Krimet Serbe ndaj popullatës Shqiptare

 Nagi Husaj, Pjesa e dytë.

Gjenocidi harta Shtëpia e Shqiptarit, është për Zotin dhe mikun.
Por si u përdor kjo traditë e këtij kombi vital nga miqtë dhe zoti?…Kjo kërkon një analizë të mirfilltë e shkencore.

Në të dya rastet, sipas asaj çka ka përjetuar ky komb lë shumë për të dëshiruar… Trajtimi në këtë shkrim nuk do përqëndrohet tek Zoti por tek ‘Miku’ i cili duke shfrytëzuar këtë traditë realizoi qëllimet e tijë dashakeqe dhe mizore!!




Që të hyjmë konkretisht në atë çka duam të trajtojmë në këtë cikël shkrimesh ,bëhet fjale për ‘miqtë’ Sllav të cilët u trajtuan si të tillë reth viteve 680 duke u lejuar të hynin në tokat Arbërore në bregun jug- lindor të lumit Danub.Dhe kronologjia e zhvillimit të mëtejshem të ngjarjeve vërtetoi se kjo traditë fisnikërore e Kombit Shqiptar ishte shum e gabuar duke i kushtuar masakra dhe perçarje deri në ditët e sotme….Pra eksperienca tashme ka vërtetuar se miku duhet respektuar si mik ,por jo ti lihet vendi kryesor në krye të odës së mikëpritsit. Dh. Rrera

Krimet Serbe ndaj popullatës Shqiptare .. Përgatiti për botim Nagi HusajNagi Husaj, Pjesa e dytë.
Në brigjet lindore të Adriatikut, jetojnë një popull autokton që për shekuj me radhë i është dashur të luftojë për lirinë dhe pavarësinë e vetë, kundër armiqve dhe shtypësve të të gjitha llojeve. Ky komb ka qëndruar i palëkundur në rrënjët e tij përmes luftërave të panumërta dhe të pabesisë së historisë. As migrimet e mëdha dhe as luftërat me romakët, turqit dhe pushtuesit e tjerë nuk i kanë penguar shqiptarët të ruajtur kombësinë e tyre, gjuhën e tyre dhe pastërtinë e origjinalitetin e zakoneve të tyre.
Historia e këtij kombi është një zinxhir i pathyer i betejave të përgjakshme kundër shtypësve të dhunshme, por edhe më keq i mizorive që janë krzer mbi të që të asgjësohej si kombë.Si rezultat i Traktatit të Londrës në 1913, e cila ligjërisht i dha tokat e ish-osmane në Serbi, Mal të Zi dhe Greqi (domethënë, pjesë e madhe e Vilajetit të Kosovës, duke u dhënë të Serbisë), një Shqipëri e pavarur është njohur.
Si e tillë, Greqia, Serbia dhe Mali i Zi ranë dakord që të tërhiqen nga territori i Principatës së re të Shqipërisë. Principalty megjithatë, përfshinte vetëm rreth gjysma e territorit të populluar me shqiptarë etnik dhe një numër të madh të shqiptarëve të mbetur në vendet fqinje.
Raport zyrtar paraqitur Fuqive të Mëdha
Ne jemi të parët në Europë që jemi në gjendje të publikojë listën e plotë të vrasjeve të bëra nga armata serbe në Krahinën e Dibrës, Dibrës së Ulët dhe Lumës në Shqipërinë veriore, pas amnistisë së tetorit të kaluar nga qeveria në Beograd, pas revoltës së të malisors shqiptare (njerëz malore).
Ajo është një dokument i rëndësisë së jashtëzakonshme dhe tashmë është dërguar te qeveria e njërës nga Fuqitë e Mëdha nga përfaqësuesi i saj i plotfuqishëm, i cili personalisht hartuar shënime dhe emra të vendeve të vrasjeve dhe terrorit.

Këtu është versioni i plotë i raportit zyrtar.Gjenocidi harta
Rrethi i Dibrës
Në Klos, bandat serbe kanë therur Ahmet Aliun dhe vëllain e tij, sikurse edhe Nezir Sulejmanin dhe Mehmet Salihun. I tërë fshati është grabitur.

Në Valikardhë, në pikë të ditës dhe në prani të të gjithë banorëve, Ymer Halili, Osman Qira, Qerim Zejneli, Ismail Alushi dhe Sul Hoxha (hoxhë mysliman) janë prerë me bajonetë dhe janë katandisur në kufoma të panjohshme. Shtëpitë u janë djegur pasi që ishin plaçkitur.

Në Peladhia, shtëpi më shtëpi inspektime janë kryer nën pretekstin e kërkimit të armëve. Shumë shtëpi janë plaçkitur. Që i Hasan Pata ishte djegur dhe pronari i saj i është prerë fyti në prani të nënës së vjetër, gruas dhe fëmijëve të tij.

Në Krajkë, shtëpia e Muharrem Dervishit është djegur pasi ishte vjedhur.
Në Zerqen, të gjitha shtëpitë janë grabitur dhe djegur.
Në Sopot, fshati është rrënuar dhe plaçkitur. Shumë shtëpi u dogjën. Të gjitha kafshët janë vjedhur, dhe personat e mëposhtëm: Ali Kamberi, shërbëtori i tij, Hamza Disha dhe Salih Selimi, ishin prerë me bajonetë.

Në Dibër (qytet), disa orë para sulmit të malësorëve, prefekti lokal dhe komandanti ushtarak arrestuan tetëmbëdhjetë udhëheqës të qytetit, të cilët ishin ekzekutuar pa dobi të gjykimit: Ramiz Karanfili, Sheh Husejni, Numan Hasani dhe Safet Bej. Të tjerët mbijetuan falë malisors që deri në atë kohë kishte hyrë në qytet dhe ushtria serbe u detyrua të ikë me ngut.
Kur u kthyen në Dibër, serbët e plaçkitën tërë qytetin dhe morën me vete mbi një milion lira turke të vjedhura. Shumë shtëpi u dogjën, posaçërisht ato e Ali Beut. Rakipin Qatibit dhe Kurtish Agait. Me vrazhdësi të paparë, serbët po ashtu i masakruan shumë njerëz të tjerë, nga të cilët ata minding biznesin e tyre në shtëpi që nuk e kishte pjesë në kryengritje. Në mesin e të masakruarve ishin: Kurtish Agait, Behxhet Efendiu, Haxhi Syreja Efendi, Reshid Efendi Kusari dhe Sadullah Shtrazimiri.
Në kohën e tashme, qyteti i Dibrës është pothuajse i shkretë, sepse banorët kanë ikur në male. Në qytet, ka vetëm dy apo treqind veta të majtë e të dy gjinive.

Në Gjoricë, një ditë pas vizitës së një oficeri të dërguar nga qeveria austriake, i cili ishte duke kaluar nëpër të verifikuar ushtrisë serbe nga rajoni, serbët u rishfaqën në fshat dhe vranë një grua dhe një fëmijë pesë-vjeçar . Ata gjithashtu i plagosur një grua tjetër.

Në Homesh, vetëm tri nga 150 shtëpitë fillimisht në këmbë në fshatin mbetur. Të gjitha janë djegur pasi që ishin plaçkitur. Pasi janë dorëzuar, serbët e vrarë: Musa Ismajli, Shemsedin Bajramin dhe Halit Sulejmanin që ishin kthyer në fshat pas amnistisë. Herën e parë, i morën 1000 krerë dele, 150 krerë gjedhe dhe 40 kuaj. Herën e dytë, ata morën 50 krerë dele, nëntë krerë gjedhe dhe nëntë kuaj.

Në Shupenza, pas vjedhjes së shtëpive dhe marrjes së gjërave të vlefshme, serbët masakruan: Ali Myslimin dhe vëllain e tij Abdiun, Hasan Abazi dhe Dalip Elmazi.

Në Okshatina, vetëm një shtëpi mbetet e paprekur e 74. origjinale Ata të gjithë janë grabitur dhe djegur. Dy burra të quajtur Ferhat dhe Nazif janë prerë me bajonetë. Të gjitha kafshët janë marrë.

Në Topojan, fshat i 68 shtëpive, kishte plaçkitje dhe djegie. Një burrë i quajtur Abdullah Xhaferri i është prerë fyti si ai nuk ishte në gjendje për të dalë me të paguante pesë lira turke (115 lira italiane) të kërkuara haraç nga oficeri komandues i detashmentit. Ushtarët serbë i morën të gjitha kafshët.
Në Kovashica, Malik Bajrami, Aziz Haxhi, Ahmet Ramadani, Leka, Destan Jashari, Sejfedin Elezi dhe Sulejman Ramadani janë masakruar. 150 krerë dele, 41 gjedhe dhe 13 kuaj janë vjedhur. Një burrë i quajtur Rashid Rexhepi është kursyer vetëm për një shumë prej 150 lira turke (afër 3450 franga), të paguara si çmim për shpengimin komandantit të detashmentit serb.
Në Gjurica (një fshat afër Topojanit) janë masakruar 14 burra, ndër të cilët Syndic fshat. Dy gra u vranë gjithashtu: Naile Seferi dhe Zemane Ibrahimi, si dhe një djalë tetë-vjeçar të quajtur Ismail Mehmedi, një dhjetë-vjeçar i quajtur Bajram Elezi, një shtatë-vjeçar i quajtur Rrahman, dy dymbëdhjetë-vitit vjeç i quajtur Hasan Ali dhe tjetri Elias dhe e bija e Husein Cokës.

Në Golevishtë, i tërë fshati është grabitur. 74 shtëpi janë djegur dhe dy burra të quajtur Halil Numani dhe Nuredin Mustafa janë prerë në fyt e tyre. Si të kafshëve, serbët morën 1000 krerë dele, 30 krerë gjedhe dhe 35 kuaj herë të parë, dhe 23 kuaj, 40 gjedhe dhe 500 krerë dele të dytë.

Në Kërçisht, dy shtëpi të vetme myslimane në fshat ishin djegur. Përveç kësaj, 60 krerë dele, dy dema dhe katër lopë janë vjedhur.

Në Bllatë, serbët dogjën 75 shtëpi dhe kanë masakruar Rexhep Lleshin me vëllain e tij Abdi dhe djalin e këtij të fundit Bajram, si dhe gruan e Islam Kuaranas. Fshati është plaçkitur tërësisht dhe kafshët e mbetura, duke qenë 90 krerë dele dhe 50 krerë gjedhe, janë marrë.

Në Zogjaj, fshati është plaçkitur. Të gjitha gjërat e vlefshme, furnizimet e dimrit dhe kafshët janë marrë. Serbët i kanë shkatërruar 124 shtëpi dhe, derisa zjarri shndërronte çdo gjë në hi, ata hodhën popullin e mëposhtme në flakë të gjallë: një grua me emrin Rihane, dy vajza me emrat Fazile e Myslime dhe një djalosh shtatë vjeçar i quajtur Bajram. Ata shkuan në bajonetë edhe Haxhi Myslimin, Nezir Azizin, Halil Numani dhe Zejnel Hasani. Pas kthimit në Zogjaj për herë të dytë, serbët masakruan: Mustafa Myslimin, Aziz Jusufin, Adem Shabanin dhe Edin Nurkën. Ata gjithashtu vodhën shtatë lopë dhe gjashtë dele që kishin shpëtuar plaçkitjes së parë.

Në Maqellarë, 10 shtëpi janë grabitur dhe janë djegur. Përveç kësaj, serbët i kanë prerë: Elmaz Selmanin dhe të birin e tij Selman, Malik Rexhepi dhe djali i tij Murat, Hasan Sulejmani, Abdullah Qehaja, Hajredin Hasanin dhe të tre bijtë e tij Ymer, Ramizin dhe Tevfikin, të vëllain Rakipin, babën Hasanin, Rrustem Mehmeti, Numan Shemsedini, Ramadan Bajrami dhe Ejup Edhemi. Banorët e tjerë të fshatit u detyruan për të dorëzuar mbi 50 krerë gjedhe, dy lopë dhe 113 dhi, në mënyrë që të mos masakrohen.
Në Poçest, serbët e kanë vrarë Muharrem Muharremin dhe të birin e tij Behxhet. I morën 100 krerë dele dhe nëntë copë bagëti, si dhe një shumë prej 150 lira turke (afër 3450 franga), që i zbuluan nëpër xhepat e katundarëve.

Në Kërçisht të Poshtëm, serbët kanë vjedhur shtëpinë e Mehmet Ejupit pasi ia pre në fytin atij në prani të familjes së tij.
Në Çerenec, ata dogjën 23 shtëpi dhe e masakruan Hasan Abazin bashkë me gruan e tij, Ramadan Salihun dhe Rrustem Sulejmanin. Ata plaçkitën tërë fshatin dhe morën të gjitha gjërat e vlefshme, furnizimet dhe kafshët.

Në Bllacë, fshati është djegur pasi ishte vjedhur. Banorët janë prerë me shpatë, krejt pa shkak, kështu që nuk kishte asnjë mundësi që të përpilojë një listë të viktimave. Kur u kthyen në Bllacë, serbët zbuluar 250 krerë dele, 37 lopë dhe 28 kuaj që u morën dhe, mbasi vrau barinjve.

Në Spas ata i plaçkitën të gjitha shtëpitë dhe i dogjën dhjetë prej tyre. I morën të gjitha kafshët që mundën t’i zinin, 150 krerë dele, katër kuaj dhe 13 krerë bagëti.
Në Klobuçishta, pas grabitjes së të gjitha shtëpive, ata vunë zjarrin ta. Tridhjetë shtëpi u bënë shkrumb e hi. Përveç kësaj, në prani të katundarëve i vranë: Adil Bilhalin, Ahmed Abazin, Mustafa Murtezin, Xhelaledin Destanin dhe të vëllain e tij Musën, Hajredin Maksuti, Lutfi Fejzullahun, Reshid Murtezin dhe të birin tij Fetahun, Gazanfer Zejneli dhe të tjerët. Serbët poashtu i vodhën 150 dele dhe dhi, 11 krerë bagëti dhe një gomar.

Në Pulçishte (Poçest?) Serbët i morën 103 krerë dele, 15 krerë gjedhe, 14 kuaj, shtatë gomarët dhe 65 lira turke në ari (rreth 1500 franga). U kthyer për herë të dytë, ata zunë dhe morën pesë krerë dele, 10 krerë gjedhe dhe një kalë.

Në Obok, i tërë fshati është plaçkitur dhe udhëheqësit e fshatit, Ramadan Bajrami, i është prerë fyti. Ndërsa duke kaluar nëpër herë të parë, serbët morën një tufë prej 120 deleve dhe, herën e dytë, ata morën 25 dele, dy dema, një kalë dhe dy gomarë.

Në Pesjakë, ata kanë djegur dhe shkatërruar të gjitha shtëpitë. Prej banorëve kanë vrarë këta: Jahja Ismajlin, Malik, Mahmut, Sejfullah, Abaz dhe Vehbi Sulejmanin. Serbët, po ashtu off 14 krerë bagëti, 50 dele dhe një gomar.

Në Erebara, i tërë fshati është plaçkitur dhe personat e mëposhtëm janë masakruar: Ibrahim Osmani, Junus Kurtishi, Xhafer Demiri dhe Destan Ishaku. Po ashtu i morën tre kuaj, një gomar dhe tetë krerë dele. Ata ia kanë marrë një tufë prej 150 deleve Shukri Beut nga kullota afër fshatit.

Në Vojnik, serbët plaçkitën dhe dogjën të gjitha shtëpite, 51 dhe, ndërsa flakët e shkretonin fshatin, ushtarët serbë therrnin me bajoneta kë e gjenin. Në mesin e viktimave ishin Sinan Ibrahimi, Nazif Numani, Ali Selimi dhe Idriz Shabani. Përveç kësaj, një grua me emrin Shame është torturuar dhe i është prerë fyti në prani të fëmijëve të saj. Të gjitha kafshët, 100 krerë dele, tetë krerë gjedhe dhe nëntë kuaj janë marrë.

Në Allajbegi, serbët e plaçkitën tërë fshatin dhe dogjën 65 shtëpi. Ata masakruan këta përsona: Ibrahim, Zejnel Dalipi, Salih Ahmeti, Ali Selimi, Hajdar Shabani dhe vëllai i tij Hajredin, Hajredin Muça, Ali Osmanin, Numan Elmazi, Sejfedin Selimi, Zejnel Saipi, Salih Sulejmanin, Fazli Abazi, dhe Turp grave, Qamile, Alie, Nimetallah, Hibe, Zaide, Fatime dhe një vajzë pesë-vjeçar. Të gjitha kafshët në fshat dhe në kullotat përreth janë marrë.
Në Avalan, fshati është plaçkitur dhe katër shtëpi janë djegur. Kryeplaku i katundit Ismajl Ismajli është prerë në fyt dhe kafshët, 90 krerë dele, 6 kuaj dhe 1 gomar janë jashtë.

Në Çankë, pasi fshati është vjedhur, nëntë shtëpi janë vënë në pishtar. I banorëve të fshatit, serbët i kanë prerë poshtë: Beqir Rrustemi, Husejn Abazi, Shahin Numani dhe Zejnullah. Po ashtu i morën 13 kafshët.
Në Kovaçicë, i tërë fshati është plaçkitur dhe 32 shtëpi janë djegur. Masakruar ishin: Elias Dauti, Nuredin Nurçe, Salih Osmani dhe Zejnel Troza. Serbët morën dy dema, 30 krerë dele dhe nëntë lopë
Në Bllatë të Eperme, i tërë fshati është plaçkitur dhe 18 shtëpi janë djegur. Abdul Azizi dhe Abdurrahmani ishin të vetmet viktima të serbëve. Përveç kësaj, 42 krerë dele dhe dy kuaj janë marrë.
Në Bllatë e Poshtme, pasi u plaçkitën, 25 shtëpi u bënë shkrumb e hi nga zjarri. Një burrë i quajtur Ali Bllata dhe të dy djemtë e tij vdiq në flakët. Serbët, po ashtu off 30 krerë dele, katër lopë dhe tre kuaj.

Në Lishan, pasi u plaçkitën, i tërë fshati u vu në pishtar dhe të gjitha kafshët e gjetura në stalla dhe jashtë tyre janë marrë.

Rrethi i Ulët Dibrës
Në Rabdisht, fshati është plaçkitur dhe është shkatërruar tërësisht. 38 shtëpi dhe rreth tridhjetë stalla janë djegur. 65 burra janë masakruar, si zakonisht, me bajonetë. Përveç tyre ishte edhe një djalosh gjashtë vjeçar, i biri i udhëheqësit lokal, që ishte hedhur për së gjalli në flakë. Serbët, po ashtu off 400 krerë dele, 150 dhi, 60 lopë dhe 22 kuaj. Një kërkim i xhepat e banorëve që ishin kursyer nga vdekja shumën prej 20 lira turke (afër 450 franga), të cilat serbët i konfiskuan.
Në Zimur, serbët plaçkitën dhe dogjën shtatë shtëpi. Ata kanë prerë: Ahmet Shabanin, Mulajm Elmazi, Sulejman Zeqiri, Veisel Riza dhe Salih Shabanin. Kafshët u morën dhe ishin 245 krerë dele dhe 12 dema.

Në Staravec, i tërë fshati është plaçkitur dhe 42 shtëpi u bënë shkrumb e hi. Viktimat ishin: Husejn Muça, Reshid Rrahmani dhe një grua të quajtur Zobejda. Serbët zunë dhe morën 300 dele e dhi, 30 krerë gjedhe dhe katër kuaj.

Në Bahutaj, serbët e detyruan Ramadan Mehmetin dhe shoqeruesit e tij për të kryer akte balancimin dhe pastaj prerë fytin e tyre. I morën 10 kuaj.

Në Tomin, fshati është plaçkitur dhe dy shtëpi, teqeja dhe xhamia janë djegur. Mazllum Jusufi dhe një djalë i dhjetë ishin vrarë. Të gjitha kafshët e gjetura janë marrë.

Në Dohoshisht, pas grabitjes së fshatit, 55 shtëpi janë djegur. Në mesin e viktimave që janë masakruar tmerrshëm, njeriu mund të njihte trupat e Malik Bajramit, Ramadan Ahmeti, Ymer Sadiku, Zejnullah Hasani, Halil Junuzi, Musa Bajramin, dhe Shaban Halili. Serbët morën me vete 400 krerë dele dhe 200 kuaj.
Në Zagrad, ushtarët shkatërruan tetë shtëpi dhe vodhën katër kuaj.
Në Bellovë, serbët plaçkitën tërë fshatin dhe morën çdo gjë që mund të bartnin.
Në Grazhdan, 22 shtëpi janë grabitur dhe janë djegur. Aziz Shemsedini, Hasan Zekiria, Xhafer Jusufi, Emrullah Mahmuti, Mont, Beqir, Hasan Durmishi, Rrustem Hasani dhe i vëllai i tij Zekiria, Bexhet Nuri dhe e shoqja, Ismail Xhelili dhe i biri i tij Elias, Elez Hasani, Emrullah Demiri, Sinan Xhaferi, Aziz Kurtishi , Maksut Numani dhe Ferhat u me bajonete në prani të familjes tyre. Serbët, po ashtu të gjitha kafshët.
Në Muhurr, ata i plaçkitën të gjitha shtëpitë dhe 14 i dogjën. Kur ata kaluan nëpër herë të parë, ata morën 200 krerë dele, 100 qengja, 30 lopë dhe 15 kuaj, si dhe mbi 300 lira turke (afër 7000 franga), ato të zbuluara në xhepat e banorëve. E dyta herë që ata kaluan nëpër fshat, trupat serbe vodhën 10 dele, 10 qengja dhe një kalë. Ata shkuan në bajonetë edhe njëmbëdhjetë udhëheqës fshati.

Në Luzni, të gjitha shtëpitë private janë plaçkitur. Serbët pastaj i shkatërruan pesë shtëpitë kryesore. Ata morën të gjitha kafshët që i gjetën në stalla, mbi 1500 dele e dhi dhe 200 krerë bagëti. Dëmet njerëzore, të vrarë me bajoneta, arriti në 45 persona, emrat e të cilëve me kujdes janë verifikuar dhe regjistruar.

Në Çetush, katër shtëpi janë djegur dhe përsonat: Asma Hasani, Zejnel Shabani dhe Osman Numani janë masakruar. Tre kuaj janë vjedhur.

Në Brezhdan, serbët plaçkitën dhe dogjën 17 shtëpi. Ata masakruan këta përsona: Abedin Osmanin, Shahin Mehmetin dhe Salih Kadriun. Po ashtu i morën 25 kuaj.

Në Ushtelencë, i gjithë fshati është grabitur dhe trembëdhjetë shtëpi u bënë shkrumb e hi. Personat e mëposhtëm, Numan Rrustemi, Muslim Zeki dhe Mehmet Gota u masakruan. Kafshë morën edhe 17 kuaj e gjashtë dema.

Në Deshatit, serbët dogjën 15 shtëpi dhe e hodhën një djalë dhjetë vjeçar, një djalë shtatë vjeçar dhe dy gra të gjallë në flakë. Ata vodhën 50 krerë gjedhe dhe 500 krerë dele.

Në Sohodoll, i dogjën tri shtëpi zjarri dhe masakruan katër burra: Abdullah Abedini, Tusun Dalipi, Sulejman Bahtiari dhe Dalip Ismajli, si dhe një grua të quajtur Belure dhe birin e saj gjashtë-vjeçar të quajtur Mazllum. Ata gjithashtu vodhën 200 dele dhe 30 kuaj.
Në Borovjan, serbët i dogjën dy shtëpi dhe çarë në fyt Rrustem Muharremin, në prani të familjes së tij. Po ashtu i morën 27 krerë bagëti, 119 dele dhe 5 kuaj.

Në Rashnopojë, ata plaçkitën të gjitha shtëpitë tërësisht, por nuk ishin në gjendje të djeg ndonjë prej tyre poshtë. Ata prerë me bajonetë gjashtë fshatarë udhëheqës: Bajram Mehmetin, Malik Rakipi, Selman Rakipi, Behxhet Behluli, Osman Azani, Hajredin Maliku, dhe vodhën 20 dema.
Në Cerjan, serbët shkatërruan shtëpitë dhe vranë tre burra: Fazli Sulejmanin, Jashar Hejbatin dhe Bektash Arsllanin dhe një grua; Zobejden. I morën 14 kuaj dhe 60 krerë dele.
Në Pilaf, të gjitha shtëpitë janë plaçkitur dhe pesë prej tyre janë djegur. Serbët e prenë me bajonete Dalip Ramadanin në prani të nënës së tij të moshuar.
Në Pilaf-Mahallë ata grabitën të gjitha shtëpitë dhe shkatërruan tetë nga to. E vranë Hasan Fetahun, Salih Jusufin dhe vajzën e tij gjashtë-vjeçar Fatimen. Përveç kësaj serb soldateska hodhën një djalë pesë-vjeçar të quajtur Shukri dhe një mandat katër-vjeçar i quajtur Hasan, në flakë. 100 krerë bagëti, 200 krerë dele dhe tetë kuaj janë marrë.
Në Pollozhan, fshati është grabitur plotësisht dhe tri shtëpi u dogjën. Këtu mbetën njëmbëdhjetë viktima: Hajredin Vehta dhe vëllai i tij Azizi, Jusuf Uka, Hajredin Shkurti, Husejn Zejneli, Hajredin Halili, Said Pasha, Emin Shahini, Elez Numani dhe vëllai i tij Osman dhe i biri i këtij të fundit. Sa i përket kafshëve, ata morën 50 krerë dele, 12 dema dhe katër kuaj.
Në Gliçë (Blliçe?), Të gjitha shtëpitë janë plaçkitur dhe pesë prej tyre janë djegur. Serbët ua prenë fytin tre burrave (Xhafer Rrustemit, Destan Hasanit dhe Xhemal Salihut) dhe një gruaje (Ajshes). I morën 250 krerë dele dhe 30 kuaj.

Në Limjan, i tërë fshati është grabitur. Në mesin e banorëve që ishin vrarë nga bajoneta ishin Hasan Shahini, Sejfullah Ibrahimi, Abdurrahman Fetahu, Qerim Sadiku dhe Bajram Xhelili. Kryhet edhe jashtë ishin 200 krerë dele, 20 lopë dhe 10 kuaj.

Në Peshkopi, pasi të gjitha shtëpitë në fshat ishin plaçkitur, 57 prej tyre, ndër të cilat shtëpitë më të rëndësishme, u dogjën. Masakruar ishin: Xhelaledin Abazi, Ali Ymerin, Xhelman Selmani, Hasan Arsllani, Hajredin Shabani dhe Murat Demiri. 180 krerë bagëti, 450 dele e dhi, 15 mushka dhe 20 kuaj janë marrë.

Në Trepçë, katundi u plaçkit dhe Zejnullah Ahmeti u pre me egërsi në prani të familjes së tij. Dy kuaj dhe 57 krerë dele janë marrë.
Në Çidhën, tridhjetë shtëpi u bënë shkrumb e hi. Tre burra ishin mes viktimave: Kitan Keloshi, Hasan Hani dhe Arsllan Sadiku. 500 dele e dhi, 200 krerë bagëti, 13 kuaj dhe 3 gomarë janë marrë.

Në Renz, serbët shkatërruan pesë shtëpi, pre në fytin Zejnel Ahmeti në pragun e tij, dhe morën 100 dele e dhi, 12 lopë dhe 5 kafshët e barrës.
Tregimi i masakrave mban me vete si bën listën tmerruese të zbulimit të martirizimit të rinisë shqiptare. Detajet janë pajisur edhe me vrasjet e bëra në pjesë të tjera të Qarkut të Dibrës së Ulët të Shqipërisë veriore, siç janë:
Në Dipjaka, plaçkitjes së përgjithshme, vrasjen e një njeriu të quajtur Beqir Sulejmani dhe një shpërblim prej 45 lira turke nga banorët për komandantin serb që të ndalte masakrën. Të gjitha kafshët janë marrë.
Në Venisht, plaçkitjes dhe djegies. Të fyt Beqir Asimi dhe Idriz Tahiri u çarë, dhe kafshët.
Në Sllatinë, 30 shtëpi janë djegur. Bahtial Idrizi u dogj i gjallë dhe 1365 krerë të bagëtive u morën.
Në Trojak dhe Velështë 41 shtëpi u bënë shkrumb e hi. Burrat e mëposhtme: Zaim Idrizi, Abas Huseini dhe Salih Kadri u vranë. 660 kafshë janë marrë.
Në Kallë 30 shtëpi janë djegur. Një grua me emrin Daveshe u hodhën të gjallë në flakët. Bajram Rrustemit iu pre fyti në shkallaret e shtëpisë së tij. 576 kafshë janë marrë.
Në Sllovë, nuk kishte viktima që prej popullsisë, jo duke besuar amnistisë serbe dhe kishte ikur në male. Fshati është grabitur krejtësisht, 32 shtëpi u dogjen krejt dhe 319 kafshë, kapet ndërsa kullotja, janë marrë.
Në Dardhë, plaçkitje e përgjithshme. Dy viktima: Nuredin Sulejmani dhe Ramadan Sinani. 380 kafshë janë marrë.
Në Reç, plaçkitje e përgjithshme dhe marrje e 600 kafshëve.
Në Shumbat Palaman, plaçkitje, rrënim djegien e tetë shtëpive. Tri gra, Rihane, Selvie dhe Ajshe, dhe tre burra, Jusuf, Bajram dhe Bajram, u vranë. Mbi 1340 kafshë janë marrë.
Rrethi i Lumës
Jo më pak e tmerrshme ishin tmerret e kryera në rrethin e Lumës, në veçanti:
Në Shullan, plaçkitje e përgjithshme, djegien. E gjithë popullsia e prerë në fyt e tyre, me përjashtim të tre personave të cilët, dëgjon ulëritës dhe ankth të grave dhe fëmijëve, e kuptuan se çfarë po ndodhte dhe mori fluturimin në pyll.
Në Dodaj dhe Kiushtan, shtëpitë janë grabitur dhe djegur. Ka pasur 13 viktima.
Në Tropojës, shtëpitë janë ulur në hi dhe popullsia e mbi 500 shpirtrave u shfarosën.
Në Çerem, çdo gjë u plaçkitën. Mbi 350 kafshë janë marrë. Ka pasur 23 viktima, mes të cilëve ishin shtatë udhëheqësit fetarë.
Në Krushevë, me urdhër të Loglop, sekretar i Qeverisë serbe në Prizren, familja e Haxhi Ibrahimi, i përbërë nga tetë anëtarë, midis të cilëve ishin tre gra dhe një fëmijë një vjeçar, dy vajzave katër-vjeçar dhe një vajzë gjashtë-vjeçar, u vranë me gjakftohtësi nga soldateska.
Në Bushtrica dhe Bilush, gërmadhë dhe djegien e çdo gjëje. Popullsia, pavarësisht nga gjinia dhe mosha, u vranë nga shpata ose djegur i gjallë. Kafshët, të kapur ndërsa kullotja, i morën pasi barinjtë u therën.
Në Caja dhe Matranxh, dëshpërimin e përgjithshëm. Rreth 600 kafshë janë marrë.
Në Vasiaj, Palush, Gjabrec dhe në Durrës, dëshpërimin e përgjithshëm. Të gjitha furnizimet dhe të gjitha objektet që kanë ndonjë vlerë whatsoever janë vjedhur. Mbi 800 kafshë janë marrë.
Në Gjinaj, Lusna, Kalis dhe Vila, përveç grabitjes, 71 shtëpi janë djegur, 123 njerëz të vrarë – burra, gra dhe fëmijë – dhe 2121 kafshë janë marrë.
Në Ujmisht, plaçkitjen dhe djegien e 21 shtëpive. 15 viktima, mes të cilëve një grua, një fëmijë tre-muajsh, një djalë i vogël i katër, një nga pesë, dhe dy prej tetë. 480 kafshë janë marrë.
Në Xhaferraj, Brekija, Nimça, Lojmja, Përbreg, të gjitha shtëpitë janë ngritur në tokë. Popullsia e rrethuar nga serbët u masakruan pa mëshirë. Disa janë varur nga degët e pemëve, shumica e tyre janë prerë në fyt e tyre. Disa ishin hedhur në flakë dhe të tjera vuajtën tortura edhe më keq para se të mbarojë. Vetëm në Brekije, një fshat i madh i mbi 150 shtëpive, ka pasur mbi 1300 viktimave – burra, gra dhe fëmijë. Në Përbreg, numri i viktimave ndoshta e kalon 400. Nga të gjithë popullsisë së këtyre pesë fshatrave, vetëm dy banorë të Xhaferraj dhe pesë nga Nimça arriti të ikë asgjësim.
Skena të tjera të egërsisë dhe kasaphanës u zhvillua në Surroj ku 130 shtëpi janë djegur dhe 55 burra dhe 2 gra u vranë.
Në Bardhovca dhe Novoseja, këto dy fshatra u dogjën në tokë. Popullsia iku lart në male, me përjashtim të gruas së Islam Hanxhi dhe katër fëmijët e saj të vegjël dhe familjen e Ramadan Jusufi, të cilët ishin djegur të gjallë. Të 1620 Kafshët e kapën ndërsa kullotja, ndër të cilat 320 ato të mëdha, janë marrë.
Në Sula e Fushës dhe Arrëza, 34 shtëpi janë djegur. Ka pasur 11 viktima dhe të gjitha kafshët, 610 prej tyre, janë marrë.

PIRRO I EPIRIT LEGJENDA ME ORIGJINE ILIRE

 Nga Prof Dr Resmi Osmani

Para do kohësh,në një veprimtari të Akademisë së Shkencave,takova mikun tim Pandeli Pasko. Më tha se romanin “Mbretërimi i Pirros së Epirit” e kishte lexuar dhe i kishte pëlqyer. Shtoi se kisha depërtuar thellë te rrënjët kistorike të Ilirisë dhe pasi u mendua pak, vijoi : ” Përse ne në Tiranë nuk kemi një shesh me emrin e mbretit Pirro? 




Përse në Sarandë, nuk kemi një monument të tij?”. Nuk i ktheva përgjigje. Mendimi i Pandit, ishte i përafërt me vlerësimet kritke që iu bënë romanit nga shkrimtari dhe poeti Shpend Topollaj1 dhe studjuesi Illo Foto. Topollaj, në esenë e tij kritike “Madhështia e Pirros së Epirit” ndër të tjera shkruan: Është për të ardhur keq që nuk gjejmë, në ashjë nga qytetet tona, një përmendore kushtuar atij a diçka të ngjashme që të na kujtojë atë që u mbiquajt “Pirro Burri” dhe “Shqiponja e Epirit”. Më tej ai bën pyetjen: Po sikur ky udhëheqës i rrallë të ishte grek a sërb, a mendoni sesi do të shpalosej dhe nderohej para njerëzimit? Me të do të krenoheshin ata popuj në sytë e gjithë botës siç bëjnë me të gjithë heronjktë dhe historinë e tyre”. Si shembull për këtë konstatim të drejtë, do të mjaftonte fakti që sllavo-maqedonasit, kanë ngritur në Shkup shtatoret madhështore të Aleksandrit të Madh dhe mbretit Filip, të cilët nuk i përkasin asfare historikisht dhe etnikisht atij kombi.
Studjuesi Illo Foto, kur flet për figurën e mbretit Pirro vë ne dukje se: ”….Mbreti Pirro zotëroi Epirin si princ trashëgimtar i ligjshëm. Fiset Molose, Thesprote, Kaone, nën drejtimin e tyre të shquar, Shqiponjës së Epirit, për 25 vite rresht bënë historinë e Mesdheut. Mposhtën armiqtë shekullore, grekët dhe maqedonasit, ju imponuan gadishullit ballkanik. Zhvilluan gjashtë vite luftime në Gadishullin Apenin dhe u gjendën në portat e Afrikës. Kjo është historia e shkruar e zeza mbi të bardhë….”
Pas disa ditësh, dëgjova në lajmet, se një renegat himariot, Pirro Dhima(alias Pirros Dhimas) që ha në çanakun grek, kishte bërë deklarime për “Vorioepirin” (Për çudi, shteti ynë këtë person nuk e shpall non grata). Grekët, edhe në hallin që I ka zënë, kur po shesin ishuj të territorit të tyre, nuk heqin dorë nga ëndrra e vjetër e megalidesë! Duket se për ta është një sëmundje pa shërim. Për ironi të gjërave,ky person I vogël bukëshkalë, ka emrin e të madhit mbretit Pirro. Kur këta flasin,ne nuk duhet të heshtim, paçka se për qeverinë, që na ka rënë në pjesë, mardhëniet me Greqinë janë “Të shkëlqyera!”
PËRSE NJË ROMAN PËR MBRETIN PIRRO?
Këtë pyetje ma kanë bërë shumë nga lexuesit e mi. Si në çdo krijim letrar, ca më shumë për një roman, që është një ndërmarrje tepër serioze, duhet një shtysë e brendshme, duhet një shkak i fortë i vetëdijshëm dhe krijimi i disa rrethanave që ngjizin atë klimë të nevojshme për lindjen e një krijimi të tillë letrar. Aty nga mesviti 2007, në shtyp dhe media kishte kohë që bëhej zhurmë për deklarimet e një gjakprishuri Z.Bollano, që jo vetëm e ndjente dhe e shpallte veten të kombësisë greke, por si të tillë konsideronte tërë bregdetin e Himarës dhe të ashtuquajturit “Vorioepir”. Kësaj i shtohej edhe “Mosegzistenca e çështjes çame” Natyrisht që të tilla deklarime nuk mungonin as në shtypin mediat madje edhe në parlamentin grek. Reagimet nga ana e qeverisë dhe mediave tona ishin të vakta, për të mos thënë të paqena. Për mua, si qytetar, intelektual dhe me përkatësi nga krahina e Çamërisë , ishte një gjendje vërtet revoltuese.
Secili lufton me armët e veta. Zgjodha letërsinë, që me mjetet e artit t’u paraqisja bashkëkombasve historinë e vërtetë të mbretit Pirro, që ishte mbreti i të parëve tanë dhe shtetit të Epirit, pjesë e të cilit ishte edhe Çamëria. Për ti kthyer vendit dhe popullit tim përkatësinë e atyre personaliteteve dhe vlerave të qënësishme historike që të tjerët duan t’ua përvetësojnë . Të gjithë, por veçanërisht brezi i ri duhet të dijë rrënjët e tij, të dijë historinë, të dijë nga vjen dhe kujt i përket, të njohë personalitetet e shquara që kanë luajtur rol në historinë mesdhetare dhe atë evropiane e që janë pjesë e krenarisë kombëtare. Pa këtë njohje, nuk mund ta dimë kush jemi dhe ku duhet të mbrrijmë . Ky ishte ngacmimi dhe motivimi atdhetar e kombëtar për t’ia hyrë shkrimit të romanit. U deshën muaj të tërë për hulumtime e studime të burimeve historike dhe historisë, politikës, ekonomisë dhe civilizimit të botës mesdhetare, stadit të zhvillimit të Ilirisë, Greqisë , Maqedonisë dhe Romës, ndërthurjes së interesave dhe kundërshtive në shekullin e tretë para erës së re. Nuk ishte e lehtë që personazhe,ngjarje dhe zhvillime historike të visheshin me petkun letrar duke ruajtur barazpeshën midis histories dhe letërsisë. Romani u përfundua më 2009 dhe u botua në vitin 2010. Lexuesit e pritën mire.
KU QËNDRON MADHËSHTIA E MBRETIT PIRRO
Pirrua(318-272 e.v.),pas rrëzimit nga froni i të atit,mbretit Ajakid, pas intrigave maqedonase,(ishte dy vjeç) u rrit në oborrin e mbretit ilir të taulantëve,Glaukias, nën kujdesin e mbretëreshës Beroia e cila ishte princeshë molose. Deri në moshën dymbëdhjetë vjeçare ai u pais me edukatën, zakonet, traditat dhe shpirtin luftarak ilir dhe fliste ilirisht. Me ndihmën e Glaukut,në vitin 307 p.e.r.,kur ishte dymbëdhjetë vjeç, ai u vendos në fronin e mbretërisë atërore, por pesë vjet më pas, kur shkoi në dasmën e djalit të Glaukut, me një grusht pallati u shfronësua dhe në fron hipi Neoptolemi, djali i Aleksandër Molosit. Për Pirron e ri, nisin vitet e vështira. Vihet si oficer në shërbim të kunatit, mbretit të Maqedonisë, i cili e dorëzon si peng te mbreti Ptoleme në Egjypt. Këtu, pasi rrëfen trimëri e mënçuri, martohet me thjeshtrën e Ptolemeut , Antigonën dhe me ndihmën e Ptolemeut, më 297 p.e.r. në moshën njëzet vjeçare rimerr fronin mbretëror, për të qenë njëzet e pesë vjet mbret i Epirit.
Pirrua, si edhe mbretërit e tjerë të kohës ishte një mbret luftëtar, që luftoi për pavarësinë dhe fuqizimin e shtetit të trashëguar, Epirit, të rrezikuar nga Maqedonia dhe fqinjët grekë, por i ndryshëm prej tyre, që veç të tjerash, lavdinë e kërkonte në fitoren e fushbetejave. Modeli dhe idhulli i tij ishte i kushëriri, Aleksandri i Madh. Trim, i mençur, i talentuar, guximtar, strateg dhe takticien ai luftoi dhe fitoi kundër mbretërve maqedonas dhe u shpall edhe mbret i Maqedonisë. Ushtarët e tij e quajtën “Shqiponja e Epirit”, ai u përgjegj se ishte ngritur aq lart në fluturim në sajë të krahëve të tyre. Epirotët e quajtën “Pirro Burri”. Ndryshe nga Aleksandri, që e kërkoi lavdinë në lindje,Pirrua I drejtoi sytë nga perndimi, u hodh në Gadishullin Italik, ku gjatë gjashtë viteve bëri beteja të përgjakshme.
Në fushatat e tij luftarake ai nuk humbi asnjë betejë. Edhe e famshmja që ka hyrë në histori si “Fitorja e Pirros”, pavarësisht nga humbjet njerzore e materiale, ishte një fitore. Për herë të parë, në teatrin evropian të luftimeve ai futi në luftë elefantët.
Pirrua ishte një mbret reformator. Riorganizoi Lidhjen Epirote si një mbretëri federative me tre krahina: Molosinë,Thesprotinë dhe Kaoninë, me të drejta të barabarta, që qeveriseshin nga Asambleja dhe Këshilli i Përfaqësuesve. Të drejtën e mbretërimit e kishte Molosia. Secili nga antarët e federatës kishte asamblenë e vet dhe nxirte e miratonte ligjet në bazë të interesave të shtetasve të vet. Njësoi monedhën në tërë mbretërinë, vuri kontrollin mbi tregëtinë e jashtme dhe doganat e monopolet. Mallrat epirote eksportoheshin në vende të tjera. Mishi i të leshtave dhe djathi gëzonin nam të madh në Romë. Në kantieret e anijeve ai ndërtoi flotën me të cilën më von u hodh përtej Adriatikut. Sesa e qëndrueshme dhe funksionale ishte kjo formë qeverisje u vërtetua pas mungesës së tij të gjatë në fushatën italiane. Nga historianët,nuk ka të dhëna që ai të ketë luftuar kundër mbretërve ilirë të kohës. Pas vdekjes së gruas së pare, Antigonës nga tre martesa që bëri,me dy prej tyre u lidh në miqësi me mbretërite Ilire të Paionëve dheTaulantëve. Kjo nuk është pa domethënie.
Pirrua e fuqizoi dhe e zgjeroi shtetin e vet. Pas luftërave me Maqedoninë dhe grekët, ai I ktheu Epirit rajonet e banuara nga ilirët: Tymfein, Parauejin dhe Dolopinë, mori gjysmën e Maqedonisë dhe kufirin e vendosi në lumin Aksios(Vardar), i bashkoi mbretërisë së tij një pjesë të Tesalisë dhe Etolo-Akarnaninë. Kufiri i qëndrueshëm i shtetit të Epirit ishte: Në veri krahu i majtë i Vjosës, në perëndim gjithë bregdeti jonian, në jug gjiri i Ambrakisë dhe Etolo-Akarnania, malet e Pindit e ndanin nga Maqedonia.
Për hir të fuqisë ushtarake dhe ekonomike, Epiri u bë faktor politik i gjithë zhvillimeve mesdhetare dhe botës greke. Pirrua kishte ambasadorë dhe të dërguar në gjithë vendet e rajonit. Si diplomat dhe politikan ai ndiqte zhvillimet dhe dinte të përfitonte nga dobësimi apo kontradiktat e kundërshtarëve, duke hyrë në veprime kur duhej dhe në vendin që duhej, duke përdorur befasinë. Dinte të sulmonte e të fitonte, por kur e donte puna edhe të tërhiqej me nder.
Nën sundimin dhe qeverisjen e Pirros, si rezultat i luftrave që fitoi, grabitjes, dhe plaçkitjes së vendeve të mundura( gjë e zakonshme në luftërat e asaj kohe), skllevërve dhe haraçeve, Epiri u pasurua shumë. Këtë pasuri, Pirrua e vuri në shërbim të zhvillimit të vendit. Transferoi kryeqytetin nga Pasaroni malor në Ambraki (Arta e sotme), e cila u bë një kryeqendër e lulzuar. Më vonë pas pushtimit romak, nga ambrakia u grabitën mbi 1000 statuja! Pirrua ndërtoi qytete të reja: Në gjirin e Ambrakisë, në siujdhesë, u ndërtua qyteti i Berenises(Preveza e sotme) i quajtur kështu për nder të së vjehrrës. Në Lunxheri të gjirokastrës ngriti qytetin e Antigonesë (me emrin e së shoqes) ndërsa në Gjirokastër ndërtoi fortifikimet që u quajtën Pyrrikastra dhe që shërbeu si bërthamë e qytetit të sotëm të Gjirokastrës. Ndërtoi rrugë të brendshme që lidhnin Kaoninë me Eurimenin (Janinën) e shumë e shumë punime të tjera, përfshi edhe murin rrethues të orakullit të Dodonës dhe amfiteatrin e saj me afro tridhjet mijë vende që ruhet edhe ne ditët tona.
Pirron,veç trimërisë e karakterizonte edhe fisnikëria, bujaria dhe burrëria në trajtimin e kundërshtarit. Është i njohur rasti, kur pas betejës me romakët ai zuri robër shumë legjionarë. Konsulli romak për lirimin e tyre vuri në dispozicion shumë flori, por Pirrua i tha se ne nuk luftojmë për flori, se luftën e bëjmë me hekur, me trimëri zemër dhe krahët tanë! Dhe i liroi pa shpërblesë 1800 robërit dhe varrosi me nderime të rënët. Këtë rast human, Kryqi i Kuq Ndërkombëtar, në vitin 1952, e mori si shembull që duhet ndjekur edhe sot e kësaj dite nga fuqitë ndërluftuese. Historiani i lashtësisë (Plutarku) na thotë se mbreti Pirro ishte edhe teoricien ushtarak,se ai kishte shkruar disa traktate për strategjinë dhe taktikën luftarake,por që me kalimin e shekujve kjo trashëgimi ka humbur.
Pirrua kishte dhe një të metë: dëshirën e pafashitur për të luftuar, për të siguruar, fuqizuar dhe pasuruar shtetin e vet. Zgjodhi të bënte një jetë heroike. Në kurorën e mbretërimit të tij, çdo vit shkëlqen si një margaritar i veçantë nga gjenia krijuese, mençuria, trimëria, guximi, këmbëngulja, vullneti I papërkulur për fitore dhe lavdia me të cilën mbuloi emrin e tij dhe Epirin. Kjo etje e pashuar për beteja dhe fitore i solli edhe vdekjen e parakohëshme. Vdekjen, edhe pse e mendonte,nuk mund ta zgjidhte dot. Fati dhe rasti I ruajtën një fund të trishtueshëm. Për vdekjen e tij vlejnë si epitaf, ajo që ai tha për të birin, Ptolemeun ”Vdiq më vonë sesa pritej”. Guximi, trimëria dhe kurajo për t’u përballur me çdo rrezik mund të kishin qenë për të, në çdo rast një mundësi vdekjeje. Gjithnjë ka një fund, por ndërsa njeriu ikën, vepra mbetet, nuk vdes. Gjithë sa u tha,lexuesi, do ti gjejw të paraqitura në krerët përkatës të romanit,”Mbretërimi I Pirros së Epirit” që përmblidhen në 254 faqe.

EPIRI DHE TRASHËGIMIA HISTORIKE.


Për Epirin dhe tre krahinat përbërëse të tij:Molosinë,Thesprotinë dhe Kaoninë, është folur e shkruar shumë, por do të flitet dhe do të shkruhet ende shumë për shkak të interpretimeve dhe pretendimeve greke për këtë trevë thjesht pellazgo-Iliro- shqiptare, që asnjëherë, e theksojmë: Asnjëherë nuk ka qenë tokë apo popullatë greke. Këtë pjesë toke në veri të Greqisë, historianët grekë e quajtën “Epir”, stere. Ndërsa banorët e saj i konsideruan barbarë, që ka kuptimin jogrek. Thesprotinë dhe mbretin e saj Fedon e përmend Homeri që në shekullin e IX p.e.r. Homeri përmend edhe orakullin e famshëm të Dodonës dhe lumin Akeron që përcillte të vdekurit në botën e nëndheshme(Had). Të mos harrojmë se këto vende mitike janë në Çamërinë e sotme. Këto treva janë burim i miteve,i valles së famshme çame dhe fustanellës, i folklorit dhe trashëgimisë gojore mahnitëse.
Në gjithë historinë e tij, Epiri dhe Thesprotia janë shquar si vendlindje e burrave të zotë, të vyrtytshëm, bujarë dhe të zgjuar. Por Pirrua mbetet më I shndritshmi ndër ta, Ai rrezatoi me ndriçimin e tij çdo skaj të botës. Edhe sot e kësaj dite, ajo kumton para kujtdo se në këto troje të lashta kanë jetuar njerëz krenarë, njerëz që kanë lindur e rritur figura të përmasave proverbial si ajo e Pirros.2 Edhe pas vdekjes së Pirros, trashëgimtarët e tij sunduan në këtë shtet deri sa ndodhi pushtimi romak. Edhe më vonë në mesjetën e hershme, këtu vazhduan të banonin fiset vendes si ai i Mazarekëve, që luftuan kundër Karl Tokos, lindën trima të shquar e luftëtarë si princi Gjin Bua Spata apo Depe Zenebishi, të cilët gjenin shembull dhe frymëzim te figura e Pirro Burrit. Por,shembullin dhe frymëzimin më të madh prej tij e mori heroi ynë kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, i cili trashëgoi cilsitë e tij prej burri shteti, strategjinë dhe taktikën e tij, jo vetëm përdori emblemën me shqiponjë, përkrenaren me brirë dhie, zhvilloi fushata në Itali si ai, por për rastësi, mbretëroi me të njëjtën madhështi si ai plot njëzet e pesë vjet!
Tradita luftarake, kryengritëse dhe liridashëse vazhdoi në shekuj, për të kulmuar në kryengritjet antiosmane dhe ato mbrojtëse nga agresioni megalideist pas formimit të shtetit grek. U shquan kapedanët e çamërisë dhe te labërisë si kapedanët e Sulit, Çaparejtë e Luaratit,Prronjot dhe Dinejtë e Paramithisë, Husajt e Marglliçit, që bashkuan dhe vllazëruan armët me Çelo Picarin, Zylyftar Podën , Halit Frashërin, luftë që më pas e vazhdoi kapedani legjendari Çamërisë Muharrem Rushiti. Shqipëria ishte një dhe shqiptarët të bashkuar, të besëlidhur e vllazëruar. Epiri dhe Çamëria, deri para vitit 1913, asnjëherë nuk kanë qënë domen grek, atje nuk kanë banuar grekët por shqiptarët. Fataliteti historik i vitit 1913, interest e fuqive të mëdha dhe lakmitë gllabëruese të fqinjëve i ndanë . Është një padrejtësi historike e cila duhet të vihet në vend. Shekulli i XXI pas pavarsimit të Kosovës, është shekulli që punon për shqiptarët, për bashkimin dhe njësimin në një shtet të vetëm kombëtar. Ky është mesazhi që na vjen nga trashëgimi historik dhe amaneti i rilandasve tanë të ndritur.

Prof.Dr.Resmi Osmani : Esse TRAGJIZMI GREK,MEGALI IDEA DHE PANHELEMIZMI(Esse)

1
Fqinjët tanë lindorë, grekët, që bashkë me ne (shqiptarët), janë nga popujt më të lashtë të gadishullit Ilirik, qysh në zanafillë të tyre, shquhen për shpirtin luftarak dhe për një tragjizëm të thellë në mënyrën e të menduarit dhe të vepruarit, në raport me njëri-tjetrin dhe të tjerët. Çka ngjallte në ta shpirtin luftarak dhe kuturisjet vetjake apo në grup për veprme heroike dhe i jep emërin një periudhe të tërë historike, në epokën e bronzit dhe hekurit, që u quajt heroike. Të ardhur nga lindja në trojet pellasgjike, me mendje pjellore dhe imagjinatë të pazakontë, ata moren mitet zotat dhe besimin e pellazgëve vendës dhe duke i plazmuar sipas kushteve historike dhe psiqikës dhe predispozitave të tyre shpirtërore, ndertuan universin e tyre ireal dhe imagjinar të zotave: në qiell, mbi tokë dhë nëntokë, i cili më pas, me zhvillimin e forcave prodhuese, u shqua dhe u shoqërua me zhvillim të arteve, duke lënë pas një trashëgimi të llojit klasik e te papërsëritshëm, një letërsi epike të teatrit antik dhe një filozofi e cila me pyetjet “pse dhe si,” përpiqej të vendoste dhe spjegonte rendin e gjërave në natyrë dhe shoqërinë e atëhershme dhe me veprat e Pitagores, Platonit, Aristotelit, Sokratit etj.hodhi bazat e filozofisë perndimore.
Duke u nisur që nga panteoni Olimpik, ajo, që ndër vetijat bie më së shumti në sy, është absolutizmi e tirania, tragjizmi, fataliteti dhe shpirti luftarak. Aty, në sferëen qiellore, midis hyjnoreve të perëndishëm, sipas radhës hierarqike, etërve dhe bijve e bijave, pas kaosit, me shfaqien e tyre, u zhvillua një luftë e egër dhe e pamëshirshme, me kacafytje, shqyerje, thyerje eshtrash, djegie e shkrumbosje, gremisje humnerave, me sëmundje të lemerishme, degdisje e zbime të bijve larg Olimpit, midis të vdekshmëve. E gjitha kjo për një shumësi shkaqesh, por para së gjithash, per pushtet, por edhe për vese të perëndishme: hatërmbetje ,mosbindje, refuzime apo fyerje.
Kroni, ati i Zeusit, që të merrte pushtetin vrau babën e vet, Uranin dhe u martua me të motrën Rean. Si atëhere dhe më pas, për te qenë sundues mbi zotat dhe hyjnoret e tjere, mbi tokën dhe fatet e njerëzve, lufta ishte e egër dhe me pasoja tragjike. Kroni nga frika se mos humbiste pushtetin nga pasardhësit, i gelltiste të sapolindurit e tij nga Rea. Zeusi, kryezoti, u bë i tille pasi mposhti me lufte te atin dhe me pas gjigandet. Por edhe ai kur i thanë orakujt se fëmija që do të lindëte nga shtatzania e gruas së tij Metidës i rrezikonte fronin, e gëlltiti atë dhe nga koka e tij lindi Atena. Motivi kryesor i ketyrte luftrave ishte sundimi, pushteti apsolut e i pakufizuar. Zotat dhe perënditë ishin para së gjithash luftëetarë : në qiell, mbi e nën toke dhe në det. Zbrisnin në tokë dhe sipas simpative njeridashëse përziheshin me fatet dhe jetëen e njerëzve. Forca e veprimit dhe drejtesia e gjykimit të tyre ishte kthyer ne fatalitet te padiskutueshem. E vetmja mënyrë për t’i zbutur dhe pasjen e miradisë së tyre, ishin flitë,(pa përjashtuar edhe ato njerëzore) libacionet dhe dhurimet. Dënimet që jepnin ishin tejet tragjike: Apoloni dhe Artemida vranë fëmijët e Niobës se ajo guxoi dhe u mburr që kishte lindur katërmbëdhjete fëmijë ndaj dyve që kishte lindur Latona. Prometeu, zjarrdhuruesi i njerëzve, u lidh me pranga në shkëmb, ku shqiponja i hante mëelçinë. Tragjike ishin edhe dënimet xhelozuese e cmirëzeza per Narcisin, Adonisin etj. Në botën e nendheut ku sundonte Hadi, denimet ishin të llahtarshme. Mjafton te kujtohen vuajtjet e përjetshme të Sizifit me gurin mbi shpinë dhe të Tantalit, që i zhytur në ujë nuk mund të shuante etjen.Poseidoni ngrinte në det furtuna e tramundana që shkatërronin lundrimin. Pa sjellë të tjerë shembuj me të cilët mitologjia e lashte greke është e mbushur cit, duhet pranuar se mizoritë dhuna dhe tragjizmi i tyre s’kanë të numëruar.
Ata, apo ato, që nuk ishin të njëmendtë, ishin krijesa të mendjeve njerëzore dhe u imagjinuan dhe u bënë të tillë e të atilla, jo vetëm për t’i patur frikë, e pranuar si sundimtarë, por edhe për të patur të drejtën e shkakut të parë (precedent) për të vepruar si ato. Nga hierarkia e perëndive të adhuruara, këto “vese” hyjnore, s’kishin si te mos përvetoheshin , imitoheshin dhe praktikoheshin, në jetën dhe praktikën njerëzore të shoqërisë së atëhershme tribale greke.
2
Guximi dhe e drejta për të vepruar si hyjnorët, kanë qenë frymëzimi për kuturisjen e heronjve mitikë për vepra heroike, të dyja këto dukuri kanë qenë të lidhura dhe kanë ushqyer njëra-tjetrën. Në themel të tyre është mizoria dhe tragjizmi i veprimeve, vrasja dhe masakrimi i kundërshtarëve, mjaftonte që të shpinte në arritjen e synimeve. Dhe synimi kryesor ishte sundimi dhe pushtimi, robërimi, grabitja e plaçkitja. Në fillim brenda tribuse e polisit, pastaj midis poliseve te afërt, më pas në gjeohapësirën greke, e pastaj me fuqizimin ekoniomiko-ushtarak, jashte territoreve te tyre. Udhetimet dhe kuturisjet e heronjve mitikë, kanë qene jo vetëm eksploruese të vendeve dhe popujve të tjerë, por kryesisht për qëllime grabitqare. Argonautët në ekspeditën e të cilëve u përfshinë heronjtëe më të lavdishëem mitikë, udhëtuan për në Kolkidën e largët për të grabitur bashkën e dashit të artë, që e zotëronte mbreti Ejet , të tjerë me Herakliun, u turrën në skajin perëndimor për t’i grabitur Atalantit mollët e arta të kopshtit të Hesperideve. Gjithkund si grabitës e jo si miq.
Ashtu si në pallatet e hyjnorëve, krimi zbriti edhe në pallatet e mbretërve dhe sundimtarëve. Krimet e motivuara nga etja për pushtet brenda familjeve dinastike, veçanërisht, janë rrënqethëese. Me tipiket janë ato të Atridëve në Mikenë. Në pallatin mbretëror, vrasjet dhe mizorite nuk njohin asnjë cak. Atreu, për shkaqe adulteri por edhe sundimi, bën një akt kanibalesk: vret femijët e të vëllait Tiestit dhe ia bën gjellë për t’i ngrënë, Agamemnoni flijon në altar të, bijën Ifigjeninë dhe vritet vetë nga e shoqja Klitemnestra. Oresti vret të ëmën Klitemnestrën dhe të dashurin e saj Egistin. Edipi, pas një sërë rrethanash e fatalitetesh vret të atin dhe martohet me të ëmën. Medea, për shkak të tradhëtis së Jasonit, vret fëmijët e saj dhe lista e krimeve tragjike mund të zgjatesh pa fund. Krimi në familje është trajtuar në veprat e tragjikeve të mëdhenj grekë të shkujve V-VI para erës së re: Eskili, Sofokliu, Euripidi etj. Thelbi i këtyre tragjedive tronditëse, nuk shtë thjesht rrëfimi i ngjarjeve por gjykimi i qetë dhe shtjellimi i nocioneve morale te se drejtes dhe te se padrejtës , i hakmarrjes dhe gjakmarrjes dukei i parë këto nocione morale si vendkëmbyese, si në një reaksion kimik reversibël: Ajo që është e drejtë, po u tejkalua, mund të kthehet kundëer teje, dhe kur e keqja nga pala tjetër, tejkalohet ndaj teje, kthehet ne të mbarën tënde dhe të jep të drejtën e veprimit pëer hakmarrje dhe shpagesë. Sidoqoftë, gjithë veprimet kanë karakter tragjik dhe gjaku derdhet lumë edhe kur vihet në vend e drejta edhe kur zbatohet hakmarrja, pasi gjaku i derdhur duhet larë me gjak të ri dhe vdekja duhet të shpaguhet me vdekje. Është kjo gjakmarrja klasike.
Në çdo rast, janë të pranishëm zotat, që mbajnë anësi e këshillojnë apo mbrojnë herë njërën e herëe tjetrën palë. Raportet e së drejtës me të padrejtën, duken më ashiqare në trilogjinë e Eskilit Sa kohë akejtë sulmonin per të rikthyer helenën në Spartë, ishin në të drejtën e tyre dhe zotat i mbështetën, por pas pushtimit dhe krimeve mizore, kjo e drejtë u tejkalua dhe zotat i dënuan : në lundrimin për kthimin në shtëpi, ngritën një furtunë që shkatrroi flotën dhe ushtrinë e tyre, apo degdisi disa nga prijësit në vende të largta. Me fund tragjik janë edhe kthimet e heronjve pas luftës trojane, mjafton të kujtohet ploja e Odiseut mbi mtonjësit.
3
Guximi, fryma heroike dhe bindja në vërtetsinë e orakujve dhe shfaqieve me forma njerëezore të perëndive këshilluese, bënë që popujt e atëhershëm, (që popullonin hapësirën që më pas u quajt Hellas, nuk përbënin komb e nuk kishin një emër të përbashkët, por mbanin emërat e vendeve që banonin: spartanë, argeas, tebanë, eubeas, korintas, athinjotë apo atikas, mirmidonë, feakas,etj.), të fillonin luftrat dhe pushtimet. Këto luftëra dhe pushtime ishin sa heroike aq dhe tragjike, me vdekje dhe gjak. Midis poliseve greke, kishte luftra të pandërprera për pushtim, sundim , grabitje dhe plaçkitje, zotrim të skllevërve dhe te mirave të popullit tjetër. Lufta e parë e madhe e fiseve të njësuara jashtë trojeve të tyre ishte ajo kundër Trojës, që zgjati dhjetë vjet. Pas zbritjes nga veriu i gadishullit ilirik te Dorëve, pushtimit prej tyre te Tesalisë, Peleponezit Atikës dhe ishujve, shkatërrimit të qytetrimit mikenas, nisi epoka e kolonizimeve dhe e kërkimit të hapësirave jetike e përhapjes së fiseve në Azinë e Vogël. Anatoli, Frigji, Kapadoki, Kiliki etj. Qytetet dore të Megarës dhe Korintit, kolonizuan Italinë e Jugut, Apoloninë, Dyrrahun, Farosin dhe Isian në bregun dalmat, Qipron, brigjet e Detit të Zi, në Afrikë, etj. Popujt helenik te gadishullit u kthyen në fuqinë koloniale më të madhe të kohës, kryesisht në lindje. Në ndëerkohë, vijonin edhe luftërat e brendshme për hegjemoni; Argosi kundër Tebës, Sparta kundër Athinës, Lufta e Peleponezit me disa ndërprerje zgjati afro tridhjet vjet. Më pas u shfaq për herë të parë rreziku I pushtimit të një armiku të jashtën ai Persian, që helenët e prballuan me guxim dhe heroizëm. Luftërat s’kishin të mbaruar, erdhën më pas luftrat me maqedoninë e Filipit dhe Aleksandrit që nënshtruan dhe poshtëruan gjithë greqinë.
Lufta, etja për pushtime, kolonizime, nënshtrim të popujve të tjerë, ekspansioni kulturor dhe i vlerave shpirtërore, u kthye në frymë, në forcë vepruese. Edhe pse term i perdorur nga historiografët modernë, helenizmi u bë prirje sunduese për tu shndërruar më pas në ideologji. Me luftërat e Aleksandrit, helenizmi u shtri nga Olimpi në Himalaje.
Këtij ekspansioni i dha fund pushtimi romak.
4
Kaluan shekuj. U pranua krishterimi si besim monoteist. Helenët e morën këtë besim të ri me ortodoksizëm e fanatizëm dhe u bënë shprehësit më në zë të tij. U nda perandoria romake. U ngrit dhe ra perandoria Bizantine. Erdhi pushtimi turk. Në Ballkan nisën revolucionet per pavarësim. Në të drejtën e tyre kombëtare, për të qenë të lirë, e ushqyer kjo edhe nga kujtimi i miteve,krenarisë për atë që kishin qenë, historisë, bëmave dhe frymës heroike të ruajtura e trashëguara nga mitet dhe të frymëzuara nga ortodoksizmi, me përballjen e kryqit kundër gjysmëhënës, grekët u hodhën në kryengritje dhe më 1831, me ndihmën e fuqive europiane fituan pavarësinë. Një pavarësi e cunguar. Jashtë shtetit grek të shpallur, mbetën shumë territore të banuara nga grekë.
Problemi i pavarësisë mbetei i hapur e i papërfunduar. Këtu ndodh një rizgjim, vjen si një jehonë e largët e kaluara, e asaj që dikur kishte qenë, e frymës luftarake, heroike dhe tragjike që nis të ushqejë frymën nacionaliste, që projekton një shtet grek të ardhshëm, në kufijtë e perandorisë bizantine, qoftë edhe në dëm të popujve të tjerë, pavarësisht nga ndryshimet historike dhe territoriale, duke pranuar çdo sakrificë por edhe çdo mjet e mundësi: luftrat e ardhshme, spastrimet, vrasjet, djegiet, shpopullimet, shpërnguljet etj.
Këtu nis tejkalimi i së drejtës. Çdo gjë për vete, asgjë për të tjerët. Lindi kësisoj ideologjia e re e Megali Idesë, e Idesë së Madhe. Ideatori dhe ideologu i parë i saj qe më 1844 kryeministri i atëhershëm Jani Koleti. Një epirot, ish mjek, nw shërbim të Myftar Pashës, birit të Ali Tepelenës. Po atë vit, ministri i jashtëm i qeverisë greke, deklaroi ne parlament se: Mbretëria e Greqisë nuk është Greqi. Kjo ëeshtë pjesa e vogël e varfër e Greqisë. Ka dy qendra të mëdha të helenizmit. Athina është kryeqyteti i mbretërisë, Kostantinopoja është kryeqyteti i madh, qyteti i ëndrrës dhe i shpresës për të gjithë grekët.
Megali Idea, u kthye për grekët dhe qarqet e saj sunduese në ideologji kombëtare, pjesë e psiqikës së tyre, që nga fëmija deri te plaku. U fut në programet mësimore dhe universiteti i Athinës, mori porosi që të përgatiste apostuj dhe ideologë të kësaj ideje. Kësaj ideologjie ju bë krah edhe panhelenizmi, nëpërmjet kishës ortodokse, me parimin se çdo ortodoks është grek, për këtë qysh më heret nisi dërgesat e misionarëve, ndër ta , për viset shqiptare duhet përmendur Kozma Etoliani, që e nisi veprimtarinë qysh nga gjysma e dytë e viteve 1700, siç shihet goxha heret. Tash vonë kisha greke e shpalli atë shenjtor dhe 24 gushti që është, ditvrasja e tij, përkujtohet në Kolkondas të Fierit, me të ardhur nga gjithë greqia.
5
Thonë që historia përsëritet, por në trajtë spirale, në ngjitje, nga poshtë lartë. Grekët në çdo spirale të historisë së tyre, kanë gjetur piktakime, që nisin nga lavdia e lashtëesisë me gjithë shumësinë e saj të vlerave apo të antivlerave, që ushqejnë ambicjet dhe idetë e madhështisë, për tu rikthyer sërish në atë që dikur ishte gjeohapësira helenike, pavarësisht nga ndryshimet epokale të ndodhura. Megali Idea dhe Panhelenizmi u ushqyen e u nanurisën edhe nga fuqitë e mëdha europiane: Rusia cariste ortodokse, Anglia, Franca, e veçanërisht nga Bavaria dhe shtetet e tjera gjermane, që shihnin në qytetrimin e lashtë grek, artin, letërsinë dhe filozofinë e tij, rrënjët e qytetrimit të tyre perndimor. Për këtë jepnin edhe përkrahje pa rezerva për pavarësimin dhe fuqizimin e saj. Në luftërat e shekullit XIX, sa herë I “Sëmuri i Bosforit” humbiste, Greqia veçanërisht dhe mbrteëritë e tjera të reja ballkanike, u shtonin shteteve të tyre me luftë pjesë të reja nga trojet shqiptare. Megali Idesë Greke, iu shtua edhe “Naçertanje” serbe, me të njëjtat synime, bashkimin me shtetin serb të trojeve shqiptare të veriut.Të dyja këto ideologji, u kthyen në rrezikun më të madh të shqiptarëve, por jo edhe vetëm të tyreve.
Zëdhënës, artizan dhe luftëtar i Megali Idesë, u bë kryeministri grek Venizellos,(1864-1936), që e shihte Greqinë si pasardhëse të Perandorisë Bizantine. Pas shkëputjes së Çamërisë nga Konferenca e Londrës më 1913, synimi i tij ishte gjithë Shqipëria e Jugut apo i ashtuquajturi Vorio Epir. Në ndihmë të realizimit të këtij synimi, iu drejtua edhe trashëgimisë historike tragjike, që armë të saj ka vrasjet, gjakderdhjen, përdhunimet, shkatrrimin dhe djegien e qendrave të banuara dhe shpërnguljet, për të krijuar hapsira etnikisht dhe fetarisht të pastra. Ishte kjo politika zyrtare greke që u zbatua në luftën ballkanike. Për popujt e tjerë, pasojat qenë tepër tragjike. Gjatë luftës ballkanike, Greqia pushtoi Shqipërinë e jugut. Për spastrimin e saj nga popullata vendëse e besimit myslyman në Kolonjë, Korçë, Kostur, Tepelenë, Përmet,Skrapar etj. u kryen masakra të papara për tragjizmin dhe mizorinë e tyre. Vetëm në Panarit të Kolonjës, në një fshat u masakruan afro 400 shqiptarë, kështu edhe në Hormovë të Tepelenës e gjetk, aq sa popullata, për të shpëtuar jetën, braktisi vendbanimet dhe u drejtua për në Vlorë ku u grumbulluan mijëra refugjatë.
Me pushtimet dhe aneksimet në Thesali, Maqedoni, Traki dhe pas pushtimit të Izmirit dhe brigjeve perëndimore të Azisë së vogël në vitet 1919-21në luftën Greko-Turke, u duk se ëndërra greke e Megali Idesë po përmbushej. Zhvillimet e mëpasme dhe disfata katastrofike greke, nga goditjet e ushtrisë turke e çmundësuan pjesërisht atë, por greqia shumfishoi territoret e shtetit të vet, duke u bërë ajo që është sot. Këto prirje dhe ndjekja e ëndrrës megaliideiste me veprimet ushtarake patën pasoja tejet tragjike për ndërluftuesit, veçanërisht për vetë ata, grekët. U çvendos nga trojet e veta një popullsi milionëshe, nga të dy krahët, përfshi dhe shqiptarë të besimit myslyman nga Çamëria, Maqedonia, Kosturi e Follorina, të cilët pasi përjetuan tmerret e luftës dhe terrorit, vdekjet nga vuajtjet, humbjen e pasurisë, u degdisn në hapësirat e Turqisë Aziatike me të cilën si lidhte asgjë.
Ky ishte fryti i hidhur i Megali Idesë.
6
Nuk mbaron me kaqë. Ëndrra megaliideiste mbahet gjallë dhe vazhdon edhe më pas, siç do ta shohim më poshtë edhe sot e kësaj dite. Përpjekjet për homogjenizimin e popullatës në trojet e pushtuar, çuan në një ksenofobi të shfrenuar. Ndaj shqiptarëve myslymanë të Çamërisë në fund të Luftës së Dytë Botërore, genocidi i nisur më 27qershor 1944 çoi në dhjetimin dhe shpëernguljen me dhunë të popullatës me një genocid e mizori tipike. Të tilla akte, por jo me aq mizori u kryen edhe kundër hebrejve, që iu dorëzuan gjermanëve dhe sllavëve të Maqedonisë gjatë luftës civile. Shteti grek nuk i njeh minoritetet. Ka një politikë konstante të asimilimit dhe greqizimit të kujtdo të kombësie tjetër, që qoftë edhe si emigrantë gjenden në Greqi. Mjafton të kujtojmë ndrrimet e emrave, konvertimet dhe pagëzimet e shumë emigrantëve shqiptarë.
Ka ndër të tjerë edhe tregues që qëndrojnë si fakte kokëforta, për qëndrimet politike megaliideiste dhe panhelenike të qarqeve të sotme politike greke, pavarësisht se kujt partie i përkasin. Qëndrimet megaliideiste dhe panhelenike mbeten njësi kostante. Ja disa shfaqie të këtyre dukurive:
Mbajtja në fuqi e ligjit të luftës me Shqipërinë. Parlamenti grek nuk e shfuqizon atë. Ndoshta është rast pa precedent. Midis dy vendeve ka një traktat miqësie, të dy vendet janë anëtare të Paktit të Atllantikut Verior(NATO), por çuditërisht ende në gjendje lufte! Pavarësisht nga sofizmat që përdoren për ta quajtur atë si të kapërcyer e të mosqenë, ky ligj është në fuqi, i shkruar e zeza mbi të bardhë, i pa shfuqizuar, gozhda e ndryshkur e këtij ligji të fosilizuar , qesharak dhe arkaik, i veshur me fantazmën e luftës është e ngulur fort në murin e parlamentit grek, por jo pa shkak, për ta përdorur kur u duhet. Aty, veç të tjerave, qëndrojnë të varura pronat dhe pasuria e patundshme e çamëve dhe shqiptarëve të tjerë të vëna nën sekuestro. Dhe kuptohet Shqipëria dhe shqiptarët si armiq!
Është i njohur qëndrimi refraktar shurdhëria dhe verbëria e gjithë qeverive greke për problemin çam.Janë afro 300 mijë qytetarë shqiptarë me prejardhje nga ajo krahinë që ngrenë zërin për të drejtat e tyre. Por dera është e mbyllur, trokitjet bien në vesh të shurdhër. Me gjithë të vërtetat historike, të njohura e tashmë të dokumentuara, për ta problemi çam nuk ekziston, dhe pikë!
Me gjithë gllabërimin e Çamërisë dhe atij që ishte vilajeti shqiptar I Janinës në Epir, për qarqe të caktuara, oreksi megalideist i të quajturit “Vorio Epir” që sipas tyre përfshin gjith jugun e Shqipërisë e që hera herës arrin deri në Shkumbin apo Drin, mbetet aktual. Ka organizata, të quajturit sillogje, ka grupime të armatosura si MAVI, bëhen veprimtari, mbahen konferenca dhe paraqiten argumenta dhe pretendime që Vorio Epiri është Greqi dhe banorët e tij grekë! Ky zjarr vazhdon të mbahet i ndezur. Për t’i fryrë atij gjenden edhe renegatë dhe të shitur gjakprishur. Ka një politikë largshikuese dhe një strategji afatgjatë për helemizimin e jugut shqiptar: trajtimi i diferencuar i emigrantëve me perkatësi vorioepirote, pensoionet, ngritja e varrezave perkujtimore për ushtarët grekë të rënë në luftimet italo-greke në territorin shqiptar etj. etj. Në plan të parë dhe pararojë ka dalë kisha ortodokse greke me panhelenizmin, që në mënyrë sistematike, ngadalë, metodikisht shpërndan nëpërmjet ortodoksizmit frymën e helenizmit, për të rrënjosur idenë se çdo ortodoks është grek dhe se greqishtja është gjuha e Zotit!. Në krye të këtij misioni qëndron Hirësia e tij Anastas Janullatosi, i pranuar nga politikanët shqiptarë në vitet 90-të dhe, që gjoja i ardhur për riorganizimin e kishës ortodokse, në zbatim të porosive fanariote, uzurpoi Kishën Autoqefale të Shqipëerisë dhe sot e kësaj dite meshon greqisht në mes të Tiranës. Ka një sinod me shumicë greke dhe ndjehet fare mirë në kishën katedrale në qendër të Tiramës. Tashmë riorganizimi i kishës ortodokse ka përfunduar, janë ngritur objekte të kultit (nganjëherë edhe aty ku s’ka ortodoksë), seminaret dhe shkollat teologjike të drejtuara nga njerëzit e Hirësisë së Tij, kanë përgatitur klerikë të rinj, por me gjithëse kanë kaluar tashmë 25 vjet, nuk gjendet dot një klerik ortodoks, që ta zëvendësojë Fort Lumturinë e Tij Anastas. Jo se ai është i pazevendësueshëm, por ende se ka përfunduar misionin e tij.
Hija e kalit të Trojës shfaqet e veshur me veladon tëzi.
* * *
Në fund të kësaj trajtese le ti kthehemi fillimit të saj. Tragjikët e mëdhenj grekë Eskili, Sofokliu, Euripidi etj. i shkruan tragjeditë e tyre, që kur njerëzit e kohës së tyre t’i shihnin në skenë, të reflektonin sipas moralit të kohës mbi të drejtën, të keqen, hakmarrjen e gjakmarrjen, vyrtytet dhe veset njerzore dhe të realizonin atë që e quanin katarsis, pendesën dhe ndjesën.
Këtë, qarqet politike greke, nuk arrijnë ta realizojnë ende në raportin midis së drejtës dhe të padrejtës në raport me fqinjin e tyre. Ata nuk ndjejnë pendesë dhe nuk u kërkojnë falje atyre, që kanë pësuar nga padrejtësia e veprimeve të vendit të tyre.
E drejta vonon, por nuk harron.
23.04. 2015

Unë jam me mësimdhënësit

  NGA HAJDAR(MURAT) REXHAHMETAJ 

(AUTORI ËSHTË JURIST I DIPLOMUAR)

https://www.botasot.info/opinione/1026073/une-jam-me-mesimdhenesit/

Lirisht mund të them se dy persona në jetën time i kam vlersuar si babain tim Murat Beqën.

Akademik Prof.Dr.Gazmend Zajmi

Ata ishin Prof.Maxhun R.Bruqin, pra mësusin tim të par dhe Prof.Dr.Gazmend Zajmin, mësusein tim të fundit.

Prof.Maxhun Bruqi

Rastësisht takova në fshatim tim në Isniq ate të parin-Maxhun Bruqin.Më një respekt deri në përulje e përshendës duke e pyetur për shendetin dhe familjen.


I shprehi keqardhje për shtëpinë qe iu kishte kallur në luftë pasiqe takimi kishte rastisë pas lufte menjëherit.



Shtëpia e tij ishte më e mira për shumë kohë në fshatin tim në Isniq, e rrethuar e gjitha në drunj dhe lule qe i kultivonte vet.Sa ia kishim “zili” kur na dergonte në shtepinë e tij që t`marrim ndoj gjësendi sepse e kishte afer shkolle “LIRIA” në Isniq ose ndodhte ndoj hera edhe të pinim uji aty.



Bashkshortja e tij znj.Nurije Bruqi na pritke dhe përcillte sikur t`ishim të gjith të saj.

Edhe ashtu Vjollcen të bijen e kishm në klasë.Ai më kthen përgjigjen në nivelin e MËSUESIT të gjith MËSUESVE në këte anë të Dukagjinit: “Jo nuk më është dhimbsur fare shtepia. Hajdar më është dhimsur BIBLIOTEKA.Aty kam pas libra edhe të MOTRAVE QIRIAZI”.

Çfar përgjigje duhej tjetër për mua si pordukt i mësuesve qe kishim më pare.

Ai kultivoj familjen më të shkolluar dhe të edukuar në Isniq ndoshta edhe në Kosovë. 

Floriu shkrimtar, Burbuqja mjeke-anesteziologe më e zonja në Kosovë, Vjollca dhe Blerimi jurist, Lulzimi prof.i matematikës, kurse Mirlindi prof.Dr. i elektroteknikës-profesor universitar.




 Shkolla fillore "Liria" në Isniq

Tani që jemi në vlugun e GREVËS më të drejt qe ka ndodhur ndonjëhere, i shkon në krah GREVËS se 3 shtatorit 1990, degjon zanatlinjët (tornitor, agjustator, elektricist traktorist, shofer, qoban, marangozë, taxist, konobar /ata të pa shkollë/, milic, fokist, rrobaqeps etj), pastaj( pushtetar injorant, analist injorant, ministra injorant, zëdhënës injorant) duke sha dhe duke kritizuar mësimdhënësit për grevën.

 Ish Shkolla fillore "Liria" në Isniq tash "Isa Boletini"në Isniq


O INJORANT, Kosovën në rrugëtimin e gjat deri të statusi I SHTETIT e kan sjell mësuesit, pra nga Maxhun Bruqi deri të Gazmend Zajmi.

E para mësimi dhe vetëm mësimi dhe e dyta xhaku i derdhur për liri.

Nxënës të SH.F"Isa Boletini" në Isniq 

Kujtoj nga gjyshi dhe babai kur tregonin për vitin 1956 “AKSIONI I PUSHKVE “ i thonin, zullumin dhe torturen qe ua kishte bër atëhere Jugosllavia rankoviqiane.

Flitëj se kur ishin këthy në shtëpitë e tyre fallangat serbomalazeze , iu kishin treguar të vetve se si ua kemi bë shqiptarve-I kemi rrah, torturuar, vra dhe ua kemi marr pushkët.

”Po babo po, ua keni marr pushkën dhe iu keni dhën topin, ishte përgjigja e një gërgjuli shka.”



Injorantve u tregoj se ai topi që përmendej ishte…? Po shkolla ishte o të gjorë, o mjeran.

I pari u sulmua Universiteti dhe intelegjenca universitare në fillim vitet 1981. Nuk ishtë e pa qellimt dhe e pa strategji, ishtë e kundërta.Diferencimi ideo-potik aty u fillua.


Strategjia ishtë e qartë: shkatrrimi dhe katandisja e intelegjencës universitare, pra e dinin serbët nga iu vinte sherri.Po ju a dini ndoj send o pushtetar injorant.

Këte çfar bëtë me mësimdhënësit dhe arsimin e të gjitha niveleve pikërsiht e ka dasht anmiku i Kosovës dhe i shqiptarve.

Iu dhat njerzve /qobanve të bullicave/ diploma pa mbulesë me dijet përkatëse arsimimi edukimi dhe shkence dhe veq jemi duke I ndier pasojat e kësaj.

Shkatrrojani arsimimin një populli nese doni të shkatrroni at, e tha MONTESKIEV.

Para 2500 viteve, hej more këto jan 25 shekuj KONFUCIE filozofi i njohur kinez, mbi filozofinë e të cilit u ndertua një civilizim i tërë tha: “nese planifikoni për një vit, mbillni oriz, nese planifikoni për dhjet vite mbillni pemë, kurse nese planifikoni për një shekull a më shumë…mbillni arësim.

Ku filloj komploti kundër arësimit dhe edukimit: Më ardhjen në pushtët të qeverisë se përkohëshme do të përgjigjesha.

Të mjerët qeveritar lejuan dhënjën e diplomave me TËRFURK do të thoshe prof Sadik Berisha.

Aq më keq muarën edhe vet dilplomat e tërfurkut dhe u dhan edhe të afermeve të tyre.



Kur u instalua UNMIK-ku / lexo ANMIKU/ , ata paguanin shoferët përkthyesit pastruesit sherbtorët nga 1000 marka gjermani atëhere dhe pas 4 muajsh lejuan pagat, pra 250 DM për akad.Rexhep Ismailin.

A e vrejtët këte komplot të llojt të vet.

Qeveritë pa përjashtim qe dy dekada mësimdhënësin e shëndrruan në qoban, traktorist, bujk, e qka jo tjetër veq vendin e merituar nuk ia lan-VENDIN E MËSUESIT.



Mësues, sa emër i madh më dukët.Të gjith mësuesit jan produkt i mësuesit, të gjith shkollarët jan produkt i mësusesit.

Që të marrim përpjetzën si shoqëri-të gjith në përkrahjen e MËSUESIT për ngritjen e pagave 30%.

Heroji i Popullit :Rrustem Bruqi

Këte duhet t`a përkrah edhe vet kryeministri.

Nese doni t`iu kthehemi vlerave, t`i shporrim kundervlerat qe na katandisen dhe shëndrruan INDIVIDIN në një HIQ të bëjmë këte përkrahje dhe të përfillet kjo porosi e imja besoj edhe shum të tjerve.



MËSIMDHËNËSIT KAN DRITËN E RILINDASVE DHE AROMEN E TYRE- PRA E ATYRE QË NA BËNË KOMB.

Kështu më dukët mua, Kurse ty?

Bota sot ,6 shkurt 2019: 17:09

******

Heronjtë nuk vdesin kurrë !

Isniqi  është një vendbanim në komunën e Deçan, Kosovë. Pas vitit 1999 fshati është i njohur edhe me emrin Isnik.

Fshati Isniqi është me i madhë në komunën e Deçanit. Është i vetmi fshat që pjes e tij jan të përbëra 5 male, ato kan një pamje mahnitse.

Malet ndahen në: Roshkodol, Zllonopoj, Belle, Milishevc dhe Pleqja.

Isniqi është një ndër fshatrat më të mëdha në Kosovë, ka një zhvillim te mirë kulturor.

Dallohet nga fshatrat tjera në komunën e Deçanit me numerë të banorëve, me objekte kulturore e tradicionale, me bjeshkët që i ka në pronë etj. 

Isniqi është një fshat me lashtësi të madhe që e bën një fshat me vlera karakteristike. 

Njerat nga veçorit e tij është bukurit natyrore që i ka (bjeshkët). Bjeshkët e Isniqit ndahen në 5: Roshkodol, Milishevc, Pleqe, Zllonopoj, Belle.

Redaksia "Floripress".