Dr. Mustafa Bajrami-Islamistët dhe projektet që po vazhdojnë!

Kurorëzimi i ngjarjeve në Lindje të Mesme me grushtshtetin në Egjipt paraqet një tabllo të re në marrëdhëniet ndërkombëtare, sidomos të qasjes së shteteve arabe ndaj lëvizjeve islame. Ishte e çuditshme por edhe tronditëse për botën islame deklarata e djeshme e shefit të policisë së Dubait, njeri me influencë në Emiratet e Bashkuara, se armiku kryesor i arabëve nuk është Izraeli e as Irani, por lëvizja Vëllazëria Myslimane.

Intervista e tij dhënë televizionit al-Arabija se “Shkretëtira arabe do të jetë varri i kësaj lëvizje” edhe më shumë qartësoi qëndrimet e pushtetarëve makutër të Gjirit Arab. Pak orë pas grusht-shtetit në Kajro, Arabia Saudite njohu presidentin e emëruar nga gjeneralët egjiptian ndërsa 5 ditë më vonë, së bashku me Kuvajtin dhe Emiratet ndanë 12 miliard dollarë si ndihmë për gjeneralët që rrëzuan Muhamed Mursin, presidentin e parë egjiptian të zgjeshur me vota të lira. SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian po premtojnë ndihma të tjera.

Raportet në dukje si dhe qartësimi i pozicioneve të vendeve islamike karshi lëvizjeve politike të rajonit po tregojnë se e vërteta nuk qenka ashtu siç dukej. Ekzistonte një mendim se qeveritë arabe po bëhen më të ndjeshme ndaj të kaluarës së tyre islame si dhe ndaj ardhmërisë së rajonit, por nuk doli ashtu. Vet Gjiri Persik është i shqetësuar nga fitoret e islamistëve.

Ganushi, lideri islam i Tunizisë nuk shikohet me sy të mirë nga monarkët e naftës, ndërsa Muhamed Mursi teksa kishte kërkuar mbështetje, nga shtetet e arabe të pasura me naftë u kthye duar thatë, përveç një ndihme simbolike të Katarit dhe disa metelikë nga Arabia Saudite. Vlen për tu ditur që Arabia Saudite kishte kontribuar grusht-shtetin në Egjipt, pasi partia Nur që ishte pjesë e koalicionit dhe e themeluar me ndihmën saudite, nga njëra anë kishte arrit të ndajë votat e Vëllazërisë Myslimane e nga ana tjetër i dha bekimin ushtrisë për të përmbysur Muhamed Mursin.

Titulli “Arabia Saudite njëjtë si Izraeli” i shkruar me shkronja të mëdha në Yeni Safak, gazetë prestigjioze e Turqisë tregon pozicionin e qeverisë së Erdoganit në raport me Egjiptin e Vëllazërisë Myslimane. Deklarimet e ashpra të Erdoganit në mbrojtje të Mursit se nëse këtij të fundit i ndodh diçka, Turqia nuk do të rrijë duarkryq, bëri që dy aktorët kryesorë të rajonit të përshpejtojnë deklarimet se janë të kërcënuara nga Egjipti islamik; Në fakt, për sauditët Mursi konsiderohet kërcënim për shkaqe të regjimit kurse për Izraelitët për shkaqe sigurie.

Në këtë amulli, sikur në mjegull, Siria u mundua të përfitoj diçka; Edhe pse Arabia Saudite nga fillimi kishte përkrahë ushtarët selefitë në luftë kundër regjimit sirian, Damasku zyrtarë mbështeti qëndrimin e Riadit karshi Kajros zyrtare. Asadi, nga njëra anë në stilin e dhelprës provoi të zbusë Arabinë Saudite e nga ana tjetër gjeti momentin për hakmarrje ndaj Muhamed Mursit. Kryetari egjiptian disa herë i kishte bërë thirrje regjimit sirian të dorëzojë pushtetin dhe të iku në Rusi, nëse donë të shpëtojë popullin dhe kokën e vet.

Kur Ahmet Davuoglu kishte thënë se nuk e sheh me sy të mirë rrëzimin me tanke të një qeverie që ka marrë 52% të votave, ai kishte lënë të kuptohej se Ankaraja është kategorike kundër grusht shteteve, kudo që ndodhin ato. Vet Turqia kishte hekë të zinjtë e ullirit nga puqet ushtarake. Ushtria turke disa herë kishte rrëzuar qeveritë e vendit, sidomos të krahut islamik. Nën llupën e gjeneralëve laik vëzhgohej çdo lëvizje islame, mbase, në këtë vend, deri para pak vitesh, ata që kryenin medresenë “Imam hatip” e kishin vështirë të vazhdonin shkollimin nëpër universitetet turke, ndërsa regjistrimi në akademitë ushtarake as që mund të merrej me mend. Medresantëve u mbetej të vazhdonin shkollimin nëpër universitetet arabe dhe kur ktheheshin nga atje ishin më të zëshmit kundër laicizmit sekularë të promovuar sidomos nga ushtria turke.

Shikuar nga prizmi i kallaballëkut të turmave, mes Taksimit dhe Tahririt nuk ka shumë dallime. Në të dy këto sheshe u kërkua rrëzimi i qeverive. I pari dështoi, ndërsa në të dytin fituan rebelët të cilët edhe më tutje mashtrojnë opinionin se kinse nuk u intereson kush vjen në pushtet e që janë të udhëhequr vetëm nga vullneti për demokraci dhe nevoja për shpëtimin e Egjiptit nga islamistët e Muhamed Mursit.

Kjo frazë, mbase shumë idealiste do të kishte pirë ujë nëse emrat në vijim nuk do të ishin njohur nga opinioni i gjerë. Një, Adli Mensur, ish kreu i Gjykatës Kushtetuese i përkëdheluri i diktatorit Husni Mubarak u emërua për president të Egjiptit ku u soll mbi tanke dhe i ruajtur me helikopterë. Po flitet se është nga sekti sebeijë, me prejardhje izraelite. Dy, Muhamed el-Baradei, drejtori i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Bërthamore i kohës së ish diktatorit Mubarak u emërua për kryeministër.

Edhe pse u refuzua nga partia selefiste Nur, thuhet se ai do të emërohet për nënkryetar të shtetit dhe se do të kalojë në postin e kryetarit posa të tërhiqet Adli Mensuri i përkohshëm. Tre, Amr Musa, ish sekretari i përgjithshëm i Ligës Arabe i cili njihej për afërsinë e madhe me “trashëgimtarin e fronit të Egjiptit” Xhemal Mubarakut, u propozua sërish për ministër të jashtëm që i tillë kishte qenë edhe më parë. Amr Musa, nga pozita në Ligën Arabe ndihmoi Jeremiçin e Serbisë në parandalimin e njohjeve të reja për Kosovën. Së fundmi për kryeministër të vendit u emërua Hazem el-Beblavi, ish ministër i financave i cili saktësisht e di se ku gjenden 100 miliardët e familjes së Mubarakut të hedhura jashtë shteti “për rast nevoje”. Njëjtë me te, edhe Gadafi i Libisë kishte “siguruar” jashtë shtetit mbi 700 miliard, nga to vetëm në bankat e SHBA-ve mbi 300 miliard, si dhe Zejnul Abidini i Tunizisë që “me thes” kishte dërguar në Francë.

Ka kohë që për Lindjen e Mesme përgatiten projekte. Të njohur janë Projekti i Lindjes së Mesme të Re, Projekti i Lindje së Mesme të Madhe, Projekti Persian për Lindjen e Mesme, Projekti Izraelit për Lindje të Mesme e disa të tjerë. Edhe Iraku me naftë shumë është projekt në vete, sikur që ishte projekt edhe Mauritania që së bashku me Saharanë Perëndimore kanë bregdetin më të pasur në botë me peshq.

Pak muaj më parë Mauritania mezi u lejua nga Bashkimi Evropian për të nxjerrë nga ujërat e veta jo më shumë se 100 tonelata peshk në kompensim që anijet spanjolle të marrin sa të donë dhe “hiq pa pare!”. Së fundi projekti i ndërhyrjes së trupave franceze dhe mbetja e tyre “ilelebed” në Mali po reflekton një dëshirë të dyfishtë të Francës; shtypjen e rebelëve islamistë e më shumë të ndihmojnë në eksploatimin e xeheroreve të cilat po dalin të jenë më të pasurat në tokë me hekur dhe minerale tjera.

Nëse zhurma e madhe që po bëhet rreth Lindjes së Mesme nuk është vetëm Pranvera Arabe e që unë dyshoj në te, atëherë pasuritë e mëdha të rajonit janë shkaqe të mjaftueshme për shtetet e fuqishme që, nëse kërkon nevoja edhe forcat ushtarake të dërgohen atje. Siç po shihet, po ekzistuaka një rregull i pashkruar i cili në mënyrë cinike tregon se nëse nuk je në gjendje të projektosh për vetveten, atëherë duhet pranuar projektet e të huajve për ty. Rasti i dytë është i rëndë për qytetarët, por për pushtetarët e paskrupullt është më i miri i mundshëm.

Atullah Rexhepi-“Demokracia” sipas interesave të shteteve perëndimore në Lindjen e Mesme

Si dëshmi më e fortë se demokracia e mirëfilltë aktualisht nuk mund të zë vend në ndonjë nga shtetet e Lindjes së Mesme, është rasti i fundit në Egjipt. Dikush thotë se ishin pikërisht gabimet e lëvizjes “Vëllezërit Myslimanë” dhe të Muhamed Mursi, që çuan në rrëzimin e këtij të fundit përmes grusht-shtetit të ushtrisë egjiptiane.

Tani mund të thuhet se rrëzimi i Hosni Mubarakut dhe krijimi i kushteve për zhvillimin e zgjedhjeve të lira në Egjipt, ishin vetëm dy teste, për të parë implusivitetin e popullit egjiptian, se sa është në gjendje t’i rezistojë një procesi politik demokratik dhe cilat janë pasojat negative ndaj interesave të disa shteteve perëndimore që dominojë në Lindjen e Mesme.

Rasti i Egjiptit dëshmon qartë për një prezencë të gjerë të shërbimeve të ndryshme të huaja, jo vetëm në këtë vend, por në tërë Lindjen e Mesme. Sipas reagimeve të shteteve me ndikim në botë, mund shumë lehtë të vërejmë se në çfarë mase ushtrojnë ndikimin e tyre dhe cili është interesi i tyre në këtë pjesë të botës.

Përderisa Unioni afrikan kundërshtoi grusht shtetin në Egjipt, BE, si një bashkësi e cila gjithmonë pretendon për promovimin e demokracisë, në këtë rast zgjodhi heshtjen. Turqia dhe Tunizia kundërshtuan këtë veprim të ushtrisë egjiptiane, ndërsa SHBA, Gjermania dhe Arabia Saudite, mbështetën haptazi grusht shtetin në Egjipt.

Republika Islamike e Iranit në fillim ishte pro, kurse më vonë përmes disa deklaratave të zyrtarëve të këtij vendi, mundohet të ketë një qasje më të përmbajtur, duke thënë se është populli egjiptian ai që duhet të vendosë për të ardhmen e tij. Në të vërtetë, qeveritë e shumë shteteve të Lindjes së Mesme, nuk kanë qasje të drejtë ndaj demokracisë dhe veprimet e tyre politike më shumë i shërbejnë interesave të disa shteteve perëndimore, se sa vetë popullit të tyre. Në këtë kuadër vlen të theksohet edhe veprimi i fundit i disa shteteve të Gjirit Persik, të cilët kanë shprehur gatishmërinë e tyre për të ndihmuar financiarisht Egjiptin dhe një gjë e tillë ndodh pas rrëzimit nga presidenca të Muhamed Mursit.

Një gjë të tillë e kanë bërë Arabia Saudite, Katari, Emiratet e Bashkuara Arabe etj. Një veprim i tillë më shumë i shërben vazhdimit të ruajtjes së status quo-së në regjimet e tyre jodemokratike dhe frikës nga një tranzicion i mundshëm demokratik. Revolucionet e ndodhura në vendet arabe, në fillim krijuan përshtypjen e një veprimtarie të vërtetë të popujve, të cilët për dekada të tëra kishin grumbulluar një mllef ndaj qeverive autokratike, mirëpo me kalimin e kohës, një gjë e tillë filloi të zbehej. Një gjë duhet kuptuar se revolucioni dhe demokracia janë dy nocione të ndryshme por që kanë një emërues të përbashkët dhe ai është populli.

Pra revolucioni bëhet nga populli dhe demokracia është qeverisje nga populli. Shikuar realisht, revolucionet e vendeve arabe dhe krijimi i qeverive demokratike nëpër ato vende, nuk është bërë në një koordinim aq profesional. Ndërrimi i regjimeve në Egjipt, Jordani, Marok, Jemen dhe Algjeri më tepër ka pasur pamjen e një “reforme” se sa të një “revolucioni”. Nuk do të thotë se arabët apo shtetet e Lindjes së Mesme, nuk kanë aq njohuri për demokracinë, por problemi qëndron se edhe shtresat neo-konservatore, të cilët në masë të madhe kanë përkrahur lëvizjet revolucionare në vendet e tyre, tani pranojnë faktin se periudha post-revolucionare ka qenë e shtruar në mënyrë të gabuar.

Sipas tyre, më tepër bëhet fjalë për një luftë gjeneratash dhe një mungesë e krijimit të një klase të mesme laike, e cila mund të kishte qenë si një fazë tranzicioni, deri sa të krijohej një nivel i caktuar i stabilizimit apo edhe i rritjes ekonomike dhe në këtë mënyrë, një gjë e këtillë do të ndikonte në arritjen e një kulture të mirëfilltë të demokracisë. SHBA dhe disa shtete tjera perëndimore, përmes financimit të OJQ, në shumicën e shteteve të Lindjes së Mesme, mundohen të arsyetojnë qëllimet e tyre reale, duke thënë se dëshirojnë vendosjen e demokracisë dhe këshillimin e reformave në këto vende. Duke pasur parasysh se Demokracia nënkupton ‘altrenim të pushtetit’, shumica e këtyre OJQ-ve, edhe pse kanë pranuar ndihma nga perëndimi, asnjëherë nuk janë ndeshur direkt apo indirekt me regjimet e vendeve të tyre.

Pra në të vërtetë, SHBA dhe fuqitë tjera perëndimore nuk kanë tentuar asnjëherë përmbysjen e regjimeve arabe, por duke arritur marrëveshje të fshehta strategjike me to, ata kanë ruajtur interesat e tyre, duke përfshirë këtu ruajtjen e pranisë ushtarake të tyre në Gjirin Persik, qasjen direkte në burimet e energjisë dhe ruajtjen e sigurisë së Izraelit. Realisht thënë, revolucionet në Egjipt dhe Tunizi, për vendet perëndimore krijuan një frikë dhe shqetësim tejet serioz, duke kujtuar revolucionin e vitit 1979 në Iran.

Megjithatë, në disa vende ku ndodhën ndryshime të pushteteve, popujt e këtyre vendeve vërejtën se posedojnë fuqi të ndryshimeve politike dhe mund të ndikojnë në ndryshimin e kahjes së interesave të vendeve të fuqishme të cilët eksplorojnë dhe shfrytëzojnë vendet e tyre. Një gjë e tillë vërehet tani në Egjipt, ku simpatizantët e lëvizjes “Vëllezërit Myslimanë”, janë të vendosur në arritjen e synimeve të tyre.

Ata duhet bërë të qartë se ndryshimet politike nëpër vendet e tyre nuk bëhen përmes OJQ-ve, qofshin ato vendore apo ndërkombëtare, të cilat kanë pranuar miliarda dollarë. Pra, nëse me të vërtetë dikush dëshiron që të ndihmojë popujt e Lindjes së Mesme, që të arrijnë deri tek demokracia e vërtetë, atëherë një gjë e tillë më së miri do të bëhej duke iu ofruar atyre së pari përkrahje financiare pa ndonjë interes, monitorim të procesit zgjedhor dhe këshillim të drejtë në krijimin e institucioneve të pavarura shtetërore të dala nga vota e lirë e popullit.

Për t’u sqaruar më qartë përzierja jo e drejtë e SHBA dhe e disa aleatëve të saj në rajonin e Lindjes së mesme, si shembull më i mirë do të ishte Egjipti dhe Tunizia vs Jemenit dhe Bahrejnit. Në Jemen dhe Bahrejn SHBA përkrahin regjimet e këtyre vendeve, ku çdo ditë ndodhin protesta, kurse në Egjipt qeveria dhe presidenti i dalë nga një proces zgjedhor demokratik, që i kishte munguar këtij vendi me dekada, këta nuk përkrahen nga fuqitë botërore.

Dr. Mustafa Bajrami-“Pranvera Arabe”, gënjeshtër apo farsë?

Sipas sociologut të njohur islam el-Kevakibi, ajo që më së shumti i lidh myslimanët mes vete sot është prapambeturia.

Në 50 vjetët e fundit shtetet islame bënë disa hapa përpara por edhe më tutje mbeten më të prapambeturat e planetit. Të tendosur në kulturë, shkencë, sport, politikë e posaçërisht në fe, mbi një miliard e gjysmë myslimanë të ndarë dhe të përçarë, në dy shekujt e fundit luhaten poshtë e lart pa ndonjë program gjithëpërfshirës. Pasojat e kolonializmit ende reflektojnë filozofinë imperialiste të DIVIDE ET IMPERA. Lindja, burimi i të gjitha civilizimeve sot është një lodër në duart e Perëndimit.

Panta Rei, ligji mbi lëvizjen e pandërprerë të çdo gjëje në natyrë me sarkazëm thumbon myslimanët; Ata po lëvizin përpara sepse prapa nuk kanë ku të shkojnë më! Paqartësia e tundjeve në Lindje të Mesme janë tregues të kësaj gjendjeje, e megjithatë ngjarjet nuk kalojnë pa u vërejtur në Evropë. Perëndimi seriozisht po bën “llogaritjet e duhura”.

Shikuar nga kjo perspektivë nuk duhet çuditur nëse myslimanët devijojnë në këtë fazë të rizgjimit. Shërimi i një të sëmuri do kohë njësoj sikur i zgjuari nga gjumi i thellë që nuk këndellet shpejt, aq më shumë riparimi i shoqërive me anomali shpirtërore do përpjekje të mëdha. Konstatojmë se prapambeturia e shumanshme sidomos në fe dhe politikë shthuri myslimanët deri në atë masë sa është tepër rëndë më të drejtohet ajo që ishte shtrembëruar qëllimisht dhe për një kohë të gjatë.

Të nisemi nga feja! Myslimanët që moti lanë pas dore dy të tretat e islamit dhe pavetëdijshëm deroguan shumicën e Kuranit i cili me gjasë u interpretua sipas apetiteve dhe tekeve të individëve. Ata u përqendruan më shumë në ibadet të cilin edhe ashtu pjesërisht dhe vetëm formalisht e ushtrojnë. Islamit iu morën vlerat krijuese ku pushoi të jetë sistem jete.

Mësimet dhe parimet të cilat dikur “bishën e egër” e shndërruan në njeri i hedhën në muze. E drejta sheriatike sot është e strukur në inventarin e vjetruar të bibliotekave. Dijetarët islam të shekujve të fundit më shumë u kujdesen për ti kënaqur apetitet e politikës se sa të shpjegojnë islamin si duhet. Intelektualët, të nevojshëm për frymëzim që fakihët s’mundën t’ia ofrojnë, atë e gjetën tjetërkund.Koha moderne myslimanët i zuri në këtë gjendje.

Pasi humbën betejën me intelektualët sekularistë, dijetarët islam u strukën brenda xhamive të cilat i shndërruan në vende vetëm për ibadet por jo siç ishin më parë; tribuna, shkolla, universitete e akademi. Jeta në përgjithësi filloi të menaxhohej nga sekularistët të cilët kundërshtojnë parimet fetare me pretekstin se ato janë stërvjetruar, si rrjedhojë u hap beteja mes shkencës dhe fesë. Duke dyshuar në rolin udhëheqës të islamit, filloi dërgimi i të rinjve nëpër universitete të huaja të cilët kur ktheheshin, islamin e interpretonin sipas frymës të vendeve ku kishin studiuar. Si përfundim pushteti ra në duart e tyre. Pushtetarët e tanishëm që pushtetin e kishin peshqesh por jo të merituar, për të ruajtur pozitat e veta detyrimisht përhapën totalitarizmin.

Nga ana tjetër, dijetarët e përqendruar nëpër teqe e xhami, të “dehur” nga përrallat e 1001 netëve me gjithë shpjegimet dhe përshkrimet ekstravagante të miraxhit, xhenetit dhe xhehenemit, masave u prezantojnë një islam të shëmtuar. Rinia u gërdit me të veten dhe kënaqej me atë që ishte e huaj. E kaluara e ndritshme shekullore në sytë e rinisë mbeti pa vlerë andaj edhe lëvizi drejt gjetjes së vlerave të reja. Lindja e Mesme sikur edhe shoqëritë tjera myslimane u lëkundën seriozisht. Lindi nevoja për një pranverë të re.

Pranvera Arabe tregoi se të harrosh dhe poshtërosh thesarin dhe historinë tënde rrezikon të poshtërohesh dhe harrohesh për së gjalli. Zëvendësimi i shëmbëlltyrës së kolosëve të historisë si Ebu Bekri, Omeri dhe Aliu me diktatorë dhe korruptues është më se ofenduese. Drita e Zahaviut, babait të lirisë së mendimin politik në islam u shua nga qirinjtë pa dritë të politikanëve si Fejsali, Husejni, Naseri e Gadafi. Nacionalizmi i dha grushtin më të fortë unitetit dhe kontributit të myslimanëve. Nacionalizmi arab është shkaktari kryesor i kolonializimit të tokave islame.

Nga një popull unik u krijuan entitete armiqësore mes vete. Mbretërit dhe monarkët që për ironi disa i quajnë kryetarë nuk janë të zgjedhur por të ardhur me dhunë ose të emëruar nga jashtë.

Farsi i Farabit dhe Ibn Sinës dikur ishte djepi i arsimimit ndërsa pas ndarjes në kufi nacional, për nacionalizmin arab është armiku kryesor. Irani, pra, në vend të frymës së përbashkësisë islame ringjalli mitin e Kirit dhe Kambizit. Kultura persiane krejtësisht u tjetërsua. As në Turqi nacionalistët nuk ishin më pak. Një kohë, republika e Ataturkut luajti rol të rëndësishëm në parandalimin e depërtimit të komunizmit nëpër Anadoll dhe nga andej gjithkund ku flitej urtishtja. Më vonë, turqit u hasmuan me arabët më shumë se me cilin do popull tjetër.

Edhe Egjipti në vend të Amër Ibn Asit dhe Shafiut promovoi civilizimin faraonik në të cilin për ushqim, krokodilëve u hidheshin robërit e lodhur që ndërtonin piramidat. I diplomuar në universitetin e Kajros, aty ku Sead Zagluli përhapi idenë separatiste kombëtare egjiptiane, Sadam Husejni e shndërroi Irakun, djepin e dikurshëm të ushtarëve kundër tiranisë në fabrikë të nacionalizmit arab. Për këtë të fundit një historian i shquar tha:

“Është e ndershme dhe obligim yni që në zemër të Evropës ti ndërtojmë statujën, sepse ai shpëtoi Evropën nga Islami”. Edhe Siria, cepi i Bizantit të vjetër në Lindje të Mesme si dhe Shami i Omajadëve, dikur ishte akademi në vete nga ku dolën përkthyesit më të rryer të Platonit, Aristotelit dhe kulturës helene, ndërsa sot si një pronë private e familjes së Asadit është bërë varr masiv i qytetarëve, të gjallë dhe të vdekur.

Haki Morina-Shteti dhe eksodi

Është e vërtetë se ekonomia e tregut ka kufizimet e veta, përtej të cilave nuk mund të kapërcesh! Është e vërtetë se ky sistem lejon rrugën joligjore të pasurimit, veçanërisht në fazën e parë të ngritjes së tij, është e vërtetë se "domosdoshmëria" e keqpërdorimeve është pjesë e pandashme ligjit të mbivlerës, është e vërtetë se lufta kundër korrupsionit është jashtëzakonisht e vështirë në një ambient ku shkathtësia për të mashtruar quhet aftësi për t'u pasuruar e virtyt njerëzor, është e vërtetë që faktorët e shumtë kanë ndikuar në kompleksitetin dhe vështirësinë e rrugëtimit të realizimit të sovranitetit të Kosovës! Por, ndryshe është kur këto fenomene nuk mund t’i ndalësh dhe vepron mbi kushtet që lejon ky sistem, e ndryshe është kur stimulon elementët brutalë të shfrytëzimit te pasurisë së popullit dhe nëse jo i pari, gjendesh në krye të listës së frymëzimit të mosluftimit të formës ekstremiste të "ndërtimit" të shtetit demokratik.

Imoraliteti ekonomik është forma më e shpejtë e zhvillimit të shtetit, që për bazë ka ekonominë e tregut por jo edhe imoraliteti ekstrem dhe krejt i shfrenuar. Kjo formë e deritanishme, siç po e tregon koha, e pengon dhe nuk lejon zgjidhjen e problemeve themelore që do të ndikonte automatikisht në stabilizimin më të shpejtë të krejt godinës shtetërore e si rrjedhim edhe të rritjes së fuqisë për zgjidhjen e problemeve tjera, duke përfshirë edhe kontestet historike me fqinjët tanë grabitqar, sidomos me nacional-shovinizmin serb!

Thaqi thotë: "Nuk jemi të përkryer por jemi më të mirët"! Asnjë vrojtues i matur politik nuk bën e as nuk duhet të bëjë krahasime mes kryeministrit aktual, Thaçit me liderët tjerë! Krahasimi real bëhet mes asaj që bën dhe me asaj që mund dhe duhet të bëjë një kryeministër, i cili u bë lider në sajë të sakrificës së shumë brezave dhe të rënëve për liri! Qeverisja, sistematikisht e keqe, që nga përfundimi i luftës, që erdhi edhe si rezultat i një trashëgimie të gjatë e injorancës, ka ndikuar dhe po ndikon në mosarritjen e standardeve reale të jetesës, të cilat do të mjaftonin në pengimin e largimit masiv nga Kosova!

Kontakti intensiv i shoqërisë sonë me botën e zhvilluar ishte dhe vazhdon të jetë një mundësi e madhe e zhvillimit të shpejtë. Një qeveri e vërtetë do të duhej të shfrytëzonte maksimalisht këtë përparësi duke "imponuar" stilin perëndimor, të arritur me përpjekje e luftëra qindravjeçare të atyre popujve. Një nga ajetet e rëndësishme të Kuranit është edhe "yrneku".

Atëherë pse shoqëria jonë myslimane dhe qeveria jonë e dalë nga ky popull nuk merr parasysh këtë "rekomandim" të vyer të librit të shenjtë për të kapur me shpejtësi nivelet e larta të zhvillimit perëndimor? Por jo vetëm që nuk u bë kjo, por që nga fillimi, duke përfshirë edhe kryeministrin Thaçi, i cili jetoi në një vend perëndimor, në vend të sakrificave për të forcuar "thesin" e shtetit, bën të kundërtën, lejuan që kush e kush më shumë të grabisë pasurinë kombëtare! Natyrisht që kjo demotivoi dhe pamundësoi energjitë pozitive, brenda popullit, të shpërthenin me tempon e saj maksimale, duke e ndërprerë mundësinë e shumëfishimit të pasurisë kombëtare.

Kjo vijë politike u mbajt në kontinuitet gjatë tërë qeverisjes së vendit, duke e mbajtur njeriun e Kosovës në gjendje gjysmë paralizuese! Ndryshimet e ndodhura pas luftës në Kosovë, ishin rezultat i faktorëve të tjerë spontan e jo i mirëqeverisjes. Gati gjithçka ishte jashtë angazhimit të lidershipit politik. Justifikimi i vetvetes, me të arriturat "spontane" përmes politikës mashtruese se gjoja qeveria (të gjitha një pas një) po bëjnë përpjekje të mëdha, duke shkaktuar përparime të "ndjeshme" në zhvillimin e vendit, janë vetëm farsë! Është e vërtetë që në këtë mashtrim kontribuoi edhe protektorati i ndërlikuar ndërkombëtar.

Mosshpallja e shpejtë e pavarësisë së Kosovës e më vonë edhe sovraniteti i cunguar, për shkak të rastit të "veriut të Kosovës", u shfrytëzua për të fshehur mungesën e përkushtimit për realizimin e idealeve për të cilën heronjtë tanë ranë. Rezultatet e vonuara në politikën e jashtme erdhën si rezultat i politikave të fuqive të mëdha në raport me Kosovën. Ato ishin jashtë kreativitetit të faktorit të brendshëm politik, të cilat u prezantuan si gjoja meritë e tyre, e në anën tjetër, duke shfrytëzuar patriotizmin folklorik shqiptar, tipik për patriotizmat e pasluftës, që kanë të bëjnë me "llafe pas kuvendit", nga ana e opozitës, e mbajtën vetëdijen e elektoratit në gjumë të thellë, duke mos bërë asnjë përpjekje për të neutralizuar pengesat e natyrave të ndryshme, që do të mundësonin një përparim efektiv, drejtpërdrejt në të gjitha sferat e shoqërisë dhe të shtetit.

Pra, duke vepruar në mënyrën siç nuk duhej vepruar, ekonomia, si baza e zhvillimit të shtetit e kombit, mbeti larg fuqisë së saj për të prodhuar vende pune. Duke kthyer mbrapsht konceptin e profitit dhe të krejt konceptit të ekonomisë së tregut, u krijua një gjendje absurde, ku elementet bazë u injoruan në mënyrë të paparë. Një nga shtyllat më të rëndësishme të hyrjeve financiare, që vjen nga potenciali gjigant i diasporës, u injorua, thuajse nuk ishte për të mirën e popullit.

Shfrytëzimi racional i këtij elementi të prurjeve materiale, në fillimin e ndërtimit të shtetit të ri e pahulumtuar e qeverisjes sonë duke manifestuar një sjellje dekurajuese që reduktoi në maksimum interesimin e bashkatdhetarëve, jo vetëm për investime por edhe për prurje të thjeshta e tradicionale financiare. Infrastruktura, duke filluar nga rrugët, kanalizimet e ujësjellësit, një kohë u lanë fare mënjanë! Kur u vunë "në qendër të vëmendjes", u punua me mentalitet të një shekulli me parë, duke mos marrë fare parasysh metodat e reja dhe standardet evropiane. Me këto politika shkuan sa destimuluan bashkatdhetarët edhe për të vizituar atdheun.

Në anën tjetër, vështrimi i biznesit, dhe i ndërmarrjeve private, jo si mekanizëm për të rritur kapacitet prodhuese në ekonominë e saponisur të "tregut të lirë" por, si një mundësi për të kapur pushtet politik dhe ekonomik sa më të madh, ishte dhe vazhdon të jetë një ndër faktorët e rëndësishëm të ritmit tepër të ngadalshëm të hapjes së vendeve të reja të punës. Duke menduar për xhepin e vet, e duke mos dhënë shtytje dinamizuese zhvillimit të vendit, mosasistenca në zhvillimin e industrisë, është tipari dallues i qeverisjes në Kosovës. Indiferentizmi total në drejtim të mbështetjes për ngritje të cilësisë së produkteve vendore po i kushton shumë këtij vendi.

Qasja tërësisht antiekonomike në bujqësi, e sidomos në blegtori, shkaktoi barriera të rënda në zhvillimin e këtij sektori. Me grykësi të pafund, në kurriz të interesit të përgjithshëm, u pamundësua rritja e shpejtë e rendimenteve bujqësore e blegtorale.

Këto dhe shumë të tjerë faktorë politiko-ekonomik, embrioni i së cilës qëndron te mosrespektimi i parimeve themelore të zhvillimit, që nga mënyra e organizimit partiak ku kryetarët e nëndegës zgjidhen nga Dega e kryetarët e Degës zgjidhen nga Qendra, e deri tek organizimit institucional-shtetëror, quan në situata dëshpëruese, duke mbytur shpresën dhe besimin, të cilat po manifestohen me fenomene të rënda, siç janë përpjekjet e fundit të qytetarëve të thjeshtë, për të gjetur shpëtim në një botë tjetër, jashtë vendit të tyre e larg ku kanë lindur. Nga vendi ku qytetarët e saj, fjalën e parë e kanë: "s'ka kurrgjë këtu"!

Naim Cahanaj-Kosovarët ende vdesin nga rriqrat:Gjashtë të vdekur për gjashtë muaj!?

Shfaqja e etheve hemorragjike të shkaktuara nga Nairovirus, që është anëtar i familjes së viruseve Bunyaviridae e që bartet nga rriqrat, në Kosovë po i mbush 60 vjet, ndërsa virusi është izoluar tek në vitin 1990. As më 2013 Qeveria e Kosovës dhe institucionet e shëndetit publik në vend nuk kanë arritur që ta frenojnë këtë virus e lëre më ta parandalojnë ose ta zhdukin fare. Qeveria ka dështuar për të krijuar strategjinë kombëtare të luftës anti virusit Krime-Kongo dhe për pasojë vetëm për gjashtë muajt e parë të vitit 2013 vdiqën gjashtë qytetarë.

Tatjana Avsic-Zupanc, udhëheqëse e Institutit për Mikrobiologji dhe Imunologji në Universitetin e Lubjanës, që është qendër referente e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për diagnostikim dhe hulumtim të arbo –viruseve dhe viruseve që i shkaktojnë ethet hemorragjike krime-kongo. Ajo është gruaja që e ka izoluar virusin e ri të etheve hemorragjike në Kosovë më 1990 dhe që e ka quajtur “Kosova-Hoti” – sipas një viktime të rriqërave atëbotë.

Ethet hemorragjike krime-kongo shkaktohen nga infeksioni me virusin e bartur me rriqra, ku sëmundja se pari është zbuluar ne Crimea me 1944 dhe me vonë është gjetur edhe në Congo me 1969 nga e ka marrë edhe emrin. Përndryshe ethet hemorragjike në Kosovë janë paraqitur në vitin 1954, ku kanë ndodhur edhe rastet e para të vdekjeve.

Sipas infektologeve shpërthimet epidemike kanë qenë në vitet 1991, 1995, 2001, 2005.

Problemi më i madh është ai i identifikimit, nëse një person është pickuar nga rriqra. Rrezikshmëria më e lartë është kur pickon rriqra femër sepse lëshon një enzyme anestetike e cila eviton dhimbjen, dhe në ketë forme infektimi mund të zhvillohet pa qenë në dijeni se është pickuar nga rriqra.
Ky virus ka marrë përmasa endemike në disa rajone të vendit si Malishevë, Rahovec, Suharekë, Klinë, Gjakovë etj.

Tatjana Avsic-Zupanc problemin e etheve hemorragjike në Kosovë e bëri të njohur në arenën profesionale ndërkombëtare dhe hapi rrugë për bashkëpunim intensiv në drejtim të çrrënjosjes së kësaj sëmundjeje në Kosovë. Mirëpo 23 vjet më vonë, (2013) ajo sërish vjen në Kosovë dhe nuk sheh ndonjë përparim, ngase në këtë vit kanë vdekur gjashtë të infektuar nga ky virus. Katër raste në Malishevë, një në Rahovec dhe një në komunën e Gjakovës.

Kjo sëmundje, është bio-terroriste dhe virusi “Kosova Hoti”, është 99% i ngjashëm me virusin Drosdov në Rusi. Ky lloj rriqrash shumohet në prill, kurse mundësia e infektimit me ethe hemorragjike është e madhe deri në mesin muajit korrik..

Këtë virus e bartë një lloj i rriqrës së larme, e cila më parë nuk ka ekzistuar në rajonin tonë, andaj duhet të merren masa nga niveli qendror, për ta luftuar dhe gjetur shkaktarin dhe mënyrën e eliminimit të këtij virusi.

Prej marsit 2013 e deri më sot në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike janë raportuar gjithsej 2551 pickime nga rriqrat, ku gjithsej janë sëmurë 13 persona me ethe hemorragjike Krime-Kongo në tërë Kosovën.

Me fillimin e ngrohjes së motit filloi edhe rishfaqja rriqrave. Qytetarët e Malishevës dhe rrethinë dezinfektojnë edhe bagëtitë e tyre, në mënyrë që t’i shmangen rrezikut nga rriqrat e infektuara. Komuna e Malishevës ia ka dhënë tenderin një kompanie private, për t’i dezinfektuar më shumë se 30 zona endemike në Malishevë. Shuma e projektit për dezinfektim ka kushtuar më shumë se 5 mijë euro. Mirëpo kjo nuk mjaftoi që të mbrohej jeta e katër qytetarëve.

Komuna e Malishevës me një sipërfaqe prej 306.3 km2, me 44 vendbanime dhe me një popullsi rreth 70 mijë banorë është vendi me i rrezikuar nga ethet hemorragjike.

Rasti më i dhimbshëm vitin e kaluar ishte ai i vdekjes së nxënëses 16 vjeçare nga fshati Plloqicë e Malishevës, Albana Gashi. Rasti tjetër i fundit, që ka ndodh këtyre ditëve është ai i vdekjes se Muharrem Thaçi 31 vjeç nga Balinca e Malishevës nga i njëjti shkaktar.

Nga ana tjetër Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKSHP), ka deklaruar se pickimi qytetarëve nga rriqrat është në rënie. Sipas tyre, situata është stabile dhe nën kontroll dhe se të gjitha institucionet shëndetësore të cilat janë përgjegjëse për trajtimin e pickimit të rriqrave, i kanë kryer obligimet të cilat bien mbi to.

Porse gjashtë jetë njerëzish u shuan!?

Malisheva është zona më e rrezikuar nga pickimi i rriqërave, por as sivjet, megjthëse vdiqën katër persona, nuk është vërejtur ndonjë aktivitet i madh i nivelit qëndror të pushtetit.

Si për ironi, zyrtarë të IKSHP kanë deklaruar se edhe po të digjeshin tërë fushat, malet, njerëzit e kafshët, rriqrat do të shpëtonin!?Institucionet kompetente shtetërore, nuk qajnë shumë kokën për vdekjen e gjashtë personave në mungesë të trajtimit të duhur të kësaj shfaqjeje endemike që nga viti 1990, në ndërkohë që u bënë apel qytetarëve që të jenë më të kujdesshëm kur t’i ekspozohen vendeve ku rriqrat janë prezent.

“Nëse qytetarët dëshirojnë të ruhen nga pickimi i rriqrave, le t’i mbulojnë pjesët e ekstremiteteve të poshtme. Vishni pantollone…” – kjo, sipas tyre është mjeti i vetëm efikas për t’iu shmangur pickimit të rriqrave!?.

Porse në komunën e Malishevës nuk kanë qenë të zdeshur mbi 1200 banorë që më 2013 janë pickuar. Prej tyre 45 janë dërguar në QKUK, ndërsa 12 prej pacientëve kanë rezultuar pozitiv me ethet hemoragjike, katër prej të cilëve, kanë ndërruar jetë, duke quar në 15-të numrin e të vdekurve nga kjo sëmundje që nga pas lufta në Malishevë.

Në Malishevë, është krijuar një situatë e rëndë, pas vdekjes edhe të personit të katërt nga ethet hemoragjike. Dita më kritike ka qenë ajo e 17 qershorit 2013, ku deri në mbrëmje, numri i të pickuarve nga rriqrat ka arritur në 75, kurse me 21 qershor kanë kërkuar ndihmë mjeksore 51 pacientë, 65 pacientë i janë nënshtruar analizave laboratorike.

Këto shifra vetvetiu flasin për nivelin e alarmit.

Ministria e shëndetësisë këtë vit ka ndarë një shumë prej 150 mijë eurove për këtë epidemi, gjë që është shumë minimale në krahasim me përmasat dhe gjendjen alarmante që është në Kosovë e posaçërisht në zonat endemike. Me kaq para jo vetëm që nuk do të arrihet të bëhet as dezinsektimi selektiv e lëre më që të blehen doza të ilaçit Ribavirinë, i cili është një bar eksperimental që si bar antiviral i jepet pacientit për forcimin e imunitetit.

Dezinsektimi selektiv që po aplikohet pothuajse çdo vit nuk është efektiv dhe është metodë e vjetruar, e sëkëndejmi e pa suksesshme për parandalimin e etheve hemorragjike krime-kongo, sepse bëhet dezinsektimi vetëm i atyre vendeve qe frekuentohen nga qytetarët, por jo edhe fushat, mali etj, e që në këto vende po ndodhin rastet më të shpeshta të pickimit të rriqrave.

Ekipet e Institutit Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës janë në terren nga marsi 2013 tërë kohën duke koordinuar aktivitetet e dezinsektimit selektiv në katër komuna (Malishevë, Rahovec, Suharekë dhe Klinë.) Pos Ekipeve të Institutit, QKMF-ve komunale, Drejtorive të shëndetësisë në terren janë angazhuar 40 punëtor sezonal të mbuluar me rroga nga Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale ku Instituti Kombëtar i ka trajnuar dhe furnizuar me material të nevojshëm, veshmbathje dhe mjete pune të siguruara nga Ministri i Shëndetësisë.

Në aspektin e kompetencave të aktiviteteve të mbytjes së rriqrave, kjo veprimtari i takon Ministrisë së Bujqësisë, Agjesionit të Ushqimit dhe Veterinës dhe Komunës së Malishevës.Komuna e Malishevës ka ndarë 60 mijë euro, është kryer faza e parë e dezinsketimit dhe është duke vazhduar faza e dytë, kjo është mundësia e vetme e komunës, kurse Ministria e Shëndetësisë nuk i ka mbështetur me as një cent.

Gjithashtu Qeveria do të duhej të urdhëronte ndonjë ekip ekspertësh të IKSHP që të eksperimentojnë vaksinën që përdoret për këtë dedikim në Argjentinë, njëkohësisht të gjurmonte për zbulimin e vaksinës kundër etheve hemorragjike krime-kongo në Kosovë. Ashiqare, Qeveria e Republikës së Kosovës nuk e merr me seriozitet ketë çështje, dhe kjo u dëshmua kur gjatë qershorit rriqërat u bënë temë edhe në Kuvendin e Kosovës porse pas zhurmës gjithçka pllakosi në heshtje.

Qeveria e Kosovës, përkatësisht Ministria e Shëndetësisë, ajo e Bujqësisë, e Punës dhe Mirëqenies Sociale si dhe ajo e Ambientit duhet t’i bashkojnë forcat, paratë dhe njerëzit dhe të ndërtojnë një strategji kombëtare për parandalimin e kësaj sëmundjeje, që deri më sot ka marrë jetët e shumë njerëzve.
Në këto zona endemike, qendrat spitalore, ato të mjekësisë familjare, duhet të ndihmohen nga Prishtina me njerëz dhe para, me medikamente përkatëse dhe preparate dezinsektuese e dezinfektuese, duke filluar në mars, deri në shtator- tetor.

Zonat endemike në tërë Kosovën duhet të mbulohen nga ekipe mobile dezinsektimi e dezinfektimi (duhet të aplikohet spërkatja e përgjithshme me aeroplan); të ngrihen qendra mobile sezonale nga mjekë vullnetarë qoftë edhe duke kërkuar ndihmë nga organizatat “Mjekët pa kufij” dhe OBSH-ja, ekspertë epidemologë, etj..

Për Qeverinë e Republikës së Kosovës duhet të ketë rendësi jetike jeta e qytetarëve ngase e drejta për trajtim adekuat shëndetësor është e drejtë themelore e njeriut.

Ligji ndërkombëtar për të drejtat e njeriut, e njeh të drejtën e shëndetësisë si të drejtë të njeriut. Në deklaratën Univerzale të të Drejtave të Njeriut, Neni 25, theksohet që çdokush ka të drejtë për një standard jetese të mjaftueshëm për shëndetin dhe mirëqenien. Kushtetuta e Republikës së Kosovës pohon angazhimet e Kosovës në Deklaratën Univerzale të të Drejtave të Njeriut, prandaj ajo e pranon të drejtën e shëndetësisë si të drejtë të njeriut.

60 vjet alarm, 23 vjet që nga izolimi i virusit dhe 14 vjet pas luftës e pesë vjet nga pavarësia e vendit, në shekullin 21, në Kosovë njerëzit ende vdesin nga rriqërat.

Për kë bie këmbana? – pyeste Ernest Hemingway në librin e tij me këtë titull ironik.Ai përdor frazën madhështore të filozofit të shekullit 17 John Donne, që në vitet 1930 shkaktonte dhimbje koke në çdo mledhje publike europiane, ku pyetja mbetej se cili popull e kishte radhën përballë fashizmit, nazizmit apo çdo lloj invazioni tjetër luftarak.

Por në rastin e Kosovës kemi të bëjmë me shfajen e vdekjes nga agjensë bio-terrorisët dhe askush nuk po jep përgjegje ndaj alarmit. John Donne shkrunate: "Asnjë njeri nuk është një ishull i mbyllur në vetvete. (…)

Çdo vdekje njerëzore më pakëson, sepse unë bëj pjesë në njerëzimin. Dhe kështu mos të te shkojë kurrë në mendje të pyesesh për kë bie këmbana: Ajo bie per ty."

(Autori ështëMenaxher Projekti në Institutin Demokratik të Kosovës (KDI)

Dr. Mustafa Bajrami-Çka (nuk) duhet të flasin ligjëruesit fetarë

Jemi dëshmitarë të disa emisioneve televizive përgjatë muajit të Ramazanit. Këtë vit edhe RTK-ja për çdo lëvdatë krijoi hapësirë për një emision me përmbajtje fetare. Ajo që më shtyri të marr “lapsin në dorë” këtu nuk është as thurja e lëvdatave e as kritika ndaj kujtdo qoftë. Në rreshtat më poshtë nuk do të prekim as përzgjedhjen e temave por do të flasim për formën dhe filozofinë e shtjellimit të tyre.

Shkurt, ligjëratat nuk janë të nivelit ndërsa mënyra se si elaborohen ato më tepër i ngjasojnë “vazit pas teravive” me çaj rusi përpara se sa po lënë përshtypjen e ligjëratave profesorësh në televizion. Ligjërimi i njëjtë si në xhami si në televizion dhe për dekada i të njëjtat fjalë dhe e njëjta qasje është për tu kritikuar. Shikuesit me të drejtë po japin vërejtjet e tyre për mungesë kreativiteti, nuk ka ambiciozitet dhe as që po reflektojnë ndonjë energji pozitive. Vokabulari i ligjërimit fetar duhet ndryshuar në themel, por, për ta bërë këtë, ligjëruesit fetarë duhet të lexojnë vazhdimisht dhe të jenë në rrjedha të kohës.

Si do të “dukej” një ligjëratë fetare?

Ekziston një rregull që thotë se sikur energjia e ngjyrave që e bënë pikturën më të dukshme edhe energjia e fjalës e bënë ligjëratën më të pranueshme. Nëse nuk posedohet njohuri e mjaftueshme, nëse tema nuk përshkon shpirtin e ligjëruesit, nëse nuk ka vokabular të pasur e as fonetikë të arsyeshme, tema do të mbetet në distancë nga publiku. Leximi i mangët në cilësi dhe sasi është problem tjetër në vete. Për të arrit mesazhi në zemrën e dëgjuesit, fjala e ligjëruesit duhet të burojë nga zemra e tij, përndryshe ajo që thuhet vetëm me gojë, nuk shkon më larg se sa tek veshi i dëgjuesit.

Ligjërimi fetarë dallon shumë nga ai politik. Përderisa ky i dyti më tepër synon bindjen e masës se ai që flet është i mirë andaj edhe duhet të zgjidhet, në ligjërimin fetar, substanca duhet të jetë ajo që promovohet, jo folësi. Kur flitet për fenë dhe në emër të fesë duhet pasur shumë kujdes. Misioni i ligjërimit fetar është ti mësojmë njerëzit si të bëhen më të devotshëm, më të mirë për shoqërinë dhe më të sinqertë tek Zoti. Nijeti gjithashtu duhet të jetë pastër sepse, sipas fesë islame, veprat shpërblehen vetëm sipas nijetit, në të kundrën fjala e thënë mund të konsiderohet demagogji, shëmti të cilën e dënon Zoti.

Ligjëruesi i mirë hynë në temë menjëherë, nuk bënë parathënie ceremoniale të stërzgjatura, nuk flet fjalë të “mëdha” e as shprehje të komplikuara. Njerëzit nuk duhen ti frikojmë me Zotin, por duhet ti udhëzojmë si ta duan Atë. Ligjërimet suksesshme dhe të nivelit të lartë janë ato kur temat trajtohen me modesti, me shprehje të thjeshta, me tone të matura dhe të përshtatura me natyrën dhe kapacitetet pranuese të dëgjuesve.

Në ambiente ku dëgjuesit mund të gjinden njerëz më të emancipuar dhe më të arsimuar, temat duhet të jenë të nivelit më të lartë, por edhe elaborimi i tyre duhet të jetë i po atij niveli. Nëse duhet ngritë zëri, këtë duhet lejuar vetëm në momente të caktuara, por jo gjithherë. Gjestikulacioni gjithashtu ka rëndësi të madhe. Gjuha e trupit është një nivel tjetër i rëndësishëm për tu pranuar tema. Ligjëruesi i mërrolur vazhdimisht, që nuk buzëqeshë dhe nuk jep shenja përafrimi me dëgjuesit si dhe që luan me duar nevojë e pa nevojë e ka vështirë të promovojë mësimet e fesë.

Ligjërimi si art apo profesion?

Kohëve të fundit, personaliteti dhe ndikimi i ligjëruesve është duke u topitur për shkak të pasivitetit në lexim. Mendoj se dalja nga ky pasivitet arrihet duke lexuar e vepruar konform asaj që lexohet, me çdo kusht. Përndryshe, nuk bënë të çuditemi nëse pjesa intelektuale e shoqërisë po irritohet dhe po nuk po pranon lehtë mësimet e fesë. Ligjërata e mirë është pjesë e artit. Të jesh artist, fillimisht nevojitet ta duash artin dhe të punosh për të qenë i tillë. Arti është faqja e bukur e natyrës që pa te do të ishte e shëmtuar. Ligjërata është arti i komunikimit me publikun. Artisti i mirë nuk zgjedh prejardhjen e ngjyrave por kualitetin e tyre. Atij nuk i intereson nëse një ngjyrë vjen nga Lindja e tjera nga Perëndimi. Muhamendi a.s. kishte porositur që, nëse është nevoja, dijen duhet marrë edhe në Kinë. Ligjëruesi i mirë më parë shikon në “çka është” e pastaj, nëse duhet shoshitur, shikon në “prej nga është”.

Ligjërimi fetar dhe historia kombëtare

Historia kombëtare duhet të jetë pjesë përbërëse e ligjërimit fetar. Kombi shqiptar ka dhënë dijetarë të mëdhenj, jo vetëm botës perëndimore, por edhe Lindjes islame. Është e papranueshme nëse nëpër xhamitë tona nuk shpjegohet sa duhet historia e kombit. Në mungesë të njohurive eventuale të imamit mund të thirren historianë profesionalë dhe të shpjegojnë madhështinë e së kaluarës sonë. Në nëntor të vitit të kaluar, ne patëm lëshuar një qarkore që përgjatë muajit nëntor, në të gjitha xhamitë që i mbulon KBI në Gjilan të shpjegohej historia e pavarësisë së Shqipërisë dhe ngritja e flamurit kombëtar. Enkas për këtë muaj ne patëm përgatitur afër 20 faqe material, mbase për promovimin e kësaj dite të madhe, haxhinjve të vitit 2012 u patëm shpërndarë certifikata të haxhit enkas për vitin jubilar të 100 vjetorit të pavarësisë.

Kuptoj, feja islame sikur çdo fe tjetër, hiq atë çifute, është fe universale. Ajo është më gjithëpërfshirëse se sa një përkufizim gjeografik i një shteti apo kombi. Mirëpo universaliteti i fesë këtu nuk duhet të nënkuptoj lënien pas dore të nuancave kombëtare. Do të kisha propozuar që krahas lutjes për gjithë besimtarët e botës, në fund të ligjëratave sidomos nëpër xhami të lutet Allahu për mirëqenien e popullit tonë, për shtetin dhe udhëzimin e udhëheqësve. Jam mase i bindur se Bashkësia Islame të Kosovës e ka parasysh këtë moment kaq të rëndësishëm.

Në plan-programet e medreseve, krahas lëndës së “imamatit” duhet të figurojë edhe lënda e retorikës e cila ndihmon në përgatitjen e kuadrove në fushën e ligjërimit. “Imamati” që sot është lëndë mësimore e medresesë konsiderohet lënda e fundit për nga rëndësia, andaj ajo duhet ndryshuar dhe plotësuar me tema e nevojshme për kohën. Edhe në Fakultetin e Studimeve Islame duhet të mësohet lënda e retorikës. Retorika si pjesë e logjikës, e që as kjo nuk figuron, duhet të ishte pjesë përbërëse e sistemit arsimor të FSI-së. Këto dy disiplina kanë për të ndihmuar shumë ligjëruesit e ardhshëm.
Konkluzion:

Nëse ligjërimi fetar in-formon kulturën fetare tek dëgjuesi, atëherë përmbajtja e kësaj kulture duhet të jetë e ngjeshur detyrimisht edhe me historinë e kombit. Ligjërimet fetare sot më shumë se asnjëherë më parë duhet të fokusohen mbi gjendjen e rëndë të njerëzve të këtij nënqielli. Ato duhet të jenë të kapshme edhe për rininë, të jenë frymëzuese dhe thesar me mësime nga përvojat e popujve në transcion, që patën ditë të vështira por që ditën ti tejkalojnë. Feja është e zbritur për njerëzit, ajo duhet të vihet në shërbim të tyre por pa i dhënë vetes të drejtë të përzihet në punën e shtetit e as aty ku nuk është përgjegjësi e saj.

Dr. Shefqet Krasniqi-A po shëndrrohet Kosova në shtet vjedhësish

Disa ditë më parë pas syfyrit u nisa për në xhami për ta falur namazin dhe për të mbajtur një ligjëratë. Sapo dolëm nga xhamia një mik imi më tha: ‘Duke ardhur në xhami i pashë hajdutët që kishin thyer postën e po plaçkitnin brenda, kur e panë se po i shikoja e ulën kokën për të mos i vërejtur’. I thashë: po a nuk lajmërove policinë? Po tha, i thirra, si jo. Dhe ende pa përfunduar bisedën arritëm tek lokali i thyer ku tashmë veç kishte arritur policia. Pasi që u dhamë selam iu drejtova njërit prej tyre e i thashë: ky miku im është ai që u ka telefonuar në lidhje me këtë rast. Polici tha: faleminderit or djalë, të lumtë.

Populli e ruan shtetin. Unë ia prita: po, ashtu është populli e ruan, por edhe policia duhet ta ruajë atë. Vjedhësit duhet ndëshkuar rëndë. Polici ma ktheu: po, ashtu është por çka t’i bësh që nuk po kemi të drejtë, nuk kemi kompetenca. Madje jo rrallë ndodh që ne i kapim hajdutët, i dërgojmë në stacion dhe ende pa kaluar mirë pragun e stacionit, ata lirohen dhe na takojnë në qytet e na përqeshin.

Po t’i thuash dikujt se kjo është e vërtetë mbase nuk do besonte, madje edhe vetë e kisha të vështirë ta besoja në fillim derisa e dëgjova radhazi nga policë të shumtë. Disa madje rrëfejnë se sa të vështirë e kanë derisa t’i kapin disa hajdutë, madje jo rrallë herë edhe duke venë jetën e tyre në rrezik, e më pas, pas një dite apo më pak hajdutët lirohen thuajse s’kanë bërë asnjë të keqe.

Gjatë kësaj jave u publikua edhe një statistikë se vjedhjet në Kosovë këtë vit kanë pësuar rritje në krahasim me vitin e kaluar dhe se çdo vit vjedhjet shënojnë rritje. Vjedhje të makinave, thyerje të banesave e shtëpive private, sulme ndaj qytetarëve e deri tek vrasja e banorëve të shtëpive, siç ishte rasti në Gjilan para një kohe ku njeriu doli për ta mbrojtur shtëpinë e të vëllait nga hajdutët, mirëpo i kushtoi me jetë. Vjedhje në Kosovë, vjedhje e plaçkitje në Shqipëri, Maqedoni e gjithandej ku ka shqiptarë. Në diasporë burgjet janë të mbushura me hajdutë shqiptarë, saqë të vije keq të deklarohesh se je shqiptar sepse është krijuar një bindje se këta njerëz janë të mirë vetëm për një gjë, për vjedhje. Mjerë për ne se në çfarë gjendje kemi ardhur.

Ku qëndron problemi?

Mendoj se kjo duhet shikuar nga dy aspekte:

Së pari: mosedukimi i mirëfilltë, mungesa e edukimit shpirtërorë, mungesa e kalitjes se zemrës dhe shpirtit ashtu siç parasheh plan-programi fetar. Ngase asgjë nuk ndikon më pozitivisht në vetëdijesimin dhe ngritjen e njeriut, përmirësimin e sjelljeve dhe karakterit të tij sesa bindja fetare respektivisht praktikimi i besimit. Është fakt i pamohueshëm se një shoqëri sa më shumë të jetë e lidhur me fe, në veçanti atë Islame, aq më pak ka dukuri negative, aq më pak hajni do të ketë në atë shoqëri.

Sa për ilustrim le ta marrim Arabinë Saudite ku vjedhjet janë në nivelin më të ultë në botë. Atje nuk bisedohet për vjedhje, nuk bisedohet si t’i sigurojnë makinat, banesat, dyqanet apo depot nga vjedhësit. Atje veturat pothuajse nuk i mbyllin fare, madje edhe dyqanet përplot mall shumë herë i lënë hapur. Ngjashëm me këtë kamë parë edhe në Siri, Jordani, Kuvajt, Katar etj. edhe ne shqiptarët sa kemi pasur kulturë dhe traditë fetare shumë pak kemi vjedhur, për të mos thënë fare.

Se dyti: ligji i butë, mosaplikimi i dënimeve për vjedhësit. Imagjinojeni hajni kapet me mall shumë të çmuar në dorë dhe pas disa ore lirohet. Dhe procedurat vazhdojnë. Kjo i bije tallje me ligjin, respektivisht inkurajim për vjedhje.

Mendoj se njeriun që nuk e edukon fjala, sjellja e mirë dhe vetëdijesimi e edukon dajaku. Po të nderuar, duhet përdorur forcën ashtu siç bëjnë shtetet më të moderuara në botë kur është në pyetje mbrojtja e pronës qoftë shoqërore apo private. Madje mu për këtë ekziston policia, gjyqësori e burgu, për t’i parandaluar dhe zvogëluar krimet, nëse qendra korrektuese-burgu dikujt nuk i bënë dobi atëherë përdorimi i dajakut sigurisht do të ishte alternativë. Dikush mund të thotë: po ku është mëshira dhe respektimi të drejtave të njeriut?! Ne themi po, mëshira duhet të jetë por nëse e mëshirojmë krimin dhe kriminelin atëherë ne i kemi hapur rrugët atij/asaj për të manifestuar publikisht krimet e tij/saj.

Pra për kriminelët nuk vlen mëshira përkundrazi ata vetëm ndëshkimi i sjellë në vete. Pra ngjashëm me fëmijën apo nxënësin kur e ndëshkojmë apo e qortojmë, kjo nuk do të thotë se nuk kemi mëshirë ndaj tyre por përkundrazi ndëshkimi apo qortimi do ti bëjë ata me vigjilent dhe më të vëmendshëm. Dhe së dyti duke ndëshkuar vjedhësit ne kemi mëshiruar publikun, qytetarët dhe popullin në tërësi ngase i kemi ruajtur pasuritë e tyre. Përndryshe nëse dikush mendon se edhe vjedhësi apo cilido njeri i dëmshëm për shoqërinë është qytetar që meriton mëshirën e shtetit dhe si i tillë duhet lënë i lirë, atëherë kjo lenë të kuptohet se në një shtet të këtillë nuk funksionin ligji, por është shtet i bandave e mafive dhe aty nuk ka berqet.

Ka ndodhur shpesh të më kërkojnë qëndrim fetar/fetva në lidhje me përdorimin e forcës nga policia për të kapur por edhe ndëshkuar hajnat, dhe unë kam thënë se ata i sjellë në vete vetëm shkopi. Vetëm burgimi nuk mjafton, veçanërisht në burgjet tona që për disa janë më luksoze sesa shtëpitë e tyre. Nëse dikush më akuzon për rigorozitet e ashpërsi, atëherë do të ‘lutesha’ që inshAllah atyre ua vjedhin makinën apo shtëpinë, e pastaj të bien ndërmend fjalët e mia dhe do të shohim se si do të reagojnë.

Të themi se duhet mëshiruar vjedhësin është njësoj sikur të themi se duhet të kemi mëshirë ndaj sëmundjes. Njeriu vuan nga sëmundje të ndryshme, ka dhimbje të mëdha, e ne i themi mjekut: të lutëm mos e bëjë operacion se gjynah, mos ia këput dorën apo gishtat e këmbës sepse me këtë po shkelim të drejtat e pacientit për të pasur gjymtyrë.

Mendoj se udhëheqësit tanë duhet sa më parë të mendojnë pozitivisht si t’i kundërvihen seriozisht këtij fenomeni. Lënda fetare nëpër shkolla do të ishte një alternativë e mirë edukuese dhe një shtytës për reflektim shpirtëror tek të rinjtë. Po ashtu gjyqësori duhet të jetë më syçelë, serioz dhe më i rreptë ndaj kësaj dukuria dashakeqe e shkatërruese e cila dita ditës po e shndërron Kosovën në një ‘Bogotá të Kolumbisë’. Allahu e drejtoftë popullin tim, amin dhe deri javën tjetër selam alejkum.