Kritika letrare, në krizë të rëndë

Kritika letrare në Kosovë prej vitesh është e mangët dhe jo shumë produktive. Kryesisht kritikët shkruajnë për veprat e miqve në superlativ, duke mos vënë në dukje mangësitë që ka një vepër. Kjo, ka bërë që letërsia shqipe në Kosovë të jetë larg zhvillimeve botërore.

Letërsia nuk është në krizë


Shkrimtari Reshat Sahitaj * thotë se në Kosovë letërsia shqipe nuk është në krizë, por kritika letrare. “Letërsia shqipe nuk është në krizë të thellë sa është kritika e mirëfilltë në krizë të rëndë. Për një vepër letrare artistikisht të realizuar nuk është më rëndësi a do të vlerësohet sot, nesër a pasnesër, ngase ajo një ditë do vlerësohet patjetër. Në letërsi kemi shumë shembuj kur një vepër letrare ka kaluar në heshtje për vite të tëra e pastaj gjenerata tjetër e ka vlerësuar në superlativ”, shton ai, duke thënë se kritika letrare në Kosovë jo vetëm që është në krizë, por janë shumë të paktë kritikët letrarë, të cilët dinë të vlerësojnë një vepër letrare. “Lexueseve tanë shpesh u bie rasti të lexojnë recensione letrare, të cilat nuk janë të kapshme, sepse janë të palogjikshme. Objekti i një studimi letrar është analiza e një vepre nga kënde të ndryshme dhe zbërthimi i kodeve të veprës që autori qëllimisht ose në raste të rralla rastësisht i ka përdorur në veprën e tij. Shumica e kritikëve tanë (jo të gjithë) janë shabllon dhe ende kanë mbetur në epokën e fillimit të shekullit të kaluar”, thotë  publicisti shqiptar Reshat Sahitaj.

Thëniet e huaja

Studiuesi Reshat Sahitaj thotë se edhe ata kritikë që janë mundohen që me thënie të autorëve të huaj të bëjnë kritika letrare. “Disa kritikë tanë në recensionet e tyre përdorin thënie të autorëve të huaj, të cilat i gjejnë në botime të veçanta ose në internet, por të cilat nuk kanë të bëjnë asgjë më recensionin që e kanë shkruar. Kjo metodë është kontraproduktive dhe tregon injorancën e tyre se ata nuk kanë lidhje me zbërthimin e një vepre letrare”, tha ai.

Ai ngre një çështje që duhet diskutuar, pra kritikët shkruajnë në bazë të miqësisë dhe mirë për ndonjë zyrtar shtetëror. “Pjesa më e madhe e kritikëve tanë shkruajnë për t’ia plotësuar dëshirën ndonjë zyrtari që është bërë krijues, ndonjë të dashure të tyre që vetë ua shkruajnë librat, ndonjë “miku” që ka fituar ndonjë tender nga ministria, e në këtë mënyrë ne stagnojmë”, nënvizoi  Reshat Sahitaj.

Ndjeshmëriandaj gjykimit kritik

Ndërkaq, kritiku dhe sociologu Avni Rudaku * tha se moskritika e duhur rrjedh nga arsimimi i dobët. “Kritika mbetet problem i arsimimit të dobët, gjendjes së rëndë socio-ekonomike të kritikëve, mungesa e debateve mbi letërsinë në mediet dhe hapësirën shqiptare, ndjeshmëria ndaj gjykimit kritik nga ana e krijuesve dhe relacioni emotiv që krijojnë me kritikët, organizimi i dobët i klubeve kulturore dhe letrare në Kosovë, decentralizimi i burimeve të njohjes së veprës letrare, mentaliteti postkolonial që kritikën e konsideron si ‘qortim’, ‘presion’, ‘shtypje’, ‘nënçmim’, etj. Kur e themi mentaliteti postkolonial e kemi fjalën se kemi të bëjmë me ndikimin e të kaluarës sonë nën sundimin e huaj dhe kritikën e barazojmë me qortimin, sikur kritika të ishte armiqësore”, mendon  Avni Rudaku.


---------------------------


Reshat Sahitaj ka lindur më 1952 në fshatin Sopijë të Therandës. Ka një veprimtari letrare, kulturore dhe atdhetare. Për shkaqe politike, autori qe i detyruar të largohej më 1979 nga Kosova dhe të vendosej në Belgjikë. Në Bruksel ndjek studimet e gjuhes frenge dhe diplomon në Ecole Superieur de l’Etat. Atje ishte ndër organizatorët e shumë demonstratave kundër terrorit serb në Kosovë. Me 1983 emërohet sekretar për marrëdhënie me jashtë në Komitetin e Mbrojtjës së të Drejtave dhe Lirive të Njeriut, me kryetar Enver Hadrin. Pas vrasjes së Enver Hadrit, vazhdon veprimtarinë politike në Byronë Informative të Republikës së Kosovës deri në përfundim të luftës në Kosovë. Ka dhënë një kontribut të çmuar në miratimin e të gjitha rezolutave për Kosovën në Paralmentin Europian që nga viti 1989 deri më 1998. Reshat Sahitaj ishte ndërmjetësues i kontaktëve të para diplomatike në mes të të gjithë personalitetëve kosovare në Parlamentin Europian, Senatin Belg, dhe NATO. Ne verën e 1998, në lokalet e OKB-së në Gjenevë, Reshat Sahitaj në bashkëpinim me zonjën Anne Marie –Lizin, arriti të organizon konferencë për shtyp të UÇK-së, ku mori pjesë edhe Bardhyl Mahmuti.

Avni Rudaku lindi më 1984 në Gjilan, është poet, publicist letrar.
Avni Rudaku është Baçelor i Psikologjisë dhe Sociologjisë në Universitetin Publik të Prishtinës. Vazhdoi studimet master në Sociologji, në të njëjtin universitet dhe, aktualisht është duke mbaruar temën për master. Ka botuar një mori refleksionesh të karakterit publicistik, shkencor dhe letrar. Është fitues i çdo burse vjetore të Universitetit të Prishtinës. Libri “Poezi pa frymë”, është njëherazi libri i tij i parë, i botuar në janar të vitit 2010. Është ngacmuar të shkruaj poezi para një viti, ku përmes vargut dëshiron më pak të transmetojë emocion (frymë), e për më tepër të shqyrtojë tema e nëntema të konteksteve të ndryshme socio-kulturore dhe psiko-filozofike, e veçmas sfidat e jetës bashkëkohore.
Aktualisht është asistent i ri për lëndë psikologjike, në Kolegjin Universitar "Iliria", dega në Gjilan.
Jeton dhe punon në Gjilan.

Përgatiti Flori Bruqi

Lahuta e Grosho Ibrës ligjëroi për trimëritë rugovase

Autori Marin Kelmendi, përmes një rrëfimi të qartë në këtë vepër, kap copëza të shkëputura të historisë së trimave të atyre maleve të Krahinës së Rugovës përmes rrëfimeve nga kujtesa e pashlyer e popullatës së asaj treve, për trimat në zë, duke ngritur lart flamurin e lirisë, siç e bëri me guxim dhe krenari bajraktari i Rugovës Sak Fazlija.

Rrugëtimi patriotik

Në fillim të këtij libri Marin Kelmendi, duke folur për rrethanat historike në Rugovë, para, gjatë dhe pas luftës së Dytë Botërore, kujton me fjalë dhe shifra masakrat që i bënë serbomalazezet ndaj popullatës së Rugovës. Pikërisht në rrethana të tilla fillon rrugëtimi kombëtar e patriotik edhe i dy protagonistëve kryesorë të këtij libri, të Grosho Ibrës e Shaban Groshit, babë e bir, që lanë gjurmë të pashlyera, duke u bërë pjesë përbërëse e historisë më e re të Krahinës së Rugovës.
Respekti i lartë dhe dashuria ndaj veprave të këtyre trimave u ruajt edhe sot e kësaj dite në kujtesën e shumë brezave të sotëm të Rugovës, të cilën Marin Kelmendi provoi ta artikulojë si është më së drejti në këtë vepër, e cila është edhe një dëshmi e mirë për brezat e sotëm, duke nxjerrë nga harresa qoftë masakrat dhe tmerret qoftë trimërinë dhe heroizmat e brezave të Grosho Ibrës dhe të Shaban Groshit, të tërë atë plejadë burrash e trimash që nuk pushuan së reshturi që të mbrojnë atë pjesë të kufirit në ketë cep të Kosovës .

Këngët epike

Autori me kujdes ka prezantuar përmes një simbolike epike lahutën e Grosho Ibrës dhe të birin e tij Shaban Groshin si lahutar që përmes këngëve epike ka mbajtur gjallë atë copë histori të babait të tij që ishte pjesë e pandarë e historisë së atyre luftërave, ku edhe ai vetë ishte involvuar në to. Për librin folën kryetari i Pejës, Ali Berisha, dhe Ramiz S. Kelmendi, redaktor i librit.

Librat e fundit të autorit Flori Bruqi

Ftesa për seks e qoi drejt vrasjes

Ditën e parë të majit 2012, për mese katër orë, ajo e thërriste në telefon Fidan Shabin duke i premtuar marrëdhënie seksuale. Por, pasi kishin shkuan në banesën e saj, në mesnatë, vajza e të ndjerit Sali Dukati e kishte ngjitur Shabin në tavan ku e kishte qëlluar në kokë e trup, siç dyshohet për motive hakmarrëse, pasi besonte që ai kishte hedhur bombën që shkaktoi vdekjen e të atit. Aktakuza e prokurorit flet edhe se si dy të pandehurit, Besarta Harxhi dhe A.Ll, kishin fshehur provat dhe e kishin mbuluar kufomën me qese.

Vrasja ende e pazbuluar e Salih Kastratit, argjendarit të njohur si Salih Dukati, pati shokuar vitin e kaluar Pejën, qytetin që ka qenë pronë e një numër vrasjesh të rënda pasluftës.

Familjarë kishin deklaruar se argjendarit i ishte kërkuar haraç nga politikanët e vendit, por pohimet e tyre ende nuk janë konfirmuar nga organet e drejtësisë.

Kastrati kishte ndërruar jetë në moshën 63 vjeçare verën e vitit 2012 pas plagëve të marra nga hedhja e bombës në oborrin e shtëpisë së tij.
Fillimisht ai ishte plagosur më 14 mars 2012, por ka vdekur pasi ka kaluar një muaj në gjendje kome.

Për t’i qëndruar pranë babait të saj gjatë ditëve të fundit të jetës, vajza Besarta Harxhi (mbiemri i saj martesor) ishte kthyer nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku jetonte prej tri vitesh.

Njëzetetetë vjeçe, Harxhi, me vete në Kosovë kishte edhe vajzën e saj të vetme pesëvjeçare.

Ajo ka përfunduar në paraburgim, një muaj pas vdekjes së të atit, më 8 maj 2012, pas dyshimeve që ishin ngritur në lidhje me zhdukjen dhe pastaj vrasjen e Fidan Shabit.

Shabi ishte zhdukur më 1 maj 2012 dhe ishte gjetur i vrarë më 12 maj 2012 në një banesë private, afër ish-stacionit të trenit në Pejë.

Prokuroria pretendon se vepra penale e vrasjes së Shabit është kryer nga Besarta për qëllime hakmarrëse pasi që ajo mendonte se ai ishte një ndër personat që hodhi bombën e dorës në oborrin e shtëpisë së babait të saj, me pasojë vdekjen e këtij të fundit.

Harxhi ndodhet në paraburgim që nga ajo kohë ndërsa gjykimi kundër saj dhe të miturit A.Ll sapo ka filluar.

Gazeta Jeta në Kosovë ka siguruar aktakuzën e prokurorit Ali Uka kundër të pandehurve Besarta Harxhi dhe të miturit A.Ll. Dokumenti akuzues prej 26 faqesh mban datën 27 nëntor 2012 dhe përmban gabime të shumta gjuhësore.

Të pandehurit akuzohen për veprat penale të vrasjes së rëndë respektivisht të ndihmës në kryerjen e vrasjes së rëndë.

Të dy të pandehurit kanë lidhje familjare sepse nënat e tyre janë vajza të axhës në mes vete, ka gjetur prokuroria.

Prokurori Uka ka dhënë një version të tij përmes aktakuzës për mënyrën dhe rrethanat në të cilat ai beson se ka mundur të ndodhë vrasja e viktimës Fidan Shabi.
Më 1 maj 2012 rreth orës 19:30, Besarta kishte kontaktuar përmes mesazheve telefonike me viktimën Fidan Shabi me ç’rast ishin dakorduar të takoheshin në mesnatë në banesën e saj e cila ndodhet afër stacionit të trenave në Pejë.

Ajo i kishte premtuar Fidanit se do të kishin marrëdhënie seksuale.

Që nga ajo orë e deri në mesnatë, Besarta kishte kontaktuar disa herë Fidanin - telefonata e fundit ishte bërë rreth orës 23:00.

Pas telefonatës së fundit, Besarta, së bashku me të pandehurin tjetër të këtij rasti, të miturin A.Ll, kanë shkuar me veturë nga shtëpia e Sali Kastratit në banesën e saj dhe janë ndalur afër “Frizer Agronit”.

Vetura nuk ishte pronë e asnjërit prej tyre pasi që ishte marrë me qira.

Pasi afrohen tek banesa, i mituri i cili kishte vozitur deri aty, vendos të qëndrojë në veturë ndërsa Besarta afrohet ku po e priste Shabi.

“Ajo e fton Fidanin që të ngjiten në tavanin e banesës dhe aty në mënyrë të paskrupullt”, siç thuhet në aktakuzë, “nxjerr revolen dhe qëllon të ndjerin disa herë në kokë dhe në trup duke i shkaktuar plagë vdekjeprurëse”.

Më pas, Besarta thërret të miturin, i cili tash akuzohet për ofrimin e ndihmës në kryerjen e veprës penale të vrasjes, dhe së bashku mbulojnë viktimën me qese plastike dhe me batanije dhe largohen nga vendi i ngjarjes.

I mituri akuzohet nga prokuroria edhe se ka fshehur provat e veprës së kryer penale dhe ka shkatërruar revolen me të cilën dyshohet se është kryer vrasja.

Prokuroria ka propozuar ndër të tjerë edhe 16 dëshmitarë që pritet të dëshmojnë lidhur me këtë rast.

“Gjysmë ore pas të shtënave me armë më ka zënë gjumi”

E pandehura Besarta Harxhi deri më tani ka dhënë disa deklarata të ndryshme lidhur me dyshimin për vrasjen e bërë në mes të 1 dhe 2 majit të vitit 2012, shkruan në aktakuzë.

Në deklaratën e saj të parë të dhënë më 8 maj 2012 në polici, ajo ishte mbrojtur në heshtje duke mos pohuar apo mohuar kryerjen e veprës penale.

Katër ditë më vonë, më 12 maj, ajo kishte pranuar se kishte privuar nga jeta Fidan Shabin sepse, sipas saj, ai e kishte dhunuar në tetor të vitit 2011 por se rastin nuk e kishte paraqitur në polici shkaku i familjes.

Të njëjtën deklaratë ajo e ka përsëritur disa javë më vonë, përkatësisht më 29 maj dhe 26 qershor në prezencën e avokatëve mbrojtës.

Më vonë, kur është pyetur nga prokurori, Harxhi ka mohuar të ketë vrarë Fidan Shabin dhe është arsyetuar se kishte pohuar të kundërtën më herët sepse kishte qenë e “traumatizuar”.

Ajo ka deklaruar në organin e akuzës se ditën kur dyshohet të jetë vrarë Shabi ajo së bashku me vajzën e saj dhe familjarët e tjerë ndodhej në piknik në Rugovë ku kishte shkuar herët më mëngjes dhe ishte kthyer rreth orës 18:00.

Me të në piknik ishte edhe i afërmi i saj A.Ll, i pandehuri tjetër në këtë rast.
Pasi kishte shoqëruar mysafirët pas kthimit nga pikniku, Besarta kishte rënë në gjumë së bashku më vajzën e saj kur A.Ll e kishte zgjuar dhe i kishte thënë se duhej të dilnin bashkë.

I mituri nuk ishte përgjigjur pyetjes së saj se ku do të shkonin por Besarta i ishte bindur dhe së bashku kishin dalë në veturë dhe sipas urdhrit të të miturit ajo kishte ndalë veturën tek “Frizer Agroni”.

Aty A.Ll kishte dalë nga vetura dhe ajo e kishte pritur deri në ora 02:30 të mesnatës derisa ai ishte kthyer dhe së bashku kishin shkuar në shtëpinë e të ndjerit Salih Kastrati.

Gjysmë orë më vonë, sipas deklaratës së Besartës dhënë në prokurori, ajo kishte dëgjuar të shtëna nga ballkoni i shtëpisë dhe kishte vërejtur së ishte A.Ll ai që kishte shtënë me armë.

Gjysmë ore më vonë, ajo kishte rënë për të fjetur dhe “nuk i kujtohet se çfarë ka ndodhur më pas”.

Nga tërë deklarata e Besartës i mituri ka konfirmuar vetëm shkuarjen në piknik ndërsa ka vazhduar me deklarata që kanë kundërshtuar ato të pandehurës.

“Rreth orës 23:00 bashkë me Besartën kemi dalë me ble bukë sepse nuk kishte në shtëpi”, ka deklaruar i mituri A.Ll.

“Kur kemi shkuar tek ‘Frizer Agoni’ Besarta më ka thënë të pres aty”.

Ai ka deklaruar se e ka pritur të pandehurën një kohë dhe kur ishte nisur të largohej nga vendi ajo e kishte telefonuar. I pandehuri e kishte marrë dhe kishte vërejtur se ajo me vete kishte dy qese plastike njërën prej të cilave e kishte hedhur në kontejner të mbeturinave rrugës derisa ktheheshin në shtëpi.

Prokuroria ndër prova të tjera bazon aktakuzën edhe në telefonata dhe mesazhe telefonike.

Në hartografinë e telefonave, të përpiluar nga policia hetimore, tregohen numrat e telefonit që Besarta dyshohet të ketë përdorur dhe lokacionet nga janë bërë thirrjet telefonike.

Në mes të orës 19:24 dhe 01:04 pas mesnate ajo ka kontaktuar me Shabin gjashtë herë. Tri telefonatat e para, sipas prokurorisë, janë bërë nga qendra e qytetit, telefonata tjetër është bërë nga lagjja Kapeshnicë ndërsa telefonatat tjera janë bërë përsëri nga qendra e qytetit, afër shkollës “Tetë Marsi”.

Sipas thirrjeve telefonike të prokurorisë, Besarta është kontaktuar nga i dyshuari për dhëniën e ndihmës në kryerjen e vrasjes A.Ll, telefonatë kjo që ka zgjatur vetëm 4 sekonda dhe që tregon që ai atë kohë ndodhej në rrugën “Mic Sokoli”.

Në fund të aktakuzës prokurori ka propozuar që të shqiptohet dënim me burg edhe për të miturin.

Gjykimi i të pandehurve ka filluar katër muaj pas ngritjes së aktakuzës, më 21 shkurt 2013.

Në seancën e parë ishte kërkuar nga mbrojtësit e të pandehurve që rasti të gjykohej nga EULEX gjë që është hedhur poshtë nga këta të fundit. 

Seul, Hashim Thaçi nderohet me çmimin Doktor Honoris Causa

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi është nderuar me titullin “Doktor Honoris Causa” nga Universitetin Sun Moon në Seul të Koresë. Me këtë rast Thaçi ka thënë se është ditë e veçantë për të pasi që është në Seul, në mesin e studentëve dhe mësimdhënësve.

”Kemi udhëtuar nga vende të ndryshme të botës dhe të kuptosh se na jepet ky nder kaq larg, më bënë të kuptoj se me gjithë distancën e largët, me gjithë dallimet kulturore, në botën e sotme të globalizuar, veprimet e dikujt në jetë, pa dyshim se jehojnë tek njerëzit në pjesë të ndryshme të botës.

Është ditë e veçantë për mua të jem në Seul, këtu në mesin e studentëve dhe mësimdhënësve.

Para rreth dy dekadash, unë vetë isha student, së pari në qytezën time të lindjes e pastaj edhe si student disident në Zvicër.

Fillova studimet në degën e historisë në Cyrih, pak vite pasi qeveria brutale serbe i mbylli të gjitha institucionet arsimore në gjuhën shqipe.

Me dhjetëra mijëra dhe më vonë me qindra mijëra kosovarë, të rinj e të reja u larguan nga vendi në kërkim të arsimimit, punësimit dhe normalitetit.

Unë isha student aktivist qysh në moshë të re dhe isha cak i policisë, andaj, qëndrimi im në Kosovë u bë i pamundshëm.

Sot, ua kam zili juve, me që unë nuk i përfundova studimet në një gjendje normale.

Duke studiuar jashtë vendit, në kohën që ndaja nga leximi, takohesha me kosovarë të tjerë nga krejt bota për të parë se çfarë mund të bënim për të çliruar vendin tonë nga sundimi i Millosheviqit i cili filloi të instalojë një sistem të vërtetë aparteidi në një vend më pak se dy orë fluturim larg nga Gjeneva.

Ne takoheshim fshehtas pasi që policia sekrete serbe ishte e famshme për ndjekjen dhe vrasjen e disidentëve kroatë, boshnjakë dhe shqiptarë.

Një rrugë të cilën e menduam dhe e provuam ishte ajo e rezistencës paqësore.

Duke lexuar nga shkrimet e Gandit ose Martin Luter Kingut, të frymëzuar për të duruar nga Nëna Terezë, e cila ishte e lindur në Kosovë, ne në fillim menduam se vetëm me forcën e vullnetit të popullit do të ishim në gjendje të ndalnim shtypjen.

Kjo nuk funksionoi.

Serbia e asaj kohe nuk ishte Britani e Madhe dhe Millosheviqi nuk ishte Xhon Kenedi. Andaj, të përballur me tirani, nuk kishte zgjedhje të shumta, ka thënë Thaçi në vazhdim.

Normaliteti ishte në Zvicër, përderisa një gjendje krejtësisht jonormale mbretëronte në Ballkan.

Unë i lash studimet dhe shkova për të themeluar Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës me miqtë e mi.

Nga konviktet e jetës studentore, shpejt u gjenda në malet e Ballkanit, duke u munduar të organizoj rezistencën ndaj një sistemi që nuk na konsideronte si njerëz, e lëre më si të barabartë.

Librave u duhej të prisnin ditë më të mira. Kjo nuk ishte një rrugë e lehtë për mua.

Vendimi për të hequr dorë nga çdo gjë normale në një vend të sigurt për t’u angazhuar në rezistencë të armatosur, për të rrezikuar jetën dhe për të parë vdekjen çdo ditë nuk është diçka që ua dëshiroj askujt nga ne që ta ndërmarrin prapë.

Kisha momente të dyshimit, sidomos kur shihja humbje të mëdha, miqtë e mi duke vdekur, duke dhënë jetën në altarin e lirisë.

Kisha momente të dyshimit kur shihja hakmarrje shkretuese kundër civilëve që ndërmerrnin forcat serbe pas çdo aksioni që ne e bënim kundër njësive policore dhe ushtarake.

Dilemat morale nuk treteshin, ato vetëm forcoheshin.

A luftohet e keqja me çdo çmim?

Sa jetë njerëzish është e vlefshme liria? A mund të ketë paqe pa liri për njerëzit dhe popullin në përgjithësi?

Këto janë pyetje që i kanë bërë shumë liderë, por në Evropë sot, janë shumë të paktë, nëse ka, të atillë që u desh të marrin vendime personale për të rrokur armët dhe për të luftuar.

Një tipar i luftës për liri është që ta dallosh lirinë kur ajo vjen.

Fitoret kurrë nuk janë të lehta ashtu siç nuk janë kompromiset për t’u dhënë fund luftërave e konflikteve.

Liria jonë erdhi mu në momentin kur trupat e NATO-s u futën në Kosovë pas një fitoreje mbi regjimin e Millosheviqit.

E dija në atë moment se armët nuk do të duheshin më në Kosovë.

Ne e fituam lirinë, por vetëm sa niseshim rrugës së gjatë deri në pavarësi.

Menjëherë filluam të bashkëpunojmë me Kombet e Bashkuara për të themeluar demokracinë në një vend të vogël që kurrë nuk e kishte përjetuar demokracinë e vërtetë pas dhjetë vjetësh të aparteidit dhe pesëdhjetë vjetësh të sistemit komunist.

Madje unë edhe i humba zgjedhjet e mia të para pas luftës, edhe të dytat, dhe m’u desh të pranoja rolin përgjegjës të të qenit opozitë konstruktive pa asnjë pushtet.

Ky është një mësim i rëndësishëm; që duhet të pajtohesh nëse populli thotë ashtu.

Shekulli i njëzetë tek ne filloi me luftëra dhe mbaroi me luftëra.

Megjithatë, në përfundim të luftës sonë të fundit, isha i bindur se ne duhej të hynim në shekullin XXI në paqe që fëmijët tanë të mund të jetojnë në paqe.

Paqja nuk mund të shtrihet vetëm tek një grup etnik, e as liria nuk mund të shijohet nga një popull në kurriz të të tjerëve.

Unë përherë kam qenë dhe mbetem i përkushtuar që çdo kosovar, pa dallim etnisë, fesë ose gjuhës së tyre, do të jetë gjithmonë i lirë në republikën tonë të re, më të renë të krijuar në kontinentin e Evropës.

Më lejoni të them se ne do t’u jemi përherë mirënjohës popullit të Koresë që ka njohur luftën tonë dhe lirinë tonë dhe që ka qenë njëri nga shtetet e para aziatike që ka njohur republikën tonë.

Populli i Kosovës kurrë nuk do ta harrojë këtë. Shpresoj se në fazën e ardhshme të zhvillimit ne do të mund të avancojmë miqësinë tonë duke mundësuar partneritet ekonomik.

Kosovarëve u pëlqen Samsungu, dhe djali im po mundohet të më bindë t’ia blej një Galaxy. Pasi kam parë vendin tuaj, mrekullitë e ekonomisë suaj, mbase do t’ia blej një.

Sfidat e vendit tim janë të shumta. Si t’i joshim investimet në një kohë të krizës globale dhe të një konkurrence në rritje për pak e më pak burime?

Cili do të jetë modeli i rritës sonë ekonomike për të ruajtur shkallën e lartë të rritjes së GDP-së që kemi arritur gjatë viteve të fundit?

Si të ruajmë ndarjen proporcionale të pushtetit në një sistem që garanton respekt të plotë për të drejtat e njeriut?

Si ta luftojmë korrupsionin dhe krimin e organizuar me qëllim që qytetarët të kuptojnë se shoqëria në të cilën jetojnë, është ajo që premton barazi elementare për të gjithë.

Me që ra fjala, këto dilema janë shumë më të lehta se ato për jetë a vdekje të cilat duhet të zgjidhja njëzet vjet më parë.

I shijoj dilemat e sotme sepse ato janë çështje të krijimit të normalitetit.

Që t’u mundësohet njerëzve të shkojnë në punë dhe studentëve që të arsimohen.

Andaj, të nderuar profesorë dhe studentë,

Kurrë mos harroni se roli juaj në të ardhmen do të jetë me rëndësi parësore, me që juve do t’iu ndahen detyra në formate dhe forume nga më të ndryshmet të ruani paqen dhe dialogun mes kombeve, të ruani botën të atillë që studentët kurrë më të mos përballen me dilemat për jetë a vdekje.

Në emër të të gjithë laureatëve, unë falënderoj stafin, studentët dhe miqtë e këtij Universiteti të famshëm dhe këtij vendi të mrekullueshëm që na kanë dhuruar doktorata nderi”, ka theksuar Thaçi.

Qyteti që nuk feston kurrë!

Pritëm gati deri në ditën e fundit, por nuk vërejtëm asnjë ndryshim. Është e çuditshme të flitet për një fenomen të tillë, ndoshta sikur një lajm të tillë të brishtë ta lexonte një Evropian do ta klasifikonte qytetin në fjalë në një nga vendet e humbura të botës së tretë. Por, ja është qytet që ndodhet vetëm disa kilometra larg kryeqytetin të një shteti që e quan veten shtet Evropian.

Po të kalosh nëpër rrugët e këtij qyteti përveç gjashtë zbukurimeve shumë modeste, të një cilësie shumë të dobët, ku nga këto gjashtë vetëm katër janë në funksion nuk vëren asnjë lloj ndryshimi tjetër. Sikur në këtë vend nuk duhet të festohet, sikur ekziston një sistem ku Festat e Fundvitit janë të ndaluara jashtë gjirit familjar. Është një fenomen mjaft i çuditshëm ku asnjëri nga ne nuk mund ta mohojë.

Gjithsesi ky është një realitet i trishtë, por më i trishtë është fakti se qytetarët kanë filluar të mësohën me këso lloj fenomenesh, për vetë faktin se dita ditës po shtohën. Ka disa vite që qendra e Tuzit nuk zbukurohet me drita, që nuk ka pemën e Krishtlindjeve, që nuk ka asnjë organizim për Festat e Fundvitit. Me siguri se pergjegjësia më e madhe i bie Komunës Urbane të Tuzit, partive politike që nuk bëjnë presion, por edhe në ne qytetarëve të thjeshtë që akoma nuk jemi në atë nivel qytetërimi sa të reagojmë ashpër ndaj fenomeneve të tilla.
Driton Sinishtaj /

Ndoshta do kishte vend për arsyetim sikur Komuna Urbane e Tuzit të kishte shpënzuar për festën e 100 vjetorit të Pavarësisë shuma të mëdha në organizime të ndryshme dhe dekorim të qytetit me flamuj, dhe në munges fondesh nuk mund të përballonte edhe një festë tjetër. Por jemi të gjithë të njohur me përkushtimin dhe shpënzimet që kanë pas për këtë festë, ku nuk moren as mundimin më të vogël që aty ku kanë vëndos disa zbukurime të kota, gjatë festës së 100 vjetorit të pavarësisë të kishin vëndos disa flamuj.

Por, çfar mund të themi tjetër, vetëm tju sjellim edhe disa imazhe që tregojnë “përkushtimin” e pushtetarëve për qytetin tonë, tregon se sa vlerë ka ky vënd dhe ky popull për ta. Edhe pse këtë lloj përkushtimi ne si qytetarë duhet ta marrim si ofendim, në fund të fundit çfar mund të presim tjetër nga njerëz të tillë. Kjo është dhurata e tyre për ne, në këtë fundvit, gjashtë zbukurime modeste, të një cilësie të dobët, ku dy nuk janë në funksion, ndersa katër me zi mbahën gjallë. / Driton Sinishtaj /

Malësia e Madhe “Nderi i Kombit” – nga Sytki Ndrecaj

Të dashtun vëllazen e motra malësor!

I emocionuar së tepërmi nga kulminacioni qe pat festimi i madhërishëm i 100 vjetorit të Shpalljes së Pavarsisë, ngritjes së Flamurit Kombëtar dhe krijimit të Shtetit Shqiptar për treven tonë Malësia e Madhe kam dëshiren e mirë të përshëndes të gjithë Ju për ngrohtësinë, ritmin dhe emocionet e pakufishme që i dhatë gjatë gjithë kohës kësaj feste madhështore, të shenjtë e plot atdhedashuri. Pa as më të voglin dyshim treguam se e meritojmë emrin e mirë e plot dritë të malësorit që edhe pse të ndarë kufijsh ne nuk mund të ndahemi nga gjaku, gjuha, historia, kultura e për më tej edhe sakrificat e përbashkëta që kemi përjetuar. Nuk mund të ndajmë prejardhjen e traditat tona, jetët e qindra e mijra luftëtarë e luftetare të cilët për liri, mbrojtje territoresh tona, çlirim kombëtar e ndertim të demokracisë dhanë jetën e tyre, sakrifikuan pasuri e familje, lanë ofiqe e grada e të tjera privilegje vetëm për token e begatë që ka një emër shumë kuptimplotë e sinjifikativ, krenarë për brezat e djeshëm, të sotëm e të nesërme, trevë e lartësuar MALËSIA E MADHE.

Kujtdo që nuk e njeh Malësinë tonë e historinë e saj mund e do i dukeshin një legjendë luftrat dhe përpjekjet e saj për ekzistencë,  por brezat malësorë i kanë jetuar dhe mbrujtur me patriotizem të pashoq duke i lanë kurdoherë si pasuri të madhe brezave pasardhës. E ne brezat e sotëm veçse duhet ta meritojmë që dëshirat e tyre ti transmetojmë tek brezat që vijnë. A mundeshim që këto faqe të ndritur të historisë, të etno-kulturës e traditave të trevës tonë Malësi e Madhe ti linim veçse të pergojuar o jo ti materializojmë në altar? Jo kurrsesi. Ndaj me mëndje të kthjellët shumë intelektual, shoqata, deputetë, përfaqësues të pushtetit etj. të Malësisë së Madhe i parashtruam me fakte e prova ( të firmosura e vulosura ) e i paraqitem para Presidentit të Republikës z. Bujar Nishani që emri e vepra e bashkmalësorëve tanë dhe e trevës tonë Malësi e Madhe të nderohet e të respektohet me ligje. Presidenti i nderuar z. Nishani pati nderin e merituar që në kuadër të 100 vjetorit të Shpalljes së Pavarsisë të lartësojë Malësinë e Madhe me titullin “ Nderi i Kombit “. Duke qënë i bindur që në heren e parë se për asnjë çast nuk është vënë në dilemë, pasi siç e pohoi edhe vetë z. President teksa mbajti fjalën e rastit në Teatrin “ Migjeni “ me datë 25 Nëntor 2012 gjatë dorëzimit të titullit, por edhe duke përcaktuar qartë edhe në motivacionin përkatës ishte i mirënjohur me historinë e Malësisë së Madhe dhe se ishte i lumtur që Malësisë së Madhe kishte nderin ti japë titullin e lartë “ Nderi i Kombit ”.  Ndaj në emrin Tuaj dua të falenderoj Presidentin e Republikës z. Bujar Nishani e ta Uroj ashtu siç dimë ne malësorët: Paçi faqen e bardhë e zoti qoftë kurdoherë me ju z. President për të ndriçuar rrugen tane në të mirë të Shqipërisë e Kombit Shqiptarë, drejt përparimit dhe integrimit në familjen e madhe eurpiane. Dora Juaj z. President që nënshkroj titullin e lartë “ Nderi i Kombit “ për Malësinë e Madhe qoftë kurdoherë dora e vlerësimit dhe e bashkimit të të gjithë shqiptarëve.

Prania ime dhe e bashkmalësorit tonë të nderuar Prof. Dr. Martin Berishaj në podium teksa merrnim titullin e lartë “ Nderi i Kombit “ për Malësinë e Madhe ishin të mbushur por edhe shpërndanim emocione tek çdo malësor i ndodhur në sallë, në brendësi të territorit të Malësisë së Madhe ( pa kufinj shtetërorë ) apo kudo që ndodhej e ndodhet edhe tani. Ashtu siç jam i bindur se të tilla emocione janë të shpërndara anëkënd trojeve shqiptare e kudo ku ndodhen shqiptarë, pasi gëzimi i yni për Malësinë e Madhe i nderuar me titullin e lartë “ Nderi i Kombit “ është edhe gëzimi i tyre.

Ndaj në të tilla momente emocionuese më lind vetëm një urim i veçantë që është padyshim urim edhe i Juaji:Gëzuar “ Nderin e Kombit “ Malësia jonë e Madhe, me tradita kurdoherë të vyera të besës, bujarisë, trimërisë e dashurisë së madhe. Lavdi të përjetshme historisë dhe atyre burrave e burrneshave që lartësuan treven e Malësisë së Madhe. Përshendetjet dhe urimet ma të mira për çdo malësor e malësore, për çdo familje e fis malësor brenda e jashtë territorit pa kufinj të Malësisë së Madhe. Nuk mund të gjej mbyllje më të përshtatshme për këtë shkrim se sa vargjet: Po ku je Malsia e Madhe/Mir e di ke pas shum halle/Je kreshnike, je e mir’/Jam krenar që jam yt bir.

Me respekte nga bashkëmalësori Juaj

SYTKI NDRECAJ
N/PREFEKT MALËSI E MADHE