2019-02-18

Krimet Serbe ndaj popullatës Shqiptare


Nagi Husaj

 Nagi Husaj, Pjesa e dytë.

Gjenocidi harta Shtëpia e Shqiptarit, është për Zotin dhe mikun.
Por si u përdor kjo traditë e këtij kombi vital nga miqtë dhe zoti?…Kjo kërkon një analizë të mirfilltë e shkencore.

Në të dya rastet, sipas asaj çka ka përjetuar ky komb lë shumë për të dëshiruar… Trajtimi në këtë shkrim nuk do përqëndrohet tek Zoti por tek ‘Miku’ i cili duke shfrytëzuar këtë traditë realizoi qëllimet e tijë dashakeqe dhe mizore!!


Gjenocidi harta

Që të hyjmë konkretisht në atë çka duam të trajtojmë në këtë cikël shkrimesh ,bëhet fjale për ‘miqtë’ Sllav të cilët u trajtuan si të tillë reth viteve 680 duke u lejuar të hynin në tokat Arbërore në bregun jug- lindor të lumit Danub.Dhe kronologjia e zhvillimit të mëtejshem të ngjarjeve vërtetoi se kjo traditë fisnikërore e Kombit Shqiptar ishte shum e gabuar duke i kushtuar masakra dhe perçarje deri në ditët e sotme….Pra eksperienca tashme ka vërtetuar se miku duhet respektuar si mik ,por jo ti lihet vendi kryesor në krye të odës së mikëpritsit. Dh. Rrera

Krimet Serbe ndaj popullatës Shqiptare .. Përgatiti për botim Nagi HusajNagi Husaj, Pjesa e dytë.
Në brigjet lindore të Adriatikut, jetojnë një popull autokton që për shekuj me radhë i është dashur të luftojë për lirinë dhe pavarësinë e vetë, kundër armiqve dhe shtypësve të të gjitha llojeve. Ky komb ka qëndruar i palëkundur në rrënjët e tij përmes luftërave të panumërta dhe të pabesisë së historisë. As migrimet e mëdha dhe as luftërat me romakët, turqit dhe pushtuesit e tjerë nuk i kanë penguar shqiptarët të ruajtur kombësinë e tyre, gjuhën e tyre dhe pastërtinë e origjinalitetin e zakoneve të tyre.
Historia e këtij kombi është një zinxhir i pathyer i betejave të përgjakshme kundër shtypësve të dhunshme, por edhe më keq i mizorive që janë krzer mbi të që të asgjësohej si kombë.Si rezultat i Traktatit të Londrës në 1913, e cila ligjërisht i dha tokat e ish-osmane në Serbi, Mal të Zi dhe Greqi (domethënë, pjesë e madhe e Vilajetit të Kosovës, duke u dhënë të Serbisë), një Shqipëri e pavarur është njohur.
Si e tillë, Greqia, Serbia dhe Mali i Zi ranë dakord që të tërhiqen nga territori i Principatës së re të Shqipërisë. Principalty megjithatë, përfshinte vetëm rreth gjysma e territorit të populluar me shqiptarë etnik dhe një numër të madh të shqiptarëve të mbetur në vendet fqinje.
Raport zyrtar paraqitur Fuqive të Mëdha
Ne jemi të parët në Europë që jemi në gjendje të publikojë listën e plotë të vrasjeve të bëra nga armata serbe në Krahinën e Dibrës, Dibrës së Ulët dhe Lumës në Shqipërinë veriore, pas amnistisë së tetorit të kaluar nga qeveria në Beograd, pas revoltës së të malisors shqiptare (njerëz malore).
Ajo është një dokument i rëndësisë së jashtëzakonshme dhe tashmë është dërguar te qeveria e njërës nga Fuqitë e Mëdha nga përfaqësuesi i saj i plotfuqishëm, i cili personalisht hartuar shënime dhe emra të vendeve të vrasjeve dhe terrorit.

Këtu është versioni i plotë i raportit zyrtar.Gjenocidi harta
Rrethi i Dibrës
Në Klos, bandat serbe kanë therur Ahmet Aliun dhe vëllain e tij, sikurse edhe Nezir Sulejmanin dhe Mehmet Salihun. I tërë fshati është grabitur.

Në Valikardhë, në pikë të ditës dhe në prani të të gjithë banorëve, Ymer Halili, Osman Qira, Qerim Zejneli, Ismail Alushi dhe Sul Hoxha (hoxhë mysliman) janë prerë me bajonetë dhe janë katandisur në kufoma të panjohshme. Shtëpitë u janë djegur pasi që ishin plaçkitur.

Në Peladhia, shtëpi më shtëpi inspektime janë kryer nën pretekstin e kërkimit të armëve. Shumë shtëpi janë plaçkitur. Që i Hasan Pata ishte djegur dhe pronari i saj i është prerë fyti në prani të nënës së vjetër, gruas dhe fëmijëve të tij.

Në Krajkë, shtëpia e Muharrem Dervishit është djegur pasi ishte vjedhur.
Në Zerqen, të gjitha shtëpitë janë grabitur dhe djegur.
Në Sopot, fshati është rrënuar dhe plaçkitur. Shumë shtëpi u dogjën. Të gjitha kafshët janë vjedhur, dhe personat e mëposhtëm: Ali Kamberi, shërbëtori i tij, Hamza Disha dhe Salih Selimi, ishin prerë me bajonetë.

Në Dibër (qytet), disa orë para sulmit të malësorëve, prefekti lokal dhe komandanti ushtarak arrestuan tetëmbëdhjetë udhëheqës të qytetit, të cilët ishin ekzekutuar pa dobi të gjykimit: Ramiz Karanfili, Sheh Husejni, Numan Hasani dhe Safet Bej. Të tjerët mbijetuan falë malisors që deri në atë kohë kishte hyrë në qytet dhe ushtria serbe u detyrua të ikë me ngut.
Kur u kthyen në Dibër, serbët e plaçkitën tërë qytetin dhe morën me vete mbi një milion lira turke të vjedhura. Shumë shtëpi u dogjën, posaçërisht ato e Ali Beut. Rakipin Qatibit dhe Kurtish Agait. Me vrazhdësi të paparë, serbët po ashtu i masakruan shumë njerëz të tjerë, nga të cilët ata minding biznesin e tyre në shtëpi që nuk e kishte pjesë në kryengritje. Në mesin e të masakruarve ishin: Kurtish Agait, Behxhet Efendiu, Haxhi Syreja Efendi, Reshid Efendi Kusari dhe Sadullah Shtrazimiri.
Në kohën e tashme, qyteti i Dibrës është pothuajse i shkretë, sepse banorët kanë ikur në male. Në qytet, ka vetëm dy apo treqind veta të majtë e të dy gjinive.

Në Gjoricë, një ditë pas vizitës së një oficeri të dërguar nga qeveria austriake, i cili ishte duke kaluar nëpër të verifikuar ushtrisë serbe nga rajoni, serbët u rishfaqën në fshat dhe vranë një grua dhe një fëmijë pesë-vjeçar . Ata gjithashtu i plagosur një grua tjetër.

Në Homesh, vetëm tri nga 150 shtëpitë fillimisht në këmbë në fshatin mbetur. Të gjitha janë djegur pasi që ishin plaçkitur. Pasi janë dorëzuar, serbët e vrarë: Musa Ismajli, Shemsedin Bajramin dhe Halit Sulejmanin që ishin kthyer në fshat pas amnistisë. Herën e parë, i morën 1000 krerë dele, 150 krerë gjedhe dhe 40 kuaj. Herën e dytë, ata morën 50 krerë dele, nëntë krerë gjedhe dhe nëntë kuaj.

Në Shupenza, pas vjedhjes së shtëpive dhe marrjes së gjërave të vlefshme, serbët masakruan: Ali Myslimin dhe vëllain e tij Abdiun, Hasan Abazi dhe Dalip Elmazi.

Në Okshatina, vetëm një shtëpi mbetet e paprekur e 74. origjinale Ata të gjithë janë grabitur dhe djegur. Dy burra të quajtur Ferhat dhe Nazif janë prerë me bajonetë. Të gjitha kafshët janë marrë.

Në Topojan, fshat i 68 shtëpive, kishte plaçkitje dhe djegie. Një burrë i quajtur Abdullah Xhaferri i është prerë fyti si ai nuk ishte në gjendje për të dalë me të paguante pesë lira turke (115 lira italiane) të kërkuara haraç nga oficeri komandues i detashmentit. Ushtarët serbë i morën të gjitha kafshët.
Në Kovashica, Malik Bajrami, Aziz Haxhi, Ahmet Ramadani, Leka, Destan Jashari, Sejfedin Elezi dhe Sulejman Ramadani janë masakruar. 150 krerë dele, 41 gjedhe dhe 13 kuaj janë vjedhur. Një burrë i quajtur Rashid Rexhepi është kursyer vetëm për një shumë prej 150 lira turke (afër 3450 franga), të paguara si çmim për shpengimin komandantit të detashmentit serb.
Në Gjurica (një fshat afër Topojanit) janë masakruar 14 burra, ndër të cilët Syndic fshat. Dy gra u vranë gjithashtu: Naile Seferi dhe Zemane Ibrahimi, si dhe një djalë tetë-vjeçar të quajtur Ismail Mehmedi, një dhjetë-vjeçar i quajtur Bajram Elezi, një shtatë-vjeçar i quajtur Rrahman, dy dymbëdhjetë-vitit vjeç i quajtur Hasan Ali dhe tjetri Elias dhe e bija e Husein Cokës.

Në Golevishtë, i tërë fshati është grabitur. 74 shtëpi janë djegur dhe dy burra të quajtur Halil Numani dhe Nuredin Mustafa janë prerë në fyt e tyre. Si të kafshëve, serbët morën 1000 krerë dele, 30 krerë gjedhe dhe 35 kuaj herë të parë, dhe 23 kuaj, 40 gjedhe dhe 500 krerë dele të dytë.

Në Kërçisht, dy shtëpi të vetme myslimane në fshat ishin djegur. Përveç kësaj, 60 krerë dele, dy dema dhe katër lopë janë vjedhur.

Në Bllatë, serbët dogjën 75 shtëpi dhe kanë masakruar Rexhep Lleshin me vëllain e tij Abdi dhe djalin e këtij të fundit Bajram, si dhe gruan e Islam Kuaranas. Fshati është plaçkitur tërësisht dhe kafshët e mbetura, duke qenë 90 krerë dele dhe 50 krerë gjedhe, janë marrë.

Në Zogjaj, fshati është plaçkitur. Të gjitha gjërat e vlefshme, furnizimet e dimrit dhe kafshët janë marrë. Serbët i kanë shkatërruar 124 shtëpi dhe, derisa zjarri shndërronte çdo gjë në hi, ata hodhën popullin e mëposhtme në flakë të gjallë: një grua me emrin Rihane, dy vajza me emrat Fazile e Myslime dhe një djalosh shtatë vjeçar i quajtur Bajram. Ata shkuan në bajonetë edhe Haxhi Myslimin, Nezir Azizin, Halil Numani dhe Zejnel Hasani. Pas kthimit në Zogjaj për herë të dytë, serbët masakruan: Mustafa Myslimin, Aziz Jusufin, Adem Shabanin dhe Edin Nurkën. Ata gjithashtu vodhën shtatë lopë dhe gjashtë dele që kishin shpëtuar plaçkitjes së parë.

Në Maqellarë, 10 shtëpi janë grabitur dhe janë djegur. Përveç kësaj, serbët i kanë prerë: Elmaz Selmanin dhe të birin e tij Selman, Malik Rexhepi dhe djali i tij Murat, Hasan Sulejmani, Abdullah Qehaja, Hajredin Hasanin dhe të tre bijtë e tij Ymer, Ramizin dhe Tevfikin, të vëllain Rakipin, babën Hasanin, Rrustem Mehmeti, Numan Shemsedini, Ramadan Bajrami dhe Ejup Edhemi. Banorët e tjerë të fshatit u detyruan për të dorëzuar mbi 50 krerë gjedhe, dy lopë dhe 113 dhi, në mënyrë që të mos masakrohen.
Në Poçest, serbët e kanë vrarë Muharrem Muharremin dhe të birin e tij Behxhet. I morën 100 krerë dele dhe nëntë copë bagëti, si dhe një shumë prej 150 lira turke (afër 3450 franga), që i zbuluan nëpër xhepat e katundarëve.

Në Kërçisht të Poshtëm, serbët kanë vjedhur shtëpinë e Mehmet Ejupit pasi ia pre në fytin atij në prani të familjes së tij.
Në Çerenec, ata dogjën 23 shtëpi dhe e masakruan Hasan Abazin bashkë me gruan e tij, Ramadan Salihun dhe Rrustem Sulejmanin. Ata plaçkitën tërë fshatin dhe morën të gjitha gjërat e vlefshme, furnizimet dhe kafshët.

Në Bllacë, fshati është djegur pasi ishte vjedhur. Banorët janë prerë me shpatë, krejt pa shkak, kështu që nuk kishte asnjë mundësi që të përpilojë një listë të viktimave. Kur u kthyen në Bllacë, serbët zbuluar 250 krerë dele, 37 lopë dhe 28 kuaj që u morën dhe, mbasi vrau barinjve.

Në Spas ata i plaçkitën të gjitha shtëpitë dhe i dogjën dhjetë prej tyre. I morën të gjitha kafshët që mundën t’i zinin, 150 krerë dele, katër kuaj dhe 13 krerë bagëti.
Në Klobuçishta, pas grabitjes së të gjitha shtëpive, ata vunë zjarrin ta. Tridhjetë shtëpi u bënë shkrumb e hi. Përveç kësaj, në prani të katundarëve i vranë: Adil Bilhalin, Ahmed Abazin, Mustafa Murtezin, Xhelaledin Destanin dhe të vëllain e tij Musën, Hajredin Maksuti, Lutfi Fejzullahun, Reshid Murtezin dhe të birin tij Fetahun, Gazanfer Zejneli dhe të tjerët. Serbët poashtu i vodhën 150 dele dhe dhi, 11 krerë bagëti dhe një gomar.

Në Pulçishte (Poçest?) Serbët i morën 103 krerë dele, 15 krerë gjedhe, 14 kuaj, shtatë gomarët dhe 65 lira turke në ari (rreth 1500 franga). U kthyer për herë të dytë, ata zunë dhe morën pesë krerë dele, 10 krerë gjedhe dhe një kalë.

Në Obok, i tërë fshati është plaçkitur dhe udhëheqësit e fshatit, Ramadan Bajrami, i është prerë fyti. Ndërsa duke kaluar nëpër herë të parë, serbët morën një tufë prej 120 deleve dhe, herën e dytë, ata morën 25 dele, dy dema, një kalë dhe dy gomarë.

Në Pesjakë, ata kanë djegur dhe shkatërruar të gjitha shtëpitë. Prej banorëve kanë vrarë këta: Jahja Ismajlin, Malik, Mahmut, Sejfullah, Abaz dhe Vehbi Sulejmanin. Serbët, po ashtu off 14 krerë bagëti, 50 dele dhe një gomar.

Në Erebara, i tërë fshati është plaçkitur dhe personat e mëposhtëm janë masakruar: Ibrahim Osmani, Junus Kurtishi, Xhafer Demiri dhe Destan Ishaku. Po ashtu i morën tre kuaj, një gomar dhe tetë krerë dele. Ata ia kanë marrë një tufë prej 150 deleve Shukri Beut nga kullota afër fshatit.

Në Vojnik, serbët plaçkitën dhe dogjën të gjitha shtëpite, 51 dhe, ndërsa flakët e shkretonin fshatin, ushtarët serbë therrnin me bajoneta kë e gjenin. Në mesin e viktimave ishin Sinan Ibrahimi, Nazif Numani, Ali Selimi dhe Idriz Shabani. Përveç kësaj, një grua me emrin Shame është torturuar dhe i është prerë fyti në prani të fëmijëve të saj. Të gjitha kafshët, 100 krerë dele, tetë krerë gjedhe dhe nëntë kuaj janë marrë.

Në Allajbegi, serbët e plaçkitën tërë fshatin dhe dogjën 65 shtëpi. Ata masakruan këta përsona: Ibrahim, Zejnel Dalipi, Salih Ahmeti, Ali Selimi, Hajdar Shabani dhe vëllai i tij Hajredin, Hajredin Muça, Ali Osmanin, Numan Elmazi, Sejfedin Selimi, Zejnel Saipi, Salih Sulejmanin, Fazli Abazi, dhe Turp grave, Qamile, Alie, Nimetallah, Hibe, Zaide, Fatime dhe një vajzë pesë-vjeçar. Të gjitha kafshët në fshat dhe në kullotat përreth janë marrë.
Në Avalan, fshati është plaçkitur dhe katër shtëpi janë djegur. Kryeplaku i katundit Ismajl Ismajli është prerë në fyt dhe kafshët, 90 krerë dele, 6 kuaj dhe 1 gomar janë jashtë.

Në Çankë, pasi fshati është vjedhur, nëntë shtëpi janë vënë në pishtar. I banorëve të fshatit, serbët i kanë prerë poshtë: Beqir Rrustemi, Husejn Abazi, Shahin Numani dhe Zejnullah. Po ashtu i morën 13 kafshët.
Në Kovaçicë, i tërë fshati është plaçkitur dhe 32 shtëpi janë djegur. Masakruar ishin: Elias Dauti, Nuredin Nurçe, Salih Osmani dhe Zejnel Troza. Serbët morën dy dema, 30 krerë dele dhe nëntë lopë
Në Bllatë të Eperme, i tërë fshati është plaçkitur dhe 18 shtëpi janë djegur. Abdul Azizi dhe Abdurrahmani ishin të vetmet viktima të serbëve. Përveç kësaj, 42 krerë dele dhe dy kuaj janë marrë.
Në Bllatë e Poshtme, pasi u plaçkitën, 25 shtëpi u bënë shkrumb e hi nga zjarri. Një burrë i quajtur Ali Bllata dhe të dy djemtë e tij vdiq në flakët. Serbët, po ashtu off 30 krerë dele, katër lopë dhe tre kuaj.

Në Lishan, pasi u plaçkitën, i tërë fshati u vu në pishtar dhe të gjitha kafshët e gjetura në stalla dhe jashtë tyre janë marrë.

Rrethi i Ulët Dibrës
Në Rabdisht, fshati është plaçkitur dhe është shkatërruar tërësisht. 38 shtëpi dhe rreth tridhjetë stalla janë djegur. 65 burra janë masakruar, si zakonisht, me bajonetë. Përveç tyre ishte edhe një djalosh gjashtë vjeçar, i biri i udhëheqësit lokal, që ishte hedhur për së gjalli në flakë. Serbët, po ashtu off 400 krerë dele, 150 dhi, 60 lopë dhe 22 kuaj. Një kërkim i xhepat e banorëve që ishin kursyer nga vdekja shumën prej 20 lira turke (afër 450 franga), të cilat serbët i konfiskuan.
Në Zimur, serbët plaçkitën dhe dogjën shtatë shtëpi. Ata kanë prerë: Ahmet Shabanin, Mulajm Elmazi, Sulejman Zeqiri, Veisel Riza dhe Salih Shabanin. Kafshët u morën dhe ishin 245 krerë dele dhe 12 dema.

Në Staravec, i tërë fshati është plaçkitur dhe 42 shtëpi u bënë shkrumb e hi. Viktimat ishin: Husejn Muça, Reshid Rrahmani dhe një grua të quajtur Zobejda. Serbët zunë dhe morën 300 dele e dhi, 30 krerë gjedhe dhe katër kuaj.

Në Bahutaj, serbët e detyruan Ramadan Mehmetin dhe shoqeruesit e tij për të kryer akte balancimin dhe pastaj prerë fytin e tyre. I morën 10 kuaj.

Në Tomin, fshati është plaçkitur dhe dy shtëpi, teqeja dhe xhamia janë djegur. Mazllum Jusufi dhe një djalë i dhjetë ishin vrarë. Të gjitha kafshët e gjetura janë marrë.

Në Dohoshisht, pas grabitjes së fshatit, 55 shtëpi janë djegur. Në mesin e viktimave që janë masakruar tmerrshëm, njeriu mund të njihte trupat e Malik Bajramit, Ramadan Ahmeti, Ymer Sadiku, Zejnullah Hasani, Halil Junuzi, Musa Bajramin, dhe Shaban Halili. Serbët morën me vete 400 krerë dele dhe 200 kuaj.
Në Zagrad, ushtarët shkatërruan tetë shtëpi dhe vodhën katër kuaj.
Në Bellovë, serbët plaçkitën tërë fshatin dhe morën çdo gjë që mund të bartnin.
Në Grazhdan, 22 shtëpi janë grabitur dhe janë djegur. Aziz Shemsedini, Hasan Zekiria, Xhafer Jusufi, Emrullah Mahmuti, Mont, Beqir, Hasan Durmishi, Rrustem Hasani dhe i vëllai i tij Zekiria, Bexhet Nuri dhe e shoqja, Ismail Xhelili dhe i biri i tij Elias, Elez Hasani, Emrullah Demiri, Sinan Xhaferi, Aziz Kurtishi , Maksut Numani dhe Ferhat u me bajonete në prani të familjes tyre. Serbët, po ashtu të gjitha kafshët.
Në Muhurr, ata i plaçkitën të gjitha shtëpitë dhe 14 i dogjën. Kur ata kaluan nëpër herë të parë, ata morën 200 krerë dele, 100 qengja, 30 lopë dhe 15 kuaj, si dhe mbi 300 lira turke (afër 7000 franga), ato të zbuluara në xhepat e banorëve. E dyta herë që ata kaluan nëpër fshat, trupat serbe vodhën 10 dele, 10 qengja dhe një kalë. Ata shkuan në bajonetë edhe njëmbëdhjetë udhëheqës fshati.

Në Luzni, të gjitha shtëpitë private janë plaçkitur. Serbët pastaj i shkatërruan pesë shtëpitë kryesore. Ata morën të gjitha kafshët që i gjetën në stalla, mbi 1500 dele e dhi dhe 200 krerë bagëti. Dëmet njerëzore, të vrarë me bajoneta, arriti në 45 persona, emrat e të cilëve me kujdes janë verifikuar dhe regjistruar.

Në Çetush, katër shtëpi janë djegur dhe përsonat: Asma Hasani, Zejnel Shabani dhe Osman Numani janë masakruar. Tre kuaj janë vjedhur.

Në Brezhdan, serbët plaçkitën dhe dogjën 17 shtëpi. Ata masakruan këta përsona: Abedin Osmanin, Shahin Mehmetin dhe Salih Kadriun. Po ashtu i morën 25 kuaj.

Në Ushtelencë, i gjithë fshati është grabitur dhe trembëdhjetë shtëpi u bënë shkrumb e hi. Personat e mëposhtëm, Numan Rrustemi, Muslim Zeki dhe Mehmet Gota u masakruan. Kafshë morën edhe 17 kuaj e gjashtë dema.

Në Deshatit, serbët dogjën 15 shtëpi dhe e hodhën një djalë dhjetë vjeçar, një djalë shtatë vjeçar dhe dy gra të gjallë në flakë. Ata vodhën 50 krerë gjedhe dhe 500 krerë dele.

Në Sohodoll, i dogjën tri shtëpi zjarri dhe masakruan katër burra: Abdullah Abedini, Tusun Dalipi, Sulejman Bahtiari dhe Dalip Ismajli, si dhe një grua të quajtur Belure dhe birin e saj gjashtë-vjeçar të quajtur Mazllum. Ata gjithashtu vodhën 200 dele dhe 30 kuaj.
Në Borovjan, serbët i dogjën dy shtëpi dhe çarë në fyt Rrustem Muharremin, në prani të familjes së tij. Po ashtu i morën 27 krerë bagëti, 119 dele dhe 5 kuaj.

Në Rashnopojë, ata plaçkitën të gjitha shtëpitë tërësisht, por nuk ishin në gjendje të djeg ndonjë prej tyre poshtë. Ata prerë me bajonetë gjashtë fshatarë udhëheqës: Bajram Mehmetin, Malik Rakipi, Selman Rakipi, Behxhet Behluli, Osman Azani, Hajredin Maliku, dhe vodhën 20 dema.
Në Cerjan, serbët shkatërruan shtëpitë dhe vranë tre burra: Fazli Sulejmanin, Jashar Hejbatin dhe Bektash Arsllanin dhe një grua; Zobejden. I morën 14 kuaj dhe 60 krerë dele.
Në Pilaf, të gjitha shtëpitë janë plaçkitur dhe pesë prej tyre janë djegur. Serbët e prenë me bajonete Dalip Ramadanin në prani të nënës së tij të moshuar.
Në Pilaf-Mahallë ata grabitën të gjitha shtëpitë dhe shkatërruan tetë nga to. E vranë Hasan Fetahun, Salih Jusufin dhe vajzën e tij gjashtë-vjeçar Fatimen. Përveç kësaj serb soldateska hodhën një djalë pesë-vjeçar të quajtur Shukri dhe një mandat katër-vjeçar i quajtur Hasan, në flakë. 100 krerë bagëti, 200 krerë dele dhe tetë kuaj janë marrë.
Në Pollozhan, fshati është grabitur plotësisht dhe tri shtëpi u dogjën. Këtu mbetën njëmbëdhjetë viktima: Hajredin Vehta dhe vëllai i tij Azizi, Jusuf Uka, Hajredin Shkurti, Husejn Zejneli, Hajredin Halili, Said Pasha, Emin Shahini, Elez Numani dhe vëllai i tij Osman dhe i biri i këtij të fundit. Sa i përket kafshëve, ata morën 50 krerë dele, 12 dema dhe katër kuaj.
Në Gliçë (Blliçe?), Të gjitha shtëpitë janë plaçkitur dhe pesë prej tyre janë djegur. Serbët ua prenë fytin tre burrave (Xhafer Rrustemit, Destan Hasanit dhe Xhemal Salihut) dhe një gruaje (Ajshes). I morën 250 krerë dele dhe 30 kuaj.

Në Limjan, i tërë fshati është grabitur. Në mesin e banorëve që ishin vrarë nga bajoneta ishin Hasan Shahini, Sejfullah Ibrahimi, Abdurrahman Fetahu, Qerim Sadiku dhe Bajram Xhelili. Kryhet edhe jashtë ishin 200 krerë dele, 20 lopë dhe 10 kuaj.

Në Peshkopi, pasi të gjitha shtëpitë në fshat ishin plaçkitur, 57 prej tyre, ndër të cilat shtëpitë më të rëndësishme, u dogjën. Masakruar ishin: Xhelaledin Abazi, Ali Ymerin, Xhelman Selmani, Hasan Arsllani, Hajredin Shabani dhe Murat Demiri. 180 krerë bagëti, 450 dele e dhi, 15 mushka dhe 20 kuaj janë marrë.

Në Trepçë, katundi u plaçkit dhe Zejnullah Ahmeti u pre me egërsi në prani të familjes së tij. Dy kuaj dhe 57 krerë dele janë marrë.
Në Çidhën, tridhjetë shtëpi u bënë shkrumb e hi. Tre burra ishin mes viktimave: Kitan Keloshi, Hasan Hani dhe Arsllan Sadiku. 500 dele e dhi, 200 krerë bagëti, 13 kuaj dhe 3 gomarë janë marrë.

Në Renz, serbët shkatërruan pesë shtëpi, pre në fytin Zejnel Ahmeti në pragun e tij, dhe morën 100 dele e dhi, 12 lopë dhe 5 kafshët e barrës.
Tregimi i masakrave mban me vete si bën listën tmerruese të zbulimit të martirizimit të rinisë shqiptare. Detajet janë pajisur edhe me vrasjet e bëra në pjesë të tjera të Qarkut të Dibrës së Ulët të Shqipërisë veriore, siç janë:
Në Dipjaka, plaçkitjes së përgjithshme, vrasjen e një njeriu të quajtur Beqir Sulejmani dhe një shpërblim prej 45 lira turke nga banorët për komandantin serb që të ndalte masakrën. Të gjitha kafshët janë marrë.
Në Venisht, plaçkitjes dhe djegies. Të fyt Beqir Asimi dhe Idriz Tahiri u çarë, dhe kafshët.
Në Sllatinë, 30 shtëpi janë djegur. Bahtial Idrizi u dogj i gjallë dhe 1365 krerë të bagëtive u morën.
Në Trojak dhe Velështë 41 shtëpi u bënë shkrumb e hi. Burrat e mëposhtme: Zaim Idrizi, Abas Huseini dhe Salih Kadri u vranë. 660 kafshë janë marrë.
Në Kallë 30 shtëpi janë djegur. Një grua me emrin Daveshe u hodhën të gjallë në flakët. Bajram Rrustemit iu pre fyti në shkallaret e shtëpisë së tij. 576 kafshë janë marrë.
Në Sllovë, nuk kishte viktima që prej popullsisë, jo duke besuar amnistisë serbe dhe kishte ikur në male. Fshati është grabitur krejtësisht, 32 shtëpi u dogjen krejt dhe 319 kafshë, kapet ndërsa kullotja, janë marrë.
Në Dardhë, plaçkitje e përgjithshme. Dy viktima: Nuredin Sulejmani dhe Ramadan Sinani. 380 kafshë janë marrë.
Në Reç, plaçkitje e përgjithshme dhe marrje e 600 kafshëve.
Në Shumbat Palaman, plaçkitje, rrënim djegien e tetë shtëpive. Tri gra, Rihane, Selvie dhe Ajshe, dhe tre burra, Jusuf, Bajram dhe Bajram, u vranë. Mbi 1340 kafshë janë marrë.
Rrethi i Lumës
Jo më pak e tmerrshme ishin tmerret e kryera në rrethin e Lumës, në veçanti:
Në Shullan, plaçkitje e përgjithshme, djegien. E gjithë popullsia e prerë në fyt e tyre, me përjashtim të tre personave të cilët, dëgjon ulëritës dhe ankth të grave dhe fëmijëve, e kuptuan se çfarë po ndodhte dhe mori fluturimin në pyll.
Në Dodaj dhe Kiushtan, shtëpitë janë grabitur dhe djegur. Ka pasur 13 viktima.
Në Tropojës, shtëpitë janë ulur në hi dhe popullsia e mbi 500 shpirtrave u shfarosën.
Në Çerem, çdo gjë u plaçkitën. Mbi 350 kafshë janë marrë. Ka pasur 23 viktima, mes të cilëve ishin shtatë udhëheqësit fetarë.
Në Krushevë, me urdhër të Loglop, sekretar i Qeverisë serbe në Prizren, familja e Haxhi Ibrahimi, i përbërë nga tetë anëtarë, midis të cilëve ishin tre gra dhe një fëmijë një vjeçar, dy vajzave katër-vjeçar dhe një vajzë gjashtë-vjeçar, u vranë me gjakftohtësi nga soldateska.
Në Bushtrica dhe Bilush, gërmadhë dhe djegien e çdo gjëje. Popullsia, pavarësisht nga gjinia dhe mosha, u vranë nga shpata ose djegur i gjallë. Kafshët, të kapur ndërsa kullotja, i morën pasi barinjtë u therën.
Në Caja dhe Matranxh, dëshpërimin e përgjithshëm. Rreth 600 kafshë janë marrë.
Në Vasiaj, Palush, Gjabrec dhe në Durrës, dëshpërimin e përgjithshëm. Të gjitha furnizimet dhe të gjitha objektet që kanë ndonjë vlerë whatsoever janë vjedhur. Mbi 800 kafshë janë marrë.
Në Gjinaj, Lusna, Kalis dhe Vila, përveç grabitjes, 71 shtëpi janë djegur, 123 njerëz të vrarë – burra, gra dhe fëmijë – dhe 2121 kafshë janë marrë.
Në Ujmisht, plaçkitjen dhe djegien e 21 shtëpive. 15 viktima, mes të cilëve një grua, një fëmijë tre-muajsh, një djalë i vogël i katër, një nga pesë, dhe dy prej tetë. 480 kafshë janë marrë.
Në Xhaferraj, Brekija, Nimça, Lojmja, Përbreg, të gjitha shtëpitë janë ngritur në tokë. Popullsia e rrethuar nga serbët u masakruan pa mëshirë. Disa janë varur nga degët e pemëve, shumica e tyre janë prerë në fyt e tyre. Disa ishin hedhur në flakë dhe të tjera vuajtën tortura edhe më keq para se të mbarojë. Vetëm në Brekije, një fshat i madh i mbi 150 shtëpive, ka pasur mbi 1300 viktimave – burra, gra dhe fëmijë. Në Përbreg, numri i viktimave ndoshta e kalon 400. Nga të gjithë popullsisë së këtyre pesë fshatrave, vetëm dy banorë të Xhaferraj dhe pesë nga Nimça arriti të ikë asgjësim.
Skena të tjera të egërsisë dhe kasaphanës u zhvillua në Surroj ku 130 shtëpi janë djegur dhe 55 burra dhe 2 gra u vranë.
Në Bardhovca dhe Novoseja, këto dy fshatra u dogjën në tokë. Popullsia iku lart në male, me përjashtim të gruas së Islam Hanxhi dhe katër fëmijët e saj të vegjël dhe familjen e Ramadan Jusufi, të cilët ishin djegur të gjallë. Të 1620 Kafshët e kapën ndërsa kullotja, ndër të cilat 320 ato të mëdha, janë marrë.
Në Sula e Fushës dhe Arrëza, 34 shtëpi janë djegur. Ka pasur 11 viktima dhe të gjitha kafshët, 610 prej tyre, janë marrë.

No comments:

Post a Comment

Myrvete Dreshaj – Baliu: Shëmbëlltyra e Adem Jasharit dhe familjes së tij në poezinë e sotme shqipe 1,2 3.

            Profesor Dr. Myrvete Dreshaj-Baliu, PHD.   Përmbledhje e shkurtër: Objekt i kërkimit në këtë studim është reflektimi i shëmbëllt...