“Nëpër degëzime të kulturës shqiptare” një shenjë e munguar në memorjen kulturore

Prof.Dr.Fatmir Terziu



Studimet e kujtesës kulturore u bënë prezente në fillim të shekullit të njëzetë, me veprat e Maurice Halbuak në angazhimet me karakter të memorjes kolektive. Në hapësirën e dy dekadave të fundit kjo zonë e hulumtimit ka dëshmuar një bum të vërtetë në vende të ndryshme dhe disiplina të ndryshme. Si pasojë, studimi i Profesor Doktor Zyhdi Dervishit, “Nëpër degëzime të kulturës shqiptare” (2013) që sjell trajtesën sociologjike të disa profileve të modelimit psikokulturor të shqiptarëve na depërton edhe tek marrëdhëniet midis kulturës dhe kujtesës, duke na treguar se ka një ngastër kulturore të larmishme në një hapësirë kulturore më të gjerë si varg i qasjeve ndjesore dhe sociologjike të kulturave. Sot, çështja e ndërlikuar e kujtesës kulturore është një trajtesë e mrekullueshme ndërdisiplinore: Konceptet e kujtesës kulturore qarkullojnë në histori, shkencat sociale dhe politike, filozofi dhe teologji, psikologji, në hapësirat dhe studimet e neuroshkencës dhe psikoanalizës, si dhe në ato letrare dhe studimet mediatike. Ndonjëherë këto koncepte konvergojnë, në raste të tjera ata duket se përjashtojnë njëri-tjetrin, dhe të gjithë së bashku në lëminë e tyre, shumë shpesh, bëhen hulumtuesit në një disiplinë që duhet të marrë hapësirë ndjenjëse në disiplinat fqinje. Kështu vepron edhe Dervishi kur ai e sheh kulturën shqiptare, si një mozaik mjaft të larmishëm me nënkultura të spikatura.

Profesor Doktor Zyhdi Dervishi

Për më tepër, studimet e kujtesës kulturore janë kështu edhe një fushë e vendosur ndërkombëtare: Koncepte të rëndësishme janë gjeneruar në Francë, Gjermani, Britani e Madhe,

Itali, Kanada, Shtetet e Bashkuara dhe Hollandë. Në të njëjtën kohë, megjithatë, ne kemi parë se si në shkallë kombëtare traditat specifike akademike dhe barrierat gjuhësore kanë qenë të prirur për të penguar transferimin e njohurive për kujtesën kulturore, të cilën Dervishi e shtjellon në formën e tij sociologjike edhe tek “Lente të ndërveprimit simbolik: analizë sociologjike e rolit të simboleve kulturore, të komunikimit joverbal” (2009) apo edhe tek studimi tjetër “Gratë në turbulencat e mendësive dhe realiteti politik” (2011).

Përmes përvetësimit të vazhdueshëm dhe rivlerësimit të të gjithë fushave të ndryshme, konceptet kulturore të kujtesës kanë marrë kuptime të reja, duke hapur horizonte të reja të hulumtimit në shkencat humane, si dhe në sektorin social dhe në shkencat natyrore, falë edhe të një angazhimi të gjerë kërkues, akademik, social dhe kulturor të Dervishit në hapësirën shqiptare. Në atë masë që kuptimi i tyre duhet, pra, të negociohet vazhdimisht, të kryhet si një hulumtim i qëndrueshëm në këto koncepte dhe një studim me hulumtime në studimet e kujtesës kulturore mund të nxisë një qasje të vetë-refleksives ndaj ky zhvillim dhe kjo fushë gjithnjë e më e larmishme, duke siguruar një hapësirë teorike, shtylla kurrizore konceptuale, metodologjike dhe për çdo projekt në fjalë me pyetjet e kujtesës kulturore, jo pak herë ka sensin logjik tek veprat e Dervishit. Qëllimi i këtij studiuesi është të ofrojë studimin e parë të vërtetë të integruar në këtë fushë ndërdisiplinore dhe ndërkombëtare të studimeve të kujtesës kulturore dhe asaj që ndërlidhet me disiplinat sociologjike.

Prezantimi i shkurtër i koncepteve kryesore të studimeve të kujtesës kulturore dhe atyre sociologjike mes veprave të Zyhdi Dervishit, ka për qëllim jo vetëm për ti ofruar lexuesit një pasqyrë unike të hulumtimit aktual në fushën sociologjike dhe kulturore, por ka për qëllim gjithashtu të shërbejë si një forum për të sjellë së bashku agravitetin akademik dhe kërkues ku hapësira shqiptare është dhe rreket në denduri të lartë nënkulturash. Borxhet tona janë të shumta, dhe kjo është një kënaqësi e madhe për të njohur ato. Mes leximit ne falënderojmë, para së gjithash, të gjithë vlerat e atyre autorëve, të veçanta në lëminë e tyre, të cilët me referencat e shumta të autorit kontribuan në plotësimin e një mase të madhe e të konsiderueshme studimore të Dervishit, falë dhe njohurive dhe angazhimeve të tij tashmë të mirënjohura. Kjo ishte një përvojë e mrekullueshme jo vetëm gjatë leximit të librave të tij, por edhe gjatë analizës studimore.

Studimi i Profesor Doktor Zyhdi Dervishit, “Nëpër degëzime të kulturës shqiptare” mes një angazhimi tipologjik dhe të thellë studimor, të shpie qartazi drejt një fondacioni konceptual për studimet e kujtesës kulturore dhe jo vetëm të atyre sociologjike që ai angazhohet të plotësojë si mungesë në territorin shqiptar, por edhe si një trajtesë e domosdoshme e studimeve të kësaj fushe. Gjatë dy dekadave të fundit, marrëdhëniet midis kulturës dhe kujtesës janë shfaqur në shumë pjesë të botës, po aq edhe në Shqipëri e Kosovë, madje edhe në mesin e shqiptarëve studiues në Maqedoni (FYROM), si një çështje kyçe e ndërdisiplinore kërkimore, që përfshin fusha të ndryshme, si historinë, sociologjinë, artin, letrat në përgjithësi dhe studimet e medias, filozofinë, teologjinë, psikologjinë, dhe neuroshkencën dhe duke sjellë së bashku studimet humane, shoqërore dhe natyrore, pra mjaft shkenca në një mënyrë unike. Rëndësia e nocionit të kujtesës kulturore është e dokumentuar, jo vetëm nga rritja e shpejtë, që nga fundi i viteve 1980, i publikimeve në fusha kulturore dhe sociologjike, kujtime specifike kombëtare sociale, fetare, apo familjare, por edhe nga një prirje më të fundit, pikërisht përpjekjet për të siguruar një pasqyrë të rezultateve mbi gjendjen e artit në këtë fushë në zhvillim dhe për të sintetizuar kërkime të ndryshme të paraprira nga traditat.

Kjo shihet qartë në studimin e Dervishit. Aty jepet një qartësi e ndjeshme ku hapësira shqiptare nën trysninë e ndikimeve kulturore të Perëndimit dhe të Lindjes sillet si një arsye mes profileve dhe faktorëve përcaktues të nënkulturave. Ai i shikon këto profilime kulturore të orientimit perëndimor edhe përmes fesë katolike, por edhe si prani më e rilevuar e ndikimeve kulturore lindore, bizantine te nënkulturat me profile ortodokse. Pra siç shihet, ky studim është i bazuar në një kuptim të gjerë të kujtesës kulturore, sugjeruar si një përkufizim i përkohshëm “Bashkëveprimi i pranishëm dhe i ndërlidhur me të kaluarën në kontekste socio – kulturore”, pa harruar këtu edhe atë që autori e sheh si formatim ndërkulturor, edhe si reagim i kundërt ndaj prirjeve kulturore të fqinjve. Ky kuptim i termit lejon që përfshirja në një spektër të gjerë të fenomeneve si objekte kulturore të mundshme të studimeve të kujtesës, duke filluar nga aktet individuale të kujtimeve në një kontekst social të kujtesës, grup i familjes, miq, veteranët , etj. për të na dhënë me kolorit të gjerë edhe atë që vjen si mëvetësi e konservuar deri më vonë e principatave feudale, edhe atë me kolorit krahinor.

Dervishi sheh ndryshime thelbësore në “protokollin e gjakmarrjes” dhe ceremonitë mortore, edhe tek piedestalet e statuseve të klerikëve të ngritura me gurë të veçantë në zona të ndryshme, tek rrezja e rrethit të burrave të shenjuar për gjakmarrje, një ndryshore kjo sipas krahinave, ecuria e faljes së gjakut në përpjesëtim të zhdrejtë ose të drejtë me forcën e fiseve, mekanizmat e pajtimit, ndëshkimet skajshmërisht të ndryshme, marrëdhëniet seksuale jashtëmartesore, ekzogami e skajshme, por e përshkallëzuar sipas krahinave. Çfarë tregon kjo pasuri e koncepteve ekzistuese, para së gjithash, është se kultura e kujtesës nuk është objekt i një disipline të vetme, por një fenomen shumëdisiplinor, mjaftdimensional. Nuk ka gjë të tillë si një këndvështrim të privilegjuar apo qasje për kërkimin e kujtesës (për arsyet sistematike dhe historike). Studimet e kujtesës kulturore janë një fushë për të cilat shumë disiplina tentojnë të kontribuojnë, duke përdorur metodologjitë e tyre të veçanta dhe perspektivat. Kjo e bën pasurimin e saj terminologjik, por edhe tregues për forcën e saj në ndërlidhjen kulturore. Në të njëjtën kohë bazuar në studimin e Dervishit, ajo vjen edhe mes disa faktorëve të tjerë. Në këta faktorë hyjnë edhe ato që ai i quan ‘ultësira më të rafshuara’ nga furia e kulturës së pushtuesve dhe ‘male’ nënkulturore të pushtuara. Në qoftë se ne duam që të krijojmë një kornizë për studime të kujtesës kulturore, duke punuar në koncepte të tilla është e pashmangshme dhe e domosdoshme ajo që Dervishi sheh tek reflektimet e kulturës së pushtuesve në nënkulturat e zonave të pushtuara, emigrimin e shqiptarëve: margaritarë të çmuar nënkulturor me rrezatime të shumëfishta, migrimet drejt maleve dhe kreshtave të kundërkulturave, përforcimet e dallimeve në fusha të simboleve dhe të kulturës materiale, norma kulturore të ndryshme dhe të kundërta me legjislacionin e regjimit të pushtimit, apo edhe nënsisteme të kundërta vlerash kulturore kryesore.

Në vazhdim unë do të propozoj disa përkufizime themelore dhe dallime konceptuale të cilat mund të ndihmojnë për të parandaluar keqkuptimin dhe të zgjidhin disa nga polemikat që kanë qenë ndezur dhe përsëri janë brenda ‘debateve’ dhe për studimet e kujtesës kulturore. Unë i shoh tek përmasat materiale, sociale, dhe mendore apo ndoshta edhe tek koncepti më i rëndësishëm dhe deri tani më i përdorur, shpesh kyç i studimeve të kujtesës kulturore është te diskutueshmëria kolektive (kujtesa kolektive), e cila tek Dervishi sillet si ‘mozaik dialektor dhe nënkulturor’ apo edhe si diversitet fetar, një gjenerator ky i diversitetit nënkulturor.

Sipas teorive antropologjike dhe semiotike, kultura mund të shihet si kornizë tredimensionale, së pari si e përbërë shoqërore (njerëzit, marrëdhëniet sociale, institucionet), materiale (objekte dhe media), dhe aspektet mendore (mënyrat e përcaktuara nga pikëpamja kulturore e të menduarit, mentalitetet). Kuptohet në këtë mënyrë, që ‘kujtesa kulturore’ mund të shërbejë si një afat ombrellë, e cila plotëson edhe ‘kujtesën sociale’ (pika e fillimit për kërkimin e kujtesës nënsociale shkencore) , ‘material ose kujtesës mesore’ (në qendër të interesit letrar dhe studimeve mediatike), dhe ‘kujtesës mendore apo njohëse’ (fusha e ekspertizës në psikologji dhe neuroshkencë). Tek të trija këto Dervishi sheh intelektualët veprimtarë, kundërkomformistë me vizione idealiste, faktet e shumta në rrjedhën e prirjes konservative të kulturës shqiptare, mendësitë hierarkike fare të vagëllta dhe copëzat e realitetit, mjegulla joshëse e iluzionit e faktet e harmonisë ndërfetare të shqiptarëve si një sprovë shpjegimore. Ky dallim i zoti prej studiuesi të mirëfilltë, është sigurisht thjesht një mjet orientues. Në realitet, të tre dimensionet janë të përfshirë në hulumtimin e bërë por edhe nga kujtimet kulturore. Studimet e kujtesës kulturore prandaj karakterizohen nga kapërcimi i kufijve. Bashkëveprimi i fenomeneve materiale dhe sociale (për shembull, përmendoret dhe politika e kujtesës), janë plotës në arsyet dhe faktet hulumtuese të Dervishit.

Intervistë e gazetares Blerina Braho me shkrimtarin Shpendi Topollaj, ish oficer

Dhe atje… në atë komisionin që më kujtonte atë komisionin e Shvejkut?







Blerina Braho

Gazetaria: Zoti Shpendi! Shkak për këtë intervistë u bë përmendja e emrit tuaj në gazetën tonë të para disa ditëve, ku mësuam se ju keni marrë një vrejtje kur keni qenë oficer, ngaqë keni lexuar një libër të akademikut kosovar Rexhep Qosja. A mund të na thoni diçka më shumë rreth këtij fakti?

Përgjigje: Ka një pasaktësi që jam i detyruar ta sqaroj për lexuesit. Sikur të ishte ashtu sikurse thuhet në atë shkrim, vetëm një vrejtje, do ta puthja e ta vija në ballë. Por mua, nga libri i profesor Qosjes, më shkatërruan jo vetëm perspektivën si oficer, por edhe jetën. Për të mos thënë se qetësia, për nja dy dekada ju prish edhe familjes time.

Gazetaria: A mund të na thoni se si ngjau dhe cila qe prejardhja juaj familjare dhe ecuria e karrierës tuaj?

Përgjigje: Ju si gazetare, patjetër që e njihni historinë e mesjetës në Firence. Keni dëgjuar për atë që bënë Mediçët për kulturën, në fund të shekullit të XIV dhe gjatë shekullit të XV - të. Por, njëkohësisht duhet të keni dëgjuar edhe për bëmat e Sevanarolës që digjte në zjarr edhe librat. E pra, i tillë sistem inkuizicioni ishte ai i komunizmit në Shqipëri që dënonte edhe mendimin. Sa libra u ndaluan te ne dhe sa njerëz janë parë si armiq apo janë futur edhe burgjeve, për fajin e vetëm se kanë lexuar një libër apo kanë parë një revistë.

Kjo më parë kishte ngjarë edhe me babanë tim, Hulësiun; antifashist i cinkografisë “Kosturi” në Tiranë me Qemal Stafën e Mihal Durin, partizan nga të parët në çetën e Kolonjës, në batalionin legjendar “Hakmarrja” dhe më pas kuadër drejtues në formacionet e Brig. së XV - S. Ishte plagosur në kokë dhe mbante një mori dekoratash. Nga familja e tij kishin dalë plot luftëtarë, motra e vëllezër dhe shtëpia u ishte djegur dy herë. Pas çlirimit u arsimua dhe shërbeu me ndershmëri si oficer dhe si jurist. Ai, aty nga viti 1965 botoi librin e tij me kujtime për luftën “Partizanët e Gramozit”, por pas nja dhjetë vjetësh, kur u dënua grupi “puçist” fantazmë i B. Ballukut, P. Dumes, H. Çakos dhe Rr. Parllakut, dhe kërkohej të bëhej sa më e besueshme goditja e poshtër dhe e pabesë ndaj tyre, dikush u kujtua se im atë paskej përmendur edhe Petritin si trim dhe plot talent në drejtimin e veprimeve luftarake. Sipas tyre, kjo ishte bërë me qëllim, a thua se babaj e kishte bërë atë Hero të Popullit, kandidat të Byrosë Politike, anëtar të Presidiumit të Kuvendit Popullor, gjeneral - leitenant, Shef të Shtatmadhorisë së ushtrisë tonë e më pas, zëvendës ministër të mbrojtjes. U morën për të masa mjaft të ashpra, të cilat ai nuk i duroi dot dhe nga turpërimi, vdiq pa mbushur 60 vjeç nga një hemoragji cerebrale.

Nuk po zgjatem duke treguar se ç`u bë me nënën time, gjithashtu një antifashiste mjaft e njohur në Vlorë dhe për të cilën shkruan pas burgut, gjeneral Rrahmani në një nga librat e tij apo me motrën që e përjashtuan nga gjimnazi. Nuk po u marr kohë as duke përshkruar se ç`i ndodhi tim vëllai Spartakut që i vunë hekurat. Kështu që radha më kishte ardhur mua.

E kam dashur me gjithë forcat e shpirtit ushtrinë. Kam shkuar qysh 13 vjeç në shkollën e mesme ushtarake “Skënderbej”. Atje kishte kuadro dhe mësues të mrekullueshëm dhe një shoqëri djemsh atdhetarë dhe plot kulturë. Pasi kreva studimet edhe në atë që sot quhet Akademia e Forcave Tokësore, shumë shpejt u emërova komandant i një batalioni këmbësorie me ushtarë aktivë në Durrës. Punoja me përkushtim dhe shihesha si kuadër i ri me shumë perspektivë. Vazhdoja dhe Universitetin në degën e shkencave politike - juridike. Dhe lexoja shumë; çdo libër që më binte në dorë. Edukatën e të lexuarit na e kishte dhënë babaj i cili kishte një bibliotekë mjaft të pasur, por ajo erdhi dhe u forcua gjatë viteve të shkollës “Skënderbej”, ku mësuesit me pasionin dhe aftësitë e tyre profesionale, dinin të na bënim që librat t`i përpinim.

Në ushtri kishte nisur fëshfërima tmerruese e fshesës së hekurt. Dënoheshin kuadro kudo, nga ministria deri në bazë. Ndjenja e frikës mbisundonte dhe përpjekjet për mbijetesë, dobësuan edhe karakteret, sido që Uill Roxhersi thotë diku se “Çdo gjë është zbavitëse deri sa u ndodh të tjerëve”. E vetmja ndihmë që mund t`i jepje tjetrit, ishte të heshtje. Por as të heshtje nuk të linin. Kudo në ushtri dukej qartazi një klimë e padurueshme ankthi. Dhe më lejoni të flas si skolastikët e vjetër: “Experto crede Ruperto”, pra “I besoni Rupertos praktik”, atij që e di mirë atë që tregon. Ka një thënje interesante kardinali Rishelje: “Në punët e shtetit ai që ka forcën shpesh herë ka të drejtë, dhe ai që është i dobët, vetëm me vështirësi mund të tregojë përpara opinionit të shumicës së botës se nuk është gabim.” Ku të ankoheshin ata që e pësonin? Më të egra bëheshin dënimet se tani të thonin se nuk ke besim te vija gjithmonë e drejtë e Partisë.

Në këtë situatë edhe unë e nuhasja se mbi mua tani binin dyshime dhe po afrohej furtuna, ndaj mundohesha të mos u lija rast për të më goditur. Por, ruaju sa të duash; ata do ta gjenin një “casus belli”.

Gazetaria: Pra, tani del ai libri i Profesor Qosjes. Cili qe, ku e gjetët dhe përse bënte fjalë?

Përgjigje: Libri titullohej “Continuitete”, ku qenë disa shkrime nga “Panteoni i rralluar” që ishin kritika letrare dhe esse. Qe botuar në Kosovë dhe një shoku të tim vëllai që quhej Reshat, ia kisha marrë për ta lexuar. Atje flitej me shumë konsideratë për letërsinë shqipe dhe ngrihej në qiell poezia e N. Frashërit dhe mesa mbaj mend, lëvdohej edhe talenti i Kadaresë. Më çudiste kurajua e profesor Qosjes për të qortuar qëndrimet e mbrapshta ideologjike dhe politike të regjimit të Titos ndaj shkrimtarëve kosovarë dhe letërsisë kosovare. Nisur nga dëshira e mirë dhe krenaria e natyrshme kur dëgjon fjalë të mira për kulturën e vendit tënd, pavarësisht se edhe vetë ai ishte shqiptar, librin ja jap një shoku po oficer me të cilin shkëmbenim libra. Ai, pa të keq ia tregon komisarit të Brigadës së tij, mediokrit M.K. i cili duke menduar se ajo e shkruara “esse” kishte lidhje me esesët e Hitlerit, ua jep atyre të sigurimit. Ata, pa e zgjatur ja shpijen sekretarit të Komitetit të Partisë së Korpusit, injorantit L.H. ardhur nga kllasa punëtore i cili qe bërë kandidat e më pas edhe anëtar i K. Q. pa lexuar kurrë ndonjë libër dhe Hero i Punës socialiste, pasi i kishte hedhur ujë të ngrohtë llaçit në tërmetin e Dibrës. E intrigonte edhe një arrivist i quajtur D.XH. i cili me veset e tij të ulta, ka bërë shumë ligësi me kuadrot në Durrës. Thuaj unë se kjo ishte një gjini letrare që vinte nga frëngjishtja, ku “essai” donte të thoshte provë ose sprovë dhe se qe asgjë më shumë se një studim që nuk e çonte deri në fund çështjen, por vetëm hidhte disa ide, por aha. Mundohesha t`i bindja se me këtë qe marrë që para katërqind vjetësh Montenji me tre librat e tij dhe Loku, por e shihja se edhe më shumë po e rëndoja situatën. Më në fund u thashë se shihni me sa simpati shkruan Rexhep Qosja për Shqipërinë dhe letërsinë tonë. Atëherë, m`u kthyen: Ti pikërisht këtë nuk kupton, apo bën sikur nuk kupton. Ç`na hidhesh degë më degë, para katërqind vjetësh. Ne na mjafton ky autor, i cili është as më shumë e as më pak, por është një shërbëtor besnik i revizjonistëve jugosllavë, pra armik i vendit tonë që e ka detyrë të bëjë diversion te ne dhe të krijojë çoroditje tek intelektualët. Por nuk e hamë ne atë kokërr ulliri se partia dhe shoku Enver, na i kanë hapur sytë.

U përpoqa t`i sqaroja se ai ishte pjesëmarrës në kongresin e Drejtëshkrimit, por më thanë se ato punë i di tjetër kush.

Nuk vonuan dhe më nxorrën para përgjegjësisë, ku morën këto masa: përjashtim nga partia, përjashtim nga ushtria, përjashtim nga Universiteti (ku kisha vetëm provimin e formimit). Një shoku im, që kishte goxha detyrë, u tregua më i zellshëm dhe propozoi që të ndiqesha edhe penalisht për agjitacion dhe propagandë, ngaqë kisha përhapur literaturë borgjezo - revizjoniste. Kjo ishte, ç`ishte. Rexhepin e shkretë e bënë telef. Nisa nga letrat, ankimet dhe gjithmonë më jepnin përgjigje të njëjtë: Ke lexuar librin e armikut më të madh të Shqipërisë.

Gazetaria: Po ti mbete në ushtri në mos gaboj?

Përgjigje: Kjo është tjetër histori. Mehmet Shehu që ishte kryeministër qe caktuar pas pushkatimit të Beqir Ballukut, edhe ministër i Mbrojtjes. Ishte ushtarak i lindur dhe sikurse dihet, mjaft i rreptë. Mirëpo, e kishte një prirje nga letërsia. Ndaj vendosa që t`i shkruaja atij që të paktën të mos më lironin si të padëshiruar nga ushtria e për pasojë do t`i shpëtoja edhe arrestimit. Harrova të them se teksa ndodhesha në Pogradec te prindërit e gruas, kishin bërë një kontroll në shtëpi dhe ushtari Novruz Kullolli erdhi e më thotë se më kanë vënë detyrë që të të survejoj dhe të raportoj për çdo veprim tëndin. Por unë e di mirë se kush je, ndaj u ruaj nga ndonjë tjetër se nga unë nuk të vjen e keqja.

Në letrën e shkurtër që i dërgoja Mehmetit i thoshja pak a shumë se: Në qoftëse edhe ju jeni dakort që mua që kam lexuar një libër më shumë, të më përjashtojnë ata që s`kanë lexuar as gazetën, unë jam dakort t`i nënshtrohem fatit të keq dhe të pamerituar. Nuk e di në çfarë ore të mirë u ndodh kryeministri dhe dërgon një letër ku thosh se për djem të tillë ka nevojë ushtria, kurse punën e përjashtimit nga partia ta gjejë në Komisionin Qendror të Kontrollit dhe Revizjonit.

Edhe provimin e fundit në universitet e dhashë, falë dashamirësisë së kryesekretarit Eqerem Sakiqi të cilit ngaqë i erdhi keq, pasi më tregoi shkresën, më tha të futesha në provim dhe të bëja sikur nuk dija gjë përsa ishte vendosur.

Gazetaria: Dhe atje, në atë Komisionin e Revizjonimit?..

Përgjigje: Dhe atje… në atë komisionin që më kujtonte atë komisionin e Shvejkut? A ke dëgjuar ti për kryetarin e atij komisioni? Po Cerberin, rojen e Hadit që shumica e di qen me tri kokë, por që sipas Hesiodit, ky bir i Tifonit dhe Ekidnës kishte 50 kokë. Vigjilent i madh, ky farë torollaku që grindej me leckat e tij. E takova dhe sapo dëgjoi për Rexhep Qosjen u tërbua dhe u bë flakë në fytyrë. Gati më përzuri nga zyra që e kishte atje tek uzina e Traktorëve. Nuk e kuptoj as sot: përse gjithë ai mllef për profesor Rexhepin. Sikurse nuk e kam sqaruar kurrë, në e di ai se sa urrehej nga hierarkët e asaj kohe.

S`kisha nga t`ia mbaja dhe i dhashë karar që të shkoja atje larg ku më degdisën për gati njëzet vjet. Kisha shpëtuar nga burgu dhe po ashtu, duke mbetur oficer, kishte shpëtuar edhe nderi im politik. Sidoqë po të pyesësh time shoqe, do të të thotë se gjatë gjithë atyre viteve, ka jetuar me frikën e internimit. Se edhe babanë e saj e dënuan, pasi i kishte porositur një lakror Beqirit dhe kishte shkuar për urim në dasmën e një inxhinieri të ndërrmarrjes në Pogradec. Por, nga ana tjetër, kjo më mobilizoi të punoja akoma më shumë. Karriera ime u pre përfundimisht, por duhej të isha i kënaqur që puna mbeti me kaq. Kur rastësisht takova Kadarenë dhe ja tregova gjithë sa më kishte ngjarë, më tha: “Mos u mërzit se po jetojmë kohë marrëzie.” Nga ana e tij, ai ruajti ndaj meje të njejtën miqësi.

Dua të theksoj se kishte dhe eprorë që ishin njerëz të guximshëm dhe të ndershëm, të cilët gjetën mënyra dhe më përkrahën, si Sami Meçollari, Adem Meta, Ilia Nasi, Namik Hasani, Mehdi Ramohito, Lutfi Shehu, Kujtim Pulaj, Musli Matoshi, Gëzim Bega e plot të tjerë.

Gazetaria: Po më tej, a u përballe me pasoja, qoftë edhe të padukshme?

Përgjigje: Afërmendësh. Gjithshka duhet vendosur në kohë. Reparti ku shërbeja dilte përherë shembullor, unë zhvilloja stërvitje treguese për drejtuesit kryesorë të ushtrisë dhe organizoja veprimtaritë kulturore si rrallë kush, por emri im nuk zihej kurrë në gojë. Edhe një herë që e vunë fotografinë time në tabelën e nderit, erdhën të alarmuar nga Komiteti Qendror. Më quanin “ai i Rexhep Qosjes” që vuan nga intelektualizmi.

Gazetaria: Po për të shkruar dhe botuar a e provove ndonjëherë?

Përgjigje: Unë i kisha sytë në ballë dhe mendjen në kokë. Edhe atë të bëja dhe një Zot e di se ku do të përfundoja. Shkrova dhe botova vetëm pas ardhjes së demokracisë.

Gazetaria: Po. E di se shkruan vazhdimisht nëpër gazeta dhe ke botuar rreth dyzet libra me poezi, tregime, novela, romane, dhe trembëdhjetë volume me kritika letrare.

Përgjigje: Ashtu është; trembëdhjetë libra me kritika letrare… Më ka tërhequr kjo gjini, paçka se prej saj e pësova keq. Një herë, pas një takimi, vëllai im i tha Rexhep Qosjes se ç`kisha hequr për shkak të librit të tij. Ai, i çuditur i tha se i paskam bërë keq. Vëllaj, i kishte thënë se nuk është faji yt, pasi ai qe një regjim tiranik që kishte frikë nga librat dhe nga ata që i lexonin ato.

Gazetaria: Në romanet tuaja që janë përkthyer dhe botuar edhe në gjuhë të ndryshme, a ke folur mbi atë që të ndodhi?

Përgjigje: Natyrisht! Në romanet e mia “Mashtruesi”, “Zhgënjimi i Partizanit të Gramozit” dhe “Lotët e Zambakut” (Fate oficerësh) e kam trajtuar gjatë atë që më ngjau që siç e sheh nuk qe aspak një “vrejtje”, por një nxirje jete. Dhe po e gjetët të arsyeshme, po jua jap që ato pjesë t`i botoni në gazetën tuaj. Fundja, nuk bëhet fjalë për fatin e një njeriu, por për të ecur para, sikurse thotë dikush, duke e mbajtur kokën pas. Gjithmonë e kam ditur se ka një libër tjetër më të madh dhe ai është libri i jetës, për të cilin Lamartini është shprehur se as mund ta hapësh dhe as mund ta mbyllësh sipas qejfit.

Gazetaria: Janë shkruar edhe dy libra voluminozë për ju dhe veprën tuaj, nga penat më të spikatura të letërsisë: “Të shkruash në liri” dhe “Liria e të shkruarit”. Aty konfirmohen mjaft mirë këto që na tregove në këtë rrëfim pak të vonuar i cili mori shkas nga një pohim i dikujt që edhe pse fliste me shumë simpati për ju, përsëri gabonte duke thënë se të kishin dhënë vetëm një vrejtje për librin e profesor Rexhep Qosjes. Tani u saktësua gjithçka, por dua të të pyes se a ruan ndonjë inat me ata që u sollën ashtu me ty?

Përgjigje: Unë inatin e kam me atë kohë që me prapësitë e saj, i përtheu shumë karaktere. Por nga ushtria ruaj kujtimet më të pashlyeshme. Oficerët janë njerëzit më fisnikë që kam njohur dhe që janë përherë të gatshëm të bëjnë sakrificat më të mëdha për atdheun. Ata, duhen nderuar dhe respektuar nga të gjithë. Personalisht, jam nënkryetar i shoqatës Kombëtare “Skënderbegasi”, në Durrës jam kryetar i kësaj shoqate dhe në kryesinë e oficerëve të liruar dhe në rezervë. Zemra ime ende rreh për ushtrinë, pasi tek ajo kam parë Shqipërinë.

Në Suedi jepet "PENA E KRISTALTË" për shkrimtaren Vilhelme Vrana Haxhiraj

Vjollca Tytyni (Gjakova)





Qendra Kulturore Shqiptare "Migjeni" në qytetin Boras të Suedisë, gjatë vitit 2013 organizoi konkursin letrar "Sofra Poetike". Nismën për këtë konkurs e mori z.Sokol Demaku, drejtor i revistës "Dituria", Boras në Suedi. Në konkurs morën pjesë mjaft poetë nga të gjitha shtetet, ku jetojnë dhe punojnë shqiptarë.

Juria e konkursit e mbledhur në datën 29 mars 2014 shpalli fituesit e këtij konkursi. Mes shkrimtarëve fitues u vlerësuan edhe poezitë e shkrimtares së mirënjohur nga Vlora, Vilhelme Vranari Haxhiraj( Mjeshtre e Madhe). Për kontributin e dhënë në kultivimin e poezisë shqipe, autorja u vlerësua me çmimin e dytë, kurse njërën prej tri poezive të paraqitura në konkurs, me titull "Pafundësisht", "Sofra Poetike" e nderoi autoren me një çmim të veçantë "PENA E KRISTALT" .

Unë jam gjakovare. Kam fatin që e njoh shkrimtaren dhe krijimtarinë e saj nga afër, ku vlerësoj talentin në disa gjini letrare, palodhshmërinë, vullnetin e saj për të dhënë ato vlera që ia mohoi koha për gjysmë shekulli.

Lexuesi e di mirë se puna e saj vetëmohuese, voluminoze dhe cilësore, të cilën kritika e ka përcaktuar "Letërsi ndryshe","Letërsi bashkëkohore", apo"Letërsi moderne që vlen të lexohet në gjithë gjuhët e botës", si dhe ka sjellë "risi" në kolanën e letërsisë shqipe,"ka thyer kornizat e soc/realizmit" duke krijuar fizionominë dhe individualitetin e saj letrar.

Studiues letrarë dhe adhurues të shumtë të krijimtarisë vilhelmiane, nuk e krahasuar pa qëllim me Balzakun (Honore de Balzac), me Petro Markon, me Markezin (Gabriel Garsia Marquez, nobelistin të cilin autorja e ka idhull), me Alenden (Isabel Allende), me Mopasan (Gi De Mopasan), me Virginia Wolf( meqë autorja ka në qendër të krijimtarisë së saj, personazhin femër). Kurse për guximin që ajo ka për të thënë të vërtetën dhe realitetin, e quajtën "Musine Kokalari "e Vlorës, gjë që tregon se autorja ka vrarë frikën. Gjithashtu, jo më kot e kanë quajtur"Herta Müleri" shqiptare, por për fatin e saj të keq në kohën e diktaturës Vilhelmes i mohuan profesionin dhe çdo të drejtë njerëzore, kurse nobelistja Herta kishte mbështetje një komb, si Gjermania dhe shkruante në gjuhën gjermane. Për novelat e Vranarit, ku jeton nëpër faqet apo paragrafet e librave, letërsinë e saj e kanë krahasuar me Anton Çehovin, Remark(Erich Maria Remarque), Cvaig (Stefan Zweig) etj emra të njohur të krijimtarisë letrare.

Ata që kanë pasur rastin ta njohin nga afër këtë zonjë të vërtetë, mund edhe te kujtojnë modestinë e saj dhe respektin e pafund që shpreh për kontribuesit e shumtë që i dhanë jetë universit të saj letrarë

"I nderoj dhe u jam mirënjohëse për vlerat e mëdha artistiko-letrare dhe edukative që i kanë dhënë njerëzimit nobelistët dhe shkrimtarët e mëdhenj të botës si dhe për ndikimin e veprës së tyre në formimin tim letrar, porse unë jam vetvetja. Jam një krijuese që, për shkak të kohës, dola vonë dhe mundohem ta paraqes dramën e panumërt shqiptare me ngjyrat e kohës, të vërtetë, reale, të gjallë, pa hiperbolizma dhe paanshmëri politike apo klasore. Dëshiroj që në krijimtarinë time modeste, të vonuar dhe sipas këndvështrimit tim ndaj botës që na rrethon, të gjejë sadopak veten lexuesi. Nëse kam arritur apo do të arrij diçka të tillë, them se e kam realizuar qëllimin tim, për atë çfarë shkruaj", shprehet znj. Vranari Haxhiraj.

Autorja për arsye objektive nuk iu përgjigj dot ftesës për të marrë pjesë në ceremoninë e dhënies së çmimeve letrare në Suedi. Organizatori i konkusit z.Sokol Demaku e kombinoi dhënien e çmimit të znj. Haxhiraj me aktivitetin e tij në përurimin e librit të përkthyer prej tij nga suedishtja. Libri për fëmijë "Një përrallë suedeze nga shkrimtari Larh Westman" titullohet "Djali dhe Tigri", botim i revistës "Dituria" Boras Suedi. Përkthyer nga Sokol Demaku.

Shkrimtarja Vilhelme Vranari-Haxhiraj në fjalën e saj përshëndetëse për Çmimin "Pena e Kristalt ",u shpreh: "Jam e lumtur që marrë pjesë në një aktivitet letrar suedezo-shqiptar dhe pikërisht në Shkollën Publike " Demokracia" të qytetit bregdetar të Durrësit. Përshëndes drejorin e shkollës z. Abdyl Buçpapaj, stafin arsimosr dhe nxënësit e kësaj shkolle. Përshëndes shkrimtarët dhe grupin letrar të shkollës "Demokracia". Një falënderim të veçantë e kam për drejtorin e revistës kulturore "Dituria "në Suedi, mësuesin e gjuhës shqipe dhe të shkencave të natyrës, z Sokol Demaku! I uroj suksese në krijimtari dhe sidomos në fushën e përkthmit! Është meritë e tij binjakëzimi i shkollave të Durrësit me shkollat e Suedisë. Ka shumë rëndësi këmbimi i përvojave mes arsimit shqiptar dhe atij suedez.

Me këtë rast, meqë çmimi m'u dorëzua në këtë shkollë, falenderoj jurinë për vlerësimin e poezisë sime, megjithëse unë mendoj se nuk jam “poete”. Jam vlerësuar me "Çmimin e Karrierës", me "Medalje Argjendi", me "Medalje Ari" etj, por më duket shumë i veçantë çmimi, "Pena e Kristalt", i cili më jep një ndjesi delikate që përcjellë shumë finesë brenda qenies sime. Ju falenderoj z.Sokol Demaku për bashkëpunimin tuaj me shkollat e Durrësit. Ju uroj gjithashtu një bashkëpunim të frytshëm në binjakëzimin mes shkollave suedeze dhe shqiptare. Do të isha e lumtur nëse do ta shtrinit bashkëpunimin edhe në shkollat e Vlorës! Urime dhe Faleminderit!"

Sidoqoftë, më bën gjithnjë e më shumë përshtypje modestia, mbase e tepruar e znj. Vilhelme! Nuk e kuptoj përse Znj. Vranari, e kundërshton të qenit poete?! Nëse do t'i hedhim një sy maratonës së çmimeve: Në Torino shkrimtarja Vrana merr Çmimin e I-rë me poezinë "Rrënjët". Jo më shumë se 10 muaj më parë, më 22 maj, në Firence fiton çmim me poezinë "Sa do të doja"( Quando Vorrei) dhe mes 100 poetëve fitues të tre viteve nga e gjithë bota, me këtë poezi, ajo përfshihet në antologjinë italiane"Premio Internazionale" dhe tani përsëri fiton në Suedi një çmim prestigjioz "Pena e Kristalt",gjë që asnjë nga këto vlerësime nuk është fat, nuk është mbajtje me hatër dhe aq më tepër s'është rastësi. Jam mëse e bindur se është fryt i punës së saj këmbëngulëse dhe fal talentit të saj, që natyrisht është edhe brum i të parëve te saj, duke lënë gjurmë të çmuara në një fushëveprimtari fisnike, prej nga është edhe ajo vetë.

Ndoshta, mendon ajo, sepse poezinë e lëvron pak. Në 36 tituj të botuar të saj, vetëm tre prej tyre janë vëllime poetike, kurse 33 librat e tjerë janë në prozë. Për këtë autore nuk flitet vetëm për volum prodhimtarie, por edhe për cilësi. Nëse shohim botimet e fundit të saj, brenda 12-13 muajve është paraqitur me 4 botime:"Ankthi i së vërtetës"2013-roman;"Shoku im arushi" -2013- përralla për fëmijë;"Një mall i pashuar"-novelë- 2014) dhe u ribotua "Bashkë në dashuri dhe atdhetari" -studim- 2013.

Do të shtoja me këtë rast se zakonisht për arritje të tilla, mediat nuk duhet të heshtin. Mendoj se çmime të tilla nga jashtë kufijëve tanë shtetëror, nuk nderojnë vetëm autoren, por vendin tonë, Lidhjen e Shkrimtarëve, Qytetin e Vlorës dhe gjithë lexuesit. Ndaj mediat vizive duhet t'i reklamojnë raste të tilla, se duhet ta shohin në prizmin e kulturës kombëtare dhe jo individuale.

***

Mirënjohje e thellë për zonjën e nderuar Nimfa Hakani

Prof.dr. Eshref Ymeri


Në faqen internetike të gazetës “Fjala e lirë” të datës 21 prill 2014, lexova shkrimin mjaft interesant me titull ““Kozmopolitizmi” dhe “Europianizmi” shqiptar shfaqet në mënyrë të shëmtuar”, me autore zonjën Nimfa Hakani nga Nju Jorku. Në këtë shkrim, ndër të tjera, thuhet:
“Këto ditë po flitet gjerësisht në gazetat shqiptare si këndej dhe matanë kufirit për ftesën e bërë nga TV Klan për pjesëmarrjen e këngëtarit serb Zdravko Çoliç në festivalin e këngës, të organizuar nga ky stacion televiziv. Tre këngëtarë shqiptarë nga Kosova e bojkotuan festivalin, të lënduar keqasi që një këngëtar serb që i ka kënduar Serbisë së “lavdishme” dhe ka shprehur përbuzje për shqipëtarët përgjatë jetës së tij, dhe është shprehur se “Kosovcje je Serbija”( Kosova është Serbi) të marrë pjesë krahas tyre në festival. Logjika e thjeshtë nuk e kupton dot këtë ftesë. Të bën përshtypje se sa pak ka reaguar opinioni shqiptar dhe figurat e shquara të opinionit shqiptar. Të vjen turp kur lexon deklaratat e këtij serbi: “Kisha shumë fansa në Tiranë, saqë nga ora 7 e mëngjesit e deri në ora 10:15 janë mbledhur mijëra femra edhe për t’u fotografuar me mua, edhe për autografe. Prandaj planifikoj një koncert në Tiranë, por akoma nuk e kam përcaktuar se ku do të mbahet… Por planifikoj koncert edhe në Shkodër”.
Personalisht, dëshiroj ta përshëndes me gjithë zemër zonjën e nderuar Nimfa Hakani për këtë reagim me shumë të drejtë kundër ftesës që TV Klan i paska bërë këngëtarit shovinist Zdravko Çoliç.
Me këtë rast, dëshiroj të theksoj se TV Klan nuk ka bërë ndonjë gjë të jashtëzakonshme në qëndrimin aq dashamirës që ka mbajtur ndaj Zdravko Çoliçit. Me këtë qëndrim, TV Klan e pasuron edhe më tej traditën antinacionaliste të klasës politike shqiptare, traditë kjo, e cila zanafillën e ka më 08 nëntor 1941. Pikërisht që asokohe kur emisarët jugosllavë Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha, në mbledhjen themeluese të Partisë Komuniste të Shqipërisë, aprovuan një Rezolutë të përgatitur paraprakisht në Beograd. Në atë rezolutë u mboll fara antishqiptare e rrezikshmërisë që vinte për Jugosllavinë nga nacionalizmi shqiptar, i cili kërkonte ribashkimin e Kosovës me Shqipërinë.
Pikërisht fara e antinacionalizmit shqiptar, e mbjellë me shumë kujdes në atë mbledhje themeluese nga Miladin popoviçi dhe Dushan Mugosha më 08 nëntor 1941, në praninë pjesëmarrësve shqiptar që luanin veç rolin e kukullave të Beogradit, farë kjo që Enver Hoxha, kur erdhi në pushtet më 1944, filloi ta selitë me një përkujdesje shembullore gjatë një periudhe mbi 40-vjeçare, i ka lëshuar rrënjët thellë në ndërgjegjen e shumë shqiptarëve të Shqipërisë Londineze. Prandaj edhe shqiptarëve të kësaj nahijeje nuk u bëjnë kurrfarë përshtypjeje deklaratat e këngëtarit shovinist Zdravko Çoliç. Ashtu siç nuk u kanë bërë përshtypje shumë e shumë gjëra të tjera, si fyerja e veprës së Fan Nolit dhe të mbretiti Ahmet Zogu përmes lejimit të pushtimit të kreut të kishës ortodokse prej një prifti grek, përfaqësues i shovinizmit grekomadh dhe i kishës shoviniste greke, tradicionalisht armike e betuar e kombit shqiptar, ngritja e varrezave të ushtarëve agresorë grekë në Jugun e Shqipërisë dhe e memorialeve në nderim të tyre dhe shumë e shumë gjëra të tjera të natyrës antikombëtare.
Nacionalizmi, si ideologji kombëtare, edukohet që në familje, nën ndikimin e klasës politike të vendit dhe mandej, vetvetiu, përcillet në vetëdijen e çdo anëtari të familjes. Prandaj fëmijët edukimin me frymën e ideologjisë kombëtare e marrin dhe duhet ta marrin që në familje, aty ku zë fill formimi atdhetar i qytetarit dhe i shtetasit të ardhshëm shqiptar. Mandej ky formim vazhdon të konsolidohet në shkollë, që nga bankat e arsimit shkollor e deri në universitet. Por familjet shqiptare nuk marrin asgjë nga klasa politike shqiptare në aspektin e formimit me ideologji kombëtare, me nacionalizëm shqiptar. Prandaj edhe ato vajzat shqiptare që kanë rendur pas këngëtarit shovinist Zdravko Çoliç, për të dalë në fotografi me të dhe për t’i marrë autografe, e kanë prejardhjen nga familje pa kurrfarë vetëdijeje kombëtare, se formimi nacionalist i prindërve të tyre është shterp krejtësisht. Për formim nacionalist dallohen vetëm ato familje shqiptare që vetëdijën kombëtare e kanë të trashëguar brez pas brezi prej pararendësve të tyre të nderuar. Dhe jam i bindur se asnjë vajzë me prejardhje nga familje të tilla nuk ka qenë e pranishme mes atyre mendjekarafileve që rendnin pas shovinistit Zdravko Çoliç për t’iu servilosur në një mënyrë aq të pështirë, duke kërkuar të dilnin me të në fotografi apo t’i merrnin autografe.
Në fund, dëshiroj ta falënderoj zonjën e nderuar Nimfa Hakani, e cila, në shkrimin e saj, me shumë të drejtë, i jep një leksion të mirë klasës politike shqiptare për faktin që i ashtuquajturi opinion i shquar shqiptar pothuajse s’ka reaguar fare ndaj deklaratave të këngëtarit shovinist Zdravko Çoliç kundër Kosovës, opinion ky që s’është gjë tjetër, veçse pasqyrë e po kësaj klase politike në fjalë. Falënderoj, po ashtu, tre këngëtarët kosovarë për formimin e tyre nacionalist, të cilët e kanë braktisur festivalin e TV Klan.

"Media për faqe t’zezë”, Merita Halili në Beograd, shaka facebook-u!

Besueshmëria te mediat shqiptare, nuk ka qenë kurrë më në krizë se sa tani, në kohën e internetit. Më së miri, këtë e tregon një lajm i ditëve të fundit. Bëhet fjalë për këngëtaren e madhe të muzikës popullore shqiptare, Merita Halili.

Të gjitha mediat, me pak përjashtime, raportuan se kjo këngëtare, paska kënduar në një emision në TV Pink të Beogradit, dhe atje paska deklaruar se po ndihet si mbretëreshë.

Ky lajm, i tëri kishte për bazë një postim ironik të një gazetari nga Prishtina, në profilin e tij privat në Facebook, që pati qëllim të provokojë opinionin në Shqipëri, rreth pjesëmarrjes së Zdravko Çoliqit, në festivalin “Kënga ime” në TV Klan.

Lufta e mediave të internetit, për ta pasur të parët lajmin, duke mos u lodhur për ta verifikuar, e aq më tepër as për ta lexuar me kujdes, bëri që të gjitha mediat, në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni, duke përfshirë edhe portalin e Televizionit Publik, RTK, botuan lajmin. Bile aq larg shkoi kjo, sa edhe opinione u shkruajtën për këtë ngjarje të pa ngjarë ndonjëherë.

Gazetari, shakaja e të cilit, u bë lajm i vërtetë, e gati sa nuk filloi t’i besojë edhe vetë, sot për këtë temë ka shkruar një opinion në gazetën “Tribuna” me titull, “Media për faqe t’zezë”.

“Në atë moment, po shkruaja fjalinë parafundit të një statusi në llogarinë time në Facebook. Status, që kurrë s’do të mendoja se ditën e nesërme, të premten 18 prill 2014, do të bëhej kryelajm i kronikave diku rozë e diku të kulturës, në shumë media në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni. Kush dreqin ka menduar se të nesërmen do të shikoja analistë kosovarë, tek shkruajnë kolumne me fjalë nga më të zezat e fyese për këngëtaren e madhe të muzikës popullore, Merita Halili. Kush do të mendonte se mbi një status facebooku që ishte ironik deri në palcë për performancën në Tiranë të këngëtarit serb Zdravko Çoliq, mediet në Kosovë do ta kryqëzonin këngëtaren Halili!”, shkruan gazetari Jeton Musliu, në opinionin e tij.

Ai ndër të tjera në opnionin e tij sa sqarues aq edhe revoltues, shton: “E si, krejt këtë duke u bazuar në statusin tim personal në llogarinë time në Facebook, që kushdo mund ta shikojë. Status që s’ka asnjë burim, e mbi të gjitha në fund e ka një sqarim Post-Scriptum. Por kush shikon sqarimet në këtë vend! Idetë, idetë për lajme bombastike e idiote janë në modë! Statusin në Facebook e shkrova në shenjë revolte, ironie e debati me kolegë të shumtë që kam nga Tirana në listën time të shokëve në këtë rrjet social. Mbi të gjitha, edhe më hiç nuk kam menduar se edhe vetë do të përfundoja duke shkruar kolumne për statusin tim, ndonëse asnjë nga mediet që e morën lajmin njëra pas tjetrës, nuk më citonte mua si “burim informacioni!”. Të gjitha citonin “burime të tyre”, ose mjaftoheshin me shprehjen “Thuhet”. Po kush dreqin thoshte - unë që ia futa kot në Facebook!!?...”.

Tirana prapë në këmbë për shkijë!

Tetë vejt më parë, saktësisht më 12 prill të vitit 2006, ish-kreytari i bashkisë së Tiranës dhe aktualisht kryeministri i Republikës së Shqipërisë Edi Rama i dorëzoi çelësin e Tiranës dhe e shpalli qytetar nderi rokerin nacionalist serb Goran Bregoviqin.

Tetë vjet më pas Televizioni Klan ka ftuar këngëtarin serb Zdravko Qoliq që të marrë pjesë në festivalin tradicional “Kënga ime”. Madje vetë Zdravko Çoliq para disa dite çmendi një sallë njerëz në ‘’TV Klan’’ dhe ndezi opinionin publik, duke e ndarë në dysh, pro dhe koftra.



Të gjitha këto ngjarje më tepër se sa kulturore e muzikore janë bërë “prapa shpinës” së Kosovës. Madje solistë nga Kosova të cilët ishin përzgjedhur për të kënduar në festivalin “Kënga ime” të TV Klanit kanë paralajmëruar se do të bojkotojnë këtë festival për shkak të pjesëmarrjes së këngëtarit serb Zdravko Qoliq.
Kjo “urë kulturore” në mes të Tiranës e Beogradit i ka hapur “plagët” e pashëruara të shqiptarëve të Kosovës të cilët ia ka shkaktuar regjimi serb i Beogradit, e për të cilat, këngëtarët serbe u kanë thurur himne muzikore krimeve të serbëve në Kosovës dhe kriminelëve serbë që bënë krime ndaj shqiptarëve të Kosovës.

Dikush mund të thotë se lufta ka përfunduar apo se Serbia e Shqipëria nuk kanë qenë në luftë mes vete!
Kjo arsyetim është më tepër se sa imitues, është tmerrësisht ofendues!
Shqiptarët e Kosovës janë një komb me shqiptarët e Shqipërisë. Kanë një gjuhë, një kulturë dhe një gjak!
Këngëtarët serbë jo që nuk kanë kërkuar falje, por kanë kënduar himne serbe për “luftën e shenjtë serbe” në Kosovë!

Prandaj...

Si mund të shpallet qytetar nderi i kryeqyteti të Shqipërisë, Tiranës, një këngëtar shovinist serb?
Si mund të ftohet në një festival gjithëshqiptar një këngëtar nacionalist serb?

Në vitin 2006, Goran Bregovici i ekzaltoi shqiptarët midis Tirane. Sot të njëjtën e bëri Zdravko Colici, në festivalin “Kënga ime”, në TV Klan.
Ai këndoi dy këngë i shoqëruar nën brohoritje, duartrokitje frenetike të publikut “korrekt” shqiptar. Të gjithë ata qëndronin në këmbë. Pamje “madhështore”!

Për të qarë.

Aty madje u dëgjua një rrëfim “prekës”: “Një këngëtar nga Korça, donte dikur, në kohën e komunizmit, të ikte në Jugosllavi për ta ndjekur një koncert të Zdravko Colicit”.

Teksa Colici e përfundoi performancën e tij, publiku u ngrit e kërkonte “repete”. Ndërsa, moderatorja që për pak nuk i ngjit për të, pëshpëriste ritmin e këngës “Pjevam danju, pjevam nocu”, me tekst të Branko Radicevicit, shokut të Vuk Stefanovic Karadzicit, poetëve kryesorë të romantizmit serb.

Të kthehemi te Bregovici. Derisa ky më 2006 nuk guxonte të kthehej në vendlindjen e tij në Sarajevë, kryeministri i tanishëm i Shqipërisë, atëherë kryetar i kryeqytetit, Edi Rama, ia jep Çelësin e Tiranës. Bregovici ishte shok i Radovan Karadzicit dhe Rajko Petrov Nogos. Ishte po ashtu dhe është mik i regjisorit antishqiptar Emir Kusturica, me të cilin punonin filma që planifikoheshin nga shefi i propagandës së Slobodan Milosevicit.

Në Tiranë ai i “çmend” shqiptarët me këngën “Kallashnikov”. Këtë këngë e ka kënduar ai edhe gjatë ardhjes në pushtet në Serbi të antishqiptarit tjetër, Vojislav Kostunica.



Ndërsa, pas tij, Tirana me dashurinë më të madhe, më 2007, e ftoi Momcilo Bajagic Bajagën.

Derisa më 28 mars të vitit 1999, kolonat kilometrike të shqiptarëve të deportuar të Kosovës, presin ditë të tëra në kufi me Maqedoninë dhe Shqipërinë, pa ditur nëse do të shpëtojnë dhe nëse do t’i shohin ndonjëherë anëtarët tjerë të familjes; përderisa të tjerët përjetonin tmerrin, të njëjtën ditë ky Bajaga me “yjet” tjera të muzikës serbe mbajnë koncert në sheshin kryesor të Beogradit ku këndojnë këngën: “Samo Sloga Srbina Spasava” (Vetëm uniteti e shpëton serbin). Ky titull - që është slogani nacional serb, i pranishëm në formën e 4 S-ve në simbolet e tyre kombëtare - është himni i cili i bashkonte serbët në luftërat që një shekull të tërë terrorizonin popujt e Ballkanit.

“Festim i frikshëm”. Kështu e cilësoi këtë koncert gazeta prestigjioze amerikane, “New York Times”.

Colici ka bashkëpunuar shumë herë me Bregovicin. Kurrë Colici nuk e ka thënë një fjalë dhembje për vuajtjet e shqiptarëve në Kosovë. Ai, kur Jugosllavia ishte në flakë, dhe i njëjti fat e priste Kosovën, karrierën e vazhdonte në Beograd.

Frustrimet e shqiptarëve të Kosovës me Bregovica, Bajaga e Colica në Shqipëri me siguri perceptohen në suazat e stereotipeve të gjoja një xhelozie ndaj Shqipërisë dhe kosmopolitanizmit të saj. Por, nuk ka këtu kurrfarë xhelozie. Në Kosovë, rock-bendet formohen që nga viti 1967. Kosova i kishte instrumentistët më të mirë, e edhe disa nga bendet dhe krijuesit më avangardë; kishte rock-skenën e saj, origjinale dhe të barabartë me të tjerat në ish-Jugosllavi, të cilën fatkeqësisht Shqipëria sot nuk është e interesuar ta njohë.

Madje, kujtojmë që në Pejë në kulmin e karrierës së tij e kanë larguar nga koncerti.

Pastaj, edhe Bregovici e edhe Colici ishin plagjiatorë. Mos të harrojmë që një ndër hitet e para të Coliciti, “Oktobar je, pocinje sezona kisa”, ishte ashiqare e vjedhur nga kënga “Hold the Line” e grupit Toto.

Sidoqoftë, dikush do të thoshte se nuk bën të ngatërrohet politika me artin. Por shumë do të dëshironim të shihnim se si do të “mirëpritej” një shqiptar duke kënduar shqip në Beograd.

Ndodh edhe kjo: Zdravko në Tiranë, në kafeterinë me emrin e tij!


Gjatë qëndrimit të tij në Tiranë, këngëtari serb Zdravko Colic, vizitoi edhe lokalin që mban emrin e tij.
Menaxheri i tij, Raka Maric, thotë se ishte i befasuar kur e dërguan në barin “Zdravko”.

“Pronari tha se ia la këtë emër për nderë të Zdravko Colicit, dhe kjo tregon se sa shumë e adhurojnë këtu”, ka thënë Raka për Blic.



Mos të harrojmë se në 15 vjetorin e tmerreve që kanë ndodhur në Kosovë, ndër të tjera edhe të eksodit - për çka qeveritë shqiptare takohen në Kukës (kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, si kryetari i Tiranës ia kishte dhënë çelësin e qytetit Goran Bregovicit) - Zdravko Colic shkakton histeri në festivalin “Kënga ime” në TV Klan. Madje, moderatori i këtij festivali, Pandi Laço, thotë se ky titull është vënë sipas një kënge të Zdravkos.



Dhe, Zdravko tash planifikon të mbajë koncerte në Tiranë e në Shkodër. Vendi i tij i preferuar për koncert në Tiranë është: te pallati ku ka performuar Bregovici, aty ku publiku u ngrit në këmbë me “Kallashnikov”!



Më poshtë e keni të përkthyer një pjesë të biografisë së tij në Wikipedia, në gjuhën serbe, që flet edhe për vitin 1999 dhe bombardimet e NATO-s.Përkthimi do të jetë pa ndryshime të përmbajtjes.

“Me fillimin e luftës civile në ish Bosnje dhe Hercegovinë më 1992, Zdravko në Beograd i dërgon prindërit, babanë Vladimirin dhe nënën Stana. Në Beogradi i jeton edhe vëllai, Dragani, me familje. Në mesin e viteve ’90 ai kryqëzohet në kishën e Saborit në Beograd, ndërsa është i njohur si fetar dhe humanist i madh. Me para ndihmon Kishën Ortodokse Serbe, dhe shumë aktivitete tjera humanitare. Ai është pacifist dhe ka performuar dy herë pjesë gjatë agresionit të NATO-së në Bashkimin e Republikave të Jugosllavisë më 1999. Ka kënduar në urën e Brankut në Beograd, si dhe në Sheshin e Republikës, bashkë me Dorde Balasevicim dhe shumë artistë tjerë serbë dhe botërore që i dhanë mbështetje popullit serb në luftën e pabarabartë me Paktin NATO”, thuhet në atë biografi.

INTERVISTË EKSKLUZIVE ME SAIM TAHIRAJN BASHKËLUFTËTAR I SALIH ÇEKAJT

Në përvjetorin e luftës së Jasharëve në Prekaz, të 5, 6, dhe 7 marsit 1998, shtypi i shkruar i Kosovës ka botuar artikuj të ndryshem lidhur me përgaditjet e luftës, ushtrimeve të grupeve të para në Shqipëri në vitin 1991 deri në fillimin e luftës së hapur dhe zhvillimin e saj në Kosovë. Prej mbarimit të luftës është folur dhe janë realizuar shumë intervista me komandantë dhe ushtarë apo verimtarë që e kanë ndihmuar çlirimin e Kosovës. Janë botuar edhe shumë libra, shumë të tjera janë në botim e sipër. Megjithatë, ekziston përshtypja se shtypi kosovar e ka trajtuar luftën sipas shijës së krahut politik që i kanë takuar gazetarët. Veç shijes së gazetarëve dhe bindjeve politike të tyre, shumë gjëra kanë mbetur pa u thëne nga shkaku se shumë ushtarë të UÇK-së gjindeshin ende nëpër burgjet serbe. Pasi në burgjet serbe, sipas të gjitha gjasëve, nuk ka më pjestarë të UÇK-së, intervista dhe fejtone, me rrëfime për luftën, prap kanë vërshuar shtypin e Kosovës. Interesim i veçantë është shfaqur për rrëfimet e anëtarëve të familjes së Adem Jasharit. Në rrëfimin e Rifat Jasharit flitet edhe për disa pjestarë të grupit të Salih Çekajt, sidomos për familjen e vëllezërve Tahiraj nga Belegu si dhe të Osman Ferizit nga Kodralia. Për këto familje ka folur për së gjalli edhe Hamzë Jashari, i cili në intervisten e Shpresë Mulliqit, të botuar post-mortum në kombëtaren “Bota sot” më 16, 17 dhe 18 prill 1998, ka deklaruar: ”Familja Jashari e njeh mirë familjen Tahiraj nga Belegu si dhe familjen Ferizi nga Kodralia etj.” Në një intervistë të gjatë, në muajin shtator të vitit 2002, në gazetën “Zëri”, Rifat Jashari ka deklaruar fare ngjajshëm sikur vëllai i tij Hamza. Për komëtaren “Bota sot”, e lutëm njërin nga vëllezërit Tahiraj, Saim Tahirajn, pasi që ky ishte edhe më aktivi në grupin e Sali Çekajt, të flas më imtësisht rreth veprimtarisë së këtij grupi si dhe zhvillimeve të luftës në përgjithësi. Gjatë bisedës të pranishëm kanë qenë edhe vëllezërit Ismet dhe Sami Tahiraj. (S.K)

 Intervistuanë: Sefedin KRASNIQI dhe Beqir KAMERAJ


PYETJE: Sikur shumë ushtarë dhe komandantë edhe Ju keni folur disa herë për gazetën “Bota sot” për luftën. Për shkaqe që tashmë dihen, asnjëherë as Ju nuk keni mundur t’i thoni të gjitha gjërat që keni dashur. Çka ka mbetur ende pa u thënë? Ku dhe kur kanë filluar kontaktet e juaja me Adem Jasharin dhe Grupin e luftëtarëve të Drenicës dhe të Llapit? Cilat ishin lidhjet e Grupit të Salih Çkajt me këto grupe?

Saim Tahiraj

Saim Tahiraj: Dua të jem i qartë. Ne nuk kemi punuar kokë më veti. Para se të fillojmë me përgaditjet ushtarake në Shqipëri, në mes të institucioneve të shtetit Shqiptar dhe atyre të Kosovës, sa di unë, është arritur një marrëveshje. Protogonistët e kësaj marrëveshje janë gjallë, si në Kosovë edhe në Shqipëri. Ata më në fund duhet të flasin e ta thonë të vërtetën. Këtë ia kanë borxh historisë dhe gjithë shqiptarëve, por në veçanti ua kanë borxh Salih Çekajt, Adem Jasharit dhe Zahir Pajazitit. Për mua këta tre janë tri shtyllat kryesore të luftës së armatosur për çlirimin e Kosovës. Ata e përgaditën luftën, i realizuan aksionet e para kundër soldateskës serbe dhe vazhduan me luftën e hapur derisa ranë heroikisht në fushën e nderit. Ndërsa për kontaketet me Adem Jasharin dhe kontaktet me grupe tjera luftëtarësh do të flas në kuadër të kontakteve që kemi pasur me rastin e pregaditjes së Grupit të Dytë në Shqipëri, e sidomos pas hyrjes së këtij grupi në Kosovë.



PYETJE: Atëherë na thuani diçka më imtësisht, për pregaditjet ushtarake dhe futjen e këtyre grupeve në Kosovë.

Saim Tahiraj: Pas daljes së Salih Çekajt në Gjermani, veprimtaria e tij zhvillohet në dy drejtime: në atë politik, duke u kyçer në LDK me qendër në Shtutgard, sepse në sa ishte në Kosovë ishte anëtar i kësaj partie. Drjetimi tjetër ishte fillimi i veprimtarisë ushtarake, e që në atë kohë ka vepruar në kuadër të Qeverisë së Kosovës e cila punonte në egzil. Ai pra kishte marrë instruksionet nga njerëzit e qeverisë për të filluar pregaditjet e para ushtarake, bashkë me shumë shokë dhe njerëz të besueshëm të çështjes kombëtare. Pas shumë analizave dhe konsultimeve, Salihu ka shkuar në Shqipëri dhe atje bashkohet me rreth 60 djem të zgjedhur nga të gjitha viset shqiptare jashtë Shqipërisë Londineze. Me këta djem ka bërë pregaditje ushtarake në Surrel të Tiranës, në malin Dajt. Ky ka qenë Grupi i parë i ushtarëve të Republikës së Kosovës.

PYETJE: Do të ishte me interes të thuani diçka për këtë grup. Në opinion dihet shumë pak. A janë futur në Kosovë ushtarët e këti grupi të armatosur dhe me uniforma ushatarke?

Saim Tahiraj: Jo, ata nuk kanë qenë të armatosur as të uniformuar. Pas ushtrimeve ushtarake një muajshe, qëllimi i tyre ka qenë futja në Kosovë nëpër rrugë dhe mënyra të ndyshme. Përjashtim bëjnë Salih Çekaj dhe Zymer Lulaj. Këta dy kanë udhëtuar nga Shqipëria në drejtim të Kosovës dhe kanë qenë të armatosur. Mendoj që për këtë duhet të flas më gjerësisht Zymer Lulaj. Ai është deshmitar i gjallë. Por e di që ata në Deçan i kanë vënë bazat e para për ushtarët e ardhshëm të Republikës së Kosovës.

PYETJE: Në këtë grup veç Salih Çekajt dhe Zymer Lulajt a dini edhe ndonjë emër tjetër të rëndësishëm që duhet përmendur?

Saim Tahiraj: Po, në këtë grup ka qenë edhe Zahir Pajaziti, i cili, gjithashtu bëri shumë për formimin e bërthamave të para të luftëtarëve të lirisë të Llapit por edhe më gjerë.

PYETJE: Për vrasjen e tij para luftës, e në veçanti pas saj ka pasur polemika nga individë të ndryshëm. Çfarë mendoni ju?

Saim Tahiraj: Fatkeqësisht, ai u vra heret nga forcat serbe. Rreth vrasjes së tij është folur e përfolur shumë, janë dhënë vlerësime dhe spekulime, por unë nuk dua të ngatërrohem me gjëra që nuk i di.


SI HYRI NGA SHQIPËRIA NË KOSOVË GRUPI I ISHTARËVE TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS, PREJ 33 VETAVE, I KOMANDUAR NGA SALIH ÇEKAJ?

PYETJE: Atëherë, si qëndron puna me Grupin e Dytë të ushtarëve të Republikës së Kosovës?

Saim Tahiraj: Unë kam pasur privilegjin që grupit të dytë t’ia bashkangjes një grup djemsh nga komuna e Deçanit. Edhe ky grup ka ushtruar në Surel të Dajtit, në të njëjtën bazë stërvitore ushtarake.

Pasi unë bashkë me shumë djem tjerë tashmë i kishim filluar aktivitetet tona ende pa filluar ushtrimet në Shqipëri, posa u paraqit nevoja udhëtova nga Zvicëra në Kosovë. Në Deçan kontaktova me Xhemail Berishën, një veprimtar mjaft i denjë për kohë të vështira dhe kushtet në të cilat vepronim atëherë. Me Xhemailin u dakorduam rreth organizimit dhe ai, pa vonuar, filloi përgaditjen e njerëzve dhe të terrenit se kush mund të ishte në grupin e dytë nga komuna e Deçanit, ndërsa unë u ktheva në Zvicër. Posa e morëm sinjalin e duhur nga njerëzit përgjegjës, nga Kosova në Zvicër erdhën bashkë me Xhemail Berishën, Osman Ferizi, Shkelzen Gjoni dhe Hasan Ferizi. Vëllai im, Sami Tahiraj, ndodhej në Zvicër. Meqenëse, ky tashmë ishte i kyçur në këtë organizim, iu bashkua këtij grupi në Zvicër dhe udhëtuan të gjithë së bashku në Shqipëri. Ushtrimet kanë zgjatur 30 ditë dhe ato i kanë udhëhequr oficerë të specializuar të ushtrisë shqiptare.

Pas ushtrimeve në Shqipëri, qëllimi kryesor ishte që me një pjesë të armatimit të depërtojnë ilegalisht në Kosovë. Pra ky mision delikat, i kalimit ilegal të kufirit Shqipëri-Kosovë, me 33 ushtarë të armatosur, iu besua Salih Çekajt, tash hero kombëtar.

PYETJE: Cilat kanë qenë arsyet që determinuan që Salih Çekaj t’i printe këtij grupi për tu futur në Kosovë? Kush ia besoi këtë rol dhe a ishte ky komandanti i parë i grupeve të armatosura të luftëtarëve të lirisë?

Saim Tahiraj: Arsyet që Salih Çekaj duhej t’i printe këtij grupi ishin të shumta dhe të ndryshme. Por, arsyet kryesore ishtin se ai kishte njohuri ushtarake pasi ishte oficer rezervë dhe për këtë fushë posedonte njohuri profesionale, pastaj ishte person që njifte më së miri terrenin kah duhej të hyhej nga Shqipëria në Kosovë. Sali Çekaj ishte njeri i qetë, serioz, i besës dhe një intelektual që dinte shumë mirë çfarë duhej bërë për Kosovën. Udhëheqës e kanë zgjedhur ushtarët që përgaditeshin të futen në Kosovë.

Kështu pra, pas 30 ditë ushtrimesh prej 55 ushtarëve sa ishin në grupin e dytë, vetëm 34 veta u nisën drejt Kosovës me 75 kallashnikovë, me një pjesë municioni e me bomba dore. Me këtë rast dëshiroj ta ceku, por nëse është nevoja edhe ta përserisë, se kjo është thyerja e parë e kufirit dhe jo siç po pretendohet, se thyerja e kufirit u bë vetëm në vitin 1999. Jo, thyerja e kufirit, për trima, është bërë në vitin 1991. Atëherë ishte tepër vështirë dhe gadi e paimagjinuar një ndërmarrje e këtillë. Ka njerëz që kanë kaluar kufirin Shqipëri-Kosovë; dy, tre a më shumë veta, por me qëllime luftarake, të armatosur dhe të organizuar në baza institucionale, kjo është hera e parë deri në fillimin e luftës së hapët.

Të tjerët le të thonë si të duan e çka te duan. Grupe bashibuzukësh mund të ketë pasur edhe para vitit ’91 dhe pas vitit ’91, por ky ishte një rrugëtim me detyrë, i mbështetur nga institucinet e atëherëshme të Republikës së Kosovës. Pastaj në këtë rrugëtim ka qenë edhe legjenda e mëvonshme e luftës së vitit ’98, Adem Jashari. Kjo thyerje kufiri nuk u ndal më as për Salih Çekajn, as për Adem Jasharin, as për Zahir Pajazitin. Qëllimi i futjes së armatimit në Kosovë ishte armatosja e bërthamave të para të njësiteve ushtarake për çlirimin e Kosovës, të cilat quheshin njësitet e para vetëmbrojtëse.

PYETJE: Pas mbarimit të ushtrimeve në Shqipëri, pra grupi prej 33 vetave, nën komanden e Sali Çekajt niset për Kosovë. Si rrodhën punët në vazhdim?


Saim Tahiraj: Unë me detyrë udhëtova nga Zvicra me aeroplan për Kosovë. Atje bashkë me Xhemail Berishën e kemi pasur për detyrë ta presim grupin prej 34 vetave që do të vinin të armatosur nga Shqipëria. Veç kësaj, ishim të caktuar të vëzhgonim forcat serbe, qofshin ato të policisë apo të ushtrisë. Përmes kanaleve tona e lajmëruam Salihun të mos nisej në kohën që ishte e cakuar, meqë kishte lëvizje shumë të mëdha të ushtrisë dhe policisë serbe, sidomos rreth kufirit në zonën e Rekës së Keqe e deri te Juniku dhe Pobërgja.

Kështu, Salihu e shtyn udhëtimin për pak kohë. Përveç që e shtyn udhëtimin, e ndërron edhe drejtimin. Merrë një udhë tjetër, e jo atë që ishte planifikuar. Në vend se të arrinin për 3 orë e gjysmë, udhëtimi u kishte zgjatur nëntë orë. Megjithatë, të prirë nga Salih Çekaj, arritën rreth orës 5 të mengjesit dhe u vendosen në fshatin Voksh; në shtëpinë e Salih Panxhajt dhe Avdyl Panxhajt. Pushuan pak. E lanë armatimin dhe u ndanë në tri grupe. Një grup erdhi te unë në Beleg, pasi vëllau im, Samiu, kishte ushtruar dhe udhëtuar me ta. Të tjerët u vendosën në Kodrali në shtëpitë e Osman Ferizit, Hasan Ferizit dhe Shkelzen Gjonit.



Adem Jashari ka qenë me grupin që u vendos në Kodrali, të cilin grup e ka bartur me qerre kuajsh Bajram Selim Tolaj nga Pobërgja. Pra, po theksoj dhe le të dihet për jetë të jetëve, se në mesin e 33 ushtarëve, nën udhëheqjen e Salih Çekajt, ndodhej edhe Adem Jashari, Ilaz Kodra, Fadil Kodra etj… Por, edhe le të dihet për jetë e mot se Salih Çekaj ishte komandanti i parë i formacioneve të para ushtarake që filluan përgaditjet për çlirimin e Kosovës me luftë qysh në vitin ’91. Në atë kohë ngjarjet janë zhvilluar kështu.

Heroji i Popullit:Sali Çekaj,nga Broliqi i Deçanit

Për hir të vërtetës dhe përgjegjësisë historike, versionet tjera, nga kushdoqoftë, do t’i demantoj sa herë që të më jepet rasti. E vërteta është një dhe nuk ndryshohet sipas politikës ditore. Ajo nuk mund të ndyshohet, të mohohet, as të thjeshtësohet për hatër të askujt. Fundja, ne kemi edhe listen e 34 ushtarëve që kanë hyrë në Kosovë, me emër e mbiemër të secilit prej tyre. Kemi edhe numrin e secilës armë, si dhe sasinë e municionit. Pastaj e dimë edhe kush i ka mbushur karikatorët dhe ku janë përgaditur! Kush ua ka përgaditur edhe bukën për drekë këtyre trimave etj,… Ja edhe lista, të cilën e ka edhe Niman Muçaj, autori i filmit dokumentar dhe librit “Sali Çekaj gurthemel i pavarësisë së Kosovës”.

Veç kësja ne kemi edhe fotografinë e ushtarëve të Grupit të Dytë, ndërsa forografinë e Grupit të Parë ku figuron edhe Zahir Pajaziti na e ka dhënë Lutfi Haziri, tash kryetar i komunës së Gjilanit.

LISTA E 33 USHTARËVE QË HYNË NË KOSOVË NË DHJETOR TË VITIT ’91:





Emri dhe mbiemri Komuna PU.A. Nr. Karikatorë Fishekë
N°

1 Hasan Ferizi Deçan 20102614 4 120
2 Shkelzen Gjoni Deçan 20097018 4 120
3 Saim Tahiraj Deçan 17029553 4 120/5
4 Osman Ferizi Deçan 4176733 4 120/20
5 Muharrem Bobi Prizren 7350 4 120/150
6 Hilmi Peci Mitrovicë 12133987 4 120
7 Ramadan Begu Mitrovicë 11113957 4 120
8 Nazmi Bajrami Mitrovicë 4176505 4 120/6
9 Ejup Murseli Mitrovicë 20115049 4 120/24
10 Shahin Bejtullahu Mitrovicë 20112290 4 120/180
11 Lutfi Jonuzi Mitrovicë 20060919 4 120
12 Fadil Kadria Skenderaj 11112153 4 120
13 Iljaz Kadria Skenderaj 111174110 4 120
14 Adem Jashari Skenderaj 20109662 4 120
15 Murat Jashari Skenderaj 20084113 4 120/7
16 Avni Rama Skenderaj 20061583 4 120/28
17 Sahit Jashari Skenderaj 20103940 4 120/38
18 Shaqir Salihi Skenderaj 11125407 4 120
19 Xhemajl Kelmendi F.Kosovë 20096701 4 120
20 Naim Gubetini Prishtinë 20098575 4 120
21 Shemsi Zeqiri Prishtinë 20102917 4 120/6
22 Xhavit Gubetini Prishtinë 20113567 4 120
23 Faton Gajtani Prishtinë 20108076 4 120/8
24 Isuf Ismajli Prishtinë 20065291 4 120/32
25 Driton Restelica Podujevë 11101858 4 120/240
26 Ekrem Sheholli Podujevë 1112249 4 120/2
27 Qenan Azizi Tetovë 20106021 4 120
28 Feriz Xhemaili Tetovë 20060106 4 120
29 Nuri Bexheti Tetovë 20027760 4 120
30 Bujar Zeneli Kumanovë 20063866 4 120
31 Orhan Ibrahimi Kumanovë 20050812 4 120
32 Jakup Limani Shkup 411651 4 120
33 Halil Palloshi Shkup 12123606 4 120


Gjithsejt 33 132 3960



Me datën 08. 12. 1991 Ushtari i 34 ishte komandanti Salih Çekaj



PYETJE: Kush kanë qenë anëtarët e grupit të Gjilanit?

Saim Tahiraj: Ndërlidhja me çerdhën në Ferizaj (Ahmet Hoxha) ka qenë Imer Halimi, anëtar i Kryesisë së LDK-së Dega Gjilan, ndërkaq organizatorë për regrutim: Fadil Kajtazi, Lutfi Haziri, Naim Behluli, Naser Latifi, Ramiz Ramadani.
Në grupin e parë të shqiptarëve nga Kosova që kanë marrë pjesë në ushtrimet ushtarake në Shqipëri kanë marrë pjesë edhe këta të rinj nga Gjilani. Udhëheqës i grupit ka qenë Ramiz Kelmendi në ndërkohë që në këto ushtrime kanë marrë pjesë Hysen Agushi dhe Halil Halili.

Vendi i takimit para nisjes ka qenë shqëpia e raif Cernicës, nga fshati Starasellë komuna e Ferizajt. Takimi i parë është bërë me anë të taksive “furgona” nëpër Greqi, mirëpo grekët nuk kanë lejuar kalimin nëpër territorin e tyre. Ndërkaq tentimi i dytë, është bërë me aeroplan nga Shkupi për Zürich, Zürich – Trieshtë, Triestë-Durrës me anije.

Në portin e Durrësit pritja është organizuar me Salih Çekajn dhe Zymer Berisha. Grupi tjetër nga Gjilani, i cili po ashtu kursin në vitin 1992 për veprime të posaçme në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Kosovës janë: Ramiz Ramadani, Fadil Kajtazi dhe Naser latifi.

Organizatorë në Kosovë ishin Ahmet Hoxha nga Ferizaj, i vrarë gjatë luftës.
Shkuarja: Ferizaj-Shkup-Sofje-Tiranë (Rinasi).
Kthimi: Tiranë-Bled (Slloveni)-Shtutgart-Dyzeldorf-Shkup-Gjilan.
Pritja në Tiranë: Ali Aliu dhe Zymer Berisha.
Pritja në Bled: Ramush Tahiri, zëvendësi i Kryeministrit.
Pritja në Shtutgart: Fehmi Agani, Salih Çekaj, Zymer Lulaj, Hafiz Gagica dhe Shaqir Shaqiri.

BM.


PASI MORI 12 KALLASHNIKOVË, ADEM JASHARI THA: “ME KËTO ARMË, I GJALLË S’KA KUSH QË MË DEL PËRPARA”!

PYETJE: Ku ishit Ju ditën kur ata u futën në Kosovë, si u pritën nëpër familje dhe si kanë rrjedhur më vonë ngjarjet e asaj dite?

Saim Tahiraj: Unë atë ditë kam shkuar në Gjakovë për t’u dëgjuar në telefon me Imer Berishen dhe Ismet Avdullahun, të cilët si pjestarë të organizimit duhet të flasin për detyrat dhe përgjegjësit që i kanë pasur në atë kohë. Ata sot mund të kenë ndërruar kampin, por për hir të gjakut të atyre që sakrifikuan jetën duhet të flasin. Pra, atë ditë këta ushtarë kanë drekuar në Beleg dhe Kodrali. Pastaj janë shpërndar, nëpër shtëpitë e veta. Para se të shpërndahen, u dakorduam që pas dy javësh të vinin për ta marrë armatimin. Nga entuziazmi që kishin, nuk respektuan marrëveshjen por filluan të vijnë pas dy-tre ditësh.

Ndërkohë, Salih Çekaj erdhi bashkë me Demë Tolajn te ne, në Beleg, dhe më tha që grupi i tretë që e kishte përgaditur Xhemail Berisha, Ismet Mehmetaj, Sokol Gjocaj dhe IsmetT Tahiraj mos të udhëtonin për në Shqipëri sepse kushtet ishin të vështira dhe duhej të pritnin një moment më të volitshëm. Mbeti që Salihi të na sinjalizonte. Veç kësaj, Salihi me Samiun (Tahirajn) biseduan rreth shpërndarjes së armatimit. Ai na tha, shkoni e merren armatimin në Bërliq, i cili armatim, nga Vokshi ishte bartur në Pobergjë, në shtëpinë e Fadil Tolajt, e pas disa ditësh nga Pobërgja bartet nga Agron Tolaj dhe Halit Tolaj me vëllezër në Broliq në shtëpinë e Salih Çekajt. Prej Broliqi nga Musa Çekaj dhe Smail Çekaj, 34 kallashnikovë i morëm unë me Xhemail Berishen dhe Sami Tahirajn dhe filluam t’i shpërndajmë së bashku me Grupin e Deçanit ku bënin pjesë edhe Osman Ferizi, Shkelzen Gjoni e Hasan Ferizi. Dua ta theksoj se më vonë punët për shperndarjen e këtij armatimi kanë mbetur në duar të Ismet e Bajram Tahiraj, si dhe të Avdyl Molliqt.

PYETJE: Kush ishin të parët që erdhën për të marrë armatim?

Saim Tahiraj: I pari ka ardhur vetë Adem Jashari. Me Ademin ka qenë edhe Xhafer Zena nga Majanci i Podujevës, por me banim në Prishtinë. Atë natë pasi hangrëm darkë e pitëm çaj, ne vëllezërit Tahiraj, Adem Jasharit ia kemi dhënë 13 kallashnikovë si dhe municion e nevojshëm. Këtu do ta përshkruaj momentin e nisjes së Ademit dhe dialogun e tij me Xhafer Zenën. Pasi i futën 12 kallashnikovë në arkën e veturës të markës Askona me ngjyrë të kuqe e me targa të Prishtinës, Xhaferi u ulë në vendin e shoferit ndërsa Ademi u ulë përpara në anën e djathtë të tij. Ademi kallashnikovin e vetë, me dy karikatorë, e vuri në prehër, ndërsa Xhaferi i tha: “Adem ndoshta është më mirë që edhe këtë ta maskosh pak”? Ademi iu përgjegj, “me tërë këto armë, i gjallë s’ka kush që më delë përpara”. Natën udhëtuan me Xhafer Zenën për Drenicë e Llap për ta shpërndarë atë armatim. Kështu u shpërnda një pjesë e madhe e armatimit. Pastaj, Nazmi Bajrami nga Shipoli i Mitrovicës dhe Ramadan Begu erdhën nga Mitrovica, të cilët i kanë përcjellë Osman Ferizi dhe Shkëlzen Gjoni nga Kodralia pas mes nate.

PYETJE: Në atë kohë dihet se u kryen aksionet e para kundër policisë serbe. A ishin këto armët e para që me ushtimën e tyre lajmëruan çlirimin e Kosovës, i cili do te pasojë më vonë?

Saim Tahiraj: Pas shpërndarjes së këtij armatimi, duhet theksuar se grupi i Llapit kishte bërë sulmin e parë mbi punktin e policisë, qysh në vitin ’91. Salih Çekaj me një pjesë të shokëve sulmon patrullën e policisë në aksin rrugor Deçan-Lumbardh. Ndërsa Adem Jashari, me Hamzën dhe Rifatin rezistojnë në Prekaz në shtëpinë e tyre dhe i plagosin dy policë serbë. Për rezistencën e vëllezërve Jashari, ata kanë folur edhe vetë: Hamëza pak ditë para se të flijohet për lirinë e Kosovës, ka dhënë një intervistë e cila është botuar post-mortum, më 16, 17, 18 prill 1998 në gazetën “Bota sot”, ndërsa Rifati në fejtonin e gazetës “Zëri” ka dhënë një inervistë, e cila është botuar në cilësinë e fejtonit gjatë muajit shtator të vitit 2002. Me këtë rast ka folur edhe Murat Jashari, i cili ishte edhe vetë me Adem Jasharin në Shqipëri në Grupin e Dytë.

Më vonë Baca Rifat ka qartësuar edhe shumë gjëra, në një intervistë para disa ditësh në “Zëri”. Gjithmonë duke pasur respekt për familjen e tij do ta lusja që t’i sqaroj edhe shumë gjëra për figuren e Salih Çekajt, sepse edhe vetë Baca Rifat ka qenë në të njëjtin organizim. Nuk ka nevojë që askush të flas në emër të familjes Jashari, siç po tentohet, kur fatmirësisht disa anëtar të kësaj familjeje i shpëtuan masakres së policisë serbe. Fundja Baca Rifat e di se edhe në Gjermani kemi pasur kontakt me të. Ai e ka njohur shumë mirë Salih Çekajn, i cili ndejti te Baca Rifat në Munchen nëntë ditë në të pame pas vrasjes së Adem Jasharit dhe anëtarëve tjerë të familjes.


E PYES XHAVIT HALITIN, PSE SALIH ÇEKAJ, ADEM JASAHRI E ZAHIR PAJAZITI NUK JANË PYETUR FARE PËR PAGËZIMIN E UÇK-SË?

PYETJE: Si i spjegoni atëherë ata zëra që kanë propoganduar se Salih Çekaj nuk ka qenë njëri ndër themeluesit e UÇK-së, nuk ka kryer asnjë aksion dhe është vrarë duke u futur në Kosovë? Më i zëshmi ndër ta është Shefqet Cakiqi Llapashtica, i cili e mohon tërë grupin e Sali Çekajt. Aty mohohet edhe veprimtaria Juaj e Zenun Idrizit e Zymer Lulajt etj.

Saim Tahiraj: I di dhe i njoh të gjithë ata që flasin pas shpine. Ndërsa, Shefqeti ka edhe një faqe interneti ku figurojnë disa artikuj të botuar më herët në gazetën “Epoka e Re”. Kulufet dhe shpifjet e Shefqet Cakiqit janë të turpshme. Nëse dikush ka të drejtë të merret me keto gjëra, më së paku ka të drejtë të mirret pikërisht Shefqet Cakiqi. Ai ka vetem një të drejtë, të flas vetëm për aktivitetin e LDK-së në Zvicër derisa ka qenë anëtar i Kryesisë. Me përgjegjesi po e them, se një javë pasi grupi i Salih Çekajt i ka bërë disa aksione në Kosovë, Shefqet Cakiqi ka ardhur në banesën time me disa shokë të tij, aktivistë të LDK-së së atëhershme dhe më kanë lutur të antarësohem në LDK, me propozim të më bëjnë kryetar të Nëndegës së Wilisaut. Tash të gjithë kanë dezertuar nga LDK-ja. Atëherë vetë Shefqet Cakiqi thoshte se këto aksione i kanë bërë serbët. Kjo që ka shkruar Cakiqi as nuk me ka hutuar fare, përkundrazi, me shkrimet e kohëve të fundit ma ka forcuar bindjen për etikën e tij cakiqiane.

Ndërsa sa i përket themelimit të UÇK-së, unë pajtohem se pagëzues të UÇK-së nuk kemi qenë ne. Por me këmbëngulje e them se ne kemi qenë themelues të bërthamave të para të Ushtrisë së Kosovës nën udhëheqjen e institucioneve edhe pse disa persona përgjegjës nuk i kanë kryer detyrat me të cialat kanë qenë të ngarkuar. Sa i përket pagëzimit të UÇK-së, do të ishte më së miri të dakordohen mes veti, ata që lëshonin komunikata nga Zvicëra kur Ademi, Salihu e Zahiri me shumë shokë kryenin aksione nëpër Kosovë.

Mundësisht të dalin me një qëndrim ku dhe kur u pagëzua UÇK-ja, kush ishte i pranishëm, a ka procesverbal dhe a u inçizua ai moment. Deklaratat në shtyp se “kur është themeluar UÇK-ja, Ademi është gëzuar shumë (R.Selimi) apo “unë e themelova UÇK-në më 28 e 29 nëntor 1994 (N.Hasani)” apo edhe fejtoni i fundit Xhavit Halitit në “Zërin” se “LPK e ka themeluar UÇK-në”, më herët i ka demantuar Muhamet Kelmendi, i cili, në librin e tij thotë se “LPK i ka lëshuar 47 komunikata në emër të UÇK-së”!!! Ndërsa unë e pyes Xhavit Halitin, a janë pyetur Salih Çekaj, Adem Jashari dhe Zahir Pajaziti për pagëzimin UÇK-së dhe a kanë bartur këta emblemen e UÇK-së?

Pastaj komunikatat që i lëshonin nga banesat e ngrohta në Zvicër në emër të UÇK-së për aksionet e tyre, a e kanë pyetur ndonjëherë Salih Çekajn, Adem Jasharin apo Zahir Pajazitin? Pse o burra nuk po i tregoni origjinalet e këtyre komunikatave dhe faksimilin me nënshkrime të komandantit të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së. Nga të gjitha shkrimet që kam lexuar deri tash, ata flasin për komandantin Adem Jashari, por askund nuk thojnë se Ademi ishte edhe anëtar apo komandant i Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së.

A ju shkon mendja se komunikatat e LPK-së nga Perëndimi kanë qenë denoncimi më i rëndë dhe dekonspirim më fatal, që për kapuq të madh, i është bërë organizimit ilegal të armatosur kundruell forcave serbe?! E them këtë nga fakti se në disa raste ende pa lëshuar Kosovën Grupi i Salih Çekajt, pas kryerjes së aksioneve, LPK-ja ka lëshuar komunikata duke u bazuar në lajmet e televizionit të Beogradit, i cili i rregullonte sipas deshirës dhe nevojave të politikës gjakpirëse të Millosheviqit. Le t’u tregojë shqiptarëve Xhavit Haliti pse komunikatat lëshoheshin në emër të UÇK-së kur ne qysh në vitin 1991 jemi futur në Kosovë me uniforma ushtarake por pa emblema të UÇK-së.

PYETJE: A është i gatshëm Grupi i Salih Çekajt të merrë pjesë në ndonjë simpozium për t’i qartësuar të gjitha këto gjëra? A jeni në gjendje të ballafaqoheni publikisht me ata që aq shumë pas luftës u promovuan në shpinë të UÇK-së?

Saim Tahiraj: Po natën dhe ditën, në gazeta, në radio, në televizion apo në çfarëdo sesioni apo simpoziumi të organizuar nga historianët apo sesione të ndyshme shkencore. Por jam thellësisht i bindur se ata nuk janë të gatshëm për këtë sepse nuk janë mësuar të flasin me gjuhën e fakteve por me gjuhën e forcës.

PYETJE: Të kthehemi edhe njëherë si vazhdoi puna më tutje me pjestarët e grupit në fjalë? Disa prej tyre shumë shpejt u burgosën.

Saim Tahiraj: Fatkeqësisht, njëri nga shokët tanë, Xhavit Gubetini, i pari ra në duar të policisë serbe. Pas tri dite filloi bastisja e mënjëhershme në të gjitha drejtimet si në Llap, Drenicë dhe Deçan etj… Ky organizim kishte shtrirje të gjërë, pasi ishin të përfshira Kosova dhe viset shqiptare në Maqedoni. Megjithatë, falë organizimit tonë të asaj kohe, ne arritëm të lajmërojmë njeri-tjetrin dhe të largohemi. Mirëpo, pesë pjestarë të ushtrimeve në Shqipëri u burgosën, e bashkë me ta edhe tre të tjerë që e ndihmonin këtë organizim. Por, u zunë vetëm pesë armë.

Pjesa tjetër mbeti e pazbuluar në shtepinë e Salih Çekut dhe në shtëpinë tonë, në Beleg. Në vazhdim, me ato pushkë që mbetën të pazbuluara, u kryen shumë akasione kundër forcave serbe nëpër Drenicë, Llap e Dukagjin. Disa vite më vonë, kur filloi lufta e hapët, ato armë iu shpërndanë luftëtarëve të lirisë. Në komunën e Deçanit shpërndarjen e bëri Musa Çakaj nga Bërliqi, vëllai i Salihut dhe Bajram Tahiraj nga Belegu.

PYETJE: Pas këtyre arrestimeve si vepruat ju?

Saim Tahiraj: Meqenëse u rrezikuam shumë, ne u detyruam të tërhiqemi në Shqipëri dhe prisnim urdhëra tjerë. Në Shqipëri na nxori telashe sigurimi shqiptar. Ishte ende koha e Ramiz Alisë. Ata na urdhëruan që ta lëshojmë sa më parë Shqipërinë, sepse, sipas tyre, Jugosllavia në atë kohë kishte shtruar në OKB-së një ankesë, gjoja se Shqipëria po përgadiste grupe terroriste kundër ushtrisë dhe policisë serbe në Kosovë. Këtë na e konfirmoi më vonë edhe Salih Berisha, presidenti i ardhshëm i Shqipërisë. Ne u tërhoqëm nga Shqipëria dhe shkuam në Zvicër e Gjermani. Në Gjermani u takuam me Salih Çekajn dhe biseduam për mundësinë e vazhdimit të aktiviteteve ushtarake. Një prej takimeve më të rëndësishme që na mundësoi Salihu ishte takimi me Bujar Bukoshin. Në atë takim prej grupit të Deçanit te Bujari kemi qenë këta persona: Salih Çekaj, Zenun Idrizi dhe unë. Me ne ka qenë edhe Ismet Avdullalhu nga Llapi. Ne shkuam në Shtutgard për t’u takuar dhe për të biseduar për veprimtarinë e mëtutjeshme.

Para se të takohemi me Bujar Bukoshin u takuam në Shtutgard në zyrën e LDK-së me Fehmi Aganin. Profesor Agani ishte kategorik që diçka duhej ndryshuar. Ato forca që ishin të përgaditura të vazhdonin veprimtarinë e tyre por të jenë nën kontrollin e institucioneve të Republikës së Kosovës dhe kurrsesi mos të merrnin ndonjë veprim jashtë kontrollit. Propozoi që Salihi të jetë ndërmjetës në mes organeve të Republikës së Kosovës dhe atyre që do t’i kryenin këto veprime ushtarake.

Pas këtyre udhëzimeve që morëm prej profesor Aganit u takuam me Bujar Bukoshin dhe u dakordam që të vazhdojmë aktivitin tonë. Financimin ta bënte Qeveria e Republikës së Kosovës. Si lidhshmëri mes nesh dhe qeverisë mbeti Salih Çekaj. U kthyem në Zvicër dhe filluam përgaditjet konkrete. U sigurua materiali i nevojshëm. Një shumë rreth 10’000 DM i morëm nga Bujar Bukoshi, ndërsa financimin tjetër e siguroi Salih Çekaj. Blemë gjërat që na nevoiteshin diku në vlerë prej 35.000 Frs. Unë dhe Ismet Avdullahi udhëtuam për Shqipëri dhe u takuam me Xhemail Berishën aty ku e kishim lënë takimin, pasiqë Xhemailin e kishim lënë në Shqipëri si pikëtakim.


BUJAR BUKOSHI NJË DITË DUHET T’I BËJË PUBLIKE TË GJITHA RAPORTET TONA PËR VEPRIMET QË I KEMI NDËRMARRË NE SI GRUP

PYETJE: A ishte e vështirë kjo rrugë për në Kosovë?

Saim Tahiraj: Ishte shumë vështirë. Me shume rreziqe të mëdha… Por moralin e kishim shumë të lartë. Ç’është e vërteta këto gjëra na dukeshin fare të vogla. Kemi qenë të bindur se ne duhej të vepronim edhe më shumë për çlirimin e Kosovës. Veç kufirit Kosovë-Shqipëri neve na ngrisnin kurthe edhe mbrenda në Shqipëri. Në Vlorë, në korrik të vitit 1993, forcat shqiptare na kanë bllokuar për gjashtë orë, por pasi u detyruam t’i korruptojmë, u bënë “zemërgjerë” dhe na lëshuan.

Pasi u takuam në Tiranë me Xhemail Berishën, kemi udhëtuar drejt Tropojës: unë, Salih Çekaj, Zymer Lulaj, Xhemail Berisha, Zenun Idrizi, Ismet Avdullahu dhe Nazmi Ajeti. Jemi ndalur në shtëpinë e Abedin Berishës, familje e afërt e Salih Berishës. Këtë bazë e kishte krijuar shumë më herët Xhemail Berisha. E morëm Abedin Berishën, e bashkë me Xhemailin po atë mbrëmje ata na kanë përcjellur deri në kufi. Pra ishte viti ’93 kur ne me armatim dhe të veshur me uniforma ushtarake kemi hyrë në Kosovë nën komandën e Salih Çekajt. Pra, e them mirë, me rroba ushtarake dhe armatim.

PYETJE: Po tash, a kishin emblema këto uniforma ushtarake dhe si kaluat kufirin?

Saim Tahiraj: Jo, ishin vetëm uniforma ushtarake, pa emblema dhe pa ndonjë shenjë tjetër. Qëllimi ynë ka qene të zgjerohej veprimtaria. Kemi udhëtuar natën. Dikur filloi me ra shi. U rënduam shumë. Terreni ishte i vështirë. Shpeshherë jemi rrokë dorë për dore që mos të rrëzohemi. Bile gjatë udhëtimit aq shumë u lagëm dhe u lodhëm saqë u ndalëm ta ndezim një zjarr. Por, ishim krejt të qullur. Madje çdo letër që kishim në xhepa ishte e lagur. Nuk patëm mundësi të ndezim as zjarrin. Ishim të rënduar me armë dhe municion. Megjithatë, pasi pushuam pak, vazhduam rrugën. Diku rreth mëngjesit kemi kaluar rrugën te bariera e Jasiqit.

Në Shkozë të Junikut kemi ndejt gjatë gjithë ditës. Duhej të rrinim të fshehur. Përsëri natën kemi udhëtuar. Rreth mesnatës kemi arritur në Beleg. Zenun Idrizi, Ismet Avdullahi dhe Nazmi Ajeti vazhduan për në Strellc të Epërm. Pastaj Ismeti dhe Nazmiu kishin udhëtuar me Zenunin për Llap. Armatimin e kishin lënë në Strellc te Zenun Idrizi për shkaqe të sigurisë. Kurse unë dhe Salih Çekaj e Zymer Lulaj shkuam në Beleg, në shtëpinë time. U ndalëm në livadh. E thirrëm vëllain tim Ismetin dhe ai na solli darkë. Para se të ndahemi, u dakorduam të takohemi në mbrëmjen tjetër te Verrat e Llukës me Zenun Idrizin, pasi te kthehej nga Llapi.

PYETJE: Cili ka qenë qëllimi i atij takimi?

Saim Tahiraj: Pasi u takuam me Zenunin shkuam në Broliq te Salih Çekaj dhe Zymer Lulaj. Të nesermën u takuam me Rrustem Bruçin dhe Ismet Mehmetin në bjeshkën e Belles. Biseduam për mundësinë e veprimit konkret gueril kundër forcave policore serbe. Për këtë edhe u ndanë detyra konkrete. Rrustemi dhe Ismet Mejmetaj muarën një pjesë të armatimit dhe qëndruan në Kosovë. Një pjëse tjeter e armatimit mbati në shtëpinë time në Beleg. Unë, Salih Çekaj, Zymer Lulaj dhe Zenun Idrizi u kthyem në Shqipëri nën përcjelljen e babait të Zymer Lulajt, Pajazit Lulaj. Me te u ndamë te Përroi i Pleqes. Kemi dalë për Zallë të Rupës, pastaj për Stanishtë të Tropojës në Bjeshkët e Junikut. Kemi udhëtuar më se 12 orë.

Kur arritëm në Tropojë të Vjetër na arrestoi policia shqiptare. Na mbajtën 8 orë. Pastaj ka ardhë Selim Demushi dhe na ka nxjerrë. Pasi na liroi Selimi shkuam në Tiranë dhe u takuam me shokët e Llapit. Ata nuk patën mundësi të udhëtojnë me ne dhe shkuan për Maqedoni. Tre prej nesh kemi udhëtuar për Zvicër. Salih Çekaj ka shkuar në Gjermani dhe i ka raportuar për të gjitha Bujar Bukoshit dhe ka pritur për veprimet tjera që duhej ndërrmarrë. Shpejt kuptuam se prisnim kot sepse njerëzit e qeverisë, fatkeqësisht, e pikërisht vetë Bujar Bukoshi, prej asaj kohe nuk dha kurrëfarë urdhëri. Nuk e di pse!? Megjithatë, ne nuk ndejtëm duarkryq. Biseduam dhe u dakorduam që përsëri të vazhdojmë këtë organizim. Falë disa prej shokëve tanë që na financuan si: Fadil Tolaj, Xhafer Rraci dhe disa shokëve të Salih Çekajt në Gjermani (të cilët i njeh Zymer Lulaj) , ne vazhduam punën që kishim filluar.

PYETJE: A keni edhe diçka me shkrim për të gjitha këto gjëra ?

Saim Tahiraj: Po, Bujar Bukoshi në cilësinë e kryeministrit i ka të gjitha shkresat dhe raportimet tona për të gjitha veprimet që i kemi ndërmarrë. Ai një ditë duhet t’i bëj publike. Unë konkretisht po flas se ne kur donim të ndërmerrnim ndonjë aksion, e qitnim në letër dhe ia dorzonim Qeverisë së Kosovës, pikrisht Bujar Bukoshit. Ai e shikonte dhe nuk përgjigjej. Në fakt e përkrahte por nuk na ndihmonte. Megjithatë, ne vepronim dhe kryenim punën tonë. Kryenim aksione dhe përsëri ktheheshim dhe i raportonim. Isnstitucionet e Republikës së Kosovës i kemi ditur si diçka të shenjta. Kemi pasur besim të madh në to, sidomos qeverisë pasi ajo vepronte jasht Kosovës dhe nuk kishte frikë nga reperkusionet e policisë serbe. Veç individë të caktuar nuk i kanë krye detyrat e veta dhe një ditë ata duhet të japin llogari për këtë. Shumë gjëra kanë mbetur edhe në zyren e LDK-së në Shtutgart me të cilat disponon Hafiz Gagica, e për këtë nga grupi jonë është i autorizuar Zymer Lulaj të mirret me to dhe t’i bëj publike.

PYETJE: Si ka shkuar puna në vazhdim? A mori fund veprimtaria e këtij grupi në vitin 1993?


KUR JANË VËNË KONTAKTET E PARA TË SALIH ÇEKAJT ME MINISTRIN E MBROJTJES AHMET KRASNIQIN?

Saim Tahiraj: Jo, jo edhe në vitin ’94 kemi vazhduar aktivitetin tonë. Blemë armatim [...] dhe e dërguam në Tiranë. Por, me sygjerimin dashamirës të Anton Kolës e leshuam Tiranën dhe u kthyem mbrapa. Antoni në atë kohë ishte përgjegjës në Zyrën e Republikës së Kosovës në Tiranë. Në mes tij dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës ndodhën disa mosmarrëveshje. Edhe këtë vit grupi ka kryer edhe disa aksione nën komanden e Salihit.

Në vitin ’96, ne përsëri u vetorganizuam me Salih Çekajn. Ishim Salih Çekaj, Zenun Idrizi, dhe unë… Ismet Çekaj ishte në Tiranë. Edhe Ismet Çekaj është anëtar i Grupit të Salih Çekajt që ka vepruar qysh prej vitit ‘91. Shkuam në Tiranë e morëm Ismetin dhe u nisem drejt Tropojës në tjetrën bazë tonën që e kishim te Shpend Çela. Morëm armatimin që e kishim aty dhe u nisem për Kosovë. Kishim dy qëllimet për kryerjen e aksioneve. Sulmi mbi stacionin e policisë në Irzniq dhe sulmi tjetër frikësimi i refugjatëve serbë të ikur nga Kroacia që ishin vendosur në kompleksin e ndërtuar rishtas në Baballoq dhe Junik. Aksioni i parë pra, për frikësimin e refugjatëve serbë të Kroacisë dhe viseve tjera që kishin ardhur në shtëpitë e refugjatëve në Junik ishte kryer në vitin ’94. Siç thash ne u nisem drejt shtëpive të refugjatëve në Baballoq. Ky ishte më tepër aksion propagandistik. Për vrasjen e civilëve te pafajshëm as që na shkonte mendja. Ndërsa sulmin mbi stacionin e policisë në Irzniq ishte diçka tjetër. Arritëm te Ura e Bajram Hasanëve në orën 11: 00 të natës.

E pamë se ishim vonuar me veprimet tona dhe e shtymë aksionin për të nesërmen mbrëma. Qëllimi ynë ishte që të shkonim dhe të flenim në ndonjë shtëpi. Por Salihu gjithmonë kërkonte mendimin e shokëve dhe erdhëm në perfundim se më mirë ishte të flejmë në ndonjë arë pasi ishte vera sesa t’u nxirrnim telashe njerëzve se pastaj policia serbe mund t’u binte në gjurmë. Jo ishin te filani apo te filani dhe mund t’i burgosnin njerëzit. Nuk donim të linim sherre mbrapa nesh. Atë natë shkuam afër Prokollukut. Posa agoi, në një arë, fjetëm tërë ditën. Bënte shumë zheg. Në mbrëmje unë dhe Ismet Çeku shkuam drejt stacionit të policisë në Irzniq. Salih Çekaj, Agron Tolaj dhe Zenun Idrizi shkuan në Baballoq te shtëpiat e refugjatëve. Aty ishin disa shtëpi të pabanuara. Qëllimi ishte të minonin ato shtëpi të pabanuar dhe të friksohen refugjatët serbë sepse në atë kohë kishte filluar kolonizimi i Kosovës.

Me këtë akt ne donim t’u tregonim se populli shqiptar ishte kundër këtij kolonizimit të Kosovës me serbë nga Kroacia dhe Bosnja. Pra qëllimi ishte vetëm frikësimi dhe kurrsesi vrasja e njerëzve të pafajshëm siç e përmenda më lartë. Ndërsa unë dhe Ismeti shkuam në Irzniq. Por kur arritëm afër stacionit, vërejtëm përforcime të mëdha të policisë serbe. Aty ishin kryer disa aksione më parë dhe tash i kishin marrë masat e nevojshme për mbrojtje. Ne ishim vetëm dy veta dhe vendosëm të heqim dorë nga aksioni.

Megjithatë, bëmë inçizimin e terrenit. Veç numrit të shtuar të policëve, tash telat me gjemba ishin mbi dy metra. Pastaj, pas mesnate shkuam te Ura e Bajramhasanëve dhe u takuam me grupin tjetër të Salih Çekajt. Ata e kishin kryer aksionin me sukses. Kishin minuar katër shtëpi të pabanuar dhe një eskavator. Kjo pati një efekt mjaft pozitiv sepse ngjarja u bë e madhe përmes mjeteve të informimit: si në mjetet elektronike ashtu edhe në ato të shkruara. Mandej, për habinë tonë, edhe Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së lëshoi një komunikatë dhe mori mbi vete aksionin. Thamë i qoftë përhajr Shtabit! Kësaj radhe, Agron Tolaj na ka ndihmuar shumë sepse ende ishte i lirë për qarkullim. Të gjithë shkuam te Gështenjat e Pobërgjes. Agroni na solli ushqim. Pastaj natën na përcolli deri në kufi me Shqipërinë. Te Agroni lamë një sasi të eksplozivit dhe armatime tjera. Ne u kthyem në Zvicër, e ai me disa shokë kreu disa aksione.. Agroni pas një kohe u burgos dhe u dënua me 20 vjet burg me, tash të ndjerin, Arif Panxhen

PYETJE: Vitet kalonin, aksionet kryheshin dhe Shtabi i Përgjithashëm i UÇK-së tash i përcillte me komunikata duke i marrë mbi vete të gjitha këto aksione. Si i komentoni Ju këto gjëra?

Saim Tahiraj: Po, i ashtuquajturi ShP i UÇK-së lëshonte komunikata nga Bahnhofët dhe Flüghafenët (stacione trenash dhe aeroportesh) të Zvicrës. Ne nuk jemi marrë me këto komunikata, por flitet se komunikatat e para iu kanë dërguar shtypit serb si përshembull “Nedelni Telegrafit” të Beogradit dhe telegrafëve tjerë të Serbisë. Nëse nuk kam harruar në mes komunikatës nr. 32 dhe asaj me nr. 33 dikush e pati lëshuar një komunikatë pa numër fare. Ka qenë qesharake se ajo komunikatë as që përfshinte ndonjë aksion apo gjëra ushtarake. Megjithatë, papagallët edhe këtë e lexonin nëpër tubime. Dikur komunikatat nuk mirreshin më me ushtrinë por kërcënonin të gjithë ata që nuk i përgjigjeshin fondit “Vendlindja thërret”.

Punët u ngatërruan dhe muarën të prapshtën qysh në vitin 1997 kur “Revolucioni demokratik i vonuar” dogji deri në themele Shqipërinë. Shumë thonë se është dashur kjo çbërje e Shqipërisë për t’u furnizuar me armatime më lehtë. Unë nuk pajtohem me këtë. Pasi institucionet e Shqipërisë na kishtin lejuar të bënim dy herë ushtrime ushtarake në kazermat e tyre, pasi këto ushtrime ishin kryer nën kujdesin e oficerëve të Ushtrisë shqiptare, s’ka asnjë dyshim edhe armatimin do ta siguronim më lehtë me marrëveshje në Shqipëri.

PYETJE: Në fillim të vitit 1998 filloi të flitet për formimin e Ministrisë së Mrojtjes të udhëhequr nga kolonel Ahmet Krasniqi. Çfarë mund të na flisni për këtë periudhë?

Saim Tahiraj: Po, në fillim të vitit 1998, nëse nuk gabohem dikund në muajin mars, kishin filluar disa përgaditje për themelimin e Ministrisë së Mbrojtjes nën udhëheqjen e kolonel Ahmet Krasniqi. Ne ramë në kontakt me Ahmet Krasniqin nëpërmes Sefedin Krasniqit. Pasi këta e kishtin kërkuar Salihin në zyrën e LDK-së në Shtutgart dhe nuk e kishin takuar, me insistimin e kolonel Ahmet Krasniqit u takuam kah fundi marsit të vitit ’98.

Takimi është realizuar në Les-Chaux-de-Fonds të Zvicrës, në banesën e Ismet Tahirajt, me insistimin e vetë Ismetit. Nga ana jonë ishim, Salih Çekaj, unë dhe Zenun Idrizi, si përfaqësues të grupit të Deçanit, ndërsa nga ana e Ministrisë së Mbrojtjes, Ahmet Krasniqi dhe Hilmi Nebihi. Biseduam tërë natën deri në orën shtatë të mëngjesit. Ata kishin biseduar edhe me disa grupe të tjera. Ato grupe kishin vënë kushte, kurse ne u kyçem pa asnjë kusht sepse edhe deri atëherë, ne kishim vepruar në kuadër të institucioneve të Republikës së Kosovës. Salihi si udhëheqës i grupit tonë nuk vente kushte kur ishte në pyetje realizimi i aspiratave të popullit shqiptar të Kosovës që një ditë të çlirohemi nga zgjedha serbe. Veç këtij takimi, ende pa u vendosur ministri Ahmet Krasniqi për Tiranë ka pasur edhe takime tjera. Por, në ato takime ka qenë Salih Çekaj.

PYETJE: Pas takimit të parë, a ju ngarkoi kolonel Ahmet Krasniqi me ndonjë detyrë?

Saim Tahiraj: Po, Ahmet Krasniqi na dha detyra konkrete. Për katër ditë duhet të futeshim në Kosovë për t’u bashkuar me njerëzit tonë atje. Tash shumë armatime kishin depërtuar në Kosovë dhe ishte fillimi i luftës. Unë, Ismet Çekaj dhe Zenun Idrizin, në rrugëtimin për Kosovë muarëm në Sopot të Tropojës edhe Xajë Çelen. Sa u futëm në Kosovë filluam kontaktet dhe bisedat me shokët tonë, si dhe me të gjithë përfaqësuesit e fshatrave. Ne ua paraqitëm projektin e Ministrisë së Mbrojtjes, të cilin, të gjithë e pranuan me optimizëm. I caktuam përgjegjësi dhe u dhamë detyrat që kur të vinin njësitë Operative të Ministrisë së Mbrojtjes të ishte çdo gjë e përgaditur dhe në vendin e caktuar.


PSE SALIH ÇEKAJ NUK KISHTE PRANUAR PROPOZIMIN QË TË MERREJ ME NGRITJEN E GJYKATËS SUPREME USHTARAKE NË KUADËR TË FARK-ut?

PYETJE: Kush i kishte propozuar Salih Çekajt që të merrej me ngritjen e Gjykatës Supreme Ushtarake në kuadër të FARK-ut? Kush ishte krahu që veten e quante UÇK dhe që pengonte punën e Ministrisë së Mbrojtjes dhe punën tonë me veprime jashtzakonisht destruktive në Dukagjin?

Saim Tahiraj: Veç kësaj, ne pritnim të na vinin edhe disa shokë nga Drenica. Ata ishin Halil Geci dhe Hamit Gashi. Pra, ndejtëm katër-pesë ditë në Dukagjinë. U takuam edhe me Adem Ukëhaxhen. Ishte oficer aktiv i ushtrisë në atë kohë. Ia propozova projektin e Ministrisë së Mbrojtjës të cilin e mirëpriti. Menjëherë shprehu gatishmeri të vinte me ne në Shqipëri dhe të takohej drejtëpërdrejt me njerëzit e institucioneve, konkretisht me ministrin Ahmet Krasniqi. Edhe ne e pritëm me kënaqësi gatishmërinë e tij. Kështu u bëmë bashkë unë, Adem Ukëhaxhaj, Halil Geci, Hamit Gashi, Xajë Çela, Zenun Idrizi, Ismet Çekaj, Daut Berisha dhe u kthyem në Shqipëri. I raportuam ministrit të Mbrojtjës për gjithë punën tonë që kishim bërë. Ai u nda shumë i kënaqur. Adem Ukëhaxhaj ndejti nëntë ditë të tjera në Shqipëri. Unë u ktheva në Zvicër se kisha marrë disa detyra konkrete nga minstri Krasniqi lidhur me logjistiken.

Adem Ukëhaxhaj pastaj udhëtoi për Tropojë të Vjetër. Atje në bazën tonë në kuadër të institucioneve ishte Ismet Çekaj nga ku kishim filluar shpërndarjen e armatimit në kuadër të Ministrisë së Mbrojtjes. Në prill i vitit ’98, nga Zvicëra udhëtova përseri për Shqipëri. Në bazën tonë në Tropojë të Vjetër e gjeta Adem Ukëhaxhajn, Xajë Çelën, Ismet Çekajn. Të nesemen Daut Berisha, Adem Ukëhaxhaj, Xajë Çela udhëtuan për Deçan me detyra shumë konkrete që i kishte ngarkuar ministri Ahmet Krasniqi. Adem Ukëhaxhaj ka qenë oficeri i parë që me urdhër të Ministrisë së Mbrojtjes mori për detyrë kordinimin dhe veprimin e faktorit ushtarak në Rrafshin e Dukagjnit. Në atë kohë, ai kontakton edhe me disa oficerë tjerë; si me Skënder Rexhahmetajn, Rrustem Tetajn, Shemsedin Çekajn, pastaj veprimtarët Ismet Mehmetajn, Vesel Lekajn etj. Këta njerëz pra kanë qenë të caktuar për t’i bërë përgaditjet që kur të vinin Njësitë Operative të Ministrisë së Mbrojtjes të ishte çdo gjë në vendin e caktuar.

PYETJE: Pas vrasjes së Zahir Pajazitit, më vonë edhe të Adem Jasharit, ende ishte gjallë Sali Çekaj, shtylla e tretë e Lëvizjes së armatosur për çlirimin e Kosovës. Ku ndodhej Salihi në atë kohë?

Saim Tahiraj: Salih Çekaj në atë kohë ndodhej në Tiranë, por udhëtonte edhe për Gjermani sepse merrte pjesë në përgaditjet e disa planeve të Ministrisë së Mbrojtjes. Veç kësaj, Salihut i kishin propozuar që ai të merrej me ngritjen e Gjykatës Supreme Ushtarake në kuadër të FARK-ut . Por, ai nuk e pranoi këtë detyrë. “Unë tha tash jam ushtar i Kosovës. Kur të çlirohet Kosova do të kaloj në profesionin tim”. Këtu Salihu ishte i ngarkuar me gjëra më të mëdha që ishin bërë jashtë shtetit. Ai u bë njeri i afërt dhe i besueshëm i kolonel Ahmet Krasniqit.

PYETJE: Të kthehemi edhe një herë kthimit të Adem Ukëhaxhajt në Dukagjin. A pati kthimi i tij ndonjë efekt?

Saim Tahiraj: Pas futjes së Adem Ukëhaxhajt në Kosovë, fshati i parë që erdhi për t’u furnizuar me aramtime ishte Strellci i Epërm, rreth 85 veta të udhëhequr nga Shaban Rama dhe Hasan Zemaj. Marrin armatime dhe kthehen shëndosh e mirë në Strellc. Ne vazhduam nga baza jonë të shpërndajmë edhe më shumë armatime.

Papritmas u ndodhëm të rrezikuara nga ata që thonin se i përkisnin Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së. Ministri Ahmet Krasniqi, në atë kohë, ndodhej në Turqi rreth furnizimit me armatime dhe prej andej, pasi dikush e kishte lajmëruar se jemi të rrezikuar, dha urdhër që ta mbyllim atë pikë të furnizimit dhe të vendosemi në një vend tjetër më të sigurtë. Respektuam urdhërin dhe u vendosëm në shkollën e Viçidolit. Pastaj vendosëm të futemi në Kosovë. Krahu që e quante veten UÇK vazhdonte të pengonte punën e Ministrisë së Mrojtjës dhe punën tonë me veprime jashtzakonisht destruktive. Fillojnë shantazhet nga më të ndyshmet dhe në këtë kohë paraqiten listat e zeza për likuidimin e fytyrave politike dhe ushtarake të Kosovës. Njerëzit që mirrshin me gjëra kaq të pista ishin të ndihmuar nga pushteti i atëhershëm nanoist në Shqipëri, ashtu siç janë edhe sot të ndihmuar derivatet politike që në Kosovë kanë dalur nga ky krah.

PYETJE: Si reflektoheshin këto gjëra te ju? A dëshproheshit kur vërenit se kishte ardhë një kohë që përveç nga policia serbe ishit të rrezikuar tash edhe nga shqiptarët? Nga ata që kishin përvetësuar mundin tuaj dhe djersën e derdhur me vite të tëra. Nga ata që kishin përvetësuar edhe vetë figurën e Adem Jasharit!

Saim Tahiraj: Ka pasur momente të vështira, por kurrë deri në atë shkallë sa të braktisim dhe të ndërprejmë definitivisht aktivitetin tonë për çlirimin e Kosovës. Megjithatë, biseduam me Salihun dhe i shoshitem disa variante të tjera që kishin të bëjnë për furnizimin me armatim. Ne kishim mjaft pika tonat në rrethinën e Tropojës. Ato ishin pika ku kishim vepruar qysh prej vitit ’91.

Pra në rast se në këto që kishim hapur do të pengoheshim, duhet të riaktivizonim pikat tjera. Pas një kohe jemi kthyer në Zvicër prej ku vazhduam të mirremi me logjistikë. Përmes një “shoqate” arritëm të sigurojmë pesë gjashtë kamion me uniforma dhe gjësende tjera të natyrës ushtarake dhe i kemi dërguar në vendin e caktuar. Lirisht mund të them se në Ministrinë e Mbrojtjes ishin infiltruar edhe njerëz të krahut tjetër për ta penguar punën tonë. Kjo edhe na e vështirsonte veprimtarinë ushtarake. Në atë kohë Salihu, ishte qershori apo fillimi i korrikut 1998, udhëtoi për Tropojë.

PYETJE: Në Kosovë lufta ishte intesifikuar. Nga Dukagjini arrijnë refugjatët e parë. Si u manifestua kjo ardhje në Shqipëri?

Saim Tahiraj: Po ashtu është. Ishte fshati Pobërgj që ishte shpërngulur nga soldateka serbe. Ardhja e tyre normalisht e ngarkoi situatën. Forcat serbe tregoheshin, si gjithmonë, gjakatare të pamshirshme duke mos bërë dallime në fëmijë, gra e të moshuar. Por edhe ne kishim kaluar në një shkallë më të lartë të organizimit. Për Shtabin e Rrafshit të Dukagjit të emruar nga Ministria e Mbrojtjes në krye me Tahir Zemaj udhëtuam me një xhip pas dy ditë në Tropojë dhe u vendosëm në bazën tonë në Viçidol.

Në këtë bazë u vendosën këta oficerë: Tahir Zemaj, Fadil Hadërgjonaj, Bajram Stojkaj, Shemsedin Kuçi etj., si dhe unë e Ismet Çekaj. Salihun e gjetëm atje duke u marrë me refugjatët nga Pobërgja. U përpoqëm që djemtë e ri nga Pobergja t’i aktivijzojmë drejtpërdrejt aty por ata ishin tejet të tmerruar nga lufta. Një pjesë e vogël u aktivizua. Unë dhe Rrustem Bruçi vendosëm të futemi në Kosovë. Të shikojmë shokët tonë se deri ku kanë shkuar me përgaditjet. Ismet Çekaj kishte arritur në fshatin Irzniq tre-katër ditë para nesh. Unë dhe Rrustem Bruçi, kësaj radhe, u futem me ushtarët e Isniqit. Me Hasan Zukajn e Belegut përgaditëm 18 kuaj armatim për fshatin tonë dhe 18 kuaj armatim për fshatin e Isniqit.


PREJ VITIT 1991, NË DUKAGJIN, NË LLAP DHE DRENICË, KA EKZISTUAR NJË KOORDINIM I GRUPEVE GUERILE ME SALIH ÇEKAJN

PYETJE: Ku e morët këtë armatim dhe a e paguat?

Saim Tahiraj: Një pjesë të armatimit e kemi marrë nga Shtabi i Ministrisë së Mbrojtjes që ishte në Viçidol, ndërsa pjesën tjetër e kemi blerë me paratë e fshatit Beleg. Pas tri katër ditë veprimi në komunën e Deçanit erdhi Xajë Çela, në cilësinë e kuririt, dhe na dha një letrër ku kërkohej të përgaditnim rreth 100 ushtarë nga Rrafshi i Dukagjinit për t’i dërguar në Shqipëri. Takohemi unë Rrustem Bruçi, Shemsedin Çeku, Ismet Çekaj, Xajë Çela dhe vendosëm që ushtarët të dërgohen sa më parë. Por, pati edhe kritika pse duhej të dërgoheshin ushtarët në Shqipëri, kur kishte aq shumë djem të Kosovës që bredhnin kot atje. Mendimi ishte se duhej të aktivizoheshin ata që ishin atje që të mos sillen rrugëve kot e kot sepse i rrezikonim këta tjerët duke i dërguar përtej kufirit.

Megjithatë, arritëm pëlqimin që nga fronti të dërgohen ushtarët andej. Rrustem Bruçi pranoi me një kusht dhe tha, “i dërgojmë vetëm nëse shkon Saim Tahiraj dhe Ismet Çekaj”. Kishte besim të madh sepse terrenin tash e dinim sikur shkalltë e shtëpive tona dhe ishim shokë të grupit që nga viti ’91.

U nisëm të shoqëruar me Xajë Çelën. Kanë qenë mëse 112 ushtarë. Kaluam në Junik. Atë natë u granatua Juniku. Aty kishte ushtarë edhe nga Drenica. Ishin rreth 400 ushtarë të vendosur në xhaminë e Junikut. Pasi qëndruam një ditë aty, kah mbrëmja kaluam nëpër Gjocaj. Na ndihmoi edhe ushtari Bajram Gjoci i Gjocajve, që kish qenë polic përpara. Diku me 112 ushtarë kaluam në Shqipëri. Shkuam në Viçidol dhe të gjithë këta ushtarë ia dorzuam komandantit Tahir Zemaj që ishte i caktuar për Rrafshin e Dukagjit. Prej aty filloi organizimi i mirëfilltë i Njësiteve Operative të Ministrisë së Mbrojtjes. Kështu filluan përgaditjet e tri brigadave: brigada 131, 134 dhe 133. Për strehimin e tyre u gjetë një vend në Papaj.
Me urdhër të Salihut u ktheva në Zvicër dhe vazhdova përsëri me furnizim. Salihu dhe brigadat u futën në Kosovë nën udhëheqjen e Tahir Zemajt. Unë përsëri nisa disa kamion me furnizime për në Ministrin e Mbrojtjes në Tiranë.

PYETJE: Për këto tri brigada ka folur në dy librat e tij kolonel Tahir Zemaj. A mendon se ka mbetur ende diçka pa u thënë?

Saim Tahiraj: Detalet dhe përvojat e secilit nuk do të mungojnë kurrë. Secili e ka përjetuar luftën në mënyrën e vetë. Sidoqoftë, respektoj deri në fund atë që ka thënë kolonel Tahir Zemaj dhe ato libra janë dokumente të pakontestuara për historinë më të re të Kosovës.

Pra pas vendosjes së këtyre brigadave në kazermën e Prapaçanit, nuk vonoi shumë dhe u zhvillua Beteja e Loxhës në komandën e kolonel Tahir Zemajt dhe major Nazif Ramabajes. Edhe aty ishte prap Salihu. Ishte edhe Rrustem Bruçi që ra dëshmor në këtë betejë. Kjo dëshmon se që nga viti 1991, qoftë në Dukagjin, në Llap apo Drenicë ka ekzistuar një kordinim me Salih Çekajn. Ndërsa, ne në Deçan gjithmonë kemi punuar nën komandën e tij. Të tri brigadat janë rezultat i punës dhe veprimtarisë të Salihut dhe grupit të tij, si në përgaditjen e terrenit, caktimin e bazave apo edhe shpërndarjen e armatimeve.

PYETJE: Pas “Betejës së famshme të Loxhës”, në Prapaçan fillon të mungojë armatimi. Thuhet se edhe Salih Çekaj edhe kolonel Tahir Zemaj janë ndier shumë keq. Çfarë dini Ju për këtë periudhë?

Saim Tahiraj: Po, kjo është e vërtetë. Pas një kohë, në kazermën e Prapaçanit fillon të ndihet mungesa e amramtimit dhe Salihu detyrohet të kthehet në Shqipëri për t’u furnizuar me armatime sepse në atë kohë pritej të vinte armatimi modern nga shtete të ndryshme. Armatimin që e kishte blerë ministri Ahmet Krasniqi, fatkeqësisht, u bllokua në portin e Durrësit. Në atë natë kam qenë në hotel “Kruja” bashkë me Salihun. Unë kisha sjellë disa furnizime nga një vend tjetër. Kemi fjetur pesë netë në hotel “Kruja” në Tiranë. Biseduam gjërë e gjatë me Salihun dhe më tha se ato ditë kishte planifikuar disa takime si: me Perikli Tetën, me Fatos Klosin dhe Luan Hajdaragën.

Gjatë këtyrë takimeve e kemi përcjellur unë dhe Ismet Çekaj. Ai u nda shumë i zhgënjyer dhe na tha se kishte kuptuar që atë natë do të binte Juniku. Ishte tmerruar se si zyrtarët e Shqipërisë e dinin dhe s’bënin gjë. “Të jeni të bindur se do të bjerë Juniku dhe varri i tij është bërë këtu në Tiranë, nga qeveria socialiste e Fatos Nanos”. Pastaj tha se duhet të ndahemi. Më së pari duhet të takohemi me Ministrin e Mbrojtjes Ahmet Krasniqin dhe tha se grupi duhet të ndahet. Megjithëse ishte veshtirë, sepse Salihi ishte i rrezikuar nga njerëz që thirreshin në Shtabin e Përgjithshëm të UÇK-së, ne duhej të ndaheshim për të kryer detyra të ndryshme. Atë natë nuk fjetëm fare. Shkuam dhe u takuam me ministrin Ahmet Krasniqin. Pasi i referuam për gjërat që i ceka më lartë (rënjen e Junikut) me të cilat Salihu nuk pajtohej, ministri e nderperu bisedën dhe na ftoi për një darkë në restoranin “Nëna Mbretëreshë”.


PAS VRASJES SË AHMET KRASNIQIT NË MINISTRINË E MBROJTJES U INFILTRUAN NERËZ NGA SH I UÇK-së, QË NGA VILA E ENVER HOXHËS “KOMANDONIN” LUFTËN NË KOSOVË

PYETJE: Cilat ishin pengesat që qeveria kuislinge e Fatos Nanos i bënte Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së Kosovës dhe ushtarëve të saj? Si e filluan Sali Çekaj e Agim ramadani riorganizimin e ushtarëve të kthyer nga Kosova në Tropojë, shumica e të cilëve u përkisnin brigadave operative të Ministrisë së Mbrojtjes, pra brigadave 131, 134, 133?

Saim Tahiraj: Te restorani “Nëna mbretëreshë” kemi qëndruar rreth një orë. Edhe Ministri Ahmet Krasniqi na tregoi për pengesat që i kishte prej qeverisë së Nanos, pastaj prej grupeve që e quanin vetën Shtab i Përgjithshëm i UÇK-së në atë kohë dhe na tha në konfidencë se e kishte vështirë nga të gjitha anët. E luti Salihun që të kthehej për Gjermani dhe të pushojë atje për disa ditë. Salihu nuk pranoi. “Jo tha kurrën e kurrës. Nesër do të udhëtoj për në Veri, sepse më duhet t’i dalë në ndihmë me ushtarët e mi kolonel Tahir Zemajt, cili kishte filluar tërheqjen taktike nga Prapaçani”.

Atë natë fjetëm në Tiranë. Salihi më dha urdhër të kthehem për Zvicër dhe të vazhdoj aktivitetin tim dhe mobilizim të ushtarëve. Zymer Lulajt i urdhëroi të kthehet në Gjermani dhe të mirrej me mobilizimin e ushtarëve nga ajo anë dhe me furnizime. Ismet Çekajn e urdhnoi të rrijë në Tiranë si lidhje mes nesh dhe Salihit i cili shkoi në Tropojë. Tash është koha kur Salihi me Agim Ramadanin fillojnë riorganizimin e ushtarëve të kthyer nga Kosova në Tropojë, e që shumica i përkisnin brigadave Operative të Ministrisë së Mbrojtjes, pra brigadave 131, 134,133. Unë të nesërmen u ktheva për Zvicër dhe vazhdova aktivitetin tim si zakonisht. Salih Çekaj pasi takohet me Tahir Zemajn vijnë në Tiranë.

PYETJE: Thuhet se po atë natë është vrarë me atentat Ministri i Mbrojtjes, kolonel Ahmet Krasniqi pas një darke në një restorant në periferi të Tiranës. Pasi Salihu ka qenë në atë darkë, a të ka folur ndonjëherë për këtë rast?

Saim Tahiraj: Po, më ka folur por shkurt. E di që jemi dëgjuar në telefon dhe më ka thënë, “rëndë, medet shumë rëndë”. Ishte tepër i dëshpruar. Mezi fliste.

PYETJE: A të ka folur se kush ka qenë i pranishëm në atë darkë dhe me kend ka qenë ministri në veturë në të kthyer në banesën e tij?

Saim Tahiri: Jo, me Salihun kurrë nuk kemi biseduar në detale, por më vonë, në qarqe të ndryshme, është folur se në darkë kanë qenë të ftuar disa ushtarakë që kishin marrë pjesë; qoftë në ushtrime ushtarake në Tropojë me rrethinë apo në operacione ushtarake në Kosovë. Atëherë është folur se në darkë kanë qenë kolonel Ahmet Krasniqi, Halil Bicaj, Hilmi Nebihi, Ismet Ibrahimi, Agim Ramadani, Rrustem Berisha, Fadil Hadërxhonaj, Salih Çekaj, Rifat Haxhijaj, dhe shoferi i ministrit Naim Geci nga Llausha. Ndoshta ka pasur edhe ndonjë tjetër por tash nuk më kujtohen.

Pas darkës, është thënë se në restorant kanë vazhduar ndejën Halil Bicaj dhe Hilmi Nebihi, ndërsa të tjerët janë kthyer me tri automjete të transportit në banesat e tyre. Pas ca peripetive që kanë pasur rrugës nga policia shqiptare e trafikut, në shoqëri me Rifat Haxhijajn dhe Naim Gecin, siç ka spjeguar Rifat Haxhijaj (Lufi) në një shkrim në gazetën “Zëri”, nga persona të maskuar vritet Ministri i Mbrojtjes Ahmet Krasniqi në Tiranë dhe gjërat marrin tatëpjetën, sepse në Ministrinë e Mbrojtjës në vazhdim u infiltruan njerëz nga Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së që nga villa e Enver Hoxhës me gotë të viskit në dorë dhe me mobila në vesh beheshin se komandonin betejat dhe luftën në Kosovë.

PYETJE: A ka ekzistuar FARK-u?

Saim Tahiraj: Si institucion i Republikës së Kosovës po, si strukturë ushtarake anti UÇK, siç propagandonin antiinstitucionaliatët, kurrë. Unë nuk kam parë kurrë emblema të FARK-ut.

Përndryshe, vetë ministri Ahmet Krasniqi e ka spjeguar çeshtjen e FARK-ut në “Revistën Ushtarake”, numri 1, të 15 qershorit 1998. Në faqen 31, në komunikatën nr. 7 shkruan kështu: “Në bazë të urdhërit nr.5/10 të Komandantit të Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, për përdorimin e simboleve të njësive, komandave dhe shtabeve, Drejtoria informative njofton se përdoren këto simbole:

1. UÇK (Ushtria Çlirimtare e Kosovës)
2. UÇK (Policia Ushtarake)
3. AL-MKA (Aviacioni Luftarak)
4. MTK (Mrojtja Teritoriale e Kosovës)

Për të katër këto shenja ekziston edhe spjegimi se si duhej të dukeshin ato.

Çdo ushtarak i cili me sinqeritet do t’i komentonte këto shenja do të konkludonte se ministri Ahmet Krasniqi nuk ka menduar vetëm për luftën por edhe për pasluftën. Ai nuk ka dashur që pas luftës të demobilizohej ushtria në parti politike siç ka ndodhur më vonë. Ai sigurisht e ka ditur se invalidët e një ushtrie të demobilizuar dhe të shndërruar në parti politike vështirë se do t’ia arrijnë t’i realizojnë të drejtat e tyre si ushtarë dhe çlirimtarë të Kosovës.

Shikoni, tri vjet pas mbarimit të luftës, invalidët e luftës duhet të pajtohen me fatin dhe të kënaqen me ndihma humanitare të shoqatave të ndryshme dhe me tubime përkujtimore. Ministri Ahmet Krasniqi ishte strateg i madh ushtarak. Pse u sakirfikua në këtë mënyrë, ai që diti t’u eskivojë likuidimeve dhe të mbetet gjallë edhe pastri luftërave në ish-Jugosllavi, për t’u vrarë nga maskat në Tiranë, duhet të flasin ata që janë kompetent.

PYETJE: Kush janë ata?

Saim Tahiraj: Të themi Qeveria e atëhershme e Kosovës në krye me Bukoshin, pastaj ata që bënë marrëveshjen në Oslo në emër të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së (Adem Demaçi etj.) të cilën marrëveshje nuk e respektuan kurrë, por edhe ata që organizuan ahengje gëzimi kur kriminelë të regjur e vranë ministrin Ahmet Krasniqi.

PYETJE: Pas vrasjes së ministrit Ahmet Krasniqi u çrregulluan shumë gjëra që veçsa kishin filluar të marrin të mbaren. Si gjindet në keto rrethana grupi Salih Çekajt?

Saim Tahiraj: Po, është e vërtetë se gjërat ndyshuan deri në themel. Vrasja e ministrit Ahmet Krasniqi na goditi të gjithëve. Atëherë, Salihu na thirri dhe na tha: “Asnjë furnizim më për askend. Çdo gjë vetë do ta dërgojmë drejt e në Koshare”. Prap nga e para, filluam prap ta bëjmë furnizimin në formë të pavarur. Nuk dështuam duke iu falënderuar njërëzve tanë, që ende respektonin strukturat e institucioneve të Kosovës. Këta na i kompenzuan shpenzimet. E kam fjalën për Shaip Kastratin me shokë. Edhe Shaip Kastrati di shumë si kanë shkuar punët dhe ka shumë dokumente që qartësojnë si ka shkuar financimi.

Salihu prap shkon në Papaj me Agim Ramadanin. Fillojnë përgaditjet por mungesa e mjeteve financiare edhe mungesa e armatimit si dhe e ushatrëve i detyrojnë që në janar të vitit 1999, të dytë të vijnë në Zvicër. Pas dy dite kemi shkuar të takohemi me Agim Ramadanin në banesën e tij. Për mungesë të mjeteve materiale Agim Ramadani qëndroi disa ditë në Zvicër për të zhvilluar aktivitetin e vet. Salihu më urdhëroi që t’ia organizojmë disa tubime. Ia organizuam tri tubime si, në Surse, në Collombey-le-Grand dhe një në Neuchâtel ku haptaz Agim Ramadani fliste për planet e tyre dhe kërkoi mjete dhe ushtarë. Kësaj radhe Xhafer Rraci na ka ndihmuar me një shumë të caktuar frangash.


SIKUR TË MOS INTERVENONTE NATO, KOSOVA SOT DO TË KISHTE TJETËR STRUKTURË DHE PËRMBAJTJE TË POPULLSISË !

PYETJE: Pasi Salih Çekaj i takonte LDK-së, pse këto tubime nuk i organizoi atëherë LDK-ja? Ku ishte Dega e LDK-së në Zvicër?

Saim Tahiraj: Po, kanë pasur takime edhe me Kryesin Degës së LDK-së në Zvicër. Përkundër premtimeve, nuk di çfarë ndodhi, por di që nuk doli gjë. Premtimet që iu dhanë Agim Ramadanit i pengoi dikush. Më mirë e dinë anëtarët e Kryesisië së atëhershme si dhe kryetari i LDK-së për Zvicër.

Diku…dy a tri netë para se të vritej, Salihi më thirri në telefon dhe më tha: “Mbledhi ata pizgauverë që i ke dhe merre Ismet Çekajn në Tiranë e ejani në Koshare se sot po më duheni më shumë se kurrë”. Si duket ishte rrezikuar vendi sepse aty kishin depërtuar njerëz tjerë, ushtarë tjerë… kishin depërtuar njerëz të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së dhe fatkeqësisht iu kishte rrezikuar edhe qëndrimi dhe veprimatria e tij atje. I mora nëntë pizgauverë dhe dy kamionë e u nisëm për Bari me disa shokë. Atje më bllokuan, por më liruan të nesërmen dhe prisja që të më lirohen edhe pizgauverat. Në mbrëmje më lajmëroi Skënder Tolaj se Salih Çakaj ishte vrarë. Tash lindën nevoja dhe probleme tjera.

U ktheva nga Bari dhe pas një jave i mora ata pizguaverë dhe shkova në Ministrinë e Mbrojtjes në Tiranë. Aty i dorëzova. Fatkeqësisht, asnjë prej tyre, në atë kohë, nuk shkoi në Koshare por në drejtime të tjera. Unë, Zymer Lulaj dhe Ismet Çekaj shkuam në Shkodër. Atje takuam Musa Çekajn. Pastaj shkuam për t’u aktivizuar në vend të Salih Çekajt. Lajmërohemi në Qendën Stervitore në Papaj te komandanti i kësaj qendre Gani Ahmetaj dhe në prezencën e tij, të zëvendësit tij komandantit Adem Zekajt si dhe ndihmësit tij komandantit Demë Mahmutajt, Nasim Haradinaj mu ka kërcënuar me këto fjalë: “Nëse nuk kthehesh kah ke ardhur do të likuidoj ose do të çoj në Burrel”. Nga këtu shkuam në Padesh dhe ia paraqitëm këtë rast Rustem Berishës, i cili nuk reagoi fare dhe as që i bëri përshtypje kjo punë. Muarëm mobilin, kompjuterin dhe një pjesë të gjërave personale të Salihut dhe u kthyem po atë natë. Nga Papaj deri në Tropojë kemi qenë vetëm tre veta dhe ka mundur të na ndodhë më e keqja. Fati e deshti që të shpëtojmë. U kthyem në Zvicër, e nga këtu shkuam në Shtutgard dhe u takuam me Hafiz Gagicën me të cilin debatuam shumë gjatë për shumë gjëra.

Dihet që pas vrasjes së Agim Ramadanit dhe Salihut fronti në Koshare ka rënë. Me këta dy ideatorët, por me një ide për thyerjen e kufirit në Koshare lidhet edhe lufta e Kosharës. Lidhet pra me emrat e Salih Çekajt dhe Agim Ramadanit.
Megjithatë, sikur mos të ishte intervenimi i NATO-s, nuk e di se çka do të kishte ndodhur! Sigurisht që Kosova sot do të kishte tjetër strukturë dhe përbërje të popullsisë.

PYETJE: E pëmendët me lartë, disa herë, kolonel Tahir Zemajn. A jeni takauar më herët më te?

Saim Tahiraj: Po, në vitin 1993 e kam takuar në banesën e Jashar Salihajt në Zvicër. Ka qenë takim i rastit. Tahiri erdhi me dhëndërin e vet Fadil Tolajn te Jashari. Fadili dhe Jashari kanë pasur raporte të mira miqësore. Fadili ka qenë edhe nxënës i Jasharit. Në atë takim kemi qenë të pranishëm, Salih Çekaj, Osman Ferizi dhe unë. Takimi ka pasur për qëllim bashkëveprimin sepse në vitin 1991 në ushtrime në Shqiperi ka qenë edhe miku i Jasharit, Hasan Ferizi.

PYETJE: A ju kujtohet ndonje detal i asaj bisede?

Saim Tahiraj: Më kujtohet propozimi i Jasharit i cili na thoshte: “Financim kemi sa të doni, por njerëzit që veprojnë konkretisht po na mungojnë”. Megjithatë, marrëveshje konkrete nuk kemi arritur. Në ndarje Jashari na tha: “Ju vazhdoni andej, unë këndej, ndoshta takohemi dikund”.

PYETJE: E përmende kompjuterin e Salih Çekajt. Pasi u vra Salihi kush ua dorëzoi kompjuterin e tij dhe a kishte pasur ndonjë shenim në te?

Saim Tahiraj: Kompjuterin na e ka dorezuar një ushtar në prani të Rrustem Berishës. Zymer Lulaj e ka kontrolluar dhe ka konstatuar se në të nuk ka pasur asgjë. Përndyshe Zymeri është gjallë dhe mund të flas vetë.

PYETJE: Tash lufta ka mbaruar. Janë mbajtur dy herë zgjedhjet legjislative dhe njëherë zgjedhjet nacionale. Të tre herat ka fituar LDK. Kanë ndodhur shumë ndyshime. Megjiathatë Pavarësia e Kosovës ende nuk është realizuar. Çka mendoni, pse ndodhë kjo?

Saim Tahiraj: Si ta realizojmë Pavarësinë e Kosovës kur projektin e presidentit Rugova të planifikuar mëse 12 vite më parë, nga megalomania, secili politikan po mundohet ta nëpërkëmbë. Këtu duhet shtuar edhe hilet e Tiranës e të mos flasim ato të Beligradit. Pavarësia është shpallur njëherë. Në vend se të përkrahet kërkesa e presidentit Rugova për “njohjen formale të saj nga faktroi ndërkombëtar”, kryeministri Rexhepi kërkon “Pavarësi të kushtëzuar”, Ramush Haradinaj me AAK kërkon ta rishpallë edhe një pavarësi, ndërsa Hashim Thaçi me PDK kërkojnë ”Moratorium”.

Bota sot: z. Saim Tahiraj keni qartësuar shumë gjëra. A ka mbetur edhe diçka pa u thënë. Ndoshta keni të shtoni edhe diçka? Ku është i rreshtuar sot Saim Tahiraj? Ku janë të rreshtuar pjestarët tjerë të grupit të Salih Çekajt?

Saim Tahiraj: Për luftën kurrë nuk është e mundur të thuhen të gjitha. Me qëllim i kam përseritur disa gjëra që të kuptojnë të gjithë ata që po mundohen me zhurmë, dhe për hesape politike, ta shurdhojnë popullin.
Më duhet të them se lirinë nuk e kam menduar kështu. Dihet që shoqëri perfekte të organizuar nuk ka askund në botë, por nuk kam besuar se do të ketë krime politike në mes të shqiptarëve aq shumë të vuajtur dhe të përsekutuar nga regjimet serbe për 90 vite me radhë.

Ndërsa, unë dhe pjestarët tjerë të Grupit të Salih Çekajt jemi aty ku ishim. Jemi aty ku ishte Salih Çekaj, në LDK dhe nuk do të ndalemi për ta thënë të vërtetën e luftës dhe atë me këmbëngulje, sepse përkundër ndonjë çalimi, është kjo LDK që ka qenë motor i të gjithave ndodhive politike, por edhe ushtarake, prej formimit të saj nën udhëheqjen e mrekullueshme të presidentit Rugova. A nuk e shpallën 2 Korrikun delegatët e Kuvendit të Kosovës, pastaj Kushtetuta e Kaçanikut nën strehën e LDK-së (1990). A nuk e organizoi LDK-ja referendumin për Pavarësinë e Kosovës (1991), si dhe zgjedhjet e para presidenciale më 24 maj të vitit 1992.

A nuk ishte LDK-ja, ajo që organizoi arsimi n në Kosovë dhe në diasporë?
A nuk ishte LDK-ja që organizoi shëndetësinë dhe ndihma të ndryshme sociale në tërë Kosovën?
A nuk ishin degët LDK-së në Perëndim që mbushen fondin e Qeverisë Bukoshi?

Veç këtyre që i përmenda, po kjo LDK e ka mbushur edhe “Fondin e Emergjencës” dhe ka organizuar ndihma për
Drenicën pas masakrave në Likoshan, Qirez dhe Prekaz. Fundi i fundit, a nuk ishin anëtarët e LDK-së që e mbushen edhe fondin “Vendlindja Thërret”, sepse partitë tjera në Perëndim nuk e kishin asnjë kolibë anëtarë. Në LDK ka hangër bukë i miri dhe i keqi, patrioti dhe përfituesi etj. Por kam një inat. Pse përgjegjësit kryesor të asaj kohe, ndonjë edhe i sotshëm, nuk po i shpjegojnë në detale se çka kanë bërë degët e LDK-së në Perëndim për çlirimin e Kosovës. Kur në muajin shtator 2002, foli në “Zëri” Rifat Jashari, intervista e tij shkaktoi një ortek. Ajo intervsitë detyroi shumë persona të prononcohen për markat që Qeveria e Kosovës i kishte derdhur në “Fondin e Emergjencës”.

Pas gjithë atyre sharjeve që ka përjetuar Qeveria Bukoshi, institucionet tjera të Republikës së Kosovës, e në veçanti LDK-ja, nga Drejtoria politike e UÇK-së, kush do të besonte se përgjegjësit kryesor të “Fondit të Emergjencës” do të pranonin, më në fund, se vetëm në vitin 1998 në “Fondin e Emergjencës” janë derdhur nga Qeveria e Kosovës më tepër se gjashtë milion (6’000.000) marka. Kush do të besonte se përgjegjësi i ketij fondi do të pranonte, më në fund, se me këto marka janë ndihmuar të gjitha zonat operative të UÇK-së!?

Shikoni  edhe këtë në Agjencionin Floripress,pa dorza:

HISTORIA E LUFTËS SË KOSOVËS DUHET TË SHKRUHET ME FAKTE E JO ME RRENA 

http://floripress.blogspot.com/2013/12/historia-e-luftes-se-kosoves-duhet-te.html