Më pak kakofoni, më pak konfuzion e alarm në masën e popullatës së gjerë. Në Buletinin e Gripit të datës 4 Shkurt 2019, Departamenti i Epidemiologjisë dhe Kontrollit të sëmundjeve Infektive në ISHP, shprehet qartazi se:
“…në rritje është edhe aktivitetit i gripit i cili është i përhapur dhe me intensitet mesatar, me mbizotërim të qarkullimit të virusit të tipit A, nëntipi A/H1 pdm09…..Në këtë javë (28 Janar – 3 Shkurt 2019), 1899 (51.3%) nga 3704 mostra të marra nga survejanca sentinel janë konfirmuar me virusin e gripit, nga të cilat: (99) ishin të tipit A, dhe (1%) te tipit B. Nga nëntipizimi i viruseve të tipit A, rezultojnë nëntipet A(H1N1)pdm09 (58%) dhe A(H3N2) (42%).”
Virusi A (H1N1)pdm09 u izolua për herë të parë gjatë Pandemisë së Gripit të Derrit të vitit 2009, i cili nga Meksika valë-valë u shtri në të gjithë botën, përfshirë edhe vendin tonë. Eksperienca e fituar në trajtimin e të sëmurëve të asaj kohe, ishte një shkollë shumë e efektshme për të gjithë personelin tonë mjekësor në përballjen e rasteve të mëvonshme me grip, përfshirë edhe të sëmurët e prekur nga ky virus. Fatmirësisht, që prej asaj kohe ky virus përfshihet në përbërjen e të gjitha vaksinave kundër gripit që qarkullojnë sot në botë, përfshirë edhe vaksinën e gripit të përdorur në Shqipëri më parë, si dhe këto kohë, që me fillimin e vjeshtës së vitit të kaluar dhe në vijimësi.
Personat e vaksinuar kundër gripit kanë mundësinë të mos e kalojnë atë në mbi 65-70% të rasteve, dhe në rastet kur preken nga sëmundja, të zhvillojnë një formë më të lehtë të saj. Këshillohet vazhdimisht që periudha kohore nga fundi i tetorit deri në mesin e muajt nëntor, duhet të gjejë të vaksinuar së paku grupet më vulnerabël ndaj kësaj sëmundje, si të sëmurët kronikë më sëmundje pulmonare, renale, hepatike, diabetikët, ata që marin kortikoidë, nën kimioterapi, fëmijët nën 5 vjeç dhe individët mbi 65 vjeç, personeli mjekësor, etj.
Megjithatë, kurrë nuk është vonë për t’u vaksinuar. Gripi vetë si sëmundje shkakton jo pak ndërlikime në rrugët respiratore të sipërme dhe të poshtme, si dhe në sistemin nervor qendror, pa nënvleftësuar rëndimin e mëtejshëm të sëmundjeve të tjera nga të cilat vuajnë ata që preken prej tij.
Parandalimi/Vaksinimi mbetet kyçi i kapërcimit të rreziqeve të sëmundjes, e cila mundet të jetë edhe me pasoja jetësore sidomos në grupet e riskut. Evropa dhe më gjerë po kalon një situatë epidemiologjike të shtimit të rasteve me grip, për shkak edhe të variacioneve jo të neglizhueshme klimaterike.
Nëse është e mundur, evitoni qëndrimin në vendet ku ka shumë persona, mos dërgoni fëmijët në çerdhe, kopsht apo shkollë me temperaturë dhe shenja gripi, si dhe ushqehuni sipas mundësive sa më shëndetshëm, rehidrohuni në rast temperature si dhe konsumoni fruta e perime me përmbajtje të lartë Vit C.
Pak rëndësi kanë lojërat e fjalëve se “Virusi A (H1N1) nuk është virus i Gripit të derrit”, apo se “Gripi i shkaktuar njëmëthi nga virusi A (H1N1) nuk është Grip derri”….
Shkencërisht Virusi A (H3N2) shkakton gripin e njohur si Gripi Amerikan dhe Virusi A (H1N1) shkakton gripin e njohur si Gripi i Derrit, por të dy ato janë viruse që qarkullojnë në organizmat humanë. Dëmet në organizmat tanë janë të njëjtat kur prekemi prej tyre, ndaj mos krijoni më kot konfuzion apo alarm me kakofoni të tilla. Derri mbetet derr sido që të quhet ai, qoftë edhe gic apo dosë.
Bashkëqytetarë, mos neglizhoni asnjëherë të merrni këshillat e duhura mjekësore dhe evitoni vetëmjekimin, sidomos të përdorni antibakterialët/antibiotikët. Këto të fundit këshillohen vetëm në ndërlikimet bakteriale të gripit, dhe janë mjekët ata që e përcaktojnë një gjë të tillë. Kujdesi edhe i tepruar në këto raste është plotësisht i mirëkuptuar, por ju lutem qytetarë të metropolit mos i mësyni vetëm QSUT-së, kur keni shenja gripi. Keni në dispozicionin tuaj shumë Poliklinika dhe dhjetëra mjekë e infermiere që punojnë në to. QSUT-ja është e vetmja qendër terciare e vendit, dhe ajo u shërben qytetarëve të gjithë Republikës e jo vetëm atyre të Tiranës, dhe jo vetëm për ndërlikimet nga gripi por për të gjitha sëmundjet. Grumbullimi në Urgjencat e QSUT-së shton mundësinë e infektimit nga të tjerët, por edhe infektimin nga sëmundjeve të tjera aerogene (Fruthi, Varicela), që përhapen edhe ato nëpërmjet spërklave të ajrit sikundër dhe vetë gripi. Shpresoj në mirëkuptimin tuaj!
****
Gripi bëhet më agresiv, por nuk ka shpërthim epidemik në Kosovë
Kanë vdekur gjatë këtij viti në Kosovë disa vetë si pasojë e gripit.
Këtë e kanë bërë të ditur zyrtarë nga Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik, sipas të cilëve nga tetori i vitit të kaluar, kur edhe janë paraqitur rastet e para me grip, janë raportuar gjithsej 18,736 raste të dyshuara me grip, 3,233 raste me infeksione respiratorë akute dhe 19 raste me infeksione të rënda respiratorë akute.
Era Pireva, zyrtare për informim në Institutin Kombëtar të Shëndetit Publik, tha se rastet me grip janë raportuar nga të gjitha komunat e Kosovës. Numri më i madh i rasteve janë raportuar nga komuna e Prishtinës, Prizrenit dhe Podujevës. Por, siç thotë ajo, ende nuk kalohet pragu që të cilësohet si epidemi.
“Në laboratorët e qendrës kombëtare të gripit janë testuar gjithsej 127 mostra të dyshimta në grip. Prej tyre 19 raste rezultojnë pozitive në Influencën ‘tip A’.
Nga Klinika Infektive janë raportuar tashmë dy raste të vdekjeve me grip apo influenca ‘A’. Megjithëkëtë, Instituti Kombëtar nuk sheh tash për tash rrezik të ndonjë shpërthimi epidemik”, tha Pireva.
Ndërkaq, gjatë vitit 2018, si pasojë e gripit kanë vdekur katër persona.
Infektologu Sali Ahmeti duke folur për Radion Evropa e Lirë tha se rreth 30 raste në ditë lajmërohen në Klinikën Infektive për trajtim. Sipas tij, në këtë periudhë kohore kur gripi ka një ngritje epidemike, pritet që ky numër të rritet.
“Ditëve të fundit kemi raste të shtuara të gripit në Klinikën Infektive dhe fatkeqësisht kemi pasur dy raste të vdekjeve. Tash, meqenëse jemi në sezonin e shfaqjes së gripit, mund të kemi raste të shtuara, por që aktualisht kemi gjendje stabile. Pra, nuk ka ndonjë shpërthim të ndonjë epidemie”, tha Ahmeti.
Sidoqoftë nga ana e Ministrisë së Shëndetësisë, thuhet se tashmë janë siguruar sasi të mjaftueshme të vaksinave kundër gripit ku edhe iu bëhet thirrje qytetarët, sidomos atyre në moshë dhe atyre me sëmundje kronike, që të vaksinohen.
Ndryshe, aktualisht thuhet se situata epidemiologjike është nën kontroll sa i përket gripit sezonal, por me gjendjen aktuale klimatologjike që po mbretëron në Kosovë, ekziston mundësia e shtimit të rasteve.
Viruset sezonale vlerësohet se bëhen më agresiv për shëndetin e njeriut, kur ambienti është i papastër.
Kosova është radhitur nga mekanizmat ndërkombëtarë në nivelin më të ulët të standardeve mjedisore në Ballkanin Perëndimor dhe në Evropë.
Përkeqësimin e nivelit të cilësisë së ajrit, sidomos në Prishtinë, e kanë përmendur edhe zyrtarë nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Qeverisë së Kosovës.
Flori Bruqi