Kafeja ish e zezë, mendimet po ashtu

Kolec Traboini(KOL  SHKODRANI) ka lindur ne Shkoder, dhe ne moshen feminore, pas vdekjes se babait ka jetuar per disa vjet ne Shtepine e Femijes ne Shkoder.

Ka ndjekur per dy vjet shkollen Pedagogjike "Ndrec Ndue Gjoka" ne Tirane.

Pas kryerjes se sherbimit ushtarak ne Tropoje, ka punuar rreth 4 vjet ne fabriken e Fibres se Kombinatit te Drurit ne Shkoder. Me pas ka vazhduar studimet ne Universitetin e Tiranes dega Gazetari. Gjate kohes qe ishte student botoi librin me tregime "Petalet e bajames se hidhur" 1973, qe u vleresua me çmim inkurajues ne konkursin Kombetar te Letersise dhe Arteve. Shkrimtari Naum Prifti ne ate kohe botoi nje recension vleresues per tregimet e autorit si dhe stilin liriko poetik te rrefimit te autorit te ri.

Pervec nje tregimi ne gazeten"Studenti", Fosforeshenca", dhe nje tjetri ne gazeten "Drita", me pas K.Traboini nuk do te shkruante tregime letrare.

Gjate shume viteve ai shkruan skenare per filma dokumantar, vizatimore si dhe realizon nje sere dramatizimesh per femije ne Radio Tirana, nder te cilet spikat dramatizimi me nente pjese "Kreshniket e Jutbines". Ne kinematografine dokumentare ai do te fitonte per skenaret e shkruar prej tij e te realizuar ne filma, mjaft çmime duke perfshire dy kupat e festivaleve te I-re dhe te VIII-te, "Asdreni" 1976, dhe "Keshtjella e kengeve" 1989, bashkautor me poetin Agim Shehu, si dhe nje sere cmimesh per filmat "Kol Idromeno", "Hasan Prishtina" e tjere.

Ne vitin 1990 realizon me regji e skenar te tij filmin dokumentar "Deshmi nga Barleti" i cili u shpall filmi me i mire dokumentar i Kinostudios Albafilm per vitit. Ne projektet e tij per realizimin e filmave autor-film, regji e skenar ai nis punen edhe me dy filma te tjere "Fluturimi i pellumbave" dhe "Requiem" mirepo rrjedha e intensive e ngjarjeve ne fundin e vitit 90-te dhe fillimin e 91-shit, solli edhe prishjen e programeve te filmimit.
Ne Kinostudio, si kudo ne Tirane dhe rrethe, nis te fryje vrullshem era proceseve demokratike qe do te sillte permbysjen e shtetit despotik monist.

K. Traboini eshte nder organizatoret e pare te formimit te deges se Partise Demokratike per Kinostudion dhe bashkeinisiator me Mark Topallajn e Saimir Kumbaron per organizimin e metingut te madh te intelektualeve te kryeqytetit para stadiumit Qemal Stafa, ku u nguten te dalin ne tribune per te folur edhe ata qe nuk kishin kurrfare lidhje me idete demokratike.

Merr pjese ne demonstratat e medha te zhvilluara ne kryeqytet, dhe ne kete atmosfere shkruan e boton shkrimin "Vlera e Simboleve Kombetare" ne numurin 3 te gazetes RD me 16 janar 1990 ku nder te tjera thuhet se kish ardhur koha per te hequr simbolet komuniste duke perfshire heqjen e yllit te kuq nga flamuri dhe nga stema e Republikes.

Acarimi i gjendjes e detyron K.Traboinin pas shembjes se bustit, e kur komunistet kerkonin revansh monumentesh e ndoshta gjaku, te largohet nga atdheu familiarisht ne drejtim te Malit te Zi ku kishte fshatin e babait te vet Traboinin e Hotit, per te kaluar me pas ne Greqi.

Ne Athine punon ne ndertim, mekanik, pastrues e soj e soj punesh te tjera per te mbijetuar, nderkohe i revoltuar nga propoganda anti-shqiptare dhe cpifese ndaj emnigrandeve shqiptar, me kursimet e pakta qe kish investon hapjen e nje gazete per emigrandet shqiptar.

Gazeta "Emigrandi" (me pas "Egnatia") u shpernda ne sheshin "Omomia" nder emigrande diten e 10 Prillit 1993.

Gazeta doli ne kushtet jo legale ashtu sic ishin ilegale botuesi i gazetes K.Traboini dhe qindra e mijera emigrante shqiptare ane e mbane Greqise. Mizoria e Qeverise Micotaqi mbi emigrandet shqiptar me operacionin çnjerzor "Skupa" (Fshesa) e detyroi botuesin ta nderpriste gazeten ne disa numura per ta vazhduar serisht ne vjeshte me nje ambicje per ta bere gazete serioze dygjuheshe nen okielon "Drejt Europes" dhe shtimin e faqeve te saj nga 4 ne 12 faqe.

Ne vitin 1995, me materialet e botuara ne gazeten "Egnatia", K.Traboini botoi te parin liber shqip ne Greqi, albumin poetik te emigranteve "Ballada e largesive", i cili do te pasohej me dy libra te tjere te tij po shqip "Gjurme ne histori", letersi dokumentare si dhe "Kreshniket e Demokracise", ky i fundit me satira politike bashkohore.

Albumi poetik i emigrandeve "Ballada e largesive" pati nje jehone shume te gjere ne Greqi dhe vecmas ne Athine, ne rradhet e intelektualeve greke.

Ne Shkrimin e tij "Ana tjeter e medaljes se emigrandeve", botuar ne revisten "Arvanon", shkrimtari dhe studiuesi Aristidh Kola shkruan me entusiazem per bijt e nje populli qe edhe ne kushte shume te veshtira te luftes per te mbijetuar, krijon edhe nje art te madh poetik, sepse populli shqiptar, bijt e te cileve jane emigrantet, eshte nje popull me frymezim e shpirt poetik.

Nderkohe shkruan me nje fryme teper miredashese edhe shkrimtari grek Kostas Valeta krijimtaria e te cilit ishte botuar e bere e njohur ne Europe.

Ne veren e vitit 1995 K.Traboini emigron familiarisht ne Amerike, vendoset ne Filadelfia e me pas sistemohet ne Boston ku jeton familiarisht.

Duke qene nje njeri qe nuk i buzeqesh fati ne mergim, edhe ne Amerike vazhdon te beje pune te renda e jasht profilit te tij profesionit si kineast. Kete mungese ai e ploteson duke u marre me krijimtari letrare. Gjate kohes se qendrimit ne Amerike, shkruan e boton dy libra te tjere "Katerkendeshi i mundimeve", Tirane 2000 dhe "Mos vdis dashuri", Tirane 2002, shtepia Botuese "GlobusR", te cilet jane pritur shume mire nga lexuesit ne Shqiperi dhe jashte dhe jane botuar shkrime vleresuese ne gazetat shqiptare te Komunitetit Shqiptar ne SHBA "Illyria" dhe "Dielli".

Ne vitin 1994 Kolec Traboini eshte pranuar antar i Federates Nderkombetare te Gazetareve, me qender ne Bruksel, ndersa ne nentor 2001 nga Kongresi i Lidhjes Shqiptare ne Bote mbajtur ne Prizren, eshte zgjedhur antar i keshillit drejtues te LSHB.

Web: www.traboini.com


Nga vëllimi: “Lule pellazgjike”

TASHME KISHTE ARDHUR

Nuk ka më asnjë kuptim pritja
as vështrimi i hedhur në fundin e rrugës
as heshtja jonë nuk kish më asnjë kuptim.
Në këtë ardhje ne diç kishim folur
tek pinim ujin e një shisheje
ndërsa gjerbnim kafenë në heshtje.
Kafeja ish e zezë, mendimet po ashtu
mbrëmë kryeqyteti mbytej në savana me shi
ndërsa sot mrekullisht dielli buzëqeshte.
Vështroja siluetën e saj
sytë që kërkonin zogj vjeshte
pa kahje, në nxitim e në ikje...
O zot, sa e frikshme është ikja.
Por unë nuk mendoja se e kisha humbur njeriun
...sepse tashmë ajo kishte ardhur.

Vjeshtë 2011




LASGUSHIANE

Kur shpallet një shi i pjerrët, i trishtë, i butë
në qiellin lirik të Poradecit
e shtergët kanë heshtur e më s’këndojnë
ndodh ajo që ndodh në shirat biblikë.
Mbi liqenin e trazuar derdhet një pikë lot
prej syve melankolikë të mjelmave njerëzore
që nga e para Evë tek më e fundit e Botës.



KISHA DASHT ME DEK PER S’DYTI

...Edhe për së treti kisha dasht me dek
se dora jota ma solli dekën e bardhë
por edhe në vdeksha njëmijë herë
qoftë e njëmijta si vdekja e parë
- kush dreqin po pyet!
Vdekja në dorën tande ish aromë prilli
tan lulet ma sollën polenin te kryet
isha vet që të thashë: tash ma xen frymën
isha vet që të thashë më puth e më mbyt
- kush dreqin po pyet!
Tash, që u tejkrye pjalmimi i jetës
jam krejt i dekun derisa t’ringjallem
për t’ma marr shpirtin, për dek të dytë
i gatshëm jam për rimishërimin
- kush dreqin po pyet!

9 qershor 2012



MUGETIRAT E MBREMJES

Si më harrove kështu në ndajnatë
po dal udhëve të Tiranës
të shkoj nga sytë këmbët
se ndoshta diku-diku shoh
imazhin tënd e rrekem pas tij
si fëmijët pas balonave të ëndrrës
feksur si zemra në qiell....
Po tani është natë, natë që nxin
e unë hapësirave shoh
vetëm mugëtirat e mbrëmjes
e aty-këtu ndonjë yll
që më bëhet shok vetmitar
vegimesh sylagështa
në angushtinë e dhembjes.
Sa kohë që veten time e kam humbur,
nuk e di nëse ty do të gjej ndonjëherë.



OH Ç’ME GJETI MUA
ME VJESHTEN TENDE

Oh, ç’më gjeti mua me vjeshtën tënde
si fustan prej gjethesh më mbuloi
farfuritës flladi gjoksin trandi
zogu i këngës qiellit fluturoi.
Zot, o Zot, ç’më solli vjeshta jote
ëndrrën si një nimfë ta përqafoj
ika, mora pyjet si i marrosur
gjiri i zjarrtë i Diellit më përvëloi...




DO TE ZHVESH

Do të zhvesh, zemra ime, do të zhvesh
tërë rrobat e trupit do t`i heq
si një Evë dalë prej bible do të jesh.
Dhe pastaj, zemra ime, dhe pastaj
si një engjëll lakuriq në krahë do të mbaj
do të ikim në ca qiej ku s’na arrijnë
tërë akujt e dy poleve do t`i shkrijmë.
Kam një afsh që më përvëlon në dhè të huaj
kur të vij, buzët m`i zgjat, zjarrin ma shuaj
Do të zhvesh zemra ime, do të zhvesh
tërë rrobat e trupit do t`i heq.
E pastaj, zemra ime, dhe pastaj
qiejve do t`i biem skaj më skaj.



VAJZE NGA FISI I SHQIPONJAVE

Ti je vajzë nga fisi i shqiponjave
më ngre lart në qiell
e më tregon hapësirat.
E pafundme mrekullia e dritës.
Në qiell të bukura janë dhe ëndrrat
atje njeriu ndjehet i madhërishëm, si Zot.
Por trillet e tua janë të pafund...
Pas kësaj, atje lart nisin stuhitë kozmike
pa mëshirë më kthen në pluhur
e më përplas për tokë.
Të paktën më bëj
pluhur drite...



LIQENI NUK B’ZANTE

Liqeni i Ohrit nuk b’zante
qe tulatur liqeni për ty
dhe priste si të ishe një mjelmë
të t`përkëdhelte në faqe
të t`puthte në sy.
Liqeni nuk b’zante
heshtte e mendonte për ty!

Nga vëllimi “U dashka të dal natën vonë”:



SHQIPERIA

Jo miqtë e mi, ikja nuk është tragjedia
e hedhjes së trastës në kurriz pesë shekuj
me një shkop për të zbuar qentë, kurrsesi.
Tragjedi është mosdija e ikjes
moskuptimi e harrimi i piknisjes
miklimi që jeta na afron nëpër troje
të largëta e me bukuri të mahnitshme.

Jo miqtë e mi, joshja s’është e fajshme
kemi të drejtë ta jetojmë epshin tonë
për gra e vajza aziatike, për qejfe e pasuri
por lëshimi i vetvetes në pasione të liga
duke harruar vendin tim e vendin tënd
duke harruar se e bukura magjike
është edhe tek lulja mbi shkëmb.

Jo miqtë e mi, fajin nuk e ka Amerika
anipse më farfuritës Las Vegasi është
Bostoni, Detroiti, New Yorku,
San Françisko a Florida
se sa fshati yt a fshati im në Jug a Veri
sepse edhe këtu gjithçka është ngjizur
me mundime, me lotë, me dashuri.

Fajin kurrsesi nuk ta ka ikja
trokitja nëpër dyert e botës
ku mësove shijen e bukës me djersë
por vetmashtrimi, harrimi se
Shqipëria e varfër nuk mundi të jepte
më shumë se qumështin e gjirit e dhimbjen
më shumë a më tepër se në sepete kish.

Prandaj ti u bëre më i pasur e më i ditur
shumë më shumë se ata që s’dinin të iknin
- siç mençurisht ta thotë dhe Kavafis-
pikërisht se të mungonte Shqipëria
dhe dëshira për ta bërë të pasur atë,
pikërisht.

I humbur do të jesh vetëm atëherë
kur të ikësh - e më të kthehesh prapë,
s’do të dish.



NE RRUGEN E KALASE...
Idromeno

Me bastun, borsalino e pallton e gjatë
nëpër errsinën që përpinte qytetin
dëgjoheshin veç bulkthet e natës
e valët bregut të liqenit.
Në rrugë ndonjë qen i braktisun
turfullima e ndonjë kali në grazhd
errësinës klithma e ndonjë shpendi
e yjet që shuheshin diku larg.
Nata e lodhte për vdekje piktorin
prej Diellit merrte frymë e ringjallej
ndaj gjumi s’e zinte deri vonë
nga ankthi i dritës në ardhje!
Sapo vinte agimi e bota zgjohej
ai flinte me rrezet e Diellit në Maranaj.
Kol Idromeno, daja i Dadës sime Katrinë
siç më thoshte në kujtimet e saj...
Shkodër 2012



SHIRA LIRIKE

Ju mbase nuk i ndjeni
ato përditë bien në shpirtin tim
e kur bien, në qiellin tim kuturisen zogj
që çukisin lëvozhgat e reve e u thërrasin
të gjithë atyre që janë në udhë të pambaruar:
- Ikni! Shirat po vijnë!
I vetmi që nuk ikën jam unë - sepse ato shira
bien më shumë brenda se jashtë meje
më sjellin fëmijërinë, ma zhveshin lakuriq
e unë endem liqenit si një ëndërr e zgaqun
në djepin tim prej uji.
Një ninullë zbret nga malet me lumin Kir
- lum me emër të lashtë sa bota:
Nuk ka perandori më të madhe ujnash, se Shkodra!



MORA VETEN ME VETE

Mora veten me vete e shkova në Shkodër
retë e marsit rëndonin mbi çati
qielli i zymtë e zbraste pikëllimin në shi.
Kisha ardh për një mort
për një përcjellje-pjekje
t’u thosha njerëzve “Kryeshnosh!”
Jeta me jetë e vdekja me vdekje!
Si e mbuluam Ramiz Hekurin në dheun e zi
përtej Stom Golemit, në Shtoj të vjetër
u ktheva tek Nana në shtëpi.
Shtëpi o shtëpi, o dashuri e vjetër!
Nëntëdhjetat i ka mbushur Nana
rri në shtrat e nuk b’zan.
Isha i murrëtyer, i lodhur, krejt i ngrirë
-Gëzuar 8 Marsin!- i thashë me zë të mekur.
- Kukeja unë!- tha Nana. - Ky 8 mars
më gjeti edhe pa një njeri.
Pse po jetoj kaq gjatë veç për të përcjellun?
-Po jo moj Nanë, ka dhe gëzime për njerinë...
Po Nana si nana, nuk dëgjon. Veç flet
herë me të gjallë e herë me të vdekur...
Mora veten me vete e u ktheva në Tiranë
më vunë në mendime fjalët e Nanës.
Mos vallë i ngjas dhe unë asaj
me dënimin të vuaj pikëllimin e përcjelljes?!
Shkodër, Mars 2012



KARVANAJ

Karvan me drita- karvan me yje
atje në rrugën Karvanaj
jetonte dikur si nimfë në pyje.
Kujtim i mbushun lotë e vaj
ani pse fshehun në shkurre vitesh
me magji ujnash në sytë e saj.
Flladi i liqenit- Bregu i Ranës
hije të randë lëshon Mali i Hotit
përskaj dy shtetesh, diku anës.



KUJTESA E BRIGJEVE TE DETIT

Më parë bregdeti kishte pak shtëpi
e një lokal të vogël “Breshka”.
Fare pranë detit, brigjeve të qeta
një rrugë të gjatë me plepa.
Ato janë shumë larg në kohë
veç valëzat ndër kujtime m`i sjellin
Pallatet me ballkone ajrore
nuk është e mundur të smbrapsen
tashmë...
Gjithçka që më fanitet si koha ime e blertë
është nostalgjia e brigjeve të detit.

2012

DESHMIA E GJALLE - BESARTA E JASHARËVE

Jorgo Sofokli Telo, i lindur në 6 janar 1945 në fshatin Konckë të Zagorisë (Gjirokastër), pas shkollës së mesme pedagogjike, mbaruar në Gjirokastër në 1963, vazhdoi studimet e larta në Institutin pedagogjik “A. Xhuvani” në Tiranë, fakulteti gjuhë-letërsi-histori, të cilin e mbaroi, duke përftuar diplomën e mësuesisë në vitin 1965.
Veç profesionit u angazhua tërësisht vit pas viti në veprimtari kulturore në shkollë e në fshatrat ku punonte si mësues, duke krijuar humor e satirë si lëndë e parë për estradat, koncertet tematike, krjoi shumë librete për mbasditet argëtuese, sidomos skeçe, parodi, kuplete gjer te tablo të zgjeruara; ndërkohë shkruante poezi, duke startuar qysh në vitet e arsimimit shtatëvjeçar e më tepër në të mesmen e të lartën, si pjesëtar ì rretheve letrare. Mjaft nga shkrimet në poezi a prozë ì niste që të pasqyroheshin në organet e shtypit të kohës që nga gazeta “Mësuesi”, “Zëri ì Rinisë”, “Hosteni” e gjer te organet periodike të rrethit, “Pararoja”, më pas “Java” e “Dita Jug” apo “Gjirokastra”, “Policia pranë” , duke shtuar edhe kontributin si redaktor apo zëvendëskryeredaktor ì gazetës “Pegasi”, organ ì Lidhjes letrare me të njëjtin emër. Ka shkruar dhe për gazeta të tjera rajonale.
Kontribut më të spikatur, ku është nderuar dhe me çmime, ka dhënë në fushën e krijimtarisë rapsodike.
Në periudhën para vitit 1990 u përpoq të botonte librat e parë, por ndeshi në zvarritjet burokratike të kohës e individëve redaktorë, që ì nxirrnin arsye nga më absurdet, por që ia prenë disa herë hovin krijues e sidomos atë botues Jorgos mjaft prodhimtar në fushën e letrave në vitet rinore të tij.
Vetëm në vitin 1998 mundi të nxirrte librin e parë poetik ”Evë, moj, si u gënjeve?” që u pasua pas një viti me 3 libra të tjerë radhazi: “Bubushi e Dikushi” (poemë humoristike për fëmijë”, “Babi, keq mos të të vijë!” (poezi për fëmijë), “Verë dhe uthull” (fabula).
Kurse në vitin 2000 nxori librin e dytë poetik “Klithja e yjeve”; në vitin 2001 vëllimin e tretë poetik “Tingujt e shpirtit”. Vëllimin me epigrame “Humorpipereska” dhe librin me lirika: “Kumte dashurore” e nxori në vitin 2004.
Kurse në vitin 2005 doli me dy vëllime të tjerë: poemën epiko-lirike “Sfidanti legjendar” dhe romanin e parë “Hedhja e zareve”. Në vitin 2007 sapo nxori fantareportazhin “Mysafirët e rinj të Çajupit” ose “Intervistë me Babanë e “Baba TOMORI”- t” dhe “Kush ì gjen, të lumtë ì them” (gjëegjëza e pyetje lodruese për fëmijë)
Në vitin 2009 botoi librin Diloiada (Poemë-Baladë), dedikuar familjes më të madhe zagorite e njëkohësisht më të persekutuarës nga vitet '44 e gjer në '90.
Ka redaktuar mjaft libra që janë botuar prej disa autorëve të jugut. Ka marrë pjesë edhe në dy konkurse ndërkombëtare në Greqi, ku ka fituar një çmim të dytë me fabul e një çmim të parë me poezi-poemth, respektivisht në vitet 2005 e 2006. Është dekoruar dy herë me medaljen “Naim Frashëri” përpara vitit 1990. Është “Anëtar nderi” i Lidhjes së krijuesve “PEGASI” qysh në vitin 2005. Ndërkohë bën pjesë në Shoqatën e Poetëve të Botës (W.P.S) prej 19 gushtit 2006.


DESHMIA E GJALLE - BESARTA E JASHARËVE

Poemë – baladë

(Në kujtim të  të Luftës legjendare të Prekazit )

O m’e vogla e fisit t’Jasharajve,
Me diellin - kuvend
në mëngjes, mbrëmje.
Kredhur e tëra në vorbullën e ngjarjeve…
Kush di ç’bluaje
në të dëlirtën mendje…

Në lëndinë fluturat e në pemë zogjtë
Në vapë mërdhinin
kundruall syve të tu.
Dhe t’i shihje përpjetë, mandej edhe teposhtë;
E etur si Kosova
për një qiell blu….

E etur si Kosova për jetë të pavranët
Për jetë gazmore,
Gazmend në çdo vatër
E etur për një truall ku s’gjenden tiranët;
Ku jeta rrit shtatin
në troje të pastër…

Ngarendja në traditë, vlerat qet në dritë.
Ç’gërmohet nëpër shekuj,
latohet në kujtesë…
Me yjet e Prekazit – bashkuar yjësitë
Të ngjizur në flamur
me të thekshmen besë…

Zgjedhin dallëndyshet, mandej ngrënë çerdhen;
Punojnë nën skërmitjet
e maçokut të zi…!
Kështu dhe jasharët tok në kullë kthehen
Në kullën – kështjellë
t’etur për liri.

Besarta ndër ëndrra jetonte tjetër jetë.
I shprehur gazmimi
nëpër buzëqeshje.
Ia shihte veç mëma buzëqeshjen e lehtë
Përlindur te buza
në të gjumit heshtje.

Po rritej me ëndrra një trembëdhjet’ vjeçare.
Me dashurinë e Adiles,
Me virtytet e Ademit
Më të brishtës lule të fisit të Jasharajve
Oh, ç’i panë sytë
në ditët e tmerrit!


Ata sy që shihnin veç lule lëndinash
U desh të vështronin
më makabret pamje…
Harroi Besarta bukuri rudinash
U ndesh me çnjerëzoret
masakrat serbiane…

“S’na tremb dot, o shkja, - thirrte gjysh Shabani
S’jemi siç mendon,
s’jemi bagëti!
Predhat mbi çati shembën dhe tavanin
Në rrethim të dytë
prej ujkut lubi…

Si kështjella e Krujës para 500 vitesh
U mbajt e rrethuar
Kulla e Adem trimit…
Polic’ e ushtarë – rrethim mbas rrethimesh;
Adem komandantin
në dorë të shtinin…

Përdorën soje armësh gjer dhe minahedhëse
Ta shkrumbonin kullën,
Kullën qëndrestare…
Shikonte Besarta, njomzakja lulembledhëse
Si shembej çatia
Dyer e dritare…

Kërkonin Ademin, ku dinin gjë bishat;
Nuk binte në kurth
aq kollaj luani…
Tutje në shpin’ kodrash trandnin degët pishat ;
Pishat sikur flisnin:
Mizorinë të ndalnin.
Pemët paqësore u përfshinë në luftë.
Shihnin kriminelët
turrur n’errësirë.
E dinin…Ademi… ai mjekërxhufkë
Në mungesë dënuar,
s’pranonte zixhirë…

Si mund që luani të mbyllej n’kafaz?
A gjendej burrë nëne
ta shtinte në kurth…?
Ndaj makina sërbe u kredh në “maraz”
Dhe mbas çdo të shtëne
shfrynte plot me duf…!

Njëzet vjet vendimi… mbyllje në qeli.
I dyti rrethim
shpejt u përgatit.
Kulla s’njihte heshtje… priste me qetësi
Shabani me Hamzën
U gjendën në pritë…

Si mund ta lëshonin qetas atë kullë?
Si ta shkelnin besën
Dhënë Adem birit?
Qe luft’ e vërtetë e jo thjesht’ një shpullë;
Kafshonte kuçedra
dhe foshnjat e gjirit.

Ku ta dinin “-içët” se në atë strehë
Tjerrur nëpër mote
Ngjarje e kujtime…
Ku ta dinin “-içët” , heu, se sa jetë
çelën n’atë kullë,
që nuk ulte krye…
Lum, hej, trimëria që gjëmon si shpellë!
Turrin nis te sheshi,
Ngjit malet e larta…
Lum, hej, trimëria që hyn në legjendë!
Nuk e tremb rrebeshi,
nuk e mbraps shtrëngata.

A mund të lëshohen leht’ e qetë – qetë
vatra ku je lindur,
trojet ku je rritur?!
Veç një Sllobodan, një fytyrë zbehtë
Si një sharlatan
Mbet’ duke u skërrmitur…

Pse hyre, çakall, në shtegun e drerëve?
Nuk e dije, dreq,
Sa e çmojn’ lirinë?
Doje të gëlltitje jetën e të tjerëve…
Porse liridashësit
Si të vdesin dinë…

Nepsi për grabitje rikthen historinë
Në rrethim të tretë
Horrat u vërvitnë…
Sulmin mbi Prekaz për në mars i shtyrë
Me shkulme e gulçe
Shkiau – egërsirë…

Përsëri në shenjë – kulla e Ademit
Ta shkallmonin shpejt
zemrën e lirisë…
Mbi njëzet pjesëtarë përjetuan tmerrin
Në emër të jetës,
të përjetësisë…
Jasharët e tjerë ishin në mërgim.
Ndërsa vetë Ademi
u gjend brenda kullës.
Sulmi agresorit nisi me tërbim.
(Lidhën besë nderi
Zogjtë e furtunës…)

E kush mund të flinte, kishin ndjerë rrethimin.
“Sot do kemi luftë, -
foli Komandanti.
Të tjerët në sy shihnin kryetrimin
Dëgjuan, kur shtoi:
“Me ne qoftë fati…!”

Në mëngjes beteja shpërtheu e ashpër
Shtet i babëzitur
Përmbi një familje.
U vërvit mbi kullë një arsenal armësh.
Blerim i përzhitur
prej një shteti – skile…

Ç’kish lindur Kosova! Një fis besëlidhur.
Për liri të etur,
të etur për jetë.
Një fis i patrembur, durimtarë të lindur
Tejet trimërorë,
Heronj të vërtetë.

Me këngë Ademi – në ballë të betejës:
“Jo, jo, nuk ka vdekje
më të mirë për mua!”
Mori ajo kullë nurin e Kështjellës,
Tri dit’ nën goditje;
Shkiaut s’iu dorëzua.
Shumic’ e familjes mbledhur te një kthinë;
Dhe atje ra predha
Ashtu… verbërisht.
Ra atje ku mbledhur ishin gra, fëmijë
Ra atje ku jeta
vritej barbarisht .

Trembëdhjet’ prej tyre shpejt ndërruan jetë.
E para – Adilja
Zonja e shtëpisë.
Shpëtoi Besarta, tri dit’ e tri netë
Strukur ndën një magje
Shpres’ e ardhmërisë…

E ndërkoh Ademit iu soll në kujtesë
Idhulli legjendar,
trim Ahmet Delia.
Me sopat çetnikëve u ra mespërmes;
Siç e deshi nderi,
Gjithë Shqipëria…

Zbraz e rimbush armët, hutoi zagarët.
Ato armë Ademit
i shkonin për shtat.
Tërbimi banditëve tejkaloi “gradët”…
Kujtoi babanë,
ç’i rrëfeu një natë:
“… Kur u linde, bir, gjëmoi Drenica.
Ishte ditë feste,
Dita e Flamurit.
Dita e lirisë festohej me krisma;
O sa jam gëzuar!
T’flas si burri burrit…

Bir, në qarjen tënde shihja tjetër klimë.
Fymëmarrje për trojet,
Ëndrrën për liri…
Te balli, te goja vështroja lavdinë;
Të dua të fortë,
Kreshnik për liri.

Besoj që Adilja të ka thënë, mor djalë;
Si të kam mbështjellë
me flamur kuqezi.
Se kur linde ti, kish krisma, jo fjalë.
Me kujdes u rrite
burrë për shtëpi.

Mos kesh trembje syri, as dridhje qerpiku.
Të nderosh, o bir
ditën kur u linde.
Jasht’ nga vatrat tona hasmi dhe i ligu!
Të mos harrosh kurrë
të flaktën Rilindje…

Me të dy vëllezërit, Rifatin e Hamzën
Të kesh dashuri,
Mos u ndajë kurrkush.
Siç t’ua dojë zemra, do t’ua gatit dasmën.
Veç të më nderoni
me fis e me krushq…”

Ja, ç’rrëfim kujtoi, duke mbush’ gjerdanët;
Kujtoi krejt Kosovën
Atje prenda pragut.
Ashtu siç i donte, s’i lëshoi armët
Në kullën e lindjes,
te Kështjell’ e gjakut…
Pa ngrënë’ e pa pirë Besarta në makth;
Mbuloi dyshemenë
gjaku në çdo cep.
Ademi qëndroi, luftoi nëpër gjak;
gjersa ra siç bien
Trimat e vërtet’…

Ra në kulm të jetës, në kulm të lavdisë;
Ashtu siç i ka hije
bestarit kreshnik.
Ndaloi rrahjet zemra te pragu i shtëpisë,
U përjetësua
me aktin fisnik…

Buçitje betejës iu qarkua Globit.
Gjaku depërtoi
tokën tejpërtej.
Me eshtra u ngrit përmendore kombit.
Përmbi jetdhënët
Trimat zulmmëdhenj.

Prekaz i Drenicës shungulloi tokën.
Lajmi mori dhenë
sa hap e mbyll sytë.
Bëma e jasharëve u përhap në botë
Zogjtë nëpër pemë
Stisën meloditë…

Të tridhjet milicët ishin mish për top
Adem legjendari
Zgjoi trimërinë…
Rrethimit të ujqve s’u shpëtonte dot
Edhe nëse mundej…
S’e linte shtëpinë.
N’ atë kullë qëndrese hynë dhe komshinj
Me bacën Adem
bënë besa – besë.
Ademi dhe Hamza ndën atë betim
Veç’ te gryk e pushkës
mund të kishin shpresë…

Kështu mori duhmë luft’ e UÇK-së
S’mund ta ndalte kush
Atë vrull shqiponje.
Në themel të saj një Legjendë është:
Mbeti Kryekëngë
e çdo shpirti dhe goje…

Si të mos krenohesh, tek shikon ekranin!
Fëmijë jasharajsh,
stërnipër, stërmbesa
Emrat e të rënëve i mbajnë krenarë
Rriten për të ardhmen
Për Kosovën – shpresa.

Shoh te sy’ e tyre çiltër krenarinë
Sy të vezulluar
Fytyra dritëplota.
Tashmë që Kosova lirshëm po merr frymë
Veten ka në duar,
Pret ta njohë bota.

E çuditshme bota… edhe tekanjoze
Qeveritë kurrë
s’bien në një mendje.
Pret Kull’ e Jasharëve, kulla misterioze
OKB Kosovën
ta pranojë me ëndje.
Gjaku i të parëve – në rrënjët e lirisë
Ja, Pavarësia
Bujis nëpër gjethe.
Kulla e Jasharëve - streh e historisë
A do ta shoh, vallë,
A do mund të vete?

Gjirokastër,13.03.2011



PËRBALLË TEJE, NAIM!

Or’ e çast, poet, të kam përballë.
Po të shoh të gdhendur në profil.
Dhe më vijnë vargjet radhë – radhë,
Dhe më vjen zëplotë, zëbilbil!

Më vjen me Ty “Bagëti e Bujqësia”
Më sillen ndërmend vargjet e saj.
Më hyn në shpirt krejt Shqipëria.
E vargjet nëpër buzë i bëzaj.

Ato çka the për gjuhën shqipe
Gjithkush i ka gdhëndur në shpirt.
Me veprën tënde majat ngjite.
Çdo fjalë jotja pareshtur shndrit.

Për fikjen tënde vajtoi Çajupi.
Sikur ta dije, si foli mes vargjesh...!
Të mban atdheu si pjesë trupi.
Më madhështor sot na përshfaqesh.

Duket sikur flet e të mbaj në dorë
Sikur mbaj vende edhe shekuj.
Sikur diellin mbaj në kraharor.
Para teje mbetemi dishepuj...

Teksa të shoh kaq pranë vetes,
Nuk ndihem i vetëm kurrsesi.
Idhull i artë për mua mbetesh.
Model atdhetarie – gjithsesi...

Unë emër Orienti, ti paksa Helenase

Hasan Qqalla u lind më 8 janar 1961 në Bardh të Fushë Kosovës. Poezin filloi ta shkruaj që në bankat e shkollës fillore. Më 1976, botoi poezinë e parë në Revisten „Shendeti“! Që atëher është i pranishëm pothuaj në të gjitha organet letrare të kohës në Kososvë. Ishte themeluse e Kryetar i Klubit Letrar „Naim Frashëri“ në Bardh, antarë i klubit Letrar „Lulëkuqet“,Klubit Letrar të Fushë Kosovës, të Fakultetit Filozofik, etj. Nga viti 1993 jeton e vepron në Brohl, afër Bonit në Gjermani. Është antarë i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, dhe Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptar në Gjermani. Fitues i disa konkurseve poetike dhe bartës i shumë Dekoratave.

Librat e botuar:
1.“Dua të vdes shqip”, Sh.B. Spektri – Prishtinë. 
2. “Robi i Lirisë”, Sh.B. “Mërgimi A&B” Tiranë – Gjenevë – Prishtinë. 
3. Bashkautor në Antologjinë “Asht e gjak Arbërie”, Sh. B. “Doruntina”, Hanover – Prishtinë.
4. “Prekja e ëndrrës”, Sh. B. “Globur R” – Tiranë.
5. “Arkeologji e shpirtit”, Sh. B. “Shkëndija” – Prishtinë. 
6.“Meshari modern”, Sh.B. “ADA” – Tiranë. 
7. “Trinomi i Lirisë”, Album poetic me bashkautor (N. Lulaj) , Sh. B. “Jeta e Re” – Prishtinë. 
8. Ideator e autorë i Antologjisë (100 poet, 100 poezi) “Një shekull dritë”, Sh. B. “ADA” – Tiranë.
9. “Buzëqeshje e trishtë”, Sh. B. “ADA” – Tiranë. Të gjitha përmbledhje me poezi!



Hasan QQYQALLA

NJOHJA ME ELIN NGA ÇAMËRIA

Jam molisur nga udhëtimet e gjata,
N'pritje t'këngës Çamëria shurdhër fle
Unë thyej kufi shtetesh e futem n'atllase
Më thuaj ku të lashë? Të pyes ku më le?

Me vizën e kuqe n'indeksin e kaftë
... Për disa muaj do çmallemi në valë
Ty çame e njomë vesa mos te raftë
Shqip kur më pyete:_"Si të thonë,or djalë?"

Unë emër Orienti, ti paksa Helenase
Gjurmonim rrënjët në buzë të detit,
-Jam deg'e degdisur,-the,-s'jam Kretase
-Shikim' i parë si goditje e tërmetit!

Tok takuam Nolin ne teatrin antik
Dramë arvanitase luante çuditërisht
Loti i vakët mbi faqe të rrëshqet
Kodi i gjakut tuaj foli arbërisht.

-Ç'ke zemër të pyeta me qetësi
-Duke ndjerë tënden zbrazëtirë-hon
-Fjala zemër, si në shqip u gjegje
-N'asnjë gjuhë BESA nuk tingëllon!

U njohëm që të vuajmë,apo kush na ndau?
Ti ngele në ishull,unë kthyer n'atdhe
U dogjen dhe letrat,syri shqip qau
S'më kujtohet ku të lashë? e di ku më le!?

Në fillim të kthimit e mora disi lehtë
Madje s'thosha dot as fjalën "dashuri"
Por tërësisht i qullur nga stuhia jote
Thellë në zemrën time po ndjeje mërdhi!

Mbaje premtimin me forcën e dëlirësisë
Letrat e malluara si rërë e zhuritur
Ruaje emrin tënd Eli e Çamërisë
E yllta ime arbëreshë gjakshprishur!

Nëse më pret diku, pse këtë s'ma the
Nuk di që të lashë,nuk di që më le
Nëse më lexon, të lus për një Ftesë
Çamërisht më fto kurrë të mos vdes.

Atje do të vij prap në një ditë gushti
Trageti i fundit do më sjellë në Kretë
Të të gjej gjurmët në hirin nga prushi
Apo vetmin të zgjoj në plazhin e shkret.

 DO KTHEHEM PËRSËRI

Në majat e bjeshkëve
Në fushat e blerta
Në çdo konak
… dhe në rrugë
Gdhendim emrin Kosovë
Kryedashurinë tonë

As veriu kur fërfëllinë
Germat e emrit s’i luan dot
Në rrepet e lashtë çdo germë ka rrënjët
Në shqotat e kohërave qëndruam fort.

Fëmijë a plak
N’Atdhe a mërgim
Në varr, a gjallë
Japim kumtin krenarë:
“Jam SHQIPTAR!”.

Nuk tretet etnia
Boshti i gjuhës
Gjaku i Jasharajve
Derdh shqip

Ligjëroj arbërisht
Dasmë me Flamur
Lehonën e bartëm mbi supe
Me gjoksin e zbërthyer.

Në çdo vend ku qëndruam
Pas shtegtimit biblik për një strehë liri
Si ritual-lutje para prekjes së bukës:
“Kosovë do kthehem përsëri”.

Vitet kalojnë shpejt
Unë mërgimtari i huaj-busull e mbetur
Një biletë kthimi si hajmali në xhep
Si fëmija – Nënën, Kosovë kam për të rigjetur!


 KOSOVË, FJALA IME E FUNDIT

Të takoj në botën e Dreqit
Me samar të thyer
Flladit të mëngjesit
Ku mrizon Zanë e Malit
Kosovë: Histori n’labirinth
Peng i dashurisë
Gaz i fëmijërisë
Psherëtimë e nusërisë
Ofsham e burrërisë
Kosovë, fjala ime e fundit
Kosovë, Fjalë e bekuar
Burim i pashuar
Kullë, tirq e plis
Kronik e shkruar në fis
Kosovë, ftesa e unit
Kosovë, FJALA IME E FUNDIT!


 MOS …

Mos më thaj sonte lotin e njomë
Ka mall Kosove
Mos ma ndal këngën e re
Ka etje Kosove
Mos më sulmo ëndrrat e natës
Kanë ngjyrë Kosove
Mos më lëndo samarin e shpirtit
Me të bartë Kosovën
Mos më vrit me maskë në lak
Shkel gjakun, vret Kosovën…!


VDEKJA KRENARE
-Familjes Jasharaj-

U përkula para Teje: t’më dëftosh Ti, o Trim
U gjunjëzova para syve: t’thellë sa deti I Arbërit
U përshëndetëm pa zë: për Nder të fisit tim
U ndamë në heshtje: unë n’udhën e mërgimtarit.

Shqiponjë në këngë Kosove
Gjergj epokal i trungut të ri
Baladë shekulli hyre prore
Kandil kombi i brezit të ri…

Fryj një çast puhi marsi: flladit qerpikun e atdhetarit
Ndal rënkimin lum Prekazi: flakadan përtej malit
Zjarr, o trim nga trimëritë: Kosovë djep i Shqiptarit
„Ndal!“ – i the dhunës barbare mbi bijtë e Arbërit.

Kur këndohen këngë Lirie
Sjell voglushët çdo shkurt e mars
Të takoj në tel poezie
Dritë, legjendë,…histori në laps…!


PREKJA E ËNDRRËS

Sot nuk kërkoj aromë lulesh
As lakmoj retë qiellore
As kërkoj ndihmë shenjtërish

Sot le të mos vijnë yjet
As rrezet e hënës
Se s'bie më terr në Kosovë


PREKËM
ËNDRRËN!

Sot Kosovë e Pavarur
Është vet dielli i rilindur
Dhe unë shtetasi i saj Shqiptar

PAVARËSI E KOSOVËS
Prekja e ëndrrës së brezave
Qarkullim i gjakut tim në deje...


 TA BËJMË SHQIPËRINË ...

Atje ku bebzë e Tokës buron gjak
Atje ku Bes’ e Flamur n’arkë, n’miqësi
Atje ku n’bisht ngreh kokë bajlozi plak
Krenarisht ajo Tokë quhet Shqipëri...

Atje ku janë ndërtuar kullat Dardane
Bajraqet ngritur lart në atë Troll
Loja e fëmijëve në gjuhë Ilirjane
Atje, ajo Tokë quhet Kosovë...

Atje ku fushëmejdanet kundërmojnë barot
Ku “Kali i Trojës” merr turr e vrap
Ku loket përkundin djepat me këngë e lot
Ajo palcë Tok’ e bekuar, Kosovë quhet prap...

Atje ku ëmbël përkdhelen valët e detit
Ku Nora e Kelmendit shkroi “parahistori”
Atje ku Oso Kuka n’krye t’arbanasëve të kepit
Derdhi gjakun shqip vetëm për Abëri...

Atje ku flasim, qajmë e qeshim edhe sot
Ku u mbajt kongresi n’zemër të Manastirit
Bilbilat e kombit n’akord me gaz e lot
N’Abetare të shkruhet kjo Tokë është ILIRI...

Atje ku vampirët sot luajnë lojën e djallit
Sofrat janë shtruar me bukë, krip e zemër
Është këngë e plumb roje mbi majën e malit
Luginë e Shqiponjave ju thonë për emër...

Atje ku edhe sot pallen bijtë e Helen – usit
Edhe ai Dhe është i shqipeve Çamëri
Për ne tash po vie (ndoshta) treni i fundit
Unik në një Truall, ta bëjmë Shqipërin – SHQIPËRI

DO TA THAJ LOTIN E MALLIT

Hyqmet Hasko

DO TA THAJ LOTIN E MALLIT

Fëshfërin përmbi lastarë,
fllad i ëmbël i mëngjesit,
për mbi faqe një lot si ar,
malli yt këngën më ndezi,

Për mbi lule kundërmon,
malli yt që më shëron,
ai lot malli që më drithëron,
bëhet valë që dallgëzon,

Do ta thaj lotin e mallit,
me zjarrin e dashurisë
do t’ia marr flladin malit,
t’i jap krahë lumturisë.

Të përkundësh përmbi djepe,
një dashuri pa salltanete,
se kur qan e qesh fëmija,
përkulet dhe perëndia.

Malli i yt dhe malli im,
Të flakëroj qiejt me vetëtimë,
të thaj lotin e hidhërimit,
t’i jap syrit lotin e gëzimit

Do thaj lotin tënd të mallit,
përmbi buzë e përmbi faqe,
do ndez flakërimat e zjarrit,
pa lëshuar tym përmbi oxhaqe.



NE TË DY DHE DIELLI

Diellit ia mora rrezet dhe u bëra shpuzë,
për ty këngë do bëhem, të më mbash në buzë!
Erën do ndjek pas, për tek ti do të vi,
trëndafil do të bëhem të më mbash në gji!

Nga ëndrra me zgjon, lule Tepelene,
fjalës i dhashë udhë zjarrin e kësaj pene,
ne zemër me dogje, etjen do ta shuaj,
puthje do të bëhem përmbi buzë të luaj!

Nga drita e syrit tënd u trëndafilova,
me aromën e shpirtit dashurinë të zgjova.
Pranvera kësaj radhe çeli lule vetëm ty,
Henës do t’i marr dritën të të rri në sy.

Eja mos më lodh, me naze me fjalë,
se nuk duroj dot, syri më lëshon zjarr,
zjarri tij do të djege tokën edhe qiellin
në këtë botë të mbesim ne të dy dhe dielli!



TË THËRRET KJO ZEMËR MALLI

Duke të pritur qendroj i vetëm
për ty hënë me mall i tretur,
mike që vrapon thua me thua,
ti je erë që shket mbi mua.

Të sodis dhe më lë pa fjalë,
pulëbardhë bëhesh mbi dallgë,
dallandyshe gushbardhë,
vjen përqark nëpër mëhallë.

Për ty zogjtë gjumë s’flenë,
flladi për ty shkon e vjen,
zemrën time ma shpërthen,
bëhesh këngë me dy refrenë.

Hedh një fjalë e bëhesh erë,
çel si lulja dimër dhe vere,
dhe buis në zemrën time,
dashuri plot vezullime.

Më shetit si yll në qiell
merr rreze lart në diell,
dhe në zemër ato m’i zbret,
më bën të të kërkoj mbi retë.

Të prita deri në mëngjes,
loti syrit m’u bë vesë,
një jet të tërë të kam pritur,
zemra më digjet e zhuritur.

Eja o fllad në zemrën time,
të kam ëndërr në ëndërrime,
mos ma fshi lotin e vesuar,
të dua për jetë të mbretëruar!

Po të thërret kjo zemër malli,
pret si shkrepsja të ndez zjarrin,
drithëron çdo çast duke pritur,
pret si toka diellin për të lindur.



LISI I DHA LAJMIN DIELLIT...

Lisi i dha lajmin diellit se në tok vdiq ai,
që të dy na përjetësoi shpesh ne poezi,
rrënjëve të mia me vargje u dha madhështi,
dhe tek ti e tek unë ai do mbetet në përjetësi.

Dhe pse nuk do e shohim në rrugët ku gjallonte,
ne do ia ndjemë hapin poetik të gjëmojë,
por në fluturim ai do të jetë veç shqiponjë,
e një arti që piedestalin përherë i kërkojë.

Dhe shpirti i tij, në arte dhe shkolla,
dritëson rreze të fuqishme luftëtare,
dhe mbeti aty ku e kërkon koha,
tek liria e madhështisë kosovare.

Ai vdiq në një tokë ku kultura lulëzon,
në shekuj simotra e vjetër e tokës sonë,
ai vdiq në kryeqytetin me emrin Paris,
dhe mbeti një yll që përherë do llamburis.




MOSHA E PJEKUR E BURRIT

Tani kam moshën e pjekur të burrit,
Mundohem mos përplasem me cepat e gurit,
por ç’e do shpirti im i varfër më mbeti
se një mike të mirë për zemrën s'gjeti.

Shpesh më shqetëson varfëria e fjalëve,
që s’di të bëj për vete një dashuri.
Kur shikoj një mike, vërshëllej pas gardheve,
fjalë të ëmbla dhe joshëse t’i them nuk di.

Unë kurrë s’mund ta mësoj stilistikën e fjalëve,
nuk shtirem si i mençur të them fjalë të mëdha,
me një puthje prej burri dashurisë i jap dritën,
dhe bëj të gjitha përpjekjet ta pushtoj këtë kala.



S’KA FAJ ZEMRA QË TË DO

Kënga buzën ma ngacmon,
vargu im fillon e flet,
vjen një flutur dhe me zgjon,
nis një ditë e nis një jetë.

Nis një jetë mbetur në pritë,
S’ka faj zemra që të do fort,
çelur lule margaritë,
derdhur syrit një pik lot.

Nuk ka faj dashuria,
tek një zemër si një flutur,
margaritë emrin s’ta dija,
dhe pse je kaq e bukur.

S'ka faj zemra qe të do,
me thua ik, por s’më iket,
drit’ e syrit thotë, mos shko,
zemra ndizet kurrë s'më fiket.

Me ato buzët e tua,
pse më bën kaq të vuaj,
zjarrin zemrës mos ia shuaj,
aman, ik, mos me thuaj.

Këmbën mbaj të mos ngutet,
zemra ime tek ti futet,
dashurisë i them të rritet,
nuk ka kohë, me ikën vitet.

Nuk kam kohe me ikën vitet,
mos më thuaj prit dhe pak,
margaritë lulja që rritet,
ma hap zemrën, ta ndez flakë.

S’ka faj zemra që të do,
kënga buzën ma ngacmon,
margaritë zemrën dëgjo,
kush do jetën, dashuron.



LINDA PËR DASHURINË

S’i kam parë buzët që më puthen sot.
Ndjeva duart që zemrën ma flakërinë.
Syrin që me joshi, mbushur me dritë plotë,
...Në këtë jetë unë linda veç për dashurinë.

Për zërin muzikor, për të bukurën melodi,
Rroj me ndjenjën tënde e diellta dashuri.
Pa fshehtësira dhe pa të errëtin mister,
Linda për dashurinë dhe të bukurin diell.

Në këtë zemrën time, kaltërsi qiellore,
Rron dhe nuk vdes një dashuri njerëzore.
Në korale vese ti qëndron si magjepsje,
Për ty dashuri linda dhe nuk kam vdekje


TI JE POEZI - BUKURIA, O SHQIPËRI !

Ti je madheshtia perendia zot,
Ti je kenga qe kendohet perher.
Bukuria e një shpirti që duam fort,
Me të gjitha lulet që çelin në pranverë.

Ti je kaq e bukur, sa veten përherë pyes,
mos je thesari mbushur me art ?
Të ngjaj nga ti, qiellin do te ngjise,
Se kur të kam ty, zemra me ndizet flak.

Ti qëndron në gjithë qenien time,
tek ti unë botës, të fshehtat ia mësoj,
se ti je ëndërr e një zemre,
që se rrahuri kurrë s’do pushojë.

Ti je motivi i bukur që unë kërkova,
liria e shpirtit që përherë më dhe,
shkëlqimi i një emri me madhështi,
Ti je poezi - bukuria ime, o Shqipëri!



NËNË - EMËR QË PUSHTON GLOBIN

Është e pakët dashuria në tokën ku jetojmë,
S’ka peshën e duhur fjala, kur shprehemi për ty,
Të dua nëna ime, por këto fjalë nuk mjaftojnë,
I treta gjithë ndjenjat dhe më mbeti jotja dashuri.

Kur ti fjalën nxjerr, ajo ka bekimin e zotit ,
Para saj fjalët e tjera nuk kanë kuptim.
Nënë, emri yt që ka pushtuar gjithë globin,
Ngulur në rrënjët e jetës ka madhështinë.

Na mbërthen shpesh një shqetësim,
O nënë, je e vetmja, dashuri e arrirë,
Për gjithë të lindurit je i vetmi sublim
Që ti bën në emër të jetës me dëshirë.

Ti je buzëqeshja e madhe që sjell gëzim,
Në shpirtin tonë, më e shtrenjta dashuri,
Kush thotë: “Nënë” ka tërë gjithësinë,
Sepse te çdo fjalë jotja, lumturia rri.

Në çdo moshë të jetës për ty jemi fëmijë,
Në çdo frymëmarrje tonën, jotja frymon,
Në çdo pulsim zemre, je brenda dhe ti,
Shqetësim i shqetësimeve, që s’pushon.

Kur themi, “Nënë” gjithë kohërat mbajnë vesh,
Të gjithë detet, oqeanet, dallgët pushojnë.
Nënë, ti je dielli që përherë buzëqesh,
Je mbretëria, ku ne fëmijët mbretërojmë.

LEXONI:

http://www.gazetarepublika.al/2013/07/hyqmet-hasko-letersia-per-mua-eshte-pergjegjesi-intelektuale-dhe-dashuri-per-njeriun/

Çmendurisht nën gure muranash fshehtesinë e historisë tënde e ruan

Fran Tanushi, lindi në Gjakovë të Kosovës, me 7 mars 1963. Shkollimin fillestar dhe atë të mesem i përfundoj në vendlindje – Gjakovë. Në Prishtinë studioj Filozofinë dhe Soiologjinë,ku edhe reflektoj në levizjet e kohës, si dhe në botën letrare dhe artistike të atyre viteve. Për shkaqe subjektive u tërhoq nga atdheu,dhe nga viti 1989 u vendos në Bavari (Gjermani) .
Shkruan poezi dhe prozë zhurnalistike; mirret me pikturë dhe shkrime dramatike. Njëherit editon dhe drejton Revistën Libertas. Jeton dhe vepron në Augsburg të Gjermanisë ,në lidhje të pa shkeputura me vendlindjen



Poezi nga Fran Tanushi

DARDANIA

emër i vjeter
shekujve të tërbuar
çmendurisht

nën gure muranash
fshehtesinë e historisë
tënde e ruan

me gishtat e gjymtyrëve
të sakatosura
vitet për në rilindje numron

dardania
dardhania
kopshti i edenit tim

Dardani - Prishtinë ..82



UN’ DHE ATA

kur kam lindur
me kanë thënë

nën ,,akordimin’’ e vajt tim
të tjerët qeshinin

un heshtë
kur të tjerët qajnë

duke u ngerthyer
në brendinë e botës sime

pra unë si për ,,inat’’
nuk qesh as nuk qajë

me ta ... këndoj



TË PANDARIT E NDARË

un isha aty ku plaga
kurimin kërkonte

në motet e valosura
pa shpresë e trazim

sot kur të qet’uar jeni
me ,,lejoni’’ dhe mua qetësinë

po nuk duhem tjetër
mos brengoseni ...

me hudheni tej purgatorit
ku drita e terri rrugët ndajnë

për ne ...
të pandarit e ndarë



TY QË NUK TË KAM TAKUAR KURRË

Nëse me takon
ndonjeherë
ke për tu ,,pënduar
po më dashuron

ke për të vuajtur
një jetë të tërë
për mua
apo me mua

,,ruaju ’’ nga un’
djalli dhe engjulli
i mbeshtjellur
në lekurën e trupit
të njeriut



NOSTALXHI KAJAMISTE

Vrragë shtati
në plage zemre
tymon me vruallin
e zjarrit të katandisur

Skamlisë së drunjet
moteve në kapercyllë
nostalgjia djaloshare
tjetërsohet

Gotës plot me verë
nuhat aromën
e pikturimit
të portretit të saj

me zhytje thellësive
në gotën e mbushur
,,tallazeve oqeanike’’
pulëbardhën shpetoj

Pas zbrazjes së kupave,
pastroj djallezitë njerzore ,
mbi hapesirën e veprimit
dhe shpirtin e trazuar të poetit


ATA NUK NDALESHIN

kapercyllave të shtegtimit
mjegullnajave
plotë pusi

nderkëmbësave
mjellur me pabesinë
e mbarsimit të farës së brisht

sa herë ndaluan krushqit
hijeve mbi kroje
të gjakosura

velloja e nuserisë mbeti
pajë e bojatisur mbi plagët
e krushkut të ri dhënderr

kalorsit ecnin dhe ecnin
në karvanin e darsmoreve
të darsmës se gjate pritur

në dardani bëhët darsem
për besë
atje zëshem rrahin tupanat


VARGU IM

Edhe kur të ndrydh
në mëndje e belbezime
sa herë të përserisë

të perkdhel
dhe ’qafoj
si nëna femijën

me e mira mike
buzeve të mija me je
embelsirë për shpirt

të puth
të dashuroj
si me të bukurën dashnore

edhe e idhtë
edhe e vrazhdë
kur je

shpirterat i sheron
dhe helmon
,,meritoret’’

edhe ,,pse’’ trazohemi
ndonjehere
pa e lenduar shoqishojnë

ne të dy
bashk frymojmë
dhe gjakojmë

Shtegtimeve me kapercyllë
adresave të pluherosura
duke kërkuar NJERIUN


KUSH JE TI

që me dalgëdise
më trete
me larg se qe ,,meritoja’’

më shtyte
më tkurre
djal dhe femijë më bërë .

ti ëngjull
trullosur brigjeve të ujëvarave
ku shtojzo’vallet pushojnë

kush je ti
që lahesh lumit të rrëmbyer
në puthitjen e detit të valëzuar

luan dhe lodron me mua
dhe rreth meje
kalama i gjigandosur

herë të dua
herë të urrej
Ty dreq e djall

shënjeteria ime e djallezuar
Ti
bekim i vyrtytit HYJNOR


PORTRET NEN THJERZË

me shiqimin fiksues
mediton gjurmët
e një kohe të shkuar.

ngrite kokën moj
shiqimin nga drita
tutje ne horizont

rrezatimet hapin rrugë
jeta dritë kërkon
busollat gatiti mike

tik taket trokasin
zemrës se uritur
nga plasaritja e pritjeve

kalendarit të kohës se humbur
bri trasesë në rrugëtim
lule të fresketa çelin

e ardhmja akoma nuk ka ardhur
mike

Përplas hënën mbi Oqean...

Fatmir Terziu lindi në vitin 1964 në Elbasan - Shqipëri. Pas mbarimit të shkollës së mesme të përgjithshme "Dhaskal Todhri", studioi për gjuhë dhe letërsi shqipe.
Ka punuar mësues dhe më vonë drejtor shkolle në disa shkolla të Shqipërisë. Ka publikuar shkrime në gjithë shtypin shqiptar dhe ka qenë gazetar i gazetës "RD", kryeredaktor i gazetës së pavarur "Fjala e Lirë" dhe Drejtor i Televizionit "Dardan".
Në vazhdim të edukimit të tij të mëtejshëm ka studiuar në High Melton College, [South Thames College] për gjuhën angleze dhe për HNC, Certificatë e Lartë Nacionale në Britaninë e Madhe për Media Production (media prodhimtari). Ka marrë nivelin e lartë (Gradën-nivel A) për Communication Media (media komunikim) pranë Universitetit London South Bank University (2004). Më tej kreu studimet në London South Bank University, pranë Faculty of Arts and Human Sciences për Digital Film dhe Video Production (2004-2007). Autori ka fituar gradën e Masterit për Media, Kulturë dhe Politikë pranë Roehampton University në Britaninë e Madhe dhe është në ndjekje të studimeve të Phd-së për Media, Kulturë, Politikë.
Fatmir Terziu është autor edhe i disa dokumentarëve të sukseshmëm, skenarist i dhjetra filmave dhe botues online i revistës kulturore-informative “Fjala e Lirë".


Libra të botuara

Mos Hesht
Ecje ne Qelq
Djalli i Argadasit
Misteriozja
Integrimi
Rrëfenjat e xha Avramit
Grykes
Kritika Ndryshe : Një vëzhgim ne prozën dhe poezinë shqiptare (Pjesa e pare).
Media Technologji
Kritika Ndryshe : Një vëzhgim ne prozën dhe poezinë shqiptare (Pjesa e dyte).
Kohebota
The script, the simple and complicated
Eagles Voices
Një sy pas në letërsinë për fëmije
Poezia haraçi tjetër për kohërat
Kadare dhe kultura e kujtesës
Tearing up the past
The Argadas Devil



Poezi nga Fatmir Terziu

TIS

Është nata e zezë e ftohtë?
Nata është e ftohtë, por jo e zezë,
është shprazur atje lart, një re e qelqtë
Mbulon por nuk e fsheh dot qiellin.
Hëna trupkafshuar një syqetë verdhoshe
Vështron syflashkët çdo lojë mes grisë
Nata vazhdon tkurrjen, retë qoshe më qoshe
Një tis i hollë mes dy muajve vjeshtorë
Sjell në horizont ardhjen më të acartë...

Andej nga rruga e blirave një shtizë vazhdon thurrjen
Në garë e leshta e tjerrur lehtë nën furkë
Ca gjethe kacavirren avujve në ikje
Dhe një zë ledhator vjen me ngut...

Trupholla ime hedh hapin e parë
Të dytin e qetë dhe pastaj ngadalë
Unë leqendisur mes të bardhës
Ashtu zhubra zhubra e palë palë.

Flokëgjata ime shpurpuris flokët
‘Pusi që lahet vetë’ shkumbëbardhë
Unë s’ndjej më ftohët
Jo, jo s’është andrallë...

Belholla ime shtrin hapin e saj
Ndanë gjetheve vjeshtuke lë gjurmët
Fshij sytë e përgjumur si i zënë në faj
Në xhama ka zbritur tisi i mugët.

Është nata e zezë e acartë?
Kjo pyetje më ka mbetur risi
Dhe kohën e lexoj të praptë
Retë më mbetën, që më mbetën gri...

Dhe nata vazhdon tkurrjen,
përplas hënën mbi Oqean
drejt meje ky fraq i dehur Londre
ah sikur të të kisha pranë!

Dhe vazhdoj të pyes natën time
Të gritën e lashë tutje në xham
Vetja ikën kullot mes drurësh thatime
Dhe bari më kall zagushi nën këmbë...

Fusha ishte e shkërmoqtë
Si bari në gjirin e saj,
e egër deri në zveni
nën çatinë që pikohej nga loti im
e gjelbra kthehej në gri.

Një hymn delikat bartte melodinë
Në strofkën e mugët të mendimeve
E pikave po aq tullafe të shiut
Liqenj lotësh mbushnin bllokun tim

Dy fjalë për hijen e blirave
Më mbetën atje tek ajo rrugë
hapa që u tretën në asfalt
Dhe një zemër që digjet prush.

Dy fjalë janë thënë disa herë
Poetët i kanë në majë të gjuhës
Nëse ju më kuptoni drejt
Edhe kësaj radhe i shoh të udhës.

Por nata më kacavirret prapë
Të pyes në është e zezë apo e acartë...?!
Tis...
Si vetë kjo jetë plot plagë!


SHENJË MIRADIJE

Kthemë e mira ime, përshfaqjen
në lotin e patharë
kuitje grahmash në tavanin e kaltër
vetëm për të të parë
aq pak sa një drithmë të marrë
në ikjen time të përditshme
në pritjen pafund
miradi.
Sa peshë paska kjo shenjë
e mira ime s’e di
krokamë
çmendurake
deri në pambarim.

Kthemë të paktën,
e mira ime një lot
të shoh botën që dogjëm të dy!


VARG BËRNSIAN [1]

Tiganë që skuqin jashtë syve të mi,
Gjellëra të shkyera mes bimësh thatime
Gjellëra. Ngutje për drekë, darkë dhe ...
Sytë janë ngulur thellë në tiganë
Aty ku një zë bie si cikërrimë. Gati
Të drekosemi o njerëz
Ushqimin të ngjeshim thellë në stomak
Një pikëpyetje për trurin që hyn pak në lojë.
Kalojnë përzhitjet e qulljet në tavë. Jeta është varur në ushqim.
Tek shpina e tryezës mbulesa: pjata, lugë, pirunj, thika,
Tutje në brendësi të njeriut: një gargara zorrësh, kryengritje!
Në mur të kuzhinës tablo gjellërash me reflekse
Nga rruga erë buke të pjekur gjetkë
Gati raki, sallatëra, meze
Dhe ikën një vakt, një ditë.
Njeriu në ikje, turravrap stinor
Larg nga Robert Bërnsi, larg
Gjellë e tij e moçme skoceze
Në qypa balte malt wiski të vjetruar
Mbi kapakë të librit me trëndafila të kuq
Shtrirë sofraxhiu i dashuruar...
Dhe ashtu mes rakisë tipike shqiptare
Gojëtrashur gjerbon ndonjë varg Bërnsian
“Si trëndafil çel dashuria. Në mes të kopshtit tim”
Mbeç me shëndet, për ty ngre gotën,
Mos u mërzit, o shpirt!
Sikur ta bredh me këmbë tokën,
Të gjej, por vetëm prit!”
Dhe prapë sytë nga tigani, tryeza, pjatat...
Si tiganë skuqin sytë e mi...

[1] Robert Burns, the great Scottish poet.
“A Red, Red, Rose” by Robert Burns


KOHËDIMRAT I MARDHUR

Dimra të ngrirë,
fjetanakë,
vizërimeve ngatarraqe të fletores së zverdhur
pushtuar nga nusërime germash.
Kur tastiera godet
hedh një sy nga pas
shoh ledhatime në zhgarravinat e mia
dritëhijesh.

Kush e mardhi qetësinë e dimrave të mi?

Një jastëk i munguar
erëloti që parfumosej netëve të gjata
mes ëndërrave e shkepa padashje
lecka të grisura rroba trebrezash
mbushën dhomën e zbrazët kubike
si ikje lotake
e qullët,
e lagët
dëshpëruake,
vaj medet pa maraz,
për grisjen e asaj nate
që kurrë s’u arnua më pas...
kohëdimrat i mardhur.


KITARA E SHPIRTIT

Luaj intime me kitarën e shpirtit
Këngën e lindjes deri sa të vdesë
Për atë që është skllave e jetës
Atë brilante të muzikës, Perëndeshë.

Ajo më mëson si të luaj në harmoni
Uljen,
ngritjen
dhe ikjen nga kjo jetë
Bën që shpirti të fluturojë vetë
Aq sa dhe gëzimi digjet lehtë ... në gji
Aq sa përkushtimi kthehet në dhimbje
Pa kërkuar leje për të pandalshmen serenatë
Me një sy andej nga Krasta* në atë ikje
Dhe një tjetër tutje atje larg në udhën e gjatë.

E thata shkrepëtimë e shpirtit
Dërgon mesazhe ditë e natë
Të pafolurat sekrete mes dhimbjes
Puthjet e prushta m’i bën dhuratë.

E arta ngrohtësi e zemrës
Zbraz itualin e saj të tiktakeve
Dhe zbret furishëm si ujët e bjeshkës
Për të fikur flakën mes dy zjarreve.

Perëndeshë e bardhësisë sime
Çohu! Ngrehu dhe hajde me mua
Të dëgjosh kitarën e shpirtit tim
Siç dëgjojnë pemët dhe gurrët
Siç dëgjojnë pikat e shiut
Siç dëgjojnë rrëketë atje poshtë
Siç dëgjojnë dallgët e plotfuqishme të Oqeanit
Siç dëgjon vetë Londra e paqetë
Siç dëgjojnë dimrat, vjeshtat
Siç dëgjojnë verat dhe pranverat
Siç dëgjon ikja e lehtë e serenatës sime...

Dhe luaj e luaj intime me kitarën e shpirtit
Këngën e lindjes deri sa të vdesë
Për atë që mbeti skllave e tretjes
Atë brilante të bardhësisë, Perëndeshë.

Kur të shkrihen akujt e vendit tim
do të rikthej atë serenatë të lënë në mes
Dhe shpirti im le të digjet krejtësisht
Ta dini kitara ime kur s’do të vdesë!

*Krasta: Në Elbasan njihet si ‘simbol’ i banesës së fundit, pasi nën të janë varrezat e qytetit.


NË KËNDDHOMËN E VJEDHUR

Si kohë tandemi pa hapësirë
gulatem
me lugën e vjedhur dasmave,
në xhepin plot supë e paçë bagëtish.
Në një gjethe të freskët rrushi
mbroj deri në dhimbje
hallvën e pjekur moçëm në identitet
ndjej aromën e saj deri në Londër
në Tamiz, në Wandle Park
në çdo qytet.
Çudi si të ndiqka erëmira rrugëve?
Si struc i fshehur në kënddhomën e vjedhur
netë të errëta pus,
zgjuar,
pafjetur
vetëm nga të pështirët(!)


SONET NË DITËLINDJEN E NËNËS

Kënga e zogjve, e vetmja orë në shtëpinë tonë
masnim me të tendosjen e Dimrit,
ajo njoftonte stinën kur çelnin karakaftet
dhe kur duhet të nxirrnim këmishën e vetme nga rafti...
Prej zogjve dinte nëna kur duhej mbledhur balta
që të thurte çerepët e bukës së ngrohtë
e dinin, zogjtë, kur shfaqej “jorgani i fukarait”*.

Dëgjonim kështu me sy të pafjetur. Kënga e zogjve
na zgjonte në mesnatë dhe bëheshim palë
me ikjen e lehtë të nënës
që shkërmoqte gurë nën këmbë të zbathura
duart dhe sytë i bëheshin pikë,
larg mungesës së babait
edhe duke ecur sikur qëndiste pajën e motrave.

Kënga e zogjve lajmëronte edhe lulet rreth shtëpisë,
Skalitur pranverat me lëndina bari të gjelbër,
Anës mureve të gurta dhe rrethit të avllisë.
Zogjtë gjenin qoshkat e mureve dhe ngrinin foleja,
se kudo gëlqerja kishte shenjën e gishtave të nënës,
brezi me ngjyrë dheu të kuqërremtë,
ndante të bardhën nga e zeza dimërore.

Sot e kësaj dite falënderoj këngën e zogjve
Edhe pse ndonjëherë kam mëkatuar me ta
Gurë dhe çarqe u ngreja atëherë mes arës,
me gjasa se mbroja “vjedhjen” e kokrrave të misrit
ndjej edhe sot dhimbjen therëse të pendesës
mungesën e këngëve të zgjimit të natës së gjatë
që mbase gdhiu prej këngës së tyre lutëse, prekëse...

U jam mirënjohës zogjve, të gjithë qiejve,
Më së shumti atyre që ndodhi të vinin në atdheun tim,
u ndjehem borxhli që kurrë nuk i falënderova,
për zgjimin herët në Ditëlindjen e Nënës...
me druajtjen mos i bënin fajtor edhe ata...

*Dielli ishte një legjendë më vete e ardhur nga kohërat.
Ai quhej “jorgani i fukarait”.


DIKUR

Në rrugën e mavijosur nga rrapat e moçëm
hije troshanake
shtrihen e shtriqen pa fron
të ardhur nga brigjet
me... o Zot kushedi
gjethet e rëna nën rrapa
dhe gjuhët në pafundësi
luajnë mbylla-hapa.

Në rrugën e pushtuar nga drithmat
nuk ka fare qetësi...

Ardhja, ikja
dhe prapë ikja dhe ardhja
janë tashmë kllapia e vetme
në kuleta dhe në çanta.

Përhumbja e hijeve në rrugën e mavijosur
një ëndërr e keqe
dritat janë fikur
kohëbotë tjetër, e kërrusur
deri në dhimbje mendjengritur
pleq azilantë të trullosur.


LANGOSJE

Këllqet mbetja e vetme
e radhëpërdorur në jetën time
shtriqej në çdo CV
teksa merrja urdhërin e brendshëm për punë.
“Ai s’ka këllqe!”
Mu bë gjarpri i jetës
Që s’më pickoi kurrë.


MOLIV I TRETUR

Moliv i thërmuar
pa ankime,
gjurmëlënës në shpirtra,
etjen e ktheve në përshpirtje.
Eh, moliv i thërrmuar
Deri në tretje!
Sa vlerë ka karboni yt
në atë rrugë të gjatë,
sa peshë ka trupi yt
tashmë i thatë...?
Moliv i ardhur nga larg
Me ty festova ditëlindjen e vargjeve.



PA EMËR

Nuk kisha arsye të kisha të dashurën time pranë
Gjinj të gjëmbët më sollën mbrëmë ëndrrat.

Asnjë dashnore s’kishte arsye të ishte aq pranë,
Aty ku era pikturonte me frymë;
Dhe shkundadegët ndërtonin tempuj dashurie, brenda aortës
Për të zgjuar ardhjen e ndjeshme.

Nuk duheshin çarçafë të bardhë, të hekurosur
As mobilje të shtrenjta s’kisha ç’ti doja
Në tabakanë e ëndrrës time përhumbja,
Kishte qetësuar deri në themel lagjen trupore...

Mure pa korniza. Pa portrete të varura në gozhdë,
Vetëm lakuriqësi tej e mbanë odës kuadrat
Filiza të njoma verdhoshe në mes
Ngarë në atë korije pa fener.

Në qoshin e zi skëterrë të ëndrrës
Memecëria kish bërë pronën e vet.
Shkulandreqës tërbues në përpëlitje e sipër
Diku një tufë trëdafilësh shpërndarë pa vlerë.

Erë që ngulmonte në qetësinë time
Piktore e stisur e dashurisë
Me pjesën e mbytur të fytyrës
Kërkonte të rivizatonte të bërën pis...


PAK IKJE NË 14 SHKURT

Në kopshtin e komshiut
dy qenër trazonin dheun me këmbët e tyre,
me qenëlehje, tipike të asaj stine
gati qenore,
me qepje të pashkulshme
ashtu sipas modës së tyre.

Përreth gardhit,
kishte vetëm ferra dhe qepë të njoma
të vetmet prodhime që pushtonin gjysmën e vitit,
deri në ardhjen e tepruar të shirave.

Në vend të luleve,
pluskonin e harbonin manaferra
që ushqenin pjesën tjetër shtazore.

Ciklonin sytë shtazorët në ikjen kuqaloshe
memorandum marrëveshjesh me atë kënd
duke lënë pas vetëm glasat.

Aty mungonin vetëm komshinjtë
të paktën atë natë të vonë dimri
kishin marrë me qira Kopshtin e Edenit,
për të bekuar ikjen e qenve.

Në atë kopësht
ikja ishte modë
ardhja e qenve nuk bënte çudi.

Dhe ndihej aq afër lehja e tyre
Atë natë kur qentë bënë zullum trëndafilët
Të vetmit e paikur të 14 Shkurtit.


LAKURIQËSIA

Na mjafton edhe kaq. Kaq dhe pikë.
Puthja iku bashkë me puthjen
buzët, sytë dhe vetë shqisat u harruan.
Puthja? Ngjizja e buzëve kishte vdekur?!!!
Një moçal i qelbur përtej dritares
që kishte prodhuar qymyrin e atyre viteve.

Paqja kishte marrë udhën e saj
këllqe të përthyera nën rrogoz,
parada e perdeve të najlonta
që luanin me hënën kukamçefti, në mes të natës,
një vazo me bishta cigaresh në dysheme...
Ja, pra kaq e kishte puthja!

Lulet në vazo kishin kohë që ngrinin kokat,
për të retushuar atë paqe të ngratë
diku në mes të dhomës lakuriqësia
me orën lavjerrës nënshkruante kontratë.


FALEMINDERIT PËR DITËN,
FALEMINDERIT PËR NATEN!

Në këtë jetë ne nuk mund të bëjmë
gjëra të mëdha, por gjëra të vogla
me dashuri të madhe. (Nënë Tereza)

Në udhën e gjatë të metaforave
Me kafshë,
me insekte,
me shtazëri në vetvete
Hapa ngutës. Tretje dhe puthje
Jetë që matet me akrepat lëvizës
Ditënatë kacavjerrëse mes aritmetikës
Zbrazja e lavjerësve në ulërimë e sipër.
Faleminderit për ditën, ...faleminderit për natën!

Bikini të strukura sënduqeve modernë
Në këtë udhë të qepur për askushedi
Tufa lulesh që mbajnë erëmyku mbi mermer
Një grimë,
një premtim,
një zhgënjim që therr.
Faleminderit për ditën, ...faleminderit për natën!

Krehje të instikta gjatë kësaj udhe
Në xhama,
reflekse,
pllaka kristal
Akuj të ngrirë. Akuj të shkrirë
Statujat me mish të ftohtë gërryejnë vetveten
“Ky lindi hero!”, ... “kjo vdiq heroinë!”
Faleminderit për ditën, ...faleminderit për natën!

Harresa të ngutshme në fletore me vija
Mes shifrave njëshe,
dyshe
... apo trinjake
Hutime çasti. Përlotje dhe ikje
Jetë që riciklohet mes memories
Gjurmë të moçme, shenjëza motake
Prehje në fushën e largët
Faleminderit për ditën, ...faleminderit për natën!


KTHINË

Gjethja u mbajt fort tek dega.
Dega u mishërua tek trungu...
dhe trungu zuri fort vend tek rrënja.
(Autori)

Kohë e butë. Trokitje rrezesh. Freski.
Larushi mahnitëse në gri
Krokama shkurti nën hardhi.

“Damarë të vegjël”- kujdes janë delikatë
Zëri i shartuesit vjen ende nga larg
Kujdes o i ngratë...
... kokrrat do të hahen vitin tjetër!

Vitin tjetër...?!
Dhe unë i besoj premtimit.
Është ikja e mëngjesit në dhomën e ngrohtë
rutinë e zhurmshme vesëmëngjesi.
Në xhamin karshi përthyhet një rreze
Është koha kur ora të ngre me zor
Dhe le pas atë sfilitje trupore.

Dhe unë e pikturoj ditën.
Çadrat hapen si me komandë në rrugicën time
Londra s’paralajmëron asnjëherë
Avujt të mjegulltë
Si topla sheqeri zbukurojnë neonët e rrugës
Shkrihen njësoj dimër e verë.
Dhe unë bëhem pjesë e tyre.

Një kunjë shkrepëse ecën majëkrahu me hijen time
matet me aventurën e shkuar ditë e natë
edhe pse mjerisht ka mbetur e lagur.
Dhe unë vazhdoj ecjen time.

Është vjelur tashmë rrushi atje larg
Stonecastle ka emër tjetër!
Mirësisht me emër lirie...
Dhe unë tashmë jam zgjuar.
Vreshti im ka ditëlindjen time
(Ah, dhe unë...., ai është kapitull tjetër.)
Im atë ma pati thënë mes krismash
“Vreshti do të jetë dëshmitar për kohërat
atëherë kur do tu duhet të kujtojnë lirinë
me verë Rahoveci do trokasin gotat!”

2.

Mesditë. Në zyrën time janë zjarr kompjuterat
nga trokitjet e zhurmta mbi tastiera
zhurmë-mërmërima kompjuterike dhe shushama e letrave në print.
Mbi tryezë një fshirëse, buzëvarur tretet mbi fletë.

Hapësirën gri e lexoj enkas
dhe fjalëzgjoj me heshtjen time...
është diku larg udhëtimi i fjalës.
Gotëkërcitje të lehta në dasëm
Një dhëndër, një nuse, qindra dasmorë
Një kronikan numëron nën zë
Ime më këndon me forcë
Këngën e lënë në mes atë kohë lufte...
Shoh mbi tryezë sërish gomën që fshin vetveten.

3.

Messhkurti. Si Shkurt më. I gritë.
Në dërrasa ngulen gozhdë të mëdha
Astarë të kuq u qepen rreth e qark
Të prodhojnë pak simetri me kohën
Që u iku aq larg e larg shekujve.
Yjet, zgjaten e zgjaten këpusin veten
në një sfond blu. I moçmi Kuqezi përlotet.
Gotat prodhojnë Hymnin. E ndërsa
Bota nis trokitjet
mijëra cifla i heqin me kujdes nga trupi
aq sa vetë lashtësia e të Moçmit.
Diku ende dinakëria vazhdon tërsëllimën
mbi një udhë të mjegulltë
ata luajnë veç me kthinën.


E SHKUAR NË TRI KOHË

Në katin e tejmë është parajsa
E tejqelqtë duket pamja e saj.
Ngrihet e ulet magjishëm kopsa
Sa herë nga penxherja sytë mbaj...

Në katin e largët është parajsa,
Për syrin e pangopur që lakmon
Ngul e shkul gozhdë mbi dërrasa
Të nxirë nga çekiçi thonjtë.

Në katin përballë ishte parajsa
Ustait i kishte mbirë si në përrallë...
“Dil sërish në dritare, ... se plasa
Të të shoh ty kam veç mall!”

Në katin e tejmë shfaqet parajsa
Sa herë tashmë që dielli perëndon
Por, atje tej sheh veç zogj e glasa
Dhe, ... një zë plakushi që rënkon...


RUTINË

Yjet ikin tutje
E kaltra në gji i merr,
Rrugicës zgjohen zhurmat,
Një rreze nis e bredh,
Nga dritarja vështroj turmat,
Hapësirat gjullurdi:
Me zor pres të shtunat
Të çlodhem pak tek ti.


PADREJTËSI

Një qenush bën ujdi
Me ferrën pranë tij
Lehtë e ngre këmbën
Dhe fap bën një vijë.

Era i shkund gjethet
Ferrës nën avlli
Qenushi zë e meket
Për këtë padrejtësi.


LOTË - IKJE - IKJESH...

(Kushtuar viktimave të 21 Majit)

Vija të nxirra shpirtit të ngurtë të tokës beton
e hekurt në dihama të përthyera përshpirtjesh
Diku një lemzë ka nisur dhe s’pushon
Murmurima,
vaje
lotë-ikje...
ikjesh...

Asfalti bojëgri nxin
Pret shiun të rrëmojë në shpirtin e tij
Ju ikje të qeta lemeritëse shpirtrash gërshetë
Kur s’do ikni nga ky udhëtim që tret...

Vajza të brishta një jetë studenti me ëndërra plot hare
Psherëtinë: fjalën ta kthesh në këngë është thjesht
Eh, nëse doni të kuptoni psherëtimën e tyre ndiqni atë këngë
Që grabiti në kulmin e moshës së tyre Qafa e Vishës
Grykëthyera e thatë me dhimbje në zemër
Ikja e strukur e dhjetra të rrinjve...

Prekni të zezën e asfaltit që ende rrënkon
Dhe gjeni arsyen e ikjes
Ritmin e krakosur të hekurave
Pastaj shënojeni diku dosjeve, fill
Për të mos ardhur më një ikje e tillë...

Një lule poshtë gurit të vrarë
tromaksur me natën e errët
jep një shenjë jete, një shpresë
mijëra sy pastaj atje pikëtakohen...

ende krokama e hekurt s’është shuar
atje tej ku këngën vazhdojnë zogjtë
pemët bëjnë roje nderi këkëulur
e gjitha lëviz, zgjohet alarmohet flet shqip
dhe dhimbja kapërcen të gjitha gjuhët e Botës.

Vija të nxirra shpirtit të ngurtë të tokës beton
e hekurt në dihama të përthyera përshpirtjesh
Diku një lemzë ka nisur dhe s’pushon
Murmurima,
vaje
lotë-ikje...
ikjesh...

Buzëqeshja e vrarë në mermer skalitur....

Edi Shukriu lindi në Prizren më 22 tetor 1950. Shkollën fillore dhe gjimnazin e kreu në Prizren, ndërsa studimet për arkeologji në Universitetin e Beogradit (1972). Magjistroi në Universitetin e Beogradit (1979) dhe titullin Doktor i Shkencave Historike e mori në Universitetin e Prishtinës (1990). Është profesor ordinar në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës dhe Kryetare e Këshillit të Kosovës për Trashëgimi Kulturore (KKTK, 2009-).
Është arkeologja e parë dhe shkrimtarja e parë shqiptare në Kosovë që botoi përmbledhjen me poezi Sonte zemra ime feston (1972). Anëtare e PEN qendrës së Kosovës (2004-) dhe nënkryetare e saj (2009-), anëtare e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës (1973-). Ishte shknecëtare vizituese në Universitetin e Harvardit. Mori pjesë në International Writing Program 2005, University of Iowa, USA (2005). Përfaqësohet në antologjitë e autorëve shqiptarë e të huaj.
Deputete e Kuvendit të Kosovës (1992-1998, 2002-2004), Bashkëdrejtuese e Departamentit të Kulturës–UNMIK (2000-2001), Kryetare e Komisionit për Kulturë, Rini dhe Sport të Kuvendit të Kosovës (2001-2004), Nënkryetare e Alternativës Demokratike të Kosovës (2004-). Ishte themeluese e Forumit të Gruas të LDK (1990) dhe kryetare e saj (1995-2000), si dhe organizatore dhe lidere e demostratave të shumta të grave kundër regjimit serb.
Në dhjetor të vitit 2012 zgjidhet anëtare korrespondente e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës.


Veprat

2011 Eminetne albanke, Plima, Ulcinj
2004 Ancient Kosova, Museum of Kosova, Prishtina
2004 Kosova antike, Muzeu i Kosovës, Prishtinë
2000, 2003 Gra të shquara shqiptare, Teuta, Prishtinë
1996 Dardania protourbane, Dukagjini, Peje (Çmimi “Gani Bobi”)
1995 Historia e Kohës së Vjetër – Lindja e lashtë, Prishtinë


Libra poetikë

2001 Përjetësi, Dukagjini, Pejë
1990 Nënqielli, Rilindja, Prishtinë (Çmimi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës)
1985 Syri i natës, Rilindja, Prishtinë
1980 Legjenda e Hasit, Naim Frashëri, Tiranë
1978 Gjakim, Rilindja, Prishtinë
1972 Sonte zemra ime feston, Rilindja, Prishtinë


Drama

1998 Kësulëkuqja e rrokaqiellit, Prizren
1992 Lkeni i Hasit, Rilindja, Prishtinë
1986 Kthimi i Euridikës, Rilindja, Prishtinë
1995 Video-documentar: Prevent the war in Kosova


Bashkautore

2010 “Premiers résultats des campagnes de fouilles à Ulpiana (2006-2008)“, Actes du V colloque international de Grenoble (8-11 octobre 2008) sur l’Illyrie méridionale et L’Epire dans l’antiquité, Volum I, Paris, 449-458
1997 Kosova and other Albanians outside Albania
1996 Kosova - The Hungry Future, Food Summit – Rome, Prishtina
1995 Kosova - National Report, Women's IV World Conference, Bejing, Prishtina

Autorja ka të publikuar edhe shumë artikuj shkencorë.


BUSTI ILIR

Sodis me ditë
me natë
bukuria më magjeps

Në përqafim të kohës
të solla unë
o
më more me vete

Buzëqeshja e vrarë
në mermer skalitur

Shikimi i zënë
vuajtjen ringjall

Sillet valle e fatit

Sy më sy soditemi
ti e veshur në mermer
unë mermer

Në ballin tënd pa rrulla
zhduken të miat

Syri i Natës, 1986


BABAI IM

Babai im
kishte shtëpi në Prizren
dhe një dyqan në Arastë

Babai im
nuk mbante plis
e nënës plakë “ana” i thoshte

Je turk! i thanë:
Shko në vatan!

Po babai im
lis e tis
me plis

qëndroi

Syri i Natës, 1986


RINGJALLJA

Bini daulle të fisit bini

jeni bërë nga lëkurë e trupit tim
prandaj bini fort e më fort

le të pëlcasë pëlhurë e shpirtit
dhe zemra me të

mbase sjellin ringjalljen

Dua të vallëzoj
në ritmin e tingujve paganë
sa të përgjaken thembrat
nga thepat e gurëve të zhvendosur
e trupi të përplaset
në muret e mendjes së mykur

Pastaj
le të më quajnë bishë
dhe le të qeshen gjarpërinjtë
aq më bën

Dua të bien daullet

Syri i Natës, Rilindja, Prishtinë, 1986


QERRJA E ZJARRTË

Sado që na bindin
Se Qerrja e Zjarrtë
është imagjinatë

ne e vendosim në të
Diellin e flakët
dhe i shtrijmë duart
të përflakemi

Nënqielli, Rilindja, Prishtinë, 1990


FILIGRANI

Fijet e shpirtit
thurin
stoli të drithëruara
të durimit të filigrant
që s’përtojnë të flasin
për ëndërrimet e ditëve
hijen e shijen e moteve
frikën e lutjet e shekujve

E blatuar me gjuhë pagane
në rrjetë është zënë gruaja

trekëndëshi i strukur në ornamente
lut plleshmrinë e vonuar
edhe në Udhët e Kryqeve

Trajtat e rrumbullakuara
grishin pareshtur Diellin

me valë të pikëzuara
rrezatojnë amshueshmëri

Hapur ka krahët shqiponja
lacërat mbahen fort
për dritën e gurit me vlerë
Syin e Keq e hëngërt vetvetja!

Në përjetshmëri
Nyjëzohen
Fijet e moteve

Ç’thuret bota
E pa fill pa skaj

Nënqielli, Rilindja, Prishtinë, 1990


BLATIMI

Gjatë u prit nga Zoti
shumë u prit

të bëhet vjellës i vetvetes –
ta sjellë parajsën në tokë

Të rrallët që panë
se Zotin e kanë në vete
u futën nën rrotën e jetës
ta lëvizin njerëzimin

Blatimi i tyre
është shpresë

për tokën parajsë

Përjetësi, Dukagjini, Pejë, 2001


LOTI

Vaji i pa lotë
loti
barot

Syri i natës, Rilindja, Prishtinë, 1986


MITI I DJALLIT

Zhytem në mitet e botës
e rrëmbehem flakshëm
nga bukuria e fjalës së kulluar
e legjenda e jetës

S’është me rëndësi
a ishte Enkidu
duke gërmuar pavdekësinë

apo Ozirisi në kërkim të vetes

ishte Orfeu
që s’arriti ta kthejë Euridikën

apo vëllai i Doruntinës
që solli besën

Rishijohen mitet e botës
në shthurjet e kohës

Veç mitin djallëzor
mbi Kosovën
e përlan koha

Përjetësi, Dukagjini, Pejë, 2001


KOKA

S’dua të më hiqet qafe jo

sado që kam parakaluar ndonjëherë pa të
nga mosdija idhnake
o
tmerri i llahtarisur

Në ecejaket dhijare
e kam bartur barrë po

s’jam shtatore antike
që dita të më ndajë nga trupi

as mermer
që thehet

Nënqielli, Rilindja, Prishtinë, 1990


CARPE DIEM

Si ta zë ditën
të diellnojë çasti

ta prek krahun e futurës
pa drithërimë ta përkëdhel
faqen e butë të fëmijës

Eh carpe diem carpe diem

Si ta zë ditën
kur bëhet e shkurtër
ta shoh ringjalljen

Në betejën e moteve
luajnë me pjellën time
e dita bëhet tjetërfare
me motivet e vdekura vërshimë

Si ta zë ditën që ikën
e zhytur në mote
që ishin e s’ishin të mijat

Si ta zë ditën
pa diellnuar çasti

Eh carpe diem carpe diem

Përjetësi, Dukagjini, Pejë, 2001


NIAGARA

Në pranga e vuri njerëzimi
e ajo –
e ndara Niagarë
rrëmben hatashëm

Pa përfillur kufij

Njerëzimi i përgjysmuar
ia vështron madhështinë

e zvogëlohet

Përjetësi, Dukagjini, Pejë, 2001



FATI QË NUK ISHIM ZOGJ
Sulmi i policisë serbe në lagjen Ulpiana të Prishtinës, 25 shkurt 1990


Ora policore: 21.10

Dritat e qiriut
Përshëndesin hënën
në orët e ngujimit

Në banesën e ngrohtë
dy terroriste mprehin armët
unë lexoj „Uliksin“
vajza „Borëbardhën“

TV bluan në vete
“Shtëpinë për varje”


Ora policore: 21.30

Vetëtima çan qiellin
e predhat nga tanket
vjellin zjarr
në bebëzat e syve

Nata bëhet çmendi
e egërsisë së shekujve
dhe futet në banesë
pa fije turpi

Plumbat lotësjellës
përhapin helm
e nuk di
ka më shumë në ajër
apo në brendi të mitrës

Frymë, frymë!
tmerrohen muret,
vazot lotojnë dhunshëm,
qiriri drithëron vdekshëm
e Satiri zhvesh lëkurën

Frymë, frymë!
klith për veten
si bishë njerëzore e pashpresë
duke harruar frytin


Ora policore: 22.30

Nuk dëgjohet më cicërimë

zogu njëjavësh i ditëlindjes
ka shtrirë krahët
e përshëndetjes së fundit

Ëmë e bijë
hidhemi në përqafim –

loti i hidhërimit
dëbon lotin e helmit

lotët e frikës
bëhen lot dashurie
në natën e egërsisë serbe

Fati që nuk ishim zogj!

Përjetësi, Dukagjini, Pejë, 2001


PËRROCKAT E PRIZRENIT

Joshëse ishin kohërat
kur përrockat hapëronin
shtëpi më shtëpi
dhe freskinë ia dhuronin
ditës së lodhur

Në dëlirësinë e agut
u falej trupi
e gjyshet bënin roje
duke pritur lindjen

Fëmijët e qytetit tim
i sillte Zana e Ujit
mu në djep të lindjes

Nën këmbët e zambakëve
uji s’kishte të lodhur
motonte notin e jetës
dhe nxitonte
në përqafim të Lumit

Përrockat e vendlindjes së moshuar
ende rrjedhin kujtimeve të qytetit
dhe s’i ndal kush
që ta përqafojnë lumin

Nënqielli, Rilindja, Prishtinë, 1990

KALAJA

Shkëmb mbi shkëmb
u ngrite
më parë se kohë e gurit
mbi Lumin e Lotit përkulur
qytetin e fjetur vështron
Flij qytet flij
ushtar i lodhur
i kohërave
vashë e stolisur me shi
e stuhi veriu e jugu

Çfarë përjetoi kalldrëmi
me ledhet e larta
duke strehuar zambakë të bardhë,

Mos vallë flasin ledhet
krojzit pëshpëritin
lebetitin zambakët?

Më dëfto, kala
për lavdinë

E heshtur je si gjithmonë
me sy në zemër
nuse pa goje

Më rrëfe kur takove ilirët
sa të qeshi zemërguri gaz

Mësova sot një ditë
i hape kraharor malin
fëmijës së parë

E romakët kur i pe
që t’i vodhën fushat,
i luajte rrënzat
t’i dëbosh, t’i largosh
në theqafje

Dëfto, kala e pagojë
për topat mbi supe
e shpatat harkore
që t’i prisnin gjymtyrët,
për thepat
që i shkule nga gjiri
kur kuptove, ti urtësi e qytetit
se
perëndia nuk fliste shqip,
dëfto për tregtarët që i mbajte
në prehër
e të shitën në treg

I pe, kala, atëherë fluturimet
nga çdo anë ku kishin foletë
kur zbardhoi Prizreni zemërzjarr

Pastaj, i gjeta kala
në gjirin tënd
verigat e Avdylit –
të ndryshkura
si çdo të zezë që ndryshk koha,
të këputura
si çdo prangë që këput liria

Qyteti në ninulla ëndërron
e ti vështron, kala
hesht
e me heshtje të gurët flet:
me Muret, me Lumin, me Rrafshin

Nënqielli, Rilindja, Prishtinë, 1990

NË ULPIANË[1]

Peizazh i shkretë
tokë e çarë
ujë pa pa

Kallinj deri në bel
djerrë
Faji mbi supe të tokës
o
nën të?

Lavërtarët e dinë:
nuk rritet grurë mbi gur
e
ku është guri
çon krye muri

Lum Marcelin pendarti
u thuaj çfarë di
u thuaj ç’ke parë

Ta marr një gur thesar
t’u bie në lule të ballit!

Unë vetëm pragun e kërkoj
dyert kush i mbyll?

Lum Marcelin gojarti
gojëthati
shtoi fjalët
sheshi i mermertë
është këtu
nën grurë të thatë
apo në mendjeshterpësi?

Kohë kazmë
dërmo, nxito

sheshin duhet ta gjej!

Aty në mes
Qëndron një shtatore
pa kokë

kokën pa vaj e mbaj
hijerëndë, të rëndë

Syri i Natës, 1986