E dashura ime i xhelozon librat

Poezi nga Salajdin Salihu

e dashura ime më pandeh të shenjtë
profet i mbramë i ardhur sall për të
në sytë e saj dukem tjetër njeri
liqe të pikëlluar ku veten nuk e njoh

e dashura ime më pandeh të shenjtë
dhunti që zoti veç asaj ia fali
andaj duheshka t’i përkas vetëm asaj
unë i rëndomti njeriu mëkatari

e dashura ime më pandeh të shenjtë...

e dashura ime s’i duron dot librat
s’pëlqen assesi të merrem me to
s’më lejon të kaloj pranë librarive
shpesh më pyet “përse shkruan?”
mbrohem me heshtje që e çmend

femrat janë të çuditshme
si meshkujt
duan t’u përkasësh vetëm atyre

Rreziku i "bombës" sociale

Nëse reagon duhet të marrësh parasysh edhe pasojat, dikush të hidhet në fyt e dikush tjetër të hakmerret insitucionalisht e politikisht duke të ta hequr edhe bukën e gojës

Jeta Starova Mehmeti

Maqedonia llogaritet si një nga vendet në rajon me rroga më të ulta të të punësuarve, bën të ditur studimi i Eurostat. Por, me sa duket kjo sirenë alarmi është kapërcyer me heshtje nga qeveria dhe opozita, nga shoqatat dhe nga shoqëria civile. Nuk e di se çfarë duhet të ndodhë me shumë që nervi reagues i shoqërisë të jetë i zëshëm.

Mungesa e reagimit megjithëse është komplekse e ka përgjigjen brenda. Si duket ne jemi konformistë, duam ta kemi mirë më të gjithë edhe me ata që të thumbojnë të heshtim edhe me ata që të pickojnë të flasim. Të dyja palët me konotacione politike kanë një gjë të përbashkët, si të heshtësh, po ashtu edhe të reagosh e gjitha duhet të jetë në shërbim të politikës dhe jo në funksion të përmirësimit të statusit social dhe shoqëror të një populli.

Për ta vazhduar logjikën nëse hesht duhet të pajtohesh me realitetin e hidhur duke vajtuar gjendjen e rëndë ekonomike dhe sociale dhe duke u ngushëlluar me konformizmin për hir të X, apo Y. Nëse reagon duhet të marrësh parasysh edhe pasojat, dikush të hidhet në fyt e dikush tjetër të hakmerret insitucionalisht e politikisht duke të ta hequr edhe bukën e gojës. Ky është fakt, nuk ndodh vetëm tek ne në Maqedoni, por edhe në vende të tjera të varfra ekonomikisht dhe të kapura politikisht.

Megjithatë gjendja sociale dhe ekonomike është tmerruese, qytetarët luftojnë për të siguruar kafshatën e gojës. Në rrethana të tilla është e kotë që të ndërmarrin nisma promovuese për koncerte e filma, për teatro e muzikë simfonike. Qytetari ynë është në kërkim të një punë për të siguruar fletoren dhe lapsin, çantën dhe një palë këpucë për fëmijën e vet. Qytetari ynë lufton përditë që të sigurojë pak të holla që të shërojë fëmijët e tij në spital. Qytetari, është në kërkim të punës që të mbajë gjallë shpirtin e familjes së tij.

Pensionistët janë ne hall se nuk sigurojnë as kafene e mëngjesit dhe një grusht ilaçesh. Të rinjtë tanë nuk kanë perspektivë dhe të ardhme dhe disa prej tyre i janë futur veseve vetëshkatërruese. Kjo gjendje e ka një shkak, papunësi, mungesë investim, përkujdesje sociale, mungesë perspektive për të ardhmen. Këtë nuk po e them unë, por mjafton të lexosh studimin me të fundit të Eurostat për të kuptuar realitetin e hidhur. Kështu nuk mund të vazhdohet, një shtet me lugën bosh nuk mundet të harxhojë miliardat e taksapaguesve që në emër të paranojës të ndërtoje buste pa lidhje. Një popull dhe një komb ecin i sigurtë kur është i shëndoshë ekonomikisht, kur është i arrirë kulturalisht, kur ka një standard te kënaqshëm social, kur shoqëria nuk ballafaqohet me problem ekzistenciale. Nëse nuk ndërmerren masa konkrete dhe serioze për të parandaluar rrënimin ekonomik, rreziku i “bombës” sociale është evident.

Kukullat nuk kanë atdhe

Kësaj here ka vendosur të mos mbaj asnjë me hatër. Që nga rangjet më të larta të politikës, tek mikeshat e saj që kanë paguar për t’u bërë politikane, tek ato gratë e shkreta që shesin veten për 200 lekë fshatrave, nga skamja. “Kukullat nuk kanë atdhe”, titullohet romani i shkrimtares Flutura Açka, që pritet të dalë këto ditë. Shënjestra e saj është politika. Përveç ish-kryeministrit Fatos Nano, autorja ka vendosur të mos përmendë emra konkretë, por sipas saj, lexuesi mund t’i gjejë vetë ata.



Flutura Açka sapo është kthyer nga udhëtimi në Afrikën e Jugut. Që ishte aq larg, nuk do të thotë që ishte ndryshe nga ditët që kalon në Shqipëri. Sipas saj, jetesa jonë është e ngjashme me të tyren, politika jonë, njësoj e pisët si e tyrja. Por mbresat dhe gjithë përshtypjet e “botës tjetër” nuk janë pjesë e subjektit të librit që Flutura Açka ende nuk ka nxjerrë në treg. “Kukullat nuk kanë atdhe” është titulli i romanit të saj, që do të jetë në dorën e lexuesit pas promovimit në pasditen e së premtes. Ky nuk është roman si gjithë të tjerët. Është ngarkesa e një gruaje, e një qytetari, e çdokujt që mban me vete përditë shqetësimin, por jo të gjithë mund ta bërtasin. Aty është Tirana e sotshme, ashtu siç e sheh shkrimtarja. Është roman artistik, por nëse njerëzit, politikanët, gjejnë veten aty, le të kujtojnë ç’kanë harruar.
Ende nuk është asnjë kopje e printuar e romanit, prandaj duhet të dimë se pari ç’është ky roman.
Së pari, duhet të them që është roman artistik, por ngjarjet nuk duan shumë për t’u kuptuar, që janë marrë nga realiteti, por natyrisht që janë të futura në filtrin e shkrimtarit, sepse përndryshe do të ishin artikuj gazetash. Është një këndvështrim i imi, se si e shoh unë Tiranën sot, atë të viteve 2000. Kam një qëndrim ndaj kohës, një revoltë ndaj saj.
Pse mendon se është ky momenti për ta bërë një farë analize?
Mund të jetë edhe shpejt, e kam menduar, por nuk desha të pres më. Mendova më mirë ta kesh gishtin në plagë sa ajo është ende e hapur. Sepse në thelb, jashtë pjesës artistike, ngelem një qytetar i shqetësuar, që sot në këtë vend nuk zgjidh dot asgjë. Rrezikoja që mërzitja, ngarkesa ime personale, të ndikonin në punën që bëja për të, pastaj i thashë vetes se gjërat duhen thënë sot, sot kur njëri shan tjetrin, pastaj ai këtë të parin, e të gjithë me radhë.
Ti nuk jeton përditë këtu, ndryshe, për ta shprehur revoltën nuk do të mjaftonte një roman. Por, ç’ke përfshirë në të?
Unë nuk kërkoj që këtu të gjej përsosmërinë e Europës, ama as ky nuk është atdheu që ne meritonim. Unë e kam një këmbë këtu dhe një jashtë. Po të isha krejt andej, mbase do të isha më e ftohtë, por jam edhe këtu, dhe sa herë jam këtu, kam dhimbje.
A është kjo një revoltë ndaj politikës, së paku, duket e tillë?
Po, ky libër është një akuzë ndaj saj. Sa kohë politika është në qendër të gjithë jetës sonë shoqërore, s’ka se si të jetë e përjashtuar. Unë flas për elitën shqiptare, a ekziston ajo dhe, nëse ekziston, është e pastër apo është blerë e gjitha prej politikës? A po e bën detyrën kjo elitë? Këto janë të gjitha pyetje, çështje…
A është ky libër palë e njërës anë për t’i rënë tjetrës?
Për mua nuk kanë fare interes ngjyrat, as Rama as Berisha nuk janë në interesat e mia. Por në roman ndihen qartë efektet e tyre, sa kohë romani merret me elitën, dhe veçmas atë pjesë të saj që lidhet me politikën. Unë përcjell realitetin, kam marrë prej tij atë që kam dashur, ato që i kanë parë të gjithë. Nëse ata që e shohin, përfshirë edhe politikanët, u duket shumë e zezë, ky nuk është problem i imi. Partitë dhe politika në përgjithësi janë e keqja më e madhe e këtij vendi. Por sidoqoftë, nuk është problemi vetëm te politikanët, është edhe i shpërfilljes shoqërore. Ne përdhunohemi çdo ditë nga media, që i hapin lajmet me njoftimet se ku hëngri ashure njëri apo tjetri, libri ngre gishtin ndaj të gjithave. Këtu po pakësohet ajri, po tkurret atdheu.
Mundemi të konkretizojmë dy gjëra të këtyre përgjithësimeve… ç’situata konkrete trajtohen në roman?
Një shembull është ai i një grupi tregtarësh të rëndomtë që investojnë paratë për t’u bërë deputetë, për t’u përfshirë në politikë dhe që tjetërsohen aq sa vrasin edhe njerëz. Ç’është kjo metamorfozë që u ndodh këtyre?! Për ta thënë këtë s’është nevoja të jesh palë e askujt, sepse të gjitha palët janë të përfshira. Politika është bërë tender dhe partitë politike si kompani private. Një mikesha ime që aspironte për t’u bërë deputete, iu fik ëndrra shumë shpejt, dhe as i hyri asaj pune, pasi mësoi se nga kati i parë i godinës deri në atë kat ku ishte shefi i partisë së saj, i cili vendoste listat e deputetëve, shifra kishte shkuar nga 200 mijë në 500 mijë euro. Ç’politikë mund të bëjnë këta njerëz?! Ajo pjesë që nuk ka t’i japë para, i puth dorën.
Si nisi ky roman? Kjo atmosferë që thua ka qenë gjithnjë, jo se gjendesh përpara saj befas…
Në fakt, ideja nuk nisi për të qenë e tillë, një roman cinik siç rezultoi. Ajo që më ka shqetësuar në krye, ka qenë ajo e vrasjes së Erjeta Sokolit dhe Irena Selit. I njihja të dyja, Erjetën e kam pasur në shkollë, ndërsa Irenën e kam njohur më vonë. Kjo ka qenë ideja fillestare, të bëja një libër për femrat e vrara dhe të humbura. Për gruan e pafat shqiptare në tranzicionin shqiptar. Pastaj me kohën, konkludova se sidoqoftë, femra është pjesë e një shoqërie, është pjesë e familjes, e gjithë këtyre problemeve që kemi. Pra, është një libër për to, por për të tërhequr vëmendjen e burrave. Të vënë sfond të këtij atdheu të përbashkët. Pas kësaj, problemi ishte se nuk e kisha historinë t’i lidhja. Çka merret me mend që u zgjidh në vijim… Ngjarjet më lidhen përmes një gazetareje femër, Kukulla numër gjashtë, një grua kurajoze, dhe kjo është edhe një mbështetje që kam dashur t’u bëj të gjitha gazetareve femra në Shqipëri.
A përmban romani emra? Nëse po, a jeni bërë gati për reagimet e “zeza”?
Jo, emra nuk përmban, përveç njërit, atë të ish-kryeministrit Fatos Nano. Bëmat e tij kanë qenë aq të hapura, aq të mirëditura nga të gjithë, sa s’kishte asnjë vlerë ta lije pa emër. Por edhe aty ku nuk ka emër, nuk është e vështirë t’i vësh emër. Do të ketë nga ata që do ta gjejnë veten. Ngaqë u ngjajnë atyre personazheve dhe sillen si ato personazhe. Ky s’është faji im. Është në fakt një roman i një qytetari të zemëruar, të pamëshirshëm, por unë kështu u ndjeva, më duhej ta shkarkoja. Sa për reagimet, nuk pres ndonjë kushedi se çfarë. Po të reagonte kjo shoqëri, do të kishte përparuar ca më shumë. Ne nuk reagojmë më ndaj asgjëje, mbase ngaqë jemi të lodhur. Në një shoqëri tjetër, në një vend tjetër, romani do kishte bërë skandal, por këtu jo. Ata njerëz që do të thartohen, le të thartohen, le të mos i bënin gjërat që kanë bërë, asisoj që të jenë objekt i “vyer” për një vepër artistike. Është dhe mbetet vepër artistike, dhe si e tillë nuk gjykohet, si realiteti.
Kaq agresiv është i gjithë romani, apo ka ulje-ngritje?
Jo, është i gjithi i rrafshët, është i gjithi me këto tone, por sigurisht dramaciteti rritet, deri te zgjidhja, që sigurisht është e paparashikueshme.
Kukullat simbolizojnë personazhet?
Lexuesi le të heqë Kukullat e të vendosë personazhet, mundet ta bëjë, është aq e lexueshme sa mundet. Kukullat janë simbolika mbi femrën, emri i së cilës në një shoqëri si jona nuk ka ndonjë vlerë, sa kohë është një robinë, një copë mishi me dy sy, një vaginë.
Nuk ka më njerëz kurajozë në Shqipëri për t’i bërtitur gjërat?
Njerëz kurajozë ka plot, por një pjesë e tyre kanë frikë nga politika se ua heq bukën. Që të mbijetosh sot, ose duhet t’u shërbesh, ose të mos ua kesh interesin, pra të mos kesh lidhje me ta fare. Sepse shoqëria jonë sot është ajo e klaneve. Kam frikë se shoqëria jonë njërin sy e ka ende nga putinizmi, sado që bëjmë sikur shohim nga Europa.
Nga e gjithë kjo, njëri do preket e tjetri do ngrohet… aspiron ti, nesër, të përfshihesh në politikë?
Thashë dhe më sipër, që nuk kam asnjë interes të këtij lloji, nuk aspiroj. Ku janë koleget e mia që e bënë këtë gjë dje, çfarë po bëjnë sot të tjera gra që po merren me politikë? Jo, nuk do të jem pjesë e politikës dhe shpesh ndiej zor nga ato gra artiste që dalin nëpër televizorë për interesa partish, e që dashur padashur më përfaqësojnë mua, përfaqësojnë gruan në përgjithësi. Të bësh politikë sot në Shqipëri, duhet të dish të gënjesh, të mos kesh sy, zemër, të mos jesh njeriu që ishe dje. Sepse po të ishin njerëz me zemër ata deputetë, të gjithë ku janë nëpër zonat e tyre, do të shihnin nëpër fshatra se si gratë e vetme e shesin veten për 200 lekë, sepse nuk kanë alternativë tjetër jetese. I di këto gjëra sepse kam hulumtuar mbi këto gjëra, por sërish unë njoh fare pak, se me siguri, është shumë më keq. Ku janë njerëzit që i përfaqësojnë këto zona? A u ndihet zëri?
Sa kohë punove për ta sjellë këtë libër?
U bënë gati 3 vite.
Së paku, në promovimin e së premtes, nuk duhet të ketë politikanë…
Në promovim do të jenë miq me të cilët nuk shihem shpesh, për shkak të lëvizjes. Mund të jenë edhe politikanë, do të jenë patjetër, edhe nëse nuk janë të pranishëm, janë në libër. Ky libër është një tërheqje “veshi”, që nuk është duke pritur ndonjë mirëkuptim.
ANI JAUPAJ


Burimi: http://www.panorama.com.al/2013/02/04/flutura-acka-ju-tregoj-kukullat-e-politikes-shqiptare/#ixzz2L41gZbg9

Letërsi/ Një rrëfim satirik dhe dramatik për shoqërinë e sotme shqiptare në një roman të ri

“Kukullat nuk kanë Atdhe” është një roman për familjen, për dashurinë, për lirinë e të menduarit, për lirinë e medias, për lirinë e seksit dhe mbi të gjitha, për të drejtën e jetës, të vënë në dyshim shpesh në kohë të turbullta morale e politike. Atdheu, në arkitekturën e një rrëfimi satirik dhe dramatik, vjen real dhe i patjetërsueshëm





A është ky Atdheu që meritojmë? Është pyetja që personazhet e këtij romani, do t’ia përsërisin shpesh vetes dhe të tjerëve. Ngjarja nis në kryeqytetin shqiptar, kur një mesnatë, një grua që ia ka kushtuar gjithë jetën kukullave, vendos t’i nxjerrë krijesat e saj në jetën reale, t’u japë frymë, t’i bëjë pjesë të botës së gjallë. Në jetën e re, ato janë një grup grash dhe vajzash – nëna, bashkëshorte, bija, motra, të dashura, dashnore, toy girls – të cilave do t’u duhet të luftojnë ta krijojnë dhe ta ruajnë identitetin, sepse komunitetit ku ato jetojnë, në të shumtën e herës, nuk i intereson të dijë kush janë ato, çfarë ndiejnë, çfarë dëshirojnë dhe çfarë janë të zonjat të bëjnë. Në kaosin e kësaj shoqërie në tranzicion e sipër, ku ato përpiqen të ndërtojnë jetën (në hullinë e një demokracie të cenuar hapur nga korrupsioni, nga ndotja morale dhe nga padrejtësia, por që po barabitet të konturohet me ngjyra evropiane), fijet e jetës se karaktereve të këtij romani, burra e gra, do të lidhen për të përshkuar fatin dhe fatalitetin e tyre me të gjitha detajet, pikërisht mu aty, në zemër të këtij Atdheu, aty ku drejton politika, ku ndërtohen opinionet, ku vendoset fati i shqiptarëve të shekullit të ri. “Kukullat nuk kanë Atdhe”, është një roman për familjen, për dashurinë, për lirinë e të menduarit, për lirinë e medias, për lirinë e seksit, dhe mbi të gjitha, për të drejtën e jetës, të vënë në dyshim shpesh në kohë të turbullta morale e politike. Atdheu, në arkitekturën e një rrëfimi satirik dhe dramatik, vjen real dhe i patjetërsueshëm. Në media Açka është shprehur se ka një revoltë të brendshme kundër politikës që bëhet sot tek ne, duke ngritur shumë pyetje e dilema rreth ekzistencës së njerëzve të saj.

Ajo pohon se partitë dhe politika në përgjithësi janë e keqja më e madhe e këtij vendi. Por pranon se ky nuk është problem më i madh që kemi, kur vetë media bëhet dëshmuese e njoftimeve nga më të dhunshmet. Libri ngre gisht ndaj të gjithave është shprehur Flutura.

Personazhet krijojnë përfytyrime rreth protagonistëve publikë, madje të çojnë në iluzion se po flitet rreth tyre, ndërsa shkrimtarja e kërkon këtë si mbërritje qëllimi në vëmendjen e njerëzve pa destinacion të përcaktuar se kujt i përket “fytyra”.

Simbolika e kukullës bëhet gati e lexueshme në kufijtë reale të përditshmërisë sonë, si simbolikë mbi femrën e cila ende shihet e injoruar. Këtë libër Flutura e ka promovuar dje, me miq e kolegë, me të cilët nuk shihet shpesh për shkak të lëvizjeve të saj.

“Kukullat nuk kanë Atdhe” është romani i pestë i autores. Flutura Açka (Elbasan 1966) është poeteshë, shkrimtare dhe botuese. U diplomua për Statistikë në Fakultetin Ekonomik të Universitetit të Tiranës më 1988 dhe për Gjuhë-Letërsi më 2001 në Universitetin e Elbasanit. Pas studimeve universitare, punoi për disa vite si gazetare dhe më pas administratore dhe redaktore e botimeve në shtëpinë botuese Onufri. Më 2001, bashkë me të shoqin e saj holandez, ngriti shtëpinë e saj botuese, Skanderbeg Books, me qendër në Tiranë. Në vitin 1997 ajo mori çmimin ndërkombëtar “Lira e Strugës” në Netët e Poezisë Strugane ku e ka përfaqësuar poezinë shqipe për disa vite. Në vitin 1998 u zgjodh ndër 13 poetët më të mirë evropianë të gjeneratës së re në konkurrimin për çmimin e madh Tivoli-Europa në Itali. Përfaqësohet me poezitë e saj në pjesën më të madhe të antologjive të poezisë shqipe në gjuhë të huaj dhe poezi dhe cikle të saj janë botuar në shumë gjuhë. Romani i saj i parë “Vetmi gruaje”, është përkthyer dhe botuar në vitin 2006 në gjuhën bullgare në një seri me shtatë autore bashkëkohore nga Ballkani. Në vitin 2009 mori çmimin “Serembe” për prozën më të mirë me romanin “Kryqi i harresës”. Flutura Açka e ndan jetën e saj mes Tiranës dhe Utrehtit, Holandë.

Flutura Açka - Lutje dimri

Fillimet poetike të Flutura Açkës, që datojnë nga nisma e viteve nëntëdhjetë të shekullit që lamë, lirika intime, vjen si një përqafim i shëndetshëm i botës përreth



Parathënie e librit

Parandjenja e pafjetur poetike

1.
Fillimet poetike të Flutura Açkës, që datojnë nga nisma e viteve nëntëdhjetë të shekullit që lamë, lirika intime, vjen si një përqafim i shëndetshëm i botës përreth, shkëndijimet përherë të pranishme të një droje të thellë, të fshehur në qenien e saj, mbase një si parandjenjë se ëndrra e kësaj moshe, e këtyre hapave të parë në botë, sikur potencialisht është edhe e rrezikuar. Janë shkëndijime të lehta këto, pa u shtyrë të dalin si zë i parë apo më i rëndësishmi. Të tilla, ndërsa më të zëshme, shkëndijimet e kësaj droje, do të jenë pas dëshpërimeve, përkatësisht pas thyerjeve, kur parandjenja për pusitë që i faniten si në mjegullim të përgjumur, bëhen realitet, vihen në veprim. Me vete, ky vizion poetik, në vazhdim do të sjellë ngarkesën e refleksit plotësues, rrjedhimisht disponimin dhe poetikën e një urtësie ndaj botës, ndaj enigmave të saj dhe të ekzistencës. Penetrimi i kësaj faqeje të botës, nganjëherë sjell valë shqetësimesh dramatike: gjakimi për të gjetur anën e bukur, mirësinë, vlerat e shpirtit në përditshmëri, e që mungojnë, pra, mëtimi poetik drejt asaj që do ta bënte më kuptimplotë ekzistencën, që nuk i gjen dot njësoj, do të jetë, në pjesën poetike të viteve të mëpastajme, natyrë kryesore e kësaj lirike. Këtë profilizim poetik, këtë shumëzëshmëri lirike, e vërejmë qysh në hapat e parë të Fluturës, qysh atëherë kur gëzimi i pafajshëm për atë që ofron bota, jeta, që vjen si valë besimi, me kohë do të vijë i vagullt, i rezervuar dhe me shijen e zhgënjimit.

2.
Deti, si burim dhe jehonë ëndërrimi, po ashtu qysh në fillimet poetike të Fluturës, rrezaton dhe nxit që andej thurjen dhe ushqimin e besimit. Valët e detit, ngarkuar me ëndërrime rinore, shtrihen përpara hapësirës dhe kohës, përpara së nesërmes. Janë të padjallëzuara, të pamolisura nga bota, në përputhje me projektimin rinor. Natyrisht, nuk vijnë si një dehje e rrëmbyer nga ekzaltimi i pambarim: ëndërrimet lirike të Fluturës në fillim janë përmasash të përkapshme, tokësore – jo qiellore. Dhe, në fakt, në hapin e dytë, në vargjet e mëpastajme, zërit lirik do t’i realizohet ëndrra që ia ndillte deti, fjalën që ajo e ndien të parën, kryesoren, atë që s’e zbeh koha, as dielli, që është dashuria. Beson zëri lirik në magjinë e kësaj fjale, dhe beson se ajo për të tani sikur nuk është vetëm ëndërr (Besomëni ëndrrën), se, në fakt, është një odë dashurie.
Asnjëherë, ndërsa nuk do të çlirohet nga një si ngricë që përvidhet vargjeve, e cila në çaste ia step gëzimin, ia zbeh dhe ia bën firë lumturinë në krahët e dashurisë: kam frikë – puthja do t’i shuajë largësitë – dhe do të harrosh të jetosh për një çast, për një ditë... kam frikë, një zë i largët jehon pareshtur lirikës intime të Fluturës. Është pikërisht parandjenja që zumë në gojë më sipër. Tërë ngarkesa psikologjike në këtë rrafsh vjen njëherësh po dhe jo, së bashku, vjen si një zë i mpleksur në pashmangshmëri. Në çaste kthjelltësie të skajshme të arsyes, për më shumë, ndien zërin lirik e do të ishte naivitet dhe marrëzi për poezinë t’i dorëzohesh lumturisë së çastit, lumturisë kalimtare: mendjelehta – harron se vjen vjeshta. Dhe dëshpërimi zhgënjyes që pason: e flashkët, pa jetë qenia jote – si hije, pa dritë në sy, dhe këto vargje, i kursej për ty – pra, për ëndrrën, për të ëndërruarin, për dashurinë. ¨shtë gjithandej një parandjenjë e zgjuar, që ia limiton gëzimin fillestar, që ia mjegullon ëndrrën. Nuk vjen asnjëherë i plotë gëzimi, e që më pas lirika e Fluturës do të rezultojë e ngarkuar refleksesh përsiatëse mbi muret e kësaj bote dhe kësaj jete, mbi muret absolute, të pakapërcyeshme, ato dhe vetmia sikur pasojnë si të pashmangshëm. Këtë shije do të kenë vargjet e mëvonshme, e sidomos në çastet kur dashuria ikën e tretet, përsëri në largësi ëndërrore, zëri tani ndihet i braktisur e “kokën përplas në vetminë time, dhe hap nga një plagë dashurie”.

3.
Është një dorë poezish, ndër të cilat shquhen vargjet e titujve “Ishujt”, “Lutje dimri”, “Holanda”, “Vikamë rrufesh”, “Naimit”, etj., ndër më të realizuarat artistikisht që, në radhë të parë, shquhen për refleksin mendimtar të shqetësimit. Kështu, vargjet e poezisë “Ishujt”, bartin një situatë dhe perspektivë shpirtërore “neutrale”, mesëshe: mes ditë-viteve të ëndrrës së saj me fat – në dashuri, dhe ditë-viteve zhgënjyese e dëshpëruese, përvijohen dhe penetrojnë urtisht rezonanca refleksive mbi lumturinë, gëzimin, kuptimin, ekzistencën: as ekzaltimi (i dikushëm...) s’e vlen me fund dorëzimin, as dëshpërimi pa asnjë rreze drite. Kjo notë ndjeshmërie që shtrihet dhe u jep shijen vargjeve më të fuqishme të kësaj krijuese të talentuar, mbase, besojmë, paralajmëron profilin dhe natyrën e vërtetë të saj në të ardhmen. Vitet e përjetimeve vizëlluese apo gri, besojmë, po ashtu, do të vazhdojnë të jenë vatër frymëzimi krijues, në frymën pikërisht të poezive të përmendur dhe të ngjashmeve me to...
Te vargjet e poezisë “Ishujt” hasim thurjen e portretit të një çasti dëshpërimi e vetmie, përmes një gjetjeje ekspresive dhe estetike me gjetje kreative të përkryer: “Anëujë, - ninëza ënjtur së qari, - me limane të ngjyer, - si shpërgënj të ndotur mëngjesi, - ku deti shfryn stuhinë, - valë që vrapojnë të varrosin, - shenjat e pritjes së gjatë”, gjejmë në mpleksje të pandashme një spektër ngasjesh të brendshme të zërit lirik. Po në këtë lartësi artikulohen vargjet e poezisë “Lutje dimri”, ku qielli rëndon si murg i mardhur vetmie dhe “Vikamë ere mes drurësh – të shkretuar – buzë lumi”, etj.

4.
Koekzistenca mes jetës dhe poezisë janë në harmoni të plotë në poezinë e Flutura Açkës, përkatësisht në harmoni të plotë mëton të jetë etikja dhe estetikja, dashuria dhe vetmia, besimi dhe zhgënjimi. Rezulton prandaj si rrezatim i natyrshëm, i vetvetishëm misionarizmi lirik i kësaj poezie (cikli i Pompeit...). Kështu përjetohet revolta intime lidhur me degradimin moral, ndaj nxjerrjes në treg si mall të vlerës shpirtërore. Kjo ndjenjë përvidhet më e theksuar sidomos gjatë udhëkryqeve dhe takimeve nëpër botë të zërit lirik, e ku perspektiva etiko-filozofike vjen si një ars poetikë, si jetëqëndrim i atij zëri... Poetika që synon ecjen drejt lirikës refleksive që ushqehet e thith jo vetëm nga gëzimi dhe lumturia e limituar përfundimisht, jo vetëm nga të qenit të tulatur në thellësi të një droje, një parandjenjë se çdo çast lumturia përgjohet nga pusia e një fataliteti, por edhe si rrjedhim vetvetiu nga soditja e pafajshme e botës, e njerëzve – sidomos nga këndi i zërit lirik të braktisur... Thjesht, është fjala për një poezi, përkatësisht për një ngasje poetike drejt mirësisë, poezi që, në thelb, pavarësisht zënien e ngacmimit frymëzues, rrezaton mision drejt përsosmërisë. Në këtë frymë vjen i realizuar artistikisht komunikimi i saj mes impulseve të brendshme dhe detajeve, reflekseve nga përditshmëria. Tërë ato ngjyrime vijnë si autorrëfim i qetë dhe i urtë nga jashtë, por jo edhe pa dramacitet të brendshëm.

Akademik Prof. dr.Ali Aliu
Maj 2008


LIRIA E LIRIKËS

Nga Ag APOLLONI

Profili

Flutura Açka (1966) është poete dhe prozatore e periudhës postkomuniste, autore e tre romaneve dhe gjashtë vëllimeve poetike. Gjithashtu ka përpiluar një antologji (“Stinë e ullinjve të thinjur”), ndërsa për të janë përpiluar dy antologji (“Kënga e Aretuzës” dhe “Lutje dimri”). Është pikërisht antologjia “Lutje dimri” ajo që na e risjellë subtilitetin dhe bukurinë e poezisë specifike dhe novatore të kësaj autoreje, që njëherësh është njëra ndër shkrimtaret e rralla shqiptare që kanë arritur ta sfidojnë “diskursin fallocentrik”(J. Derrida) të letërsisë shqipe. Gjinokritika do ta përcaktonte këtë autore si female, por kurrësesi feministe, pasiqë vepra e saj, po t’i referohemi studiueses Patricia Beer, nuk është një përmbledhje traktesh. Poezia e saj nuk është feministe, sepse ajo, në fakt, është thellësisht humaniste. Edhe pse subjekt lirik i kësaj poezie është femra, objekt dhe destinacion është njeriu. Pra, poezia e Flutura Açkës është poezi femërore për specien njerëzore.

Për më shumë: lirika e Flutura Açkës është një libido e letërsisë shqipe. Ajo duhet vlerësuar veçmas për lirinë që ia sjellë lirikës në temë, formë dhe stil.

Liria në temë

Tema, si lëndë e parë e tekstit letrar, manifeston më shumë interesimin e poetit sesa mjeshtrinë e tij. Tema, pra, vizaton konturat e orientimit të krijuesit. Është pikërisht tema ajo që e lind dhe e varros debatin mbi origjinalitetin. Nga shfaqja e vetëdijes për poetikën e palimpsestit e këndej, origjinaliteti në planin tematik gjithmonë është mohuar. “Gjithçka e mençur është thënë. Ne s’na mbetet tjetër, veç ta përsërisim”, thoshte Goethe. Të njëjtën gjë më vonë e thonë edhe studiuesit e kritikës dialogjike.

Megjithatë, po të kufizohemi vetëm në letërsinë shqipe, do të shohim që ka mbetur ende shumë për t’u thënë. Në “letërsinë shqipe të femrave”, e cila fillon pas gjysmës së dytë të shekullit njëzet, është thënë tejet pak. Ndërsa, po të ndalemi vetëm te “poezia shqipe e femrave”, do të shohim që deri në vitet ’90 nuk shfaqet ndonjë zë i veçantë. Derisa, pas rënies së diktaturës, shkrimtaret shqiptare në prozë kanë dalë jashtë hijes së letërsisë së meshkujve, në poezi individualitetet janë më të rralla. Një ndër këta individualitete pa dyshim është Flutura Açka, e cila shfaqet e guximshme edhe në planin e orientimit tematik. Subjekti lirik interesohet për objektin e “zbathur” (pa mbathje=pa brekë) dhe ky interesimi zbukurohet, por nuk kamuflohet, madje jepet si titull i një vepre (“Zbathur”).

Liria e zgjedhjes së temës e orienton poeten drejt dashurisë dhe nuancave të saj. Natyrisht që për dashurinë është shkruar edhe nga poetet tjera shqiptare, por për dashurinë si tërheqje seksuale është shkruar shumë pak, ndërsa për nuancat ekstreme të cilat i trajton Flutura Açka nuk është shkruar fare. Prandaj, poezia e saj është poezi që e përfaqëson dashurinë e “zbathur”, dashurinë lakuriqe (siç janë: Prostitutat e Pompeit, Vizita e mbretëreshës Elisabet në Pompei, “Vesi” i burrit etj.). Poezia e saj e përjashton funksionin etik, duke e absolutizuar funksionin estetik. Dhe kjo shprehet mjaft qartë te poezia me titull “Morali është diktaturë”: “Si trasta të zbrazura,/ do të varim në fund të udhës,/ së paudhë/ netët që s’i fjetëm dot kurrë/ në emër të moralit/ diktaturë”.

Një akt dhe një dëshmi e dashurisë është edhe puthja, e cila është gjithashtu vrasëse e distancës (“puthja do t’i shuajë të gjitha largësitë”) dhe dëshmi e jetës: “Nëse jemi të vdekur/ Të gjallë/ Apo statuja.../ Zbulojeni nga puthja!”.

Flutura Açka shkruan për dashurinë lakuriqe, sepse beson që “lakuriqësitë i trembin mbretëritë” dhe sepse beson që në dashuri s’ka asgjë të keqe, prandaj edhe shprehet kundër “fushatës së frenimit të ndjenjave”: “Që sytë mos na tradhëtojnë,/ shpikëm syzet./ Që duart mos na dridhen,/ shpikëm xhepat./ Ç’maskë do zgjedhim,/ për zemrat?”. Ndjenja e dashurisë, sipas poetes, është shprehje e çiltërsisë, prandaj ajo përcaktohet përfundimisht për këtë ndjenjë, duke e refuzuar maskën e hipokrizisë: “Mes dashurisë/ e fyerjes/ luan me nervat/ tona/ një maskë hibride./ O Zot, ndihmomë/ mos vdes hipokrite!”. Subjekti lirik, duke qenë subjekt marrëzisht i dashuruar, është edhe egoist. Ai dëshiron ta ruajë objektin e dashur vetëm për vete dhe të ketë pushtet absolut mbi të: “Nga dashuria/ të dua të tërin për vete,/ nga dashuria kam frikë/ se je po aq i të tjerave/ a i një tjetre...”.

Natyrisht që, një poete që shkruan me kaq dashuri për dashurinë, nuk urren asgjë më shumë se indiferencën. Derisa dashuria është dëshmi e afrisë (e zjarrit erotik), indiferenca është fakt i ftohjes. Kështu që, është i pashmangshëm shpërthimi i mllefit lirik: “Indiferencë stinësh,/ drurësh,/ njerëzish./ Botë indiferente,/ ta mblidhja shuk/ gjer në dhembje!”.
Pra, lirika e Flutura Açkës, në planin tematik, sjellë risi dhe liri.

Liria në formë

Forma eksterne e lirikës së Flutura Açkës është formë e lirë. Format e rregullta hasen pothuajse vetëm atëherë kur hynë në relacion intertekstual me modelet popullore dhe me modelet e shkrimit tradicional. Poezitë me një metrikë të rregulltë janë zakonisht në distikë ose në katrena. Por, edhe pse në shumicën e poezive metrika klasike nuk përfillet, muzikaliteti dhe ritmi ruhen falë elementeve të tjera, si: përsëritjet ritmike, konstantet dhe dominantet metrike dhe tendencat ritmike. Kjo do të thotë që mungesa e metrit nuk e pengon praninë e ritmit.

Gjithashtu edhe rima, sado e largët, është e pranishme, pavarësisht që vargjet më shumë artikulohen në formën e lirë se në strofa. Rimariumi shfaqet mjaft i pasur dhe, si i tillë, e eviton monotoninë dhe është meritor për ruajtjen e muzikalitetit.
Përjashto ndonjë poezi të rrallë që shkruhet në strofa të rregullta (distikë, tercina e katrena), vargjet ose janë monokolonëshe, ose ndahen në stanca moderne. Nuk mungojnë as format eksperimentale, që kanë një jehonë nga poezia moderniste franceze. Të tilla janë dy poezi: “Gratë”, e cila vargun e parë e ka të shënuar në mënyrë vertikale dhe “Besomëni ëndrrën”, e cila jepet grafikisht në trajtën e hënës për t’ia përshtatur kështu formën (hëna) përmbajtjes (ëndrra).

Liria në figurë

Që nga kohët antike është besuar që talenti i poetit, më shumë se në temë dhe në formë, shfaqet në stil, sepse stili është zbukurim i fjalëve. Flutura Açka e njeh këtë leksion, prandaj lirika e saj është shprehje e vetëdijes së lartë poetike. Mjafton të shikohen disa figura për ta kuptuar këtë vetëdije.

Në dy vargjet e para të një poezie me metrikë klasike, poetja krijon dy metafora, duke e veshur natyrën shqiptare me kostum shqiptar: “Me tirqe të bardhë malet u veshën,/ gajtanë të zinj përrenjtë shuhen luginave”. Ndërsa në një poezi më të avancuar metaforën e formulon kështu: “kokën e përplas në vetminë time”.

Edhe pse figura e krahasimit konsiderohet si një zbehje e metaforës, në poezinë “Motiv bregu” ajo shfaqet në mënyrën më të mirë të mundshme: “Ujërat, si gishtërinj magjikë, zgjaten drejt bregut”.
Personifikimi në poezinë “Ta çmend qiellin” është krijuar si një lojë e gudulisjes se “thembrës së qiellit” dhe, si e tillë, ka fituar statusin e njërës prej figurave më të bukura:

Do t’ia gjej thembrën qiellit,
Ta gudulis,
E në çmendje t’më rrëfejë
Si u ngrys

Në poezinë “Autoportreti” fytyra e vetvetes shikohet nëpër figurën e antitezës:

Unë,
Tempulli i kundërshtisë së pafund.
Unë gjithkund,
Askund.

Me të njëjtën mjeshtri poetja i përdor edhe dy figurat e kundërta, hiperbolën dhe litotën. Te poezia “Prehje” lotët e subjektit lirik e bëjnë shiun e vjeshtës të ndjehet inferior, kurse te poezia “Lutje dimri” poetja i zvogëlon “qiejt” për t’i ngrohur në “zjarrin e natës”, megjithëse ky zvogëlim i “qiejve” është njëherësh edhe një zmadhim i dashurisë, një dashurie që mund ta ngrohë qiellin. Pra, te “Lutje dimri” kemi njëherësh litotën dhe hiperbolën.

Si poete që urren urrejtjen dhe indiferencën dhe që dashuron vetëm dashurinë, te poezia “Vetëm një pyetje” Flutura Açka e artikulon bukur edhe pyetjen retorike (erotemën). “Vetëm një pyetje” e ka brenda përgjigjen.
Alegoria, si një mendim i tërthortë, e karakterizon poezinë “Bloza”: “Ngjitet lart/ pa ditur/ sa vend i takon./ Pis e zezë./ Një ditë,/ nga lavdia e saj/ do të zbresë”. Në fakt, kjo është një alegori me nuanca ironie. Porse, ironia, si figurë reprezentative e mbarë fiksionit postmodern (L. Hutcheon), si figurë që tregon, më mirë se cilado figurë tjetër, mençurinë e atij që e përdor, bart në vete kritikën dhe zgjuarësinë, ashtu siç ndodh edhe te poezia “Kur më gënjejnë”:

Më gënjejnë
pa turp.
Dhe unë pa turp
i gënjej,
duke i dëgjuar
deri në fund...

Këto nuk janë figurat e vetme në të cilat vërehet bukuria e stilit të Flutura Açkës, por këto janë të mjaftueshme për ta argumentuar praninë e kësaj bukurie dhe për të konstatuar se, ashtu si në temë dhe në formë, poezia e kësaj poete është e veçantë edhe në stil, përkatësisht në figurë.
Poezia e Flutura Açkës është lirikë estetike, e liruar nga kodi etik. Ajo është lirikë e libidos.

A është ky atdheu që meritojmë?

Flutura Açka është shumë e njohur me poezinë e saj. Në vitin 1997 ajo mori çmimin ndërkombëtar "Lira e Strugës" në Netët e Poezisë Strugane ku e ka përfaqësuar poezinë shqipe për disa vite. Në vitin 1998 u zgjodh ndër 13 poetët më të mirë evropianë të gjeneratës së re në konkurrimin për çmimin e madh Tivoli-Europa në Itali. Përfaqësohet me poezitë e saj në pjesën më të madhe të antologjive të poezisë shqipe në gjuhë të huaj dhe poezi dhe cikle të saj janë botuar në shumë gjuhë. Edhe proza e saj po tërheq gjithnjë e më shumë vëmendje, edhe jashtë vendit. Romani i saj i parë “Vetmi gruaje”, është përkthyer dhe botuar këtë vit në gjuhën bullgare. Flutura Açka e ndan jetën e saj mes Tiranës dhe Utrechtit, Holandë.

Shkrimtarja dhe botuesja, Flutura Açka, ka promovuar dje romanin e saj më të ri, “Kukullat nuk kanë atdhe”. Ngjarjet në këtë roman janë marrë nga realiteti. “Është një këndvështrim i imi, se si e shoh unë Tiranën sot, atë të viteve 2000. Kam një qëndrim ndaj kohës, një revoltë ndaj saj”, është shprehur Açka. Sipas saj, ky libër është një akuzë ndaj politikës. Ky është romani i tretë i autores pas dy të parëve “Vetmi gruaje” dhe “Ku Je?”. Proza duket se është një fushë ku Açka po shfaqet po aq bindshëm sa në poezi vite më parë. Në vitin 1997, ajo mori çmimin ndërkombëtar “Lira e Strugës” në Netët e Poezisë Strugane ku e ka përfaqësuar poezinë shqipe për disa vite. Në vitin 1998 u zgjodh ndër 13 poetët më të mirë europianë të gjeneratës së re në konkurrimin për çmimin e madh Tivoli-Europa në Itali. Përfaqësohet me poezitë e saj në pjesën më të madhe të antologjive të poezisë shqipe në gjuhë të huaj dhe poezi dhe cikle të saj janë botuar në shumë gjuhë.

Për shkak të një fluturimi ajror të mbyllur, një shkrimtare e re gjendet në mes të një historie tronditëse që ngjet mes Shqipërisë dhe Hollandës. Rikthimi i një gjaku gjashtëdhjetë vjeçar, një fëmijë dëshmitar dhe peng i tij, një djalë i ri me dilemat e emigrimit, një dashuri e fuqishme por e dyzuar, një tjetër burrë fatkeq nën hije paranojash, një e huaj në udhëkryqet shqiptare, një famijle, një qytet e më gjerë në "grackën" e Kanunit të Lekë Dukagjinit, si njerëz me fatin e varur te befasia, - plazmojnë bashkë jetën në një libër të vetëm. Fatalitet, rikthim përmbysës i së shkuarës, kërcënimi nga barbaria, shpresë diabolike, marrëzi dashurore, seks, udhëtime të prera, besë, mosbesim, gjak që përzin personazhe të tërë, dy botë që përplasen herë pa u pajtuar herë duke u tretur në një.

Ky roman i ri nga Flutura Açka sjell një kryq harrese, me qëllim për të trokitur dhe zgjuar kujtesën kolektive shqiptare.

Në promovim ishin mjaft të ftuar si nga Shqipëria ashtu edhe nga Kosova. Përkthyesi i mirënjohur dhe mik i autores, Edmond Tupja, prezantoi gjatë të gjithë prezantimit. Aktorja e mirënjohur Ema Anrea bëri një lexim interpretativ, mjaft të ndjerë, të një fragmenti nga romani.


Në tempullin e poezisë janë të paktë xhonglerët e fjalës. Flutura Açka është një e tillë. Poezia e Açkës spikat për parapëlqimet drejt një vargu me ngarkesa të epshme figurative, me prapthina e përmbyllje të befta. Të shkruash bukur nuk është e lehtë.

Si një risi në promovimin e librave të rinj në Shqipëri, autorja i dhuroi kopjen e parë të librit të saj publicistit të mirënjohur Fatos Lubonja i cili gjithashtu foli për romanin pasi e kishte lexuar më parë në versionin elektronik. Të pranishimit i përshëndeti edhe autori dhe personaliteti i mirënjohur nga Kosova Adem Demaçi i cili u shpreh se ishte një ndër admiruesit e shumtë të letërsisë së

Ajo është e bija e një ish – pushtetareje të lartë, e rrëzuar për shkak të një gabimi "politik". Një tjetër vajzë, Klara Daiu, një aktore e talentuar dhe e suksesshme, është e detyruar të ndjekë të njëjtin rrugëtim, për arsye të përafërta. Ajo është bartëse e një dashurie të pamundur që bëhet thelbi i jetës së saj.

Një skulptor me ide të çuditshme vegjeton në qytet në kërkim të identitetit të tij krijues. Ai është ithtar i Anarkisë dhe i grishjes substanciale të lirisë dhe petku i artistit të parealizuar dhe të diktuar do ta shqetësojë shpesh. Karakteret e këtij romani takohen mes tyre dhe nëpër rastësi ngrejnë jetën njerëzore me një të përditshme të gjallë mes absurdit dhe tragjedisë.

"Ku je?" është një sagë e diktaturës që përfshin gati një qytet të tërë, e rrëfyer nga një prej dëshmitareve të asaj kohe. Nga dritaret e fëmijërisë së dikurshme, që përtej kureshtjes e ndihmuan të skanonte kohën në të cilën rritej, autorja sjell një fiction plot ngjarje, jetë, dramë, komedi, dhimbje, dhunë, dashuri dhe ethe padurimi, nëpër spirale rrënqethëse mes jetës dhe vdekjes. Ky roman është një klithmë e fuqishme për lirinë dhe dashurinë.

Flutura Açka Ku je? Roman Botimi i parë, 2009 Çmimi 1200, 8.5 Euro Isbn 978-99943-51-88-6

Janë vitet ‘80 të shekullit XX në Skampis, një qytet shqiptar i kohës së diktaturës. Ira Gjormi, një vajzë shumë e re, jeton në Qytezë, një lokalitet pranë Skampisit, e detyruar nga “liria” e çuditshme që ia jep një sëmundje e rëndë, të lëvizë nëpër Shqipëri në kërkim të shërimit e të zbulimit të pikëpyetjeve të familjes së saj të shkokluar nga fati, prej një gabimi politik të së ëmës. Një tjetër vajzë, Klara Daiu, një aktore e talentuar, është e detyruar të ndjekë të njëjtin udhëtim, për arsye të përafërta. Ajo është bartëse e një dashurie të pamundur, që bëhet thelbi i jetës së saj. Një skulptor me ide të çuditshme vegjeton në qytet në kërkim të identitetit të tij krijues. Ai është një ithtar i Anarkisë dhe i grishjes substanciale të lirisë, të cilin petku i aritistit të parealizuar dhe të diktuar, do ta shqetësojë shpesh. “Ku je?” është një sagë e diktaturës që përfshin gati një qytet të tërë, e rrëfyer nga një dëshmitare e asaj kohe. Nga dritaret e fëmijërisë së dkurshme, që përtej kureshtjes, e ndihmuan të skanonte kohën në të cilën rritej, autorja sjell një fiction plot ngjarje, jetë, dramë, komedi, dhunë, dhimbje dhe dashuri, nëpër spirale rrëqethëse mes jetës dhe vdekjes. Ky roman është një klithmë e fuqishme për lirinë dhe dashurinë njerëzore.

A është ky atdheu që meritojmë? Një grup kukullash, që një çast të caktuar vendosin të dalin në jetën reale, mëtojnë gjatë nëpër Tiranën e ditëve tona, t'i gjejnë përgjigje pyetjeve që i mundojnë, ato dhe qytetarët e vendit të tyre. A do të munden ato ta krijojnë dhe ruajnë identitetin nëpër këtë atdhe të munduar nga politika, nga historia dhe kaosi i tranzicionit të gjatë shqiptar?

Flutura Açka (Elbasan, 1966) është poete, shkrimtare dhe botuese. U diplomua për Statistikë në Fakultetin Ekonomik të Universitetit të Tiranës më 1988 dhe për Gjuhë – Letërsi në 2001 në Universitetin e Elbasanit. Pas studimeve universitare, punoi për disa vite si gazetare dhe më pas administratore dhe redaktore e botimeve në shtëpi botuese.

Më 2001, bashkë me të shoqin e saj holandez, ngriti shtëpinë e saj botuese me qendër në Tiranë. Flutura Açka është shumë e njohur me poezinë dhe prozën e saj. Në vitin 1997 ajo mori çmimin ndërkombëtar "Lira e Strugës" në Netët e Poezisë Strugane ku e ka përfaqësuar poezinë shqipe për disa vite.

Në vitin 1998 u zgjodh ndër 13 poetët më të mirë europianë të gjeneratës së re në konkurrimin për çmimin e madh Tivoli – Europa në Itali. Përfaqësohet me poezitë e saj në pjesën më të madhe të antologjive të poezisë shqipe në gjuhë të huaj dhe poezi dhe cikle të saj janë botuar në shumë gjuhë.

Romani i saj i parë "Vetmi gruaje" është përkthyer dhe botuar në vitin 2006 në gjuhën bullgare në një seri me shtatë autorë bashkëkohorë nga Ballkani. Në vitin 2009 mori çmimin "Serembe" për prozën me romanin "Kryqi i harresës". Flutura Açka e ndan jetën e saj mes Tiranës dhe Utrechtit, Holandë.

Thanë për autoren

"Në tempullin e poezisë janë të paktë xhonglerët e fjalës. Flutura Açka është një e tillë. Poezia e Açkës spikat për parapëlqimet drejt një vargu me ngarkesa të epshme figurative, me prapthina e përmbyllje të befta. Të shkruash bukur nuk është e lehtë. Të shkruash bukur do të thotë të njohësh, të përcjellësh, të emocionosh, të ledhatosh me farfuri vegimesh, tingëllimash e ngjyrash gjuhën tënde, gjuhë shqipe. Dhe shumëçka tjetër. Flutura Açka di t'i bëjë këto. Ajo shkruan bukur..."

Josif Papagjoni

"Poezia e Flutura Açkës sjell në poezinë shqipe një ndjeshmëri të natyrshme, të sinqertë. Është një mrekulli e ligjërimit poetik. Pa imponim të sforcuar "bisedon" me jetën e njerëzve dhe me vetveten, pa fshehur asgjë. Është një zë origjinal, i kërkueshëm në aktin krijues. Flutura Açka nuk ngurron të artikulojë botën e brendshme të gjinisë. Thjesht. Qartë. Bukur."

Flora Brovina, Kosovë

"E menduar dhe pothuajse bisedimore, si e lidhur te fati i luhatjeve të jetës, është poezia e Açkës, ku trupi shfaq sërish "ritmikën e ndjenjave" të pashpallura. Jemi pikërisht në të pastajmen, në një horizont pritjeje, në qetësinë e së cilës Açka bëhet një transkiptuese e fortë e emocioneve: droja se fjala poetike është pakthyeshëm e humbur në errësirën e zemrës dhe të mendjes, shkrihet pak nga pak në mahnitjen e jetës, që duket se rinovohet e rindërtohet brenda ciklit të stinëve, në një gramatikë të re befasuese të gjërave."

Ennio Grassi, Itali

"Flutura Açka është një nga poeteshat shqiptare sqimatare."

Daccia Maraini, Itali

"Poezia e Flutura Açkës e vërtetë, larg prej marrjes së pozave, poteres së tepërt dhe përdorimit të fjalëve boshe. Për fat, sikurse ato fytyrat njerëzore që i ruhen pudrës së tepërt dhe kremit, që i kthen ato në maska, poezia e saj e shmang snobizmin, në të njëjtën kohë mbingarkesën a zhurmën e panevojshme të vargut. Ajo çfarë na tërheq në të vërtetë është harmonia."

Bardhyl Londo



Lexoni edhe këtë:

Leximi i poezisë së Flutura Açkës 

http://floripress.blogspot.com/2012/05/leximi-i-poezise-se-flutura-ackes.html

Përgatiti:Flori Bruqi

Pesë vjet Republikë.

17 Shkurt 2008. Ora 15:48 minuta. Republika e Kosovës iu shtua hartës së shteteve. Newborn filloi rrugëtimin si shtet i pavarur. Mbledhja e jashtëzakonshme, solemne dhe plenare, e Kuvendit të Kosovës, e kryesuar nga Jakup Krasniqi, kryetar i Kuvendit, filloi pas orës 15:00 dhe në rend dite kishte dy pika të rëndësisë historike: miratimin e Deklaratës së Pavarësisë së Kosovës dhe miratimin e simboleve shtetërore të Kosovës. Kërkesa e përbashkët për këtë mbledhje u shtrua nga presidenti, Fatmir Sejdiu dhe kryeministri, Hashim Thaçi.

Në seancë morën pjesë 109 deputetë, ndërsa të pranishëm ishin edhe shumë mysafirë nga radhët e përfaqësive diplomatike, si dhe pjesëtarët e familjes së Adem Jasharit dhe të ish-presidentit Ibrahim Rugova.

Në pasditen e acartë të 17 Shkurtit 2008 Kosova hapi një faqe të re të historisë dhe ndërroi hartën politike të Evropës.

“Duke iu përgjigjur thirrjes së popullit për të ndërtuar një shoqëri që respekton dinjitetin njerëzor dhe afirmon krenarinë dhe synimet e qytetarëve të saj; të zotuar për t’u përballur më trashëgiminë e dhembshme të së kaluarës së afërt në frymë të pajtimit dhe faljes; të përkushtuar ndaj mbrojtjes, promovimit dhe respektimit të diversitetit të popullit tonë, miraton Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës, duke riafirmuar dëshirën tonë për t’u integruar plotësisht në familjen euroatlantike të demokracive; të vendosur që ta shohim statusin tonë të zgjidhur në mënyrë që t’i jepet popullit tonë qartësi mbi të ardhmen e vet; të shkohet përtej konflikteve të së kaluarës dhe të realizohet potenciali i plotë demokratik i shoqërisë sonë; duke nderuar të gjithë burrat dhe gratë që bënë sakrifica të mëdha për të ndërtuar një të ardhme më të mirë për Kosovën”, deklaronte kryeministri Thaçi.

Derisa firmëtarët e Deklaratës së Pavarësisë së Republikës së Kosovës nënshkruanin deklaratën për lindjen e Republikës, qytetarët kishin shkrirë akullin e dimrit kosovar me festën madhështore çdo kund në Kosovë.

Newborn përcolli mesazhin e paqes, ndërsa vetë Deklarata e Pavarësisë përcaktoi bazën e politikës miqësore ndaj të gjitha vendeve tjera. Presidenti, Fatmir Sejdiu, theksonte parimet fundamentale mbi të cilat do të ngrihej shteti i Kosovës.

Në këtë kontekst historik, Kuvendi i Kosovës, përmes Deklaratës së Pavarësisë i bënë ftesë faktorit ndërkombëtar që ta vazhdonte prezencën në Kosovës, për promovimin e vlerave perëndimore dhe demokratike.

“Vizioni ynë për Kosovën është shumë i qartë. Dëshirojmë që Kosovën ta ndërtojmë mbi parimet fundamentale demokratike. Kjo do të thotë se Kosova do të jetë në shtet demokratik, shumëetnik me marrëdhënie të mira ndërfqinjësore me shtetet përreth”, theksonte presidenti Sejdiu.

Po atë ditë, më 17 Shkurt 2008, me aklamacion, Kuvendi i Kosovës miratoi edhe simbolet shtetërore, himnin, stemën dhe flamurin, të cilat tregonin identitetin e shtetit të Kosovës.
Kuvendi i Kosovës gjatë vitit 2008 vazhdoi me miratimin e akteve të rëndësishme të shtetit.

Me procedurë të shpejtuar shpalli me dhjetëra ligje, që dilnin nga Pakoja e Marti Ahtisaarit, e cila parashihte pavarësi të mbikëqyrur për Kosovën.

Më 4 prill 2008 u shpall Kushtetuta e Kosovës, akti më i lartë juridik i vendit, i cili përcakton Kosovën Republikë Parlamentare.

Kryepalamentari, Jakup Krasniqi, flet për rëndësinë e Kushtetutës.

“Kushtetuta e Kosovës si dokument i rëndësishëm është ndërtuar mbi themelet kushtetuese të demokracisë moderne. Demokracia jonë siguron qeverisjen e popullit nëpërmjet përfaqësuesve të tij të zgjedhur. Përcakton qartë kompetenca institucionale dhe u garanton të gjithë qytetarëve, pa asnjë dallim, të drejta dhe barazi para ligjit”.

17 Shkurt 2013. Republika e Kosovës kremton pesëvjetorin e shpalljes së Pavarësisë. Në shtator të vitit 2012 është përmbyllur etapa e pavarësisë së mbikëqyrur. Zyra Civile Ndërkombëtare ka përfunduar mandatin dhe është mbyllur. Megjithatë, në Kosovë vazhdojnë të veprojnë dy misione ndërkombëtare: KFOR-i që është reduktuar gjatë këtyre viteve të pavarësisë, por që ende ruan besueshmërinë tek qytetarët e Kosovës dhe EULEX-i – misioni i parë i këtij formati i Bashkimit Evropian, por i cili në vijimësi është përballur me kritika dhe pakënaqësi.

Shumëçka ka ndryshuar. Kuvendi i Republikës së Kosovës ka përbërje tjetër, ndërsa debati për rolin dhe punën e Kuvendit të Kosovës, ka marr diskurs tjetër. Fryma e debatit dhe temat kanë ndryshuar, edhe pse ende përplasjet më të mëdha ndërmjet grupeve politike janë për çështje politike. Kuvendi shpeshherë është akuzuar se ka qenë viktimë e politikës së Qeverisë, e mbrojtjes së grupeve të caktuara të interesit.

Nënkryetari i Kuvendit, njëherit deputet nga Partia Demokratike e Kosovës, që nga themelimi i Kuvendit të Kosovës, Xhavit Haliti, thotë se Kuvendi i Kosovës ka bërë punë shumë të mirë në fushën e miratimit të ligjeve. Sipas tij, akuzat që janë bërë në drejtim të Parlamentit janë të padrejta.

“Kuvendi i Kosovës nuk dallon shumë nga parlamentet që funksionojnë në rajon. Nga Pavarësia e deri më tani ka pasur një angazhim të madh, qoftë në përmirësimin e legjislacionit, qoftë në miratimin e ligjeve. Mbi të gjitha, Parlamenti i Kosovës ka hapur debat në këtë periudhë, për çështje të ndryshme që kanë qenë në interes të qytetarit dhe interes i votuesve. Nuk mund të them që ka qene perfekt, apo produktiv, çfarë kemi pritur ne, por të gjitha ligjet që kanë ardhur nga Qeveria, shumica janë miratuar, dhe kjo mendoj se është një sukses i parlamentarëve të Kosovës”, thotë Xhavit Haliti.

Por, partitë opozitare, dhe madje edhe shoqëria civile, nuk pajtohen me konstatimin që Kuvendi i Kosovës ka qenë i pavarur në punë e vet. Ata madje thonë se edhe pesë vjet pas Pavarësisë, deputetët e mazhorancës ndikohen nga vija partiake.

Glauk Konjufca, nga lëvizja “Vetëvendosje”, lëvizje kjo që hyri në Kuvend gjatë viti 2010, mendon se komunikimi në Kuvend brenda subjekteve politike bëhet mbi bazat e mbrojtjes së agjendave që përgatiten jashtë Kuvendit, nga politikat e grupeve të caktuara të interesit.

“Mendoj se, sa i përket komunikimit brenda Kuvendit, ka probleme, sepse komunikim reduktohet në komunikim zyrtar. Mendoj se problemet vijnë atëherë kur ka ndikime politike që vijnë nga larg, të cilat ndikojnë edhe sjelljen e subjekteve politike brenda Kuvendit. Ka agjenda që janë jashtë Kuvendit dhe që vijnë brenda, të cilat nuk bëjnë që komunikimi të jetë spontan. Sa i përket komunikimit të Kuvendit me Qeverinë, mendoj se kjo është e njëanshme, sepse përderisa në një anë kemi një Qeveri e cila është mjaft agresive ndaj Kuvendit, kurse në anën tjetër Kuvendi nuk është se ka të njëjtin raport me Qeverinë, në kuptimin e mbikëqyrjes dhe monitorimit të punës së Qeverisë”, thotë Glauk Konjufca.

Driton Selmanaj nga Instituti Kosovar për Demokraci, që merren drejtpërdrejt me monitorimin e punës së Kuvendit, thotë se Parlamenti është në krizë të gjetjes së identitetit të vet si autoriteti më i lartë në vend.

“Mund t’i ndaj në dy etapa, sepse kemi pasur dy legjislatura. Është legjislatura e parë, ajo që shpalli Pavarësinë e Kosovës dhe e cila tërë energjinë e saj e kishte koncentruar në menaxhimin e post- shpalljes së pavarësisë si dhe miratimin e legjislacionit që dilte nga Pakoja e Ahtisasrit. Ndërkohë, që kemi legjislaturën tjetër që doli si rezultat i zgjedhjeve të abuzuara dhe derivoi një legjislaturë e cila është pothuajse nga më të dobëtat që nga paslufta në Kosovë. Ajo që e dëshmon këtë është kur deputetët kanë votuar me porosi ose kur deputetët, pesë minuta pas fjalës së tyre, e kanë tërhequr atë si rezultat që ka ardhur na presioni nga jashtë. Kemi pasur raste kur mazhoranca ka ikur nga seancat plenare dhe kjo e nuk është shembull i demokracive parlamentare perëndimore. Dhe krejt kjo e derivon një konkluzion se kjo legjislaturë e ka shndërruar Kuvendin në një institucion, i cili nuk ka integritet, nuk ka autoritet në marrjen e vendimeve fuqiplote dhe shpeshherë është i kontrolluar nga Qeveria. Kuvendi akoma është në kërkim të identitetit si institucioni më i lartë në vend”, thotë Diton Selmanaj.

Pesë vjet Republikë. Në historinë e shteteve pesë vjet janë periudhë e shkurtër, megjithatë e rëndësishme kur mbushet me ngjarje të mëdha.