Zgjedhja e Albin Kurtit kryeministër, vie pas disa muajsh negociatash me LDK-në.

Flori Bruqi

Parlamenti i  Republikës së Kosovës vototi qeverinë e re  pas disa javë bisedimesh për koalicionin LVV dhe LDK.

 Kryeministri Albin Kurti premtoi se do të marrë një qëndrim të ashpër në negociatat me rivalin ballkanik – Republikën e Serbisë.

Ing.Albin Kurti, 44 vjeçar, gjithashtu i tha parlamentit para votimit të Qeverisë së Kosovës , ku fitoi me 66 vota në Kuvendin me 120 vende, se ai do të luftojë korrupsionin dhe nepotizmin, të cilat bizneset e huaja i përmendin si pengesat kryesore për investime në Republikën e Kosovës.

Rreth 13 mijë e 500 njerëz humbën jetët në luftën që filloi më 22 shkurt të vitit 1998 mes Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe forcave serbe. Lufta zgjati deri më 11 qershor 1999.

Në vitin 2015, Fondi për të Drejtën Humanitare prezantoi Librin e Kujtimit të Kosovës (LKK) mbi të gjitha viktimat e luftës në Kosovë. Sipas bazës së të dhënave të LKK, gjatë luftës në Kosovë janë vrarë ose janë zhdukur gjithsej 13.535 njerëz. Deri te këto të dhëna FDH thoshte se kishte arritur në bazë të analizës së 31.600 dokumenteve nga burime të ndryshme, në mesin e tyre edhe nga një numër i madh i deklaratave të viktimave dhe të dëshmitarëve të krimeve të luftës.
Sipas FDH-së, Shqiptarët përbëjnë numrin më të madh të viktimave, me 10.812, serbët 2.197, kurse romët, boshnjakët, malazezët dhe joshqiptarët e tjerë i përbëjnë 526 viktima.

Nga të gjitha viktimat, në bazë të raportimeve të ndryshme mendohet se 2,400 viktima ishin pjesëtarë të UÇK-së. Pas luftës në Kosovë mbi 5,000 njerëz mbetën të zhdukur, fati i të cilëve është zbardhur pjesërisht, sepse ka ende shumë persona për fatin e të cilëve nuk dihet ende. Është raportuar se edhe në këto ditë, 19 vite pas luftës, të zhdukur mbeten ende rreth 1,600 persona.

Fondi për të Drejtën Humanitare ka përpiluar lista për vrasjet e ushtarëve dhe civilëve shqiptarë e serbë, duke i ndarë në bazë të komunave dhe vendeve të ndryshme të Kosovës, Serbisë, Shqipërisë e Malit të Zi.

Nëse i shohim statistikat e humbjeve të civilëve shqiptarë në bazë të komunave, del se territori i Gjakovës ka pasur humbjet më të mëdha. Sipas FDH-së, në Gjakovë kanë mbetur të vrarë 1,022 civilë shqiptarë. Pas Gjakovës renditet Skënderaj me 984 të vrarë, Gllogovci me 804, Rahoveci me 724, Peja me 561, Prishtina me 466, Prizreni me 464, Vushtrria me 451, Suhareka me 434, Mitrovica me 417.

Ndërkaq, me vrasjen e civilëve serbë prin Komuna e Prishtinës, ku të vrarë kanë mbetur 130 civilë serbë. Komuna e dytë në listë është ajo e Gjilanit me 98 serbë të vrarë, Prizreni me 80, Peja me 79, Rahoveci me 71, Gjakova me 61, Klina me 56, Lipjani me 43, Suhareka me 40 dhe Istogu me 39



Nëse i shohim statistikat e vrasjeve të ushtarëve shqiptarë dhe serbë, më e dëmtuara sërish del Gjakova.

Sipas listës së FHD-së, në Gjakovë kanë humbur jetët 361 ushtarë të UÇK-së, në Deçan 212, në Prizren 185, në Skenderaj 166, në Gllogoc 156, në Pejë 111, në Istog 109, në Rahovec 102, në Suharekë 97 dhe në Kaçanik 83.


Humbjet më të mëdha ushtarake forcat serbe i kanë pësuar në Gjakovë, aty ku kanë humbur 151 ushtarë. Në Gllogoc kanë humbur jetët 97 ushtarë serbë, në Prizren 74, në Skënderaj 69, në Prishtinë 59, në Suharekë 53, në Deçan 53, në Pejë 46, në Malishevë 40 dhe në Podujevë 33.

Duke mos përfillur komunat territoriale por vendet, sipas statistikave, ushtria serbe si dhe UÇK-ja humbjet më të mëdha ushtarake i kanë pësuar në Koshare, aty ku është zhvilluar Beteja e Koshares më 9 prill të vitit 1999 në kuadër të operacionit “Shigjeta”. Në këtë betejë, që njihet si ndër më të përgjakshmet të luftës së fundit, kanë gjetur vdekjen 155 ushtarë të UÇK-së dhe 81 ushtarë serbë.

Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) është organizatë joqeveritare për të drejtat e njeriut e themeluar në vitin 1992 nga Natasha Kandiq, me qëllim që t’i dokumentojë shkeljet skandaloze të të drejtave të njeriut që po kryheshin me të madhe në gjithë Jugosllavinë e asaj kohe, gjatë konflikteve të armatosura në Kroaci, Bosnjë e Hercegovinë dhe më pas në Kosovë.

Popullata shqiptare, si viktimë e luftës që ishte nisur nga ushtria serbe, shpalli pavarësinë në vitin 2008, pas çlirimit me ndihmën e ushtrive të vendeve aleate të NATO-s. Lufta në Kosovë, përkujtohet shpesh me rastin e përvjetorëve të betejave dhe të rënëve shqiptarë.

Është pikërisht 5, 6 dhe 7 marsi kur në Kosovë përkujtohen viktimat e luftës së fundit në Kosovëë, gjatë përpjekjes për çlirim nga Serbia. Vjet, nën patronatin e kryeministrit të Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, me rastin e vitit jubilar, 20-vjetorit të rënies heroike të Adem Jasharit, Familjes Jashari, dëshmorëve të kombit si dhe të gjithë të rënëve për liri, është organizuar manifestimi gjithëpopullor “Epopeja e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”.

Aktualisht në Kosovë janë 1650 persona të zhdukur nga lufta e fundit.

Sipas saj, çështja e të pagjeturve duhet të jetë prioritet për Qeverinë e Kosovës.

Znj. Lirije Kajtazi,  ka thënë se Serbia nuk është distancuar nga politika e Sllobodan Millosheviqit dhe se çështja e të pagjeturve duhet të jetë pjesë e dialogut me Serbinë. “Gjëja e parë që do të duhej të vendosej në tavolinë duhet të ketë qenë çështja e të pagjeturve. Serbia nuk është distancuar fare nga politika e Millosheviqit, gjë që më parë e ka thënë edhe presidenti i Serbisë Aleksandër Vuçiq, që ne kemi vazhdimësi të luftës të cilën e kemi pasur qe një shekull. Është një vazhdimësi që vazhdon të ndiqet”, ka thënë ajo.

Ndërsa Akademik Prof. Jahja Lluka -Keshilltar i Kryeministrit Haradinaj,shkruan: 

Përderisa koha kalon gjurmët zhduken dhe dëshmitarët janë të rrallë. Aq më tepër kur Serbia neglizhon krimet e fundshekullit, duke mos dashur të hap një kapitull të ri në Ballkan. Kjo çështje dhe shumë të tjera kanë mbetur peng nga e kaluara jo e largët dhe kështu në mungesë bashkëpunimi nga institucionet serbe bëhet e pamundur të zbardhet fati i viktimave të cilat ranë pre e regjimit fashist të Millosheviçit. Bazuar në kërkesat e prezantuar nga ana e familjarëve te institucionet kompetente vendore, si Komisioni Qeveritar për Persona të Zhdukur dhe organizatat ndërkombëtare, si Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq, kanë qenë të evidentuar si persona të zhdukur, si pasojë e luftës, 6057 persona. Aktualisht, janë edhe 1652 persona të zhdukur, si pasojë e luftës së viteve 1998 – ’99. Nga të cilët 1388 persona, janë të gjinisë mashkullore , ndërsa 264 persona të gjinisë femërore. Sa i përket moshës, janë 135 persona të zhdukur, nën-moshën 18vjecare, dhe 332 persona mbi-moshën 65 vjeçare, ndërsa moshës 19 – 64 vjeçare, janë 1185 persona të zhdukur. Pra, janë edhe shumë familje kosovare që vazhdojnë të jetojnë me dhimbjen, ankthin dhe pritjen për të mësuar për fatin dhe vendndodhjen e më të dashurve të tyre. E drejta për të ditur, është e drejtë e garantuar me legjislacionin në fuqi, si dhe me të gjitha konventat ndërkombëtare që trajtojnë çështjen e personave të zhdukur. Ndaj kësaj çështje të ndjeshme, Qeveria vjen me një program duke përshpejtuar procesin për realizimin e të gjitha aktiviteteve të mundshme që familjet e personave të zhdukur, të mësojnë sa më parë për fatin dhe vendndodhjen e familjarëve të të tyre të zhdukur, gjatë luftës. Programi i Qeverisë, do të adresojë problemet dhe sfidat me të cilat përballen institucionet kompetente shtetërore dhe në përgjithësi akterët që janë të angazhuar në këtë proces, sfida këto që para se gjithash ndërlidhen me mungesën e informacioneve të besueshme dhe çështjen e mbetjeve mortore të paidentifikuara në morgun e Prishtinës, si dhe do të adresojë përpjekjet dhe angazhimet që familjet e personave të zhdukur të kenë një trajtim më të mirë ligjor dhe institucional dhe në këtë proces të kemi një koordinim më mirë institucional (në raport edhe me institucionet e organizatat ndërkombëtare). Në vazhdën e angazhimeve zyrtare dhe përpjekjeve mbarë-institucionale që çështja e personave të zhdukur të trajtohet si çështje me prioritet të veçantë, gjatë kësaj periudhe kohore (nga muaji Shtator 2017) familjeve të personave të zhdukur iu janë dorëzuar për rivarrim mbetjet mortore të 48 personave, gjithnjë në respektim te të te të drejtave të familjeve për të ditur për fatin dhe vendndodhjen e familjarëve të tyre, të zhdukur dhunshëm. Nga këto raste, përfshihen mbetjet mortore të 8 rasteve të reja të personave të zhdukur, të identifikuar, e që ishin në Listën e Personave të Zhdukur, ndërsa rastet tjera ndërlidhen me procesin e ribashkimit të pjesëve kockore. Janë edhe një numër i rasteve të mbetjeve mortore të identifikuara, kryesisht raste ribashkimi, si dhe disa raste të reja, për të cilat familjet janë njoftuar për identifikim dhe jemi në pritje të caktimit të datave të rivarrimit. Dorëzimi i mbetjeve mortore pas identifikimit, si aktivitet zyrtar realizohet nga Sektori për Komunikim me Familjar- në Institutin e Mjekësisë Ligjore, me përkrahjen e Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur dhe komunave përkatëse. Komisioni Qeveritar për Persona të Zhdukur me përkrahje të zyrave kompetente në kuadër të Zyrës së Kryeministrit, mbulon edhe shpenzimet e rivarrimit. Po ashtu, me iniciativë të Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur dhe me përkrahjen e Mbajtësit të Dosjes për çështjen e personave të zhdukur, në përgjigje të kërkesave të shoqatave familjare, në fund të vitit të kaluar, me vendim të Qeverisë, janë ndarë 30,000.00 (tridhjetë mijë) Euro, për përkrahje të familjeve, në projektin e tyre për ‘trajtim dhe rehabilitim në qendrat shëndetësore rehabilituese – banja’. Si dhe janë ndarë 3,500.00 (tremijë e pesëqind) Euro , për përkrahje të disa prej familjeve të personave të zhdukur , të rasteve specifike (dhe me gjendje më të rëndë ekonomike). Gjithashtu në përgjigje të kërkesave të shoqatave familjare dhe në adresim të kërkesave të tyre, çështja e plotësim/ndryshimit të Ligjit për Persona të Zhdukur, është përfshirë në Agjendën e koncept dokumenteve për vitin 2018. Ndërsa gjatë kësaj periudhe kohore, përmes mekanizmave kompetent institucional të Republikës së Kosovës, dhe në bashkëpunim me akterët tjerë vendor dhe ndërkombëtar, në këtë rast në bashkëpunim me ekspertët e EULEX-it, janë proceduar, në kuptimin e gërmimit vlerësues, dhjetë lokacione, nga të cilat pesë kanë rezultuar me gjetje apo zhvarrosjen e mbetjeve mortore te të paktën dhjetë personave. Edhe pse, vetëm pasi të përfundojnë procedurat e nevojshme mjekoligjore, përfshirë edhe identifikimin përmes analizës së ADN-së në Komisionin Ndërkombëtar për Persona të Zhdukur, mund të dihet numri i personave të zhvarrosur dhe identifikuar. Krahas aktiviteteve brenda territorit të Republikës së Kosovës, institucionet kompetente kanë vazhduar aktivitetet zyrtare edhe në bashkëpunim me shtetet tjera në rajon që kanë kaluar nëpër të njëjtat tragjedi si pasojë e luftërave në ish-Jugosllavi, bashkëpunim ky që para se gjithash është një mundësi në adresim të sfidave të përbashkëta në procesin e ndriçimit të fatit të personave të zhdukur. Nga 11 tetori 2017, edhe Republika e Kosovës, në zbatim të Programit Kombëtar për Zbatimin e MSA , është bashkëngjitur dhe do të jetë pjesë e nismës së Komisionit Ndërkombëtar për Persona të Zhdukur për hartimin e Listës Rajonale të Personave të Zhdukur. Në këtë rast, Komisioni Qeveritar për Persona të Zhdukur ka prezantuar edhe në takimin rajonal të mbajtur më 7 dhjetor 2017, në Beograd. Shqetësuese mbetet mosgatishmëria e Serbisë për të qenë më bashkëpunuese në këtë proces. Gjatë kësaj periudhe kohore, nuk është proceduar asnjë lokacion në territorin e Serbisë, përkundër të dhënave dhe kërkesave të prezantuara nga Delegacioni i Kosovës /dhe Komisioni Qeveritar për Persona të Zhdukur. Kërkesa këto, të përsëritura edhe gjatë takimit të Grupit Punues për Persona të Zhdukur, pra takimi mes delegacioneve të Kosovës dhe Serbisë, me ndërmjetësimin e Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq, të mbajtur më 27 shkurt 2018, në Beograd, si dhe takimeve të Nëngrupit Punues për Mjekësi Ligjore dhe Ekipit për Analizë, të mbajtura më 22 dhe 23 shkurt 2018, në Prishtinë. Dhe sigurisht, që institucionet e Kosovës, do të vazhdojnë angazhimin në koordinim me partnerët ndërkombëtar që të shtohet trysnia ndaj Beogradit zyrtar për të qenë më bashkëpunuese, në mënyrë të veçantë përmes hapjes së arkivave të ish-Ushtrisë Jugosllave, meqë tashmë është konfirmuar, edhe pse nuk ka pasur asnjëherë gjatë këtij procesi ndonjë dyshim, se në këto arkiva gjenden të dhëna që do të mund të kontribuonin në zgjidhjen e të gjitha rasteve të personave të zhdukur. Respektimi i të drejtave të familjeve të personave të zhdukur, nga mbarë Ballkani, mbi të gjitha të drejtës për të ditur fatin e më të dashurve të tyre dhe të drejtës për drejtësi duhet t’i vihen si kushtëzime të Serbisë edhe në proceset integruese. Meqë përvojat e deritanishme, në hapjen e katër lokacioneve të vendvarrezave masive në territorin e Serbisë, si në zonën ushtarake në Batajnicë, pastaj lokacioni në Petrovo Sello, lokacioni në afërsi të liqenit të Peruqacit , dhe lokacioni në Rashkë, ku janë zhvarrosur mbetjet mortore të më shumë se 900 personave, viktima të luftës në Kosovë, konfirmojnë se Serbia vetëm me një presion të shtuar ndërkombëtar do të jetë bashkëpunuese në këtë proces.


Pas disa javësh bisedimesh për koalicionin pas zgjedhjeve të parakohshme më 6  tetor 2019 , partia e majtë e  Albin Kurtit, Lëvizja Vetëvendosje, arriti një marrëveshje me Lidhjen Demokratike të Kosovës të qendrës së djathtë të dielën për të krijuar qeverinë e re.

Një nga sfidat kryesore me të cilat përballet qeveria, e cila gjithashtu përfshin gjashtë grupe që përfaqësojnë serbët, turqit, boshnjakët dhe pakicat e tjera etnike, është dialogu me Republikën e Serbisë.

Republika e Serbisë  në krye më Sllobodan Millosheviçin  e humbi kontrollin e Kosovës pas bombardimeve të NATO-s në vitin 1999, që dëbuan forcat serbe pas një lufte , në të cilën u vranë më shumë se 13,000 njerëz, kryesisht shqiptarë të Kosovës.

Republika e Kosovës e  shpalli pavarësinë nga Serbia më 17.02. 2008, por Beogradi nuk e njeh pavarësinë e saj dhe të dyja vendet nuk kanë normalizuar marrëdhëniet. ekonomike dhe politike deri me tash.

Bisedimet e sponsorizuara nga Bashkimi Evropian midis Kosovës dhe Serbisë u ndalën në nëntor të vitit 2018 kur  ish premieri i Kosovës zt.Ramush Haradinaj dhe Qëveria e tij  vendosi një taksë 100% për mallrat e prodhuara në Serbi dhe Bosnë e Hercegovinë. Në fushatën zgjedhore, zt.Albin Kurti tha se do të heqë tarifat tregtare, por do të prezantonte masa të tjera reciproke.



“Me Serbinë do të kemi një reciprocitet të plotë në tregti, politikë dhe ekonomi. Unë jam i gatshëm t’i udhëheq bisedimet me Serbinë”, i tha premieri i  Kosovës ,zt.Albin Kurti, parlamentit.

Ai tha se qeveria e tij do të padisë Serbinë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë për krimet e forcave serbe gjatë luftës 1998-99.



Albin Kurti tha se ai synon të fusë rekrutimin ushtarak tre-mujor dhe duke premtuar se do të luftojë korrupsionin, ai tha “nuk do të ketë asnjë individ apo kompani që do të jetë më e fuqishme se shteti”.



Ministër i Financave do të jetë Besnik Bislimi, një profesor i makroekonomikë që studionte në Gjermani.

Kosova mbajti zgjedhjet e 6 tetorit 2019 ,  pas dorëheqjes së Ramush Haradinajt si kryeministër pasi ai u thirr për intervistim nga një gjykatë e krimeve të luftës e financuar nga Bashkësia Evropiane  (Gjykata Speciale në Hagë).

Letër publike për Antarët e Shoqatave Familjare për Persona të Zhdukur në Kosovë

Edhe pse nuk jam aktivë në aktivitetet e përditshme të shoqatave, megjithatë interesimi im për mbarëvajtjen e procesit për gjetjen, identifikimin, përkujdesjen për familjet dhe ruajtjen e kujtesës historike duke e vënë edhe drejtesinë në vend, janë pjesë e interesimit tim të vazhdueshem dhe përkushtim i përhershëm.

Duke përcjellë  rrjedhën e procesit për të zhdukurit, aspektin asociativë dhe institucional konsiderojë se shoqatat dhe aktivistët e tyre e kanë mbajtur në jetë këtë çështje dhe vazhdojn ti japin fuqi të gjitha proçesëve  dhe aktivitetëve.



Aspekti Institucional i trajtimit dhe angazhimit ka dhënë rezultatet e veta, por me ndryshimert e vazhdueshme të personelit në Komisionin për të zhdukurit ka pasur vështërsi dhe “nisje nga e para”, çka e ka dëmtuar procesin.



Konsiderojmë  se tani pas ndryshmeve eventuale në Qeverinë e Kosovës, mund të pasojë edhe ndonjë ndryshim në Komisionin Qeveritar për përsona të zhdukur.

Veçanërisht mund të ketë ndryshime sa i përket pozitës së z. Jahja Lluka për shkak të këtyre ndryshimeve eventuale.



Ndaj, mendimin dhe konsideroj se z. Jahja  Lluka ka dhënë një kontributë të jashtëzakonshëm në këtë proçes me përvojë dhe përkushtim shumë të vlerësuar nga ana ime dhe dissa anëtar të shoqatave me të cilët kam biseduar.



Dua të theksoj veçanrisht angazhimin e tij për çeshtje ligjore për të zhdukurit, çështjen e artifaktëve, mbeshtetjen e shoqatave si dhe angazhimet tjera në këtë proçes.

Konsideroj se z. Jahja  Llluka me përvojen dhe njohurit e arrituara, angazhimin, dhe përkushtimin në këtë proces është shumë i nevojshëm që të vazhdojë - mbetet në këtë proces si pjesë e Komisionit për të dhënë kontributin e tij në vazhdimësi duke pas parasysh edhe qendrimet e tij parimore.



Kjo është iniciativë  e imja personale dhe Ju lutëm që ta vlerësoni edhe në KKAFK ,që ta trajtoni si iniciativë për ta mbështetur eventualisht këtë inicuiativë time publike!



Në rast të aprovimit të kësaj iniciative JU LUTËM që të njoftoni autoritetet kompetente.

Me shumë respekt, 

Sheremet Ademi

Me dt. 17.01.2020  

Akademi Përkujtimore për të pagjeturit e Klinës

Në sallën e Kulturës “Jehona e Dukagjinit”, nën organizimin e Shoqatës për Persona të Zhdukur në Klinë, kohë më parë  është mbajtur Akademi Përkujtimore për të Pagjeturit në Komunën e Klinës nga Lufta e UÇK-së, ku kanë marrë pjesë Kryetari i Komunës, Prof. Dr. Zenun Elezaj, Akademik Prof.Jahja Lluka, këshilltar i ish Kryeministrit Haradinaj, Prekë Gjetaj nga Komisioni Qeveritar për Persona të Pagjetur, përfaqësues të institucioneve lokale të Komunës së Klinës, përfaqësues të Organizatave të Dala nga Lufta e UÇK-së, familjarë të të rënëve për lirinë e vendit dhe qytetarë të shumtë.




Kryetari i Komunës së Klinës ,Prof.Dr.Zenun Elezaj në fjalën e tij theksoi se të pagjeturit e Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës janë pjesa më e dhimbshme e historisë tonë kombëtare.

“Jemi mbledhur sot në këtë ditë përkujtimore për t’i kujtuar, për të ngrehur zërin e po ashtu edhe për të ndarë dhimbjen për ata që sot nuk janë në mesin tone.
Të pagjeturit e Luftës janë pjesë e dhimbjes dhe kujtesës tonë kombëtare e shpirtërore dhe dëshmi se Serbia jo vetëm që vrau shqiptarë, por u përpoq që t’i humb gjurmët e mizorive që ka shkaktuar gjatë luftës.

Dëshiroj t’ju shpreh përkushtimin tonë maksimal, si institucione lokale, se me mundësitë që kemi do të angazhohemi që e vërteta mbi gjenocidin serb të ushtruar ndaj popullatës sonë të zbardhet plotësisht dhe se nuk do të ndalemi deri në zbardhjen e plotë të kësaj tragjedie, më në fund, ne dhe familjarët e të pagjeturve, të mësojmë për fatin e tyre.




Nga kjo sallë ju bëj thirrje të gjitha institucioneve relevante vendëse dhe ndërkombëtare, që të ushtrojnë presion mbi Serbinë që fati i të cilëve sot na mungojnë të ndriçohet një herë dhe përgjithmonë, në mënyrë që kjo plagë të mbyllet dhe ata që kanë shkaktuar këtë dhimbje popullit shqiptar, të marrin përgjigjen e merituar.

Lavdi e përhershme për dëshmorët, martirët e kombi dhe gjithë të rënët për lirinë e Kosovës!”, tha Kryetari Elezaj në fjalën e tij.

Në këtë Akademi Përkujtimore folën edhe këshilltari i ish Kryeministrit Haradinaj, Akademik Prof.Jahja Lluka dhe Prekë Gjetaj nga Komisioni Qeveritar për Persona të Pagjetur, të cilët theksuan se ka informacione për vendndodhjet e personave të pagjetur, por që duhet bashkëpunim më i madh nga autoritetet serbe për zbardhjen e fatit të këtyre personave.

Ndërsa në emër të familjarëve foli Ramë Manaj, i cili falënderoi Shoqatën për Persona të Zhdukur në Klinë për organizimin e kësaj Akademie dhe institucionet për përpjekjet e tyre në zbardhjen e fatit të të pagjeturve të luftës së UÇK-së.

Në fund Organizata për Persona të Zhdukur në Klinë, në shenjë nderimi ka ndarë mirënjohje për familjet e personave të zhdukur.
, bashkë me përfaqësuesit e familjeve të të pagjeturve, Kryetarin e Komisionit për të pagjetur, Prenk Gjetaj, dhe Këshilltarin e parë të Kryeministrit, Jahja Lluka, kanë bërë homazhe te Memoriali për të Pagjeturit në Prishtinë.

Poltikani Pejan , Akademik prof.Jahja Lluka ,ishte zotuar   se do të merret  çdo herë personalisht për ta mbyllur këtë çështje dhe patë thënë se për të pagjeturit do të diskutohet edhe në Bruksel në kuadër të dialogut Kosovë-Serbi. Lluka i cili u morr  me çështjen e të pagjeturve ka paralajmëruar se ligji për të pagjeturit shumë shpejt do të procedohet për Kuvendin e Kosovës.

Kryetari i Komisionit Qeveritar për të Pagjeturit, Prenk Gjetaj ka thënë se familjarët e të pagjeturve kanë nevojë që ky ndryshim i ligjit të ndodhë.

Flori Bruqi

Dashuria a vjen nga zemra apo nga truri?

 Flori Bruqi

Njerëzit besojnë në dashuri me shikim të parë e shkenca e aprovon! 

Nuk do t’ju duhet më shumë se një sekondë për të vendosur nëse një person është tërheqës apo jo.

Është llogaritur se truri i njeriut kërkon 244 milisekona për të kuptuar gjininë e një personi përballë dhe vetëm 59 milisekonda për të krijuar një përshtypje të parë: të pëlqen apo jo!

Një studim i Universitetit të Bambergut në Gjermani, botuar në revistën" Neuroscience Letters", ka dalë në përfundimin se tiparet kryesore që mbërthejnë vëmendjen tonë janë sytë dhe buzët.


Grupi i psikologëve studioi funksionimin e trurit të 25 studentëve të rinj, të cilëve iu paraqitën 100 foto dhe duhet të vendosnin nëse personi ishte tërheqës apo jo!

Dashuria me shikim të parë fillon nga shikimi dhe buzëqeshja. Nëse dëshironi të jeni tërheqës, pra, është më mirë të jeni rrezatues, pozitivë dhe të qeshur, gjithmonë duke e parë tjetrin në sy, shkruan living. Por edhe tiparet e fytyrës, simetria e kësaj të fundit luajnë një rol kryesor në impaktin e parë.

Të mos harrojmë sjelljen korrekte që transmeton një imazh të sigurisë te tjetri: kokën lart, lëvizjet jo të ngurta, jo me duar dhe këmbë të kryqëzuara, të cilat dërgojnë sinjal mbyllës. E fundit, por jo më pak e rëndësishme: shtrëngimi i duarve është një tjetër pikë kyçe: nuk duhet t’i shtrëngoni shumë.

Le të zbulojmë se çfarë na drejton drejt një personi tjetër dhe pse ndihemi të tërhequr nga disa dhe jo nga të tjerë.


 Sigurisht që është një çështje e kimisë, por sigurisht jo vetëm për këtë: mekanizmat e rënies në dashuri janë ataviste dhe ende misterioze. 

E megjithatë, shkëndija e zemrës vazhdon të godasë: na bën të ndiejmë fluturat në stomakun tonë, na vërshon me nxehtësi dhe skuqje, na bën të ndihemi të ndrojtur dhe euforik në të njëjtën kohë. Mosha ka pak rëndësi: ne biem në dashuri në adoleshencë, por edhe kur jemi flokë të thinjura.


Ne përpiqemi të zbulojmë se çfarë na nxit te një person tjetër dhe pse ndihemi të tërhequr nga lloje të caktuara, madje edhe shumë “të gabuar” dhe jo ndaj disa të tjerëve.

E keni menduar ndonjëherë se sa kohë duhet për të rënë në dashuri? Ja përgjigjja e saktë. 

Sipas një studimi shkencor të kryer nga Universiteti  Shtetëror  i Sirakuzës, koha që duhet për të rënë në dashuri është 1/5 e sekondës. 

Arsyeja?

 Në fakt gjithçka lidhet me një reaksion kimik që ndodh në tru.


Sapo shikojmë një person, hormone të ndryshme lëshohen nga 12 pjesë të ndryshme të trurit. 

Ocytocina, dopamina, adrenalina dhe vasopressina kombinohen së bashku dhe krijojnë ndjenjën e dashurisë. 

Kjo “ndjenjë” prek funksionet konjitive komplekse si: imazhin e trupit dhe prezantimin mendor të personin përballë. 

Po në fakt, dashuria vjen nga zemra apo nga truri? Sipas shkencëtarëve, kjo është një çështje tejet delikate.

Si zemra ashtu edhe truri luajnë rolin e tyre. Aktivizimi i disa zonave të trurit mund të stimulojë zemrën, qepallat dhe stomakun. Ndërsa disa simptoma që ne mendojmë se vijnë nga zemra, në fakt vijnë nga truri.

 Shkencëtarët gjithashtu kanë zbuluar se “goditja e dashurisë” ka thuajse të njëjtat efekte si kokaina.

 I gjithi ky zbulim është një provë e re që tregon se dashuria me shikim të parë ekziston vërtet.

Pse biem në dashuri?


 Kimia shpjegon se si ndodh rënia në dashuri, por jo pse. Përgjigjja e parë duket e qartë: marrëdhënia fizike mes burrit dhe gruas është akti që garanton mbijetesën e specieve njerëzore. Mekanizmi është përzgjedhur nga evolucioni dhe prandaj do të ishte një fakt atavistik. 

Megjithatë, psikologjia ka thelluar studimin e dinamikës që na shtyn të preferojmë një partner mbi tjetrin: një studim i psikologes emocionale Ciara Molina, përveç teorisë kimike, ka identifikuar dhe tre të tjera. 

E para është teoria e ngjashmërive familjare: ne jemi të tërhequr nga njerëz që në një farë mënyre i ngjajnë prindërve tanë dhe na përcjellin një ndjenjë të thellë sigurie. 

Një partner gjithashtu zgjidhet për admirim: ne biem në dashuri, sepse shohim cilësitë e tjera që duam të kemi në vetvete, por që nuk i posedojmë: është teoria klasike e “gjysmës tjetër” të mollës ose të proverbës sipas të cilës kundërshtitë tërheqin.

 Teoria e korrespondencës, gjithashtu e mundshme, thotë pak të kundërtën: zgjedhim tjetrën sepse është e ngjashme me ne dhe ndan shijet tona dhe pasionet tona.

Cilin partner zgjedhim ?

 Pavarësisht nga fakti se mekanizmat për të cilat zgjedhim një ose më shumë sesa një tjetër, janë kryesisht të një natyre të pavetëdijshme ose nënndërgjegjësuese, psikologët dhe shkencëtarët kanë identifikuar një sërë elementesh që kanë një peshë të caktuar në krijimin e interesit të dashurisë. 

Një element i rëndësishëm është stimulimi i nuhatjes: era fizike e personit është mjeti me të cilin aktivizohen një sërë reagimesh kimike, të cilat çojnë në tërheqje. 

Duket se era është e lidhur me ADN-në: aromat që korrespondojnë me një ADN shumë të ngjashme me tonat janë të pakëndshme për ne, ndërkohë që ndihemi të tërhequr nga ata që sinjalizojnë një ADN të ndryshme nga e jona.

 Në një nivel psikologjik hyjnë në lojë vlerësimet e përputhshmërisë së vlerës: ndihemi të tërhequr nga ata që ndajnë një vizion të jetës dhe idealeve të njëjtë me tonat.

 Madje edhe bukuria ka peshën e vet: ne synojmë të zgjedhim një partner që është aq i bukur sa ne (në imazhin që kemi për veten tonë), ose pak më pak, në mënyrë që të mos e ndiejmë primatin tonë të kërcënuar dhe të ruajmë vetëbesimin tonë.



Së fundmi, në qoftë se ndihemi të tërhequr nga dikush, shkenca na jep një sugjerim: për ta pushtuar atë, ne fokusohemi në kontaktin me sy: sipas eksperimenteve të kryera nga psikologu amerikan Joan Kellerman, një vështrim intensiv dhe i zgjatur shkakton emocione të ngjashme me dashurinë dhe ndjeshmërinë. 

Për të bërë përshtypje, pra, është e nevojshme të shikoni njëri-tjetrin për të paktën dy minuta.

Puthja 

 Së fundi, dy fjalë në manifestimin më të rëndësishëm të rënies në dashuri: puthja.

 Është diçka krejtësisht e ndryshme nga akti seksual, megjithëse shpesh përbën fazën e parë të takimit dhe qasjes. 

Puthja, siç shpjegon shkenca, është një sjellje komplekse që vihet në veprim, është një aktivitet i shumëfishtë në të cilin futen në lojë deri në 34 muskuj të fytyrës dhe 112 muskuj postural, duke stimuluar prodhimin e adrenalinës dhe noradrenalinës që rrisin eksitim të gjithë trupit, në veçanti të sistemit kardiovaskular. Shkurtimisht, kur jemi të përfshirë me të vërtetë, puthja na bën të ndihemi… si fishekzjarret.

Të dashurohesh me shikim të parë edhe pse diçka e vështirë, duket se është e mundur! 

Bebet e syrit zgjerohen, zemra fillon të rrah fort dhe temperatura e trupit rritet. 

Këto janë vetëm disa nga transformimet që trupi ynë shfaq kur jemi përballë dikujt që na tërheq shumë. 

Disa e quajnë pasion, të tjerë e quajnë dashuri me shikim të parë. 

Por, pavarësisht se si e quajmë, e vërteta është se kemi qenë të gjithë viktima të këtyre emocioneve të papritura dhe ngacmuese. 

A do të thotë kjo se ekziston dashuria me shikim të parë?

Mendimet janë të ndryshme. Nga njëra anë, janë ata që besojnë fort në përshtypjet e para.

 Ata kanë krijuar bindjen se nuk ka asnjë mundësi të jetohet një dashuri e madhe nëse në fillim nuk ndodh asnjë tërmet emocional brenda nesh. 

Të gjithë ata që e mendojnë kështu do t’u interesojë të dinë se, sipas një studimi të publikuar në “Archives of Sexual Behavior”, dashuria me shikim të parë ekziston.

Ashtu siç thuhet në studim:“sa më shumë një burrë kalon kohë, duke parë partneren e tij aq më shumë rritet mundësia që të dashurohet me të”.

 Me sa duket nëse një mashkull fikson një grua për katër sekonda ose më pak do të thotë që gruaja nuk i ka bërë ndonjë përshtypje të madhe, por nëse arrin ta kalojë barrierën në 8.2 sekonda, tek ai djalë ka gjasa që të zgjohet ndjenja e dashurisë, ose për më skeptikët, pasioni.

Për të zhvilluar këtë studim, 115 studentë u filmuan ndërsa ndërvepronin me njëri-tjetrin. 

Në telekamerë regjistroheshin lëvizjet e syve dhe kohëzgjatja e shikimeve, pastaj pyeteshin nëse ishin ndierë të tërhequr nga shoqet e tyre. 

Duke analizuar të dhënat, konkluzioni është se kalonin më shumë kohë, duke vëzhguar shoqet për të cilat kishin ndierë tërheqje fizike se sa të tjerat; ndërsa studentet silleshin gjithmonë në të njëjtën mënyrë, pavarësisht faktit se ndiheshin të tërhequra.

 Motivi? 

Vajzat janë mësuar që ta fshehin interesin e tyre, për arsye shoqërore.

Por, sa bindës është ky studim? 

Ndoshta, prej tij lindin më shumë dyshime se sa siguri.

 E vemja gjë e sigurt është se meshkujt shikojnë më shumë në krahasim me femrat, por kjo nuk do të thotë se për femrat përshtypjet nuk kanë rëndësi, përkundrazi. Megjithatë bëhet fjalë për një shenjë të dashurisë me shikim të parë.

Nga ana tjetër ka nga ata që mendojnë se dashuria me shikim të parë është diçka inekzistente. 

Madje ka edhe disa prova shkencore që mbështesin këtë teori. 

Vetëm për të cituar një, ka një publikim të në “Journal of Neuroscience”, në të cilin afirmohet se kur dashuria me shikim të parë konsiderohet, si fillimi i një dashurie është vetë një mashtrim i mendjes.

Kjo ndodh kur një sërë kujtimesh nga e shkuara kombinohen me ndjenjat e së tashmes.

Sikur të mos mjaftonte, ashtu siç shkruhet në këtë studim, jemi në gjendje t’i kthehemi një kujtimi dhe ta modifikojmë atë në mënyra të ndryshme. 

Kjo do të thotë që ne i korrigjojmë kujtimet tona ashtu si na leverdis. 

Dhe kështu e gjitha kjo, është në njëfarë mënyre një mekanizëm mbijetese. 
Ndoshta do të ishte e pamundur të jetoje me optimizëm nëse do të memorizonim në detaj çdo ngjarje që kemi jetuar. 

Me pak fjalë as shkenca nuk mund të japë siguri. 

Dhe kështu ndoshta dashuria me shikim të parë nuk ekziston. 

Ose ndoshta po.

Ekspertët theksojnë që dashuria në shikim të parë nuk ekziston dhe fjala është për joshjen e parë të fuqishme, përkatësisht për dëshirën e madhe

Në një hulumtim dashurinë në shikim të parë e kanë përjetuar kryesisht meshkujt, mirëpo asnjëra nuk ka qenë e dyanshme.

Ndonëse shumica besojnë në dashurinë në shikim të parë, ekspertët theksojnë që ajo nuk ekziston dhe fjala është për joshjen e fuqishme fillestare, përkatësisht për dëshirën e madhe.

Këtë e ka treguar studimi i ri i publikuar në Journal of the international association for relationship research.

Në hulumtim kanë marrë pjesë 200 persona të intervistuar, të cilët kanë pasur takime dashurore, pas të cilave kanë treguar çfarë lloji joshjeje kanë ndier ndaj partnerit me rastin e çdo takimi.

Hulumtimi ka qenë i ndarë në tri faza: anketa nëpërmjet internetit, studimi laboratorik dhe takimet e drejtpërdrejta të cilat nuk kanë zgjatur më shumë e 90 minuta.

Pas takimit pjesëmarrësit e hulumtimit i kanë pyetur a kanë ndier diçka ngjashëm me dashurinë në shikim të parë dhe sa kanë ndier joshje fizike ndaj atij personi.

Janë marrë në konsideratë tre komponentë: intimiteti, përkushtimi dhe afshi.

Vetëm 32 të intervistuar kanë thënë që kanë ndier dashuri në shikim të parë, ndërkaq komponenti më i përfaqësuar dashuror ishte joshja.

Në hulumtim kanë marrë pjesë 60 për qind femra, ndërkaq dashuri në shikim të parë kryesisht kanë përjetuar meshkujt. Asnjëra nuk ka qenë e dyanshme.

Prishtinë,8.2.2020.