„Qingji i butë i thithë dy nëna, servili gjithë kopenë” - Shqiptare

PADRONËT DHE SERVILËT


„Qingji i butë i thithë dy nëna, servili gjithë kopenë” - Shqiptare



Nga Dibran Demaku




Servilët janë kategoria më e urryer e çdo shoqërie dhe në çdo system shoqëror.Ata janë si rodhet që të ngjiten dhe nuk të shqiten dot.Ata janë të gatshëm që të qeshin kur qesh padroni,janë të gatshëm të qajnë kur është i pikëlluar padroni, janë të gatshëm të buzëqeshin kur i shanë padroni. Me një fjalë janë të gatshëm në çdo lloj situate,mjafton që me veprimet e tyre t`i arrijnë synimet që kanë në jetë.
Në sistemin e kaluar komunist Padroni që ishte Një fliste gjithmonë në emër të popullit dhe të partisë, edhepse ai kurrë nuk e pyeste as popullin e as partinë,ndërkaq për të bëmat e tij nuk i jepte llogari as popullit e as partisë!
U besua dhe u shpresua se me rënien e komunizmit iku edhe koha e sistemit njëpartiak, ku lideri i partisë ishte i pari dhe vendoste për gjithçka.U besua se me ardhjen e demokracisë dhe sistemit shumë partiak liderët e partive do të ishin vetëm udhëheqës partiak e kurrësesi lider absolut. Por, ja që në trojet ku jetojnë shqiptarët, praktika e liderit absolute komunist vazhdon edhe më tutje, ku lideri tashmë është shndërruar në pardon, ndërkaq anëtarët e partisë, qofshin ata edhe të veshur me petkun e ministrit apo të deputetit, nuk janë asgjë tjetër vetëm servile të liderit, të cilët flasin me gjuhën e liderit, qeshin kur qesh lideri, qajnë kur pikëllohet lideri…, bëjnë gjithçka çfarë dëshiron lideri apo padroni i tyre.Dhe ky fenomen është present dhe i shprehur tek të gjitha partite politike shqiptare në të gjitha trojet etnike të tyre.
Në demokracinë e sotme(demokraci i thënçin!) kemi shumë padronë sepse tash kemi shumë parti.Dhe secili pardon ka servilët e vet që nëse përkthehen në gjuhën e sotme shqipe, padronët janë kryetarët e partive politike, ndërkaq servilët janë anëtarët e partisë!
Kryetari(padroni) i partisë vendos për gjithçka!Ai është Njëshi dhe do të vendosë për gjithçka, si në kohën e Titos në Jugosllavi dhe në kohën e Enverit në Shqipëri.Vetëm se tash kemi shimë Tito dhe shumë Envera! Ndërkaq anëtarët e partisë janë ata servilët që ulin kokën dhe miraojnë me duartrokitje çdo vendim të liderit apo padronit të tyre,sepse sipas tyre ai gjithmonë ka të drejtë, ai ësht Njëshi dhe i gjithëdijshmi?!
Dhe ky fenomen, siç e cekëm edhe më lart ësht i shprehur tek të gjitha partite politike shqiptare dhe në të gjitha trojet shqiptare.Por, mbase më i theksuari ësht tek dy parti politike në Shqipëri(tek Partia demokratike dhe tek partia socialiste) dhe tek dy parti politike në Kosovë( tek Partia demokratike e Kosovës dhe tek Aleanca për ardhmërinë e Kosovës).
Nëse një analistë paanshëm do të analizonte punën e partive të lartëcekura do të vërente se ato vetëm emrat i kanë të dizajnuara me demokraci ndërkaq veprimet i kanë edhe më tutje të sistemit komunist!Mjafton që një qytetar i zakonshëm ta përcjell një kongres të punës së tyre, apo kongres zgjedhor,si të doni, dhe të vërej ato ngjashmëritë me kongreset e partisë komuniste si në Jugosllavinë e Titos ashtu edhe në Shqipërinë e Enverit!
Kur kryetari i partisë (padroni), ciladoqoftë ajo, do të hyjë në sallë të gjithë anëtarët (servilët) e partisë do të ngriten në këmbë dhe do ta përshëndesin me duartrokitje të zjarrta! A nuk ishte kështu edhe në kongreset e partisë komuniste të Titos dhe të Enverit?!
Ndërkaq për zgjedhjen e kryetarit(padronit) të partisë as mos të flasim.Ai gjithmonë do të jetë pa kundër kandidat( si Tito dhe Enveri në kohën e tyre) dhe do të zgjedhet me shumicën absolute të votive!(Ta kujtojmë me këtë rast vetëm zgjedhjen e kryetarit(padronit) të PDK-së në Kosovë.Ai do të mirrte njëqind e tetëmbëdhjetë vota nga njëqind e nëntëmbëdhjetë të mundshme?!). Vallë kësaj mund t`i thuhet zgjedhje demokratike?!
Fenomen(tragjik-komik) në vete është edhe vizita e liderit (padronit) partiak në ndonjë qytet apo fshat të vendit! Atëherë anëtarët(servilët) e partisë do të kujdesën që pjesëmarrja e populates të jetë sa më e madhe e mundshme(duke sjellur në ato takime edhe nxënësit e shkollave fillore) dhe përveq kësaj duke angazhuar edhe trupa të ndryshme artistike me mjete të zhurmëshme muzikore(si tupanët dhe surlat) me të vetmin qëllim që tek lideri(padroni) i partisë të krijohet përshtypja se ai dhe vetëm ai është i zgjedhuri dhe më i dashuri popullatës së atij qyteti apo fshati?! Ndërkaq lideri do të përshëndetet me thuajse shumicën e pjesëmmarrësve të atyre takimeve duke ua shtrënguar duart dhe duke u buzëqeshur! A nuk vepronte kështu edhe Tito në Jugosllavi dhe Enveri në Shqipëri?!
Si për ilustrim të kësaj që u tha le t`i kujtojmë për një çast të shkurtër vizitat e Titos në Kosovë apo vizitat e Enverit nëpër katunde të ndryshme të shqipërisë! Kur do të vinte Tito në Kosovë i madh e i vogël do të ishte i detyruar(me dëshirë apo pa të) të dilte në skaj rruga nga do të kalonin makinat e tij dhe me lule në dorë ta përshëndesnin duke buzëqeshur e duke kënduar?! Ndërkaq po e njëjta gjë do të ndodhte në Shqipëri kur Enveri do të vizitonte ndonjë qytet a fshat të Shqipërisë, për të “ndejtur gju më gju me popullin”?!
Padronët dhe servilët e trojeve etnike shqiptare duhet ta kuptojnë se këtyre bëmave të tyre u ka kaluar koha dhe duhet të ndërrojnë pllakën nëse synojnë Europën.Sepse Europa nuk i pranon në gjirin e tyre ata që gojën e kanë plotë demokraci, ndërkaq dekorin e punëve të tyre edhe sot e gjithë ditën e kanë të dizajnuar dhe të mbështjellur me komunizëm!...

Dënimi "aforfe" i Major Shaban Elezit

       Nga Kabil Bushati                                                                                           

 

         Aty ku sot ndodhet ndërtesa e Prefekturës Shkodër më parë ka qenë Bashkia, 15m larg saj, matane rruges, me 26 janar 1945 u pushkatuan 8 burra. Shqiperia akoma nuk kishte mbushë 2 muaj nga dita e çlirimit duheshin edhe tre ditë, kur në Shkodër nacional-çlirimtarët po bënin 8 kurbane me bij shqiptarësh. Ky ekzektutim do të ishte preludi i atyre mijra pushkatimeve që u kryen në Shqipëri pa gjyqe apo me dëshmitarë të rremë. E thënë ndryshe ky ekzekutim ishte një hapje sipari e asaj tragjedie që perjetoi populli shqiptar për afro pesë dekada radhazi. Komunizmi nuk u instalua me dhune që rëndom thojnë politikanët tanë, komunizmi në Shqiperi u instalua me terror. Përballë qindra qytetarëve shkodranë që ishin mbledhë me urdhër te forntit (sepse partia në ato vite qëndronte incognito), përballë nxënësve të gjimnazit shtetit që i kishin nxjerrë nga mesimi me urdhër të prokurorit për te pa ketë skenë makabre, qëndronin tetë burra të lidhur. Këta ishin Major Shaban Elezi, Kapiten Sheuki Haliti, Palokë Pikolini, Elez Hoti, Dedë Shabani, Abdyl Bushati, Pjetër Nikë Mihaj dhe Selim Rama. Si Rethkomandat Shaban Elezi  kishte një emer të madh në krejt veriun shqiptar, prandaj duhej ndeshkuar me denim kapital dhe duhej poshteruar para gjithë popullit dhe studentëve të gjimnazit të shtetit. Duhej ta shihte populli Shabanin duke dhënë shpirt në midis të Shkodrës, se vetëm keshtu mund të frikësohej turma që ishte prezent. Prokurori Josif Pashko kishte dhënë urdhër që të arrestuarit të pushkatoheshin pa gjyq, sepse në mendjen e tij ishte fiksuar fjala: bashkëpunëtor i fashizmit. Avokatët e asaj periudhe e cilësonin këtë palo prokuror si të tmershëm për dënimet ekstreme që jepte të cilat tentonin të mbillnin terror e frikë në popull dhe ç'ishte më e keqja, jasht çdo te drejte ndërkombëtare kish filluar te jepte denime me vdekje pa gjyqe. Se ku e kish krye atë shkollë Josif Pashko, djalli e merr vesh, se çdo denim e donte një gjyq që e deklaronte fajtor dhe kjo e drejtë njihej që nga e drejta romake.

            Josif Pashko në fillimin 1944-ës e filloi karrierën e prokurorit ne Shkodër. "Prokuror i tmerrit"- thotë në një vend avokati i vjeter dhe reputativ z.Koliqi, e kemi quajtur, ne avokatët e Shkodrës. Shkodra numëron disa mijra  të pushkatuar dhe të vdekur nder burgjet komuniste. Shoku Pashko denoi (pa faj)  Shaban Elezin me shtatë të tjerë. Ai dha urdhër që ekzekutimi i tyre të bëhet në qendër të qytetit tek Bashkia(sot Prefektura), përfundon shënimet avokat plak z.Koliqi. Dhe Komandanti i Mbrojtes se vendit, Zoi Themeli qendronte gati per te pushkatuar njerëz. Në ate kohë nuk kishte nderruar emertimin me Degë te Brendëshme. Po fillonte instalimi viteve tragjike për nacionalistët shqiptarë, sepse kështu u pelqente fqinjëve tanë shoveno-irredentistë. Komunizmi po i imponohej popullit me terror dhe genocid. Kur hetuesi Hysni Ndoja, që ishte shkodran dhe ne vitet e para të çlirimit ishte hetues, ju lut Zoi Themelit për ta liruar Shaban Elezin, se e njihte për burrë të mirë, hasi në refuzimin e tij kategorik. Zoi Themeli se bashku me Josif Pashkon vendosën "aforfe" dënimin e tij me vdekje, paçka se nuk kishin trup gjykues. Pra mungonte trupi gjykues. Ku pyeste kasapi Zoi, ai kishte ardhë ne Shkodër për të mbjellë terror, kishte ardhur me urdhër për të nënshtruar Shkodrën.

          Ishte paradreke e një dite të ftohtë janari (hamsini siç i thonin pleqtë e at'hershëm) siç i thonin shkodranët. Frynte një murla i ftohtë brisk. Dielli nuk kishte fuqi te ngrohte as njerëzit. "Fort po shndrit njaj diell e pak po xe, ç'po e rreh era rrapin e Jutbinës..."  ishte taman një ditë e ngrirë Jutbine. Komunistet edhe diellin e kishin me racion si buken. Dikush foli para te dënuarvet pa gjyq dhe i cilesoi "këmishëzinj".Pas pak, u dha komanda "zjarr" dhe pushkët e plotonit të pushkatimit krisën me batare. Tetë burrat u përkulën të gjithë dhe pastaj u rrëzuan përtokë. Ndërsa Shaban Elezi u ngrit pak dhe bërtiti "këmishëzi je ti o A.Gj, ti ke dalë nëpër Shkodër me këmishën e fashizmit...Nuk më vjen keq se po vritem, por me vjen keq se po më pushkatojnë hajdutët e maskarejt e Shkodrës...". Nuk e lanë vazhdonte më pasi një partizan tjetër nxorri revolverin dhe i ra dy herë kokës dhe Shabani tashmë u shtri i vdekur duke zgjatur dorën me gishtin tregues si akuzë në drejtim të A.Gj. Turma ndejti aty deri ne drekë, me njerëz që shkonin e vinin. Në kohën që plumbat binin mbi kokën e Shabanit dhe të tjerëve, një nga djemtë e tij, Qemali, që at'here  ishte vetëm 11 vjeç,ndodhej duke pritë tek dera e burgut për t'i çuar strajcën me ushqime të jatit.

             Po cili ishte Shaban Elez Muhaj. I lindur në vitin 1888 në Tuz të Malsisë së Madhe, në Tuzin luftarak që ngriti flamurin shqiptar në Deçiq që më 1911. Kushëri i afërt me Jakup Ferrin i cili me vone u bë një nga komandantet  trima të ushtrisë së Ali Pashë Gucisë, nje ushtarak legjendë që ka hyrë në histori. Lidhje me mbiemrin Feri, kur iku prej Tuzit, Jakupi mbajti për mbiemër emrin e babës së vet, Ferit shkurtimisht Feri.Tuzi është tokë shqiptare, e banuar nga shqiptarët, por tani pa drejtësisht i përket Malit të Zi. Në vitin 1905 vjen në Shkodër ku kryen një shkollë të mesme turke xhandarmërijet. Gjatë pushtimit austro-hungarez, Shabani së bashku me disa ushtarakë të tjerë dërgohet në Austri ku kryen një specializim për armën e xhandarmërisë. Ai fliste shumë mirë gjuhët sllavisht, turqisht dhe gjermanisht. Në grushtin e shtetit të vitit 1924 rreshtohet përkrah forcave të Kongresit të Lushnjës, e cila zgjodhi Ahmet Zogun ministër të brëndshmëm për t'u berë më vonë Kryeministër të Shqipërise. Që nga viti 1925 deri në vitin 1939 shërben në armën e xhandarmerise me gradën kapiten në disa nga rrethet e Shqipërisë si në Lushnje, Berat, Gjirokastër, Peshkopi, Dukagjin, Pukë etj. Kudo që ushtroi detyrën, kapiten Shabani, spikati devocioni dhe ndershmeria e tij si drejtues i xhandarmërisë. Me pushtimin e Shqippërisë nga Italia fashiste Shabani ndodhej me shërbim ne Pukë ku braktisi detyrën dhe arratiset në Jugosllavi ku mbahet nën vrejtje nga autoritetet e atjeshme për tre muaj rrjesht. Pas tre muajsh ai kthehet në Shkodër dhe i kërkohet që të vazhdojë shërbimin, por ai refuzon kategorikisht bashkëpunimin me fashistët. At'here detyrohet që për 21 ditë të shkojë në Pukë e dorëzon komandën e xhandarmërisë të cilën e kishte braktise.
            Kur e panë se Shabani refuzoj të punonte  me fashistët, tentojnnë t'a arrestojnë. Por ku kapej Shabani, sapo e merr vesh se ishin pregatitur hekurat për t'a prangosë , ai arratiset nëpër malësira. Qëndron në arrati derisa Italia fashiste shpalli kapitullimin. Në Qeverinë Shqiptare të Rregjencës të vitit 1944 shërben si Komandant Xhandarmerijet Rrethin e Shkodrës. Llesh Marashi ishte Qarkomandant ndersa Shaban Elez Muhaj ishte Rrethkomandant. Gjatë ketyre muajve që Shaban Elez Muhaj ishte komandant xhandarmërijet, shumë njerez e kujtojnë me respekt, bile edhe ata që ishin të lidhur me lëvizjen Nacional-Clirimtare. Kur xhandarët arrestonin ndonjë komunist, Shabani i lironte, sepse i konsideronte te genjyer nga ideollogjia komuniste.  Ai shpesh here shprehej se komunizmi nuk ka fe dhe atdhe, por keta të rij e te reja i konsideronte të mashtruar nga këlyshët e Moskovit. Në fshehtësi organizon takim  me Misionin Aleat Angles në malin e Cukalit. Anglezet kishin simpati per Shabanin se ishte burre zakonit, fjalen e kishte fjale. Se bashku me anglezet bene disa kordinime veprimesh. Keto i konfirmon me vone Rexhe Meta qe ishte ne ate kohe perkthyes prane misionit anglo-amerikan. Në ato ditë bilë ishte graduar major. Shpejt bie në sy të Gestapos gjermane, dhe Komandanti i saj Majori Hausding i kërkon takim për të bashkëpunuar por Shabani i refuzon kategorikisht. Mirpo të refuzoje në atë periudhë komandantin e gestapos gjermane, ishte të luaje tek a çift me kokën tende e të familjes. Mbas këtij refuzimi gjermanët tentojnë t'a arrestojnë por Shabani arrin të arratiset përsëri dhe familja ndërron banim fshehurazi. Qëndrojnë familjarisht me qera në shtepinë e Tepeliajve dhe më vonë në atë të Uruçëvet. Më pas vetë qëndron i fshehur në fshatin malor Lepurosh në një familje të njohur të tij. Ky fshat i humbur ishte në zonën e Gruemirës, në një skaj të thellë malor të saj. Ketu qëndroi deri sa u çlirua Shqipëria. Me çlirimin e vendit, familja ku strehohej Shabani, emrin e së cilës nuk po e bëj publik për të mos e turpëruar botërisht, e preu në besë mikun që e kishte mbajtë për disa muaj duke e denoncuar atë në brigadën e Mbrojtjes së Popullit dhe duke ua dorëzuar atyre në mënyrën më të pabesë, per te ja dhuruar pako postale Zoi Themelit, i cili e pushkatoi pa gjyq. Por te pushkatosh nje oficer pa gjyq, i cili nuk bashkepunoi me fashizim por me misioni anglez, le per te dyshuar se prishja me anglo-amerikanet ishte e planifikuar nga Enver Hoxha me kohe, qe me mbarimi e luftes.

             Vlen për t'u përmendur në ketë shkrim i vëllai i Shabanit, Smajl Elezi (Muhaj)  i cili në kohën e pushtimit fashist internohet në Itali.Qëndron i inernuar deri ne kapitullimin e Italisë, pastaj kthehet në Shkodër. Edhe ky nuk i shpeton denimit, burgoset e si rrjedhim denohet rëndë politikisht.Pas disa vitesh vdes në burg.

            Në vitin 1951 arrestohen djali i Shabanit,Qemali me gjithë djemtë e axhavet Ymeri dhe Alija. Dënohen respektivisht seicili me nga 10 vite burg politik me një grup studentash të gjimnazit të Shkodrës. Më vonë arrestohet Ruzhdia, djali tjetër e Shabanit i cili dënohet me 18 vite burg politik, të cilat i plotësoi të gjitha në Kampin e Spaçit dhe si rrjedhojë e torturave në hetuesi vuan edhe sot e kësaj dite nga depresioni psiqik. Pra nga familja e Shaban Elezit mund të shprehemi pa frike se u krijua një skuadër pune pa pagesë në minierën e Spaçit.

          Do të mbetet i paharruar për qytetin e Shkodrës djali tjetër i Shabanit, Shyqyriu ose siç e therrisnin moshatarët e tij Cyli. Ai ishte një këngetar i lindur i këngëve popullore shkodrane. Shoket, brezi i tij, e cilësuan  "Bylbyli i Qytetit". Përveç zërit të tij brilant, Cyli ishte edhe virtuoz në kitarre. Këndonte kudo neper dasma e gezime familjare por asnjehere nuk e lejuan te këndonte në skenen e teatrit "Migjeni" apo ne skenat e rretheve. Ai sot, nuk ka asnjë këngë nepër arkivat e Radio Shkodres apo televizionit. Sa keq. Sot ka teknike dhe inxhiniere,spikerë e gazetarë te Radio Shkodres nëpër botë që na japin leksione për demokracine, por nuk ishin të zotët gjatë diktaturës te incizonin e të ruanin makare një këngë të Cyl Elezit ne reprtoret e kengëve popullore shkodrane. Bile kanë mbete proverbiale fjalët e tij para vdekjes se parakohëshmë: "mos thoni që vdiq Cyl Elezi, por plasi"...nga marazi.

           Lufta e tmershme e klasave kunder ketij fisi vazhdoi e rrepte dhe i goditi si Shpatë e Damokleut pa nderprerje për 46 vite radhazi, duke përfshi këtu edhe femijtë e tyre edhe nipër e mbesa të motrave të tyre. Kudo u përballën më diferencimet në punë, me sy të keq nga drejtuesit e lagjes dhe në shkolla. Po ashtu të gjithë meshkujt e ketij fisi e bënë ushtrinë në repartet e punës. Deri me ardhjen e demokracisë nuk u lejua askush nga ky fis të vazhdonte shkollen e lartë. Me ardhjen e demokracisë u vendos në vendin që meritonte  dinjiteti i kësaj familje te vrare e të nëpërkëmbur ndër dekada.

 

                    

CIA vret zëvendëskryeministrin e Kosovës, kreun e krimit të organizuar

Është destinacioni i radhës i operacionit të Njësitit “Divison”, pjesë e shërbimit sekret amerikan të SHBA-së, në episodin më të ri të serialit amerikan “Nikita”. Si raporton KTV, cak është zëvendëskryeministri i Kosovës, Kosta Beqiraj, që seriali e identifikon si kreun e krimit të organizuar, të trafikimit të drogës dhe njerëzve në Kosovë.

Para nisjes për në Kosovë, ka dyshime nëse ndërhyrja në një shtet të pranuar ndërkombëtarisht do të shkaktonte incident diplomatik.

Personazhi kryesor i serialit, Nikita, që luhet nga aktorja Maggie Q (në foto), niset për në Kosovë për të gjetur mjekun Heidecker, i cili vjen këtu për t’ia mirëmbajtur këmbën artificiale Beqirajt.

Ai e kishte humbur këmbën, kur një vit më parë CIA kishte dështuar ta eliminojë zv/kryeministrin e Kosovës.

Por, Nikitia ia del ta gjejë në vilën ku ai mban prostituta. Ndihmësit e tij të shumtë bëjnë që Beqiraj të arrijë t’i marrë peng Nikitën dhe Heideckerin.

Duhet intervenimi i bazës në SHBA, që e dërgon në Kosovë pjesën tjetër të ekipit të “Division”-it, për ta shpëtuar Nikitën.

Në vilën e Beqirajt, fillimisht amerikanët vrasin dy pjesëtarë të FSK-së e më pas hyjnë brenda, ku e heqin përfundimisht qafe edhe zv/kryeministrin, duke e vrarë, por duke e lënë të kuptohet që këtë e bëri një nga rojat e tij.

Pas suksesit të operacionit në Kosovë me vrasjen e Beqirajt, presidenti i jep detyra të reja të rëndësishme Njësitit “Division”.

Seriali “Nikita” është në sezonin e tretë dhe transmetohet në CW Network në SHBA, ku shikohet nga mesatarisht 2.4 milionë shikues çdo natë.

Ai transmetohet edhe në Britani të Madhe, Francë, Holandë, Bullgari dhe në shtete të tjera.

HEU, ZOTI UA THEFTË QAFËN!

Do të gjendet patjetër një melodi për ta kënduar të nesërmen para popullit, por zor e ke të shlyesh gabimet e të së sotmes!)

"Mik, nëse përulesh, atëherë, çohu dhe vdis”

Shkruan: Riza GREIÇEVCI

Vdekja për së gjalli dhe vdekja për së vdekuri
Dakord, i tha Babagjyshi nipit, sytë janë me pa, veshët me dëgjuar: Zor e ke me e dallua të mirin nga i keqi, rrenacakun nga jorrenacaku, punëtorin nga pa punëtori, hileqarin nga i sinqerti, fetarin nga jofetarin. Dhe, qe pse shumë herë e ke dëgjuar, o nip Babagjyshin tënd duke ngrehur zërin: Ka të gjallë që është i vdekur, edhe për së gjalli, edhe për së vdekuri. Me i ndodh i ndodh, kujt tjetër, pos njeriut. S’ka rëndësi ku ndodh? Kur ndodh? E drejta është mirë për ty, o nip të dish pse i gjalli vdes për së gjalli? Kur vdes për së gjalli i gjalli dhe vdes për së vdekuri? Qysh bëhet kjo: Edhe i gjallë, edhe i vdekur? Më parë duhet ta dish, o nip: njerëzit e vdekur për së gjalli janë gjynahqarë. Janë primitivë. Skizofren. Janë mashtrues. Ata thikën ua fusin pas shpine, edhe maleve, edhe fjalës, edhe besës, edhe popullit. Janë lakmitarë. Janë zgrop. Janë sadistë. Ata dinë vetëm me urryer. Ata dinë vetëm me shembur. Ata gëzohen vetëm kur rrëzojnë, vetëm kur kapërcejnë nëpër trupin, nderin, moralin fatkeqësinë e tjetrit. Ata qeshin vetëm atëherë kur miku o shoku o populli, bien në krizë. Ata buzëqeshin vetëm atëherë kur populli bie në krizë ekonomike sociale. Ata përpiqen me u bë pushtetar, sundimtarë, të parë, vetëm me thikë pas shpine. Dhe fare rahmet as marre s’kanë. Mos paq punë me ta, o nip. Me ta: as mos u miqësofsh, as mos u shoqërofsh!

Matrapazët e shelegarët

Haj medet, haj. Po, nip, po. Të vdekurit për së gjalli janë matrapazë e shelegarë. Janë do bylmeza aguridhë e proletarë. Ata luftën s’e bëjnë me pushkë e me top e me gjak, por paqen e bëjnë me urrejtje, me sadizëm, me shembje, me thikë pas shpine. Shpesh të vdekurit për së gjalli i dëgjon duke bërtitur: Rroftë populli! Në emër të popullit! Lehtë e ke o nip me i njohur të vdekurit për së gjalli: Atyre po t’ua humbësh farën e urrejtjes, lakmisë, karrierës, pushtetit, ata vdesin për së gjalli dhe vdesin edhe për së vdekuri. Po, sepse, të vdekurit për së gjalli dinë vetëm me shembur. Me shkelur. Me rrëzuar. Me përplasur hundë e buzë mikun, shokun, e shpesh, pesë para s’i japin, e përplasin për tokë edhe populli. E pse bre me përplasë, me shurdhua popullin duke e thirrur me u ardhur në ndihmë ditën e natën? Vetëm e vetëm me hip vetë maje pushtetit. Lart e më lart. Aq i kanë në qejf lartësitë, pushtetet, karriget, pallatet, kullat shumëkatëshe... Prandaj, mos u habit o nipashi im: Ata edhe kur flasin, flasin në emër të popullit! Edhe kur besojnë, besojnë në emër të popullit. Heu, Babagjysh, po kurrkusha qenkan ata që vaiskan për së gjalli dhe vaiskan për së vdekuri, he Zoti qafën ua theftë!

Guximi: Mik, nëse përulesh, atëherë, çohu dhe vdis

Thuhet, guximi është fillimi i fitores. Të guxosh do të thotë të veprosh. Të kërkosh diçka të re, diçka që duhet ndryshuar nga ajo që e ke në duar. Të kesh guxim do të thotë të ecësh përpara. Të ecësh shtigjeve nga e ke drejtuar shikimin, nga e ke përqendruar qëllimin e ecjes sate, të veprimit, të synimit, për ku je nisur për të arritur, apo e dëshirës për të arritur atë që se ke. Të kesh guxim do të thotë të jesh i liruar nga frika, të mos e mendosh frikën as të mos e parashikosh se frika ekziston rreth teje, para teje, pas dhe përtej teje. Të kesh guxim është burrëri, shkëlqim i personalitetit dhe i species sate prej burri. Të jesh guximtar është punë burrash. Fjalët janë të tepërta. Guximi është cilësi e një shpirti të pastër, të shëndoshë të padjallëzuar, pa gjynahe, pa hile. Guximi është dhunti dhe cilësi e burrit, e trimit.

Kosova, sa dushk e bar me guximtarë

Shumë herë guximin e fusim aty ku s’duhet, ku s’mund të dalë, e tradhtojnë. Trimi tutet, frikacaku s’tutet fare. Trimi tutet nga marrja, nga mallkimi i popullit, nga mallkimi i maleve, nga mallkimi i gjakut. Trimi tutet nga mallkimi i mikut, i prindërve, tutet dhe kur tutet trimi kurrë nuk tutet. Shpeshherë guximin tonë e përdorim për gjera të liga, e përdorim për ta shembur vëllain, për t’ia ngulur thikën pas shpine popullit, miqve e shokëve. Po, sepse, vallë, a është guxim të harrosh malet mbushur me krisma lirie? A është guxim me ia futur në bir të fytit thikën e përçarjes vëllait, mikut, shokut, popullit tënd? A është guxim dhe patriotizëm me e shkel në sofër të bukës, në male, me shkel në besën dhe betimin e ushtarit, të luftëtarit, të atdhetarit që besën i ke dhënë popullit dhe je ngjitur në male, por tash lirisë, pavarësisë, popullit, atdheut, i kërkon 100 fish më shumë sesa meriton? A është guxim me dhunua, me vjedh? A është guxim me i mësua fëmijët me sha e me fye, me u bë hajna, poshtërues, dashakeq, tinëzarë, qyqarë, me i mësua keq, me u bë 100 herë ma i keq sesa që është prindi? A i duhen sot kaq shumë guximtarë Kosovës? Fjala është për guximtarë azganë! Ata që fjalën e kanë top, zemrën zog. Ata që shpresojnë që samari i gomarit ngarkuar me thasë floriri, bëhet flori. Ata që mendjen e kanë hu, punën pus. E Kosova me fusha e livadh, plot me azganë, kuaj, gomarë! Azganët çojnë krye, jo në male si çlirimtarë, por çojnë kokë pas luftës çlirimtare. E rrahin gjoks, e shtiren trima.
Azganët vdesin për së gjalli, kurse burri (trimi) jeton për së vdekuri!

Mësuesi një ambasador në mbretërinë e dijes

I madh sa një det, i pasur si një mbret

Njeriu ka nevojë për arsim si bima për ujë. Si pema që thahet, po s’u vadit, edhe njeriu thahet shpirtërisht po s’u edukua qysh në fëmijëri, më tha mësuesi im Shefqet Abdullahu, një javë pa i mbyllur sytë

Shkruan: Riza GREIÇEVCI

Më mësuesin Shefqet Abdullahu jam takuar kur i kisha tetë vjet. Isha në klasën e tretë fillore, në shkollën e lyer me lloç, midis vendlindjes. Shpesh u shpjegoja fëmijëve të mi, por sot edhe mbesës sime, Violës (nxënëse në klasën e katërt) se unë, ky që sot jam baba, gazetar, shkrimtar, jam gjysh i shumë nipave e mbesave, klasën e parë fillore e kam mbaruar pa asnjë libër shqip, pa asnjë fletore, pa laps, pa gomë...E ku shkruanin atëherë fëmijët shqiptarë të Kosovës? Në një mini dërrasë e zezë. Aty shkruanim, në të i bënim detyrat e shtëpisë, aty mësonim shkronjat e alfabetit shqip... ‘Tabllicën’ e kishim libër, pentagram, fletore... Dhe, kur u rrita për dy klasë, në të tretën, mësues im u bë Shefqet Abdullahu, nga Zabeli i Poshtëm i Drenicës. Për mësuesin tim shkurt e shqip do të flas më poshtë, por, kur u bëra mësues edhe unë, u takuam, me përqafoi ngrohtë, dhe me tha mësuesi Shet, gjithë i buzëqeshur: Për mësuesit thuhet se janë të mëdhenj atëherë kur në kohë të errëta, në skamje e në katrahura të jetës, shohin dhe e marrin matanë bjeshkëve dritën e diturisë, dritën e lirisë,dëgjojnë dhe ndjejnë thirrjen e robit e të Atdheut për ndihmë, kurse në mbretërinë e guximit ngrënë filozofinë e besimit!

Vargje poetike për mësuesin

Unë, bimë në arën e magjishme me emrin: Drenicë, për mësuesit e mi, kur u rrita dhe u bëra shkrimtar, këndova dhe buzëqesha me kujtimin për mësuesit e mi, për ambasadorët e Kosovës në shtetin e Dijes, këndova, shpesh thura vargje, tregime për mësuesit e mi, i quaja perandorë, i quaja det me valë mbushur shkronja shqip, e quajta mësuesin tim Shet, e quajta: mbret! Dhe, në kallëzime dhe përralla pata mësuar nga gojë e mësuesit tim, për mbretër, për perandorë, për princër, për të shenjtët, por, ama, nuk pranoja tjetër mbret e det, s’pranoja tjetër perandor, pos mësuesit tim, Shetit, siç e quanin shkurt, kur ai hynte buzagaz me libër në dorë, shpërndante rreze gëzimi e krenarie me ata sy si dy yje, shpërndante urata të Zoti, lutej mësuesi për ne, për fatin e librit shqip, për fatin e flamurit kombëtar, të cilin s’e kishim pa kurrë me sy. Dhe, shkrova, vargje poetike i kushtova mësuesit tim, këndova me loçkën e zemrës për të: Sikur retë që falin shi (Sikur ara që rritë farën) Si bilbili në atë bli (Dukeshe ti me abetaren!). Sikur kroi që rrjedh me pika (Si pranvera me shyhret ), Mësuesi im shpirt prej prindi (Vinte n’klasë sikur një mbret), Fjalë më t’ëmbël s’kam shijuar (Fytyrën diell, shpirt ylber!), Jetë e mot kam me t’kujtuar (Mësuesi im, mësuesi Shet!)

Dëftesa e maleve...

Shumë ditë të jetës me kanë ikur duke biseduar me mësuesin tim, Shet. Shumë net na kanë ikur duke biseduar për gjithçka që lidhet me librin, me dijen, me intelektualët, me shkollën, por mësuesi Shet qe besa shpesh hynte edhe në tema të nxehta: Interesohej të mësonte më shumë për vrasjen e mësuesit e poetit Fazli Greiçevci, interesohej për malet dhe për atdhetarët e veprimtarët që vërr-mërr s’u bënte syri,duke kërkuar lirinë, barazinë, flamurin e kombit, shkollën shqipe, Kosovën e lirë. Dhe: pak ditë pasi në Drenicë ishin kthyer ata që kishin pasur ymrin, ani pse halli i parë i popullit të lodhur e të dërrmuar ishte hapja e varreve dhe futja e xhenazeve në dhe, sepse, trupat e vrarë kutërbonin sa ta zinin frymën... Ndjehej tepër i fortë mësuesi Shet, fliste për UÇK-n, për sakrificën e popullit, për fitoren e gjakut mbi tmerrin e vrasjet e mizoritë e kriminelëve çetnikë serbë, por, interesant, ishte i mbushur me shpresë se fitorja mbi të keqen shekullore ishte e garantuar: edhe nga Amerika, edhe nga Zoti! Me pati ardhur keq kur i pashë lotët teposhtë faqeve të mësuesit Shet për vrasjen mizore të të madhit Ymer Elshani, me tërë familjen e tij - pos Teutës, s’ndodhej në Drenicë. Sapo kërkova leje për izën, ai brofi në këmbë aq lehtë si djalë, nga rafti kapi me dorë një letër dhe m’u afrua: Këtë letër e kam hartuar si dëftesë e suksesit mësimor për ty. Ma dha në dorë atë dëftesë, me mbështeti për gjoksi, dhe me uroi: paq fat, shëndet, ti dhe familja jote! Këto janë notat e mësuesit Shet që i hodha në këtë dëftesë, të cilën e hartova atje sa isha në male, për ty, nxënësi im, që ma dërgova amanetin që ta dhashë në shkollë: Unë juve nektarin e diturisë, ju maleve pushkën e lirisë! Në të gjitha lëndët mësimore atje në male, i ke pesa. Por, në lëndën më të re mësimore: Guximi, me penë e pushkë, ta jep notën: Shembullore! Ju shtatë fish ma keni kthyer të mirën që unë ua dhashë në shkollë!

Jeta është sikur një libër: Çdo faqe e saj është një faqe e re e jetës

Duke me përcjellë, ani pse kisha një det emocionesh, fola: Faleminderit, o mësuesi Shet! Të shpërbleftë Zoti me shëndet e qetësi. Po, e vërtetë, o mësuesi Shet, ti na mësove shkronjat, na e fale librin, lapsin, dijen, kurse ne Ty të dhuruam vetë, atë që patëm mundësi, dhe e patëm për fat që ishim ky brez. Luftën e bëmë, ju o mësues ishit në ballë kësaj, ju ishit komandant, ishit gjeneral, dhe me armët tuaja, me shkronja, me libra, me këngë, me dije, ne fituam atë që s’e patëm me shekuj: Pavarësinë! Luftën e bëmë: Në emër të Zotit dhe për Kosovën. Megjithëse, jeta, sido që të jetë, është e ëmbël. Dhe sot jemi këta që deshëm dje të jemi sot. Mirë, tepër mirë. Dhe, ku ta dija se këto fjalë do të mbetën të fundit që m’i tha afro njëjarë pa ndërruar jetë mësuesi Shet: Njeriu ka nevojë për arsim si bima për ujë. Si pema që thahet, po s’u vadit, edhe njeriu thahet shpirtërisht po s’u edukua qysh në fëmijëri. Populli është sikur një libër: në dish ta lexosh dhe të kuptosh atë që është e shkruar në atë libër,e ke të hapur rrugën e përparimit, urën e besimit, nderin e kombit, madhështinë e maleve...! Po, po, jeta është sikur një libër: Çdo faqe e saj është një faqe e re e jetës! Me përqafoi ngrohtë si diell i verës, dhe, s’dua ta pranoj se mësuesin Shet s’e takoj më, s’e shoh me sy më, por betohem se s’do të shkoqet kurrë nga mendja e zemra ime! Këta rreshta shkrimi t’i pata borxh, o mësues, hallall 100 e 1000 herë! I lehtë të qoftë dheu i vendlindjes sate!

Ja si do Serbia të manipulojë me pensionistët e Kosovës

Shpallja për paraqitjen e kërkesave

Me këtë lajmërim të Fondit për Pensionistët e Kosovës Serbia vetëm do të arsyetohet para faktorit ndërkombëtar, respektivisht para Gjykatës për të Drejtat e Njeriut në Strasburg



Shkruan: Adil FETAHU

Në shkrimin e botuar në këtë gazetë, të datës 22 shkurt, kemi trajtuar më hollësisht manipulimin e Serbisë me pensionet e pensionistëve të Kosovës. Si për ta vërtetuar atë shkrim, Fondi Republikan për Sigurimin Pensional dhe Invalidor i Serbisë, në ndërkohë, e publikoi lajmërimin për pensionistët e Kosovës, të cilët pretendojnë të marrin pensionet nga Serbia, se cilat dokumente duhet t’i dërgojnë, si t’i dërgojnë dhe në cilin afat. Tërë përmbajtja e lajmërimit është e përshkuar me politikë dhe në funksion të propagandës e të manipulimit.

Publikimi në ueb-sajtin e fondit

Me “planin aksional për zgjidhjen e problemit të pagesës së pensioneve në territorin e Kosovës e Metohisë”, të cilin e kishte propozuar Grupi punues i Ministrisë së Punës, e që e kishte miratuar Qeveria e Serbisë më 12 shkurt, ishte përcaktuar se (pikërisht) më 20 shkurt do të publikohet shpallja për dokumentet që duhet t’i dërgohen Fondit për Sigurimin Pensional dhe Invalidor nga pensionistët, të cilët pretendojnë se kanë të drejtë të marrin pensionet e tyre nga Serbia. Në planin aksional ishte caktuar që shpallja (lajmërimi) të publikohet në gazetën “Politika” të Beogradit, në “Jedinstvo” të Kosovës (që del në Mitrovicë), dhe në ueb-sajtin e Fondit Republikan të SPI të Serbisë. Në gazetat e përmendura nuk botuan, ndërsa në ueb-sajtin e fondit (www.pio.rs) është botuar shpallja, me titull: “Lajmërim për shfrytëzuesit e pensioneve nga rajoni i KA të Kosovës e Metohisë” (lajmërimi është botuar në gjuhën serbe). Për të parë “marifetet” e manipulimit, këtu po e botojmë në tërësi tekstin e lajmërimit (të përkthyer në gjuhën shqipe).

“Lajmërim për shfrytëzuesit e pensioneve nga rajoni i KA të Kosovës e Metohisë”

Shfrytëzuesit e pensioneve sipas aktvendimit të Fondit për Sigurimin Pensional dhe Invalidor të Republikës së Serbisë, nga rajoni i KA të Kosovës e Metohisë, të cilëve nuk ka mundur t’u bëhet pagesa prej 9 qershorit 1999, munden në afat prej 60 ditësh, pas ditës së publikimit të këtij lajmërimi, të paraqesin kërkesë drejtpërdrejt ose nëpërmes postës, Shërbimit të Drejtorisë së Fondit në Prishtinë, me seli të përkohshme në “Bulevar umetnosti”, nr. 10, 10070 Novi Beograd, për të bërë pagesën.

Kërkesës duhet bashkangjitur:

1) Aktvendimin e Fondit për Sigurimin Pensional dhe Invalidor të Republikës së Serbisë mbi njohjen e së drejtës së pensionit (në origjinal, ose fotokopje të vërtetuar nga organi kompetent i Republikës së Serbisë, me klauzolën e plotfuqishmërisë, nëse është fjala për njohjen e pensionit invalidor);

2) Dokumentin për vërtetimin e identitetit, me të dhënat personale të shfrytëzuesit (leja e njoftimit, dokumenti i udhëtimit);

3) Dokumentin provë mbi atë se a është paraqitësi i kërkesës shfrytëzues i pensionit të institucioneve të përkohshme të vetëqeverisjes dhe të Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuar në Kosovë (UNMIK);

4) Certifikatën që vërteton se është i gjallë, të cilën e jep organi certifikatat e të cilit pranohen (gjykata, komuna dhe njësia organizative e Fondit Republikan të SPI);

5) Dokumentin provë se a e ka paraqitësi i kërkesës cilësinë e të siguruarit në kuptim të dispozitave mbi sigurimin pensional dhe invalidor dhe dokumentin provues mbi shkollimin e fëmijëve të shfrytëzuesit të pensionit familjar.

Të gjitha provat (dokumentet, vërtetimet etj.) duhet të jenë në pajtim me ligjet e Republikës së Serbisë”.
Pika 5 e lajmërimit (cilësia e të siguruarit) është e paqartë për njerëzit më pak të informuar. Aty është fjala për rastet kur ndonjë pretendues për pensionin është në marrëdhënie pune, ose merret me ndonjë veprimtari të pavarur, dhe qe sipas asaj baze ka sigurim pensional dhe invalidor.
Në fund të lajmërimit janë dhënë tre lloje formularësh të fondit për paraqitjen e kërkesës për pagesën e pensionit, me nga disa rubrika, të cilat munden dhe dinë t’i plotësojnë vetëm pak njerëz, të cilët marrin vesh nga fusha e sigurimit pensional dhe invalidor.

Zvarritja e procedurës

E gjithë kjo “ujdurmë” është bërë me qëllim që sa më pak pensionistë të arrijnë t’i kompletojnë dokumentet e kërkuara. Aq më tepër, që shumë pensionistë nuk i kanë dokumentet ose iu kanë humbur gjatë kësaj periudhe, ose iu kanë djegur a shkatërruar gjatë luftës. Nga ana tjetër, sipas lajmërimit, të gjitha dokumentet provë duhet të jenë në pajtim me ligjet e Republikës së Serbisë, d.m.th. të lëshuara ose të vërtetuara nga organet e Serbisë. Se Serbia po bën lojë dhe po manipulon me problemin e pensionistëve të Kosovës e vërteton edhe deklarata e sekretarit shtetëror të Ministrisë së Punës së Serbisë (Dragi Vidojeviq) dhënë gazetës “Politika” të Beogradit më 18 shkurt. Në pyetjen e gazetarëve se a është e vërtetë që Serbia u ka borxh pensionistëve të Kosovës 1 deri 5 miliardë euro, ai u është përgjigjur se “këto janë vetëm spekulime, se deri më tash 9500 veta nga Kosova i kanë paraqitur kërkesat, por prej të gjithë atyre vetëm 300 veta kanë marrë vendime pozitive, se shumë dokumente të paraqitura kanë qenë të falsifikuara etj”. Me këtë lajmërim të Fondit për Pensionistët e Kosovës, Serbia vetëm do të arsyetohet para faktorit ndërkombëtar, respektivisht para Gjykatës për të Drejtat e Njeriut në Strasburg dhe ta zvarritë procedurën e ta reduktojë në minimum numrin e atyre që eventualisht mund ta realizojnë të drejtën e pensionit, respektivisht të mos ua njohë të drejtën askujt që ka marrë “pension” nga buxheti i Kosovës, e të tillë janë të gjithë këta që kanë qenë pensionistë në kohën e okupimit të Serbisë, deri në qershor të vitit 1999.
Për këtë arsye, Qeveria e Kosovës duhet sa më parë të dalë me një qëndrim të qartë zyrtar, e t’u shpjegojë pensionistëve se pensionet nga shteti tjetër mund t’i realizojnë vetëm në bazë të marrëveshjes ndërshtetërore, sikur veprohet ndërmjet të gjitha shteteve të tjera. Dhe, jo vetëm t’i njoftojë pensionistët e Kosovës, por t’i dërgojë reagim Qeverisë së Serbisë që të mos i maltretojë dhe mashtrojë pensionistët e Kosovës, por të ulën e të bëjnë marrëveshje bilaterale për pensionet. Pensionet janë e drejtë pronësore e pensionistëve, e Serbia nuk mund t’ua mohojë atë të drejtë dhe atë borxh, pa marrë parasysh se nga buxheti i Kosovës u është bërë njëfarë pagese prej korrikut 2002, duke filluar nga 28 euro.Kjo punë kërkon një reagim të shpejtë të Qeverisë, që të mos sillen e sorollatën pensionistët me dokumente. Qeveria, respektivisht Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, i ka të dhënat e sakta për secilin pensionist, prandaj kjo punë nuk duhet t’iu lihet individëve të maltretohen.

A mund të ketë marrëveshje historike shqiptaro-serbe?

Armiqësitë e deritanishme të kthehen në miqësi

Inicimi i një marrëveshjeje shqiptaro-serbe të paqes sot do të ishte në kohën e duhur, ndërsa hapi i parë drejt një marrëveshjeje të tillë do të ishte një shqyrtim gjakftohtë i asaj që ka ndodhur në të kaluarën

Shkruan: Dr.sc. Sali BYTYÇI,Instituti Albanologjikë,Kosovë

Viti 2013, për ne shqiptarët, përveç që duhet të jetë vit i kujtesës së tragjedisë kombëtare, si vit i përgjysmimit dhe i sakatosjes së qenies sonë, duhet të kthehet edhe në vit të përfundimit të mosmarrëveshjeve më shumë se njëshekullore me serbët. Për këtë të fundit - përfundimin e mosmarrëveshjeve shqiptaro-serbe - marr shkas edhe nga disa zëra që, në vitin e kaluar, janë dëgjuar nga udhëheqësit serbë, se ka ardhur koha për një marrëveshje historike me shqiptarët! (Këto ditë një gjë të tillë e deklaroi edhe peshkopi Irinej). Por, përveç disa deklaratave, fatkeqësisht, në këtë drejtim nga pala serbe nuk është shkuar më tej, ndërsa ajo shqiptare nuk denjoi as t’i komentojë ato.

Reflektimi ndaj së kaluarës

Pavarësisht prej kësaj dhe prej mundësisë që në këtë drejtim, në të ardhmen e afërt, të mos lëvizë asgjë, po e ndiej të nevojshme që në lidhje me këtë çështje të shtroj një pyetje dhe të përpiqem t’i jap asaj një përgjigje. Pyetja është: Vërtet, serbët dhe shqiptarët mund të arrijnë një marrëveshje historike, e cila armiqësinë e deritanishme do ta kthente në miqësi, ashtu siç bënë popujt e Evropës në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar?

Unë mendoj se po. Por, para se ta eleboroj këtë më tej, dua të them nja dy tri fjalë se përse ka arsye të diskutohet kjo çështje tani, gjë që i bie ndesh tendencës sonë që këtë ta tejkalojmë me heshtje. Unë për vete nuk mendoj se ka ndonjë arsye që të mos diskutohet sot për një mundësi të tillë, e cila në shikim të parë duket e pakapshme, tani. Njëqind vjet pas përgjysmimit të trojeve shqiptare dhe më shumë se një dekadë pas lirimit të një pjese të tyre (dalja e Serbisë nga Kosova) është momenti që duhet shfrytëzuar për të reflektuar ndaj së kaluarës dhe sidomos për të menduar për të ardhmen tonë të përbashkët që do të mund ta ndërtonim jo mbi raporte varësie, por barazie me njëri-tjetrin. Inicimi i një marrëveshjeje shqiptaro-serbe të paqes sot do të ishte në kohën e duhur, ndërsa hapi i parë drejt një marrëveshjeje të tillë do të ishte një shqyrtim gjakftohtë i asaj që ka ndodhur në të kaluarën; në rend të parë nga serbët, por edhe nga ne.

Shkarkimi i palës serbe nga historia

Kështu, sa i përket depërtimit të shtetit serb në trojet e banuara me shumicë nga shqiptarët më 1912-13, ai duhet të kuptohet ashtu siç ishte në fillim: thjesht kolonizim, veprim që në atë kohë ishte në përputhje të plotë me logjikën kolonizuese të shteteve të konsoliduara ndaj hapësirave të pakonsoliduara shtetërore. Këtu duhet të shtojmë edhe atë se, që në krye të herës, ideologët serbë, depërtimin në hapësirën shqiptare e kanë arsyetuar me nevojën e kolonizimit të kësaj hapësire “me popullsi të pacivilizuar”, siç thoshin, nga shteti i tyre. Më vonë, për të mbajtur këtë hapësirë, ia kanë shtuar edhe arsyetimin “historik”, si djep i Serbisë etj., arsyetim që në vetvete nuk paraqet asgjë, përveç një preteksti për ushtrimin e dhunës së pushtetit të tyre në këtë hapësirë. Këtë duhet ta pranojë pala serbe dhe kjo do të ishte hapi i parë i tyre në një marrëveshjeje historike me shqiptarët, e cila do të mundësonte shkarkimin e kësaj pale (palës serbe) nga historia. Pas pranimit nga ana serbe se depërtimi i tyre në trojet shqiptare s’ishte gjë tjetër përveç kolonizim, hapi tjetër i radhës që do të duhej të bënin serbët sot, për të arritur Marrëveshjen historike me shqiptarët, do të ishte pranimi nga ta i së drejtës së plotë të vetëvendosjes së popullit shqiptar në shtratin e natyrshëm të tij! Kaq do të mjaftonte që historia e kësaj pjese të Ballkanit të kthehej për së mbari. Një hap të tillë, serbët tani e kanë më lehtë ta bëjnë se në të kaluarën.

Pse mund të thuhet kështu? Sepse, qenia shqiptare çdo ditë e më tepër, po arrin të kthehet në shtratin e saj të natyrshëm në pjesën që deri tani ishin objektiva të pretendimeve të serbëve. Kjo po ndodh në Kosovë dhe gjithandej trojeve shqiptare që dikur ishin nën Jugosllavinë. Për serbët tani është më me leverdi ta pranojnë shtrirjen e këtij populli edhe në shtratin e tij të natyrshëm në Maqedoni (fakti i të qenit të shqiptarëve në Maqedoni është rrjedhojë e politikës dhe fuqisë ushtarake serbe, e jo e ndonjë politike maqedonase) dhe Mal të Zi, se sa të vazhdojnë mosmarrëveshjet me shqiptarët për veriun e çështje të tjera që, në fund të fundit, për Serbinë nuk thonë shumë.

Pse Serbia nuk e bën një gjest fisnik?

Mali i Zi e ka pranuar Kosovën si shtet të pavarur. Maqedonia po ashtu. Një ditë do ta pranojë edhe Greqia. Dy shtetet e para e kanë pranuar pavarësinë e territorit i cili, në krye të herës, si plaçkë e luftërave ballkanike, i takonte Serbisë. Herët ose vonë këtë do ta bëjë edhe shteti i tretë, Greqia, ashtu siç kanë bërë shumica e vendeve të Evropës. Tani natyrshëm na vjen një pyetje retorike: pse Serbia, pasi e humbi atë plaçkë të atyre luftërave, nuk e bën gjestin më fisnik, të pranojë të drejtën për vetëvendosje të shqiptarëve në shtratin e tyre etnik, si përfundim të filozofisë kolonialiste, në mos për tjetër, në fund të fundit, edhe si shenjë revolte ndaj atyre që dikur i kishte aleatë?! Pra, për Serbinë, tani që më nuk janë ato rrethana të para një shekulli, me njohjen e së drejtës së shqiptarëve për të vendosur për fatin e vet në hapësirën etnike të tyre, përfitimi do të jetë më i madh sesa humbja. Tani, edhe ashtu, Serbisë për të dalë në Adriatik i duhen 3-4 orë (me djersën e gjakun tonë ia kemi bërë të mundur këtë), ndërsa para një shekulli një gjë e tillë as që mund të imagjinohej! Kjo është një element shumë i rëndësishëm për interesin e këtij vendi. Mbi bazën e kësaj mund të gjykohet se më me leverdi për këtë vend është jeta e shqiptarëve jashtë kufijve të tij sesa e tillë çfarë ka qenë përgjatë Një shekulli. Një dekadë e Kosovës me Serbinë jashtë, solli mundësi më të mëdha për qarkullim të mallrave dhe ideve se sa një shekull me Serbinë në Kosovë.

Cili ishte faji ynë?

Por, kur jemi te gjendja që është krijuar që para një shekulli, duhet të pranojmë edhe ne shqiptarët pjesën e fajit që na takon dhe për të cilin kemi paguar haraç jo pak. Cili ishte faji ynë? Faji ynë nuk ishte i vogël. Ai bazën e kishte në nivelin e ulët të organizimit tonë, i cili nuk na dha mundësi të mbronim hapësirën në të cilën jetonim. Dhe, sipas filozofisë së kohës, e cila ende vazhdon të ekzistojë në kokat e disa njerëzve (kujtoni fjalët e Daçiqit, kur tha se ka luftuar me Thaçin dhe, po të mos ishte fuqia e jashtme, do ta mundte), fuqia ushtarake vendoste se deri ku do të shtrihej një shtet e jo e drejta e një populli të jetonte në paqe në truallin e tij. Sipas saj, çdo shtet që kishte afër tij një shoqëri me nivel të ulët fisnor, punën e parë që do ta bënte, ishte kolonizimi i asaj hapësire! Kështu do të bënin anglezët, francezët, italianët etj., e kështu bënë edhe serbët. Pa marrë parasysh arsyetimin e aneksimit nga ana e Serbisë të hapësirave ku ishin shumicë shqiptarët, ai ishte kolonizim i mirëfilltë. Mirëpo, ka një dallim mes kolonizimeve të serbëve dhe të atyre të popujve të përmendur. Ndërsa anglezët, francezët, italianët etj. kanë kolonizuar vende të largëta, prej të cilave me kohë janë tërhequr, serbët kanë kolonizuar hapësira fqinje, të cilat kanë pretenduar t’i fusin përgjithmonë në kuadër të shtetit të tyre. Këtij kolonizimi i erdhi fundit, tani të shohim përpara. Historinë t’ua lëmë historianëve: ta shkruajnë sa më shkencërisht. Ndërsa njerëzit të shohin nga ardhmëria. Serbët janë fqinjët tanë dhe jo vetëm gjeografikisht jemi më së afërti me ta, por edhe me shumëçka tjetër. Ishte niveli ynë i ulët dhe filozofia kolonialiste e kohës, që i shtyri ata në aventurën e hyrjes në tokat tona në dekadën e dytë të shekullit të njëzetë dhe që i tundoi të bëjnë të gjitha ato që i bënë mbi ne! Ndërsa tani, kur po jetojmë në një kohë që e karakterizon një filozofi tjetër, me një nivel shtetformues tjetër tonin, i cili edhe sot, 100 vjet pas, tek ne nuk është i lakmueshëm, ka ardhur koha që t’i ndihmojmë këtij populli dhe, duke i ndihmuar atij t’i ndihmojmë edhe vetes sonë, që të dalim së bashku nga ky qorrsokak ku jemi futur.