Nga Rasim Bebo
Homeri nё “Iliadё” shkruan : “Mbret i pellazgёve dhe i Dodonёve, o Zeus. Ti qё nga larg nёn urdhra mban Dodonёn…” (Iliada, kёnga XVI, rreshti 285-290)
Duke lexuar ketë fragment poeme, fare të qartë, përfytyroj bardin e verbër, por me sytë tepër të fuqishëm të mendjes së tij, i cili me lirë në dorë, u këndonte heroizmave pellazge të kohës së vet, dhe më kaplon trishtimi, si është e mundur të ketë ende pseudo-studiues që duan ta mbulojnë me mjegull të vërtetën e madhe pellazge?!…
“Herodoti, pohon se vëndi i kultit, apo vëndi i shenjtё parahelen, mё i lashti dhe i vetmi i njohur, ёshtё ai nё Thesproti (Çamёri) i pellazgёve nё Dodonë. (M. Aref , “Mikenёt-pellazgёt” fq. 67)
Perandoria e pellazgёve, me epiqёndёr Dodonёn, ka luzmuar (lumturuar) nё rajonet ballkano-danubiane, nё pellgun e Mesdheut, nё Azinё e Vogel, nё gadishullin Apenin, nё gadishullin Iberik, Kaukaz, Palestinё etj.
Edëin Jasque citon:“ashtu si Homeri, Virgjili paraqiti protagonistёt e tragjedisё trojane jo si greke, por si pellazge”. Ai deklaroi se mbreti dardan i Trojës, Priami ishte pellazg si te gjithë mbretёrit e tjerё Trojan. Enea gjithashtu ishte trojan dhe rrjedhimisht pellazg edhe forcat rrethuese ishin pellazge. Ndёrsa Ismail Kadare shkruan: “Ju e dini se pёrpara Trojёs atёherё, kali i drunjtё dhuratё e grekёve u shfaq. Ky kalё nё dy grupe i ndau Trojanёt”. Por unë them: Zoti Ismail Kadare, ju i sjellni grekёt nё luftёn e Trojёs kur ata kanё ardhur nё Ballkan mbas gjashtёqind viteve me emrin “semito-egjiptian”. (R. Angeli “Enigma”)
Le tё njohim dhe kulturёn e tempullit tё Dodonёs. Kjo kulturё erdhi nё ditёt tona ndёrmjet arkeologjisё dhe historisё, tё Shlimanit dhe tё Evansit si arkeollogё, por dhe tё Homerit tё madh, kёtij gjigandi tё letёrsisё botёrore dhe nga pasardhёsit e tij.
Nga Robert Tempre nё librin e tij “Netherëorld”(bota e tё vdekurve), botim i Londrёs 2002 ku ai thekson: “Jam angazhuar me vite tё tёra që tё gjej vendlindje origjinale tё orakullit tё Dodonёs dhe sё fundi ёshtё identifikuar nё rrezen e malit Tomare, nё perёndim tё Janinёs” (gazeta Illiria 9 shkurt 2006 f. 27)
Kёndi nuk fillon nga mali i Tomorrit nё Berat, por fillon nga mali Tomare, nё Çamёri dhe pёrfundon nё pikёn lindore, nё malin Ararat, (arka e Noes). Pastaj zbret poshtё nё jug, pёrshkon pingul Mesdheun e krijon njё kёnd tё drejtё nёntёdhjetё gradё, aty ku ngrihet piramida e madhe e Egjyptit, që quhet Bendet dhe ka qёnё kryeqyteti i parё i Egjyptit. Dodona ёshtё saktёsisht tetё gradё nё veri tё Bendetit dhe prej këndej trekёndëshi takohet nё Dodonё. Pranohet se këtu ёshtё vendndodhja e Dodonёs.
Vendndodhja,theksohet edhe nё shkrimet e Erik Von Daniken: “ç’do kush mund tё vёrё re, se kemi trekёndёsha tё tillё qё krijojnё njё rrjet tё pёrbashkёt me qёndrat e kultit dhe kjo gjё nuk mund tё jetё rastesi, Ja një shёmbull, Dodona-Delphi-Sparta njё trekёndёsh! Distanca midis tyre ёshtё e barabartё. Njё tjetёr trekёndёsh formon Nikosia-Dodona-Knossos. “ Dhe po ti marrim tё gjitha sё bashku del se Dodona ёshtё nё relacion gjeometrik me Delfin etj.
Komunikimi “Njё tjetёr dukuri e rёndёsishme ёshtё komunikimi midis kёtyre qёndrave tё kultit. Ç’do gjё brёnda kёtij territori nё njё dimension krejt tё paimagjinueshёm pёr kohёn tonё, ёshtё ndёrtuar simbas njё masterplani, i cili me njohuritë dhe teknologjitё e sotme, ky masterplan ёshtё krejtёsisht i parealizueshёm”.
Robert Temple, vё nё dukje sistemin e komunikimit midis tempujve. Nё Netherëorld shkruan: “jam informuar se pёllumbat postierё ishin nё gjёndje tё fluturonin nga Teba e Egjiptit, deri nё Dodonё, brenda njё dite !” Nё kohёn e vjetёr profetёt e lidhur me Dodonёn, kosideroheshin tё aftё nё zbёrthimin e gjuhёs sё zogjve. Nё fakt “gjuha e zogjve” shkruhej nё njё letër, e cila i lidhej pёllumbit korier nё kёmbё.
Pёr fatin, sipas legjendёs sё transmetuar nga Dioniz Alikarnasi (II, 51, 1) apo tё vjershёruar nga Virgjili (Aen. 3, 239) “Enea zbriti nё Butrot, nё rrugё pёr nё Dodonё, ku mori nga orakulli miratimin pёr themelimin e Romёs”. Aleksandri i Mollosisё, ndёrmori njё fushatё ushtarake nё Italinё e jugut, ku dhe u vra ne vitin 331 p.e.s, pranё qytetit Pandosia dhe lumit Aheron. “Orakulli i Dodonёs e paralajmёroi se qyteti Pandosia dhe rryma e Aheronit janё pёr tё fatale” tregon Plutarku (XII, I, III, IV). Edhe ky lumё dhe qyteti ishin nё Epir, por Aleksandri nuk e dinte se nё Itali kishte njё qytet me njё lumë po me kёtё emёr.
Prof. Dr. Raymond Mooyd, i cili ёshtё autori i librit “Reunions” (ribashkimet) thotë: “Nё kohёt e lashta fetarët e Dodonёs kishin aftёsi qё tё vendosnin kontakte midis tё gjallёve dhe tё vdekurve. Ata ishin nё gjёndje tё shkrinin kufinjtё realё midis dy botёve dhe konsideroheshin mё tё zotёt nga gjithё orakujt e tjerë te marrë sëbashku. Atje vinin nga larg dhe pothuaj nga tё gjitha anёt e botёs per tё bёre kontakte me tё dashurit e tyre, tё cilёt kishin vdekur.” (Nё aspektin e logjikёs sё sotme, njё ide e tillё ёshtё njё lajthitje e pastёr! Por, ne po flasim pёr njё kohё tepёr tё largёt dhe pёr eksperiencёn e njё civilizimi tё humbur.) “Aty gjendej njё enë jashtёzakonisht e gjёrё dhe plot me ujё, nёn kujdesin e orakullit, klienti instruktohej qё t’i mbante sytё nё sipërfaqen e ujit. Nё tё njёjtёn kohё fetari i kungonte ata me formula magjike. Dhe papritur, dalёngadalё fytyra e të gjallit shuhej nё pasqyrimin e ujit dhe po aq ngadalё tashmё vizatohej “i vdekuri”, i gjallё, tre dimensional me ngjyra natyrale, ndoshta edhe duke folur! Dhe kёtё rast parashikimi me ndërmjetësinё e veçantё të orakullit, dёgjohej drejtёpёrdrejtё nga goja e tё vdekurit!” Ky akt na ndodh edhe neve nё kushtet e gjumit, kur flasim me tё vdekurit në komunikime të pavullnetshme, nё ёndrrat tona. Nё kёtё mёnyrё qё klienti tё arrinte nё kёtё gjёndje psikologjike tё veçantё, nga ana e fetarëve pёrdoreshin edhe droga tё ndryshme, qё e stimulonin atё deri nё nivelin e halucinacionit”. Veçanёrisht, Plini, na thekson njё fakt tё tillё pёr njё bimё me emrin “Harbane” e cila konsiderohej si “bar i shenjtё” qё kishte kualitet hipnotik dhe qё pёrdorej pёr ceremoni tё tilla.
Nё istitucionin e Dodonёs fetarët e saj njiheshin edhe pёr bёma të tjera. Enzo Gatti nё librin e tij “Gli Iliri” botuar nё 1981, nёnvizon faktin se fetarët e Dodonёs ishin astronomё ekspertё, ata ndёrtonin qendra ku vёzhgonin qiellin. Parashikonin ndikimin e yjeve, kuptonin ciklet e Hёnёs, ciklet menstruale tё grave, baticat dhe zbaticat. Studionin galaktikat, kometat, dhe mjegullat dhe i faleshin yllit “Sirio”. “ata u tregonin bujqёve kohёn e tё mbjellave. Parashikonin orёn e datёn e saktё tё eklipseve. Me urdhёr tё fetarit, dielli humbiste dritёn e tij. Fetari sigurisht pёrfitonte nga eklipset dhe bёhej interpretuesi i paralajmёrimeve hynore, duke diktuar mësime”. Nga Enzo Gatti del se “besimtarët e Dodonës kishin njohuri universale”.
Prof. Dr. Lutfulla Peza dhe Liriana Peza shkruajn : “Ata njihnin mjaft mirё industrinё e prodhimit tё verёs, poçarinё, metalurgjinё, me perpunimin e bakrit, arit, argjendit dhe bronzit. Zbukurimet e tyre prej ari dhe argjendi, si dhe nё poçeri, edhe sot mahnitin këdo pёr nivelin e lartё artistik. Perënditё e para me Zeusin në qendër, u pёrkasin pellazgёve, gjё qё pranohet edhe nga studiuesit e shumte. Kryeqendra e Zeusit dhe e besimit, ka qenë Dodona, foltorja dhe faltorja mё e vjetёr nё Europё, qё ndodhet pranё Janinёs nё Çamёri”. (Lutfulla Peza-Liliana Peza “Dritё e re mbi pellazgёt dhe gjuhёn e tyre” bot. 2013 f. 5)
Dodona si kryeqytet i pellazgёve, shkёlqeu qё herët, mijёra vjet p.e.s. Sipas shumё dokumentave, Dodona, krahas funksionit shpirtёror, s’pushoi kurrё sё mbajturi lidhje tё ngushta, sidomos politike, jo vetёm me qytetet dhe treva tё tёra tё arealit tё qёmotshёm pellazg. “Ajo qё e dallon dhe e tregon Dodonёn si qёndёr e madhe e djepit tё kulturёs nё botё, është teatri mё i madh i kohёs nё Dodonё, ku mund të rrinё ulur tetёmbёdhjetё mijё spektatorё.” (Dhimitёr Pilika “Pellazgёt” f. 158-160)
Dodona njohu njё lulëzim dhjetëra shekullor, deri nё shekullin e trembёdhjetё p.e.s. Dhe vazhdoi deri nё rrafshimin e saj, në vitin 219 p.e.s, prej gjeneralit etolas Dyrrimahut. Kryeqytetin e shkatёrruar tё pellazgёve e rindёrtuan edhe njё herё madhёrishёm pasardhёsit e tyre, trashёgimtarёt e Pirros. Ai qёndroi e tillё, deri nё vitin 167 p.e.s, kur vёrshuan lukunite e Paul Emilit.
Sikur tё mos mjaftonte, pas kёtij grushti tepёr tё rёndё, tё bashkёrenduar me zjarr vdekjeprurёs, Dodona pellazge pёsoi edhe njё rrёnim mё 88-87 p.e.s, prej trakasve, aleatё tё Mitridatit.
Nё 435 e.s, perandori i Lindjes, Teodosi i II, urdhёroi shuarjen e pёrhershme tё Dodonёs pellazgjike, si zjarrishte pagane dhe shndёrrimin e saj nё njё nyjёz tё krishtёrimit gjer nё vitin 475, kur mё pas (551 e.s), vandalёt, Totila me barbarёt ostrogotё, tё pasuar nga saraçenёt bullgarёt e të tjerё, e fshinё pёr jetё te jetёs nga faqja e dheut kryeqendrёn evropiane tё pellazgёve, popullin mё tё lashtё tё kontinentit.
Ismail Qemali tregon, se nё vitin 1866, ndёrsa ishte kёshilltar politik i valiut tё Janinёs, gjatё njё vizite tek pronat e njё mikut tё tij nё fshatin Melingus, kishte dalluar disa rrёnoja, qё ai i lidhi me tempullin antik tё Dodonёs. Dhjetё vjet mё vonё, tregon Ismaili, isha nё Vlorё, ku i’a tregova mikut tim Karapanos kёtё zbulim timin. Kёshtu Karapanosi “qё shquhej pёr shpirtin e iniciativёs”, filloi menjёherё gёrmimet nё Dodonё, duke nxjerrё nё dritё njё sasi thesaresh arkeologjike me vlerё tё jashtёzakonshme. Karapanosi ia paraqiti rrezultatet e gёrmimeve tё tempullit tё Dodonёs, Akademisё Franceze, antarë tё sё cilёs, vetkuptohet, ishin Ëaddington e Gambeta. I pari ishte Kryeminister dhe Minister i Jashtem i Frances dhe i dyti Kryetari i Asamblese se Deputeteve te Frances pergjate periudhes se Kongresit te Berlinit. Keta u bene mbrojtesit me te zjarrte te pretendimeve greke ne kete forumin me te larte Europian.
Bllokadës dhe manipulimeve greke, pёr dymijё e pesëqind vjet me rradhё, kundër pellazgo-shqiptarёve, u erdhi fundi pёr tё zbuluar tё vёrtetёn, se c’do gjё “greke” ёshtё e sajuar. Kёtё e vёrteton dhe konferenca e sotme dhe dy konferencat e kaluara, nga viti 2011, qëkur ёshtё krijuar Shoqata me qendrën pellazgjike në Tiranё.
“Sot mendimi që jep Konda është vërtetuar plotësisht nga shkenca për idetë e tija mjaft përparimtare. S. Konda i’u nenshtrua diskriminimit dhe luftës çnjerëzore nga drejtuesit e Akademisë Shqiptare të Shkencave. Qëllimi i tyre ishte të pengohej sa më shumë në punë dhe të mbyllej problemi pellazgjik dhe prejardhja e shqiptarëve prej tyre”. (L. Peza f. 20).
Vlen tё lavdërohen nismëtarët dhe studiuesit guximtarё të stёrnipёrve pellazgё, qё ndezën pishtarin e tretë të stafetës sonë kombëtare, nëpër rrugën e lashtësisë, ku duam të vendosim nё piedestal stёrgjyshin tonё tё madh PELLAZG.
Lexoni nga i njejti autor edhe këto materjale:
http://floripress.blogspot.com/2014/09/studim-rreth-librit-te-rasim-bebos.html
