Popullsia e Izraelit arrin në 9.4 milionë banorë

 Nga Akademik Flori Bruqi,Ph.D

Në Izrael janë gjashtë njësi administrative të rendit të parë të quajtura mehozot (מחוזות; njëjës: mahoz) dhe 15 nën njësi (II) të tyre të quajtuara nafot (נפות; njëjës: nafa). Nënë njësitë ndahen më tej në 50 regjione natyrore (III).

Nën njësinë Golan, e cila ka 4 regjione natyrore na izraelitët merret në këtë sistem edhe përkundër asaj që nga OKB-ja nuk është e njohur si pjesë e Izraelit. Sipërfaqet e Judesë dhe Samarisë nuk hyjnë në këtë sistem pasi nuk janë aneksuar nga Izraeli.

Gjeografia

Izraeli është demokraci parlamentare që ndodhet në Lindjen e Mesme, në brigjet e Detit Mesdhe dhe i përcaktuar si shtet hebre dhe demokratik. Shumica e banoreve janë hebrenj, por ka dhe një minoritet të madh arab mysliman dhe grupe minoritetesh të tjera.

Izraeli ka kufi me Detin Mesdhe dhe me Egjiptin në perëndim, me Detin e Kuq në jug, me Jordaninë në lindje, me Sirinë në verilindje dhe Libanin në veri. Mes Izraelit dhe Egjiptit, në brigjet e Mesdheut, ndodhet Rripi i Gazës, që është territor në varësi të autoriteteve palestineze. Në zonën e malit kryesor mes Izraelit dhe Jordanisë, ndodhet edhe zona e ashtuquajtur Cisjordania, zonë e mbikëqyrur nga Izraeli dhe nga autoritetet palestineze dhe statusi i tij i fundit akoma nuk është përcaktuar. Mes Izraelit dhe Sirisë ndodhen Lartësitë e Golanit, toka që i pushtoi Izraelit në vitin 1981. Siria akoma vazhdon të kërkojë sovranitet mbi to.

Ekonomia

Ekonomia e izraelit është ekonomi e zhvilluar dhe moderne e karakterizuar me sektor shtetëror dhe taksa relativisht të larta, industrinë e hi tek të zhvilluar dhe varësi në import mallrash si: naftë, benzinë, qymyr, diamante të papërpunuara dhe ushqim. Industri të tjera të rëndësishme janë industria ushtarake, turizmi, industria e hekurit, kimike, aparatura bio shëndetësore dhe përpunimi i diamanteve, një fushë që Izraeli kryeson në botë.

Sot ekonomia izraelite karakterizohet me kalimin nga dominim dhe pronësi shtetërore në privatizim, lirësi në pazarin e valutës së huaj, shkurtim i kufijve për import dhe ulje të ngadaltë për taksën e punës dhe taksën e blerjeve. Ne Izrael ekziston taksë e lartë për makinat dhe benzinën dhe gjithashtu ekzistojnë monopole shtetërore të mëdha si kompania energjetike, portet dhe rafineritë. Në popullsinë izraelite ka kritika për monopolet dhe nga ana tjetër ka dhe kritika për lidhjet mes kapitalit dhe qeverise që kur filloi privatizimi i monopoleve dhe pronësive shtetërore.

Izraeli është i varfër në pasuri natyrore. Industria e Izraelit bazohet sot në fusha të pasuruara me burime njerëzore dhe mbahet si përparimtarë në fushat e studimeve dhe të zhvillimit. Industritë e mbrojtjes të Izraelit (Rafael, industria ushtarake, industria ajrore, elbit, el op dhe të tjera) prodhojnë për platformën vendase dhe eksportojnë dhe jashtë mjete luftarake përparimtare.

Në fund të vitit 2005 në Izrael ishin të shkruara 379,503 kompani nga të cilat kompania më e madhe ishte Teva kompania e prodhimit të ilaçeve Venere, që të ardhurat e saj për vitin 2005 ishin 5 miliard dollarë dhe fitime mbi një miliard dollarë. Shoqëri të tjera që operojnë në fushën e hi tek dhe internetit si checkpoint, amdocs dhe combras.

Që në vitin 2000 ekziston një dukuri që shoqëri izraelite blejnë kompani të huaja në botë ose të hapin filiale të rrjeteve izraelite jashtë kufijve të Izraelit. Sot, një pjesë e qendrave tregtare në Evropën lindore janë në pronësi të biznesmenëve izraelitë.

Historia

Përpjekjet për formimin e shtetit të ri në tokën e ashtuquajtur "toka e premtuar" filluan në Angli në shekullin e XIX. Qeveria Angleze në vitin 1848 sipas një verdikti, konsullatat e saj në Palestinë i dorëzoi nën juridiksionin e çifutëve, në vitin 1870 aktiviteti i çifutëve kaloi nga Anglia në Rusi. Theodor Herzl i cili kaloi në krye të lëvizjes Sioniste, punoi shumë për të formuar një shtet Izraelit brenda Palestinës. Herzl duke pasur mbrapa një fuqi si Anglia po përpiqesh qe t'ia arrinte qëllimit te tij. ne vitin 1870 çifutët e arratisur prej masakrës antisemite nga Rusia u vendosen ne Palestinë dhe formuan ferma bujqësore. ne vitet 1870-1896 Herzl formoi shtatëmbëdhjetë koloni fermash.

Herzl i kërkoi Sulltanit Osman të asaj kohe Abdydhamiti i dytë formonte një Republikë Aristokrate por kërkesat e tij u refuzuan.

Pas Luftës së Parë Botërore ne vitin 1917 me futjen e ministrit të jashtëm të Anglisë Arthur Balfour me deklaratën Balfour, në vitin 1917 procesi filloi. grupimi i Kombeve te Bashkuara ne vitin 1920 ia dha Anglisë përfaqësinë e saj ne Palestinë. Pas kësaj një zyrë e hapur në Angli filloi të përfaqësonte të drejtat e çifutëve e mbështetur nga Anglia.

Pas disa vitesh në Gjermaninë Naziste me fillimin e genocidit ndaj çifutëve cilën me pas filluan te emigronin me të madhe në Palestinë. Arabët në Palestinë dolën kundër këtij emigracioni dhe Anglia vendosi të ndalojë emigrimin. Pas kësaj një Organizatë Ushtarake e quajtur Hagana, e cila ishte e lidhur me Sionin filloi aktivitete terroriste në mënyrë që të protestonte kundër vendimit të marrë nga Anglia në lidhje me ndalimin e emigracionit çifut për në Palestinë. Drejtuesit palestinezë bënë marrëveshje me Gjermaninë Naziste.

Për në Palestinë filloi emigrimi ilegal i fshehtë. Me mbarimin e Luftës së Dytë Botërore dhe me triumfin e aleatëve çështja e Palestinës kishte arritur në faqe të fundit. Anglia duke siguruar edhe mbështetjen e Amerikës, çështjen e Palestinës e çoi për t'u zgjidhur ne kombet e bashkuara. Kombet e Bashkuara në nëntor të vitit 1947's vendosi që njëra anë e Palestinës të ishte e Çifutëve ndërsa ana tjetër e Arabeve. Ndërkohë që çifutët e pranuan, kurse arabët e refuzuan këtë vendim. Qyteti i Kudusit u caktua si zone ndërkombëtare dhe ishte nën juridiksionin e Kombeve të Bashkuara. Kjo zgjidhje nuk i kënaqi aspak arabët. Kështu që pas kësaj filloi lufta izraelito-palestineze.

Sistemi shkollor

Gjuhë zyrtare gjatë kohës së mandatit veç anglishtes ishin arabishtja dhe hebraishtja. Në fund të 19 u ringjall gjuha hebraike dhe tani është gjuha e folur nga shumica e izraelit. Arabishtja si gjuhë amtare është për rreth një milion arabë (palestinezët dhe qytetarët druzë të Izraelit. Në shkollat arabe në Izrael është mësuar në gjuhën arabe. Përveç në anglisht në shkollat hebraike arabishtja si gjuhë e dytë e huaj është ofruar. Të gjitha tekstet ligjore janë në hebraisht dhe arabisht.

Literaturë

Shkrimtarët izraelitë kanë kontribuar shumë në literaturën e atyre shteteve ku kanë punuar, p.sh literatura jidishe në Gjermani, e cila u shkrua nga autorët hebrenj, po ashtu ata kanë kontribuar në shtetete e tjera me shkrimtarët atje.

Oskar Shelbah është autor gjerman me prejardhje hebreje. Ai ka shkruar librin Sistemi im i suksesit që thuhet se nuk ka familje gjermane që nuk e ka në shtëpinë e saj.

Popullsia e vendit u rrit me 1.6% gjatë vitit të kaluar, raporton Byroja Qendrore e Statistikave.

                  

---

Popullsia e Izraelit u rrit me 1.6% gjatë vitit të kaluar në 9.391 milion, raporton Byroja Qendrore e Statistikave. 6.943 milionë (74%) e qytetarëve të Izraelit janë hebrenj, 1.982 milionë (21%) arabë dhe 466,000 (5%) të tjerë përfshirë emigrantë që flasin rusisht dhe nuk janë hebrenj.

48,000 izraelitë vdiqën në 5781 përfshirë 5,800 izraelitë që vdiqën nga Covid-19 gjatë 11.5 muajve të fundit që nga Rosh Hashana i vitin të kaluar. Popullsia e Izraelit u rrit me 146,000 gjatë vitit të kaluar duke përfshirë 22,000 emigrantë, ndërsa 172,000 foshnja lindën.

Byroja Qendrore e Statistikave parashikon që popullsia e Izraelit do të arrijë në 10 milionë deri në vitin 2024, 15 milionë deri në 2048 dhe 20 milionë deri në 2065.

Ambasadorja e Kosovës në Izrael, Ines Demiri, zhvilloi një vizitë në Yad Vashem (Qendra Botërore e Përkujtimit të Holokaustit), së bashku me Ambasadorin Dan Oryan, ku takoi Ambasadorin Dani Dayan – kryetar i Yad Vashemit.

---

Ambasadorja e Kosovës në Izrael, Ines Demiri, zhvilloi një vizitë në Yad Vashem (Qendra Botërore e Përkujtimit të Holokaustit), së bashku me Ambasadorin Dan Oryan, ku takoi Ambasadorin Dani Dayan – kryetar i Yad Vashemit.

Kryediplomatja kosovare në Jeruzalem i dhuroi kreut të Yad Vashemit “Urën e Gurit të Prizrenit”, në shenjë respekti për kontributin e tij në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Izraelit.

Postimi i plotë

“Gjatë vizitës sime në Yad Vashem (Qendra Botërore e Përkujtimit të Holokaustit), së bashku me Ambasadorin Dan Oryan, pata nderin të takoj Ambasadorin Dani Dayan – kryetar i Yad Vashemit. Me Ambasadorin Dayan patëm filluar të ndërtojmë ura midis vendeve tona gjatë qëndrimit tim në Nju-Jork. Para ca vitesh, ai kishte vizituar Prizrenin dhe, si një dhuratë kurtuazie, ia dhurova “Urën e Gurit të Prizrenit”, në shenje respekti për kontributin e tij në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Izraelit.

Në vazhdim kam zhvilluar takime të frytshme edhe me z. Yossi Gevir, znj. Richelle Budd Caplan, dr. Alexander Avram dhe znj. Lucila Gleicher.
U dakorduam për bashkëpunim në shumë fusha, si për trajnimin e mësuesve në edukimin mbi Holokaustin, për organizimin e seminareve për profesorët e historisë në Shkollën Ndërkombëtare të Yad Vashemit për studimet e Holokaustit, për njohjen e rolit të shqiptarëve në shpëtimin e jetës së hebrenjve, si dhe për përfshirjen e historisë unike të shqiptarëve dhe hebrenjve në arkivat e Yad Vashemit.

Pjesë e bisedave tona ishte edhe kontributi i Shoqatës së Mësimdhënësve të Historisë së Kosovës, i organizatës ndërkombëtare joqeveritare, “forumZDF”, dhe i Ministrisë së Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit në botimin e “Doracakut për Mësimin e Holokaustin”, që do t’u shërbejë mësimdhënësve dhe nxënësve si material alternativ për mësimin mbi Holokaustin.

Yad Vashem kujton jetën e të gjithë atyre, ëndrrat e të cilëve u shkatërruan. Jetët e kujtuara këtu janë një kujtesë e rëndësishme e qëndrueshmërisë së shpirtit njerëzor dhe e rëndësisë për të mësuar nga Mësimet Universale të Holokaustit si domosdoshmëri për brezat e rinj. ”

 Një vit pas krijimit të marrëdhënieve zyrtare, Ines Demiri thotë se ambasada e saj synon “të thellojë bashkëpunimin dypalësh midis Republikës së Kosovës dhe Shtetit të Izraelit në të gjitha fushat me interes për përfitimin reciprok të qytetarëve në të dy vendet”.

           

---

Nga SHARON ALTSHUL, JNS

Pas më shumë se 10 vitesh marrëdhënie të fshehta, Shteti i Izraelit dhe Republika e Kosovës ranë dakord të krijojnë marrëdhënie zyrtare diplomatike më 4 shtator 2020. Në shtator dhe fillim të tetorit të vitit të kaluar, ish -ministri i Jashtëm Gabi Ashkenazi tha se ishte në pritje për festën tjetër me Kosovën që do të mbahet në Izrael.

Sidoqoftë, gjatë pandemisë globale, marrëdhëniet diplomatike u vendosën zyrtarisht midis Izraelit dhe Kosovës më 1 shkurt – jo personalisht, por me një ceremoni përmes internetit. Më 14 mars, Republika e Kosovës hapi ambasadën e saj në Jeruzalem.

Një vit pas krijimit të marrëdhënieve zyrtare, Ines Demiri, e ngarkuara me punë e Kosovës, e vendosur në Jerusalem, foli me JNS në ambasadën e Kosovës gjatë një intervistë ekskluzive. Me flamurin e saj të madh blu-të verdhë të Kosovës që valëvitet jashtë, ambasada është mjaft unike, duke qenë e vendosur në një rrugë kryesore të Jeruzalemit në kontrast me ambasadat e tjera ndërkombëtare në Jeruzalem, të cilat janë në vende shumë më pak të dukshme.

Demiri zbarkoi në Izrael gjashtë muaj më parë për të përfaqësuar Kosovën. Veçanërisht, Ministrja e Punëve të Jashtme e Kosovës Donika Gërvalla-Schwarz dhe presidentja aktuale e Kosovës, Vjosa Osmani-Sadriu, janë gjithashtu gra.

Ardhja e Demirit në mes të një pandemie me bllokime dhe kufizime i ka shtuar sfidat rolit të saj në përfaqësimin e vendit të saj me më shumë se 95 përqind të popullsisë myslimane. Sipas kushtetutës së saj, Kosova është një shtet laik dhe me ligj ofron lirinë e fesë. “Anëtarët e familjes sime ishin të përfshirë me partizanë që luftonin kundër fashizmit dhe gjyshi dhe gjyshja ime shqiptare morën të mbijetuar. Ka një histori të thellë dhe të qëndrueshme në Ballkan dhe Kosovë, ”shpjegoi Demiri. Sidoqoftë, gjatë luftimeve Kosovë-Serbi, shumë hebrenj u larguan me një numër të konsiderueshëm duke u shpërngulur në Izrael.

Më pak se 100 hebrenj tani jetojnë në Kosovë, por ata janë një komunitet aktiv, sipas Demirit.

Duke shërbyer në New York City për katër vjet, para se të vinte në Izrael, ajo bëri lidhje të mira në Shtetet e Bashkuara. Megjithatë, udhëtimi i saj i parë në Izrael për të marrë pjesë në një seminar diplomatik për Udhëheqjen e Re Hebraike në verën e vitit 2011, i sponsorizuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Izraelit, provoi “një përvojë të jashtëzakonshme dhe me përfaqësues nga 42 vende, ishte një hyrje e madhe në diplomaci .. ”

Pasi kaloi gjysmë viti në Izrael, ajo sheh turizmin, ujin, bujqësinë dhe shkëmbimet ekonomike dhe akademike si fushat e përgjithshme që mund të përfitojnë të dyja vendet. Demiri gjithashtu planifikon të punojë më shumë me Yad Vashem, duke besuar se ka shumë për të ndarë jo vetëm për hebrenjtë, por edhe me johebrenjtë e drejtë.

Intervista u zhvillua në gjuhën angleze, një nga pesë gjuhët që Demiri flet. Babai i saj, Votim Demiri, i cili konsiderohet kreu i Komunitetit Hebraik në Kosovë, shërbeu në Paris për Odën Ekonomike, ku ajo ndoqi shkollën para se të vazhdonte studimet në Turqi.

Në ceremoninë historike, të parë të këtij lloji të nënshkrimit në internet, në shkurt, Ashkenazi tha se “krijimi i marrëdhënieve midis Izraelit dhe Kosovës është një hap historik i rëndësishëm dhe emocionues që reflekton ndryshimet e shumta që rajoni ka përjetuar muajt e fundit. Sot, Kosova zyrtarisht i bashkohet rrethit të vendeve që përpiqen për paqe dhe stabilitet, dhe njohin Izraelin dhe Jeruzalemin si kryeqytetin e tij. ”

Kosova shpalli pavarësinë e saj nga Serbia në vitin 2008. Historia e saj e gjatë e pushtimeve shkon shekuj para Perandorisë Osmane. Lidhjet me Izraelin mund të gjurmohen në shekullin e 15 -të kur gjashtë familje, përfshirë familjet Levi, Cohen dhe Bahar, ikën nga inkuizicioni në Spanjë dhe Portugali dhe u vendosën në Novo Brdo.

Deri në Luftën e Dytë Botërore, komuniteti hebre mbështeti një jeshivah, dy sinagoga dhe një varrezë hebreje të krijuar prej kohësh. Kur italianët mbërritën në 1943, shqiptarët ndihmuan hebrenjtë duke falsifikuar dokumentet dhe duke u siguruar atyre një rrugë shpëtimi.

Sidoqoftë, kur pushtuan gjermanët, 258 nga hebrenjtë e mbetur u dërguan në Bergen-Belsen, ku 92 u vranë nga nazistët. Të mbijetuarit u kthyen në Kosovë pas çlirimit dhe përfundimit të luftës. Në 1948, një grup i konsiderueshëm u transferua në shtetin e sapokrijuar hebre të Izraelit.

Sot, një pllakë përkujtimore e Bergen-Belsen është vendosur në vendin ku komunistët shkatërruan sinagogën e fundit në 1963.

Më poshtë është një segment pyetje-përgjigje i redaktuar lehtë i intervistës me Demirin.

Pyetje: Si reagoi popullata kosovare myslimane ndaj vendosjes së ambasadës së saj në Jerusalem?

Përgjigje: Vendimet politike të institucioneve të Republikës së Kosovës në raport me shtetet e tjera nuk merren kurrë në bazë të përkatësisë fetare të qytetarëve të saj ose përkatësisë fetare të qytetarëve të një shteti tjetër, me të cilën është lidhur një marrëveshje, duke përfshirë krijimin e diplomacisë marrëdhënieve, si në rastin konkret.

Është e vërtetë se shumica dërrmuese e qytetarëve të Republikës së Kosovës janë myslimanë dhe ata kanë mirëpritur dhe vlerësuar krijimin e marrëdhënieve diplomatike me Shtetin e Izraelit, pavarësisht zërave të veçuar të pakënaqësisë.

Shqiptarët, në pjesën më të madhe, i përkasin tri feve (myslimane, katolike dhe ortodokse). Kjo ka qenë historikisht një bazë e një tolerance dhe harmonie unike fetare, ndoshta e pashembullt për shumicën e botës. Kjo na bën shumë krenarë si shtet, i cili gjithashtu në kushtetutën e tij përcaktohet si shtet laik.

Pyetje: Si mund të kontribuojë ambasada në avancimin e marrëdhënieve midis Izraelit dhe vendeve të tjera me shumicë myslimane?

Përgjigje: Në përputhje me një miqësi dhe marrëdhënie unike midis shqiptarëve dhe hebrenjve, ambasada e Republikës së Kosovës në Jerusalem synon të thellojë bashkëpunimin dypalësh midis Republikës së Kosovës dhe Shtetit të Izraelit në të gjitha fushat e interesit për përfitimin e ndërsjellë të qytetarëve në të dy vendet. Fokusi i veçantë duhet të jetë në bashkëpunimin ekonomik, pasi Kosova është jetike e interesuar për të nxitur bashkëpunimin ekonomik me Izraelin.

Në të njëjtën kohë, meqenëse shumica e qytetarëve të Kosovës janë myslimanë, marrëdhëniet e mira dypalëshe midis Kosovës dhe Izraelit do të shërbejnë si shembull për shumë vende të tjera-qofshin ato shumicë-myslimane, shumicë-të krishtera apo besime të tjera.

Ne si komb dhe si popull kemi kaluar vuajtje të papërshkrueshme në historinë tonë, dhe tani si një shtet i ri, ne synojmë të ndërtojmë miqësi të shëndetshme me popujt e tjerë dhe të krijojmë marrëdhënie dypalëshe me vendet e tjera të bazuara në vlerat demokratike dhe respektin reciprok.

Pyetje: Po në lidhje me vizionin për të ardhmen përtej partneriteteve që diskutuam?

Përgjigje: Gjashtë muaj pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Republikës së Kosovës dhe Shtetit të Izraelit, ambasada ishte kryesisht e fokusuar në njohjen e njëri -tjetrit dhe ndërtimin e marrëdhënieve dhe bashkëpunimit. Vlen të përmendet se tashmë ka projekte në shqyrtim në shumë fusha të ndryshme me interes reciprok për vendet tona. Siç thashë më herët, ekonomia është një fushë ku të dy vendet do të identifikojnë interesat e përbashkëta. Crucialshtë vendimtare që Shteti i Izraelit ta vendosë Kosovën në hartën e saj të investimeve dhe bashkëpunimit të huaj. Kosova ka legjislacion të avancuar për të tërhequr dhe mbrojtur investimet e huaja. Në të njëjtën kohë, Kosova ka një popullsi të re shumë të kualifikuar, e cila përbën një treg pune, duke qenë ndër më të lira në Evropë.

Bashkëpunimi ekonomik midis dy vendeve është një nga platformat më të mira për të krijuar marrëdhënie të qëndrueshme midis vendeve tona pa harruar rëndësinë e ndërtimit të bashkëpunimit në arsim, mjekësi, IT dhe turizëm.

Nga njëra anë, krijimi i një ambasade nga e para, dhe nga ana tjetër, vrapimi për të mbushur boshllëkun e viteve të mungesës së marrëdhënieve diplomatike ishte shumë sfiduese personalisht për mua.

Interesimi i izraelitëve për të ditur më shumë për Kosovën – kërkimi i bashkëpunimit në të gjitha fushat e mundshme – është një tregues premtues i bashkëpunimit tonë të ardhshëm të ngushtë në një gamë shumë të gjerë fushash.

Miqësitë e vërteta mes dy popujve, të bazuara në histori, janë elementi thelbësor që do të rezultojë në rezultate konkrete jo vetëm midis institucioneve, por edhe midis lidhjeve njerëzore.

Eviation nënshkruan me DHL për të ofruar 12 avionë për operacionet e ngarkesave, në plan janë udhëtarët

 

---

Dy vjet pas zbulimit, me shumë bujë, të një prototipi për aeroplanin e parë të gjithë-elektrik të njohur në Panairin Ajror të Parisit në vitin 2019, kompania izraelite-amerikane Eviation Aircraft po përgatitet për fluturimin e parë testues të aeroplanit për të nisur një “epokë të re të aviacionit”, sipas themeluesit dhe CEO, Omer Bar-Yohay.

Fluturimi testues për avionin, i quajtur Alice, pritej “para fundit të vitit” me avionin – tani në përsëritjen e tij të pestë – në asamblenë përfundimtare në selinë e Eviation në Arlington, Washington, vetëm në veri të Seattle.

Ndiq "Izraeli Sot" në Facebook dhe Twitter dhe Instagram dhe behu anetar i Grupit Izraeli dhe Shqiptaret

Bar-Yohay i tha The Times of Israel në një intervistë të lehtësuar nga Zoom nga Arlington këtë muaj se kompania ishte “e ngazëllyer” për fluturimin, gjë që e vë Alice në një rrugë drejt miratimit nga rregullatorët dhe më pas, me shpresë, hyrja në shërbim në 2024. “Ne po bëjmë tre aeroplanë të tjerë për një total prej katër avionësh për të përshpejtuar certifikimin gjatë viteve të ardhshme,” tha ai.

Fillimisht Alice u konceptua si një avion i vogël, nëntë pasagjerësh, plotësisht elektrik i drejtuar nga një pilot i vetëm që do t’i bënte udhëtimet rajonale aq të arritshme sa një udhëtim me tren, por me një kosto më të ulët dhe me shërbim më të mirë, sipas kompanisë. Me një ngarkesë prej 2.500 paund (1.1 ton) dhe një gamë prej 440 milje detare (815 kilometra), Alice do të ishte në dispozicion për udhëtarët që të rezervonin një udhëtim me aplikacion për itineraret e njohura të distancave të shkurtra-të themi, San Jose në San Diego, Londra në Pragë, dhe Parisi në Toulouse. It’sshtë një përvojë e mundshme që Bar-Yohay ka shpikur një “Uber në qiell”.

Bateria litium-jon e aeroplanit do të kërkonte 30 minuta ose më pak për tu ngarkuar në orë fluturimi, thotë Eviation, pasi misioni i tij është ta bëjë aviacionin elektrik me emetim zero një “përgjigje konkurruese dhe të qëndrueshme ndaj lëvizshmërisë sipas kërkesës”.

Eviation ka tërhequr vëmendjen e tij në vitet e fundit, duke zënë një vend në listën e 100 “shpikjeve më të mira” të revistës TIME dy vjet më parë (së bashku me tetë kompani të tjera të themeluara nga Izraeli), dhe duke fituar një Çmim “Ide që Ndryshojnë Botën” në 2018 nga revista amerikane e biznesit Fast Company.

Bateria litium-jon e aeroplanit do të kërkonte 30 minuta ose më pak për tu ngarkuar në orë fluturimi, thotë Eviation, pasi misioni i tij është ta bëjë aviacionin elektrik me emetim zero një “përgjigje konkurruese dhe të qëndrueshme ndaj lëvizshmërisë sipas kërkesës”.

Nga ushtarët te nëndetëset masive, Izraeli ka një forcë luftarake moderne.

---

Nga Robert Farley, National Interest

(Dr. Robert Farley ka dhënë kurse sigurie dhe diplomacie në Shkollën Patterson që nga viti 2005. Ai ka marrë BS nga Universiteti i Oregon në 1997, dhe Ph.D. nga Universiteti i Uashingtonit në 2004.).

Ja çfarë duhet të mbani mend: Kur merrni parasysh efektivitetin e armëve izraelite dhe ekspertizën e burrave dhe grave që i përdorin ato, vlen të përmendet se me gjithë suksesin taktik dhe operacional që ka gëzuar IDF, Izraeli mbetet në një pozicion strategjikisht të rrezikshëm

Që nga viti 1948, shteti i Izraelit ka vendosur një makinë ushtarake të frikshme. Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF) të ndërtuara mbi bazën e milicive të para-pavarësisë, të pajisura me armë të Luftës së Dytë Botërore, kanë arritur sukses të jashtëzakonshëm në këtë fushë. Në vitet 1960 dhe 1970, si për nevojat e tij unike ashtu edhe për shkak të bojkotit ndërkombëtar, Izraeli filloi zhvillimin e teknologjive të veta ushtarake, si dhe rritjen e teknologjisë më të mirë të huaj. Sot, Izraeli mburret me një nga rezervat ushtarake më të avancuara teknologjikisht në botë, dhe një nga fuqitë punëtore më efektive në botë.

Këtu janë pesë nga sistemet më vdekjeprurëse që Forcat e Mbrojtjes Izraelite aktualisht përdorin.

Merkava

Tanku Merkava iu bashkua IDF -së në 1979, duke zëvendësuar tanket e modifikuara të huaja (më së fundmi të cilësisë së mirë britanike dhe amerikane) që izraelitët kishin përdorur që nga viti 1948. Dizajni dhe ndërtimi i brendshëm shmangën problemet e furnizimit të jashtëm të paqëndrueshëm me jashtë, duke lejuar gjithashtu izraelitët të përqëndrohen në dizajne të optimizuara për mjedisin e tyre, dhe jo për Evropën Qendrore. Rreth 1,600 Merkava të llojeve të ndryshme kanë hyrë në shërbim, me disa qindra të tjerë akoma në rrugë.

Merkava hyri në shërbim pasi kishin përfunduar betejat e mëdha të tankeve të Lindjes së Mesme (të paktën për Izraelin). Rrjedhimisht, Merkavas shpesh kanë parë luftime në kontekste të ndryshme që prisnin projektuesit e tyre. Shtetet e Bashkuara ndërmorën hapa të mëdhenj përpara me përdorimin e armaturës në Irak dhe Afganistan (veçanërisht në të parën) në një kontekst kundër-kryengritës, por izraelitët kanë shkuar edhe më larg. Pas rezultateve të përziera gjatë luftës së Hezbollahut, IDF, duke përdorur Merkava IV të përditësuar, ka punuar shumë për të integruar tanket në luftimet urbane. Në të dy luftërat e fundit në Gaza, IDF ka përdorur Merkavas për të depërtuar në pozicionet palestineze, ndërsa sistemet aktive të mbrojtjes i mbajnë ekipet të sigurta. Izraeli gjithashtu ka zhvilluar modifikime që rrisin aftësitë e Merkavas në luftime urbane dhe me intensitet të ulët.

Në të vërtetë, Merkavas janë treguar aq të dobishëm në këtë drejtim sa Izraeli ka anuluar planet për të ndaluar prodhimin e linjës, pavarësisht mungesës së porosive të rëndësishme të huaja.

F-15I Thunder:

Forcat Ajrore Izraelite kanë fluturuar me variantet e F-15 që nga vitet 1970, dhe është bërë përdoruesi më i gjithanshëm dhe efektiv në botë i Eagle. Siç e bën të qartë historia e fundit e Tyler Rogoway në flotën IAF, izraelitët kanë përsosur F-15 si për epërsinë ajrore ashtu edhe për qëllime goditëse. Të fluturuar nga pilotët elitë, F-15I (me nofkën “bubullima”) të IAF mbeten skuadrilja më vdekjeprurëse e avionëve në Lindjen e Mesme.

F-15I i siguron Izraelit disa aftësi kryesore. Mbetet një platformë luftarake ajër-ajër, superiore ndaj avionëve në dispozicion të armiqve më të besueshëm të Izraelit (megjithëse Eurofighter Typhoons dhe Dassault Rafales hyjnë në shërbim në Gji, për të mos përmendur forcën e Arabisë Saudite të F-15SA, pa dyshim që do të siguroni njëfarë konkurrence. Por siç sugjeron Rogoway, izraelitët kanë punuar gjatë dhe shumë për ta kthyer F-15 në një platformë jashtëzakonisht efektive goditëse, e aftë për të goditur objektivat me saktësi në distancë të largët. Shumica e analistëve presin që F-15I të luante një rol kyç në çdo sulm izraelit kundër Iranit, së bashku me disa nga vëllezërit e tij më të vjetër.

Jericho III:

Parandalimi më i hershëm bërthamor izraelit erdhi në formën e bombarduesve luftarakë F-4 Phantom që IAF e përdori me një efekt kaq të madh në misionet konvencionale në Luftën e Tërheqjes dhe Luftën e Yom Kippur. Sidoqoftë, së shpejti, Izraeli përcaktoi se kërkonte një parandalues ​​më efektiv dhe më të sigurt, dhe filloi të investonte shumë në raketat balistike. Raketa balistike Jericho I hyri në shërbim në fillim të viteve 1970, për t’u zëvendësuar përfundimisht nga Jericho II dhe Jericho III.

Jericho III është raketa balistike më e avancuar në rajon, me sa duket (Izraeli nuk ofron shumë të dhëna për funksionimin e tij) i aftë të godasë objektiva jo vetëm në Lindjen e Mesme, por edhe në të gjithë Evropën, Azinë dhe potencialisht Amerikën e Veriut. Jericho III siguron që çdo sulm bërthamor kundër Izraelit do të pritej me hakmarrje shkatërruese, veçanërisht pasi nuk ka gjasa që Izraeli të çarmatoset nga një sulm i parë. Sigurisht, duke pasur parasysh se asnjë armik i mundshëm izraelit nuk ka armë bërthamore (ose do t’i ketë ato në dekadën e ardhshme, të paktën), raketat i japin Jeruzalemit epërsi bërthamore të supozuar në të gjithë rajonin.

Delfin:

Izraeli fitoi nëndetësen e tij të parë, një ish -klasë britanike “S”, në vitin 1958. Ajo nëndetëse dhe të tjerat e fituara në vitet 1960 luajtën disa role të rëndësishme ushtarake, duke përfshirë mbrojtjen e bregdetit izraelit, operacionet sulmuese kundër anijeve egjiptiane dhe siriane dhe dërgimin e ekipet komando në luftë dhe paqe. Këto anije të hershme u zëvendësuan nga klasa Gal, dhe më në fund nga klasa Gjermane Dolphin (me të vërtetë dy klasa të veçanta që lidhen me Tipin 212), anije, të cilat janë nën-modele moderne me naftë-elektrike.

Roli i klasës së delfinëve në parandalimin bërthamor të Izraelit pothuajse me siguri është mbivlerësuar në mënyrë të egër. Aftësia e një nëndetëse elektrike me naftë për të kryer patrullime parandaluese është rreptësisht e kufizuar, pavarësisht se çfarë municioni mbajnë. Sidoqoftë, Delfini mbetet një platformë efektive për të gjitha llojet e misioneve të tjera të kërkuara nga IDF. Të aftë për zbulimin detar, fundosjen ose ndalimin e anijeve të armikut, si dhe dërgimin e forcave speciale në brigjet jomiqësore, Delfinët përfaqësojnë një investim të madh të sigurisë izraelite dhe një nga forcat më vdekjeprurëse nënujore në rajon.

Ushtari izraelit:

Teknologjia që lidh të gjitha këto sisteme të tjera së bashku është ushtari izraelit. Që nga viti 1948 (dhe madje edhe më parë) Izraeli ka angazhuar forcat më të mira të kapitalit të tij njerëzor në forcat e armatosura. Krijimi i ushtarëve, marinarëve dhe avionëve fantastikë nuk ndodh rastësisht dhe nuk rezulton thjesht nga entuziazmi dhe kompetenca e rekrutëve. IDF ka zhvilluar sisteme të rekrutimit, trajnimit dhe mbajtjes që i lejojnë asaj të fusë disa nga ushtarët më kompetentë, më të aftë në botë. Asnjë nga teknologjitë e mësipërme nuk funksionon nëse nuk kanë operatorë të zgjuar, të përkushtuar dhe të trajnuar mirë për t’i bërë ata të funksionojnë në potencialin e tyre më të plotë.

Konkluzione:

Kur merret parasysh efektiviteti i armëve izraelite dhe ekspertiza e burrave dhe grave që i përdorin ato, vlen të përmendet se me gjithë suksesin taktik dhe operacional që ka gëzuar IDF, Izraeli mbetet në një pozicion strategjikisht të rrezikshëm. Pamundësia e Izraelit për të zhvilluar marrëdhënie afatgjata, të qëndrueshme, pozitive me fqinjët e tij të afërt, fuqitë rajonale dhe popullsitë e nënshtruara në Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës do të thotë që Jeruzalemi vazhdon të ndihet i pasigurt, dominimi i tij në tokë, ajër dhe deti pavarësisht. Taktikat dhe teknologjitë, sado efektive dhe mbresëlënëse, nuk mund t’i zgjidhin këto probleme; vetëm politika mundet.

---

Policia federale gjermane bleu në fshehtësi programin izraelit spiun “Pegasus”

 Policia së pari hyri në bisedime me NSO Group në 2017, pasi nuk arriti të prodhojë versionin e tyre të spyware Pegasus.

---

Nga SHIRA SILKOFF, The Jerusalem Post

Zyra Federale e Policisë Kriminale Gjermane (BKA) bleu softuerin spiun “Pegasus”, të prodhuar nga Izraeli në vitin 2019, konfirmoi të martën gazeta gjermane “Die Zeit”.

“Spyware Pegasus” është prodhuar nga kompania kibernetike izraelite NSO Group dhe kohët e fundit u kritikua rëndë, kur një raport në korrik sugjeroi që softueri ishte përdorur nga qeveritë autoritare në të gjithë botën.

Spyware ishte përdorur për të hakuar 37 telefona inteligjentë që u përkisnin gazetarëve, zyrtarëve qeveritarë dhe aktivistëve të të drejtave të njeriut në të gjithë botën, sipas raportit.

Raporti gjithashtu zbuloi se informacioni nga mbi 50,000 numra telefoni ishte marrë nga klientët e kompanisë spyware.

Një listë e synimeve të mundshme të përcaktuara nga klientët e NSO, përfshirë Presidentin Francez Emmanual Macron, u lëshua më pas nga burime të shumta menjëherë pas kësaj, përfshirë “Die Zeit” dhe “Haaretz”. NSO ka mohuar çdo lidhje me listën, raportoi Haaretz, por softueri Pegasus është gjetur në disa nga telefonat e objektivave të mundshëm.

Për më tepër, Amnesty International paditi në Gjykatën e Qarkut në Tel Aviv për heqjen e licencës së eksportit të NSO -së në vitin 2019, por ishte e pasuksesshme pasi mbi 20 zyrtarë të Ministrisë së Mbrojtjes dëshmuan se sa i rëndësishëm ishte Pegasus për sigurinë kombëtare.

Softueri shkaktoi polemika shumë kohë para se ky raport të dilte në dritë sepse mund të spiunonte telefonat inteligjentë android dhe Apple në kohë reale, duke lejuar regjistrimin e bisedave, mbledhjen e të dhënave dhe anashkalimin e kriptimit në aplikacionet e mesazheve, të gjitha pa e ditur përdoruesi.

Thuhet se “Pegasus” u ble nga qeveria federale në “fshehtësinë më të madhe”, dhe Komiteti i Brendshëm i Bundestagut u informua për blerjen në një “seancë me dyer të mbyllura”, raportoi “Die Zeit”.

Sipas burimeve gjermane që flasin gjithashtu për gazetën, vendimi për të blerë softuerin e diskutueshëm izraelit erdhi pasi BKA nuk arriti të prodhojë versionin e tyre të softuerit në vitin 2017.

Kontakti u bë me Grupin NSO po atë vit, kur, sipas burimeve, përfaqësuesit e kompanisë vizituan selinë e policisë në Wiesbaden, Gjermani, në mënyrë që të prezantonin softuerin dhe aftësitë e tij.

Blerja është provuar të jetë e diskutueshme, raportoi Haaretz, dhe ka shkaktuar mosmarrëveshje midis Ministrisë së Brendshme Gjermane dhe BKA, të cilët raportojnë tek ata.

Kjo është për shkak të aftësive të shumta të softuerit, shpjegoi Haaretz, të cilat disa thonë se shkelin ligjin gjerman, i cili lejon gjurmimin e telefonit vetëm në rrethana të jashtëzakonshme.

Për ta luftuar atë, disa funksione thuhet se u bllokuan, megjithëse është e paqartë se si dhe në çfarë mase kjo i kufizoi aftësitë e spyware.

Gazeta gjermane “Süddeutsche Zeitung” konfirmoi se nënkryetarja e BKA -së Martina Link kishte raportuar blerjen e softuerit tek ligjvënësit në atë kohë, dhe që nga marsi 2021 është përdorur në rrethana specifike dhe të zgjedhura në lidhje me terrorizmin dhe krimin e organizuar.

Kancelarja gjermane Angela Merkel thuhet se tha, pasi u zbulua lista e objektivave të mundshëm të NSO-së, se duhet të ndërmerren hapa për të siguruar që spyware të mos bjerë në duar të gabuara dhe se duhet të jetë subjekt i shqyrtimit gjyqësor në vendet ku përdoret.

Iu mohuan të drejtat, Sllovakia kërkon falje për ligjet e Luftës së Dytë Botërore kundër hebrenjve

 Qeveria e Sllovakisë ka kërkuar falje për legjislacionin e Luftës së Dytë Botërore që, u ka mohuar të drejtat hebrenjve në këtë shtet.

---

Qeveria e Sllovakisë ka kërkuar falje për legjislacionin e Luftës së Dytë Botërore që, u ka mohuar të drejtat hebrenjve në këtë shtet.

Duke shënuar përvjetorin e 80-të të “Kodit të Hebrenjve”, të miratuar më 9 shtator të vitit 1941, Qeveria ka thënë përmes një deklarate se “ndjen obligim moral që të shprehë pikëllim për krimet e kryera nga regjimi i kaluar”.

Kodi u ka parandaluar hebrenjve qasjen në edukim dhe ka autorizuar bartjen e pronave të tyre te pronarët që nuk kanë qenë hebrenj.

Qeveria ka thënë se ky përvjetor është mundësi për të kujtuar krimet kundër hebrenjve sllovakë.

Sllovakia ka bashkëpunuar me nazistët gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Ky vend ka dërguar rreth 70,000 qytetarë të saj hebrenj në kampe përqendrimi, ku shumica prej tyre kanë vdekur më pas aty.

Ky Kod konsiderohet të ketë qenë ndër më të ashprit kundër hebrenjve në Evropë gjatë Luftës së Dytë Botërore.