Një ekspertizë e (pa)autorizuar për vdekjen e Olldashit

Arben Meçaj është një inxhinier me profesion dhe pedagog që në fakultetin e Inxhinierisë ka dhënë lëndën e dinamikës së lëvizjes. Është pikërisht lënda dhe shkenca që interpreton shkaqet e lëvizjes së trupave në situata dhe rrethana të caktuara. Pasi është njohur me ekspertizën zyrtare Autoteknike për aksidentin e deputetit Sokol Olldashi, në mënyrë vetjake, Arben Meçaj është angazhuar për të studiuar këtë ekspertizë zyrtare dhe për të bërë llogaritjet e veta sa i përket dinamikës së aksidentit. Në përfundim të përllogaritjeve Meçaj na ofroi një raport voluminoz, me interpretime dhe tabela përllogaritjesh dhe një gjuhë tepër teknike të cilat i ofrojmë sot të përmbledhura për lexuesit.

Ajo çka të bie në sy menjëherë është fakti se Meçaj gjen probleme që në pyetjet që prokurori i ka dërguar ekspertit zyrtar duke pretenduar se në fakt prokurori e ka orientuar ekspertizën dhe rezultatin e saj ende pa nisur. Më pas Meçaj ka marrë në shqyrtim dhe ka përllogaritur daljen e automjetit nga rruga kryesore, duke zbuluar se duhej një shpejtësi më e madhe se 53km/orë që mjeti i Olldashit të dilte nga rruga për shkak të kthesës. Kur në fakt është e vërtetuar shkencërisht se shpejtësia e mjetit  në momentin e daljes nga rruga ka qenë më e vogël se 53km/orë. Sipas studimit të Meçajt, pasi ka dalë nga kthesa, mjeti i Olldashit ka ecur në shpatin e pjerrët por ende pa mbërritur në skarpatin e kanalit i cili ndodhej në fund të shpatit, në një distancë rreth 2.25 metër nga ky skarpat mjeti ka ndaluar, pra shpejtësia e mjetit është bërë Zero.  Këtu në këtë vend ku zbulohet se mjeti ka ndaluar plotësisht Meçaj gjatë matjeve në terren ka gjetur në këtë vend dhe një copëz dekorative të parakolpit të Mercedesit të Olldashit, të cilën hetuesit nuk e kishin administruar. Por si u zhvendos mjeti nga pika ku ndaloi deri në kanal ku dhe i ndodhi përmbysja? Meçaj në ekspertizën e tij thotë se automjeti ka ecur me marsh “indietro” për 2.25 metër duke shtuar se nga inspektimi i vendit të ngjarjes dhe gjurmët e lëna në terren kjo është e vetmja mundësi për ta çuar mjetin buzë skarpatit të kanalit, nga ku ka ndodhur dhe rrokullisja, pra përmbysja e mjetit. Sipas Meçajt kjo zhvendosje në këtë segment prej 2.25 metër është dhe pika dhe rezultati i pathënë në raportin zyrtar dhe sipas tij përbën një moment që ndryshon tërësisht dinamikën e ngjarjes dhe rrethanave e për pasojë dhe saktësinë e hetimit. Për më tepër studimi i Meçajt ngre dyshime në lidhje me dëmtimet e evidentuara në pjesën e baxhasë së automjetit nga krahu i shoferit, dëmtime të cilat sipas tij,ngrenë shumë pikëpyetje pasi deri më tani nuk lidhen me rezultatin e dinamikës së ndjekur nga automjeti në momentin e aksidentit.

ÇËSHTJA 1: Pyetjet e prokurorit orientuan konkluzionin e ekspertit

Titulli i Aktit Ekspertizës  Autoteknike për aksidentin e Olldashit ishte “Aksident si  pasojë e  daljes  jashtë rruge  në  kushtet  e  errësirës dhe mot me  shi ”. Nga titulli duket sikur gjithçka kishte përfunduar ende pa nisur. Thjesht duheshin gjetur argumentet për të mbështetur ‘tezën e porositur’. Më pas vinin pyetjet dhe kërkesat e prokurorit të çështjes ku bëjnë përshtypje veçanërisht  pyetjet 4 dhe 6.

Pyetja 4 ishte:  A konstatohen shkelje të rregullave të qarkullimit rrugor  në aksidentin e ndodhur,  nëse po cilat janë ato dhe nga kush janë shkelur?

Pyetja 6 ishte: Cila prej shkeljeve ka lidhje të drejtpërdrejtë me ardhjen e pasojës, pra cili është shkaku determinant i shkaktimit të aksidentit?

E çuditshme por e vërtetë. Prokurori orienton se shkaqet e aksidentit janë shkelje të rregullave të qarkullimit dhe pyet: Cila prej këtyre shkeljeve është Determinuese. (?!)

ÇËSHTJA 2- Shpejtësia e mjetit duhej mbi 53km/orë për të dalë nga rruga

Nëse do ti referohemi standardit të llogaritjes së shpejtësisë maksimale në kthesë, kjo kthesë, në kushte të pafavorshme, pa mbingritje(këndi mbingritjes 00), me lagështi, (kushte shiu, koeficienti i fërkimit 0.5),  garanton një lëvizje të sigurt pa rrëshqitje anësore (proces fizik që nxjerr automjetin nga rruga) me shpejtësi 50.0 km/orë.

E nëse në llogaritje merret në konsideratë dhe mbingritja me 3.0%(me rezervë, sepse në teren ajo është  4-5 %) , atëherë kjo shpejtësi lëvizje (e sigurt në kushtet atmosferike të momentit të aksidentit) shkon në 53.0 km/orë .

ÇËSHTJA 3: Automjeti mund të rrokullisej vetëm me shpejtësi mbi 95 km/h

Automjeti me të cilin lëvizte Sokoli është Benz S550 4Matic.

Është për tu habitur fakti që në Aktin e Ekspertizës Autoteknike në asnjë rast nuk jepet tipi i automjetit. Paraprakisht cilësojmë se automjeti Benz S550Matic është një automjet me cilësi tepër të veçanta teknike, veçanërisht të lidhura me sigurinë e lëvizjes. Ky lloj automjeti ka qendër rëndese tepër të ulët pasi është 4×4.

Këto dy tregues i japin këtij lloj Automjeti një shkallë të lartë sigurie gjatë lëvizjes në kthesë dhe në shpate . Me këto tregues ky lloj automjeti përmbyset dhe rrëshqet në kushte tepër specifike të gjeometrisë së terrenit dhe dinamikës së lëvizjes së Automjetit.

Ky lloj automjeti posedon një lartësi 147cm( Qendra e Gravitetit është e ulët, jo më shumë se 65 cm nga toka), një gjerësi(distance gomash prej 187 cm)  dhe gjatësi ( Para-prapa Kolp) prej 511 cm si dhe peshë rreth 2.050 kg. Me këto tregues , referuar formulave standarde të llogaritjes në kthesë, dalja nga kthesa për efektin fizik të rrokullisjes rrotull gomave të jashtme (dhe kjo vetëm nëse goma pengohej në rrëshqitje ) do të ishte  e mundur vetëm për shpejtësi  mbi 95.0 km/orë.

ÇËSHTJA 4- Automjeti ka ndaluar plotësisht (në piketën 8)
pa mbërritur tek skarpati i kanalit

Rrëshqitja në shpat varet nga pjerrësia e shpatit, por dhe koeficienti i fërkimit  rrotë- shpat.  Por për të konkluduar mbi këtë fenomen është e nevojshme të analizojmë lëvizjen e mjetit nga piketa 3-4(fillimi i daljes nga rruga) deri tek piketa 8(vendi ku ndalon mjeti ende pa mbërritur tek kanali) . Në këtë trajektore , lehtësisht në terren, konstatohet se kemi ruajte gati të pacenuar të trajektores së automjetit nga trajektorja e lëvizjes në bankinë. Spostimi është thjesht gjeometrik ( kalohet nga një plan horizontal në atë të pjerrët me pjerrësi rreth 45 gradë ). Pra në këtë trajektore nuk konstatohet rrëshqitje e automjetit në shpat. Këtë fakt e konstaton dhe ekspertiza kur shprehet “vazhdimi i gjurmës është i vazhdueshëm pavarësisht pjerrësisë së shpatit”. Në këtë trajektore konstatohet dhe një fenomen tjetër. Edhe pse automjeti lëviz në shpat të pjerrët  edhe pse ai në fillimin e lëvizjes së tij në shpat ka një shpejtësi rreth 10-12 km orë dhe një nxitim jashtëqitës prej 0.117 m/s2, ai vetëm 8m nga momenti i daljes nga bankina mjeti ndalon pikërisht në drejtimin e lëvizjes së paracaktuar  nga trajektorja e lëvizjes në bankinë. Pra në piketën 8 automjeti ka ndaluar  lëvizjen në drejtimin  para. Ky fakt tregon qartë se terreni ka ofruar një rezistencë të madhe në drejtim të lëvizjes. Shkaku i kësaj rezistence është popullimi i madh i  shpatit  me bimësi ferrë tepër intensive .  Jo pak  i rëndësishëm ka qenë dhe tipi i automjetit 4×4. Të dy së bashku  kanë përballuar me sukses momentin më të rrezikshëm të përmbysjes apo rrëshqitjes së automjetit në shpat  pas daljes nga bankina .

ÇËSHTJA 5- Shiriti i parakolpit u gjet 1 muaj pas ngjarjes
(në vendin e “Piketës 8” ku ndaloi automjeti)

Aq e “butë” ka qenë rënia në shpat si rrjedhim i kësaj rezistence dhe tipit të automjetit (4×4 ), sa parakolpi i automjetit nuk ka pësuar asnjë dëmtim.  I vetmi dëmtim në parakolp është shkëputja prej tij e një shiriti nikelati (zbukurimi) në ballorin e parakolpit , element i cili për ironi të hetimeve për ngjarjen aktualisht ndodhet në dorën time . Është një element i cili u gjet prej meje para tre ditësh gjatë inspektimit të hollësishem të gjurmëve të automjetit në terren. Ky element është gjetur fiks në vendin ku ekspertiza ka vendosur piketën numër 8 e cila ndodhet në distancë rreth 2.25 metër distancë nga skarpati i kanalit, pra mjeti ka ndaluar plotësisht duke u ndodhur në shpat dhe në një distancë prej 2.25 metër nga pika e skarpatit të kanalit ku ekspertiza e nxjerr si pikën ku ndodhi dhe momenti i përmbysjes së mjetit.  Vendi ku  automjeti ndalon lëvizjen (Piketa 8) ndodhet rreth 2-2.25 m larg nga skarpati vertikal ( 90gradë) i kanalit ku ndodhen gjurmët e automjetit dhe në të cilin realizohet përmbysja .  Kjo situatë parashtron për zgjidhje pyetjen: Si u përshkrua distanca prej 2 deri në 2.25m nga piketa 8 deri tek skarpati?

ÇËSHTJA 6- Ekspertiza zyrtare nuk shpjegon zhvendosjen drejt kanalit

Nëse gomat kanë arritur në Piketat 13 -14(buza e skarpatit të kanalit dhe vendi ku u gjetën shenjat e gomave të makinës) përmbysja është absolutisht e mundur. Energjia e  mundshme e automjetit, energji që e ka sjellë atë deri tek skarpati nuk është ajo kinematike  e marrë nga lëvizja në rrugë (kjo energji zerohet në piketën 8). Ajo mund të jetë vetëm potenciale  e siguruar pikërisht në këtë pikë. Pra energji e fituar në piketën 8 vetëm pasi automjeti është ndalur më parë në këtë piketë në distancë 2.25 metër nga skarpati i kanalit.
Pra llogaritjet sugjerojnë që e vetmja mundësi për kalimin e automjetit nga piketa 8(vendi ku u ndal) në piketat 13-14(skarpati i kanalit ku nisi përmbysja) është vetëm ajo e energjisë potenciale.
E shprehur në term të thjeshtë kjo situatë është ekuivalente me një automjet i cili  ndodhet në pozicion pingul me shpatin dhe fillon lëvizjen  në skarpat  duke rrëshqitur anash për efekt të peshës dhe pjerrësisë së skarpatit .
Mundësi tjetër  e kalimit nga pozicioni në piketën nr.8 në skarpatin e kanalit  është një përmbysje nga pozicioni piketa 8 e automjetit  kundrejt aksit Goma të Djathta–Tokë  dhe fluturimi apo thjesht prekja e brezit të shkurreve, duke përfunduar direkt me goma në skarpatin e kanalit.
Sesi mund të ketë ndodhur ky fenomen, teoria e dinamikës së lëvizjes nuk jep shpjegim.

 

ÇËSHTJA 7- Automjeti pasi ka ndaluar eci me “marsh indietro” deri tek kanali 

Referuar skenarit planimetrik  por dhe terrenit në vend-ngjarje,  rezulton se kalimi nga piketa 8 drejt atyre 13 – 14(pra nga vendi ku automjeti u ndal në ferra deri tek skarpati i kanalit) është realizuar me lëvizje mbrapsht të automjetit . Asnjë teori lëvizje nuk mund të sugjerojë këtë mënyrë lëvizje. Automjeti është Matik- Automatik. Sa me sipër këto cilësi të automjetit vështirësojnë çdo logjikë të lëvizjes pas të automjetit. Së pari automjeti ka lëvizur me marrsh para(ekspertiza zyrtare nuk identifikon marshin), ndërkohë që  lëvizja në skarpat sugjeron se rrotat kanë qenë aktive të katërta. Se dyti, tek piketa 8 automjeti vërtetë ka ndaluar por ai nuk  do të jetë fikur (cilësi e kamios automatike ). Kjo situatë bënë që vetë automjeti 4×4 jo vetëm në kushte të motorit të shuar, por në kushte të atij të ndezur me marsh para nuk lejon absolutisht lëvizje prapa. Kjo tipologji mekanike nuk mundëson lëvizje të lirë mbrapsht, përveç rrëshqitjes nën një kënd jo më të madh se 30 gradë (rreth 45 gradë është skarpati por lëvizja mbrapa nuk është sipas skarpatit por me një farë këndi me të). Kjo lëvizje rrëshqitese mund të realizohet vetëm në kushtet kur koeficienti i fërkimit Tokë-Goma është më i vogël se 0.5. Dhe në këtë rast nuk kemi rrokullisje gomash mbi teren, por rrëshqitje me fërkim që padyshim për efekt të peshës jo të vogël në çdo gomë( rreth 550kg për gomë) do të linte gjurmë rrëshqitëse në terren. Këto gjurmë nuk konstatohen. Ndërkaq shpejtësia e makinës në këtë moment  kur mjeti ndodhet në pikën 8 është ZERO (ky fakt evidentohet dhe nga ekspertiza zyrtare).

*  *  * 

Ekspertiza për Olldashin nuk jep të vërtetën

Nga Arben Meçaj

Data 20 Nëntor 2013. Ditë me shi. Një shi i rëndë i nisur aty rreth orës 20:00.  Më sjell ndërmend 12 Shtatorin e vitit 1998 një ditë me shi  të rrëmbyer njësoj si kjo dite. Nuk e di se nga vinte dhe ku shkonte, shumë enigma,  por në një kthesë humb jetën Sokol Olldashi. Në kohë rekord kryhet nderimi, varrimi, ekspertiza, vendimi . Ishte aksident njerëzor na doli konkluzioni i ekspertizës. Blog-et në internet bënë punën e tyre . Dikush si militant, e dikush si qenie humane  .Të gjithë të drejtpërdrejtë. Folën, u zbrazën, dyshuan, dhanë verdiket. Ishte Aksident. Ishte Atentat. Ishte Vrasje.
Vërtetë, çfarë ishte? Humbi jetën një politikan me rekorde në politike. Ish-ministër rendi,  ish-ministër i Ndërtimit, fuksionar i lartë në PD, iniciues i një lëvizje oponente, pse jo dhe reformuese në PD .
Dyshime të mëdha për ngjarjen. Ku ishte dhe a ishte vërtet i vetëm në atë orë Sokol Olldashi?  Çfarë rrethane teknike kishte aksidenti? Çfarë rrethanash teknike sollën humbjen e jetës? Përse pikërisht atë moment kur pas dy ditësh do të shpaloste një platformë politike? Përse pikërisht Ai, i cili kohët e fundit po strukturonte në PD një formacion  ideologjik dhe njerëzor? Pyetje ..shumë pyetje që të vinë ndërmend.
E kam njohur Sokolin në vitin ‘94. Ai gazetar i RD-së dhe unë deputet i PD-së. Bënim rrugën bashkë buzë Lanës për në shtëpi. Me duhanin e tij të pandarë në buzë, me atë temperamentin e tij të qetë deri flegmatik, fjalë pak është fiksuar ai në kujtesën time.
Në vitet 2002-2003 krijuam një lidhje miqësore në kuadër të komisionit “Rama”, lidhje që ruajti raporte miqësore në kohë. Në këtë periudhë euforike për Olldashin(po promovohej si  protagonist në politikë), përsëri Sokoli flegmatik, i qetë deri në menefregizëm në tavolinën e punës, në kafe apo biseda. Duhanin e kishte të pandarë
Në vitin 2007 pas denoncimit të abuzimeve me Rrugën e Kombit nga ana ime marrëdhënia jonë pësoi ftohje.
Pas kësaj periudhe Sokoli kalon ministër në sektorin e rrugëve dhe natyrisht u bë objekt i kontestimeve të mia në këtë sektor. Asnjëherë nuk kam menduar dhe gjykuar se prania e tij në këtë ministri i dha ndonjë zhvillim apo orientim pozitiv këtij sektori. Përkundrazi, atë natë që ndodhi aksidenti mu kujtua një debat me Sokol Ballën në radio kur unë e akuzova si shkaktar të aksidentit në Himarë ku humbën jetën studentët nga Elbasani pasi ministria dhe ministri kanë përgjegjësi direkte për mungesën  absolute të sigurisë rrugore në atë kthesë, e në moment  mendova se ishte e njëjta situatë “ Ironi e Fatit … “
Gjithsesi ai ishte dhe mbeti një i njohuri im, me kujtime , me oscilacione në komunikim, pse jo dhe me konflikte në distancë.
Por mbi të gjitha ai ishte një protagonist në politikë. E si i tillë trajtimi i asaj që ndodhi me të meritonte një vëmendje më të madhe(jo thjesht në madhështinë e honorit dhe varrimit ),por  sqarimin dhe zbardhjen deri në detaj i çdo situate dhe pse me apo pa të drejtë të paragjykuar.
Politikani është person publik. Jeta, aktiviteti, protagonizmi i tij i përkasin publikut, aq më tepër kur ngjarja mbart dhe konseguenca që cenojnë parime dhe filozofi të funksionimit të shtetit dhe Demokracisë.
Politikani përfaqëson vullnete, por mbi të gjitha forcën, instrumentet, pushtetin për përfaqësim . Nëse politikani në këtë detyrë apo mision ndihet i kërcënuar,  pse jo dhe i asgjësuar (mendim  i fiksuar në ndërgjegjen e një komuniteti të gjerë social) në diskutim është Demokracia.
Nëse Azem Hajdari, Gramoz Pashko, Fatmir Xhindi , Sokol Olldashi (dhe pse i paragjykuar ) etj asgjësohen fizikisht, në diskutim, në frymë nuk është thjesht individi, por asgjësimi i një alternative.
Në opinion dhe popull shpërndahet  frika për të qenë Oponent, mekanizmi bazë që i jep jetë Demokracisë, që e mban atë gjallë dhe e zhvillon. Prandaj shteti duhet të flasë me Zë, me instrumentet e tij ligj-zbatues dhe ligjorë.
Të zbardhë për publikun të vërteta jetësore dhe shkencore sado të hidhura të jenë ato për ngjarjen apo viktimën.
Askënd nuk duhet ta gënjejë mendja se koha fshin ngjarjet. Jo! Siguroj se ato lënë gjurmë në memorien shoqërore, por më tepër në Opinionin Shoqëror.
Ato prodhojnë precedentë që kur përsëriten, prodhojnë Opinion Politik, konfuzion dhe konkluzion.
U përpoqa të realizoja një ekspertizë mbështetur mbi parime të drejta shkencore. Llogaritjet, pretendimet dhe zbulimet e kryera në këtë studim i përkasin në mënyrë specifike dhe thellësisht teknike dinamikës së lëvizjes së automjetit të Olldashit në momentet e aksidentit.
Gjykoj se referuar të dhënave të bëra publike dhe të verifikuara privatisht në terren çështja e dinamikës së lëvizjes së automjetit të tij nuk mund te konsiderohet e zbardhur.
Në këtë tragjedi njerëzore shteti nuk ka qenë në lartësinë e ekspertizës që meriton ngjarja.
Segmente të caktuara shtetërore  janë përpjekur me nxitim, papërgjegjshmëri dhe mungesë profesionalizmi të mbyllin një çështje duke lënë pas vello dyshimi shkencor. Shpreh bindjen se referuar dokumentacionit publik, procedura hetimore e ndjekur  ka orientuar hetimin drejt konkluzionesh të paragjykuara që mund të them se devijojnë nga e vërteta kësaj ngjarje.

Fragment nga romani" TULIPANI I KORESE"

KAPITULLI I NJËZET E PESË

Kur rritet inati, mendo pasojat…
Konfuci

Vironi u përpoq ti shmangej shikimit të ngrirë, të errët si pellg me zift, të Çao Dao Bu-së. Eci përgjatë tezgave me barishte, spinaq, lëpjeta, radhiqe, rrepka, karota dhe qepë. Pak meë tej ishin tezgat e shtrembra sikur do binin përdhe të mbushura me patate të vjetra me gunga. Të gjitha këto prodhime ishin të mbledhura prej fshatarëve nëpër skërkat e maleve, mezhdat e arave dhe në zgavrat e përrenjve. Ecte ngadalë për tu treguar i preokupuar në sy të saj, në blerjen e prodhimeve të stinës
Përgjimi dhe vështrimi i Çao Dao Bu-së ishte acarues. Ajo shoqërohej nga dashnori i përkushtuar, shitësi veshllapush i peshkut, Kim Kum Il. Ata ngriheshin në majë të këmbëve, zgjateshin majtas djathtas, bënin veprime të hallakatura. Të dy lëvrinin të paduruar, donin të fshiheshin e të përgjonin njëherësh, nxituan në anën tjetër, shtynë padashur me bërryla shitësit e nervozuar, rrëzuan spinaqin, e shkelën me këmbë. Kërkuan të falur me sy të trishtuar, duke bashkuar pëllëmbët dhe përkulur me përulje kokat.
Vironit përnjëherë iu krijua përfytyrimi se zhapiku dhe bretkosa ishin më simpatikë se këta dy njerëz që zvarriten nëpër baltovinën e pazarit. Spërkatin me zift dhe kacafyten me shitësit fatkeq, të cilëve po u shpërdorohej dhe shkelej malli i mbledhur me aq mund e sakrifica.
Vironit nuk i bëhej të qeshte, qëndroi, u mbush me frymë dhe fshiu djersën. Brenda disa orësh mësoi nga jeta shumë gjera,të cilat si kishte menduar më parë. Njohu sa me vlerë dhe e gjithëpushtetshme është kur të do dikush. Sa e madhe është dashuria e May Lee-së, femrës së mrekullueshme që, për djemtë vendas por edhe për vetë atë, quhej ëndërr e purpurte e pakapshme, fluide që i afrohej dhe largohej si era. Nuk mund të prekej dhe të ledhatohej.

Vajza e ëndërrt, e magjishme May Lee i dhuroi gjithçka me fisnikëri, si rrallë ndonjë femër, me gjithë pasionin dhe forcën e shpirtit. Atëhere e kuptoi se ndjenjat e brishta nuk janë lodra, ato janë shungulluese. Dashuria dhe ndjenja e një femre kur të do me pasion nuk ka pengesë ta ndalë. Ajo nuk ishte e akullt, enigmatike, me mjegull të hirtë e shi të imët mbuluar, si pikturat e rëndomta që shiten në pazarin e antikuarëve. May Lee ishte ajri dhe vlaga, ëndrra dhe realiteti, dashuria dhe jeta, vetë dhurata e bukurisë dhe zjarrit femëror. Ajo ishte gjithësia, të cilën ia dhuroi pa ngurrim. Ndjenja, brishtësia, dashuria, sinqeriteti nuk kanë masë dhe peshë të peshohen. Burojnë prej zemrës dhe shpërthejnë si vullkan i zjarrtë.
Vironi nuk besonte se njerëzit aziatikë,të skajit të largët, të kenë ndenja aq të prekshme, të patjetërsueshme, të dallgëzuara si uragane, shpërthyese sa shkundin dhe thërrmojnë malet.
Për herë të parë në jetën e vet u ndje i lehtë, me flatra dhe me frymëmarrje të plotë. Se janë ca gjëra të pashfaqura, të nëndheshme, të cilat lëvizin me tërsëllëm dhe ngrihen me vërtik përpjetë. Të bëjnë ta shijosh jetën, të mbash në buzë mushtin më të papërsëritshëm. E magjishmja May Lee në momentet e mrekullueshme të dashurisë qe ajër i freskët, fllad, këngë, burim gurgullues e përnjëherësh llavë e zjarrtë.
U largua i përhumbur prej saj, duke u kalamendur, vetëm sa kishte hedhur këmbën dhe shkelur lehtë, butë në parkun e Edenit. Pastaj gjithçka rrodhi aq shpejt dhe furishëm, kapërceu i hutuar deriçkën e vogël dhe shtegun e ngushtë të përmbytur nga ferrat dhe drizat. U përkul, gati u zvarrit nëpër monopatin që i treguan, pa i kushtuar rëndësi ferrave dhe gjembave se mund të çirrej apo të shpohej. Vironit akoma nuk i besohej për bukurinë që preku dhe e shijoi aq shumë, kundërmimi i trupit të saj e drithëronte, ndjehej i mbushur aq sa i mbahej frymëmarrja, por i pa nginjur...
Vironit iu duk e neveritshme të bënte rolin e të tremburit, fajtorit, kur nuk kishte arsye. Gjendej si gjithë qytetarët e tjerë në mes të pazarit të madh, ku zallahia dhe rrëmuja ngrihej në kupë të qiellit. Bëri një hap të madh majtas u doli përpara, qëndroi dhe priti të afrohej drejt tij përzierja e shpifur midis zhabjakut dhe bretkosës.
Çao Dao Bu nuk e priste ngulmimin dhe afrimin e djalit, ndaloi disa hapa larg tij, u kapërdi me vështirësi dhe mbajti për krahu shitësin e peshkut. Ajo u pështjellua, nuk e mendonte se huaji do ta vështronte drejt ne sy pa i lëvizur bebja e syrit. I u tha pështyma në gojë, iu bë i hidhur farmak, bëri të kthehej, të ikte nga sytë këmbët në shtegun më të parë midis tezgave, por shitësit e ndiqnin me sy të egërsuar dhe i dilnin përpara. Ajo u shmang, donte të lëvizte në krahun tjetër, gjithsesi rrugina midis tezgave ishte e ngushtë dhe ata me patjetër do të piqeshin. Çao Dao Bu shtrëngoi nga krahu shitësin e peshkut Kim Kum Il dhe shpejtoi hapin me shikim të ulur përtokë.
-Sa mirë që u takuam Çao Dao Bu,- i foli Vironi me nënqeshje të lehtë dhe njëherësh e zhbiroi me sy.
Ajo u përtyp, tërhoqi e hutuar kryet prapa dhe mërmëriti me keqdashje të hapur:
-Nuk di ku ta shoh të mirën e këtij takimi!
Luajti me nervozizëm kryet si kulaçi i lulediellit që lëkundej prej erës, ndërsa shitësi veshllapush i peshkut Kim Kum Il u kollit me ndërprerje.
Vironi u mërzit dhe për një moment mendoi ta zgjaste bisedën me Çao Dao Bu-në, ta ngacmonte dhe të shfryhej me shëmtimin e tjetërsimit të fytyrës së femrës, por ndërroi menjëherë mendje. Nuk duhej ta tendoste akoma më tepër gjendjen. Ajo ishte një bretkosë e keqe që nuk dinte vetëm të kuakte, por edhe të përlyente dhe fëlliqte me ndotje dheun e shkrifët dhe lulet e freskëta. Gjithashtu, nëse ai fshihej, do dredhonte, tërhiqej nëpër fëlliqësirat e pazarit, me siguri do shtohej oreksi dhe dyshimi i përgjueses, shkollares shembullore Çao Dao Bu.
Ai e shoqëroi me bisht të syrit tjetërsimin e fytyrës së vajzës, si metal i ndryshkur, pa larguar prej fytyrës së tij buzëqeshjen cinike.
Vironi përsëri ndjente mëshirë dhe përbuzje për këtë femër fatkeqe, të paditur, që hante veten e vet prej xhelozisë dhe marrëzisë. Ndërsa Çao Dao Bu e urrente thellësisht, përbindshëm, aq sa t’ja nxirrte sytë me thonj këtij studentit të huaj, bukurosh, i cili pabesisht dhe pa pikë turpi u hyri në mes May Lee-s dhe asaj.
Ata u larguan pa kthyer kokën nga njëri tjetrit, por përgjonin me bisht të syrit, ecën me hapa të shpejtuara në skaje të kundërta. Çao Dao Bu u fut sërish me hap nervoz dhe të ngutur në rrugët e ngushta të skajit lindor të qytetit. Vironi doli prej pazarit, me hapa të ngadalta, kapërceu rrugën ndarëse dhe u fut në rrugën kryesore. Duke pasur në krah të djathtë qytetin model, të mrekullueshëm por fatkeqësisht fantazmë, të magjisë socialiste.
Filloi të binte shi. Vironi ngriti jakën dhe shpejtoi hapin. Stacioni i autobusit për të shkuar në qytetin e studentit ishte larg. Dy blloqe më poshtë se monumenti njëzet metra i lartë i derdhur në bronc i udhëheqësit të lavdishëm Kim. Vironi la pas monumentin dhe kaloi me hap të nxituar në anën e kundërt të bulevardit, në trotuar, përballë bllokut të rrethuar me mure dhe hekura të udhëheqësve të lartë të partisë dhe të shtetit.
Shiu vazhdonte të binte, por ai nuk çante kryet, i shkrepi të vraponte. Magjia May Lee i kishte ngelur në mendje. Vajza i dha kënaqësinë më të mrekullueshme. Autobusi i linjës së qytetit të studentit frenoi me zhurmë përpara këmbëve dhe ai kërceu brenda. Makina u mbush menjëherë plot. Shiu filloi të binte me furi, me erë, përplasej mbas xhamave të dritareve, fshirëset punonin me vështirësi.
Vironi vështronte rrëketë e shiut që përdridheshin, dredhonin, rrëshqisnin nëpër dritare dhe ndjeu menjëherë mall të madh për May Lee-në. Provoi pendesë të heshtur, si një pickim në zemër që nuk kishte ndenjur më shumë me të. Dikush e preku në shpatull, u kthye me bezdi, dalloi kaçurrelin dhe buzëqeshjen e gjerë te kubanezit Julio.
-Përskuqja e fytyrës sate më mahniti. Në cilat shtigje të pashkelura barite sot vëllaçko?- i foli Julio me zë të lartë, pa e ndarë buzëqeshjen.
Vironi e ndjeu veten bosh, u nervozua dhe e këqyri tjetrin me vëmendje. Nuk i pëlqeu kur tjetri i futi hundët, përnjëherësh e mbërtheu alarmi i zbulimit të sekretit të madh.
-Në shtigjet e sat ëme Julio,- ia ktheu me ton të thatë.
Julio u prish në fytyrë dhe tundi kokën ngadalë.
-Nuk bëj shaka,- foli me zë të lënduar dhe vazhdoi me ton të ngjirur. - Sa për dijeni, mos i përzje mamatë në biseda hidh dhe prit.
-As unë,- ia ktheu Vironi thatë dhe ktheu kokën mënjane.
Kubanezi Julio hodhi lart kaçurrelin dhe shfryu me inat.
-Ta kam thënë disa herë dreqi me brirë Viron don Zhuani, mos u kruaj shumë me mua. Sa për dijeni nëna ime u vra prej Fidel Kastros katër vjet mbasi ai mori pushtetin. Ajo ka qenë ndër komunistet e para, por nuk ishte dakord me politikën dhe praktikën që ndiqte Fideli, i cili inkurajonte parazitizmin dhe varfërinë. Nëna e kundërshtoi ashpër në një mbledhje plenumi. Fideli shkuli qimet e mjekrës prej inatit dhe e quajti nënën antiparti, antipopull. E përjashtoi dhunshëm nga partia dhe e pushkatoi. Nëna ime ishte ndër femrat më të bukura të Kubës. Im atë, i frikësuar për jetën e vet mëshumë se sa për mua dhe për të rregulluar biografinë, shpëtuar persekutimit u martua me një kushërirë të afërt të mjekroshit, një lëneshë e shëmtuar me eksperiencë. Vunë kurorë, mjekroshi mori pjesë në dasmë, qeshte me zë të lartë. Mbaj mend më kishin veshur me një kostum të bardhë. Ai më mori pranë dhe pyeti babanë: ‘Ky është djali? Babai me vështrim të trembur luajti kryet me të shpejtë. Fideli ledhatoi mjekrën dhe vazhdoi : Ta edukojmë të bëhet komunist i devotshëm.’ Unë shkava prej gjurit të tij dhe ika tutje. Kupton Viron don Zhuani, ndryshe nuk do të isha këtu me ty në këtë skaj të largët aziatik,’ përfundoi me zë të grindur Julio.
Vironi e ndjeu veten keq:
-Më fal Julio,- i pëshpëriti.
Kubanezi shkundi kryet me bezdi, pastaj zbardhi dhembët dhe flaku në çast mërzinë.
-Sa për dijeni, edhe po të ishte ime më gjallë, ti nuk mund të bëje gjë sepse do të paloste me shikim, dreqi me brirë Viron don Zhuani.
Të dy qeshën dhe i rrahën shpatullat e shoqi-shoqit.
-Të dy jemi dreqër të këndshëm, more Julio kubanezi,- i ktheu Vironi.
-Jemi! Përse të mos jemi,- ia bëri Julio dhe zbardhi dhembët: - Ne mbartim mbi shpinë me ndershmëri proletare komunizmin eksperimental.
Shiu vazhdonte të binte, xhamat e makinës ishin veshur me avull. Autobusi bëri një rrotullim të fortë, ndaloi përpara kinoteatrit. Ata kërcyen dhe vrapuan drejt derës së hapur të kinoteatrit. Julios iu fut këmba e djathtë në një pellg me ujë, fytyra e tij u deformua nga ngërdheshja, pështyu në pellg por nuk shau. I trembej përgjimit:
-Këta aziatikë krijojnë pellgje për të njohur mëritë,- pëshpëriti Julio.
Tek kutia e postës, Vironi gjeti një zarf, dërguar nga i ati, zarfi ishte i portokalltë dhe pak më i trashë se herët e tjera. E grisi në cep, brenda gjeti letrën të shkruar me shkrim të madh në fletë fletoreje me kuti dhe dy fotografi të formatit të zakonshëm. Në të dyja fotografitë kishte dalë i ati i qeshur, i lumtur, kokë më kokë me Megi violinisten, mbas tyre dallohej sfondi i detit, me siguri ata duhej të kishin dalë në plazhin e qytetit të Durrësit. Me flokët e Megit luante era dhe ai dalloi ballin pak të kërcyer dhe të gjerë.
Mbrapa fotografive ishte shkruar me shkrim të kujdesshëm:
-Me mall të presim, babai(një hapësirë e vogël bosh, ku ndjehej mëdyshja,më pas) nëna Megi.
‘Nëna Megi,’ mërmëriti me vete. Sikur nuk shkonte, ishte artificiale. Vështroi shiun që binte përjashta. Iu kujtua nënë Vera, sa shpejt lihen mënjanë, sfumohen, derisa harrohen njerëzit e afërt, të dashur edhe pse me ta ke kaluar pjesën më të rëndësishme të jetës. I tmerrshëm qenka harrimi. Nuk do ta harronte kurrë nënën Vera.Vironit nisi ti pihej ujë, fërkoi qafën mbas këmishës dhe hodhi përsëri vështrimin përjashta ku vazhdonte të derdhej shiu dhe rruga ishte e përmbytur nga përrenjtë.
Nuk donte të mendonte gjëra të trishtuara. Ishte i mbushur me kujtime të këndshme, mezi priste të vinte dita e nesërme dhe të mendohej se si të gjente mundësinë të takohej me vajzën që dashuronte. Mbase dhe babai i tij Mirili e donte vërtet violinisten Megi. A mund të dashurojë njeriu dy herë me të njëjtin zjarr dhe pasion? Dikur babai i tij Mirili ishte dashuruar, siç thuhej, çmendurisht me nënën e tij Vera.
Vironi hëngri disa biskota të thata, të zbutura në çaj të vakët, u zhvesh dhe u fut në rroba. Mbështeti kokën në jastëk dhe mbylli sytë, përnjëherësh i doli përpara May Lee e qeshur, e zhveshur, e mrekullueshme...
KRISTAQ TURTULLI

Jeta e gazetares Zenepe Luka në një libër dhe dokumentar

Karriera 40-vjeçare e Zenepe Lukës

Nga Tefta Radi

TIRANE- Takimi me gazetarët diplomuar 40 vjet në parë në Universitetin e Tiranës që u zhvillua dje në Ministrinë e Kulturës, përkoi me promovimin e librit “Kjo është jeta ime” e gazetares Zenepe Luka. Karriera 40-vjeçare e saj është pasqyruar edhe në një dokumentar, që u shfaq pas diskutimeve të kolegëve Prof. Dr. Hamit Boriçi, Tefta Radi, Virgjil Kule, Vllasova Musta, Anila Basha, Dr. Makbule Çeço, Riza Lahi, etj. Takimi ka hedhur dritë mbi figurat e grave gazetare shqiptare përgjatë një shekulli, pasqyruar në një kumtesë që mbajti gazetarja Anila Basha. Libri “Kjo është jeta ime” i Zenepe Lukës përshkruan jetën personale të gazetares së njohur. Dritëro Agolli, i cili ka bërë edhe parathënien e librit e ka cilësuar “si gazetare të veçantë”.

“Ajo ka qenë gazetare në gazetën lokale “Kukësi i ri”, ku për të mbledhur faktet e një artikulli duhej të udhëtoje me makinë dhe me këmbë, pasi nuk ishte koha e celularëve dhe aparateve të vegjël incizues, kështu Zenepja u mësua të shkojë drejt faktit si myslimani drejt Mekës”, shkruan në parathënie Dritëro Agolli. Dje janë kujtuar sakrificat në detyrë si gazetare, në kohën kur shkruante për gazetën “Koha Jonë” rreth ngjarjeve që kaloi Vlora dhe i gjithë vendi të Zenepe Lukës, e cila u sulmua në 10 maj 1998, me vendosjen e tritolit në banesë dhe u synua të zhdukej familjarisht.”

Këto dëshmi që dolën nga goja e autores dukeshin edhe në dramatike në dokumentar, kur shihje shtëpinë e saj të thërrmuar. Por gazetaren s’e ka ndalur as ky sulm më misionin e saj. “Bindja që më ka shoqëruar gjatë jetës është:Gazetaria nuk është vetëm profesion, por edhe mision. Në jetën time të trazuar, janë pjesë edhe vështirësitë për të rritur e shkolluar fëmijët, që hodhën shtat me gjurmët e plagëve të bombës që u vendos, për shkak të profesionit të nënës së tyre. Të gjithë vështirësive u është shtuar edhe fakti që punoj dhe jetoj në Vlorë…” Kjo është Zenepe Luka. Kjo është jeta e saj. Jetë e trazuar!

Dy fjalë për librin “Kjo është jeta ime”

Nuk është një libër autobiografik, pasi ta lexosh ke arritur në përfundimin se në ato 600 faqe libri është vetë gazetaria, pasioni, që për gazetaren rebele, sikurse e thërresin, nuk njeh moshë. Teksa hedh dritë për kontributin e saj për kontributin e saj 40-vjeçar në gazetari, Luka e vrullshme sikurse është gjithë kohën, flet pa reshtur për personazhet e gazetarisë së saj.

E veçanta tek libri “Kjo është jeta ime” e Zenepe Lukës mund të përkthehet fare mirë si jeta e personazheve më të shquar që janë intervistuar prej saj. Jeta personale e gazetares së njohur Zenepe Lukës në faqet e këtij libri kalon me kuadro që lëvizin shpejt, ndërsa pjesën më të madhe të librit e zënë personazhet: Dritëro Agolli, Ismail Kadare, Elena Kadare, Rexhep Qosja, këngëtarët italianë Al Bano e Romina Pauer, Presidenti Rexhep Mejdani etj., etj. Megjithëse ajo ka guxuar të shkruajë hapur edhe me polemikat e saj kundër ideve të pjesës më të madhe tyre, personalitete të rëndësishme të vendit e kanë vlerësuar dhe çmuar gjithmonë figurën e gazetares.
Për Lukën si gazetare, si grua me kontribute edhe në fushën civile, japin mendime të vyera personalitete të shquara, që nga Dritëro Agolli, që ka bërë edhe parathënien e librit, duke e cilësuar “si gazetare të veçantë”, artistet e mëdha të kombit Tinka Kurti, Margarita Xhepa, Drita Pelinku, Roza Anagnosti, Irini Qirjako, figura grash që e kanë njohur nga afër gazetaren, si Mjeshtër i Madh Adelina Mzreku, Dr.Makbule Ceço, ish-presidenti Rexhep Meidani, akademiku Rexhep Qosja, për të vijuar me një varg të gjatë deri tek këngëtari i famshëm italian Al Bano Karrisi, që e cilëson gazetaren, njëherësh një mike e tij si “Oriana Falaci shqiptare”.
Pjesë e rëndësishme e librit është familja nga vjen ajo, nëna e shtrenjtë duke u ndalur më pas tek familja që ka krijuar dhe risku që ka pësuar për shkak të profesionit. Për lexuesin do të ishte me interes të nënvizonim pjesë nga parathënia e shkruar nga Dritëro Agolli, që është edhe redaktori i librit, pedagogu dhe kolegu i gazetares Luka:

Zenepe Luka është një gazetare e veçantë

Kështu do ta filloja një përsiatje për krijimtarinë dhe veprimtarinë e publicistes dhe shkrimtares Zenepe Luka, të njohur që kur e kishte mbiemrin Çerkezi, vajzë e gjallë dhe me mendje plot fantazi. Fola në fillim për njohjen e gazetarit nga lexuesit, por kjo njohje nuk është e lehtë sa një shtrëngim duarsh aty për aty. Zenepe Luka e ka fituar me përpjekje dhe me mundim shtrëngimin e dorës nga lexuesi. Ajo ka qenë gazetare në gazetën lokale “Kukësi i ri”, ku për të mbledhur faktet e një artikulli duhej të udhëtoje me makinë dhe me këmbë, pasi nuk ishte koha e celularëve dhe aparateve të vegjël incizues, kështu Zenepja u mësua të shkojë drejt faktit si myslimani drejt Mekës.
Nuk e përmenda rastësisht gazetën “Kukësi i Ri”. Me këtë desha të tregoja provën e parë të një gazetareje të re, si sprovën e një sportisti vrapues: A është i zoti të hyjë në garë? Zenepja ia doli kësaj gare të mundimshme. Arriti në Tiranë me shtypin qendror “Bashkimi”, “Zëri i Rinisë”, revista “Shqiptarja e re” dhe me radhë. Në këtë larmi organesh shtypi, ajo vazhdoi të përparojë stilin publicistik të gjinive të ndryshme të gazetarisë. Është një shprehje: “Vrapojmë të arrijmë horizontin”. Horizonti largohet duke paraqitur një peizazh tjetër.

Horizonti i shoqërisë politiko shqiptare, ndryshoi. Ndryshoi dhe përmbajtja dhe forma e gazetarisë. Nuk kishte më kontroll të rreptë të shtypit. U bë mënyra e të shkruarit më dinamike, më e thjeshtë duke larguar ekstazën. Këtë përmbajtje dhe forum të re të shtypit mundi ta përvetësojë edhe Zenepe Lula. Ajo filloi të shkruajë më thjesht, duke shmangur kozmetikën e frazës, kozmetikë që fsheh përmbajtjen dhe zbeh faktin. Një arritje e tillë u bë realitet kur ajo nisi të shkruaj tek gazeta “Koha jonë”, ku shkroi disa vite, madje në periudhën më të vështirë që kaloi vendi ynë pas rënies së regjimit komunist, më pas në gazetën “Ballkan” dhe deri më sot në “Telegraf”.
Arritja e saj më e spikatur është se nisi të shkruajë edhe libra publicistikë, si “Vlora, Vlora”, “Unë gazetarja rebele”, “Rrëfej Nermin Vlorën”, “Violeta Manushi, kryezonja e skenës”, “Al Bano dhe Albania” etj.
Mes këtyre librave që përmendëm, unë do të veçoja “Vlora, Vlora”, e cila pasqyroi një dramë rrëqethëse të vitit 1997, një rrëmujë dhe një tragjedi, jo vetëm të Vlorës, por edhe të gjithë vendit, ku u paralizua shteti me të gjithë hallkat e tij. Më vërtetësinë e përmbajtjes, ky libër nuk mbetet vetëm si një vepër publicistike, por edhe si një dokument historik.
Në këto shënime nuk mund të mos përmend një temë të dashur të Zenepe Lukës, temën e gruas shqiptare, jo vetëm në fushën e kulturës dhe të artit, por edhe në lëmin e veprimtarisë shoqërore. Që ka dhënë kontribute të mëdha, në fushën e kulturës dhe veçanërisht për gruan.
Çfarë thotë gazetarja Luka për lexuesin e librit të jetës së saj
Kam përjetuar emocione të veçanta, teksa hidhja, në këto 600 faqe libri, më shumë se një gjysmë shekulli të jetës sime dhe është e natyrshme të ndodhë kështu.
Dalja në dritë e këtij libri lidhet edhe me eventin, që në muajin maj, mbush 40 vjet, që jam diplomuar dhe që startova karrierën në gazetari. Kjo ngjarje nuk më takon vetëm mua, por edhe 20 studentëve të tjerë që na bashkoi fati të ishim të parët që të çelim degën e Gazetarisë pranë fakultetit të Shkencave Politike-Juridike në Universitetin e Tiranës. Në 15 kapitujt dhe 600 faqet e tij jam përpjekur që të skicoj në vija të përgjithshme me vërtetësi historinë e vajzës jetime, që me guxim, përmes vështirësive të mëdha, përballjes me mentalitetin e kohës dhe të regjimit, të hidhte hapat e duhur në jetë.
Guximi dhe dëshira për të përshkuar rrugën e gjatë të dijes, bëri që autorja në jetën e saj të shfaqet disa herë e para: është ndër pesë vajzat e para, që çeli dyert e konviktit në shkollën tetëvjeçare të qytetit të Librazhdit, e para që u diplomua “Mësuese “ në shkollën Normale të Elbasanit. Vajza nga Librazhdi është ndër pesë studentet e para,që diplomohet gazetare, por edhe e para femër gazetare, që starton profesionin në gazetën lokale “Kukësi i Ri”.


Pas emërimit në Radio-Televizionin Shqiptar, përsëri është e para gazetare e këtij institucioni, që nis punën në terren, për të mbetur përsëri e para dhe e vetmja zë vajze, që përcolli me zërin e saj lajmin: hedhjes së themeleve të Kombinatit Metalurgjik në Elbasan, ngjarje e madhe për Shqipërinë. Duke e konsideruar profesionin e gazetares njësuar me të vërtetën, një mision të vështirë, asaj i është dashur të përballet me vështirësi të mëdha gjatë gjithë kohës si gazetare e terrenit. Autorja e këtij libri, që mbush 40 vjet gazetare, me dhjetëmijë shkrime të botuara të gjinive të ndryshme në shtypin e kohës, pas viteve 90-të, është e vetmja gazetare që ka rriskuar, që ka provuar terrorin e dhunën, që vinte nga të gjitha anët.
Periudha më e vështirë ishte dekada që shkoi në gazetën e pavarur “Koha Jonë”, kohë, që përkon me ngjarjet e rënda që kaloi Vlora dhe i gjithë vendi. Është fati i mirë dhe i keq, që rastisi të provojë eksperiencën më të dhimbshme në jetën e saj, duke u përballur me trafikantët, bandat, të shkruajë me dorën që dridhej për viktimat e “luftës” më të çuditshme, mes shqiptarëve, pa asnjë shkak e motiv. Është kërcënuar, goditur fizikisht, përballur në gjyqe me pushtetarë, politikanë, prokurorë e gjyqtarë, me gazeta, shërbëtore të pushtetit, për të mbërritur në aktin fondamentalist të 10 majit 1998, ku me vendosjen e tritolit në banesë, u synua të zhdukej familjarisht.


Në këto fletë hidhërimi të thellë, që nuk janë thjeshtë rrëfime të autores, por fakte, dëshmi, sekuenca filmike dhe foto, nuk kanë mundur të më gllabërojnë brenda tyre, pasi bindja që më ka shoqëruar gjatë jetës është:Gazetaria nuk është vetëm profesion, por edhe mision. Në jetën time të trazuar, janë pjesë edhe vështirësitë për të rritur e shkolluar fëmijët, që hodhën shtat me gjurmët e plagëve të bombës që u vendos, për shkak të profesionit të nënës së tyre. Të gjithë vështirësive u është shtuar edhe fakti që punoj dhe jetoj në Vlorë.
Libri “Kjo është jeta ime” ka edhe fletë lumturie, ku zë vend kënaqësia e profesionit, qenia vazhdimisht mes njerëzve që për t’i intervistuar kam udhëtuar me mushkë, më këmbë, me avion, na karrocerinë e skafeve, me tragete dhe me çfarë kam mundur. Kam shkuar unë tek ata, kudo që ishin: majëmaleve, në thellësitë e galerive, tek piramidat në kufi, tek gjeologët, që shponin tokën, për të gjetur mineral. Jam ngjitur në lartësinë e oxhakut për të mbërritur në Kullën e Ankarasë dhe në lartësitë e Kullës Lindore në Shangai në lartësinë 460 metra.


Me diktofonin në dorë, jam futur në burgjet e shteteve të Europës, ku vuanin padrejtësisht bashkatdhetarët e mi, të harruar nga shteti i tyre. Jam ndalur edhe tek semaforët, për të intervistuar vajzat shqiptare, që u bënë prehe e dhunës dhe trafikut, pas rënies së regjimit komunist.
Në faqet e këtij libri zënë vend edhe ndjenjat e sinqerta të miqve dhe mikeshave të mia që janë Presidentë, artiste të mëdha të Kombit, personalitete të shquara të Kombit tim dhe nëpër shtete të botës. Dashuria e tyre më ka mbajtur ngrohtë edhe në ditët më të dhimbshme të jetës sime. Kontributi në shoqërinë civile, ka qenë e mbetet një pjesë e rëndësishme e jetës sime. Themeluese dhe kryetare e shoqatës “Al Bano Karrisi” dhe Fondacionit Kulturor Mbarëkombëtar “Nermin Vlora Falaschi” për dy dekada, bashkë me të tjerë, duke theksuar gratë e shquara të Kombit tim, kemi dhënë kontribute të mëdha në fushën e kulturës dhe veçanërisht në mbështetje të gruas. Duke përfunduar, ia lë radhën lexuesit, që të shfletojë fletët e jetës sime, që nis në arën, ku lindi në Dardhën me buronja, për tu ngjitur në lartësitë e Oxhakut të Metalurgjikut në Elbasan dhe deri në Murin e Madh Kinez.

Jam një qytetare e botës, që kam bërë dhe bëj sa mundem për vendin tim, që kam qeshur dhe kam qarë, që kam vallëzuar me kurajë në valsin e jetës, por që kurrë nuk kam urryer. Pasuria e vetme që iu lë fëmijëve dhe brezave është emri im.
Kjo jam unë. Kjo është jeta ime. Jetë e trazuar!
Ne veprimtari emocionuese kane folur Prof. Dr. Hamit Boriçi, Tefta Radi, Virgjil Kule, Vllasova Musta, Anila Basha, Dr. Makbule Çeço, Rudina Xhunga, Riza Lahi, ish deputete, personalitete te artit si:Nderi i Kombit Tinka Kurti,Margarita Xhepa, Mjeshter i Madh Irini Qirjako,Roza Anagnosti etj.