Bushtra Carla del Ponte dhe Dick Marty

 

OKB nuk gjen prova trafikimi organesh dhe SHtëpi të verdhë nuk ka...

Carla Del Ponte 

Hetuesit e Kombeve të Bashkuara nuk kanë gjetur prova se shqiptarët e Kosovës kanë trafikuar organet e serbëve gjatë luftës në Kosovë, ka thënë ish zëdhënësja e Tribunalit të Hagës, Olga Karvan.

Sipas saj, Zyra e Prokurorit dhe Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë kanë zhvilluar hetime dhe kanë vizituar terrenin në veri të Shqipërisë, por nuk kanë gjetur fakte për akuza të tilla dhe, siç tha ajo, nuk ka bazë për vazhdimin e hetimeve.

Akuzat janë bërë nga ish-kryeprokurorja e Tribunalit të Hagës, Carla del Ponte në librin e saj të fundit, në të cilin ajo shkruan se shqiptarët e Kosovës kanë vrarë një numër serbësh të cilët i kanë transportuar në veri të Shqipërisë dhe më pas kanë shitur organet e tyre.

Zonja Del Ponte thotë se i bazon informacionet e saj mbi njoftime të ardhura nga gazetarë, sipas saj të besueshëm.

Organizata Ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, Human Rights Watch, i ka nxitur autoritetet e Kosovës të bëjnë hetime lidhur me akuzat e zonjës del Ponte.

Edhe Rusia e Serbia kanë kërkuar hetime për rastin.

Autoritetet në Kosovë, ndërkaq, i kanë quajtur këto akuza fabrikime me qëllim të njollosjes së luftës së ish-Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.


Plakusha Carla Del Ponte,akuzon pa bazë UÇK-në dhe ish Drejtorin politikë të UÇK-së,z.Hashim Thaçi, i cili gjëndët në Burgun Special të Tribunalit të Hagës ...

Guardian: Carla del Ponte nën hetime

 Karla del Ponte, ish-kryeprokurorja e Gjykatës Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë, personi që dërgoi pas hekurave të burgut disa nga drejtuesit e luftërave në Ballkan, do të hetohet rreth akuzave se ka lejuar frikësimin dhe dhënien e ryshfeteve për dëshmitarët, si dhe shkatërrimin apo dëmtimin e provave.

 Sipas “The Guardian”, gjyqtarët e Kombeve të Bashkuara në Tribunalin për ish-Jugosllavinë kanë urdhëruar hetime të pavarura ndaj praktikave të Del Pontes dhe dy prokurorëve kyç që vazhdojnë të jenë pjesë e këtij sistemi, përkatësisht Hidelgard Ultz Retzlaff dhe Daniel Saxon. 

Hetimi ka filluar pas ankesave të dëshmitarëve se janë kërcënuar, paguar, keqtrajtuar dhe provat e tyre janë dëmtuar.

 Kjo është hera e parë në 2 deceniet   e kësaj gjykate ku prokurorët kryesorë përballen me dënime të mundshme për mosrespektim të rregullave të Gjykatës. 

 Gjatë tetë viteve të saj si kryeprokurore,Carla  Del Ponte, e cila shërben aktualisht si ambasadore e Zvicrës në Argjentinë, njihet si një figurë luftarake, por dhe shumë kundërthënëse.

 Ajo u largua nga detyra në vitin 2007.

 Akuzat kundër saj lidhen me shqetësimet rreth praktikave të përdorura nga ekipi i hetuesve të saj në procesin e  çetnikut serb prof.dr. Vojisllav Sheshelit, një prej drejtuesve më famëkeq të luftërave në ish-Jugosllavi. 

 “Disa nga dëshmitarët kanë folur për presion dhe kërcënime të bëra nga hetuesit e prokurorisë”, thuhet në një deklaratë nga gjyqtari i rastit të Sheshelit. 

“Prokuroria ka marrë dëshmi në mënyrë të paligjshme, përmes kërcënimeve, apo blerjes së dëshmitarëve”. Një dëshmitar serb tha se i është ofruar një punë e paguar mirë në Shtetet e Bashkuara nëse dëshmonte në favor të Prokurorisë. 

 “Deklarata flet për pagjumësi të detyruar gjatë marrjes në pyetje, presion psikologjik dhe në një fazë dhe për shantazh, kërcënime dhe pagesa të paligjshme”. 

 Një hetues i pavarur, që besohet të jetë gjykatës francez, do të raportojë rreth akuzave për gjashtë muaj. 

Prokuroria në Hagë i ka hedhur poshtë akuzat, por ka premtuar se do të bashkëpunojë. 

 “Besojmë se ekipi ynë e ka bërë punën në mënyrë profesionale dhe sipas rregullave”, tha Frederik Suinen, këshilltar i posaçëm i Serzh Bramerz, kryeprokurorit aktual, që zëvendësoi Del Ponten. 

 Gjyqtari Zhan Klod Antoneti, i cili ka urdhëruar hetimin e Del Pontes, e njëherësh drejton gjykimin e  Vojisllav Sheshelit, tha se Gjykata i ka marrë shumë seriozisht akuzat dhe hodhi poshtë mundësinë se mund të ketë cenim të të drejtave të të akuzuarit. Carla Del Ponte: EULEX'i duhët të hetojë rastine e trafikimit me organe 

"Ne kishim të dhëna se kishte një varr masiv ku kufomat e viktimave ishin varrosur", ka thënë Carla Del Ponte, ish Kryeprokurore e Tribunalit të Hagës e cila publikoi librin “Gjuetia” në të cilin fajëson ish UCK-në se ka kryer trafikim me organe të serbëve të zënë rob gjatë luftës së vitit 1998-99. EuroNews: Carla Del Ponte, tash ju jeni ambasadore zvicerane në Argjentinë por dikur ishit Kryeprokurore në Gjykatën Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë. Ju keni qenë e para qw keni ngritur çështjen e trafikimit të organeve. Por a nuk kishte një hetim në vitin 2003 që rezultoi me azgjw. Mund të na thoni pse? Carla Del Ponte: Ky hetim nuk çoi askund për shkak se Shqipëria nuk do të na lejonte të kryejmë hetimet tona. Ka pasur edhe dëshmitarë që absolutisht nuk pranuan të paraqiten para gjykatës. Një problem tjetër ishte se akuzat shkuan përtej juridiksionit të gjykatës. EuroNews: EULEX’i, misioni policor i BE në Kosovë, ka distancuar veten nga raporti i Dick Marty. Megjithatë ata tash janë duke kryer hulumtimet e tyre për trafikimin e organeve brenda Kosovës. A janë ata nën presion? Del Ponte: Po, sigurisht se ata janë nën presion për shkak se raporti është një raport nga një organ evropian. Tani ata kanë për të hetuar. Raporti i ka dhënë, në një mënyrë, atyre një mandat për ta bërë këtë. EuroNews: A mendoni se ka presion politik për të mbajtur lart hetimin? Del Ponte: Nëse është kështu, ne do të shohim atë, sepse duhet hetuar edhe në Shqipëri. Ne kishim të dhëna se kishte një varr masiv ku trupat e viktimave u varrosën. EuroNews: Znj Del Ponte, një pyetje të fundit. Dick Marty këmbëngulë në nevojën për të mbrojtur dëshmitarët që të sillet e vërteta. A keni qenë ju të kërcënuar që nga publikimi i librit tuaj? Del Ponte: Unë kurrë nuk ka marrë ndonjë kërcënim pas botimit të librit tim, por mbrojtja e dëshmitarëve është shumë e rëndësishme. Ne kemi humbur shumë dëshmitarë tashmë. Në qoftë se ne nuk mund t'i mbrojmë ata dhe nuk mund t’i bindim ata që të japin dëshmi, atëherë do të jetë shumë e vështirë për të nxjerrë ndonjë provë konkrete. Kjo intervistë nga gjuha angleze është përkthyer nga Zhurnal dhe e njëjta është marrë nga rrjeti televiziv evropian Euronews. Hashim Thaçi: Shpifjeve dhe gënjeshtrave të Dick Martyt, do t'u japim përgjigje ligjore e politike Thaçi: Shpifjeve dhe gënjeshtrave të Dick Martyt, do t'u japim përgjigje ligjore e politike Kryeministri në largim, Hashim Thaçi, gjatë një konference për media, e ka quajtur shpifje raportin e raportuesit të Këshillit të Evropës, Dick Marty, për akuzat që i ka bërë ai ndaj UÇK-së dhe ndaj tij. “Këto janë shpifje dhe gënjeshtra. Ky raporti është riciklim i propagandës 15 vjeçare të Beogradit. Raporti është njollosës për tërë shqiptarët në rajon. Pretendimet inkriminuese janë hetuar disa herë nga Haga, UNMIK-u dhe EULEX-i”, tha Thaçi. Thaçi ka paralajmëruar se do t’i përdor të gjitha rrugët legale dhe politike, për të paraqitur të vërtetën. “Të gjithë e dinë kush ishte agresori e kush viktima. Tendenca për të baraspeshuar viktimën me agresorin janë të pamundshme, të pandershme dhe pamoralshme”, theksoi Thaçi. Dick Marty, një senator zviceran, udhëhoqi një ekip hetuesish në Kosovë dhe në Shqipëri, në vitin 2009, pas akuzave për trafikim organesh nga UÇK-ja, të botuara në një libër nga ish-kryeprokurorja e OKB-së për krime të luftës, Carla Del Ponte, e cila ka deklaruar se i ka marrë informacionet nga gazetarët perëndimorë. Hetimi i Martyt thuhet se gjeti se ka një numër të vendeve të paraburgimit në Shqipëri, ku mbaheshin kundërshtarët kosovarë të UÇK-së, serbë dhe shqiptarë. Më herët, hetues të BE-së duke hetuar pretendimet për trafik organesh në Shqipërinë e veriut, kanë thënë se nuk gjetën asnjë provë. Gjithashtu EULEX-i, dje bëri thirrje që nëse ka prova, ato të paraqiten. Pas The Guardian, edhe BBC akuzon Hashim Thaçin si trafikant Pas publikimit fillestar në gazetën The Guardian, edhe BBC shkruan se ndaj kryeministrit të Kosovës, Hashim Thaçi rëndojnë “akuza serioze” në raportin e Këshillit të Evropës, raport ky që pritet të botohet ditën e enjte. BBC, në edicionin online të saj shkruan se është vënë në zotërim të një kopje të raportit të përbërë nga 27 faqe. Aty, sipas BBC, përmendet emri i kryeministrit aktual të Kosovës dhe ish-liderit politik të UÇK-së, për trafik organesh njerëzore, trafik droge dhe trafik armësh që kryhej nëpërmjet kalimit të të burgosurve të UÇK-së, si serbë ashtu edhe shqiptarë, për në kufirin me Shqipërinë. I njëjti burim shkruan se në raport paraqiten prova edhe për lidhje me krimin e organizuar edhe në ditët e sotme. Raporti, sipas BBC, është produkt i punës 2 vjeçare hetuese të Raportuesit Special të Këshillit të Evropës, Dick Marty dhe do të paraqitet para Komitetit të të Drejtave të Njeriut në Këshillin e Evropës në Strasburg ditën e enjte. Qeveria e Kosovës përgënjeshtroi lajmin e shpërndarë nëpërmjet The Guardian, duke e cilësuar atë si një gënjeshtër ndaj së cilës do të ndërmerren të gjitha hapat e nevojshme politike e juridike. Dick Marty i paguari i Serbisë akuzon çlirimtarët e Kosovës !!!? Ish-liderët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës janë akuzuar se në vitin 1999 janë organizuar nga raportuesi i Këshillit të Evropës, Dick Marty për rrëmbimin e njerëzve të cilëve në Shqipëri u janë marrë organet për trafikim, raporton gazeta The Guardian e Londrës. Ish-prokurori shtetëror i Zvicrës, Dik Marty, në projekt-rezolutën për trafikim me organet njerëzore, vë në pah se ekzistojnë shumë dëshmi dhe indikacione që dëshmojnë se serbët dhe shqiptarët ishin në burgjet të fshehta në veri të Shqipërisë, që ishin nën kontrollin e UÇK-së. Raporti i Martyt do të shqyrtohet të enjten në takimin e Këshillit të Evropës nw Paris. Në këtë raport thuhet se forcat ndërkombëtare nuk kanë bërë asgjë për zgjidhjen e këtij rasti, ndonëse, siç thuhet, kanë pasur dëshmi, ndërsa ish-drejtuesi politik i UÇK-së, Hashim Thaci është akuzuar drejtpërdrejt nga Marty për trafikim armësh dhe për trafikim me organe njerëzore. Po sot ndaj tekstit të The Guardian ka reaguar Qeveria e Kosovës. Në reagimin e Qeverisë thuhet se pretendimet e botuara janë hetuar disa herë nga drejtësia vendore dhe ndërkombëtare, dhe në të gjitha rastet është konstatuar që deklarimet e tilla kanë qenë të pabazuara në fakte dhe të konstruktuara me qëllim të dëmtimit të imazhit të Kosovës dhe të luftës së UÇK-së. “Për më tepër, është e papranueshme që shpifjet e nje anëtari të Asamblesë Parlamentare të Këshilit të Europës të paraqiten si opinione të vet institucionit, i cili nuk ka të bëjë me raportin e cituar. Është e qartë se dikush dëshiron të pengojë kryeministrin Hashim Thaçi pas zgjedhjeve parlamentare, në të cilat qytetarët e Kosovës, në mënyrë të qartë dhe masive i dhanë besimin për të vazhduar programin zhvillimor dhe qeverisjen e vendit tonë. Veprimet e tilla të ulta dhe bizare, nga njerëz pa asnjë kredibilitet moral, mund të jenë në shërbim vetëm të qarqeve të caktura që nuk ia duan të mirën Kosovës dhe qytetarëve të saj. Opinioni i gjerë vendor dhe ndërkombëtar tashmë e di fare mirë se Dik Marty që nga fillimi, pa u mbështetur në asnjë fakt dhe argument, ka qenë paragjykues dhe i vendosur që të raportojë në favor të qëndrimeve që ka shprehur bashkëpunëtorja dhe mikja e tij Carla Del Ponte dhe Qeveria e politikanët e Serbisë”. Por, publikimi i qëndrimeve të tilla paragjykuese dhe denoncuese, pa u mbështetur në asnjë fakt dhe argument, nuk përkon me etikën profesionale që do të duhej ta kishte gazeta The Guardian. Qeveria e Kosovës dhe kryeministri Hashim Thaçi do të ndërmarrin të gjithë hapat dhe veprimet e nevojshme për të kundërshtuar shpifjet e Dik Martyt, duke përfshirë edhe rrugët ligjore dhe politike. Paragjykimet e një ish plakusheje-kryeprokuroreje ndërkombëtare Ajo ka lindur më vitin 1947. Vetë e pranon se viti kur ka lindur ka qenë “dimër i ftohtë” edhe në vendlindjen e saj në Locarno të Zvicrës. Viti 1947, thuhet se ka qenë vit i skamjes për bukë edhe në Kosovë. Të vjetrit e kanë quajtur si “sene të kiametit për një grusht miell”. Që në fëmijërinë e saj, ajo ka pasur hobi gjuajtjen e gjarpinjve në kodrinat përreth shtëpisë së saj. Madje, bashkë me vëllanë e saj që në moshën 10-11 vjeçe ka bërë një lloj “tregtie me gjarpinj”. I nxinte ne male, i fuste në pako prej kartoni dhe me biçikletë apo me tramvaj lokal i sillte deri në qytet për t’ia shitur një firme farmaceutike nga 50 franga për “kokë” të gjarprit. Mbase ky është përshkrimi më i saktë i karakterit të ish-prokurores së Tribunali Ndërkombëtar për Krime lufte në ish-Jugosllavi, Karla del Pontes, që ajo vetë ia bën vetvetes, që në hyrje të librit të saj “Zonja prokurore” të cilën ajo e botoi pasi la detyrën e kryeprokurores në fund t vitit 2007. Ç‘është e vërteta, mbase pikërisht dëshira e saj fëmijërore për të gjuajtur gjarpinj në male do të jetë frymëzim i saj i jetës e i profesionit t saj prej prokuroreje. Gjuetia ndaj atyre që dyshohen për krime do të jetë pasioni i saj që do ta vazhdojë me tërë qenin e saj si prokurore e Kantonit të Tiçinos, si kryeprokurore e Zvicrës apo si kryeprokurore e Tribunalit. Karla del Ponte e thotë vetë se ka lindur në kohën e “dimrit të ftohtë” të vitit 1947. Duket se edhe ky do të jetë një fakt që do të përcaktojë karakterin e saj “të ftohtë”, madje edhe në rastet kur do të shohë gjurmët e krimit me sytë e saj. Kështu ajo do të shkruajë se “...nuk më ka zgjuar kurrfarë shqetësimi emocional...” edhe atëherë kur do të jetë prezent në rastin e zhvarrosjes se kufomave të dy civilëve pleq, dy grave dhe një ushtari të UÇK-së, të vrarë nga policia serbe gjatë luftës në Kosovë. Ajo i sheh me sytë e saj kufomat e një varreze masive në Siçevë të Klinës, por thotë se “...përvoja të cilën e ka përjetuar...” gjatë punës së saj e bën të jetë indiferente, e qetë dhe pa kurrfarë “...shqetësimi emocional” para një krimi të tillë të forcave serbe ndaj popullatës civile shqiptare. “Dyluftimi” i saj me “murin e gomës” Libri i Karla Del Pontes “Zonja prokurore” në kapitujt e parë të saj ka një përmbajtje të përpjekjeve të saj më faktorin ndërkombëtar për të sjellë para drejtësisë ndërkombëtare të gjithë ata që dyshohen për krime lufte në Kroaci e Bosnje e Hercegovinë e që shumica prej tyre fshiheshin në Serbi. “Luftën” e saj të madhe, për t’i dërguar në Qendrën e Paraburgimit në Sheveningen, Karla Del Ponte nuk e zhvillon në terren, ku janë ndodhur të dyshuarit për krime lufte në territorin e ish-Jugosllavisë. Jo, ajo ka një “lojë” tjetër të madhe. E quan lojë me top për “muri të gomës” që sa herë e godet murin, topi i kthehet prapa me të njëjtën fuqi të goditjes. Ky “muri i gomës” për kryeprokuroren e Tribunalit, gjendet në të gjitha selitë e diplomacive ndërkombëtare. Madje edhe në OKB, aty ku ajo ka marrë votën për t’u bërë kryeprokurore e Tribunalit. Duke e lexuar librin e Del Pontes zbulohen detaje interesante të saj të ballafaqimit të saj me personalitete të fuqive ndërkombëtare, në përpjekjet e saj për të arrestuar kriminelët e luftës në Kroaci, Bosnje e Hercegovinë dhe në Serbi. Ashpërsia e saj komunikative e mbase edhe insistimi i saj “agresiv” që drejtësia të mos jetë peng i rrjedhave të politikës ndërkombëtare, shumë qendra të mëdha të vendosjes dhe burrështetas do ta shpallin Del Ponten si “persona non grata”. Një “dënim” të tillë ajo do ta merr nga vetë Pentagoni Amerikan, më vitin 2005, për arsye të insinuatave të saj, paragjykimeve deri në ekstrem dhe akuzave të pabazuara për gjoja mosgatishmërinë e Uashingtonit për të bërë presion mbi qeveritë e Zagrebit, Sarajevës e Beogradit për të dorëzuar të dyshuarit për krime lufte në ish-Jugosllavi. Madje Del Ponte do të jetë vizitorja “me e padëshirueshme” e ish-shefit të CIA-s amerikane Gjorgj Tenet. “Kokëfortësia” e saj gjatë punës si prokurore do ta detyrojë që edhe vetë shefin e saj Kofi Anan, që t’i shkruajë asaj një letër më 6 mars të vitit 2001 që të mos i fus hundët aty ku nuk e ka vendin dhe që të “...mos i kushtëzojë ndikimet e SHBA-ve me bashkëpunimin me Tribunalin”. Dëshira e saj për një takim me Milosheviqin... Ata që kanë pasur rastin të dëgjojnë ose të lexojnë diçka për kryeprokuroren e Tribunalit Ndërkombëtar Karla Del Ponten e mbi të gjitha, të krijojnë një lloj opinioni për del Ponten gjatë deklarimeve të saja, do të zhgënjehen deri në urrejtje, duke i lexuar disa prej inserteve të librit të saj. Në fakt Karla Del Ponte e vërtetë është libri i saj “Zonja prokurore”, ndërkaq kryeprokurorja e Tribunalit Karla Del Ponte është figura artificiale dhe mistike që në brendi fsheh të vërtetën e karakterit të saj. Në disa raste madje ajo është në lajthitje dhe në kundërthënie me vetveten, me karakterin e saj, me rolin e saj si kryeprokurore e Tribunalit Ndërkombëtar. Për shembull: kush do të besonte se Karla Del Ponte, kryeprokurorja e Tribunalit Ndërkombëtar për krime lufte në ish-Jugosllavi për një moment do të ndryshojë karakterin dhe misionin e saj dhe do të deklarojë: “Për një moment kam qenë në anën e Milloheviqit”!(faqe 72). Këtë ndjenjë të saj ajo do t’ia shpreh vetëm vetvetes, por do ta zbulojë për opinion në librin e saj, në kohën kur kundër ish-kriminelit të Ballkanit Slobodan Millosheviqit po dëshmonte gjenerali amerikan dhe komandanti i NATO-s Vesli Klark. Gjenerali amerikan po dëshmonte para Tribunalit kundër Millosheviqit për krimet e tij gjatë luftës në Kosovë dhe si komandant i NATO-s, Klark arsyetonte intervenimin e Aleancës për të shpëtuar nga shfarosja një popullatë civile siç ishin shqiptarët e Kosovës më fillim të vitit 1999. Del Ponte shkruan në librin e saj se gjatë dëshmisë së gjeneralit amerikan Vesli Klark, ajo i është afruar avokatit mbrojtës të Milloshevqit me kërkesën që t’ia mundësojë një takim me të akuzuarin për krime lufte, në Qendrën e Paraburgimit në Sheveningen ku mbahej i burgosur krimineli Millosheviq. Dhe që absurdi të jetë më i madh, arsyeja pse Del Ponte kërkonte ta takonte Millosheviqin në burg ishte që të mblidhte dëshmi për bombardimet e NATO-s me qëllim që të ngrite aktakuzë kundër pilotëve dhe oficerëve të NATO-s që kishin kryer operacione luftarake kundër caqeve serbe gjatë fushatës 72 ditësh kundër Serbisë! Pra, këtu zbulohet fytyra e vërtetë apo karakteri kontradiktor i Karla Del Pontes. Pra, ajo është në gjendje që të bisedojë edhe me një kriminel, siç ishte Millosheviqi, madje për një moment të jetë edhe në anën e tij, me të vetmin qëllim që të ngre padi kundër atyre pilotëve dhe oficerëve trima që shpëtuan nga masakra kolektive një popull siç ishte populli shqiptar i Kosovës. "Refuzimi në përputhje me ligjet" Operacion transplantimi organesh (Arkivë) Mjekë shqiptarë thonë se është e pamundur të bëhen transplantime në Shqipëri Prokuroria në Shqipëri ka reaguar pas akuzave te prokurorit serb për krimet e luftës Vladimir Vukçeviç, mbi refuzimin e kërkesës serbe për hetim në Rripin e Matit ku sipas serbëve janë keqtrajtuar serbë të rrëmbyer gjatë luftës në Kosovë. Zëdhënësja e prokurorisë Holta Zhiti bëri me dije se ky refuzim për hetime është në përputhje të plotë me normat ligjore të shtetit shqiptar. “Refuzimi për hetime serbe nuk ka qenë një veprim i nxituar, por një vendim në përputhje me ligjin, “ bëri të ditur zëdhënësja e Prokurores së Përgjithshme. Pala serbe nuk ka mbetur e kënaqur nga hetimet e prokurorëve te Hagës dhe atyre shqiptarë të cilët kanë arritur në konkluzionin se nuk ka asgjë të vërtetë rreth shkrimeve të ish kryeprokurores së Gjykatës së Hagës, Karla del Ponte, në librin e saj “Gjuetia “se në Shqipëri në kohën e luftës në Kosovë ka ekzistuar një klinikë që trafikonte organet e serbë të rrëmbyer nga ish-Ushtria Çlirimtare e Kosovës. Për këto hetime para pak ditësh në Shqipëri mbërriti dhe kryeprokurori serb për Krimet e Luftës. Në takime pala shqiptare i dha argumentat e mësipërme për mosekzistencën e një klinike të tillë. Shqipëria kundër akuzave të Carla del Pontes Del Ponte Shkrimtari Preç Zogaj, reagoi kohë më parë në foltoren e Kuvendit ndaj librit :"Zbulimet e gjahut : Unë dhe kriminelët e luftës",të ish-kryeprokurores së Hagës, Carla del Ponte. Fjala është për pretendimin e ekzistencës së një klinike të improvizuar në Gurrë të Matit ku, sipas zonjës Del Ponte, bëheshin transplante organesh të ushtarëve serbë. Zogaj kërkoi nga kryeprokurorja, Ina Rama dhe Presidenti i Republikës, Bamir Topi të shprehin qëndrim në lidhje me akuzat që, sipas tij, po dëmtojnë imazhin e Shqipërisë. Ndërkaq, deputeti i PS-së për Matin, Qemal Minxhozi, tha se bashkë me banorët e Gurrës kanë vendosur ta padisin penalisht për shpifje në Gjykatën e Strazburgut ish-kryeprokuroren e Hagës. Minxhozi tha se në asnjë rrethanë nuk egsiston asnjë fakt i vetëm që të vërtetojë se në zonën e Gurrës ka shkelur këmba e ndonjë ushtari apo civili serb, sipas tij, qoftë edhe i sjellë forcërisht gjatë periudhave të trazirave në Kosovë të vitit 1999.

Ernest Hemingway (21 Korrik 1899 - 2 Korrik 1961)

Shkruan :Akademik prof.dr.Flori Bruqi,PHD

 Ernest Hemingwai ishte gazetar dhe shkrimtar i shquar amerikan i shekullit të XX, fitues i Çmimit Nobel dhe Pulitzer, autor i romanit të famshëm, “Plaku dhe deti”. Ai shquhej për pasionet e tij të gjuetisë dhe peshkimit.

Ernest Hemingway lindi 21 korrik 1899 në Çikago. Babai i tij ishte mjek kurse për pasion kishte peshimin. Nëna e tij ishte muzikante dhe ëndërronte ta kishte vajzë foshnjën që më pas mori emrin Ernest. Hemingway e kaloi fëmijërinë dhe rininë pas peshkimit dhe gjuetisë. Ndërkohë, fillon të merret me gazetari pranë gazetës “Kansas City Star”.

Në vitin 1917 ai u bashkua Kryqit të Kuq si ambulancier në frontin e luftës në Itali dhe këtu, në moshën 18 vjeçare plagoset rëndë dhe dërgohet në spitalin e Milanos ku dashurohet me një infermiere. Kjo histori vjen te romani “Lamtumirë armë” (A farewell to Arms) i cili u hodh në qarkullim në vitin 1929. Me kthimin në SHBA, ai u martua me Hadley Richardson por mendja i rrinte gjithmonë në Europë. Së fundi arrin të shkëpus një mision gazetarie dhe akoma si i panjohur, vendoset në Paris. Këtu njihet me Gertrude Stein e cila i mëson stilin e shkrimit.

Në fillim botoi tre tregime dhe dhjetë poezi

Në veprën “Dielli lind përsëri”, (1926) e cila pati sukses të papritur, flet për heroin e tij të plagosur nga predha. Vepra përcjell jetën e të mërguarve të rinj anës Senës.. “Kjo është historia e brezit të humbur” pat thënë Gertrude Stein kur lexoi këtë vepër.

Në majin e vitit 1925, njihet me Scot Fitzgerald-in e famshëm, i cili konstatoi talentin e madh të Hemingway-it. Në mes tyre lindi një miqësi e vërtetë, por edhe një rivalitet i madh.

Ndërkohë e ndjekin ngjarje të vështira si vetëvrasja e babait, shkurorëzimi por edhe momente të lumtura si rimartesa dhe botimi i veprës “Lamtumirë armë”. Në vitin 1930 vendoset në Key West të Floride-s ku edhe shkroi “Vdekja pasdite”.

Më 1936 e gjejmë në Spanjë, të angazhuar në krahun e forcave republikane. Këtu jepet pas pijes, por vazhdon të shkruaj dhe boton librin “Të kesh apo të mos kesh” (1937) i cili ka për temë padrejtësinë shoqërore të kohës së vet dhe në vitin 1940 boton librin “Për kë bien kambanat” që është frymëzim nga koha e angazhimit të tij në Luftën e Spanjës.

Prej Spanjës vendoset në Havanë deri në vitin 1944 nga ky kthehet rishtazi në Paris. Më parë pati botuar “Dëborërat e Kilimanxharos (1936). Në vitin 1950 shkroi Përtej lumit që njëherësh është vepra e fundit me brendi dashurie ku flitet për një kolonel të moshuar të armatës amerikane dhe një venedikase nëntëmbëdhjetë vjeçare. Në vitin 1952 del libri Plaku dhe deti, me të cilin dy vjet më vonë, në vitin 1954 fiton Çmimin Nobel.

I moshuar dhe i sëmurë, i mbyllur në pronën e vet në Idaho, më 2 korrik 1961, përfundon jetën duke bërë vetëvrasje. Presidenti John Kenedi mbajti zi për vdekjen e Ernest Hemingwayt, të cilin e quajti një nga shkrimtarët më të mëdhenj të Amerikës dhe një nga qytetarët e mëdhenj të botës.

Plaku dhe deti është një tregim për forcën dhe dinjitetin e shpirtit të njeriut. Me simbolikën e tij ai trajton pyetjen e madhe, se deri ku duhet të shkojë njeriu, deri ku duhet të guxojë. Për Heminguejin njeriu, në trevën e dyluftimit të pabarabartë, madje të vetë vdekjes, nuk ka përse të tërhiqet pa e provuar.

Plaku dhe deti (titulli origjinal: The Old Man and the Sea) është një novelë e shkruar nga shkrimtari amerikan Ernest Hemingway në vitin 1951 në Kubë, dhe botuar në vitin 1952. Ishte vepra e fundit madhore fiksion e prodhuar nga Heminguej dhe botuar gjatë gjalljes së tij.

Vepra - një nga më të famshmet e autorit - rrotullohet rreth Santiagos, një peshkatar i moshuar që përpiqet të kapi një peshk Marlin në largësi të . Plaku dhe deti ka fituar çmimin Pulitzer për Fiksion (Pulitzer Prize for Fiction) në vitin 1953 dhe është cituar nga komiteti i Nobelit si një nga veprat që kontribuan në dhënien e Nobelit në Letërsi për Hemingwayn në vitin 1954.

Permbajtja

Kemi të bëjmë me dy kundërvënie të ndryshme : Plakun në perëndim të jetës se tij dhe detin e paskajë, ate fuqi te pambarueshme. Personazhi kryesor Santiago është perzierje e vetë ekzistencës njerëzore kundrejt dallgëve të shkumëzuara të jetës me përplot zhgënjim e pabesi. Santiago lufton me tërë fuqinë e tij të mplakur dhe për çudi të fatit ai del fitimtar.

Kjo vepër është grishje e njëmendtë për rrugën e qarte të racës njerëzore : trazimi i përpjekjes për përvijimin e jetës në kushte sado të rënda.

Është një luftë e pabarabartë ndërmjet njeriut dhe natyrës por që gjithsesi i lejon njeriut të masë forcat e veta. Njeriu plaket ndërsa natyra mbetet po e njëjtë, deti mbetet po i pamase dhe i pabesë. Ne qendër te veprës "Plaku dhe Deti" është plaku Santiago, një peshkatar i zoti.

Ndërsa Santiago vazhdon udhëtimin e tij per tu kthyer në breg, peshkaqenët janë të tërhequr në gjurmët e gjakut të lëna nga Marlin në ujë. Ai pa një peshkaqen te madh Mako, dhe Santiago e vret me fuzhnjen e tij, duke humbur armen në këtë proces. Ai bën një fuzhnjë te re nga leukoplasti me thikën e tij dhe me fund të rrem për të ndihmuar të shmangjen e nje linje tjetër peshkaqenësh, në total, janë vrarë pesë peshkaqenë dhe shumë të tjerë janë shtyrë larg. Por peshkaqenët të mbetur vijnë, dhe ne mbrëmje peshkaqenë i gllabërojnë pothuajse tërë trupin e pajetë të Marlin-së, duke lënë një skelet të përbërë kryesisht nga shtylla kurrizore e saj, bishtin e saj dhe kokën e tij. Së fundi duke arritur në breg para agimit në ditën e ardhshme, Santiago lufton në rrugën për në kasollen e tij, duke mbajtur nje shtyllë te rëndë mbi shpatullat e tij. Pastaj, në shtëpi, ai shtrihet mbi shtratin e tij dhe bie në një gjumë të thellë.

Kopshti i Edenit, bestseller në vitin 1986, edhe pse libri i fundit i pambaruar i Ernest Heminguejit, me të cilin punoi prej 1946-s deri sa vdiq në 1961. Libri tregon historinë e një shkrimtari të ri amerikan, David Bourne, dhe gruas së tij Catherine.

Të shkruara gjatë kohës kur Hemingueji ishte në kulmin e fuqisë së tij krijuese, në tregimet e tij Fitimtari nuk merr asgjë shkëlqen vula e talentit të veçantë. Karakteret, dialogët, mjediset, bota e brendshme, mund të kenë ardhur vetëm nga imagjinata e Heminguejit.

Për kë bie këmbana nga Ernest Heminguej u publikua në vitin 1940. Ky roman tregon historinë e Robert Xhordan, një i ri amaerikan i brigadës ndërkombëtare i angazhuar në një njësi guerrile republikane gjatë Luftës Civile Spanjolle.

Subjekti tërheqës është vendosur me mjeshtëri në sfondin romantik të Spanjës. Në libër lexuesi përjeton një atmosferë dhimbjej.

Veprat

• Three Stories and Ten Poems, 1923
• The Torrents of Spring, 1925
• In Our Time, 1925
• The Sun Also Rises, 1926
• Men Without Women, 1927
• A Farewell to Arms, 1929
• Death in the Afternoon, 1932
• The Snows of Kilimanjaro, 1932
• Winner Takes Nothing, 1933
• Green Hills of Africa, 1935
• The Fifth Column, 1938
• The First Forty-Nine Stories, 1938
• For Whom the Bell Tolls, 1940
• Across the River and Into the Trees, 1950
• The Old Man and the Sea, 1952
• A Moveable Feast, 1964
• Islands in the Stream, 1970
• The Garden of Eden, 1987
• True at First Light, 1999

Vepra te Heminguejit ne shqip

• Plaku dhe deti
• Dëborërat e Kilimanxharos
• Për kë bien këmbanat
• Të kesh e të mos kesh
• Vërtetë në dritë të parë
• Lamtumirë armë
• Jeta dhe vepra

• Ernest Hemingway ishte një novelist amerikan, shkrimtar i historive të shkurtëra dhe gazetar. I përket shkrimtarëve të periudhës klasike të letërsisë amerikane. Ernest Heminguej në profilin e tij shkrimtaresk përfaqëson në menyrë të shkëlqyer realizmin letrar në USA.

  I konsideruar nga shumëkush si strehë e brezit të humbur, Heminguej vazhdon të mbetet shkrimtari më i shquar amerikan. Proza  e tij e gjallë shquhet për nga thjeshtësia mahnitëse, dialogu i thjeshtë plotë jetë. Personazhet kryesore të Heminguejit janë gjithnjë luftëtarë të paepur, me dinjitet krenar, toreador, përballë gjendjes së nderë që po përjetonte padrejtësisht brezi i humbur, brez në kurrizin e të cilit rëndoi më së shumti Lufta e Parë Botërore.

Ky shkrimtar kolosal amerikan është lauruar me shpërblime prestigjioze letrare, madje në vitin 1953 ky shkrimtar merr Çmimin Nobel me " Plaku dhe deti " u vetevra me 2 korrik te vitit 1961 vetem tre jave para 62-vjetorit te lindjes se tij. 

Në gjuhën shqipe janë përkthyer një varg romanesh, e vëllimesh me prozë tregimtare të këtij shkrimtari. Vlen të përmenden shqipërimet kolosale të Ismail Kadarese, Vedat Kokonës.

Rigjenerimi dhe ripërtëritja e letërsisë e të arteve, njëmijë vjet e mbas rënies së qytetërimit antik greko-romak.

                                      Flori Bruqi,PHD

 Shumë popuj të Lindjes kanë trashëguar vepra letrare të shkruara edhe para grekëve, mirëpo letërsia evropiane ngrihet mbi dy epe të mëdha greke mbi “Iliadën” dhe “Odisenë”, autor i të cilave supozohet se është Homeri. 

Meqë në veprat e Homerit u gërshetuan në mënyrë të përsosur historia dhe mitologjia greke, më vonë pjesa më e madhe e artit grek i shfrytëzoi si burim tematik këto dy epe të mëdha. 

Tragjedia greke u krijua fund e krye nga burimi Homerian. 

Edhe Virgjili e shkroi epin e tij “Eneida” po në këtë vazhdë, e të mos flasim për ndikimin që pati ajo edhe në artet figurative dhe në pikture. 

Humanizmi dhe renesansa linden në Itali, por shumë shpjetë fryma e tyre përshkoi gjithë Evropën. 

Një prej figurave më të mëdha të kësaj kohe qe Uilliam Shekspiri, tragjeditë, komeditë dhe dramat e të cilit vazhdojnë të vihen në skenat e teatrove të të gjithë botës, kurse disa prej tyre u bënë edhe filma të jashtëzakonshëm.

Nga periudha e romantizmit është zgjedhur poeti anlez George Gordon Byron. 

Ai me veprën “Child Harold” solli një ndjeshmëri krejt të re në letërsinë angleze, duke I prirë kështu romantizmit në Evropë. 

Për ne është me rëndësi se në këtë vepër u ngrit shumë lart edhe figura fizike dhe morale e shqiptarit dhe u dhanë pamje nga jeta shqiptare e kohës.

 Realizmi si drejtim letrar përfaqësohet me Honore dë Balzakun, që njihet si baba I romanit, e me të cilin ai hap epokën e prozës realiste e cila do të luaj një rol të rëndësishëm në letërsinë e shekujve XIX dhe XX.

Letërsia botërore u nda në tri epoka:

Epoka e Rilindjes

Rilindja letrare evropiane përfshin një periudhë historike trishekullore, e cila nis me një vigan si Danteja e përfundon me një gjeni si Shekspiri.

Fjala Rilindje shpreh në mënyrë metaforike rigjenerimin e ripërtëritjen e letërsisë e të arteve, njëmijë vjet e mbas rënies së qytetërimit antik greko-romak. 

Por termi Rilindje shënon njëkohësisht rilindjen e kulturës antike, e cila nis të shërbejë si model I përsosmërisë për fusha të ndryshme të veprimtarisë njerëzore.

Së fundi, me emërtimin Rilindje kuptojmë rilindjen shpirtërore e kulturore të njeriut, i cili rizbulon vlerate jetës, të artit, të shkencës, të lirisë.Rilindasit e quajtën veten humanist, kurse veprimtarinë e vet humanizëm, çka dëshmon karakterin human, pra njerëzor, të kësaj lëvizje. Në Rilindje dallohen tri periudha kryesore:

• Periudha e parë – Shekulli XIII dhe në fillim të shekullit XIV
• Periudha e dytë – Gjatë shekullit XV
• Periudha e tretë - Nga shekulli XVI dhe në fillim të shekullit XVII.

Llojet letrare gjatë periudhës së Rilindjes kanë qenë : Poezia,Proza dhe Drama.

Rilindasit botërorë kanë qenë : Françesko Petrarka,Giovanni Boccaccio,Miguel de Cervantes dhe William Shakespeare

Epoka Klasiciste

Klasicizmi është një term i historisë së letërsisë ,i cili shërben për të emëruar një drejtim të caktuar letrar , që lindi dhe u zhvillua në Francën e shekullit XVII.

Klasicizmi francez është një dukuri komplekse, që na lejon të njohim jo vetëm zhvillimin letrar në rrafshin historik, por edhe shumë veçori, enigma e teknika konkrete të krijimit letrar në përgjithësi. 

Arti antik ofronte modelet më të mira të përsosmërisë. 

Duke vënë në qendër të tij të bukurën, si kategori universal, që e bënte veprën antike artistike të vlefshme për të gjitha kohët dhe të gjtha vendet. 

Autorët bashkëkohorë e vlerësuan lart këtë traditë dhe e quajtën për nder të imitonin mjeshtërit e moqëm. 

Ky imitim, megjithatë, nuk duhej të ishte servil, por të shërbente si pikënisje për të frymëzuar vepra të denja origjinale

Klasicizmi Francez njohu tri periudha të rëndësishme zhvillimi:

• 1660-1690~Periudha e klasicizmit të pastër
• 1690-1720~Periudha e klasicizmit të vonë.
• 1720-1820~Periudha kalimtare që përgatiti lindjen e romantizmit

Parimet e klasicizmit: Impresionalizmi dhe vërtetësia, Motivimi psikologjik, Parimi I arsyes, Ndarja e gjinive, Stili elegant dhe Fryma kristiane.

Autorët e stilit klasicist janë:Zhan Rasin dhe Molieri.

Epoka Romantike

Epoka e romantizmit solli ndryshime rrënjësore në shoqëri, në arte, në vizionin e botës.

Me parullën e famshme “Liri, barazi, vllazëri”, Revolucioni Francez I fund shekullit të XVIII ia ndërroi kursin historisë së njerzimit, duke I shpërthyer strukturat feudo-mesjetare dhe duke e hapur shoqërinë kah sistemet politike të reja, të frymëzuara prej mendimtarëve illuministë. 

Romantizmi ka karakteristika të përbashkëta, por dhe veçori specifike sipas vendeve ku zhvillohet. 

Ai shërbeu për t’i konsoliduar të gjitha letërsitë kombëtare, sidomos ato më të rejat, ku afirmohet si një lëvizje ideologjike e kulturore në luftë për identitet kombëtar.

Gjëja më e shtrenjtë për romantikët, në jetë dhe në art, është liria. 

Në përputhje me vizionin që ka gjithësecili poet për lirinë, romantizmi evropian zhvillohet sipas dy modelesh: 

Modeli i pare është ai i poetit melankolik e të dëshpëruar, që e çon jetën diku në gjirin e natyrës, ose izolohet në vetmi, larg njerëzve që nuk e kuptojnë Modeli i dytë është ai poet energjitik, që i kushtohet një çështje të madhe, një idela të lartë, një mizion historik. 

Një poezi e tillë përcjell tek njerëzit mesazhe të mëdha humane, politike, sociale e filozofike.

Fjalët lirizëm dhe romantizëm janë bërë thaujse sinonime, aq mire shpjegohen ato me njëra-tjetrën dhe nga njëra-tjetra.

Ndaj poeti romantik shprehet në vetën e pare, që është veta e unit të tij vetiak, por edhe e unit njerëzor në përgjithësi. 

Romantizmi kap periudhën nga fundi I shekullit XVIII deri në fund të shekullit XIX .

George Orwell (Eric Arthur Blair) : Ferma e Kafshëve

Nga Flori Bruqi,PHD

George Orwell lindi më 25 .06. 1903, në Motihari,  në Bengal të Indisë.  Emri i tij i vërtetë ishte Eric Arthur Blair. I ati, Richard Walmesley Blair, shërbente si civil për qeverinë britanike. 

Arsimi: Eton College (1917–1921), Wellington College (1917–1917), St Cyprian's School (1911–1916)

Në vitin 1904, Oruelli u transferua bashkë me nënën dhe motrën e tij në Angli, ku mbeti deri në vitin 1922. Filloi të shkruante në një moshë të re e madje botonte edhe në periodikët e kolegjit, por atij nuk i pëqente shkolla me ide komuniste, por në vitin 1943, shkroi romanin Ferma e Kafshëve   "Animal Farm" një satirë mbi revolucionin komunist dhe shtetin sovjetik. Kjo vepër u ndalua të publikohej në Britaninë e Madhe, e cila në atë kohë qe aleate me Stalinin kundër Hitlerit. Veprat e tij nuk janë thjeshtë mbi diktaturën siç e njohim ne sot, por mbi shpirtin e çuditshëm njerëzor, që fillon të kuptojë se çfarë është diktatura vetëm pasi kjo e fundit ka vdekur.

Oruelli shkroi për eksperiencat e tij të papëlqyeshme në shkollën parapërgatitore, në esenë "Such ëere the Joys" (1968). Oruelli nuk fitoi ndonjë të drejtë studimi dhe meqë nuk kishte mundësi për të vazhduar arsimimin e tij, shkoi në Bruma dhe shërbeu në administratën e Policisë Perandorake Indiane nga viti 1922 deri në vitin 1927, kur ai dha dorëheqjen, pjesërisht për shkak të mospëlqimeve të tij në rritje për imperializmin britanik, një mospëlqim që e shprehu me fjalë në esetë e tij "Shooting an Elephant" (1950) dhe "A hanging" (1931).

Kur Oruelli u kthye në Europë ishte në një gjendje të mjerë ekonomike dhe bëri punë që paguheshin shumë pak, në Francë dhe Angli. Më në fund, në vitin 1928, ai vendosi të bëhej shkrimtar profesionist. Duke filluar nga viti 1930, Oruelli u bë një kontribues i rregullt për "New Adelphi" dhe në vitin 1933 ai e mori emrin Xhorxh Oruell, me të cilin ai do të bëhej i famshëm. Për romanin e tij të parë, ai përdori si frymëzim përvojat e tij të fundit me varfërinë dhe shkroi "Doën and out in Paris and London" (1933). Ndërsa jepte mësim në një shkollë private, ai botoi veprën e tij të dytë të rëndësishme "Burmese Days" (1934). Dy vjet më vonë ai u martua me Eileen O'Shaugnessy.

Gjatë viteve '30, Oruelli kishte adaptuar pikëpamjet e një socialisti dhe udhëtoi për në Spanjë, për të raportuar mbi luftën e tyre civile. Ai mori anën e militantëve të Partisë Marksiste të Punëtorëve të Bashkuar dhe luftoi përkrah tyre. Ishte kjo luftë që e bëri atë ta urrente komunizmin dhe të favorizonte socializmin anglez. Oruelli shkroi një libër mbi Spanjën, "Homage to Catalonia", që u botua në vitin 1938. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Oruelli shërbeu si oficer në Gardën Rezervë dhe gjithashtu punoi si gazetar për BBC – në, Observer – in dhe Tribune – n, ku ishte redaktor letrar nga viti 1943 deri në vitin 1945.

Aty nga fundi i luftës ai shkroi "Fermën e kafshëve" dhe kur lufta mbaroi ai shkoi në Skoci. Ishte "Ferma e kafshëve" që e bëri më në fund të suksesshëm Oruellin. Suksesi tjetër i tij mbarëbotëror ishte "Nineteen Eighty – Four", për të cilin Oruelli tha se ishte shkruar "për të ndryshuar mendimin e të tjerëve mbi llojin e shoqërisë për të cilën ata duhet të luftojnë". Fatkeqësisht, Oruelli nuk jetoi aq gjatë për të parë sa i sukesshëm do të bëhej, sepse ai vdiq nga turbekulozi në Londër, më 21 janar 1950.

Përralla e famshme e George Orwell dhe portretizimi satirik i politikës, e bëri autorin një figurë të urryer për komunistët europianë, por ndihmoi, gjithashtu, të gjithë qytetarët që kërkojnë drejtësi dhe barazi, të kuptojnë rreziqet që mbartin revolucionet e shkuara keq.

“Një libër shumë i keq, por shumë i mençur”, e cilësoi Simone de Beauvoir, ndërsa CIA, fshehurazi, sponsorizoi prodhimin dhe shpërndarjen e një filmi vizatimor të mbështetur te ky roman, si përpjekje subversive kundër bllokut komunist.

Që kur u botua për herë të parë në vitin 1945, Ferma e Kafshëve vijon të kënaqë lexuesit e të gjitha moshave me humorin e hidhur dhe talljen shpartalluese të pushtetit, duke i garantuar Orwell-it pozicionin e një prej shkrimtarëve më të mëdhenj të shekullit të njëzetë.

Adeline Virginia Woolf (1882 –1941)

 

                                         Flori Bruqi,PHD

Adeline Virginia Woolf  (1882 –1941) ishte një shkrimtare angleze e konsideruar si një nga modernistet më të rëndësishme të shekullit të njëzetë dhe një pioniere në përdorimin e rrëkesë së vetëdijes si mjet rrëfimtarie.

Woolf lindi në një familje të pasur në Londër dhe ishte fëmija i shtatë në një familje të përzierë me tetë fëmijë. Nëna e saj, Julia Prinsep Jackson, kishte tri fëmijë nga martesa e parë ndërsa babai i Woolf, Leslie Stephen, kishte një vajzë nga martesa e mëparshme. Këta bënë edhe katër fëmijë të tjerë, përfshirë piktoren Vanessa Bell.

Virginia Woolf përjetoi shumë shtëpinë e verës që familja përdorte në Cornuell, në cepin jugperëndimor të ishullit britanik, ku ajo pa për herë të parë farin që më pas u bë objekti qendror i romanit të saj Për te fari (1927) një roman eksperimental për nga teknika e shkrimit.

Fëmijëria e Woolf pati një përfundim të papritur më 1895 me vdekjen e nënës së saj, pasuar nga vdekja dy vjet më vonë e gjysmë-motrës së saj, Stelës, e cila ishte edhe një figurë mëmësore për të. Nga vitet 1897 deri më 1901 ajo ndoqi studimet në klasicizëm dhe histori në departamentin e Zonjave në Kolegjin Mbretëror të Londrës, ku ajo ra në kontakt me reformues të hershëm të të drejtave të grave. Ndikime të tjera të rëndësishme për të ishin vëllezërit e arsimuar në Kembrixh dhe biblioteka e stërmadhe e babait të saj.

E nxitur nga i ati, Woolf filloi të shkruajë në vitin 1900. Vdekja e të atit të saj më 1905 shkaktoi një krizë tjetër nervore për të. Pas vdekjes së tij, familja Stephen lëvizi nga Kensingtoni, lagjja e pasur e Londrës në lagjen Blumsburi, e cila është më boheme. Ishte në këtë lagje ku Woolf në bashkëpunim me vëllezërit dhe miqtë e vet intelektualë krijuan grupin artistik me të njëjtin emër.

Më 1912 ajo u martua me Leonard Woolf ndërsa më 1917 çifti themeloi shtëpinë botuese Hogarth, e cila publikoi shumicën e veprave të saj. Ajo vuajti disa herë gjatë jetës së saj nga probleme të shëndetit mendor. Vdiq në vitin 1940 në moshën 59 vjeçare.

Ndër veprat e saj më të njohura janë Zonja Dallouej, (1925), Për te fari (1927) dhe Orlando (1928). Ajo njihet edhe për esetë e shumta, të tilla si Një dhomë më vete (1929) si dhe Flush, një biografi (1963).

Vepra e Woolf u bë pjesë qendrore e lëvizjes së kritikës feministe të viteve 1970 dhe veprat e saj kanë marrë famë për "frymëzim të feminizmit".

Valët konsiderohet si vepra artistike më e vështirë dhe më sfiduese e Virginia Woolfit. Vetë ajo e konsideronte si librin e saj “më të vështirë dhe më kompleks”.
Është një libër sui generis, jo vetëm për  krijimtarinë e Woolfit, por për prozën angleze në tërësi. Janë nëntë episode me monologët e gjashtë personazheve, Bernardit, Nevilit, Luisit, Suzanës, Xhinit dhe Rodës, ku paraqitet jeta e tyre që nga fëmijëria e hershme deri në moshë të mesme. Në këta monologë, ata “thonë” fakte dhe jetë dhe “mendojnë” rreth reflektimeve e ëndrrave. Zërat bashkohen në një frymë të vetme, si një valë që tregon ekzistencën e secilit prej të gjashtëve, dhe jo vetëm të njërit. Valët janë forma e romanit: valët e detit, të dritës, të kohës, të emocionit, të gjesteve dhe të dhimbjes.
Monologët e personazheve shkrihen me njëri-tjetrin dhe duket se i gjithë teksti rrëfehet nga uni kolektiv, që shtrihet përtej çdo uni individual që i bashkon ata.
Monologët ndërthuren me disa fragmente që Woolfi i ka emërtuar “interlude të natyrës”, të cilat paraqesin në mënyrë impersonale një peizazh bregdetar dhe lëvizjen e diellit nga agimi deri në perëndim dhe që përkojnë me rrjedhën e jetës së personazheve.
Qëllimi i Woolfit në këtë vepër ishte që, nëpërmjet kësaj ndërthurjeje, të krijonte një vepër e cila, ndonëse në prozë, t’i përngjante një “drame poetike”.

Ndërsa Evropa po rrëshqiste drejt luftës me ngritjen e fashizmit dhe Spanja gjendej sakaq në mes të një lufte civile të përgjakshme, Virginia Woolf botoi esenë Tri monedhat e arit, në të cilën vë në dukje lidhjen e pandashme mes patriarkatit dhe diktaturës, patriarkatit dhe luftës, patriarkatit dhe dhunimit të të drejtave të njeriut. 

Si mund të parandalohet lufta? – pyet Woolf. Ajo merr përsipër t’i përgjigjet kësaj pyetjeje të vështirë, para së gjithash, duke vënë në dukje se lufta është punë burrash, një normë e shoqërisë së tyre që nxit dhunën, konkurrencën për dominim. 

Tri monedhat e arit është në thelb një kritikë e patriarkisë. Shtypja e grave brenda familjes është produkt i shtypjes së tyre në shoqëri. Woolf vuri në dukje që, nëse gratë duhet të kenë ndikim në jetën publike, dhe që ky ndikim të jetë kundër luftës e jo pro saj, duhet të marrin pjesë në jetën publike duke ruajtur të ndryshmen që kanë dhe jo duke adaptuar të njëjtat sjellje që duhet të ndryshohen. Kjo është një nga esetë kyçe për të kuptuar feminizmin e Woolf dhe botën në të cilën ne jetojmë sot. 

Tri monedhat e arit vjen në shqip për herë të parë.