Honore Balzac(Honoré de Balzac )

 

                                       Flori Bruqi,PHD 

Honoré de Balzac lindi si Honore Balzac në Tours  më  20.05.1799 Në moshën 8 vjeçare mamaja e tij e dërgoi të studionte në oratorin e Vendome  , ku për 6 vjet studioi shumë léndé, dhe ku nxjeri në pah talentin e tij në letërsi. 

Studioi në kolegjin e Tours e më pas në Paris, ku u transferua së bashku me familjen. 

U regjistrua në fakultetin e jurisprudencës, dhe në të njëjtën kohë punonte në një zyre noterie. Në moshën 20 vjeçare zbuloi dhuntinë e tij për të shkruajtur.

Në një dhomë të vogël në lagjën Bastija, i vetëm ose në bashkëpunim me Auguste Le Poitevin, një botues komercial, nga 1821 deri  1829 , shkroi vepra popullore, duke i firmosur si Horas dë Sent-Obë ose L'or de rhoon nder të cilat veçohen : L'héritié de Bïrag

 (trashëgimtari i Birag, 1821), Le Vicaire des Ardennes (Famullitari të Ardennët, 1821), dhe Argow le pirate (Argow pirati, 1824).

Në 1822 Balzac u njoh me L'or de Bernit, një grua e pjekur e cila i qëndroi gjithnjë prane deri në ditën e vdekjes së saj(1836). Asaj gruaje ai i kushtoi Le lit de la vallée (Zambaku në lugine, 1835). Në 1825 u bë botues dhe tipograf. Në të njëjtën kohë bleu gjithashtu një fonderi por përpjekjet e tij për të bërë tregti dështuan dhe e futën atë në borxhe.

Përsëri një përpjekje për biznes, këtë herë në Sardenjë , ku u përpoq të risillte në punë minierat e vjetra të argjendit dhe përvec kësaj provoi të tregtonte dru nga Polonia .

 Shpenzoi shuma marramendëse për kohën, duke mobiluar shtëpinë me mobilie antike. Jeta e tij karakterizohet nga përpjekje të kota për t'u pasuruar dhe për të qenë një njëri i suksesshëm në një kohë shumë të shkurtër.

Për 20 vjet ai arriti të bënte 90 krijime midis te cilave kishte romanca e tregime, të gjitha këto të bashkuara në një vepër të vetme me titull “La comédie humaine” (Komedia njerëzore) dhe të ndara në Scènes de la vie privée (Skena të jetës private), Scènes de la vie de provence, Skena të jetës në provincë) Scènes de la vie parisiennne (Skena të jetës parisienë). Bëhet fjale për një analizë të jetës shoqërore dhe private në një Francë në zhvillim e sipër, epoka e "monarkisë borgjese" të Luigjit Filipit.

E para është një romancë historikë, Le Shuons (1829), për të cilën është frymëzuar nga revolta e Vande-se ; megjithatë do të jenë veprat e tjera të tij që do ti sigurojnë sukses dhe admirim nga ana e publikut. Nder të cilat mund të përmendim : La peau de chagrin (Lëkura e shegrenit, 1831),  Evgjent Grande   (1833), Le medicin de champagne (Mjeku i fshatit, 1833), Illusions perdues (Ilusione të humbura, 1837-43), Splendeur et misère des courtisanes (Shkëlqimi dhe mjerimi i kurtizaneve, 1839-47).

Balzaku ishte frekuentues i rregullt i salloneve, dhe shumë i apasionuar si pas jetës mondane ashtu dhe pas grave fisnike të oborreve të ndryshme, të cilat i përshtateshin më se miri snobismit të tij. Megjithëse ishte vazhdimisht i persekutuar nga njerëz të cilëve u detyrohej para, Balzac për një farë kohë arriti të realizonte ëndrrën e tij për të qenë njëri i pasur.

Kjo erdhi falë lidhjes dashurore me baroneshes polake Eva Hanska, me të cilën u martua pak kohë përpara se të vdiste. (Dashuria me Eva Hanska ishte vetëm një "loje salloni" por një gjë të tillë Balzac nuk e mori vesh kurre).

Në 1834 Balzac pati idenë që të shkrinte të gjitha krijimet e tij në një vepër të vetme monumentale, një afresk i vërtete mbi shoqërinë francezë të asaj kohë nga perandoria e parë deri në monarkinë e korrikut, kështu publikoi të famshmen Komedia njerëzore.

Fillimisht vepra duhet të përmbante 150 romanca të ndara në tre vija kryesore : Studim zakonesh, Studim filozofik e Studime analitike. Grupi i parë përbehej nga vepra të përfunduara prej kohësh dhe ishte i ndare në 6 skena të cilat përfaqësonin jetën : private, provincës, parisienë, politike, ushtarake dhe fshatit.

Romancat duhet të përmbanin rreth 2000 personazhe, sepse dëshira e tij ishte të krijonte një rrjet ngatërresash midis vëllimeve të ndryshme. Vetëm 2/3 e projektit u realizua. Episodet më të famshme janë : Xha Gorio (1834-35), Evgjéni Grande (1833), Kusherira Betë (1846), Iluzione të humbura (1837-1843).

Në 1937 realizoi "La vielle fille" që u bë romani i parë që publikohej në një gazete. Në 1838 Balzaku u dallua për luftën e tij për të drejtën e autorit. Honor kishte një vullnet shumë të madh për të punuar megjithëse shëndeti kishte filluar të bëhej një pengese e madh për të. Në 1839 u bë anëtar i shoqërisë së shkrimtareve dhe po atë vit ai u zgjodh kryetar i saj.

Në 1850, disa muaj pasi ishte martuar me baroneshën Hanska, Balzak u nda nga jeta. Dashuria e tij me aristokraten polake pasqyrohet më se miri në letërkëmbimin midis tyre që u publikua në 1968 nën titullin “Lettre à madame Hanska".

Përfaqësuesi më i madh i realizmit në Evropën perëndimore. Balzaku dominon gjithë shekullin e XIX. Gazetar, industrialist i munguar, krijues i afërsisht njëqind romaneve në 20 vjet, figurë brilante e një shoqërie së cilës ai përfundon duke iu imponuar, Balzak përzihet me “fëmijën e shekullit” duke kontribuar në krijimin e një miti : një burrë aventurash dhe dëshirash në të njëjtën kohë edhe ëndërrimtar, i plagosur nga kontradiktat e jetës moderne. Në qoftë se Balzaku shpallte dy të vërtetat e tij, fronin dhe altarin, Hygo dallonte tek ai një shkrimtar revolucionar ; ndërsa bashkëkohësit e tij e merrnin për realist, Bodler e përshëndet si një vizionar të mrekullueshëm. Vepra e tij përshkohet nga tensione dinamike dhe kritike. Ajo jeton : Është ky kompleksitet i pabesueshëm që e bën Komedinë hyjnore një vepër madhore me përmasa botërore.

Një familje e ftohtë i ati i Balzakut, Bernard François Balssa, funksionar perandorak, bir i revolucionit francez, u martua në moshën pesëdhjete një vjeçare me një nëntëmbëdhjetë vjeçare : kjo histori e vërtetë mund të shërbente si pikë fillimi për një roman balzakian. Në fakt, Honore nuk do të pushojë së treguari për gratë e “keqmartuara”, për dramat e jetës private dhe për divorcet e shpeshta të çifteve. Një babai liberal, besimtar i idealeve progresiste të kohës, i përgjigjet një mama, që i do padyshim pak fëmijët e saj dhe që mbyllet në trishtimin e një jetë të vetmuar. I mbyllur në kolegjin e Vendom, Balzak ruan nga fëmijëria e tij kujtime të pakta, si motrat e tij – Laura, e lindur në 1800, dhe Lorenca, në 1802. Në vitin 1814, familja e tij shpërngulet në Paris, dhe Honore bëhet nxënës i liceut aktual të Charlemagne. Një fëmijë i jashtëligjshëm shndërrohet kështu në autorin e “Fiziologjisë së martesës” ku do të thoshte se tradhtia është përgjigjja e vetme e vuajtjeve të jetës bashkëshortore.

Fillimet e një shkrimtari ishte dëshira e të atit që Honore të bëhej noter. Por më të mbaruar studimet për drejtësi, ai zgjedh të bëhet shkrimtar, vendos të jetë bir i veprave të tij. Në atë kohë i riu Balzak ishte i majtë dhe ishte vënë në dukje për materializmin e tij. Nga pamundësia ekonomike Balzaku merr me qira një papafingo në rrugën Lesdiguieres dhe i futet punës. Në fakt kjo eksperiencë rigjendet në disa nga romanet e tij. Në moshën 20 vjeçare Balzaku njohu jetën e një studenti të varfër dhe një krijuesi në kërkim të identitetit të tij. Për t’ia dalë mbanë në letërsi në vitet 20 të shekullit XIX duhet të shkruaje drama, histori ose poezi. Balzaku shkruan një dramë “Kromuell”. Një dështim i plotë. Për të jetuar ai fillon të publikojë disa romane të vogla anti romantike dhe satirike, nën pseudonime të ndryshme : Jean Louis, l'Héritière de Birague (1822). Pseudonimet e tij kanë një të përbashkët, ndikimin nga emrat e borgjezisë : Horace de Saint-Aubin, lord R'Hoone.

Jeta private dhe frymëzimi

Në jetën e tij private ngjarjet rrjedhin njëra pas tjetrës, dy motrat e tij martohen. Lorenca vdiq në 1825 e vetmuar pasi njohu një ferr martesor. Përsa i përket Balzakut, ai u bë në 1822 i dashuri i Laura de Berni, që do ti qëndrojë afër për gjithçka, madje edhe për mbështetjen financiare në ndërmarrjet e tij të mëvonshme. Në qoftë së znj. Balzak ishte e para grua 30 vjeçare që ai takoi, zinj. de Berni ishte modeli i të gjitha grave që rrethojnë botën e Balzakut,madje ai thote:"Nje grua ne moshe kanonike ben gjithcka per ty ndersa nje vazjze e re asgje".Nga një endje midis jetës së tij private dhe shkrimtarit, Balzaku, gjithmonë i fshehur prapa pseudonimeve të tij, shkruan disa romane në të cilat merr rëndësi tema e dashurisë si “Kolonel Shabert”, ku merr formë romani balzakian, ku shfaqën tensione midis idealit dhe realitetit, viktimë e të cilit është një djalë i lënduar nga gruaja që dëshironte. Këto romane do të dështonin, por do ti shërbenin atij në punën e mëvonshme.

Bizneset dhe veprat e para më vlerë

Balzaku dëshiron para dhe pushtet. Kështu ai hidhet në botën e biznesit me një fonderi dhe një shtypshkronjë. Në vitin 1828   vjen katastrofa e parë, që do të bëhet model edhe për të tjerat, sepse Balzaku ushqente projekte ekstravagante, të pamundura për tu realizuar, si kultivimi i ananaseve në Paris. Pra ai është i detyruar ti rikthehet letërsisë. Këtë herë Balzaku shkruan një roman historik, sipas modelit të Uollter Skot, ku jep një pasqyrë të betejave të perëndimit në kohën e revolucionit. Më pas ai shkruan një ese gati sociologjike, “Fiziologjia e martesës” ku përshkruan me tonë humori institucionin e martesës. Skenat e para të jetës private do të shfaqën në prag të revolucionit të korrikut. Ai do të marrë emrin Honore de Balzak, dhe do të bëhet i famshëm për mendimet e tij për gruan dhe martesën.

Gazetar politik

Ai bëhet gazetar politik dhe mban një kronikë të rregullt mbi jetën politike të kohës në gazetën “Letra mbi Parisin”. Që këtu vërehet lindja e një gazetarie modernë. Ky aktivitet nuk do të qëndrojë kurrë në plan të dytë për Balzakun dhe do ta shoqërojë përgjatë gjithë krijimtarisë së tij. Suksesi duket se është afër me veprën filozofike, që përshëndetet nga të gjithë, “Lëkura prej shagreni”

Suksesi

Sipas të tjerëve dhe sipas dëshires së tij, Balzaku ia doli mbanë pas të tridhjetave. Pasioni i tij për tu bërë i famshëm është aq i madh sa e shtynë Balzakun të frekuentojë sallonet aristokratike dhe të pranojë për të dashur markezën de Castri. Reputacioni i tij i ri si një njohës shumë i mirë i botës femërore do ti vlejë. Në 1832 ai merr një letër të nënshkruar “E huaja” nga një konteshë poloneze Eva Hanska, e martuar në Ukrainë. Ky do të jetë fillimi i një historie romaneske që zgjati deri në vdekjen e Balzakut. Për momentin Balzaku po jetonte në mes të luksit, vishej si një dendi megjithëse nuk e kishte fizikun, dhe shpenzonte pa hesap paradhëniet e dhëna për vepra akoma të pashkruara, të cilat ai shpreson ti mbarojë brenda afatit. Ai rend pas kohës pas iluzioneve të botës. Ai punon nga 10 deri 8 orë në ditë duke pirë lumenj me kafe dhe gati prek çmendurinë në qershor të 1832. Romani i tij “Lui Lambert” duket si një autobiografi. Këtu paraqitet një djalosh intelektual i ekzaltuar, romantik që vdes në fund nga çmenduria.

Krijimi i një universi

Romanet ndjekin njëri tjetrin, dy ose tre në vit, themelues të mitologjisë balzakiane dhe të vështrimit të tij unik për jetën. Romanit “Lui Lambert” i përgjigjet utopia e “Doktorit të fshatit”. Të organizosh për të luftuar forcat shkatërruese të dëshirës, të luftojmë kolektivisht për të zëvendësuar pasionet me rregullin social. Revolucioni për Balzakun, përveçse u mundua të zhdukë pabarazinë dhe krimin, forcoi pasionet. Ai përjashtoi dhe tipizoi me mijëra njerëz, heronj popullorë, kriminelë, mjeranë, të rinj që kërkojnë të ardhme, gra pa të drejta për shkak të legjislacionit napoleonian. Bota moderne është shumë e ashpër, sepse burrat dhe gratë vuajnë atje. Liberalizmi është një gënjeshtër që favorizon pasurimin e egoistëve dhe të imoralëve, të udhëhequr nga interesi. Doktori i fshatit, Benasisi, ka një zemër të plagosur, i cili, meqë ka vuajtur vetë është i aftë të reflektojë në një mënyrë kritike për shoqërinë në të cilën bën pjesë. Ajo që është romantike të Balzaku është fakti se dhimbja formon vetëdijen të njeriu. Në të njëjtën mënyrë për të riardhur tek forcat shkatërruese, ai shkruan “Kërkimi i absolutes” ku tregohet jeta e një të çmenduri në botën reale. Këtij universi real i përgjigjen sa vjen e më shumë romanet që vijojnë, të parët e ciklit “jeta e provincës” si “Evgjeni Grande”. Balzaku shkruan dhe publikon shumë shpejt duke u vënë re kështu për ndërthurjet e personazheve në romanet e tij. Në vitin 1833 ai mendon të rikthejë disa personazhe të romaneve të kaluara. 

Një ide gjeniale që do të lejojë sipas tij të paraqesë një afresk të botës modernë. Është tek “Xha Gorio” (1834-1835) që Balzaku zbaton për herë të parë idenë e tij, pasojat e së cilës do të jenë të rëndësishme dhe do të shërbejnë në krijimin e “Komedisë njerëzore”.

Veprat me te rendesishme

• Xha Gorio (frëngjisht: Père Goriot)
• Gobseku (frëngjisht: Le Gobsèque)
• Evgjeni Grande (frëngjisht: Eugénie Grandet)
• Fajdexhiu (frëngjisht: L'Usurier)
• Shkëlqimi dhe rënia e kurtizaneve (frëngjisht: Splendeurs et misères des courtisanes)
• Fshatarë
• Kushëriri Pons (frëngjisht: Le cousin Pons)
• Kushërira Betë (frëngjisht: La cousine Bette)
• Iluzionet të humbura (frëngjisht: Les illusions perdues)

Romani “Xha Gorio”, botuar për herë të parë në vitin 1834 në Paris, përbën boshtin e  Komedisë Njerëzore të Balzakut. Ai shërben si udhëkryq ku takohen disa prej heronjve kryesorë të veprës së tij. Balzaku u bë shkrimtari i parë në botë që hartoi një vepër, e cila me të gjithë përmbajtjen dhe hollësitë artistike si dhe strukturën, mbështetet në realitet. Ndaj ajo u bë dhe themeluese e epokës letrare të Realizmit.

Lloji dhe Periudha Letrare

Vepra e Xha Gorioit i perkët romanit të shkruar nën frymën e realizmit kritik. Realizmi kritik është drejtimi letrar, i cili ka për qëllim pasqyrimin me besnikëri të jetës, zbulimin e kontradiktave të ndryshme, por që nuk i jep atyre rrugëzgjidhjen përgjegjëse.

Tematika në romanin “Xha Gorio”

Rreziku i shkatërrimit të familjes, vë në pikëpyetje themelet e shoqërisë, ekuilibrat e së ardhmes, një mesazh aktual edhe në kohën e sotme. Kjo temë është temë universale pra, për cdo kohë e për cdo vend.

Subjekti i romanit “Xha Gorio”

Në qendër të romanit është figura e xha Gorioit, e babait fatkeq, që u sakrifikua për të bijat mosmirënjohëse. Ai është një nga personazhet baballarë më fatkeqë të letërsisë botërore, pas mbretit Lir të Shekspirit. Ai vuan nga dashuria për të bijat, të cilat nuk e përfillin as në shtratin e vdekjes. Lumturia për heroin është qoftë dhe një vëmendje mizerabël e të bijave. Por ai nuk e merr as këtë thërrime, edhe pse ka bërë gjithcka për to, deri në vetëshkatërrimin e tij të plotë.

Në fund Gorioi nuk do të vdesë, vetëm e vetëm mos tu shkaktojë dhimbje vajzave të veta. Vetëm pak para minutave të vdekjes plaku Gorio guxon të shikojë të vërtetën në sy. Gorioi i thoshte Rastinjakut të vërtetën, të cilën e ka fshehur aq gjatë jo vetëm prej të tjerëve, por edhe prej vetvetes. Heroi pranon se ato të dyja kane një zemër guri, se me para mund të blesh gjithcka madje edhe dashurinë e bijave dhe se ai i ka dhënë gjithë jetën atyre, e tani ato nuk duan t’i japin qoftë dhe një orë. Për të gjitha këto ngjarje, ai fajëson veten e tij.

Vendi ku zhvillohen ngjarjet:

Pensioni Voker është mjedisi kryesor ku zhvillohen ngjarjet e romanit. Ai është një hotel për të varfërit në Paris, ku vijnë të takohen njerëz të kategorive të ndryshme, të cilët vërtet s’kanë ndonjë lidhje me njëri – tjetrin, por është pensioni që ata i familjarizon. Për të depërtuar në thellësinë e këtij mjedisi balzakian, duhet të kapet një kuptim i dyfishtë i personazheve dhe i mjediseve ku ata veprojnë.  Balzaku pensionin Voker e ndan në katër kate. Në këto kate të ndryshme jetojnë personazhet e romanit në akord me vendin që zënë në shoqëri, duke u mbështetur kryesisht në gjendjen financiare.

Personazhet e romanit “Xha Gorio”

Cdo personazh sjell një temë dhe një ide të re:

• Zonja Voker – njeriu mikroborgjez shpirtngushtë, pronaria e hotelit.
• Bijat e Xha Gorioit: Delfina dhe Anastasia  – jeta mondane me rënien shpirtërore
• Votreni – inteligjenca e së keqes.
• Rastinjaku – i riu provincial që, sa më tepër ngjit shkallët e shoqerisë së lartë, aq më shumë humbet vlerat morale.
• Xha Gorioi – babai fatkeq, që adhuron të bijat; dashuria e tij shndërrohet në një ves.
• Bajnshon – rruga e së drejtës dhe ndershmërisë, shoku i Rostinjakut
• De Bosua – cinizmi i shoqërisë së lartë, e afërme e Rostinjakut

Linjat e romanit “Xha Gorio”

Njëra prej qendrave është e lidhur me figurën e xha Gorioit (familja). Gorioi të gjithë pasurinë e tij ua jep të bijave, duke e martuar Anastasinë me kontin e shquar De Resto, ndërsa Delfinën me bankierin shumë të pasur, baronin De Nusingen, por të bijat kanë turp prej të atit, i kthejnë shpinën, nuk i shkojnë madje as në varrim, duke dërguar kaloshinat bosh vetëm me stemat e tyre. Kjo është vetëm njëra linjë e subjektit.

Linja tjetër merret me heroin tipik balzakian, Rostinjakun (rritja sociale, karriera). Rostinjaku ishte një djalosh i ri prej një familjeje fisnike provinciale të rënë nakti e në varfëri, i cili ka ardhur në Paris të bëjë karrierë. Me të lidhen edhe tri linja të tjera të romanit. Secila prej tyre shënjon rrugën e mundimshme të jetës për të:

1. Votreni është njëkohësisht një personalitet enigmatik, tërheqës dhe i papranueshëm; ai propozon rrugën e krimit si mundësinë më të shpejtë të pasurimit dhe të ngritjes në pozitë shoqërore. Rastinjaku duhet të dashurohet e të martohet me Viktorinën, një vajzë krejt të pavënë re, ndërkaq qe tjetri, një njeri pa pikë lidhje me ta, do të vrasë në të njëjtën kohë, vëllain e saj, dhe vetëm atëherë ajo do të bëhet trashëgimtare e miliona frangave të të atit, Tajferit. Votreni është një filozof në mënyrën e vet. Ai e mëson Rastinjakun: “Nëse në shoqërinë e lartë nuk lëshohesh si bombë, atëherë duhet të depërtosh si epidemi.”  Rastinjaku luhatet, por nuk vendos ta pranojë ofertën. Kjo rrugë duket shumë e rrezikshme. Votrenin e ndjek dhe e arreston policia, ai del se është i arratisur nga burgjet.
2. Rruga tjetër e mundimshme për Rastinjakun paraqitet në figurën e Bjanshonit, mjekut të shquar. Kjo është rruga e ndershme e punës në jetë, por ajo të con shumë ngadalë drejt suksesit.
3. Rrugën e tretë ia propozon kontesha De Bosean: duhet t’i flakësh përfytyrimet romantike mbi nderin, dinjitetin, fisnikërinë, dashurinë, duhet të armatosesh me cinizëm, të veprosh nëpërmjet femrave mondane, pa iu dhënë seriozisht asnjërës prej tyre. Vikontesha e thotë këtë me dhimbje e sarkazëm, por vetë ajo nuk mundet te jetojë ashtu, prandaj dhe e braktis duke i dhënë fund jetës. Rostinjaku zgjedh këtë rrugë. Ishte Xha Gorioi që e solli atë në këtë zgjedhje, prandaj dhe romani merr këtë emër.

Vecori të krijimit

Marrëdhëniet personazh-mjedis jepen në varësi të njëri-tjetrit. Ndërmjet personazheve e mjediseve ka përplasje pasionesh dhe interesash.

Gjeniu i letrave është një takim i vazhdueshëm dhe një dialog i pafund. Për akademikun, është shoku i pazëvendësueshëm i ftuar në ishullin e shkretë. Për ambasadorin e leximit, një pyll që hap gjithë shtigjet e imagjinatës, duke na çuar si në pallate luksoze dhe baraka modeste. Për shkrimtarin udhëtues, Hygo është forca e oqeaneve, e mërgimit, e angazhimit të drejtpërdrejtë. Një gjigant që mbart pasione njerëzore, jehona universale e të cilit bën jehonë te secili prej nesh. Të rrallë janë shkrimtarët, me përjashtim të Homerit, Shekspirit, Servantesit apo Balzakut, vepra e të cilëve përqafon një “tërësi” të tillë, sepse Hygoi është pasioni i të jetuarit. Ai eksploron të gjitha moshat, nga fëmija tek i moshuari, natyrisht duke i trajtuar njëlloj si burrat dhe gratë. Na ballafaqon me pikat e forta dhe bukuritë e një natyre që është përtej nesh, na zhyt në thellësitë e legjendës, në zemër të të gjitha ëndrrave njerëzore. Krijimtaria e tij na çon në një eksplorim të mrekullueshëm të jetës, ku gjithçka është e lidhur dhe e ndërthurur. Rëndësia qëndron në saktësinë, e ushqyer përherë nga nuancat. Tek ai, njeriu dhe shkrimtari janë një. Nuk e braktisi jetën për punën. Mishëron njëherazi vetjaken dhe epopenë – është dëshpërimi i babait që vajton vdekjen e së bijës dhe legjenda e shekujve. Me vështrimin kritik dhe humanist, Hygo krijon kombinimin e mrekullisë dhe vigjilencës, magjepsjes dhe denoncimit.

Kryevepra “Të mjerët” dhe aktualiteti i saj i fortë

Kryevepra “Të mjerët” i dha zë vegjëlisë, histori që mund t’i hasim edhe sot në shoqërinë tonë.  Romani historik, botuar në 1862, qe një sukses i vërtetë, drafti i parë daton në vitin 1843, por përfundoi vetëm gjatë viteve të mërgimit. Romani gjurmon historinë e Francës në Parisin pas restaurimit, që mbulon periudhën nga 1815 deri në 1833. “Të mjerët” rrëfen ngjarjet dramatike të viktimave të shoqërisë, të cilët shpesh njiheshin si kriminelë. Historia është e qartë dhe komplekse, ka personazhe të ndryshëm, thuajse të gjithë kanë një jetë që duan t’ia mbathin. Protagonistët e gjejnë veten në situata tragjike dhe fatkeqe për shkak të shkaqeve të jashtme, që i bëjnë të veprojnë në mënyrë të gabuar në sytë e njerëzve të tjerë. Kjo është arsyeja pse quhen të mjerë, sepse jetojnë në mjerim. “Të mjerët” kapi betejat, heroizmat dhe njerëzimin e atyre që ishin dënuar në të padobishmen. Aktualiteti i romanit jeton në dëshpërimin e migrantëve, qofshin ata në Mesdhe, në Meksikë apo në Mianmar. E shohim në vazhdën e varfërisë së shkaktuar nga koronavirusi, i atyre, që, si Fantina, kanë humbur punën. Gjithsecili duhet ta lexojë “Të mjerët”, ose, të paktën, të përpiqemi, të bëhemi pak më shumë më njerëzorë. Ne jemi “Të mjerët”, “Punëtorët e detit”, “Njeriu që qesh”, me plagën e përhershme që e quajmë buzëqeshje në fytyrën tonë. Po ashtu, jemi “Katedralja e Parisit”: ndërtesa në rrezik, të kërcënuara nga zjarret, ku monstrat çmenden për zonjat bukuroshe. Në një shekull të 19-të dhune, mizorie dhe përbuzjeje, Hygo nxjerr mësimin humanist, duke na treguar se njerëzimi qëndron te çdo qenie njerëzore, se në çdo kopsht është e gdhendur e gjithë kozmogonia. Ai gjurmon rrugën nga Perandoria në Republikë, mbron lirinë me respekt për jetën, merr në pyetje demokracinë. Duke dhënë më shumë sesa një mesazh, Hygo bën thirrje për vetëndërgjegjësim. Betejat e tij janë aktuale, asnjë nuk është fituar. Pra, ai mishëron gjeninë e vëllazërisë.

Viktor Hygo do të kthehet në Francë vetëm me shpalljen e Republikës, me një rikthim triumfal, tashmë gëzonte famë ndërkombëtare. Më 22 maj 1885, Viktor Hygo pati një funeral sa madhështor, aq edhe prekës. Trupi u ekspozua nën Harkun e Triumfit dhe u vëzhgua nga dymbëdhjetë poetë. Sot, prehet në Panteon së bashku me Aleksandër Dymanë dhe Emil Zolanë. Krahas bashkëkohësit Luis Pastër, poeti simbolizon triumfin e Republikës dhe lavdinë më të madhe të kulturës franceze.

Gabriel Garsia Markez (6 mars të vitit 1927 -17 prill 2014

 

                         Akad.prof.dr.Flori  Bruqi ,PHD-AAAS.

Gabriel García Márquez (Gabriel Garsia Markez i njohur edhe si Gabo), shkrimtari i njohur kolumbian lindi më 06.03.1927   në Aracataca, një fshat i vogël pranë maleve të Karaibeve kolumbiane dhe vdiq më 17.04.2014) .

 Ai ishte djali i Gabriel Eligio García dhe Luisa Santiaga Márquez Iguarán.

Një shkrimtar dhe prozator legjendar, një gazetar i talentuar dhe një politikan kompetent nga Kolumbia. Në letërsi ai njihet si “realisti i madh magjik”. Ai ishte fitues i çmimeve dhe çmimeve të ndryshme. Një numër i madh i tifozëve të talentit të jashtëzakonshëm të mjeshtrit shpesh e quanin atë me emrin e shkurtuar Gabo. 

                                                GABO

Në fjalimin bisedor të njerëzve nga vende të ndryshme, shpesh mund të dëgjohen thënie nga veprat e autorit. Ato janë aq të rrënjosura në gjuhë të ndryshme sa që tashmë janë bërë të zakonshme. Të gjithë ndoshta kanë dëgjuar për vetë prozatorin. Librat e tij janë një ndërthurje e së zakonshmes dhe të mrekullueshmes, së vërtetës dhe imagjinatës. Traditat folklorike të popujve të Amerikës Latine pasqyrohen në veprat e Markez. Vlerësimi i të gjithë librave më të mirë Emri Përmbledhje "Historia e një njeriu që ishte në bord të anijes" Vepra është shkruar në zhanrin e një romani dokumentar. Kjo është një nga veprat e hershme të prozatorit, ku ai do të tregojë pak për fatin e tetë marinarëve që shërbyen në një anije luftarake. Stuhia i lau në det. Shokët i kërkuan marinarët për dhjetë ditë të gjata. Në vepër, autori përcjell emocionet dhe përvojat e marinarëve, luftën e tyre për jetë dhe shpresën e pavdekshme. "Jeto për të folur për jetën" Në këtë libër, autori tregon kujtimet e tij të fëmijërisë. Në to, realiteti dhe fiksioni janë të ndërthurura në mënyrë harmonike dhe është pothuajse e pamundur të përcaktohet se ku është. Këto janë kujtime të pazakonta që pasqyrojnë "të vërtetën e pastër" të shkrimtarit. « » Kjo vepër konsiderohet si një nga krijimet legjendare të shekullit të 20-të. Ai tregon historinë interesante, por të jashtëzakonshme të vendbanimit Macondo, i fshehur thellë në pyjet e shiut, që nga fillimi deri në rënien e tij. Ky është një libër për familjen Buendia, për të cilët magjia është e zakonshme. Pasionet ziejnë në klan, sepse ai është i mbushur me personalitete të ndryshme, të këqija dhe të mira. "Aventurat e rrezikshme të Miguel Littin në Kili" Kjo është një vepër në zhanrin e një romani dokumentar, i cili është një stilizim madhështor i ngjarjeve magjepsëse të jetës së Littin në vendlindjen e tij. Libri tregon historinë e Minel Littin (regjisor kilian), i cili u kthye në atdheun e tij për të treguar se çfarë rezultuan të ishin 20 vjet diktaturë për shtetin. Pavarësisht rrezikut për jetën e tij, ai bëri një film të plotë për jetën në Kili. Krijimi bëri bujë në Shtetet e Bashkuara dhe në Kili i gjithë qarkullimi iu vu flaka me iniciativën e Augusto Pinochet. "Dashuria në kohën e murtajës" Një histori dashurie për mënyrën sesi dashuria mposht problemet, papërsosmërinë njerëzore, hapësirën dhe kohën. Bukuroshja kryesore e romanit hodhi poshtë dashurinë e një miku të vjetër dhe zgjodhi një mjek të famshëm që ëndërronte të kapërcejë murtajën. Por miku i vjetër është ende në pritje, duke besuar se bukuroshja do të jetë me të. Koleksioni me tregime "Sytë e qenit blu" Ai përmban shumë histori interesante. Prej tyre lexuesi mund të kuptojë pse zezaku Nabo i bën engjëjt të presin, pse bukuroshja u bë mace, çfarë ndodh në Macondo kur bie shi, nga i cili vdes një person. Dhe gjithashtu për shumë e shumë gjëra të tjera. « » Libri është filmuar. Ai tregon për jetën, për fatin e lig që i pushton të gjithë. Në të, shkrimtari shkruan për një tragjedi që ishte e parashikueshme. Ajo e zhyti vendbanimin e vogël në shok. Askush nuk dëshiron të vdesë, madje as vrasësit e mundshëm. Por koha nuk mund të ndalet. "Vjeshta e Patriarkut" Tema e veprës është fuqia absolute, për të cilën Marquez kishte ëndërruar prej kohësh të shkruante. Libri tregon historinë e një diktatori që ka qeverisur shtetin për aq kohë sa nuk e mban më mend se si filloi gjithçka. Ai është një njeri, mjeshtër i fateve njerëzore, një mit që ka marrë jetë dhe një kukull në duart e fatit. "Për dashurinë dhe demonët e tjerë" Veprat e Markezit janë gjithmonë të mbushura me dashuri dhe ky krijim i tij nuk bën përjashtim. Personazhi kryesor është një aristokrat i bukur, i cili u dërgua në një manastir, duke besuar se demonët jetojnë në shpirtin e saj. Ministri i ri i manastirit vendosi të shpëtojë shpirtin e gruas, por ai u ndal nga dashuria dhe pasioni. Tregime nga koleksioni "Twelve Wanderer Stories" Ai përfshinte tregime të shkruara nga Marquez gjatë tetëmbëdhjetë viteve. Ata befasojnë me stilin e mirë, stilin magjepsës dhe gjenialitetin e idesë së autorit. Këto janë tregime të shkurtra për ekzistencën e hispanikëve në Evropë. "Gjetet që bien" Kjo është historia e vendbanimit Macondo, e botuar së pari. Ai ngre tema tipike për veprën e Markezit. Libri tregon një çerek shekulli të ekzistencës së qytetit, dhe personazhet kryesore janë babai, vajza dhe nipi. Jeta e tyre është plot me ngjarje tragjike dhe qesharake. 

"Koha e mallkuar" Kjo është një tjetër histori për vendbanimin Macondo, ku ndodhin ngjarje të pashpjegueshme. Qyteti është plot dashuri dhe urrejtje. Nuk ka gjasa që ju të jeni në gjendje të parashikoni ose ndaloni fatin. « » Konsiderohet se kjo është një nga veprat më të shkëlqyera në prozë ndër të gjitha veprat e shkrimtarëve latinoamerikanë. Komploti do të tregojë për ndryshimin e pushtetit në shtetin kolumbian, për zyrtarët e korruptuar dhe kolonelin - personazhi kryesor. Ai mban barrën e një ekzistence të mjerueshme në një qytet të vogël, por jeta ishte e pabesueshme. Tregime nga koleksioni "Funerali i Nënës së Madhe" Në to autori ka arritur përsosmërinë e tij. Ai luan me personazhet, emocionet, përvojat dhe personazhet e tyre, fokusohet te magjia dhe jeta e përditshme, thekson realitetin dhe groteskun. Përmbledhja me tregime "Historia e pabesueshme dhe e trishtueshme e Erendiras së pafajshme dhe gjyshes së saj zemërgur" Këto tregime karakterizojnë me shumë saktësi periudhën e “pjekur” në veprën e prozatorit. Edhe atëherë, ai u bë më i miri në zhanrin e realizmit magjik. Komplotet e këtyre tregimeve janë qesharake dhe të frikshme, të kushtëzuara dhe magjepsëse, të mrekullueshme dhe monstruoze. "Historia e rrëmbimit" Ky është një roman dokumentar që konsiderohet si një nga më argëtuesit. Libri përshkruan ngjarjet e vitit 1900, kur nëntë gazetarë u rrëmbyen me iniciativën e Pablo Escobar dhe bosëve të tjerë të drogës. Ata ranë dakord të kthenin pengjet në këmbim të heqjes së dënimit të përjetshëm për anëtarët e mafies së drogës. Dhe më pas roli i ndërmjetësit iu besua një personi të mahnitshëm. "Gjenerali në labirintin e tij" Libri përshkruan historinë e Simon Bolivarit - një njeriu legjendë, hero legjendar i luftës për pavarësi. Gabriel Marquez flet për muajt e fundit të jetës së tij, për të cilët nuk dihet pothuajse asgjë. Secila nga veprat e mësipërme është një legjendë e vogël, një kryevepër në zhanrin e realizmit magjik. Çdo libër fitoi dashurinë e lexuesit menjëherë pas publikimit dhe e shijon atë edhe sot e kësaj dite. Biografia e Gabriel Garcia Marquez Informacion i dobishëm! Shumë njerëz nuk dinë si ta vendosin stresin siç duhet. Gabriel - theksi në rrokjen e fundit, Garcia - theksi në rrokjen e parafundit, Marquez - theksi në rrokjen e parë. Fëmijëria dhe rinia Fëmijëria dhe rinia e shkrimtarit kaluan në Kolumbi. Gabriel Garcia Marquez lindi në vitin 1927 në qytetin e vogël të Aracata. Prindërit e tij - Gabriel Eligio Garcia dhe Luisa Marquez Iguaran - kishin vetëm njëmbëdhjetë fëmijë. Babai im punonte si telegrafist, ndërsa mbaronte studimet për farmacist. Kur Gabrieli ishte dy vjeç, babai dhe nëna e tij shkuan në një qytet tjetër, në mënyrë që babai i tij të provonte veten si farmacist. Gabi i vogël u la nën kujdesin e gjyshërve të tij. Meqenëse nuk i njihte prindërit, ata që e rritën ndikuan në zhvillimin dhe zhvillimin shpirtëror të shkrimtarit të ardhshëm. Gjyshi i tij - një politikan, një ushtar në pension që mori pjesë në luftën civile - shfaqet në shumë nga romanet e nipit të tij. Gjyshja - një grua e mençur dhe krenare, një zonjë e shkëlqyer - u prezantua në imazhe femra. Gjyshi dhe gjyshja e njohën prozatorin e ardhshëm me ndërlikimet e gjuhës, mitologjinë e popujve të ndryshëm dhe histori interesante nga jeta. E gjithë kjo u pasqyrua më pas në punën e tij dhe u bë dallimi i tij ikonik. Që në fëmijëri, për Gabrielin, realiteti dhe magjia kanë qenë të ndërthurura. Ai e donte shtëpinë misterioze të kujdestarëve të tij, ku, sipas familjes, jetonin shpirtrat. Ata nuk kishin frikë, ishin të afërm, sepse ishin paraardhës. Studiuesit janë të sigurt se kjo u pasqyrua edhe në punën e mëtejshme të Marquez. Kur gjyshi i tij vdiq, në moshën nëntë vjeç, Gabrieli u zhvendos për të jetuar me prindërit e tij. Ai studioi fillimisht në një shkollë me konvikt lokal, dhe më pas në një kolegj jezuit. Ishte atje që adoleshenti u interesua për poezinë, filloi të shkruante poezi dhe krijoi shënime për gazetën e shkollës. Me urdhër të prindërve të tij, Marquez u bë student në Universitetin Kombëtar të Bogotsk, ai filloi të studionte si avokat. Në një nga mbrëmjet e vallëzimit, shkrimtari i ri takoi Mercedesin e bukur, e cila u bë gruaja e tij e vetme. Fillimi i veprimtarisë letrare Fillimi i veprimtarisë letrare ra në kohën e studimit. Ndërsa studionte në universitet, Gabrieli ishte i bindur se jurisprudenca nuk ishte e tij. Ai u zhyt në botën e mrekullueshme të gazetarisë dhe letërsisë, duke u përmirësuar në të shkruar. Edhe atëherë, njerëzit përreth frymëzoheshin nga tregimet dhe poezitë e autorit. James Joyce, Ernest Hemingway, William Faulkner, Virginia Woolf dhe Franz Kafka patën një ndikim të madh në punën e mëtejshme të Markez. Nën ndikimin e këtij të fundit u krijua tregimi “Refuzimi i tretë”, i cili u botua në vitin 1947 në “Observer” të kryeqytetit. Tre vjet më vonë, Gabriel e la shkollën dhe filloi të punonte si gazetar për gazetën Barranquilla The Herald. Ai ishte gjithashtu anëtar i komunitetit të gazetarëve dhe shkrimtarëve. Katër vjet më vonë, Marquez shkoi në kryeqytet, ku iu ofrua një punë në gazetën Spectator. Atje ai shkroi recensione filmash dhe artikuj të vegjël. Dy vjet më vonë, pas mbylljes së gazetës “The Spectator” për shkak të publikimit të tregimeve skandaloze të Marquez-it për marinarët, ai shkoi për të punuar në Paris. Atij iu besua roli i korrespondentit të huaj. Aktiviteti ishte me pagesë të ulët, dhe më vonë Marquez pranoi se për të ekzistuar disi, ai mblidhte shishe dhe dorëzonte letrat e përdorura. Avantazhi i vetëm i pozicionit është aftësia për të udhëtuar nëpër botë. Mbi të gjitha, shkrimtarit i bëri përshtypje udhëtimi në BRSS, të cilin e përshkroi si një udhëtim unik mbi 22.5 milionë kilometra katrorë pa reklama të Coca-Cola. Më tej, Gabrieli ndryshoi vazhdimisht vendbanimin e tij, duke pranuar oferta pune nga gazeta të ndryshme. Në vitin 1958, Marquez u martua me Mercedesin e tij të dashur, dhe një vit më vonë ata patën një djalë, Rodrigo Garcia (nga rruga, ai më vonë u bë një skenarist dhe regjisor i famshëm). Tre vjet më vonë, Marquez u bë babai krenar i djalit të tij Gonzalo (në moshën e rritur ai u bë një dizajner grafik). Gjatë gjithë jetës së tij, Gabrieli vazhdoi të shkruante poezi, tregime të shkurtra, novela dhe novela. Fama i solli tregimin “Gjetet që bien”. Për të botuar këtë vepër, shkrimtarin e ndihmuan miqtë që u futën për botim. Fama botërore Vepra tjetër e botuar ishte tregimi "Askush nuk i shkruan Kolonelit", i cili në fillim nuk u vlerësua nga lexuesit, ndërsa më vonë u ribotua në gjuhë të ndryshme të botës. Romani "Njëqind vjet vetmi" i solli famë botërore autorit (edhe pse Gabriel kishte botuar disa nga krijimet e tij para kësaj). Romanit iu dha menjëherë çmimi Romulo Gallegos. Njëqind vjet vetmi është një pjesë që u shit në më pak se dy javë. Ai bëri bujë dhe u quajt kryevepër e prozës latino-amerikane. Më vonë, romani u botua në të gjitha gjuhët evropiane. Më tej, shkrimtari shkroi libra dhe zhvilloi veprimtari gazetareske. Në vitin 1989, Marquez u diagnostikua me kancer në mushkëri. Shpjegimi është i thjeshtë: autori pinte tre paketa cigare çdo ditë. Tre vjet më vonë, mjekët kryen një operacion dhe sëmundja u tërhoq për një kohë të shkurtër. Por në vitin 1999, Gabriel u diagnostikua përsëri me kancer - limfomë. Disa operacione dhe një kurs i gjatë trajtimi i lejuan shkrimtarit të jetonte dhe të krijonte për fansat e tij. Në vitin 2012, shkrimtari u diagnostikua me sëmundjen e Alzheimerit. Dy vjet më vonë, Gabriel kapi një infeksion në mushkëri dhe u shtrua në spital. Mjekët e lëshuan shkrimtarin dhe të afërmit i thanë shtypit se gjendja e tij ishte stabilizuar. Por vetëm dy ditë më vonë, shkrimtari vdiq. Shkak ishte një infeksion akut i rrugëve të frymëmarrjes dhe dështimi i veshkave. Kremimi u bë në të njëjtën natë. Lamtumire mjeshtrit Për t'i dhënë lamtumirën mjeshtrit, në varrimin e tij mbërritën personalitete të njohura - politikanë, shkrimtarë, figura publike, shkrimtarë e shumë të tjerë. Një letër lamtumire mbi hirin e Markez u lexua nga presidentët e Meksikës dhe Kolumbisë. Sot, vendi i varrimit mbahet sekret. Dhe hiri i zotit ndahet mes dy vendeve. Çmime dhe çmime Gabriel Garcia Márquez ka marrë disa çmime dhe çmime të rëndësishme: Urdhri i Shqiponjës Aztec (gol i 1982, Meksikë); Urdhri i Nderit (3 Mars 2012, Rusi) - çmimi iu dha autorit për kontributin e tij në forcimin e marrëdhënieve miqësore midis popujve të Amerikës Latine dhe Federatës Ruse. Dhe ai gjithashtu mori çmime të tilla për librin "Njëqind vjet vetmi": Çmimin Cianciano në Itali; libri më i mirë i huaj, Francë; një nga 12 librat e vitit, SHBA; çmimi Romulo Gallegos; Çmimi Neustadt; Çmimi Nobël. Përveç kësaj, Gabriel Marquez iu dha Urdhri i Nderit në Rusi, të cilin iu dha në vitin 2012 në moshën 84-vjeçare. Ka shumë fakte interesante që i kanë ndodhur Gabriel Garcia Marquez gjatë jetës së tij. Do të jetë interesante të mësoni rreth tyre për fansat e veprës së shkrimtarit dhe lexuesit. Gjegjësisht: Tregimi “Udhëtimi i fundit i anijes fantazmë” përmbante fjalën “halalcsillag”, e cila nuk kishte asnjë përkthim apo koment nga botimet që publikuan këtë histori të shkrimtarit. Nuk është në të vërtetë një fjalë abstrakte. Kjo është një fjalë hungareze që kishte një kuptim specifik, në përkthim do të thotë "yll i vdekjes". Ai personifikonte humorin e zi të Markezit, pasi Hungaria nuk ishte një shtet detar. Në një nga gazetat peruane, që botohej çdo ditë, në vitin 2000 botuan një poezi të quajtur "Kukulla" nga Gabriel Markez. U bë një lloj ekspozimi dhe konfirmimi se shkrimtari ishte i sëmurë për vdekje. Gazeta shiti shifra të pabesueshme, por lexuesit shpejt mësuan se autori i vërtetë ishte Johnny Welch, një ventrilokuist nga Meksika. Pse artikulli i tij u shfaq me emrin Marquez mbeti një mister, por gabimi u njoh nga të dy shkrimtarët. Edhe sot mund të shihni rreshta nga kjo poezi në rrjet, të firmosura me emrin e Markez. Disa e konsiderojnë Paulo Coelhon autorin e "Kukullës", e cila është e gabuar. Në vitin 2004, botimet publikuan romanin e fundit të Marquez. Por pak kohë para prezantimit zyrtar të veprës, “piratët” e librit vodhën dorëshkrimin dhe filluan ta shesin. Shkrimtari nuk e humbi kokën dhe ndryshoi përfundimin e veprës së tij, gjë që çoi në faktin se tirazhi shumëmilionësh u shit në kohën më të shkurtër të mundshme. Por falsifikimet pirate u konfiskuan kryesisht nga policia. Sot ata janë gjuajtur në mënyrë të dëshpëruar nga koleksionistët. Marquez lindi në qytetin e Aracata dhe kryetari i bashkisë së këtij qyteti me emrin Pedro Sanchez sugjeroi në vitin 2006 që ta riemëronte Macondo (në këtë vend u shpalosën ngjarjet nga romani legjendar Njëqind vjet vetmi). U mbajt një votim dhe 90% e banorëve të qytetit që morën pjesë në të votuan pro riemërtimit. Por në votim duhej të merrnin pjesë 7400 persona, por vetëm gjysma e morën atë. Kjo është arsyeja pse qyteti nuk u riemërua. Qeveria meksikane pranoi në vitin 2009 se në vitet 1967-1985 autoritetet meksikane i ndoqën shkrimtarët për shkak të lidhjeve të tij me udhëheqësit dhe regjimet komuniste. Në spanjisht, veprat e shkrimtarit u shtypën në një tirazh që ishte i dyti vetëm pas Biblës. Libri i kujtimeve të shkrimtarit është prezantuar në tre vëllime, për shkrimin e të cilit autori ka punuar çdo ditë nga ora 09:00 deri në orën 15.00. Për të arritur një ekspresivitet të jashtëzakonshëm artistik, autori rishkruan 11 herë veprën "Askush nuk i shkruan Kolonelit". Gabriel Marquez u shpall persona non grata në SHBA, por Bill Clinton e përmbysi atë vendim pasi e quajti të preferuarin e tij "Njëqind vjet vetmi". Nën Presidentin Bill Clinton, Marquez ishte diplomati jozyrtar midis Fidel Castros (udhëheqës i Revolucionit Kuban) dhe presidentit të SHBA. Gabriel pranoi këtë me kërkesën personale të Carlos de Gortari. Dy vitet e fundit të jetës së tij, Marquez vuante nga sëmundja e Alzheimerit. Ai njohu vetëm gruan e tij të dashur Mercedes, e cila e mbështeti në aktivitetet e tij krijuese gjatë gjithë jetës së tij. Gabrieli ra në dashuri me gruan e tij të ardhshme Mercedes pas takimit të parë në pistën e vallëzimit dhe madje atëherë e dinte se ajo do të ishte gruaja e tij. Ata jetuan në një martesë të lumtur për 56 vjet (deri në vdekjen e shkrimtarit). Marquez e quajti me dashuri gruan e tij "Meche ime e vogël" (ajo ishte më e re se ai), dhe Mercedes e quajti Gabriel "Gabito". Bibliografia e shkrimeve të Markezit Bibliografia e veprave të Marquez-it gjendet në tabelë, e cila tregon vitin e shkrimit dhe zhanrin. Zhanri i letërsisë Punimet dhe viti i shkrimit romane “Ora e keqe”, 1959; “Koha e mallkuar”, 1962; Njëqind vjet vetmi, 1967; “Vjeshta e Patriarkut”, 1975; “Dashuria në kohën e kolerës”, 1985; “Gjenerali në labirintin e tij”, 1989; "Rreth dashurisë dhe demonëve të tjerë", 1994. Romane dhe tregime “Përulësia e tretë”, 1947; “Ana tjetër e vdekjes”, 1948; “Eva brenda maces së saj”, 1948; "Tuvalkain farkëton një yll", 1948; “Vajtim për tre somnambulistë”, 1949; “Dialog me pasqyrë”, 1949; "Gruaja që erdhi saktësisht në gjashtë", 1950; "Rreth mënyrës se si Natanaeli bënte vizita", 1950; "Nabo - një zezak që i bëri engjëjt të presin", 1951; “Ai që i trazon këto trëndafila”, 1952; “Nata kur në krye ishin të hidhurat”, 1953; “Një burrë vjen në shi”, 1954; Gjethet e rënë, 1955; “Isabel shikon shiun në Macondo”, 1955; “Askush nuk i shkruan kolonelit”, 1961; "Deti i kohërave të zhdukura", 1961; “Trëndafila artificialë”, 1961; “Në qytetin tonë nuk ka hajdutë”, 1962; “Ditë e paharruar në jetën e Baltasarit”, 1962; Siesta e martë, 1962; “Baklaman Dobry, shitës mrekullish”, 1968; “I mbyturi më i bukur në botë”, 1968; “Udhëtimi i fundit i anijes fantazmë”, 1968; “Historia e të pambyturve në det të hapur”, 1970; “Pas dashurisë qëndron pashmangshmëria e vdekjes”, 1970; “Kronikë e vdekjes së shpallur”, 1981; "Gëzuar verën e Senora Forbes", 1982; “Gjurmët e gjakut tënd në borë”, 1982; “Maria dos Prazeres”, 1992; “Paç fat zoti President!”, 1992; “Tramontana”, 1992; “Frikat e gushtit”, 1992; "Shën", 1992; “Drita është si uji”, 1992; Aeroplani i Bukuroshes së Fjetur, 1992; “Kam ardhur vetëm për të bërë një telefonatë”, 1992; “Shtatëmbëdhjetë anglezë të helmuar”, 1992; “Jam punësuar për të ëndërruar”, 1992; "Dashuria dhe demonët e tjerë", 1994; "Raporti i rrëmbimit", 1996. Libra me tregime “Sytë e një qeni blu”, 1947; “Varrimi i Nënës së Madhe”, 1962; “Në një nga këto ditë”, 1962; "Një histori e pabesueshme dhe e trishtë për Erendira mendjemprehtë dhe gjyshen e saj zemërgur", 1978; "Dymbëdhjetë tregime endacake", 1993. Prozë dokumentare "Historia e një njeriu që ishte në bord të anijes", 1970; “Vetmia e Amerikës Latine”, 1982; "Aventurat e rrezikshme të Miguel Littin në Kili", 1986; Ndryshimi i historisë afrikane: Angola dhe Namibia (bashkëautor me David Deichmann), 1991; “Historia e rrëmbimit”, 1996; “Vendi për fëmijë”, 1998; "Jeto për të treguar për jetën", 2002. Përshtatje në ekran, filma The Widow Montiel, 1979, me regji nga Miguel Littin Kronika e një vdekjeje të deklaruar, 1987, me regji nga Francesco Rosi "Vetëm vdekja vjen me siguri", 1992, regjisor - Marina Tsurtsumiya; Askush nuk i shkruan kolonelit, 1999, regji nga Arturo Ripshtein; Dashuria në kohën e kolerës, 2007, me regji nga Michael Newell; "Njeriu-Era", 2007, regjisor - Huat Akhmetov. Përshtatjet e ekranit, filmat vizatimorë "Një burrë shumë i vjetër me krahë të mëdhenj", 1990, me regji të Oleg Belousov. Gabriel José de la Concordia "Gabo" Garcia Márquez- Shkrimtar, prozator, gazetar, botues dhe politikan kolumbian. Laureat i Çmimit Letrar Neustadt (1972) dhe i Çmimit Nobel në Letërsi (1982). Një përfaqësues i lëvizjes letrare të realizmit magjik, Abriel Garcia Marquez lindi më 6 mars 1927 në qytetin kolumbian të Aracataca (Departamenti Magdalena) nga Eligio Garcia dhe Luisa Santiago Marquez. Menjëherë pas lindjes së Gabrielit, babai i tij u bë farmacist. Në janar 1929, prindërit e tij u transferuan në qytetin e Sucre. Marquez mbeti në Aracataca, ku u rrit nga gjyshërit e tij nga nëna. Ishin këta të afërm që e njohën shkrimtarin e ardhshëm me traditat popullore dhe me veçoritë gjuhësore, të cilat më vonë u bënë një element i rëndësishëm i veprës së tij. Kur Marquez ishte nëntë vjeç, gjyshi i tij vdiq dhe Gabriel u transferua te prindërit e tij në Sucre, ku babai i tij zotëronte një farmaci. Në vitin 1940, në moshën 12-vjeçare, Gabrieli mori një bursë dhe filloi studimet në Kolegjin e Jezuitëve në qytetin Zipaquira, 30 km në veri të Bogotas. Në vitin 1946, me insistimin e prindërve të tij, ai hyri në Universitetin Kombëtar të Bogotës në Fakultetin e Drejtësisë. Më pas ai takoi gruan e tij të ardhshme, Mercedes Barcha Pardo. Pasi i ndërpreu studimet para afatit në vitin 1950, vendosi t'i përkushtohej gazetarisë dhe letërsisë. Ai u ndikua veçanërisht nga shkrimtarë të tillë si Ernest Hemingway, William Faulkner, James Joyce dhe Virginia Woolf, Franz Kafka. Paralelisht, Marquez merret me shkrime, duke shkruar tregime dhe skenarë. Në vitin 1961 botoi tregimin "Askush nuk i shkruan kolonelit" (El coronel no tiene quien le escriba), në 1966 - romanin "Ora e keqe" (La mala hora, 1966). Fama botërore i solli romanin "Njëqind vjet vetmi" (Cien años de soledad, 1967). Në vitin 1972, atij iu dha çmimi Rómulo Gallegos për këtë roman. Në vitin 1982, Gabriel García Márquez mori çmimin Nobel në Letërsi "për romane dhe tregime të shkurtra në të cilat fantazia dhe realiteti bashkohen për të pasqyruar jetën dhe konfliktet e një kontinenti të tërë". Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve ai mbajti një fjalim me titull “Vetmia e Amerikës Latine”. Marquez u bë kolumbiani i parë që mori këtë çmim. Në vitin 1989, mjekët zbuluan një kancer në mushkëri tek shkrimtari, i cili ndoshta ishte rezultat i varësisë së tij ndaj duhanit - ai pinte tre pako cigare në ditë në punë. Pas operacionit në vitin 1992, sëmundja u ndal. Por shkrimtari vazhdoi të përjetonte probleme shëndetësore. Një ekzaminim mjekësor në vitin 1999 zbuloi se ai kishte një sëmundje tjetër onkologjike - limfomën. Pas kësaj, atij iu desh t'i nënshtrohej dy operacioneve të ndërlikuara në SHBA dhe Meksikë dhe një kurs të gjatë trajtimi. Më 7 korrik 2012, BBC News, duke cituar vëllain e shkrimtarit Jaim Garcia Márquez, përhapi lajmin se Gabriel García Márquez ishte i sëmurë rëndë dhe vuante nga demenca senile: “Ai ka probleme me kujtesën. Ndonjëherë qaj duke kuptuar që po e humbas”, tha vëllai i shkrimtarit, duke shtuar se për shkak të problemeve shëndetësore, Gabriel Garcia Márquez nuk mund të shkruajë më. Vëllai i shkrimtarit tha gjithashtu se Marquez është në formë të kënaqshme fizike dhe "ruan sensin e tij të natyrshëm të humorit dhe entuziazmit". Në vitin 2002, u botua libri i parë i trilogjisë biografike të planifikuar nga autori, Living to Tell Life, i cili u bë bestseller në botën spanjolle. Libri është shkruar në zhanrin e “realizmit magjik”. Në gusht 2004, Marquez i shiti të drejtat e filmit për romanin e tij Dashuria në kohën e kolerës Stone Village Pictures. Buxheti i filmit ishte 40 milionë dollarë.Xhirimet u zhvilluan në vitin 2006 në Cartagena, në bregdetin e Karaibeve të Kolumbisë. Më 26 janar 2006, së bashku me Frey Betto, Eduardo Galeano, Pablo Milanes, Ernesto Sabato dhe figura të tjera të njohura kulturore, Markez kërkuan pavarësinë e Porto Rikos. Gabriel José de la Concordia "Gabo" Garcia Marquez (Spanjisht Gabriel José de la Concordia "Gabo" García Márquez). Lindur më 6 mars 1928 në Aracataca - vdiq më 17 prill 2014 në Mexico City. Novelist kolumbian, gazetar, botues dhe aktivist politik. Fitues i Çmimit Neustadt për Letërsinë (1972) dhe i Çmimit Nobel në Letërsi (1982). Përfaqësues i drejtimit letrar “realizmi magjik”. Lindur në qytetin kolumbian të Aracataca (Departamenti i Magdalenës) në familjen e Eligio Garcia dhe Luisa Santiago Marquez. Menjëherë pas lindjes së Gabrielit, babai i tij u bë farmacist. Në janar 1929, prindërit e tij u transferuan në qytetin e Sucre. García Márquez mbeti në Aracataca, ku u rrit nga gjyshërit e tij nga nëna. Ishin këta të afërm që e njohën shkrimtarin e ardhshëm me traditat popullore dhe me veçoritë gjuhësore, të cilat më vonë u bënë një element i rëndësishëm i veprës së tij. Kur García Márquez ishte nëntë vjeç, gjyshi i tij vdiq dhe Gabriel u vendos me prindërit e tij në Sucre, ku babai i tij zotëronte një farmaci. Në vitin 1940, në moshën 12-vjeçare, Gabrieli mori një bursë dhe filloi studimet në Kolegjin e Jezuitëve në qytetin Zipaquira, 30 km në veri të Bogotas. Në vitin 1946, me insistimin e prindërve të tij, ai hyri në Universitetin Kombëtar të Bogotës në Fakultetin e Drejtësisë. Më pas ai takoi gruan e tij të ardhshme, Mercedes Barcha Pardo. Pasi i ndërpreu studimet para afatit në vitin 1950, vendosi t'i përkushtohej gazetarisë dhe letërsisë. Ndikimet më të mëdha mbi të ishin shkrimtarë të tillë si Ernest Hemingway, William Faulkner, James Joyce dhe Virginia Woolf, Franz Kafka. Nga viti 1950 deri në vitin 1952 ai shkroi një kolonë për gazetën lokale El Heraldo në Barranquilla. Gjatë kësaj kohe, ai u bë një anëtar aktiv i një grupi joformal shkrimtarësh dhe gazetarësh të njohur si Grupi Barranquilla, të cilët e frymëzuan atë për të filluar një karrierë letrare. Nga viti 1954 deri në vitin 1955, García Márquez punoi në Bogota për gazetën El Espectador, duke botuar artikuj të shkurtër dhe komente filmike. Ai dërgohet si korrespondent në Itali, Poloni, Francë, Venezuelë dhe SHBA. Në vitin 1957, 30-vjeçari Garcia Márquez ishte korrespondent në Festivalin e Rinisë dhe Studentëve në Moskë. Kujtimet e kësaj ngjarjeje janë kapur në esenë "BRSS: 22,400,000 kilometra katrorë pa asnjë reklamë të Coca-Cola!". Në vitin 1959, në Bogota, lindi djali i tij, në të ardhmen regjisori dhe skenaristi Rodrigo Garcia, fitues i Festivalit të Filmit në Kanë. Paralelisht, Garcia Marquez merret me shkrim, shkrim tregimesh dhe skenarësh. Në vitin 1961 botoi tregimin "Askush nuk i shkruan kolonelit" (El coronel no tiene quien le escriba), në 1966 - romanin "Ora e keqe" (La mala hora, 1966). Marquez është më i njohur për romanin e tij Njëqind vjet vetmi (Cien años de soledad, 1967). Në vitin 1972, atij iu dha çmimi Rómulo Gallegos për këtë roman. Në vitin 1982, Gabriel García Márquez mori çmimin Nobel në Letërsi "për romane dhe tregime të shkurtra në të cilat fantazia dhe realiteti bashkohen për të pasqyruar jetën dhe konfliktet e një kontinenti të tërë". Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve ai mbajti një fjalim me titull “Vetmia e Amerikës Latine”. García Márquez u bë kolumbiani i parë që mori këtë çmim. Gjatë presidencës amerikane të B. Clinton (1993-2001), García Márquez, me kërkesë personale të presidentit meksikan Carlos Salinas de Gortari, ndërmjetësoi jozyrtarisht negociatat midis Clinton dhe kreut të Republikës së Kubës. Në maj të vitit 2000, në gazetën e përditshme peruane La República, nën emrin e García Márquez, u botua poema "Kukulla" (La Marioneta), e cila shërbeu si konfirmim i informacionit për sëmundjen vdekjeprurëse të shkrimtarit. Informacioni u shpërnda shpejt nga gazetat, por shpejt u bë e qartë se autori i kësaj vepre nuk ishte aspak autori me famë botërore, por ventrilokuisti meksikan Johnny Welch, nën krijimin e të cilit, për arsye të panjohura, doli emri Garcia Marquez. te behesh. Të dy më vonë e pranuan gabimin. Megjithatë, deri më sot, këto rreshta, të nënshkruara me emrin e laureatit të Nobelit, gjenden shumë shpesh në rrjet. Ndonjëherë fansat jo shumë të vëmendshëm dhe autorët e videove të fansave, për arsye të panjohura, ia atribuojnë fare këtë poezi Paulo Coelhos. Në vitin 2002, u botua libri i parë i trilogjisë biografike të planifikuar nga autori, Living to Tell Life, i cili u bë bestseller në botën spanjolle. Libri është shkruar në zhanrin e “realizmit magjik”. Në gusht 2004, García Márquez shiti të drejtat e filmit për romanin e tij Dashuria në kohën e kolerës Stone Village Pictures. Buxheti i filmit ishte 40 milionë dollarë.Xhirimet u zhvilluan në vitin 2006 në Cartagena, në bregdetin e Karaibeve të Kolumbisë. Në tetor 2004, Random House Mondadori dhe Grupo Editorial Norma botuan veprën e fundit të García Márquez, Kujtimi i kurvave të mia të trishta. Një muaj para prezantimit zyrtar, libri “piratët” vodhën dorëshkrimin dhe e nxorën në shitje këtë libër. Shkrimtari, në përgjigje të kësaj, ndryshoi fundin e tregimit. Edicioni i miliontë u shit në kohë rekord. Falsifikimet pirate, shumica e të cilave u konfiskuan nga policia, tani janë objekt i gjuetisë së koleksionistëve. Në vitin 2006, Pedro Sanchez, kryebashkiak i qytetit të Aracataca, ku lindi García Márquez, sugjeroi që qyteti të riemërohej Macondo, pas vendosjes së "Njëqind vjet vetmi". U bë një votim, por megjithëse më shumë se 90% e atyre që votuan ishin pro riemërtimit, qyteti nuk u riemërua, pasi vetëm gjysma e 7,400 njerëzve të kërkuar morën pjesë në votim. Më 26 janar 2006, së bashku me Frey Betto, Eduardo Galeano, Pablo Milanes, Ernesto Sabato dhe figura të tjera të famshme kulturore, García Márquez bëri një kërkesë për pavarësinë e Porto Rikos. Në vitin 2009, qeveria meksikane pranoi se Gabriel García Márquez ishte nën hijen e autoriteteve meksikane nga viti 1967 deri në 1985 (d.m.th. gjatë presidencës së Luis Echeverría dhe José López Portillo) për shkak të lidhjeve të tij me regjimet dhe udhëheqësit komunistë. Në vjeshtën e vitit 2010, u publikua një koleksion fjalimesh të pabotuara më parë nga García Márquez nga viti 1944 deri në 2007, Yo no vengo a decir un discurso. Në Rusi, viti i Garcia Marquez u festua në 2012, sepse në atë kohë datat e raundit të mëposhtëm përkonin - 85 vjet nga lindja e tij, 45 vjet nga botimi i parë i romanit të madh Njëqind vjet vetmi, 30 vjet nga shkrimtari. u nderua me çmimin Nobel, 10 vjet nga botimi i parë i librit të kujtimeve të tij "Të jetosh për të treguar për jetën". Në vitin 1989, mjekët zbuluan një tumor kanceroz në mushkëritë e shkrimtarit., që ndoshta ishte rezultat i varësisë së tij ndaj duhanit - në punë pinte tre paketa cigare në ditë. Pas operacionit në vitin 1992, sëmundja u ndal. Por shkrimtari vazhdoi të përjetonte probleme shëndetësore. Një ekzaminim mjekësor në vitin 1999 zbuloi se ai kishte një sëmundje tjetër onkologjike - limfomën. Pas kësaj, atij iu desh t'i nënshtrohej dy operacioneve të ndërlikuara në SHBA dhe Meksikë dhe një kurs të gjatë trajtimi. Më 7 korrik 2012, BBC News, duke cituar vëllain e shkrimtarit Jaim Garcia Márquez, përhapi lajmin se Gabriel García Márquez ishte i sëmurë rëndë dhe vuante nga demenca senile: “Ai ka probleme me kujtesën. Ndonjëherë qaj duke kuptuar që po e humbas”, tha vëllai i shkrimtarit, duke shtuar se për shkak të problemeve shëndetësore, Gabriel Garcia Márquez nuk mund të shkruajë më. Vëllai i shkrimtarit raportoi gjithashtu se García Márquez është në gjendje të kënaqshme fizike dhe "ruan sensin e tij karakteristik të humorit dhe entuziazmit". Më 31 mars 2014, Ministria meksikane e Shëndetësisë raportoi se Gabriel García Márquez ishte shtruar në spital për shkak të një infeksioni të mushkërive dhe një infeksioni të traktit urinar në një klinikë në Mexico City. Garcia Márquez iu nënshtrua një kursi antibiotikësh. Më vonë u raportua se gjendja e García Márquez ishte e qëndrueshme. Më 8 prill ai u lirua. Një zëdhënëse e spitalit Haquelin Pineda tha se García Márquez ende nuk ndihet shumë mirë, për shkak të moshës së tij, ndaj do të vazhdojë trajtimin në shtëpi. Më 16 prill, presidenti kolumbian dhe miku i ngushtë i shkrimtarit Juan Manuel Santos tha se informacioni se García Márquez kishte kancer terminal ishte fiktive. Gabriel García Márquez vdiq më 17 prill 2014 në moshën 87 vjeçare në shtëpinë e tij në Mexico City nga dështimi i veshkave dhe një sëmundje e mëvonshme e frymëmarrjes. Deri në momentin e fundit pranë shkrimtarit ishin bashkëshortja e Mercedes Barcha dhe dy djemtë, Gonzalo dhe Rodrigo. Në lidhje me vdekjen e shkrimtarit, autoritetet kolumbiane shpallën tre ditë zie në vend. Veprat e Gabriel Garcia Marquez: Romanet: Ora e keqe (La mala hora) (1962) Njëqind vjet vetmi (1967) Vjeshta e Patriarkut (El otoño del patriarca) (1975) Dashuria në kohën e kolerës (El amor en los tiempos del cólera) (1985) Gjenerali në labirintin e tij (El general en su laberinto) (1989) Rreth dashurisë dhe demonëve të tjerë (Diatriba de amor contra un hombre sentado y Del amor y otros demonios) (1994) Jetoni për të folur për jetën (Vivir para contarla) (2002). Romane dhe tregime: Përulësia e tretë (La tercera resignacion) (1947) Ana tjetër e vdekjes (La otra costilla de la muerte) (1948) Eva brenda maces së saj (Eva está dentro de su gato) (1948) Tubal Kaini farkëton një yll (Tubal-Caín forja una estrella) (1948) Grieving for Three Sleepwalkers (Amargura para tres sonánbulos) (1949) Dialogu me një pasqyrë (Diálogo del espejo) (1949) Gruaja që erdhi në gjashtë të mprehta (La mujer que llegaba a las seis) (1950) Sytë e një qeni blu (Ojos de perro azul) (1950) Rreth mënyrës se si Natanaeli bën vizita (De cómo Natanael hace una visita) (1950) Nabo - Negro, që i bëri engjëjt të prisnin (Nabo, el negro que hizo esperar a los ángeles) (1951) Ai që i trazon këto trëndafila (Alguien desordena estas rosas) (1952) Natën kur të hidhurat ishin në krye (La noche de los alcaravanes) (1953) Një burrë vjen në shi (Un hombre viene bajo la lluvia) (1954) Gjethet e rënë (La hojarasca) (1955) Isabel shikon shiun në Macondo (Monólogo de Isabel viendo llover en Macondo) (1955) Dita pas të Shtunës (Un día despues del sábado) (1955) Askush nuk i shkruan kolonelit (El coronel no tiene quien le escriba) (1957) Deti i Kohëve të Zhdukjes (El mar del tiempo perdido) (1961) E veja Montiel (La viuda de Montiel) (1961) Trëndafila artificialë (Rosas artificiales) (1961) Funerali i Mamasë së Madhe (Los funerales de la Mama Grande) (1961) Nuk ka hajdutë në qytetin tonë (En este pueblo no hay ladrones) (1962) Një ditë e paharrueshme në jetën e Baltazarit (La prodigiosa tarde de Baltazar) (1962) Siesta të martën (La siesta del martes) (1962) Një nga këto ditë (Un día de estos) (1962) Një burrë shumë i vjetër me krahë të mëdhenj (Un señor muy viejo con unas alas enormes) (1968) Blacamán i Mirë, shitës i mrekullive (Blacamán el bueno vendedor de milagros) (1968) Njeriu më i bukur i mbytur në botë (El ahogado más hermoso del mundo) (1968) Udhëtimi i fundit i anijes fantazmë (El último viaje del buque fantasma) (1968) Historia e një njeriu që nuk u mbyt në det të hapur (Relato de un náufrago) (1970) Pas dashurisë qëndron pashmangshmëria e vdekjes (Muerte konstante más allá del amor) (1970) Historia e pabesueshme dhe e trishtë e Erendira-s mendjemprehte dhe gjyshes së saj të pashpirt (La increíble y triste historia de la candida Eréndira y de su abuela desalmada) (1972) Kronika e vdekjes së deklaruar (Cronica de una muerte anunciada) (1981) Gëzuar verën e Senora Forbes (El verano feliz de la señora Forbes) (1982) Gjurmët e gjakut tuaj në dëborë (El rastro de tu sangre en la nieve) (1982) Maria dos Prazeres (1992) Udhëtim të mbarë, zoti President! (Bon Voyage, zoti President) (1992) Tramontana (1992) Frika e gushtit (Espantos de agosto) (1992) Saint (La Santa) (1992) Drita është si uji (La luz es como el agua) (1992) Aeroplani i Bukuroshes së Fjetur (El avión de la bella durmiente) (1992) Erdha vetëm për të bërë një telefonatë (Solo vine a hablar por teléfono) (1992) Shtatëmbëdhjetë anglezë të helmuar (Diecisiete ingleses envenenados) (1992) Jam punësuar për të ëndërruar (Me alquilo para soñar) (1992) Raporti i rrëmbimit (Noticia de un secuestro) (1996) Duke kujtuar kurvat e mia të trishta (Memoria de mis putas tristes) (2004) Dokumentarë: Aventurat sekrete të Miguel Littin në Kili (La aventura de Miguel Littín clandestino en Chile) (1986) Jeto për të folur për jetën (Vivir Para Contarla) (2002) Skenarët: Juego Peligroso (1966) El secuestro (1982) El Rastro de tu Sangre en la Nieve: El Verano Feliz de la Señora Forbes (1982) El olor de la guayaba (1982) Maria de mi Corazón (1983) Erendira (1983) Tiempo de Morir (1985) Diatriba de Amor para un Hombre Sentado (1987) Fabula de la Bella Palomera (1988) Edipo Alcalde (1996) MOSKË, 18 Prill - RIA Novosti. Shkrimtari i famshëm Gabriel García Márquez vdiq të enjten në moshën 87-vjeçare në Mexico City, ku jetoi për më shumë se gjysmë shekulli, raporton Foro TV. Gabriel Garcia Marquez 6 mars 1927 në qytetin bregdetar kolumbian të Aracataca. Ai u rrit nga gjyshërit e tij, të cilët e njohën me legjendat, folklorin dhe gjuhën popullore, e cila më vonë u bë një element i rëndësishëm i punës së tij. Në vitin 1940 ai hyri në Kolegjin e Jezuitëve në Bogota. Pas mbarimit të kolegjit, ai filloi karrierën e avokatit, por shpejt e la atë për hir të gazetarisë dhe letërsisë. Në vitin 1947, Marquez hyri në Shkollën Juridike të Universitetit të Kolumbias. Në të njëjtin vit, tregimi i tij i parë, Refuzimi i tretë, u botua në gazetën e Bogotas Espectador. Gjatë gjashtë viteve të ardhshme, më shumë se dhjetë tregime nga Marquez u botuan në të njëjtën gazetë. Pasi u transferua në Kartagjenë në vitin 1948, shkrimtari vazhdoi arsimimin e tij juridik dhe dy vjet më vonë u bë reporter i Heraldo (Heraldo), ku drejtoi një titull të përhershëm "Gjirafa". Në vitin 1954 ai u kthye në Bogota dhe u bë përsëri reporter për The Observer. Pasi punoi në Evropë si gazetar i pavarur për dy vjet, Marquez u punësua në agjencinë e lajmeve qeveritare kubane Prensa Latina (Prensa Latina), dhe në vitin 1961 u transferua në Mexico City, Meksikë, ku siguroi jetesën duke shkruar skenarë dhe artikuj revistash. dhe shkruante libra në kohën e lirë. Kolumbiani më i madh i të gjitha kohërave, Gabriel Garcia MarquezShkrimtari i njohur me origjinë kolumbiane Gabriel García Márquez vdiq të enjten në moshën 87-vjeçare në Mexico City, ku jetoi për më shumë se gjysmë shekulli. Presidenti kolumbian Juan Manuel Santos ka reaguar tashmë ndaj këtij lajmi në mikroblogun e tij në Twitter: “Një mijë vjet vetmi dhe trishtim për vdekjen e kolumbianit më të madh të të gjitha kohërave”. 

Si prozator serioz, Markez u shfaq për herë të parë në vitin 1955, duke shkruar tregimin "Gjetet që bien". Historia hap një cikël të gjerë prozash për Macondon, një qytet i zjarrtë bregdetar i zhytur në një atmosferë katastrofash, epidemish dhe mrekullish. Kronika e Macondos vazhdoi me tregimin "Askush nuk i shkruan kolonelit" (1961) dhe romani "Ora e keqe" (1966), dhe përfundoi romanin e saj të famshëm "Njëqind vjet vetmi" (1967), i cili gjurmon fati i gjashtë brezave të familjes Buendia. Romani u përkthye pothuajse menjëherë në shumë gjuhë evropiane (në rusisht - në 1970), ai u njoh si një kryevepër e prozës latino-amerikane, e cila shënoi fillimin e një lëvizje të quajtur "realizëm magjik". Romani u nderua me çmime të shumta, shkrimtari mori një doktoratë nderi nga Universiteti Columbia në Nju Jork (SHBA) dhe u transferua në Barcelonë (Spanjë). Në vitin 1974, Marquez themeloi gazetën e majtë Alternativa në Bogota dhe nga viti 1975 deri në 1981, ndërsa diktatori kilian Pinochet ishte në pushtet, ai u angazhua në gazetari politike. Në qendër të romanit të ardhshëm të shkrimtarit, Vjeshta e Patriarkut (1975), është një imazh i ekzagjeruar i një diktatori imagjinar amerikan. Në vitin 1981, u shfaq romani Kronika e një vdekjeje të deklaruar, në formë novatore. Në vitin 1982, García Márquez mori çmimin Nobel në Letërsi "për romane dhe tregime të shkurtra në të cilat fantazia dhe realiteti bashkohen për të pasqyruar jetën dhe konfliktet e një kontinenti të tërë". Pas marrjes së çmimit Nobel, romanet Dashuria në kohën e kolerës (1985), Gjenerali në labirintin e tij (1989), koleksionet Dymbëdhjetë tregime bredhëse (1992), Dashuria dhe demonët e tjerë (1994), Mesazhi për rrëmbimin" (1996). ). 

Në vitin 2002 u botua vëllimi i parë i kujtimeve "Të jetosh për të treguar për jetën", në 2004 - romani "Kujtimet e kurvave të mia të trishta". 

Në vitin 2004, një shkrimtar që kishte refuzuar më parë të bashkëpunonte me Hollywood-in i shiti të drejtat e filmit për librin e tij Dashuria në kohën e kolerës.

 Në vjeshtën e vitit 2010, u publikua një përmbledhje e fjalimeve të pabotuara më parë të Marquez nga 1944-2007, "Unë nuk jam këtu për të folur". 

Në vitin 2011, shtëpia botuese ruse AST, e cila u bë mbajtësi i parë zyrtar rus i të drejtave të autorit për Gabriel Garcia Marquez, publikoi tre romanet e para - Njëqind vjet vetmi, Gjenerali në labirintin e tij dhe askush nuk i shkruan kolonelit. Kujtimet e Marquez "Live to Talk About Life", në të cilat ai është 28 vjeç, u botuan për herë të parë në Rusi për përvjetorin e autorit në fillim të marsit 2012. 6 mars 2012 Presidenti rus Dmitry Medvedev Gabriel Garcia Marquez me Urdhrin e Nderit për kontributin e tij në forcimin e miqësisë midis popujve të Rusisë dhe Amerikës Latine. Marquez përjetoi probleme serioze shëndetësore për shumë vite: në vitin 1989 u diagnostikua me një tumor kanceroz në mushkëri dhe në vitin 1992 shkrimtari iu nënshtrua një operacioni. 

Një ekzaminim mjekësor në vitin 1999 zbuloi se ai kishte një kancer tjetër, limfomën. Pas kësaj, Marquez iu nënshtrua dy operacioneve komplekse në Shtetet e Bashkuara dhe Meksikë dhe një kurs të gjatë trajtimi. shkrimtari, Marquez vuante nga demenca senile. Marquez ishte i martuar me Mercedes Barcha. Ai la dy djem - Rodrigo (Rodrigo) dhe Gonzalo (Gonzalo). 

Materiali është përgatitur në bazë të informacionit nga burime të hapura Gabriel Garcia Marquez është një shkrimtar i famshëm kolumbian. I njohur edhe si botues, gazetar dhe politikan. 

Një nga përfaqësuesit më të shquar të lëvizjes letrare i njohur si realizmi magjik. Në vitin 1982 iu dha çmimi Nobel. Fëmijëria e shkrimtarit Gabriel Garcia Marquez lindi në vitin 1927. Ai lindi në qytetin e Aracataca, Kolumbi. 

Ndodhet në departamentin e Magdalenës. Babai i tij ishte një farmacist. Kur djali ishte dy vjeç, prindërit e tij u transferuan në Sukre. Në të njëjtën kohë, vetë Gabriel Garcia mbeti për të jetuar në Aracataca. 

Ai u rrit nga gjyshi dhe gjyshja e tij nga nëna. Secili prej tyre ishte një tregimtar i shkëlqyer, falë tyre shkrimtari i ardhshëm u njoh me tradita të shumta popullore, si dhe veçori gjuhësore. Në punën e tij, ato kishin një rëndësi të madhe. 

Në vitin 1936, gjyshi i tij vdiq, 9-vjeçari Gabriel Garcia Marquez u zhvendos me prindërit e tij. 

Babai i tij në atë kohë zotëronte një farmaci në Sucre. Edukimi i Markezit Heroi i artikullit tonë mori arsimin e tij fillor në një kolegj jezuit në qytetin e Zipaquira.

 Ai u shpërngul atje kur ishte 13 vjeç. Ky është një qytet i vogël që ndodhet vetëm 30 kilometra nga kryeqyteti Bogota. Në vitin 1946, prindërit e tij këmbëngulën që ai të hynte në Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin Kombëtar të Bogotas. 

Në universitet, ai takoi gruan e tij të ardhshme të quajtur Mercedes. Një fakt interesant: ajo ishte edhe vajza e një farmacisti. 

Në vitin 1950, shkrimtari i ardhshëm e la shkollën për t'u bërë gazetar dhe shkrimtar. Siç pranoi më vonë vetë autori, ndikimet më të mëdha mbi të ishin Virginia Woolf, Franz Kafka dhe Punoni si gazetar Gabriel Garcia filloi karrierën e tij gazetareske në gazetën e qytetit të Barranquilla. Shumë shpejt ai u bë anëtar aktiv i grupit krijues të shkrimtarëve dhe gazetar i këtij lokaliteti. Aty u frymëzua të bëhej shkrimtar në të ardhmen. 

Në vitin 1954, Marquez u transferua në kryeqytet. Në Bogota, ajo fillon të botojë në mënyrë aktive artikuj të shkurtër mbi tema të ndryshme dhe rishikime të filmave. 

Në vitin 1956, heroi i artikullit tonë shkon në Evropë. Ai vendoset në Paris, shkruan raporte dhe artikuj për gazetat kolumbiane. 

Por në të njëjtën kohë, nuk është e mundur të fitosh shumë para, kështu që ai përjeton vështirësi të caktuara financiare.

 Pasi u bë i famshëm, Marquez pranon se në atë kohë duhej të mblidhte gazeta dhe shishe të vjetra, sepse ata jepnin disa centimetra për to. 

Ushqimi, nganjëherë, mungonte aq shumë, sa heroi i artikullit tonë huazonte mbetjet e eshtrave nga kasapi për të gatuar vetes një zierje. Markez në BRSS 

Në vitin 1957, Marquez vizitoi ai erdhi në festivalin e rinisë dhe studentëve. Një fakt interesant është se ai nuk ka pasur ndonjë ftesë të veçantë. Në Leipzig, ai arriti të bashkohej me një grup artistësh kolumbianë nga Ansambli i Artit Popullor. 

Kjo e ndihmoi që ai ishte i mirë në këndimin, vallëzimin dhe madje duke luajtur bateri dhe kitarë. Ai shkroi për udhëtimin e tij në Bashkimin Sovjetik në esenë "BRSS: 22,400,000 kilometra katrorë pa asnjë reklamë të vetme të Coca-Cola!". Në vitin 1957, shkrimtari u zhvendos në Venezuelë dhe u vendos në Karakas.

 Në vitin 1958, ai vjen shkurtimisht në Kolumbi për t'u martuar me Mercedes Barcha. Së bashku, ata kthehen në Venezuelë. Në vitin 1959 lind fëmija i tyre i parë, i cili quhet Rodrigo.

 Në të ardhmen ai do të bëhet regjisor filmi. Ai do të marrë një çmim në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Kanë, do të xhirojë një nga episodet e komedisë së zezë “Four Rooms”.

 Në vitin 1961 familja u transferua në Meksikë. Tre vjet më vonë, ata kanë një djalë tjetër, Gonzalo. Ai u bë një dizajner grafik. Publikimet e para Paralelisht me punën e një gazetari, Marquez fillon të shkruajë. Në vitin 1961 u botua tregimi i tij “Askush nuk i shkruan Kolonelit”. Ajo mbetet pak e vënë re, lexuesit nuk e vlerësuan. Tirazhi i veprës është 2 mijë kopje. 

Më pak se gjysma janë shitur. Marquez ia kushton veprën e tij të parë një veterani 75-vjeçar të Luftës së Mijë ditëve në Kolumbi. Pas vdekjes së djalit, ai jeton në varfëri me gruan e tij në periferi të qytetit.

 E gjithë jeta e tij pret një letër nga kryeqyteti - t'i jepet pension, si veteran i luftës. 

Por zyrtarët heshtin. Të vetmit njerëz që e mbështesin janë miqtë e djalit të tij. Ai u vra për shpërndarjen e fletushkave politike, bashkëpunëtorët e tij kryejnë edhe veprimtari klandestine opozitare. Në vitin 1966, Marquez botoi romanin Ora e keqe. 

"Njëqind vjet vetmi" Romani "Njëqind vjet vetmi" i sjell Markezit popullaritet mbarëbotëror. 

Gabriel Garcia e boton atë në 1967. Për të, ai mori shumë çmime. Nga të gjitha llogaritë, kjo është një vepër kyçe, falë së cilës shkrimtarit iu dha Çmimi Nobel në Letërsi.

 Leksioni i tij Nobel u quajt "Vetmia e Amerikës Latine". “Njëqind vjet vetmi” nga Gabriel Garcia Marquez është një vepër, ngjarjet kryesore të së cilës zhvillohen në qytetin imagjinar të Macondos. Por në të njëjtën kohë ato lidhen drejtpërdrejt me historinë e të gjithë Kolumbisë. Në qendër të tregimit është familja Buendia. Për disa breza, anëtarë të ndryshëm të kësaj familjeje sundojnë qytetin. Disa e çojnë atë drejt zhvillimit, të tjerët kthehen në diktatorë mizorë. Në vend po shpërthen një luftë civile, e cila po vazhdon prej disa dekadash. Qyteti lulëzon kur kompania e bananeve vjen në të. Por së shpejti punëtorët organizojnë një demonstratë, e cila pushkatohet nga Ushtria Kombëtare. Trupat e të vdekurve hidhen në det. Pas kësaj, në qytet bie shi, i cili nuk ndalet për pesë vjet. Lindi Buendia e fundit, e cila do të duhet të jetojë në një Macondo të braktisur dhe të shkretë. Romani "Njëqind vjet vetmi" i Gabriel Garcia Markez përfundon me faktin se qyteti dhe shtëpitë e Buendia janë fshirë nga faqja e dheut nga një tornado. romanet e Markezit Ndër veprat e tij në prozë duhen veçuar romanet. Në vitin 1975 boton "Vjeshta e Patriarkut", e cila tregon për jetën e një diktatori të Amerikës Latine, i cili është imazh kolektiv i të gjithë tiranëve. 10 vjet më vonë del në treg një tjetër roman i tij me titull Dashuria në kohën e kolerës. Bëhet fjalë për një vajzë të quajtur Fermina Daza, e cila martohet me Urbinon, një mjek i apasionuar pas luftimit të kolerës. Është interesante se në Rusi romani u botua edhe me titullin "Dashuria gjatë murtajës". Në vitin 1989 Markez botoi romanin "Gjenerali në labirintin e tij" për ditët e fundit të jetës së një luftëtari për pavarësinë e kolonive spanjolle. Romani i fundit i autorit ishte vepra "Për dashurinë dhe demonët e tjerë". Të gjithë librat e Gabriel Garcia Marquez ishin një sukses me lexuesit. Ato u botuan në numër të madh edhe në Rusi. Sëmundje dhe vdekje Në vitin 2000, nën emrin e Garcia Marquez, shfaqet poema "Kukulla", në të cilën konfirmohen thashethemet për sëmundjen fatale të laureatit Nobel. E vërtetë, shpejt u bë e qartë se autori i vërtetë i kësaj vepre ishte ventrilokuisti meksikan Johnny Welch. Më vonë, të dy pranojnë faktin e gabimit. Megjithatë, ju mund të gjeni ende pjesë nga kjo poezi në internet, të nënshkruara me emrin e heroit të artikullit tonë. Në fakt, një tumor kanceroz në mushkëri u zbulua tek shkrimtari në vitin 1989. Me shumë mundësi, arsyeja ishte varësia e tij ndaj cigareve. Ndërsa punonte, ai mund të pinte tre pako në ditë. Në vitin 1992 u zhvillua një operacion i suksesshëm, falë të cilit u ndalua zhvillimi i sëmundjes. Në vitin 1999, mjekët e diagnostikuan atë me limfomë. Pas operacioneve më të vështira në SHBA dhe Meksikë, ai iu nënshtrua një kursi të gjatë rehabilitimi. Në vitin 2014, shkrimtari u shtrua në spital me një infeksion në mushkëri.

 Më 17 prill, ai vdiq në moshën 88-vjeçare. Shkaku i vdekjes është dështimi i veshkave.

• 
  

Në disa pjesë të botës, lexuesit janë shumë familjarë me punën e Markezit, aq sa u duket sikur e njohin mirë autorin. Ata flasin për personazhet në veprat e Markezit sikur t’i kenë miq të vjetër, ndërsa vetë autorit i referohen me shkurtimin Gabo.

Por në vende të tjera, edhe në ato më të zhvilluara, duket sikur të gjithë e njohin Markezin, por jo aq punën e tij. Në fakt, ky është një rrezik që u kanoset shumë artistëve, jo vetëm shkrimtarëve. Me kalimin e kohës, talenti i një artisti bëhet kaq i padiskutueshëm, ndikimi i tij në fushën përkatëse të artit është kaq i madh, sa të gjithë e njohin atë, e respektojnë punën e tij edhe pa e njohur.

Njoh kaq shumë njerëz që pranojmë pa asnjë mëdyshje se Markezi është një nga shkrimtarët më të mirë të të gjitha kohëve, por nuk kanë lexuar “100 vjet vetmi”. Duket si pa sens dhe jo aq e drejtë. Duhet patjetër të pranojmë madhështinë e një artisti sepse kështu thonë të tjerët? Është e njëjta gjë me njerëzit që përjashtojnë një autor apo vepër pa e lexuar, vetëm me kritikat e të tjerëve.
Sigurisht, Markezi i meriton gjithë lavdet dhe ca më shumë, por mirë do të ishte sikur njerëzit të njihnin edhe veprat po aq mirë sa autorin.

Librat e Markezit 

• Njëqind vjet vetmi, (Cien años de soledad) 1967
• Vjeshta e patriarkut, (El otoño del patriarca) 1975
• Varrimi i Nënë Madhes, (Los funerales de la Mama Grande) 1962
• Histori e Miguel Litinit, ilegal në Kili , (La aventura de Miguel Littín clandestino en Chile) 1986
• Kolonelit nuk ka kush t’i shkruajë, (El coronel no tiene quien le escriba) 1961
• Kronikë e një vdekjeje të paralajmëruar, (Crónica de una muerte anunciada) 1981
• Gjethurinat, (La Hojarasca) 1955
• Një histori me paskuinë (La mala hora) 1961
• Dashuri në kohën e kolerës, (El amor en los tiempos del cólera) 1985
• Gjenerali në labirinthin e tij, (El general en su laberinto) 1989
• Erendira 1983
• Për dashurinë dhe demonë të tjerë, (Del amor y otros demonios) 1994
• Historia e një rrembimi, (Noticia de un secuestro) 1996
• Kujtim kurvash të trishta, (Memorias de mis putas tristes) 2004
• Dymbëdhjetë tregime pelegrine, (Doce cuentos peregrinos) 1992
• Të jetosh për të treguar, (Vivir para contarla) 2002

Ja çfarë të lexoni:

1. Kujtim kurvash të trishta

Romani i botuar në vitin 2004 është puna e fundit artistike e autorit, edhe pse ka raportime se para se të vdiste ishte duke shkruar një roman. “Kujtim kurvash të trishta” rrëfen jetën e një të moshuari vetmitar, një të apasionuari pas muzikës klasike. 

Prej tij do të mësojmë se si në të gjitha aventurat e tij të seksit (që nuk kanë qenë pak) përherë ka dhënë para në shkëmbim, por nuk e ka përfytyruar asnjëherë se në këtë mënyrë do të gjente dashurinë e vërtetë.

2. Dashuri në kohërat e kolerës

Një nga kryeveprat e Markezit, një roman për dashurinë me të gjitha fytyrat e saj: dashuri rinore, dashuri bashkëshortore, dashuri romantike, dashuri pasionante… 

Një histori dashurie emocionesh tronditëse dhe gjendjesh shpirtërore tërheqëse, një komedi njerëzore, plot humor e thellësi ndjenjash.

3. Njëqind vjet vetmi

Markezi shkroi një roman që nuk është shkruar dot deri tani dhe që ndoshta as që mund të shkruhet ndonjëherë: letërsi si reportazh i krijimit, si rikujtesë magjike dhe si rebelim.

Ky libër të jep përshtypjen sikur është zanafilla e vetë natyrës. Makondo është kthyer në një simbol të realizmit magjik në Amerikën Latine.

Nga viti 1975, Márquez jetoi midis Meksikës dhe Kartagjenës, Havanës e Parisit. Më  1982 , u vlerësua me çmimin Nobel , për Letërsinë .

Më 2002  publikoi vëllimin e parë të Vivir para contarla (Të jetosh për të treguar), ndërsa dy vjet më pas veprën e tij të fundit, të paktën deri tani Memorias de mis putas tristes (përkthyer në shqip nga Mira Meksi  me titull Kujtim kurvash të trishta).

Ndër veprat e tij me të mëdha përmenden Dashuri në kohërat e kolerës, Kronikë e një vdekjeje të paralajmëruar dhe “Njëqind vjet vetmi” e cila është përkthyer në shqip nga i madhi  Robert Shvarc , Gjenerali në labirintin e tij, Erendira etj. 

Veprat e Markezit në shqip i kanë përkthyerprofesor Ramiz Kelmendi Veton  R.Surroi  ,Aurel PlasariMira Meksi, e Robert Shvarc.