Nicolas Roegh, zbulon atentatin ndaj Zogut në Vjenë

Sipas kronikave të kohës atentati është bërë më 20 shkurt të vitit 1931 në rrugën “Operngasse” të kryeqytetit austriak, Vjenë. 15 të shtëna pistolete iu drejtuan Mbretit Shqiptar, Ahmet Zogu, por ai shpëtoi falë ndihmësit të tij majorit Llesh Topallaj që për t’i shpëtuar jetën mbeti vetë i vrarë nga dy plumba në kokë.

Nicolas Roegh një regjisor i njohur anglez intrigohet nga historia e mbretit të Shqipërisë, Ahmet Zogut për filmin “Një natë në opera”. Ngjarja e rrallë vjen në programin e festivali “TIFF 2013” me imazhe nga Pallati i Operës së Vjenës ku interpretohej “Balloja me maska” e G. Verdit, ndërsa një grup shqiptarësh antizogistë po përgatisnin një atentat ndaj Mbretit Zog. Regjisori Roegh shtjellon detaje nga ky moment i përfolur historik.

Sipas kronikave të kohës atentati është bërë më 20 shkurt të vitit 1931 në rrugën “Operngasse” të kryeqytetit austriak, Vjenë. 15 të shtëna pistolete iu drejtuan Mbretit Shqiptar, Ahmet Zogu, por ai shpëtoi falë ndihmësit të tij majorit Llesh Topallaj që për t’i shpëtuar jetën mbeti vetë i vrarë nga dy plumba në kokë. Aty mbeti i plagosur edhe ministri i Oborrit Mbretëror, Ekrem Libohova. Mbreti Zog interpretohet Theresa Russell, bashkëshortja e regjisorit Roegh, e cila është kthyer në një burrë që mban veshur pantallona, e ka vënë mustaqe.
Drejtori i festivalit Ilir Butka në intervistën për Shqiptarja.com rrëfen se çfarë do të përmbajë TIFF 2013, përveç filmit intrigues për historinë e mbretit Zog, që do të shfaqet më 29 tetor. Festivali “TIFF 2013” mbrëmë ka pasur natën e dytë të tij dhe do të vijojë deri më 31 tetor.

Ilir, tashmë festivali i filmit ka dy ditë që filluar, çfarë keni planifikuar për ditët në vijim?
-Gjatë 9 ditëve të festivalit në ekranin e madh të TIFF do të shfaqen 91 filma të përzgjedhur mes 800 filmave konkurrues. Këtë vit krahas kategorisë së filmave të shkurtër dhe atij dokumentar do të shtohet dhe kategoria e filmit me metrazh të gjatë. Për këtë kategori janë përzgjedhur 8 filma, të cilët vijnë që nga Ukraina, Franca, Rumania, Italia, Mbretëria e Bashkuar, Greqia e Spanja. Ka edhe një kategori për filmin shqiptar, ku janë përzgjedhur të shfaqen 14 filma. Pjesë interesante e festivalit është dhe programi special, gjatë të cilit do të zhvillohen diskutime mbi kinemanë sot, dhe atë çfarë pritet në të ardhmen, por dhe një diskutim të thelluar mbi të ardhmen e festivaleve të filmave. Këto seminare do të drejtohen nga kineastë dhe drejtues festivalesh, si Katriel Schory, Esther Cabero, Ben Gibson etj. tashmë ju e dini se janë pjesëmarrës me filmat e tyre edhe regjisorët e mirënjohur si Yves Boisset, Nicolas Roegh dhe Mark Cousins.

Patët vështirësi për nisjen e këtij festivali, sepse edhe u përshpejtua koha, tradita ka qenë që mbahej në dhjetor?
-Edhe pse koha qe shumë e shkurtër ne jemi befasuar nga pjesëmarrja e shumë vendeve të botës, të cilat kanë ndihmuar për një rritje të ndjeshme në cilësinë e pjesëmarrjes.

Më bëri përshtypje pjesëmarrja e një filmi shumë intrigues për publikun shqiptar. Jemi kureshtar të dimë se çfarë e intrigoi një autor francez të bënte film për një mbret shqiptar?

-Sigurisht që për këtë duhet pyetur autori, por di që atë e ka intriguar historia e një mbreti të cilit i bëhet atentat dhe ndodh e kundërta që mbreti vret atentatorin. Kjo ka qenë intriga që e ka bërë ta shikojë më me vëmendje ngjarjen shqiptare.

Në këtë edicion çfarë risie ka arritur TIFF?
- Festivali e ka zgjeruar spektrin e tij me seminare, takime, masterklase me kineastë të ftuar dhe me prezantime filmash në disa prej kinemave dhe teatrove të kryeqytetit. Uorkshopet janë një arritje, se uorkshopet nuk shërbejnë vetëm për studentë, por për të gjithë ata që kanë interes ndaj kinematografisë. Për festivalin na ka ndihmuar shumë Instituti Italian i Kulturës edhe me filma të tjerë që vijnë nga Italia. Ne me Institutin Italian të Kulturës kemi bashkëpunuar shumë në këto dy edicionet e fundit, ku falë ndihmës së tij ne kemi një program interesant nga ana e tyre, sepse na kanë sjellë gjithçka të mirë që ka Italia në këtë festival të filmit.

Sa e ka mbështetur festivalin ministrja e re e kulturës?
-Ministria e re e kulturës ka qenë shumë dashamirëse ndaj festivalit, por koha e marrjes së postit është shumë e shkurtër dhe kështu ajo nuk ka pasur shumë mundësi për të mbështetur me fonde festivalin. Shpresojmë që në edicionet të tjera të ketë mbështetje prej saj.

Cila është gjeografia e pjesëmarrjes në këtë edicion?
-Ka prurje nga shumë vende të botës dhe numri i të seleksionuarve është nga 45 vende.

Po përfshirja e kienastëve shqiptarë në ç’nivel ka qenë?
-Filmi mbetet një atraksion i mirë, ka shumë njerëz të interesuar, por nuk më rezulton tek kineastët shqiptarë, për sa i përket këtij festivali, që atë të tregojnë atë interes që gjoja shfaqin kur shkojnë te qendra e filmit për projekte. Duket sikur atje interesi është shumë i madh, ndërsa për pjesëmarrjen dhe ndjekjen e festivalit interesi rezulton shumë i vogël. Është një kontradiktë që nuk dua ta besoj, dhe që nuk di ta kuptoj...
Interesi i kineastëve shqiptarë mbetet shumë i ngushtë krahasuar me financimin e projekteve të tyre. Është një mizantropi. Janë jashtë interesit për filmin dhe del i pamotivuar gjithë impenjimi i tyre për të fituar projekte.

Si ta kuptojmë këtë qëndrim të kineastëve shqiptarë?
-E kam fjalën që qendra e kinemasë është vendi ku shkojnë shumë projekte të kineastëve, ndërkohë që këta njerëz për të marrë fonde publike dhe për të realizuar filma shkojnë dhe nuk vijnë për të marrë pjesë në një festival me interes. Pra nuk kanë interes të vërtetë për kinematografinë. Këta e kanë të lidhur ngushtësisht me anën ekonomike, kanë interes vetëm të fitojnë projekte për përfitime dhe nuk vijnë të bëhen pjesë e një festivali që është gratis në shtëpinë e tyre. Imagjinoni sa e pamundur është që të shkojnë në një tjetër festival jashtë Shqipërisë me lekët e tyre, e me kosto të papërballueshme për të ndjekur një festival në botë. Pra duket qartë interesi i tyre, vetëm të përfitojnë nga një projekt

Ilir, po më duket sikur është vepruar njësoj si me tenderët e rrugëve?
-Po, po. Kërkojnë të fitojnë projekte njësoj siç bëhet për tenderët e rrugëve...!

Amerikanët më 1912: Isa Boletini, heroi që duhet ta njihni!

Një gazetare amerikane që e takoi Isa Boletinin pak kohë para shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, sjell një korrespondencë interesante mbi bëmat dhe karakterin e shqiptarit më të madh pas Skënderbeut dhe luftëtarit më trim, më të ndershëm, më fisnik e më të famshëm të Ballkanit.

Një gazetare amerikane që e takoi Isa Boletinin pak kohë para shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, sjell një korrespondencë interesante mbi bëmat dhe karakterin e shqiptarit më të madh pas Skënderbeut dhe luftëtarit më trim, më të ndershëm, më fisnik e më të famshëm të Ballkanit.

Ndër më të famshmet janë rrëfimet e diplomatit e shkrimtarit anglez, Aubrey Herbert, i cili e takoi legjendën e shqiptarëve në vitin 1912 në Mitrovicë e pas një viti në Londër, duke e përjetësuar për karakterin e virtytet që përfaqësonte, në kapitujt e ditarit të tij “Ben Kendim” (shih:Aubrey Herbert: Ben Kendim, a Record of Eastern Travel – London: Hutchinson & Co., 1924, fq. 198-213).

Por vitet e fundit, publiku shqiptar ka mundur të njohë, falë kontributeve individuale të të pasionuarve të historisë më shumë, sesa “zbulimeve” të vetë historianëve profesionistë, disa intervista të dhëna nga Isa Boletini në vitet 1908-1913, për mediat ndërkombëtare, e madje edhe ato ruse (shih: Intervistë e Isa Boletinit për gazetën ruse “Birzevijih Vjedomosti” – 20 korrik 1912, gazeta Telegrafi, 13.06.2014). Është pikërisht kjo periudha kur emri i tij ishte bërë tashmë një legjendë e vërtetë e motiv për të lëvizur shumë larg redaksive e për ta takuar, për shumë gazetarë e korrespondentë, ndërsa Shqipëria po konsumonte formalisht ditët e saj të fundit nën pushtetin e Portës së Lartë.

Ishte koha kur zienin kryengritjet e shqiptarëve për pavarësi e ishte pjekur gjithashtu një frymë e qartë kombëtariste e ndërgjegjësim mbarëpopullor, për të arritur objektivat e përbashkët. Bota po i njihte tashmë shqiptarët më nga afër me të gjitha vlerat e defektet e tyre, dhe aty ku mundej, shtypi po bëhej edhe reklamues i synimeve të tyre të drejta e të kahershme, duke i kaluar kësisoj kufijtë e kontinenteve e çarë oqeanet.

Në këtë kuadër, vjen edhe një korrespondencë speciale, që unë e hasa fillimisht në arkivin e një gazete amerikane (shih: Fighting the Turks – “Monsieur” Issa, Albanian Hero, Type of Warrior That Threatens Ottoman Empire – The Sunday Oregonian, Portland, USA, 27 tetor 1912, fq. 6), të tetorit 1912, e më pas të riprodhuar në një distancë të vogël kohore, edhe në dy gazeta të tjera: njëra australiane e tjetra neozelandeze (shih:AN ALBANIAN BRIGAND – The Mercury, Australi, e shtunë 14 dhjetor 1912, fq. 9dhe gazetaPress, Zelandë e Re, 23 nëntor 1912, fq. 12).

Përmbajtja e tyre, që rezulton të botohet kësisoj për herë të parë për publikun shqiptar, është një risi më vete, sepse na dëshmon se deri ku kishte shkuar interesi publik ndërkombëtar për trajtimin e çështjes shqiptare në terma gjeografikë dhe, nga ana tjetër, na rrëfen një profil disi “më ndryshe” të Isa Boletinit, të cilin edhe vetë gazetarja amerikane, qysh në krye të herës e cilëson gjithsesi si: “… heroi më i madh shqiptar qysh prej Skënderbeut, në shekullin e pesëmbëdhjetë. Ai është më trimi, më i ndershmi, më fisniku, më i ashpri dhe më i famshmi i luftëtarëve ballkanas”.

Materiali i mëposhtëm është sjellë i përkthyer i plotë nga gazeta amerikane në fjalë, ku gjendet edhe një foto vërtet sa interesante aq edhe e padokumentuar më parë e Isa Boletinit, veshur me kostum toskë, gjë e cila në fakt mund të ngrejë edhe shumë pikëpyetje. Ndërkohë që varianti neozelandez e ai australian (ku nuk gjenden foto), janë përcjellë thuajse të njëjtë në përmbajtje, me disa ndryshime të vogla e të pakonsiderueshme, siç janë për shembull përllogaritja e vlerave të dhuruara nga sulltani Isa Boletinit, nga dollarë amerikanë, në paund britanikë, për t’iu përshtatur sigurisht lexuesit përkatës.

Interesante është gjithashtu përqasja e autores së shkrimit, e cila megjithëse i vë në dukje personazhit të saj, shumë karakteristika pozitive, shkon më thellë e sjell detaje mbi jetën e tij personale që ndoshta nuk has

Njerëz të bukur falë romaneve të tetëqindës

Romanet e shkruar në Angli nën mbretërimin e gjatë të Mbretëreshës Viktoria (1837-1901) përcjellin shpesh vizionin e një shoqërie të barabartë, ku personazhe si Dorothea Bruk (protagoniste e "Middlemarch" e George Eliot-it) sakrifikojnë jetën e tyre për të ndihmuar të varfërit, ndërsa figura si ajo e Kontit Drakula përfaqësojnë çrregullimet negative të një aristokracie e destinuar me rolin e antagonistit.

Shoqëria bëhet më e mirë falë letërsisë. Rezultatet e një kërkimi amerikan: "Krenari dhe paragjykim", "Drakula" dhe "Maja të stuhishme" kanë rrezatuar vlera të altruizmit dhe të drejtësisë sociale


"Drakula" e Bram Stoker-it, "Krenari dhe paragjykim" i Jane Austen-it, "Maja të stuhishme" i Emily Bronte-së: romanet e letërsisë angleze viktoriane dhe personazhet e tyre kanë pasur - dhe vazhdojnë të kenë - ndikim rrënjësor në modelimin e shoqërisë.


Ky është përfundimi tek i cili kanë mbërritur dy studiues amerikanë Jonathan Gottschall dhe Joseph Carroll, të cilët kanë treguar se klasikët e shekullit të XIX-të nuk janë kufizuar në përshkrimin e njerëzores në përvojat e saj të shumta sociale, por kanë kontribuar në përcaktimin e vlerave të asaj epoke.


Romanet e shkruar në Angli nën mbretërimin e gjatë të Mbretëreshës Viktoria (1837-1901) përcjellin shpesh vizionin e një shoqërie të barabartë, ku personazhe si Dorothea Bruk (protagoniste e "Middlemarch" e George Eliot-it) sakrifikojnë jetën e tyre për të ndihmuar të varfërit, ndërsa figura si ajo e Kontit Drakula përfaqësojnë çrregullimet negative të një aristokracie e destinuar me rolin e antagonistit.


Vetëm disa figura rezultojnë më gri, me tipare të karakterit pozitiv apo negativ qoftë, si për shembull i vrerosuri Hedhklif dhe arroganti Z. Darsi.


Letërsia si masë e shoqërisë


Gottschall dhe Carroll, me ndihmën e një psikologu, kanë intervistuar 500 vetë për më shumë se 200 klasikë të erës viktoriane. Në veçanti u është kërkuar që të individualizojnë personazhet e romaneve, të përkufizojnë se cilët do të ishin të mirët, cilët antagonistët dhe cilat cilësitë që i karakterizonin.


Në përgjithësi, të gjithë protagonistët kanë rezultuar se i korrespndojnë një modeli tek i cili pushteti i një individi të vetëm vihet në shërbim për një të mirë të përbashkët. Ndërsa figurat negative, pothuajse gjithnjë, janë përfaqësuar nga gra dhe burra që ndjekin qëllimet duke përdorur çdo pushtet të tepruar ose ngatërresë të mundshme. Në këtë mënyrë letërsia ka funksionuar si masë ndërmjet shtresave sociale, duke forcuar dhe përkrahuar sjelljet e duhura dhe vëllazërore.


Seleksioni gjenetik


Përmes letërsisë, në shoqërinë e fundit të tetëqindës është përhapur një ndjenjë e fortë e altruizmit dhe e drejtësisë që ka krijuar mundësinë për pasjen nën kontroll dhe izolimin e indivdëve antisocialë, duke i seleksionuar pjesëtarët e shoqërisë edhe në nivel gjenetik: martoheshin dhe kishin pasardhës vetë personat e brendshëm të pranuar nga grupet sociale.


Dhe, sipas antropologut Christopher Boehm që ka bashkëpunuar për këtë studim, ndikimi i romaneve viktorianë në cilësinë e jetës së grupit vazhdon sot e gjithë ditën. Me daljen në dritë e të dhënave të këtij kërkimi, është me interes të mendosh që ndoshta edhe format moderne të narracionit, si për shembull serialët televizivë, në një farë mënyre po ndikojnë në seleksionin gjenetik të shoqërisë aktuale.

13 libra për Man Booker Prize

Vitin e kaluar çmimin e ka fituar autorja Eleanor Catton me librin “The Luminaries”. Viteve të kaluara çmimin e kanë fituar emrat si Kazuo Ishiguro në vitin 1989, Margaret Atwood në vitin 2000 apo Penelope Fitzgerald në vitin 1979.

Është lansuar lista e ngushtë e autorëve që sivjet mund ta marrin çmimin prestigjioz letrar Man Booker Prize për Fiksion.

Man Booker Prize për Fiksion është çmim letrar i cili jepet tradicionalisht për veprën më të mirë në gjuhën angleze nga autorët e Irlandës, Zimbabwesë ose Britanisë së Madhe. Që nga ky vit janë pranuar edhe veprat e autorëve nga e mbarë bota por që janë botuar në Britani.

To Rise Again at a Decent Hour- Joshua Ferris
The Narrow Road to the Deep - North Richard Flanagan
We Are All Completely Beside Ourselves - Karen Joy Fowler
The Blazing World - Siri Hustvedt
J - Howard Jacobson
The Wake - Paul Kingsnorth
The Bone Clocks - David Mitchell
The Lives of Others - Neel Mukherjee
Us - David Nicholls
The Dog - Joseph O'Neill
Orfeo - Richard Powers
How to be Both - Ali Smith
History of the Rain - Niall Williams

Vitin e kaluar çmimin e ka fituar autorja Eleanor Catton me librin “The Luminaries”. Viteve të kaluara çmimin e kanë fituar emrat si Kazuo Ishiguro në vitin 1989, Margaret Atwood në vitin 2000 apo Penelope Fitzgerald në vitin 1979.

Territori poetik i Mustafajt!

Botimi i ri poetik i Mustafajt u paraqit për lexuesin italian në panairin e fundit të librit të Romës, i cili përbën një nga ngjarjet më të rëndësishme në jetën kulturore italiane. Tema qendrore e këtij panairi sivjet ishte “Piú libri Piú liberi”.

Përmbledhja me poezi të zgjedhura e Besnik Mustafajt “Legjenda e lindjes time”, botuar në shqip nga “Toena”, doli edhe në italisht nga shtëpia botuese “Ensemble”, me qendër në Romë. Ky është libri i dytë i Besnik Mustafajt që botohet në italisht, pas esesë “Midis krimeve dhe mirazheve”, botuar nga “Garzanti”, po ashtu në shqip nga “Toena”, e cila ka tashmë ekskluzivitetin e botimit në origjinal të të gjithë veprës letrarë të Mustafajt. “Legjenda e lindjes time” është përkthyer në italisht dhe shoqëruar me një parathënie nga poeti i mirënjohur shqiptar Gëzim Hajdari, i cili jeton dhe krijon prej shumë vitesh në Itali.

Botimi i ri poetik i Mustafajt u paraqit për lexuesin italian në panairin e fundit të librit të Romës, i cili përbën një nga ngjarjet më të rëndësishme në jetën kulturore italiane. Tema qendrore e këtij panairi sivjet ishte “Piú libri Piú liberi”.

Në njoftimin për shtyp të organizatorëve të konferencës, ku do të paraqitej “Legjenda e lindjes time”, shkruhej: “Vargu i Mustafajt është i vërtetë dhe thellësisht i jetuar, i mbushur me humanizëm dhe universalitet. E vrullshme dhe e mbushur me shqetësim të përditshëm, poezia e tij mbart dhembjen dhe vuajtjen njerëzore, në pritje të një rrezeje drite gjatë netëve të errëta, të cilat dukeshin sikur nuk do të kishin fund… Territori poetik i Mustafajt është një territor i rrezikuar, i banuar nga shtriga, net të verbra, pyje të errët, ujqër, gjak. Janë simbole negative, të cilat, si parandjenja, ndjellin një fat të kobshëm për poetin dhe vetë poezinë. Dashuria si shpirt i botës. Poezia vetë mbijeton, duke sfiduar çdo lloj shtypjeje. Prekëse janë vargjet kushtuar gruas së poetit dhe nënës së tij, e cila, edhe pse e munguar, është gjithnjë e pranishme brenda të birit, e gatshme ta mbrojë e t’i mësojë atij ligjet e lashta të mbijetesës”.

Fjalën e hapjes në konferencën promovuese në panairin e librit të Romës e mbajti Matteo Chiavarone, drejtor i shtëpisë botuese. Ndërsa kritiku dhe studiuesi Ugo Fracassa, profesor i letërsisë në Universitetin Roma Tre, i cili e mori fjalën posaçërisht, tha ndër të tjera se poezitë e përmbledhura në këtë libër janë shkruar gjatë një periudhe që përkon me gulçimat e mbrame të dimrit të gjatë të diktaturës. Autori ka mundur të mbijetojë në ngricën kulturore të atyre viteve para së gjithash në sajë të rrënjëzimit në një gjeografi ndjenjash, e cila përputhet me territorin e painfektuar të fëmijërisë: Atje ku jam lindur unë/ dimri borën e ngrirë/ e fsheh në të çara shkëmbinjsh/t’i jap verës njomështinë/. Nëpër ujërat e kthjellëta përkunden gurët/përkunden pyjet dhe fytyrat e njerëzve/Jo majëmalet, sytë e pëllumbave të egër/në të katër skajet qiellin e mbajnë nderur. Kjo fëmijëri megjithatë është e pakthyeshme, e murosur si Rozafa “në themelet e qytetit të ri.” Gardiane e këtij territori është një nënë e lashtë, e cila njësohet me “ligjet e lashta” të trungut, ndërkohë që djalosh, poeti (ai e botoi përmbledhjen e parë me poezi më 1977) gjendet “i përhumbur” në qytetin e madh, qyteti i pushtetit, por edhe i asaj kulture, e cila do e udhëhiqte, pas rënies së Murit të Berlinit, tranzicionin drejt institucioneve demokratike.

Në tjerrjen alegorike të vargjeve të tij, në të vërtetë, është ende e mundur të merret një jehonë e asaj fjalës “me vend”, e aftë të provokojë reagimin e menjëhershëm censurues të pushtetit, për të cilin ka shkruar së fundmi filozofi Giorgio Agamben. Shumë pikëpyetje që shtrohen në këto poezi duket se nuk kanë marrë ende sot e kësaj dite përgjigje përfundimtare, siç e shohim, për shembull, tek të rinjtë e sheshin Tahrir, të cilët duhet të pyesin “Ç’është mbreti?”, po ajo pyetje që, ende fëmijë, poeti i shtronte nënës, dhe merrte prej saj këshillën për të mbajtur sytë hapur mbi ata që, “ulur në një karrige si tënden/kërkojnë të mbretërojnë.” Legjenda e Mustafajt do të ndihmojë në ndërtimin në Itali të një peizazhi letrar, ku kanë mbirë këto vargje si një panoramë homogjene dhe koherente.” Gjuhëtari dhe poeti Andrea Viviani zhvilloi me poetin Mustafaj një dialog mbi lidhjet midis letërsisë dhe politikës, temë kjo e parapëlqyer nga publiku i shumtë, i cili i shtroi po ashtu poetit mjaft pyetje. “Legjenda e lindjes sime” është një përzgjedhje e krijimtarisë poetike të Mustafajt, shkruar në dhjetëvjeçarin 1976-1986 dhe botuar në librat “Motive të gëzuara” (1978), “Pragu i verës” (1985), “Fytyrë burri” (1987), si dhe nëpër revista e gazeta letrare më parë e më pas. Janë përfshirë këtu dhe një numër i vogël poezish, mbetur nëpër fletoret e autorit për arsye që lidhen me qëndrimin e poetit ndaj tyre në një periudhë të caktuar ose me hapësirat e lirisë së botimit, që jepte koha kur janë shkruar.

Umberto Eco: Po zhvillohet luftë, jemi të përfshirë në të

Eco ka thënë se për ISIS mund te flitet me siguri të madhe se bëhet fjalë për një formë të re të nazizmit duke përmendur vrasjet e tyre dhe synimet për të sunduar botën.

Umberto Eco: Po zhvillohet luftë, jemi të përfshirë në tëFilozofi dhe shkrimtari italian Umberto Eco i ka krahasuar xhihadistët me nazistët duke vlerësuar se edhe njëra edhe pala tjetër kanë pasur qëllimin për ta sunduar botën.

Ai ka komentuar sulmet terroriste në Paris, ku u vranë 12 persona.
"Mendoj se nuk është e drejtë të flitet në mënyrë gjeneralizuese për të gjithë myslimanët sikur që do të ishte jo korrekte të nxirren përfundime për të krishterët duke u bazuar në metodat e Cesare Borgia's i cili i ka shërbyer si inspirim Makiavelit për veprën e tij Princi" ka thënë ai për gazetën Corriere Della Sera.

Eco ka thënë se për ISIS mund te flitet me siguri të madhe se bëhet fjalë për një formë të re të nazizmit duke përmendur vrasjet e tyre dhe synimet për të sunduar botën.

"Po zhvillohet një luftë dhe ne jemi të përfshirë deri në fyt në të" ka thënë 83 vjeçari Eco.

Situatën aktuale e ka krahasuar me Luftën e Dytë Botërore, të cilën e ka përjetuar edhe vet, duke thënë se në çdo moment pritej të binte bomba. Ai ka thënë se ka frikë nga migracioni masiv i viteve të fundit.

"Para 30 vitesh kam shkruar se do të derdhet shumë gjak nëse nuk gjendet një balans i ri" ka thënë ai.

Ambasadori Lu Largoni vrasesit tutoret trafikantet e perdhunuesit nga Kuvendi dhe bashkite

Një dekadë më parë, kur shërbeja në Kirgistan, një nga bosët e krimit të organizuar kishte aq shumë guxim sa ai ngriti një çadër përballë hyrjes së parlementit dhe kërcënonte deputetët me dhunë nëse nuk plotësonin kërkesat e tij.

Në Gjeorgji, dy dekada më parë, grupi kriminal Mkhedrioni ishte aq i fuqishëm sa Presidenti Shevernaze vendosi që nuk mund t'i luftonte më dhe i shndërroi ata në Gardën Kombëtare të Gjorgjisë ku kryen vrasje të jashtëligjshme dhe vazhduan aktivittin e tyre kirminla me autoritetin ligjor të armëve që mbanin, arrestoninin qytetarë dhe mbanin uniform.

Në Shqipëri, ata që akuzohen si trafikantë të mëdhenj droge dhe bosë të krimit të organizuar shumë rrallë ndeshen me akuza penale. Një shembull i njohur i kësaj dukurie është rasti i trafikantit të dënuar të drogës Emiljano Shullazi, i cili për shumë vite është akuzuar për vrasje, trafik droge, gjobëvënie, por është arrestuar vetëm së fundmi.

Shqipëria ka nivelin më të ulët në Evropë të ndjekjes penale të krimeve të rënda. Problemi është pandëshkueshmëria. Krerët e fuqishëm të krimit mund t'ja hedhin pa pësuar gjë për vrasje për shkak të lidhjeve të tyre me njerëz me ndikim.

Në Shtetet e Bashkuara ne u ndeshëm me probleme të ngjashme. Gangsteri më i famshëm amerikan, Al Kapone, drejtonte një grup të krimit të organizuar në Çikagon e viteve 1920-të dhe 1930-të. Kur më në fund u arrestua, ai kishte vënë një pasuri me vlerë më shumë se 100 milionë doallrë me anë të prostitucionit, kumarit dhe kontrabandës. Të gjitha këto ai i arriti duke mbajtur nën kontrollin e organizatës së tij kriminale persona strategjikë në rradhët e policisë, gjykatave dhe pushtetit lokal.

Situata në Shqipëri është serioze, por unë besoj se reforma në drejtësi dhe procesi i dekriminalizimit do të ndihmojnë në zgjidhjen e problemit të pandëshkueshmërisë dhe të lidhjeve kriminale me politikën.

Popullit shqiptar i ka ardhur në majë të hundës nga kriminelët në politikë. Përpjekja e suksesshme për të larguar vrasësit, tutorët, trafikantët e drogës e përdhunuesit nga Kuvendi dhe qeverisja vendore do të kenë efekt jetëgjatë në uljen e pandëshkueshmërisë së krerëve të krimit të organizuar në Shqipëri.

Ky është gjithashtu një paralajmërim për kriminelët e tjerë -- "Futja në politikë nuk i bën mirë biznesit. Do të nxjerrë në shesh aktivitetet tuaja kriminale dhe do t'ju çojë në burg".

Reforma në drejtësi është e rëndësishme për pastrimin e sistemit nga gjykatësit dhe prokurorët e korruptuar. Është gjithashtu e rëndësishme sepse do të krijojë një prokuror të pavarur dhe një njësi të posaçme hetimore, të quajtur Byroja Kombëtare e Hetimit ose BKH. Të dyja këto do të vënë në shënjestër korrupsionin në nivele të larta dhe krimin e organizuar.

Shtetet e Bashkuara kanë marrë angazhimin të mbështesin zhvillimin e Byrosë Kombëtare të Hetimit përmes trajnimeve, ndihmës dhe bashkëpunimit me FBI-në amerikane. Në muajin prill, Kryeministri Rama vizitoi selinë e FBI-së dhe u takua me Drejtorin e FBI-së Comey për ta përforcuar këtë angazhim. Ky do të jetë një grup hetuesish seriozë dhe të aftë. Ata do t'i nënshtrohen në mënyrë të rregullt testit të poligrafit. Do të marrin trajnimin më të mirë dhe do të kenë pajisjet më të fundit. Një oficer i FBI-së në Uashington do të ngarkohet me detyrën që të sigurojë që ata të jenë efikasë në detyrë dhe të hetojnë pa anshmëri politike.

Është në interesin e Shteteve të Bashkuara që Shqipëria ta trajtojë me sukses problemin që ajo ka me krimin e organizuar. Kjo është, gjithashtu, në interesin e Bashkimit Evropian. Mbi të gjitha, kjo gjë është në interesin e populllit shqiptar. Jemi të përkushtuar ta mbështesim vendin në luftën e tij kundër krimit të organizuar dhe e dimë se Shqipëria do të jetë e suksesshme me ndihmën e partnerëve të saj.