobët, u la pas dore. Pasuritë e saj përsëri u shfrytëzuan pa skrupull nga republikat e tjera të federatës, sidomos nga Serbia. Të gjitha "zgjidhjet" që u paraqitën me bujë të madhe gjatë kësaj periudhe ishin të shpëlara, ishin koniunkturale e të dobishme për Beogradin dhe Shkupin. Sipas rastit, pa u thënë haptazi, ato konsideroheshin ose si "lëshime oportuniste të Titos", siç ndodhte me serbët, ose si "fitore të arritura në sajë të Titos", siç trumbetoheshin nga udhëheqës shqiptarë të Krahinës Autonome Socialiste të Kosovës.

Ngjarjet që kanë ndodhur pas vdekjes së Titos kanë treguar se sa gabim e në ç'rrugë antimarksiste ishte zgjidhur çështja nacionale në Jugosllavi dhe veçanërisht çështja e shqiptarëve. Kërkesave të tyre të ligjshme brenda kushtetutës, iu dha një grusht i rëndë dhe i përgjakshëm nga ana e udhëheqjës shoviniste serbe dhe e të gjithë udhëheqjes jugosllave pas demonstratave që u bënë në Kosovë në mars e në prill të këtij viti. Tash më shumë se kurdoherë tjetër mbi kosovarët dhe gjithë shqiptarët në Jugosllavi, përveç gjendjes ekonomike të mjeruar që i ka mbuluar, rëndon edhe shtypja e egër nacionale. Mbi ta është vendosur ligji i terrorit policor, janë derdhur policia, milicia dhe ushtria serbe, burgjet janë mbushur plot me të rinj e të reja. Masat që janë marrë e po merren, shkojnë jo vetëm drejt zhdukjes së çdo të drejte të ligjshme, por edhe drejt shkombëtarizimit të shqiptarëve në Jugosllavi. Sot kërkesa të tilla janë publike, bëhen në instancat më të larta republikane e federative të Jugosllavisë e nga personalitete zyrtare serbe e jugosllave nga më të lartat. Nga shqiptarët vetëm kush flet pro shovinizmit serbomadh, ka të drejtë të hajë një krodhë bukë në RSF të Jugosllavisë të vetadministruar.

Ç'kërkuan; në fund të fundit, shqiptarët në demonstratat masive që u zhvilluan në qytete e fshatra të ndryshme në Kosovë?

Shqiptarët në Jugosllavi më se një herë, me demonstrata paqësore dhe pa demonstrata, kanë kërkuar që gjendja e tyre kushtetuese, ekonomoke dhe socialkulturore, të ndreqej, të vihej në rrugë të drejtë, brenda ligjeve të Federatës, ata kërkuan të kenë statusin e këtyre demonstratave, nuk kanë dashur të arrihej në situatat në të cilat i çoi punët udhëheqja revizioniste serbe dhe RSF e Jugosllavisë, ata nuk kërkuan as shkëputjen nga Federata, as bashkimin me Shqipërinë. Por kërkesave të drejta e të ligjshme të studentëve, punëtorëve, fshatarëve e intelektualëve kosovarë, as ua vuri veshin kush. Jo vetëm kaq, por ata si edhe herë të tjera kur kanë paraqitur kërkesa të tilla të ligjshme e të drejta, u cilësuan si nacionalistë, u persekutuan dhe u mbytën në gjak. Asnjë zgjidhje politike nuk u është dhënë këtyre kërkesave dhe as që mund t’u jepej, në rast se bisedohet jo si midis të barabartëve, por si midis padronit të plotfuqishëm dhe çirakut të tij të bindur. Asnjëherë e për as asgjë themelore nuk është marrë mendimi i drejtëpërdrejtë i popullit shqiptar që jeton në Jugosllavi. Kurdoherë është marrë mendimi i aristokracisë së re titiste të Kosovës.

Por a mund të zgjidhen kështu këto probleme në kohën tonë? Kurrsesi. Eshtë e pamundur të mbahet në varfëri e më mjerim një popull, toka e të cilit është e begatë dhe grabitet nga të tjerët. Eshtë e pamundur të mbash nën frikën e tankeve e të bajonetave një popull trim si shqiptarët. Eshtë e pamundur ta shtrembërosh ose ta zhdukësh historinë dhe kulturën e tij të lashtë. Eshtë e pamundur t'ia zhdukësh ndjenjën patriotike dhe dashurinë për mëmëdheun. Jugosllavët të gjitha kërkesat e shqiptarëve në këto drejtime i quajnë nacionalisto-shoviniste-irredentiste, kurse veprimet e egra shtypëse të vetat i quajnë "socialiste", humane! Kjo është me të vërtetë e çuditshme!

Tash, pse ne i themi hapur këto të vërteta dhe kërkojmë me insistim që ky problem i zgjidhur gabim të ristudiohet me gjakftobtësi dhe të mos shkohet në dhunë e në terror, pse kërkojmë t’u jepet fund persekutimeve dhe të lirohen djemtë dhe vajzat kosovare, na quajnë "shovinistë" dhe RPS të Shqipërisë e akuzojnë se ndërhyn më punët e brendshme të Jugosllavisë, bile atë e akuzojnë se nxit turbullirat në Kosovë e gjetkë! Dhe si i nxit ajo këto turbullira? Nëpërmjet marrëdhënieve arsimore e kulturore zyrtare! Shkohet deri atje sa të thuhet se RPS e Shqipërisë bën kauzë të përbashkët me reaksionin politik shqiptar në mërgim, të cilin me e kemi luftuar dhe e luftojmë me të gjitha forcat tona.

Asnjëherë nuk kemi ndërhyrë më punët e brendshme të Jugosllavisë. E kundërta ka ndodhur nga ana e Jugosllavisë. Revizionistët jugosllavë komplotuan për likuidimin e udhëheqjes së Partisë Komuniste të Shqipërisë dhe për inkuadrimin e Shqipërisë në Federatën Jugosllave si republikë të shtatë të saj, duke menduar që me këtë zgjidhnin një herë e mirë dhe në rrugë aneksioniste e imperialiste problemin e gjithë kombit shqiptar. Por këto komplote as u realizuan, as do të realizohen ndonjëherë. Shqipëria s'është e s'do të bëhet kurrë një mjet rregullimi për të qetësuar konflikiet e kontradiktat midis klaneve jugosllave. Ajo sot ka zot popullin e saj, një popull që për nga vitaliteti, trimëria dhe atdhedashuria s'do t'ia dijë nga askush.

Shqipëria nuk ka bërë ndonjëherë rivendikime tokësore ndaj Jugosllavisë, asnjë kërkesë për rektifikim kufijsh nuk gjen në dokumentet tona. Por kemi deklaruar dhe deklarojmë solemnisht se duke shtruar problemin kështu dhe duke mbajtur këtë qëndrim, s'kemi mohuar dhe as do të mohojmë kurrë faktin se në Jugosllavi rron një pjesë e madhe e kombit dhe e popullit shqiptar. Në këtë kuptim ne kemi mbrojtur dhe do të mbrojmë edhe në të ardhmen, me të  gjitha forcat e në rrugën marksiste-leniniste, të drejtat e ligjshrne të vëllezërve tanë shqiptarë matanë kufirit dhe kjo nuk është ndërhyrje në punët e brendshme të Jugosllavisë. Kjo është e drejta jonë e pamohueshme.

Ekziston edhe një e vërtetë tjetër. Pas luftës, në vitin 1946, një delegacion i vendit tonë, që kryesoja unë, bëri vizitën e parë zyrtare në Jugosllavi. Në bisedimet zyrtare që u zhvilluan me këtë rast me Titon, ky i fundit kërkoi të dinte se ç'mendoja unë për zgjidhjen e çështjes së Kosovës dhe të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi. Unë i dhashë mendimin e palës shqiptare se Kosova dhe viset e tjera të banuara nga shqiptarët i përkasin Shqipërisë dhe duhet t'i kthehen kësaj. Shqiptarët luftuan që të ketë një Shqipëri të lirë e sovrane, së cilës tani duhet t'i bashkohen edhe viset shqiptare të Jugosllavisë. Presidenti Tito u përgjigj: "Jam dakord me pikëpamjen tuaj, por tash për tash nuk mund ta bëjmë dot këtë gjë, sepse serbët nuk do të na kuptojnë". Ky premtim zyrtar i Titos për këtë problem të madh e parimor nuk u shoqërua me asnjë veprim të mëtejshëm nga ana e jugosllavëve. Çdo gjë ishte mashtrim nga ana e tyre. Bile Josip Brozi as nuk më ftoi që me këtë rast të veja e të vizitoja Kosovën, por më çoi të shikoja Kroacinë e Slloveninë. A ka këtu sinqeritet, qëllime të mira, qëndrim komunist? Jo. Përkundrazi, hipokrizi dhe përpjekje për të mbuluar krimet e kryera, shkeljen e të drejtave të një populli të tërë dhe për të fshehur komplotet për të ardhmen. Titoja dhe klika e tij shoviniste e mësuan qëndrimin e hapur të udhëheqjes shqiptare ndaj problemit të shqiptarëve në Jugosllavi, prandaj në asnjë mënyrë nuk deshën që kjo udhëheqje të takohej me vëllezërit shqiptarë në Jugosllavi e të mësonte nga goja e tyre problemet që i shqetësonin dhe t’u thoshte atyre qëndrimin e vet të vendosur përkrah të drejtave të tyre.

Ja përse ne kemi thënë e themi se gjithë periudha e marrëdhënieve "të mira" me Jugosllavinë ka qenë periudha e komploteve të jugosllavëve kundër PPSH dhe RPS të Shqipërisë dhe kjo në të gjitha fushat.

Prishja e miqësisë midis Shqipërisë e Jugosllavisë e ka burimin pikërisht në politikën me qëllime të këqija dhe në komplotet e rrezikshme, shovinisto-imperialiste, aneksioniste të Jugosllavisë ndaj shqiptarëve e Shqipërisë nën sundimin e Titos. Ne e kemi luftuar dhe vazhdojmë ta luftojmë e ta demaskojmë politikën shoviniste antishqiptare jugosllave dhe teorinë pseudosocialiste që është në bazë të sistemit vetadministrues jugosllav. Ne kemi të drejtë ta themi hapur pikëpamjen tonë për këtë. Këtë të drejtë e kanë edhe të tjerët të shfaqin pikëpamjet e tyre, ashtu siç i kanë për sistemin tonë. Në këto baza janë ndërtuar marrëdhëniet tona shtetërore me Jugosllavinë. Në këto baza janë ndërtuar ato edhe me shtetet e tjera. Për sa u përket jugosllavëve ata kurrë nuk e kanë mbyllur gojën kundër nesh. Përkundrazi, kemi dëgjuar prej tyre të gjitha llojet e shpifjeve e të akuzave, haptazi e prapa krahëve deri në skutat më të largëta të botës.

Çështja e Kosovës është një tragjedi. Ne do të mbrojmë të drejtat legjitime të vëllezërve tanë dhe kjo nuk është ndërhyrje në punët e brendshme të Jugosllavisë. Jugosllavët duhet të pushojnë terrorin dhe persekutimet ndaj shqiptarëve, të likuidojnë shtypjen nacionale dhe t’u jepen shqiptarëve të gjitha të drejtat që u takojnë.

2 korrik 1981

Marrveshja shekullore turko-serbe për shfarosjen e Shqiptarëve

Shkruan: Fahri XHARRA

Historia jonë është e gjatë. Historikisht i kemi mbushur fronet mbretërore që nga romakët me perandorë, te sllavët me Cara dhe turqit me vezirë, pashallarë e ‘sadri azema’. Cilët nga ata i jepnin nder atdheut? Nuk guxonin apo nuk donin të mendonin shqip? Një pyetje e cila ndoshta kurrë s’do të ketë përgjigje, as pohuese, e as mohuese.

Koha kur nuk kishte serbë a turq
Fanatizmi serb dhe racizmi i tij anti-shqiptar së bashku me anti-shqiptarizmin turk, herë veçmas e herë së bashku; bile edhe sot është aktiv…“ Këmbëngulja për t’mos u shkëputur nga thelbi i së keqes, do të çonte herët a vonë te e vërteta e hidhur se gjithmonë është e njëjta Serbi “(Ismail Kadare - Mbi krimin në Ballkan). Serbët nuk janë aq kokëkrisur heroikë siç e reklamonin vetën. “Nuk është fort e besueshme sidomos, po të vihej re flirti i këtyre me vendet arabe dhe veçanërisht me Turqinë. Njoftohej se në kohët e fundit Ankaraja i bën lavdërime presidentit serb Boris Tadiqit, si një paqeruajtës rajonal… Pra, serbët kur kishin interes dhe në këtë rast interesi kryesor ishte mosnjohja prej vendeve myslimane e Kosovës dinin fare mire të hiqnin dorë edhe nga krenaria krishteromadhe dhe të vinin deri te gjysmëmyslimanizmi i tyre” (Ismail Kadare, Mbi krimin në Ballkan).

Por, le të kthehemi në të kaluarën e largët kur këndej pari nuk kishte as serb e as turk.”Shqiptarët janë pasardhësit e drejtpërdrejtë dhe si të këtillë janë autoktonë që nga kohët e lashta, ku jetojnë edhe sot e kësaj dite në trojet e tyre në Shqipëri, Kosovë, në Maqedoni, Mal të Zi, në Serbi dhe Greqi e gjetiu (Dr. Skënder Riza). Në asnjë dokument nuk ka shënime për ekzistimin e serbëve në këto troje, në ato kohë. Duke bërë fjalë për banorët e pronave të Manastirit të Deçanit, Manastirit të Graçanicës, Patrikanën e Pejës etj., prona këto që shtriheshin në një territor shumë të gjerë, siç e tregon “bulla e artë” e mbretit Stefan Deçan(1330) Dr. Rizaj do t’na konstatojë se aty kishte vetëm shqiptarë. Kështu kuptojmë se popullata e Kosovës së sotme dhe qeveritarët e saj Nemanasit-Nimanasit-Nemaniqët, të gjithë ishin ilirë tribullë (tribalë, fis pellazgë-ilir), njëherë katolikë e pastaj nga Milutini e këndej Shkizmatik (shqiptarë të sllavizuar) dhe se do të jetë plotësisht e natyrshme që edhe kishat dhe manastiret e këtij ambienti gjeografik si institucionet e shenjta fetare të kësaj popullate shqiptare dhe të sundimtarëve të saj të jenë ndërtuar dhe ato atyre u takojnë.

Ç’ishte shkizmi?
Në vitin 395 pas e.k. Imperatoria Romane u nda në dysh, në atë të lindjes dhe atë të perëndimit. Rreth vitit 1054 u bë ndarja e madhe shkizmike e Kishës së Lindjes si rezultat i mospajtimit në mes lindjes e perëndimit. Shqiptarët që iu bashkëngjitën shkizmit (shki, shka, shkja, shkije) më lehtë e patën të përvetësohen nga serbët dhe kisha e tyre ortodokse. Pra në atë kohë kishte shka-shqiptar i sllavizuar dhe serb-kurrkushi i ardhur. Stefan Nemana, Nimani, Nemaniqi, kishte lindur afër Podgoricës, ku nuk kishte priftë ortodoks dhe u pagëzua me ritet perëndimore. Në kohën e Heinricht Luanit, Saksoni, 1172 serbët ishin vetëm rreth rrugëve të Çuprisë së sotme dhe ata shkruanin se: serbët, popull i paarsimuar i padisiplinuar, popull i maleve dhe pyjeve, që nuk e njohin bujqësinë, janë ata që gjithmonë e prishin qetësinë rreth vetes (Matica Srpska, Novi-Sad).
Dëshmitë origjinale për shki-të mund të gjenden në Hilendar dhe sidomos në punimet e Dr. Milutin Gjuriqiçit. Sipas F.Mikloshiçit emri Zeta që shënonte Doclean e vjetër (një pjesë e Malit të Zi të sotëm është shqiptare; M.E. Durhan (1863-1944) e cila udhëtonte nëpër Shqipëri dhe Mal të Zi duke i studiuar fiset malazeze dhe ato shqiptare vinte në përfundim që malaziasit ishin më pak sllav e më shumë trashëgimtar të sllavizuar të banorëve të vjetër të këtyre anëve .(Origjina fisnore dhe zakonet e Ballkanit, Londër, 1928); dhe që malazeztë ishin me origjinë fisnore shqiptare ishte e cekur edhe nga K.Jireçek (Albanienin der Vergangenheit, Leipzig, 1916)
Se si sllavizimet dhe turqizimet e shqiptarëve ishin të vazhdueshme dhe në bashkëpunim në mes të serbëve dhe osmanëve, tregon letra e të dërguarit francez në Shkodër Louis Heckart e shkruar shtetit të tij me 24.7.1880: “Zoti Corti besonte se do të ishte më e kuptueshme që Katolikët shqiptarë të pranonin dominimin malazias se sa ata mysliman, por se doli e kundërta” (letër në Arkiva e luftës Seria Nr. 1872-1919, Francë.) Këtu ishte ndikimi turk te shqiptarët mysliman. Qëllimi i bashkëpunimit serbo-turk për ndërrim të shqiptarëve ishte fokusuar te shqiptarët katolik sepse të tjerët veç ishin myslimanizuar.
“Nuk më befasonte që serbët e urrenin islamin, por u gurëzova kur e pashë që ata e urrenin edhe kishën tjetër të Krishterë. Nuk e pritja që katolikët shqiptarë ishin më shumë të urryer nga sllavët se myslimanët (E. Durham, Londër 1920). “Urrejtja serbo-ortodokse ndaj katolikëve u pa më 1913 në Luftën Ballkanike, kur malaziasit në emër të çlirimit të krishterëve e sulmuan kishën shqiptare të Mazrekut duke shkatërruar çdo gjë bile edhe freskat e të shenjtërve në muret e kishës (E. Durham). “Më 1913 një numër jo i vogël ushtarësh të prirë nga një Pop Ortodoks e rrjepën për së gjalli deri në vdekje Luigj Palin, prift françeskan shqiptarë nga Gjakova, sepse nuk kishte pranuar të kryqëzohej në ortodoks (E.C. Helmreich, The Diplomacy of Balkan Wars, 1983 Harward).

Konvertimet me forcë
Më 20 mars 1913, gazeta “Reichpost” shkruante: Ne rrethin e Janjevës mbi 400 vjet nga sot, rreth 8000 shqiptarë katolikë, të ashtuquajtur Laraman apo Katolik të Fshehur, jetonin aty. Kur mbërritën serbët, me qindra nga këta Laraman deshën që haptazi të deklarohen që janë katolikë. Kur përfaqësuesi i shtetit serb të instaluar rishtas dëgjoi për këtë, tha: “Ose mysliman ose ortodoks. Jo katolik!”. Numër i panumëruar i katolikëve ishin vrarë ne Ponoshec, nga dora e sllavit (rrethi i Gjakovës). Afër Zhurit (rrethi i Prizrenit), kryetari i fisit ishe vrarë e thërrmuar nga shteti, mu pse ishte katolik. E njëjta gjë ndodhi edhe në Gjakovë në famullinë e Nikajve, kur mbi 70 katolikë u vranë nga malazeztë”.
Gazeta e kohës, “Neue Freie Press” m[ 20 mars shkruan: “Më 7 mars, soldateska e prirë nga një pop ortodoks, në dhe rreth Gjakovës deshi me forcë të konvertojë popullatën katolike në besimin ortodoks. Mbi 300 veta, gra, burra dhe fëmijë nën kërcënimin me vdekje
duheshin të konvertoheshin. Popi ortodoks u tha: “Ose nënshkruani deklaratën se e keni pranuar fenë e vërtetë, ose këta ushtarë të Zotit do i dërgojnë shpirtrat e juaj në ferr”.
Te gjithë e nënshkruan përveç Patër Angjelit. rezultati ishte skena më trishtuese e paparë në atë shekull”( www.albanianhistory.net)
Me 1919 qeveria jugosllave “nënshkruante” çdo akt ndërkombëtar kundër diskriminimit. Por persekutimet ndaj katolikëve kosovarë vazhdonin. Në Shkup patriotin shqiptar, të atin e Nënës Terezë e helmuan serbët.
Serbët e shihnin rrezikun në shqiptarët katolikë se për ata mysliman ishin planet tjera. Më 1929 u vra Atë Shtjefën Gjeçovi një françeskan shumë i respektuar nga shqiptarët. Edhe pse K. Jereçek i përshkruante shqiptarët “popull i vjetër me kulturë qytetare; edhe pse organizimi qytetar ishte i rëndësishëm edhe për Ilirët; sllavët medoemos e bënin sllavizimin, e turqit turqizimin e shqiptarëve, herë ndaras e herë në bashkëpunim.

Ngritja e lëvizjes kombëtare shqiptare
Akademik Mark Krasniqi në “Gjurmë e gjurmime” (Rilindja, 1979), shkruan për këtë: “Milan Rakiqi (1876-1938) zë një vend të spikatur në historinë e letërsisë serbe. Rakiqi ka qenë me profesion diplomat, kështu që për një kohë të gjatë ai ishte Konsull i Serbisë edhe në Prishtinë, ku “udhëhiqte punët e aksionit nacional, kujdesej për serbët që pësonin zullumin e turqve e të shqiptarëve”. Rakiqi ishte në shërbimin diplomatik në Prishtinë mu në kohën kur lëvizja kombëtare shqiptare kishte marrë përmasa të mëdha të luftës politike e të armatosur kundër pushtetit turk, për liri e pavarësi. Milan Rakiqi shquhej jo vetëm në fushën diplomatike, letrare por edhe me angazhimin e popullsisë serbe të këtyre anëve që të bashkëpunojnë me ushtrinë turke kundër kryengritësve shqiptarë. Rakiqi “kujdesej” shumë për manastirin e Graçanicës. Sipas studiuesit Pero Sliepçeviq, është vërtetuar se nga numri shumë i madh i kishave të vjetra serbe vetëm një pjesë fare e vogël e tyre i kanë ndërtuar serbët, emri i të cilëve është shkruar në to. Serbët nuk kanë pasur fare traditë të vetën as në ndërtimtari e as në art e kulturë (Stare Srpske Zaduzhbine, Beograd, 1934). Manastiri i Graçanicës ekzistonte dhe kryente shërbimet fetare edhe para ardhjes së sllavëve në këto anë (V. Petkoviq, Pregled Crkvenih Spomenika, Beograd 1950).
Në vitet para pavarësisë në Parlamentin e Turqisë thuhej: “Rreziku më i madh i Turqisë, nga të gjitha kombet që jetojnë në perandorinë tonë janë shqiptarët; është frikë e madhe nga ky të mos zgjohet nga gjumi i rëndë, të mos mëkëmbët, të mos marrë diturinë në gjuhën e vet, sepse atëherë e mori lumi Turqinë. (Jusuf Buxhovi, Nga Shqipëria Osmane te Shqipëria Evropiane). Kurse ditën që ushtritë serbe do ta sulmonin Kosovën, gjenerali famëkeq Jankoviq do të drejtonte një proklamatë shqiptarëve me titullin simbolik “T’on fiseve n’ Shqipni - or vllazni”, në të cilët thuhej se “Vijmë në emër të Allahut që t’i jepet fund zullumit të turkut që për 500 vjet bashkërisht ka rëndu dy popujt... për ta çliruar vendin tonë të përbashkët dhe se shqiptarët do të munden me e rujtë fenë dhe zakonet si i kanë pasun...”

Përpjekja më e re për përçarjen e shqiptarëve

 Pëllumb Xhufi

Nisma e fundit e z. Berisha për t’i dhënë nënshtetësinë dhe për të pajisur me pasaportë shqiptare të gjithë bashkëkombësit tanë, që jetojnë jashtë kufijve të shtetit shqiptar, mund të vendoset në vazhdën e shpërthimit të papritur nacionalist të Kryeministrit, pikërisht pas kremtimeve të 100-Vjetorit të Pavarësisë.
Me siguri, z. Berisha do ta ketë pikasur ftohtësinë e akullt që shoqëroi fjalimet e tij patetike, nëpër konferenca e mitingje, në Vlorë apo në Tiranë. Njerëzit e kanë të vështirë ta pranojnë këtë ndryshim të befasishëm të njeriut, që në këto tetë vjet i ka bërë lëshime kolosale nacionalizmave fqinje, greke e serbe, duke varrosur axhendën kombëtare e duke zbatuar axhenda të huaja.
Më konkretisht: duke u falur të huajve territorin kombëtar; duke favorizuar nënshtrimin ekonomik ndaj bizneseve greke e serbe; duke e ngritur korrupsionin në sistem, veçanërisht korrupsionin e ushqyer nga vende të interesuara të huaja; duke përdhosur historinë e figurat kombëtare e duke mistifikuar ngjarje e individë të kurdisur e të paguar nga shovinistët fqinjë; duke krijuar minoritete të paqena nëpërmjet regjistrimesh të organizuara sipas kritereve të imponuara nga qarqe shoviniste ballkanike; duke rrënuar arsimin publik e duke hapur shkolla greke e serbe në fshatra e qytete shqiptare të pretenduara nga nacionalistët fqinj; duke goditur shkencën e veçanërisht shkencat albanologjike, nëpërmjet shkatërrimit të Akademisë së Shkencave dhe institucioneve kërkimore-shkencore; duke inkurajuar lidhjen dhe orientimin e trevave të jugut drejt Greqisë, nëpërmjet rrënimit të infrastrukturës rrugore dhe prerjes së lidhjeve të atyre trevave me pjesën tjetër të vendit; duke lejuar ngritjen e monumenteve e simboleve të huaja me nëntekst të qartë shovinist; duke lejuar e duke bashkëpunuar në përdhosjen dhe shkatërrimin e monumenteve dhe të varreve shqiptare; duke persekutuar nëpunës e intelektualë të ndershëm e patriotë, që i janë kundërvënë këtyre politikave antishqiptare e duke promovuar nëpunës e qeveritarë të korruptuar të lidhur me qarqet më të egra antishqiptare; duke mbajtur të vakëta lidhjet jetike, ekonomike e kulturore, me Kosovën; duke nxitur ndarje dhe e urrejtje ndërshqiptare, ndërkrahinore e ndërfetare; duke sabotuar qëllimisht procesin e integrimit evropian; duke e dobësuar në infinit mbrojtjen e sigurinë e vendit, nëpërmjet një procesi shproporcional çarmatosjeje e reduktimi drastik efektivash e nëpërmjet diskreditimit të forcave tona të armatosura me anën e kultivimit të një kulture korruptive, bashibozuke, krahinariste e mercenare; duke ngritur një polici e një drejtësi të regjimit.
Dhe kështu mund të vazhdojmë pafundësisht. Në kushtet e një të kaluare të afërt aspak nacionaliste e aq më pak patriotike, mbetet të zbulojmë se cila është arsyeja e kësaj dalldisjeje të radhës. Sigurisht, mënyra më e mirë sot për të sabotuar procesin e integrimit, për të komprometuar marrëdhëniet me fqinjët dhe me aleatët, për të rrënuar edhe njëherë imazhin e shqiptarëve dhe të shtetit shqiptar, është t’i drejtohesh instinktit të turmave, të atyre turmave që fatmirësisht sa vijnë e mpaken dhe që nuk e dallojnë mirë se cili është kufiri midis patriotizmit të vërtetë dhe nacionalizmit të shtirë.
Z. Berisha llogarit t’u ngrejë atyre adrenalinën nacionaliste, së pari për të prodhuar një konsensus të ri rreth figurës së tij të diskredituar, posaçërisht në planin kombëtar. Nëse vërtet ai do t’i pajisë shqiptarët që jetojnë në trojet tona etnike me pasaporta të shtetit shqiptar, kjo do të thotë që ata do të bëhen qytetarë me të drejta të plota, dhe si të tillë do të mund të votojnë, pas ndërhyrjeve përkatëse në legjislacion. Z. Berisha llogarit që një gjë e tillë do të mund të sillte një përmbysje në rezultatet zgjedhore brenda Shqipërisë, gjë që në mënyrë të pashmangshme do të shkaktonte risentimente e çarje të reja mes shqiptarëve.
Z. Berisha, ose ata që i sugjerojnë lëvizje të tilla, e di mirë këtë gjë. Ashtu siç e di mirë, se në kushtet e një klime të përkeqësuar në marrëdhëniet ndërballkanike, të provokuar kësaj radhe nga ai vetë, tek komunitete të caktuara shqiptare të trevave periferike (si Preshevë, Kumanovë, etj.) mund të lind prirja për t’u shpërngulur drejt trevave më të sigurta, në thellësi të territoreve shqiptare. Një zhvillim i tillë do të ishte i ngarkuar me pasoja të rënda ekonomike, sociale, kulturore e sidomos do përthyhej shumë negativisht në terma të sigurisë kombëtare dhe të rrudhjes së hapësirave shqiptare. Mos harrojmë, që një gjë të tillë z. Berisha e “eksperimentoi” në nivel nacional me inkurajimin që i bëri në vitet 1990 zbrazjes së viseve verilindore dhe dyndjes së popullsisë së tyre drejt Tiranës dhe qyteteve të tjera të bregdetit.
Dhe kjo ndodhi në sintoni të çuditshme me lançimin e projektit milosheviçian për zbrazjen e Kosovës nga popullsia e saj shqiptare dhe shpërnguljen e saj të dhunshme brenda kufijve të shtetit shqiptar. Kështu mendonte atëherë Milosheviçi ta “arkivonte” një herë e mirë çështjen “Kosova”. A thua të kemi të bëjmë me variantin “B” të të njëjtit projekt? Ka në këtë kumt të fundit të z. Berisha edhe një dozë të qartë “hakmarrjeje” ndaj BE-së dhe partnerëve të tjerë të Shqipërisë, që po bëhen gjithnjë e më kritikë ndaj qeverisjes së tij autoritare dhe që, me sa duket, e kanë dhënë mesazhin se prania e tij është një pengesë për integrimin evropian të Shqipërisë. Por nga “hakmarrje” të tilla, shqiptarët kanë patur vetëm keq.
Mos harrojmë se kemi të bëjmë gjithashtu me një sjellje tashmë të eksperimentuar nga z. Berisha në vitet e presidencës së tij, në vitet 1992-1997, kur një ditë të bukur, papritur, “shpiku” komplote amerikane e evropiane kundër Shqipërisë. Dhe nga përvoja e atëhershme, e dimë se ç’sjellin tallazet e vonuara nacionaliste dhe shpërthimet inatçore të Berishës: izolim, kaos, rrënim të imazhit dhe kthim në pikën 0 të mundimeve sizifiane të popullit e të kombit shqiptar.

Historia gjenetike e shqiptareve

Niveli i ulet i profesionalitetit te gazetareve ne vendin tone eshte dicka me te cilen tani jemi mesuar te jetojme. Na eshte bere shprehi qe sa here lexojme nje numer pjesemarresish ne mitingje a lekesh te grabitura nga ndonje banke, ta pjesetojme me 10 ne menyre qe te lexojme dicka me prane realitetit dhe pa petkun e “pseudo scoop-it” qe gazetaret duan ti krijojne.


Te gjithe ata qe paten durimin te lexonin keto rreshta do te jene duke pyetur veten se c’hyn nje artikull mbi mediat shqiptare ne nje blog per shkencen? Normalisht pergjigjia do te ishte se nje artikull mbi nivelin e ulet gazetaresk ne Shqiperi nuk ka asnje lidhje me nje blog mbi shkencen, dhe se normalisht ka ngjarje shume me te rendesishme per tu raportuar se ajo cka mire dihet. Kjo derisa disa gazetareve nuk i hip ndermend te bejne emisione dhe dokumentare mbi shkencen, dhe nepermjet ketyre emisioneve kerkojne te zbulojne prejardhjen e “vertete” te shqiptareve. Natyrisht te raportosh ne menyre te gabuar (ose te ekzagjeruar) numrin e pjesmarresve ne mitingun e rradhes eshte dicka qe edhe mund te “gelltitet”, por me Shkencen nuk behet shaka, dhe mbi te gjitha nuk behen “scoop”-e!

Kushdo qe ka provuar te shkruaje dicka mbi gjenetiken per t’ia paraqitur nje publiku te gjere e ka vene re menjehere se sa e veshtire eshte ti permbahesh ne te njejten kohe realitetit shkencor dhe te jesh i kuptueshem per nje mase te gjere njerezish te cilet jodomosdoshmerisht njohin ne thellesi gjenetiken. Mjafton nje ndryshim i vogel ne artikull, ose paraqitja e njeanshme e problemit dhe ky i fundit, edhe pse i kuptueshem dhe interesant per degjuesit, ka pak te verteta shkencore.

Me sa duket ky shqetesim nuk i eshte shfaqur gazetareve te Vizion+ kur kane vendosur ti gjejne prejardhjen e “vertete” shqiptareve, duke i hyre me “thellesi” kerkimeve ne gjenetike. Keshtu duke kerkuar ne dokumente dhe kerkime te viteve 90 kane arritur te zbulojne (ne emisionin e dates 8 shkurt 2008) se Ne e kemi prejardhje nga popujt nordike. Normalisht te kesh prejardhjen nga popujt nordike nuk ka asgje te keqe, dhe mund te jete edhe e vertete, megjithate qe te pohosh dicka te tille duke u munduar ta vertetosh nepermjet kerkimeve gjenetike, duhet te jesh me te vertete Ekspert ne kete fushe. Mbi te gjitha nese marrim parasysh se kerkimet gjenetike ne shkalle popullate ne nje vend ku flitet akoma per problemin e pajisjes me karta identiteti, nuk duhet te jene kaq te shumta sa per te mbrojtur nje hipoteze te tille.

Origjina Nordike e Shqiptareve

Televizioni Vizion plus, ne 8 shkurt 2008, publikoi ne faqen e tij nje lajm me titullin "Rezultate gjenetike të prejardhjes së shqiptarëve". Ky lajm i referohej nje informacioni te "Laboratorit Gjenetik ne Tirane", sipas te cilit: "mutacioni Delta F508 gjendet ne 78% te shqiptareve te testuar sipas rastit, cka tregon se prejardhja jone eshte nga veriu i kontinentit".

Nje informacion i tille eshte publikuar se pari ne revisten American Journal of Human Genetics, ne vellimin 50, faqe 875-876, viti 1992. Punimi eshte nje bashkepunim midis Laboratorit Gjenetik te Tiranes dhe kolegeve te tyre ne Universitetin e Torinos: kampionet e pacienteve shqiptare jane analizuar me tej ne Torino.

Cfare thote artikulli?

Nga analiza e 92 pacienteve (gjeografikisht nga te gjitha krahinat), rezulton se aleli difektoz i Fibrozes Cistike (FC), specifikisht delecioni 508, eshte i pranishem ne rreth 75 % te pacienteve. Sipas nje perllogaritje, ky alel difektoz duhet te jete i pranishem ne rreth 60% te popullsise shqiptare. Studimi, qe perdor nje metode inovative te detektimit te alelit defektiv te FC508, te botuar ne 1990 ne prestigjiozen Nature, eshte i rendesishem sepse sjell per here te pare nje pamje te shpeshtesise me te cilen ky alel gjendet ne popullaten shqiptare, krijon mundesine e hartimit te programeve shendetesore apo sjell ne evidence rendesine e nje diagnostikimi prenatal per ciftet qe riskojne te kene nje femije me kete semundje. Studimi, megjithate, shkon nje hap me larg dhe ben nje spekullim mbi origjinen e shqiptareve.

Ne vitin 1984 Ammerman dhe Cavalli-Sforza, kishin spekulluar se aleli FC508 kishte nje origjine te vetme, diku ne Lindjen e Mesme, dhe kishte ardhur ne Evrope duke krijuar nje gradient shperndarje nga jugu per ne veri. Kjo, dhe izolimi, do te shpjegonte perse vendet nordike kane nje perqindje kaq te larte te CF508 krahasuar me vendet e jugut te Evropes. Keshtu, ndersa ishujt Faroe kane nje frekuence 100% te FC508; ne Turqi vetem 27% e popullsis e mbart ate.

Ne kundershtim me keto te dhena te Ammerman & Cavalli-Sforza, ky alel mutant paraqitet ne Shqiperi ne rreth 60% te popullsise. Nje shifer qe nuk raportohet nga asnje nga vendet e rajonit. Pyetja qe me te drejte autoret shtrojne eshte: Perse kjo perqindje e larte e pazakonte e alelit FC508 tek Shqiptaret?

Autoret e shpjegojne kete paradoks duke u bazuar ne tre referenca: Alex Buda dhe studimi i tij mbi izolimin kulturor dhe historik te Shqiptareve (1985); Zvelebil dhe teoria e tij e migrimit nomad gjate mijevjecarit te trete Para Krishtit (1980) dhe Baranov (Human Genetics, 1991, vol. 87); qe teksa kishte studiuar pranine e alelit FC508 ne pacientet e Rusise Evropiane, kishte verejtur se gradienti i shperndarjes se ketij aleli tek keta paciente kishte kah te kundert nga ai i propozuar nga Ammerman&Cavalli-Sforca. Duke u bazuar ne keto tre referenca autoret sygjerojne se origjina e shqiptareve rrjedh nga migrimet nomade.

Problemi me studimin ne fjale, ashtu si edhe me studimin e Baranovit, qendron se te dy grupet kane analizuar vetem alelin CF508: jane bazuar vetem tek sekuencimi i ketij aleli. Por, ndersa analiza gjenike, leximi i sekuences; jep informacion mbi gjenin, ndersa frekuenca e alelit na informon se c'pjese e popullates e mbart ate dhe c'pjese e popullates do te semuret prej saj: ky informacion eshte i pamjaftueshme per te konkluduar mbi origjinen e alelit. Dhe, aq me pak per origjinen e shqiptareve. Per kete duhen edhe analiza jashte gjenike, te fragmenteve te ADN-se qe e rrethojne kete gjen. Duhet ajo qe quhet analiza e mikrosateliteve!

Mikrostelitet jane sekuenca ADN-se me nje gjatesi te caktuar dhe nje renditje germash te caktuar. Gjate historise, sekuenca mund te ndryshojne si pasoje e mutacioneve. Teknikat e sotme te analizes se ADNse jane ne gjendje te percaktojne se cili eshte versioni origjinal, me i vjeter, i nje aleli dhe kur kane lindur variantet e tjera. Duke i kombinuar keto te dhena me ato gjeografike dhe historike, behet e mundur lokalizimi i popullates nga ku ky alel u shfaq se pari, behet e mundur te ndiqet migrimi i ketij aleli nga nje vend gjeografik ne nje tjeter.

Nje studim i tille, i pranuar dhe referuar deri me sot nga komuniteti i studiesve per Fibrozen Cistike, eshte kryer ne vitin 1994 (2 vjet pas artikullit qe diskutojme). Artikulli eshte botuar ne prestigjozen Nature Genetics, vol. 7, faqe 169-175, dhe ka per autor Moral et al. (titulli ne original: The origin of the major cystic fibrosis muation (deltaFC508) in european populations)

Autoret konkludojne se aleli FC508 e ka origjinen e tij rreth 52000 vjet me pare, ne paleolitik. Popullata qe e ka futur kete alel ne Evrope ka pasur nje ADN, permbajtja gjenike e se ciles nuk i ngjan asnje prej popullatave qe banojne sot Evropen. Aleli i FC508 me i vjeter ne moshe gjendet me me shumice tek basket dhe tek shqiptaret. Dy mutacione te ketij aleli shfaqen ne Evrope Qendrore dhe ate Veriore ne nje kohe te mevonte, kohe qe i perket eres neolitike, kryesisht asaj te lidhur me te ashtequajturen Linear Pottery Culture. Ky event i dyte favorizon teorine e gradientit te shperndarjes nga jugu per ne veri te Ammerman&Cavalli-Sforca, te shoqeruar me nje rritje te madhe dhe zhvendosje te popullatave ne Evropen Qendrore.

Po, atehere perse shqiptaret dhe basket kane nje perqindje kaq te larte te ketij aleli? Basket, te dhenat historike i tregojne te pranishem ne Evrope qe ne kohen paleolitike. Prania e alelit me te vjeter tek ta, eshte nje fakt me shume qe provon se ky grup daton ne Evrope qe ne kete kohe te hershme. Frekuenca e larte e FC508 ndoshta i detyrohet izolimit te ketij grupi, apo edhe te ashtequajtur Founder-Effect. Founder effect eshte nje term i perkufizuar nga Ernst Mayr, ne vitin 1952, dhe i referohet fenomenit te shkeputjes prej grupit te madh te disa individeve, qe e izolojne veten dhe krijojne kolonite e tyre. Duke u izoluar ata e humbasin variabiletin gjenik dhe ndryshojne teresisht prej popullates nene si ne gjene ashtu edhe ne tipare.

Ky efekt mund te kete qene edhe shkaku perse shqiptaret, ashtu si basket, kane nje perqindje kaq te larte te FC508. Por, jo vetem; edhe izolimi i tyre historik e kulturor mund te kete favorizuar kete proces. Megjithate, studiesit nuk ngurrojne te permendin se ndoshta kjo perqindje e larte e FC508 tek shqiptaret eshte i lidhur me kampionin e vogel te analizuar ne kete studim. Fakti qe ne artikullin e vitit 1994 nuk ka asnje bashkepunetor shqiptar, dhe fakti qe nje nga autoret e artikulli eshte kryeautori i artikullit te vitit 1992 (G. Novelli), rezultatet e te cilit jane te njejta me ato qe citon Vizion plus; te ben te mendosh qe ne kete artikull te vitit 1994 jane rianalizuar te njejtet kampione si ato te vitit 1992. E, ne se eshte keshtu, por edhe nese nuk eshte keshtu, spekulimi mbi prejardhjen nordike te ketij aleli ne Shqiperi eshte i pabazuar!

Sa shqiptar ka në botë?


Është një fenomen dhe krakteristikë me numrin e popullsisë së shqiptarëve si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri, që vendet tjera nuk e kanë, sepse sot ka më shumë shqiptarë jashtë atdheut, vendlidjes se sa në vend ?! Dhe sot diaspora shqipta e cila kap shifrën prej 8 milionësh, lirisht mund të thuhet se është më e madhja në botë, ne krahasim me numrin e popullsisë ne vend..Dhe keto shifra dëshmojnë se migracioni i shiqptarve ka qënë me tepër i imponuar se sa i dëshiruar..me poshte japim arsyerat e ektij fenomeni…




Shqiptarët janë detyruar të lënë vendin e tyre dhe të emigrojnë në periudha të ndryshme të historisë. Përveç shpërnguljeve të hershme, që nga koha e Skënderbeut, apo dhe më përpara, një valë e re largimesh përfshiu popullsinë shqiptare pas rënies së perandorisë turke, e cila kishte pushtuar Ballkanin. Një tjetër masakër ndaj shqiptarëve, që jetonin në trojet e tyre, ishte dhe lënia e tyre jashtë trungut amë, nga copëtimi i Shqipërisë në vitin 1913 nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër. Krahina të tëra shqiptare iu dhanë fqinjëve për të kënaqur orekset shovioniste të tyre. Këtu fillon një serial i gjatë i spastrimeve të këtyre zonave nga sllavët dhe grekët.
Mijëra familje shqiptare në këto zona lënë vendin e tyre për të ndërtuar një jetë më të mirë, jashtë persekutimit dhe konflikteve nacionale në vende të ndryshme të Evropës, por edhe më larg në Amerikë, Kanada dhe Australi. Më shumë se 200 mijë kosovarë u strehuan në Turqi si pasojë e një marrëveshjeje mes Jugosllavisë dhe kësaj të fundit. Edhe pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, një pjesë e mirë shqiptarësh, kundërshtarë të regjimit të Enver Hoxhës, lanë atdheun për të jetuar të lirë diku tjetër, duke krijuar kështu diasporë në shumë vende evropiane dhe SHBA. Korriku i vitit 1990 do të shënonte një tjetër largim të shqiptarëve drejt botës së lirë. Ambasadat e huaja do të ktheheshin në vendstrehim për ata që më pas u nisën me ose pa familje drejt Italisë, Gjermanisë, Austrisë etj. Këto largime do të vazhdonin edhe në vitet 1991-1992, ku eksodi i marsit me anijet shqiptare do të mbetej për një kohë të gjatë në mendjet e evropianëve, si një veprim që nuk ishte parë të ndodhte ndonjëherë.
Revolta ndaj diktaturës, e akumuluar për vite të tëra, shpërtheu në këto eksode historike me përmasa të mëdha. Edhe më pas shqiptarët, në mënyrë klandestine, në kërkim të një jete më të mirë, do të largoheshin, kryesisht drejt fqinjëve Greqisë dhe Italisë që, ndonëse me pak vështirësi, e përtypën këtë situatë të vështirë të shqiptarëve. Edhe sot e kësaj dite, shqiptarët janë të dhënë pas largimeve nga vendi i tyre, por tashmë në mënyrë të rregullt me llotaritë amerikane dhe ato kanadeze, konform aplikimeve dhe kërkesave të vendosura nga këto vende mike. Ajo që do të vuloste ikjet e çorientuara ishte situata e krijuar në vitin 1997, që njihet në histori me emrin rrëmujat e marsit, që këtë herë ishte i dhunshëm. Këtë herë gjithçka nisi pas rënies së firmave piramidale, gjë e cila ndezi edhe revoltën popullore, e cila precipitoi në hapjen e depove të armatim-municionit dhe shpërthimit të reparteve ushtarake në të gjithë Shqipërinë. Situata e rrallë mori me dhjetëra jetë njerëzish dhe la pasoja të pallogaritshme në ekonominë shqiptare që edhe sot duket se po i vuan ende ato. Familje të tëra morën rrugën e emigrimit në kërkim të qetësisë dhe jetës më të mirë. Një pjesë e tyre humbën të gjitha kursimet familjare dhe e shikonin të pashpresë rimëkëmbjen. Biznese të tëra falimentuan dhe drejtuesit e tyre e humbën besimin se mund të rimëkëmbeshin edhe njëherë, pra e kishin të vështirë ta fillonin edhe njëherë nga fillimi gjithçka. Shumë shqiptarë humbën madje edhe shtëpitë e tyre në piramida, duke mos pasur edhe një strehë, ku të fusnin kokën. Ata u detyruan të shkojnë të punojnë jashtë Shqipërisë për të siguruar të ardhura për blerjen e një banese tjetër, por ndërkohë çmimet nisën të rriteshin dhe atyre u duhen vite të tëra ta realizojnë një objektiv të tillë. Individë të veçantë, që nuk pësuan dëm financiar nga firmat rentiere, i transferuan kapitalet e tyre jashtë vendit dhe i investuan paratë e tyre në vendet ku vendosën të jetonin. Kjo solli atë situatë të vështirë ekonomike që tashmë duket se ka kaluar.
Viti 1997, dhe ikja e shqiptarëve
Një nga emigrimet më të mëdha të shqiptarëve është ai i viteve ´96-´97 në kohën e rrëmujave, ku destinacionet e tyre ishin Italia dhe Greqia. Kjo lëvizje drejt dy vendeve fqinje, është influencuar nga ngjashmëritë gjeografike e kulturore që kanë shqiptarët me greket dhe italianët, si dhe nga mundësitë më të mëdha për një emigrim legal. Sipas të dhënave, në Greqi gjendet një shqiptar për çdo 25-30 grekë, ndërsa në Itali, një shqiptar për çdo 400-450 italianë. Megjithatë, problemet sociale, që lidhen me emigracionin dhe me futjen e emigrantëve në punë dhe shoqëri, janë të ngjashme në të dy këto vende. Në vitin 1997, Shqipëria kishte një disproporcion mes emigracionit legal dhe atij ilegal. Në fillim të këtij viti, numëroheshin 62 mijë emigrantë legalë në Itali, ndërkohë që sipas Karitasit, numri i emigrantëve shqiptarë në Itali ishte 100 mijë. Gjithashtu, në Greqi nga 350 mijë emigrantë, vetëm 10 mijë ishin legalë. Kështu, sipas të dhënave, 78.6 për qind e emigrantëve shqiptarë janë ilegalë. Duke filluar që nga viti 1990, emigracioni u bë një nga mënyrat kryesore të sigurimit të të ardhurave për shumë individë, familje dhe për shoqërinë shqiptare në përgjithsi. Emigrimi i shqiptarëve ka filluar që në vitet ´90, kur u hapën amdasadat. Shqiptarët, që jetojnë në shumë vende të ndryshme të Botës, janë mbi 13 milionë. Në vitin 1997, një ngjarje e dhembshme në historinë e Shqipërisë ishte dhe shembja e firmave piramidale. Kjo ishte një arsye tjetër pse njerëzit u detyruan të emigronin me gomone për në Itali. Emigrime të mëparshme kanë qenë edhe ato të kosovarëve, shqiptarëve të Malit të Zi dhe Maqedonisë në SHBA, Zvicër apo Gjermani, në kohën e Titos. Shqiptarët, pavarësisht nga besimi, kanë emigruar në Itali, Gjermani, Greqi, Angli, Austri, SHBA, Kanada. Po kështu, që nga viti 1945 deri në vitin 1966, mbi 200 mijë shqiptarë nga Kosova dhe Maqedonia, kanë pasur statusin e refugjatit në Turqi.
Më shumë se 15 milionë shqiptarë në të gjithë Botën

Faktet tregojnë se shqiptarët kanë emigruar në vite në gadishullin Iberik, Turqi, Greqi, Amerikë dhe vende të tjera. Mbështetur në një sërë dokumentesh arkivorë, shpjegohen se ku u vendosën dhe si e ruajtën gjuhën, kulturën arbëreshët e Italisë, arvanitasit e Greqisë dhe të tjerë, deri në ditët tona, me gjithë trysninë e kohës për t´i asimiluar. Që në vitet e para të erës sonë, shqiptarët synonin të vendoseshin në brigjet jugore të Italisë, në zona që u siguronte atyre mbrojtje. Asnjëherë nuk ka patur një regjistrim të saktë për emigrantët e hershëm shqiptarë në Greqi, pa i ngatërruar këta me shqiptarët që ishin në trojet e tyre, që në vitet 1912-1913 mbetën jashtë kufijve të Shqipërisë. Po kështu, sipas studimeve të paraqitura deri tani, ka versione, ku flasin për një zhvendosje të tyre nga zona e Kaukazit (ku gjithsesi ka ekzistuar një vend i quajtur Albani). Shqiptarët, në periudha të ndryshme të historisë, kanë emigruar, duke krijuar edhe kolonitë e tyre kryesisht në Itali dhe Greqi
Që nga arbëreshët, arvanitasit e deri tek emigrantët e sotëm

Në Itali, sidomos në Pulja, Kalabri dhe Siçili, janë pjesa më e njohur e kolonive shqiptare nëpër botë. Ato e kanë zanafillën që në kohën e pushtimeve të para turke, para periudhës së mbretërisë së Skënderbeut. Numri i tyre llogaritet afërsisht në 110 mijë. Ekzistenca e gjuhës së tyre (arbëreshe) është një formë arkaike e dialektit toskë të shqipes, që, për fat të keq, me kalimin e kohës po ndihet gjithnjë e më i kërcënuar. Ashtu si edhe në Greqi, shqiptarët në Itali nuk gëzojnë një status të garantuar për t´u trajtuar si pakicë. Kolonitë shqiptare, siç dihet, ekzistojnë në të gjithë shtetet që u formuan pas rënies së Perandorisë Otomane, në Bullgari, në Siri dhe në Egjipt. Një koloni e madhe shqiptare ekziston edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Pjesa më e madhe e tyre përbëhet prej emigrantëve të vjetër, të cilët u vendosën atje para fitores së pavarësisë. Emigranti i parë shqiptar, që mendohet të ketë prekur tokën amerikane, daton në vitin 1876. Por, një element i veçantë që ja vlen të përmendet është edhe ekzistenca e një kolonie shqiptare në Ukrainë, që në fakt është një koloni e vjetër. Është interesant fakti se katër mijë pjesëtarë të këtij komuniteti vazhdojnë ta cilësojnë shqipen si gjuhën e tyre të nënës. Paraardhësit e tyre luftuan në vitin 1768-1774 dhe 1787-1791 në krah të Carit të Rusisë, kundër turqve dhe mbetën më vonë përgjithmonë në tokat e Carit.
Në vitin 1951, Greqia deklaronte 23 mijë shqiptarë

Fatkeqësisht, për numrin e shqiptarëve, që jetojnë në Greqi, nuk ka ndonjë statistikë të saktë. Duhet të bëjmë dallimin midis zonës plotësisht të banuar në pjesën më të madhe nga shqiptarët (Çamëria dhe Maqedonia) dhe kolonive shqiptare mesjetare të Greqisë së jugut, (Atika, Boti, ishujt Egje dhe Peloponezi). Dialekti i këtyre emigrantëve të vjetër (arvanitasve), është sot në kërcënim të plotë. Si theksuam edhe më lart është i paqartë numri i popullsisë shqiptare që jeton në Greqinë e veriut. Deri në luftrat ballkanike, në vitin 1912-1913, ku Greqisë iu bashkangjitën Epiri dhe Maqedonia, zonat e banuara me shqiptarë shkonin deri në gjiun e Artës. Shumica e popullsisë myslimane shqiptare më pas emigroi ose iu nënshtrua proceseve të asimilimit. Shqiptarët e atjeshëm ortodoksë u greqizuan me dhunë që para bashkimit të Epirit dhe Maqedonisë me Greqinë. Sipas të dhënave zyrtare greke, deri në vitin 1951, në territorin e shtetit grek jetonin gjithsej rreth 23 mijë shqiptarë.

Shqiptarët sot

Duhet pasë parasysh se nuk ka prova për ndonjë regjistrim zyrtar. Por, nisur nga disa të dhëna, sot numërohën rreth 15 milionë shqiptarë. Patjetër këtu në këtë numër bëjnë pjesë shumë shqiptar që i përkasin origjinës së shqiptarëve nga ata që ne sot i njohim, si të asimiluar. Të dhënat e ofruara tregojnë se Shqipëria ka mbi 3 milionë banorë, në Kosovë numërohen rreth 2 milionë shqiptarë, në FYROM numërohen rreth 800 mijë shqiptarë. Mali i Zi numëron rreth 40-50 mijë shqiptarë. Gjeografia e vendndodhjes së shqiptarëve jashtë trojeve të tyre patjetër që duhet të fillojë me Turqinë. Turqia zë vendin e parë në atllasin e shpërndarjes gjeografike të shqiptarëve jashtë vendit. Aty ka gati më shumë shqiptarë sesa Shqipëria dhe Kosova bashkë. Të kthyer plotësisht në shqiptaro-turq, ata, sipas statistikave, janë diku aty afër, të regjistruar, sipas të dhënave zyrtare të shtetit turk, rreth 5 milionë qytetarë shqiptaro-turq me origjinë shqiptare. Një tjetër vend, ku ka shqiptarë shumë nga ata të hershmit, janë dhe shqiptarët e Greqisë, të cilët grekërit i quajnë arvanitas. Ata janë vendosur në rrethinat e Athinës dhe përgjatë shtrirjes së kufirit me Shqipërinë dhe numërohen në mbi 1 milion, duke formuar edhe rreh 50 komuna shqiptarofolëse. Arbëreshët, që gjenden në jug të Italisë, kryesisht në Sicili dhe Kalabri, llogariten në mbi 100 mijë. Ndërsa në Egjipt numërohen rreth 200 familje me origjinë shqiptare. Nga vendet e quajtura të lindjes së largët ose Misiri i njohur te shqiptarët është edhe Siria. Pas largimit nga Egjipti, shumë shqiptarë u vendosën në Siri, aty numërohen rreth 550 familje. Duke vazhduar pastaj me ata shqiptarë që janë të vendosur në Bullgari. Shqiptarët janë të përqëndruar kryesisht në Sofje dhe Pllovti dhe kapin shifrën e 52 mijë vetëve. Në Rumani numërohen rreth 20 mijë. Në Kroaci është i njohur ngulimi shqiptar i fshatit Zare i Kroacisë. Janë gjithashtu rreth 12 mijë shqiptarë në Slloveni. Numërohen 12 mijë shqiptarë edhe në Ukrainë, ku janë evidentuar gjithsej 7 fshatra të banuara nga shqiptarë. Por ende nuk është llogaritur numri i tyre. Në Argjentinë një vend tjetër ku janë ngulitur shqiptarët dhe kryesisht ata të përzier me emigrantët italianë, që erdhën këtu nga jugu i Italisë, pra janë shumica arbëreshë. Shqiptarët e Argjentinës konsiderohen komuniteti më i organizuar dhe kanë ruajtur shumë traditën dhe historinë e janë diku aty rreth 50 mijë. Australia megjithse një vend i madh për emigrantët, por shqiptarët nuk e kanë preferuar shumë. Aty numërohen rreth 26 mijë shqiptarë, të vendosur në rrethinat Viktoria dhe Brisbej. Afrika e Jugut është vendi ndoshta që ka më pak shqiptarë, aty janë vendosur thuhet në Kejp Taun, rreth 15 familje. Vendi më i preferuar dhe nga më të populluarit kohët e fundit kryesisht janë SHBA. Një kuriozitet thotë se “shqiptarët e kanë zbuluar Amerikën”, kjo duket bëhet për të treguar se sa janë të dhënë shqiptarët pas emigrimit për në Amerikë. Sot, këtu flitet se gjenden mbi 500 mijë shqiptarë, shifër kjo që kurrë nuk ka mundur të bëhet zyrtare, pasi që ka munguar një iniciativë zyrtare që ta bëjë një gjë të tillë. Por gjithmonë statistikat i referohen kryesisht dhe qendrave nga më të banuarat me shqiptarë. Ata janë të instaluar në Çikago, Detroit, Miçigan, Nju Jork, Nju Jersi, Florida, Teksas, Kaliforni, Ariziona, Ohaio dhe Kanada (konsiderohet komuniteti me intelektual). Një vend kryesor në largimin e shqiptarëve të kohëve të fundit, ku janë të vendosur shqiptarët, konsiderohet Greqia, me rreth 500 mijë shqiptarë, Gjermania ka rreth 350 mijë shqiptarë, përfishirë këtu edhe ata të trojeve etnike. Në Itali rreth 300 mijë dhe në Zvicër rreth 180 mijë, kryesisht shqiptarë të trojeve etnike. Në Angli 40 mijë, Belgjike rreth 40 mijë. Një numër më të vogël shqiptarësh gjen pothuajse në çdo vend evropian, por tani më nuk ka cep të Botës që nuk gjejmë shqiptarë.

Flori Bruqi