Flori Bruqi:Dëmet nga lufta shqiptaro-jugosllave 1998-2001

Vitin e kaluar me ftesë të kryetarit të Forumit të Krans Montanës,Jean-Paul Carteron, ish Ministrja e Drejtësisë e Kosovës, Nekibe Kelmendi, e shoqëruar nga Ambasadori i Kosovës në Francë, prof.dr.sc.Muhamedin Kullashi, mori pjesë në takimin e XI-të të këtij forumi, i cili u mbajt në Paris.




Para fillimit të sesionit ministrja Nekibe  Kelmendi u takua me Princin e Litenshtajnit, Nikolaus con Liechtenstein ambasador në Belgjikë dhe në BE, me Presidentin e Shqipërisë, Prof.dr.sc.Bamir Topi dhe me ministra dhe ambasadorë të vendeve të ndryshme.

Ministrja e Drejtësisë, morri pjesë në grupin e sesionit të veçantë “grupi i kufizuar”, në të cilin, temë trajtimi ishte “Biznesi dhe krimet e luftës”.

Pjesëmarrja në këtë diskutim e ministres Nekibe Kelmendi ishte kundërpërgjigje në diskutimin e Prokurorit për krime lufte të Serbisë, Vladimir Vukcevic, i cili si panelistë, tentoi që të pranishmit t’i dezinformoj me deklarata tanimë të njohura, se Serbia ishte viktime e luftës, se ajo ka pësuar dëme të mëdha ekonomik për arsye të sanksioneve të vendosura nga bashkësia ndërkombëtare ndaj saj dhe se ka shumë viktima serbe dhe jo shqiptare të cilat janë zhdukur gjatë luftës në Kosovë.

Duke e shfrytëzuar të drejtën e diskutimit, ish ministrja z.Nekibe  Kelmendi ju kundërpërgjigj fjalëve të pa vërteta të thëna nga prokuroi serb.

Sipas z.Nekibe Kelmendit, Serbia nuk është vend që ka dalë nga lufta, sepse tri luftërat e zhvilluara gjatë viteve 90-ta janë zhvilluar jashtë territorit të Serbisë.

“Serbia nuk është vend që ka dalë nga lufta, sepse tri luftërat në vitet e 90-ta i ka zhvilluar jashtë territorit të saj, kështu që nuk ka pësuar dëme ekonomike. Dëmin eventual ekonomik që e ka pësuar nga sanksionet e vendosura, janë pasojë e luftërave që Serbia i ka zhvilluar në tri shtetet e dala nga ish-Jugosllavia, prandaj ajo, së pari duhet t’i përmend shkaqet që kanë sjell deri të vendosja e sanksioneve, e jo të flet për pasojat nga sanksionet”, tha ish Ministrja Nekibe  Kelmendi.

Sipas ish ministres Nekibe Kelmendi në luftën e fundit në Kosovë, ekonomia kosovare është shkatërruar pothuajse tërësisht.

Sipas saj, kriminelët serbë të luftës në Kosovë, janë pasuruar duke plaçkitur pasuritë e familjeve shqiptare si gjatë depërtimit në shtete fqinjë dhe shtetet e treta, ashtu edhe pas zbrazjes së atyre shtëpive. Po ashtu ministrja Nekibe Kelmendi tha se edhe ajo vetë është viktimë e luftës, në të cilën luftë forcat speciale serbe ja kanë rrëmbyer dhe më pas ja kanë ekzekutuar bashkëshortin dhe dy djemtë.

Gjatë këtij diskutimi ish Ministrja Kelmendi, parashtroi disa pyetje për prokurorin serbë, por ky i fundit nuk u përgjigj fare, bënë të ditur nëpërmjet një komunikate për media Zyra për Informim pranë Ministrisë së Drejtësisë së Kosovës.

********

Historia jonë, në përgjithësi dhe, lufta e fundit çlirimtare e udhëhequr nga e lavdishmja Ushtria Çlirimtare e Kosovës dhe kamandanti legjendar, Adem Jashari, në veçanti, ishte sa e dhimbshme aq edhe krenare.

Është krenare, sepse gjithmonë qe e drejtë dhe çlirimtare. Kurrë askujt nuk i ramë në qafë, por përherë i mbrojtëm trojet tona stërgjyshore nga grykësitë e ndryshëm lakmiqarë, veçan të atyre që erdhën nga stepet karpatiane, nga serbët e pabesë.

Edhe dhimbja qe e madhe, ngase e paguam shtrenjtë e me gjak. Pa u kredhur në histori, vetëm në luftën e fundit 1998/ 99, dhamë mbi 10.000 viktima, mbi 2000 dëshmorë, shumë të zhdukur, shumë të plagosur, shumë invalidë,  shumë të sakatosur e të dhunuar, shumë të dëbuar, shumë të traumatizuar. Sa u pëkëtë dëmeve materiale, mos të flasim fare, humbëm çdo gjë që patëm mbi dhe, madje edhe themelet e shtëpive.

Dhe, e gjithë kjo e keqe erdhi nga një përbindësh i pangopur me emrin Serbi!

Por, a mjaftojnë fjalët për ta dënuar fajtorin që tashmë e njeh mbarë globi ? Jo. Fjalët i merr era, shkrimet mbesin,- thonë latinët e lashtë. Ne, mjerisht, në këtë drejtim, jemi të mangët.

Më shumë jemi të prirë të flasim se sa të lëmë gjurmë në letër, pra të shkruajmë. Që sa kohë ka kaluar ajo zezonë llahtarie e ne ende nuk kemi dosje të kompletuar për gjithë ato humbje! Gjyqet e drejtësisë botërore nuk bëhen duke u bazuar në fjalë.

Ato duan fakte e argumente të shkruara. Kam lexuar diku se një gjykatës i njohur botëror thoshte: “Ma jepni një gjysmë faqeje të shkruar dhe unë, edhe më të pafajshmin do të mundem ta dënoj”.

Sidoqoftë, në mesin tonë kurrë nuk kanë munguar idealistët, që me altruizmin e tyre nositian, u vunë në shërbim të atdhetarizmës. Kështu vepruan edhe juristët drenicas: Jahir Bejta, Kadri Osaj e Bekim Veliqi, të cilët, këto ditë formuan Shoqatën: Organizata Joqevritare Bamirëse “NGRITJA E ZËRIT” në Skënderaj. Siç mësojmë nga Statuti i saj, qëllimi kryesor i saj është t’u dalë në ndihmë të gjithë të dëmtuarëve nga lufta, duke grumbullaur të dhënat e sakta për të gjitha dëmet: njerëzore, ekonomike, materiale, kulturore etj. dhe, pastaj, në emër të tyre të  ngris padi kundër Serbisë dhe ta vejë atë para drejtësisë botërore për ta detyruar që të paguaj dëmshpërblimin.

Mua më pëlqeu kjo nismë e mbarë, andaj edhe e tumira me gjithë zemër. Dhe, mbase për koinçidencë, kjo nismë vjen mu nga vendi ku zuri embrion fara e lirisë, nga Drenica heroike, për të lëshuar rreze në mbarë Kosovën, gjegjësisht kudo ku  frymohet e ku flitet shqip.Mos hezitoni e mos e humbëni shansin për ta kërkuar atë që u takon. Dhe, këtë mund ta realizoni më së miri e më së lehti, pa paguar asgjë, duke u anëtarësuar në këtë Shoqatë, e cila, së shpejti do t’i shtrijë krahët anë e kënd Kosovës e kudo në Trojet Etnike Shqiptare. E njëjta gjë vlen edhe për Ju bashkatdhatarë, kudo që jeni në mërgatë. Mjafton të hapni vebsajtin e Shoqatës, ku e keni aplikacionin  e specifikuar, të cilin mund ta shkarkoni e ta plotësoni dhe të bëheni anëtar i saj.

Vetëm një gjë nuk kompensohet dot: Jeta e më të dashurve Tuaj, por atë e ka shpaguar LIRIA!

Dhe, fare në fund, nismëtarët e kësaj pune i përgëzojmë me urimin: U vaftë mbarë dhe dalshi faqebardhë...shkruan mes tjerash thote publicisti shqiptar prof.Bedri Tahiri(Galicë, më 9. 11. 2008)

********

Kosova, jo e gatshme ta padisë Serbinë

Milazim Krasniqi, nga Drenoci i Malishevës, është njëri prej atyre që e ka prekur lufta e para njëmbëdhjetë vjetësh në Kosovë. Ia ka marrë jetën e vëllait, Mehdiut, 16-vjeçar, ia ka fashitur përtokë shtëpinë, e cila kishte gëlltitur një jetë mund të të atit, ia ka imponuar statusin e të depërtuarit për të vuajtur shumë ditë nëpër male, i ka shkaktuar shumë frikë për jetën e tij dhe të familjes e dëme të tjera. Por ani pse është ballafaquar me të gjitha këto, atij nuk i ka shkuar në mend ndonjëherë që të ngrejë padi për dëmet e shkaktuara nga Serbia.
“Fatin e familjes sime e shoh të ndërlidhur me atë të të tjerëve, ata të gjithëve na kanë dëmtuar, dikë më shumë e dikë më pak”, ka arsyetuar ai të dielën. “Mendoj që institucionet e Kosovës duhet ta bëjnë një gjë të tillë në emër të të gjithë të të dëmtuarve”.
Ky qëndrim i Milazimit është shfaqur pasi këto ditë ai ka dëgjuar se si dhjetëra familje serbe të Komunës së Gjilanit kanë kërkuar kompensim në shumë prej 8 milionë eurosh për dëmet e vitit 1999, përmes një padie që kanë bërë në Gjykatën Komunale të Gjilanit. E në Kosovë ende nuk dihet saktësisht se sa viktima dhe dëme të tjera ka lënë pas vetes lufta e viteve 1998-99. Llogaritet se jetën e kanë humbur përafërsisht 12 mijë njerëz nga të cilët 90 për qind me përkatësi etnike shqiptare, se janë të zhdukur edhe 1 mijë e 907, përfshirë këtu edhe rreth 400 mbetje mortore, të cilat vazhdojnë të mbesin të paidentifikuara në Morgun e mjekësisë ligjore në Prishtinë, se 120 mijë shtëpi janë shkatërruar, se është plaçkitur Fondi pensional e se janë shkaktuar edhe shumë të tjera. E ndonëse në Kosovë ka ndodhur që shqiptarët individualisht të ushtrojnë padi për dëmet e luftës, Kosova si shtet ende nuk e ka bërë një gjë të tillë kundër Serbisë. 
Zëvendëskryeministri i Kosovës, Hajredin Kuçi, ka thënë se shteti nuk është i gatshëm për të ushtruar padi në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë ndaj Serbisë për dëmet e luftës.
“Ka nevojë që faktet apo veprimet që kanë ndodhur në Kosovë të jenë të faktuara në kuptimin juridik, që të përgatitemi mirë dhe jo me e ngritë çështjen dhe pastaj me humb tek Gjykata, sepse ajo vepron në bazë të fakteve dhe jo perceptimeve”, është shprehur ai të dielën. “Por do të bëhet me kohë, njëherë ka qenë Gjykata Ndërkombëtare për Krime që është marrë me një çështje të tillë, por pastaj secili shtet veç e veç qysh është marrë Bosnja e Kroacia, do të merremi edhe ne në të ardhmen”, ka theksuar ai pa qenë në gjendje t’i caktojë veprimit kosovar një vend në kohë se kur ka për të ndodhur.  
Nënkryetari i partisë në opozitë, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ahmet Isufi, ka thënë që institucionet e Kosovës duhet të punojnë në atë drejtim që ushtrojnë padi në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë për çështjen e dëmeve të luftës në Kosovë. “Kosova duhet të që të dërgojë materialin në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, i cili Serbinë do ta paraqiste si agresorin që ka bërë të gjitha dëmet, qoftë ato njerëzore dhe materiale në Kosovë. Institucionet e vendit duhet ta përgatisin materialin, ekipin që do të kujdeset që materiali të deponohet dhe të shkohet deri në fund me këtë çështje”, ka theksuar ky nënkryetar i AAK-së. “Ka qenë një iniciativë e mëhershme për mbledhjen e materialit, gjatë kohës kur kam qenë edhe unë në qeveri, ku ka punuar një ekip për të akuzuar Serbinë për dëmet e luftës që i ka shkaktuar popullit të Kosovës, por më tutje nuk kam dëgjuar se çka ka ndodhur për grumbullimin e atij materiali”. 

Aktivisti për të drejtat e njeriut nga Prishtina, Shkëlzen Gashi, ka thënë se aktualisht nuk mund të ushtrojë padi ndaj Serbisë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë meqë nuk është anëtare e OKB-së, por ai ka këshilluar që deri në një anëtarësim eventual në këtë organizëm institucionet vendase të punojnë në grumbullimin e materialit. Sipas tij, Kosova nuk duhet të ngrejë padi vetëm për krimet e luftës 1998/1999, por edhe për krimet e kryera që nga viti 1912, ku sipas shtypit evropian të kohës, vetëm në vitin 1912-1913 janë vrarë rreth 20 mijë shqiptarë, afërsisht 5 mijë prej tyre vetëm në Prishtinë.
“Por problemi kryesor i  Kosovës është se nuk ka qenë thuajse asnjëherë e përfaqësuar politikisht, jo vetëm karshi Serbisë, por as karshi bashkësisë ndërkombëtare. 'Politikanët' e Kosovës janë përfaqësues të bashkësisë ndërkombëtare, e disa edhe të Serbisë, karshi qytetarëve të Kosovës”, ka thënë Gashi. “Këta 'politikanë' lëre që nuk kanë ngritur padi ndaj Serbisë, por as dhjetë vjet pas luftës së fundit, nuk e kanë bërë regjistrimin e njerëzve të vrarë në Kosovë”. Sipas tij, edhe bashkësia ndërkombëtare e ka mbajtur një qëndrim të padrejtë në raport me luftërat në territorin e ish-Jugosllavisë. “Për krejt këtë nuk duhet akuzuar vetëm 'politikanët' e Kosovës, por edhe bashkësinë ndërkombëtare, e cila për luftërat në ish-Jugosllavi i mban përgjegjëse të gjitha palët e përfshira në luftë, e jo shkaktarin e këtyre luftërave: Serbinë”, ka thënë ai.
Zëvendëskryeministri i Kosovës, Hajredin Kuçi, nën ndikimin e rastit të ushtrimit të padisë nga ana e serbëve të Komunës së Gjilanit, është shprehur se serbët nuk kanë të drejtë morale që të padisin dikë për atë që ka ndodhur gjatë kohës së luftës në Kosovë para njëmbëdhjetë vjetësh. “Të drejtë morale nuk kanë, por është gjykata ajo që vendos në fund”, ka thënë Kuçi. “Unë mendoj se serbët nuk duhet të ndihen krenarë për atë që ka ndodhur në kohën e Milosheviqit, por përkundrazi duhet të ndihen jomirë”. Njëjtë si Kuçi, edhe nënkryetari i AAK-së, Ahmet Isufi, nuk i ka parë serbët të pajisur me të drejtën morale për të paditur dikë për dëmet e shkaktuara gjatë kohës së luftës. “Nëse duhet që dikush të akuzohet për krimet dhe dëmet të cilat janë bërë në Kosovë, atëherë ai është shteti serb dhe janë institucionet e Kosovës që duhet të bëjnë padi”, ka thënë ai. “Përndryshe çdo padi tjetër nga ana e qytetarëve do të jetë në kuptimin individual dhe në bazë të asaj që ka përjetuar populli i Kosovës është shteti serb ai që duhet të dënohet për të gjitha ato që janë bërë në Kosovë”. Mirëpo, kështu nuk është shprehur edhe aktivisti për të drejtat e njeriut, Shkëlzen Gashi. Ai ka thënë që serbët jo vetëm moralisht por edhe legalisht kanë të drejtë që të ushtrojnë padi për dëmet e luftës. “Atyre duhet t'u kompensohen të gjitha dëmet e shkaktuara gjatë dhe pas luftës në Kosovë. Shkaktarët e krimeve ndaj serbëve të Kosovës duhet të nxjerrën para drejtësisë dhe të marrin dënimet e merituara”, është shprehur ai. “Qeveria e Përkohshme e Kosovës, e kryesuar nga Hashim Thaçi, edhe pse e panjohur ndërkombëtarisht, meqenëse kanë pasur pushtet përmes Ministrisë së Rendit, te kryesuar nga Rexhep Selimi, duhet të japë llogari për krimet çnjerëzore që kanë ndodhë ndaj serbëve në Kosovën e pasluftës dhe po ashtu Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së duhet të japë llogari për krimet ndaj serbëve të vrarë gjatë luftës”. E Milazimi i prekur drejtpërsëdrejti nga lufta është shprehur i çuditur se si serbët ia lejojnë vetes veprimin e ushtrimit të padisë për dëmet e luftës. “Se di si po bëhen këto gjëra këtu kështu. Se di se si mendojnë ata, kur dihet mirë se kush kënd ka të drejtë ta padisë për atë që ka ndodhur në këtë vend”, ka thënë ai. “Kosova me njerëzit e saj ka të drejtë ta padisë Serbinë”.

Prizreni formon komision për vlerësimin e dëmeve të luftës

 Komuna e Prizrenit është në prag të formimit të komisionit të parë institucional për vlerësimin e dëmeve të luftës në Kosovë. Propozimi i dalë në mbledhjen e fundit të Kuvendit Komunal, ndonëse vlerësohet i vonuar, pritet të jetësohet në praktikë, në mënyrë që të faktojë dosjen me të dhënat për dëmet njerëzore dhe materiale të shkaktuara nga forcat serbe ndaj popullatës civile të kësaj komune.

Komuna e Prizrenit është ndër pjesët më të dëmtuara gjatë luftës në Kosovë. Pos dëmeve të konsiderueshme materiale, kjo komunë ka edhe shumë të vrarë dhe të zhdukur. Në këtë pjesë të Kosovës, krimet e forcave serbe janë nga më të tmerrshmet, sidomos në fshatrat Krushë e Vogël dhe Lugishtë të Hasit, lagjen Tusus të Prizrenit e gjetiu, ku në mesin e të masakruarve të shumtë ndodhen edhe fëmijë e pleq.

Megjithë krimet e shumta të kësaj natyre, pos KMDLNJ-së, pas luftës askush në mënyrë institucionale nuk ka mbledhur të dhëna për dëmet në njerëz dhe ato ekonomike.

Në mbledhjen e fundit të Kuvendit Komunal, kjo çështje është ngritur, ndërsa me propozimin e kuvendarit Masar Shala nga PDK-ja, u vendos për formimin e një komisioni për krimet dhe dëmet e luftës në këtë komunë të kryera nga forcat serbe, të ndihmuara edhe nga kolaboracionistë shqiptarë.
Shala tha se komisioni do të mbledhë të dhëna për krimet gjatë dy vjetëve të luftës.

Bashkim Kajdomçaj, koordinator rajonal i KMDLNJ –së në Prizren, tha për KosovaLive se të dhënat e mbledhura të kësaj natyre flasin se në Prizren gjatë luftës së fundit janë vrarë 310 civilë, përderisa 128 persona konsiderohen të zhdukur.

“Sa i përket njerëzve, të dhënat mund të ndryshojnë, pasi disa të zhdukur janë identifikuar më vonë. Në këtë komunë janë regjistruar rreth 5 mijë objekte banimi dhe përcjellëse të djegura dhe të shkatërruara”, tha ai.
Ndërkohë që pritet vendimi për formimin e komisionit, avokati prizrenas Esad Gutaj pret nga kjo iniciativë grumbullimin e dhënave faktike për krimet e kryera dhe hartimin e dosjes.

“Nëse jo për tjetër, atëherë komisioni që duhet të punojë në tërë territorin e komunës do të mundësojë së paku për historinë, kompletimin e dosjes së krimit të forcave serbe”, tha ai.

Formimi i një komisioni për inicimin e padisë ndaj shtetit serb për krimet e kryera në territorin e komunës së Prizrenit është lënë të shqyrtohet në mbledhjen e ardhshme të KK-së.

Me këtë rast do të caktohen detyrat, anëtarët dhe buxheti i nevojshëm. Këshilltari Shala propozoi që këtij komisioni t’i prijë kryetari i Komunës, Ramadan Muja.

Derisa pala kosovare, më konkretisht Komuna e Prizrenit ende nuk ka ngre padi për krimet e kryera ndaj civilëve shqiptare, në anën tjetër, tashmë vetë televizionet në Serbi kanë shfaqur dokumentare rreth vrasjes së civilëve në komunën e Prizrenit. Një film i tillë rrëqethës “Kur qëllo – qëllo në cak”, i përgatitur nga televizioni “B 92” dëshmon për vrasjen e më pas edhe djegien e kufomave të dy vëllezërve, Selman dhe Miftar Temaj në fshatin Kushnin të Hasit.

Në Skenderaj dorëzohen paditë e para për kompensim të dëmeve të luftës

Organizata Joqeveritare Bamirëse "Ngritja e Zërit" në Skenderaj, e cila merret  me parashtrimin e kërkesave për kompensimin e demit jo pasuror, demit material dhe fitimit të humbur në forma të ndryshme, të shkaktuara nga regjimi serb, që nga rrënimi i institucioneve te Kosovës, në vitin 1989, e deri në përfundim të luftës 1999, ka ngritur paditë e para për kompensimin e dëmeve të shkaktuara.
Sipas Jahir Bejtës, kryesues i kësaj organizate, avokatët e organizatës deri tash kanë përgatitur dhjetëra padi për kompensim, ndërkohë qe në procedurën përfundimtare të përgatitjes janë edhe qindra padi tjera. “Nga 31 palët e ftuara për t’i dorëzuar Gjykatës Komunale në Skenderaj, paditë e kompletuara kundër Qeverise së Republikës së Serbisë për kompensimin e dëmeve të shkaktuara,  22 palë i janë përgjigjur ftesës dhe paditë i kanë dorëzuar në Gjykatë”, ka treguar Bejta.
Por, ai është ankuar se, edhe pse në fillim të tekstit të padisë është bërë propozimi për lirimin nga pagimi i shpenzimeve procedurale në përputhshmëri me dispozitat përkatëse ligjore, Gjykata Komunale në Skenderaj nuk u i ka pranuar ato. “Palët janë detyruar qe paditë e tyre t’i dërgojnë tërthorazi, përmes postës”, ka deklaruar Bejta.
Sipas tij, me këtë Gjykata ka bërë shkelje të të drejtave të njeriut, andaj për këtë veprim të e ka lajmëruar me shkrim Avokatin e Popullit, Sami Kurteshin, me qellim të evitimit të kësaj dukurie për rastet në vijim.
Nga ana e tij, Rrahim Gashi, kryetar i Gjykatës Komunale në Skenderaj, ka konfirmuar pranimin e 22 padive nga kjo Organizatë dhe ka thënë se ato janë futur në procedurë. Ndërkaq lidhur me akuzat e Bejtës se paditë nuk janë pranuar drejtpërsëdrejti, Gashi ka thënë se nuk është në dijeni. “Nuk jam i informuar për këtë problem, pasi ajo është çështje e shkrimores se Gjykatës e cila është e obliguar të veprojë sipas normave në fuqi në të gjitha rastet”, ka deklaruar ai dhe ka sqaruar se më rëndësi është se lëndët janë në procedurë.
Lidhur me kompensimin e dëmeve të luftës, Gashi ka thënë se për këtë do të duhej të këtë një qëndrim në nivel të Kosovës. “Mendoj se për këto çështje të rëndësishme, sikur është kompensimi i dëmeve të luftës, është mirë qe në nivel të Kosovës të merret një qëndrim dhe të bëhet një marrëveshje se si e kush te merret me këtë çështje”, ka kërkuar i pari i Gjykatës Komunale në Skenderaj.

Sipas drejtuesve të Organizatës Joqeveritare Bamirëse "Ngritja e Zërit" në Skenderaj, kërkesat e tyre për kompensim i kanë bërë qindra qytetarë të komunave të Mitrovicë, Skenderaj, Drenas, Kastriot, Kamenicë, Vushtrri, Gjilan, etj. Ata pohojnë se të gjitha shtetet e ish Jugosllavisë, të cilat përjetuan luftën, ju kanë qasur punës për kompensim të dëmit të pësuar nga lufta, dhe se një gjë të tillë e ka edhe shteti ynë i cili duhet t’ju ndihmojë familjarëve të dëmtuar në luftë.

Sipas juristëve të kësaj organizate, vendimet juridike mbështeten në të drejtën ndërkombëtare dhe në praktikën gjyqësore të shteteve me drejtësi të zhvilluar. “Paditë për kompensimin e dëmit nga njëra anë kërkojnë nga gjykatat kosovare që ta njohin principin e kompetencës së jashtëzakonshme në të drejtën civile, që do të thotë së Qeveria e Serbisë mund të paditet edhe në vendin tonë, ngase një gjë e tillë në shtetin tonë fqinjë është i pamundur dhe i parealizueshëm”, ka deklaruar juristi Kadri Osaj, anëtar i kryesisë se OJB “Ngritja e Zërit”.

Pasojat e luftës në Komunën e Vushtrrisë dhe aktivitetet e zhvilluara për sanimin e tyre

Edhe komuna e Vushtrrisë si shumë pjesë të tjera të Kosovës doli nga lufta me dëme të shumta njerëzore dhe materiale. Pas luftës detyrim kryesor ishte sanimi dhe zbutja e këtyre pasojave të mëdha. Mirëpo falë angazhimit të Institucioneve komunale të Vushtrrisë u arritën rezultate të konsiderueshme në të gjitha aspektet çoftë në ndërtim të objekteve të banimit, infrastrukturës rrugore, shkollore,rrjetit elektrik etj. E gjithë kjo punë e madhe u bë falë edhe një menaxhimi dhe angazhimi të mirëfilltë të Kryetarit të atëhershëm të Komunës së Vushtrrisë z. Muharrem Shabani, i cili ka pasur një rolë të rëndësishëm në gjetjen e donatorëve të ndryshëm në ndërtimin e shumë objekteve të interesit publik në Komunën e Vushtrrisë gjë që edhe ndryshuan pozitivisht kushtet e jetesës së qytetarëve. Qyteti i vjetër i Vushtrrisë dikur me balt dhe ujëra të zeza gjatë kësaj kohe u hoq balta dhe shumë rrugë urbane dhe rurale u shtruan me asfalt. Nga njohës dhe kritikë të politikës vushtrriase, kosovare e më gjerë këto vite të qeverisjes së z. Muharrem Shabanit janë cilësuar shkëlqim dhe ringjallje e Vushtrrisë. Dhe me të drejt qëndrojnë këto pasi sot Vushtrria ka mbi 100 kilometra rrugë të asfaltuara, pastaj spitalin bashkëkohorë ndër më modernët jo vetëm në Kosovë por edhe në Ballkan, palestrën sportive ndër më të veçantat në Republikën e Kosovës, trafo 110 MW,shkolla, ujësjellës etj. Vlen të theksohet se rrjeti i rrugëve që u asfaltuan gjatë kësaj kohe ishte i madh dhe ka bërë që Vushtrria të lidhet gati me të gjitha fshatrat. Gjatë vitit të kaluar dhe në vazhdim u filluan dhe në ndërtim ishin rrugët Samadrexhë dhe Sllakovc, Vushtrri-Karaq, Pantinë-Ashlan, Pantinë-Akrashticë-Balinc, Gurakuq-Bivolak por edhe më parë u asfaltuan rrugët Dumnicë e ulët, Mesme-Epërme, Pestovë-Druar, Gurakuq-Stanovc, Magjistrale-Smrekovnicë-Pasomë, fillimi i punëve në rrugën e re magjistrale Vushtrri-Skenderaj, rrugë kjo me standarde bashkëkohore rreth 17 kilometra si dhe rruga tjetër Shtruherë-Pantinë- rruga e vjetër për në Mitrovicë.
Muharrem Shabani, lexues i Deklaratës Kushtetuese të 2 korrikut të vitit 1990 si dhe Kryetar i Komunës së Vushtrrisë gjatë mandatit 2002-2007, fletë për dëmet që ka shkaktuar Serbia ndaj Komunës së Vushtrrisë. Ndër të tjera z. Muharrem Shabani të cilin e konsultuam si njeriun që ka dhënë kontribut në sanimin e këtyre dëmeve na jap edhe shifra tronditëse për krimet e bëra nga Serbia gjatë luftës së Kosovës në qytetin dhe komunën e Vushtrrisë e cila ka qenë nder 5-6 komunat me dëmet më të mëdha në Kosovë, pas luftës kjo komunë doli me pasoja dhe dëme të mëdha njerëzore dhe materiale ndërkaq që pasojat e kësaj lufte vihen re edhe sot e kësaj dite pasi ende strehimi për shumë familje mbetet problem edhe në qytetin e Vushtrrisë ende ekzistojnë strehimore kolektive me kushte të rënda. U ndërtua një objekt në vitin e kaluar për strehimin e disa familjeve por ishte i pamjaftueshëm. Rreth 1200 objekte ende të pa ndërtuara në Komunë duhet gjetur përkrahje nga buxheti i Republikës së Kosovës, donatorët si dhe burime financiare tjera për strehimin e familjeve me gjendje të rëndë banesore. Shumë objekte shkollore nuk u rinovuan si duhet dhe ka nevojë zgjerimi i rrjetit të tyre si në qytet ashtu edhe në fshatra. Dëmet e përgjithshme në Komunën e Vushtrrisë kapin shumën përafërsisht rreth 767.223.287,00 DM, sipas Komisionit që ka bërë vlerësimin e dëmeve-pasojat më të mëdha janë edhe janë edhe në lëvizjen-migrimin e popullatës nga fshati në qytet për shkak të nevojave të strehimit sepse nga gjithsej 66 fshatra e që në regjistrim të dëmeve janë përfshirë 62 fshatra. Kjo lëvizje e popullatës fshat-qytet do të ketë pasoja edhe për të ardhmen dhe për zhvillimin e ekonomisë. Regjimi i egër serb Komunën e Vushtrrisë e dëmtoi shumë ajo pas luftës doli shumë e dëmtuar me afro 750 të vrarë, 118 të zhdukur me rreth 8400 objekte ndërtimore të djegura dhe të shkatërruara, infrastrukturë gati tërësisht të shkatërruar brenda dhe jashtë qytetit, shkolla të djegura dhe të granatuara, objekte shëndetësore, biblioteka, Xhami etj. Po ashtu në atë kohë gati të gjitha institucionet komunale ishin të demoluara nga forcat serbe dhe ishte tepër vështirë të fillohej, mirëpo prapë se prapë falë vullnetit që kishim ia dolëm së bashku që sado pak ti zbusnim këto dhembje që regjimi i egër serb i kishte shkaktuar komunës sonë. Për këtë gjatë qeverisjes sime të Komunës i kam kushtuar kujdes ndërtimit të infrastrukturës nëpër fshatra rrugë, shkolla, ambulanca, rrjet elektrik, ujësjellës etj.., e të cilat mund të shihen dhe preken sepse shumë qendra fshatare tani janë të lidhura me qytetin me asfalt dhe nuk kanë arsye më shpërnguljen në qytet i cili natyrisht ka qenë në gjendje tepër të rëndë me infrastrukturën komunale e cila natyrisht tani ka ndryshuar pozitivisht dhe të arriturat në kuptim të ndërtimit të Komunës në tërësi nuk mund të krahasohen me asnjë etapë kohore paraprake.
Mbetet prioritet krijimi i kushteve për një zhvillim më të shpejt ekonomik lokal dhe të krijimit të ambientit tërheqës dhe të sigurt për investime si në infrastrukturë komunale ashtu në ekonomi duke u bazuar në resurset e mëdha natyrore që ka komuna dhe ato njerëzore(Hajdin Islami)

Dëshmi e krimit të organizuar dhe gjithëpërfshirës ndaj shqiptarëve

nga Akademik prof.dr.sc. Pajazit Nushi

Para veti kam veprën Krimet e Serbisë në Kosovë 1998-1999 e dalë nga shtypi para pak kohësh dhe e botuar në dy vëllime me 1152 faqe.


Në këtë vepër në formë individuale dhe komulative jepen të dhënat e faktuara për humbje e zhdukje kapacitetesh njerëzore të të gjitha moshave, gjinive e kombësive në format më makabre që nuk kompensohen me asnjë formë dhe karakterizojnë një kohë ndër më të vështirat për Kosovën dhe, sidomos, për popullin shqiptar të saj.

Nga këto fakte arkivore lexuesi i kësaj vepre ose i pjesëve të kësaj vepre do të formojë një gjykim bindës se mendja njerëzore është shumë më fleksibile se ngurtësia e fakteve objektive që janë të parrëzueshme në çdo rrethanë, në çdo grup kushtesh e raportesh dhe vetëm si të këtilla ngelin në arkivat shtetërore.

Agjencia shtetërore e arkivave të Kosovës ka bërë punë të mirë që është marrë me saktësim të këtyre fakteve dhe të njëjtat do t’i plotësojë vazhdimisht duke krijuar dosje për të vrarët, të zhdukurit, të masakruarit, dosje për masakrat, për djegie pronash dhe asgjësim të ekonomisë së përbashkët të krijuar me mund, djers e gjak me vite, dekada dhe shekuj të tërë.


Arkivi shtetëror me këtë kryen detyrën e vet imediate duke u krijuar mundësi studiuesve shfrytëzimin e lëndës së arkivuar. Por, le t’i kthehemi përmbajtjes së kësaj vepre, që sot përurojmë.

Nga leximi i kujdesshëm i kësaj vepre mësojmë se iniciativa e përpilimit të një projekti për mbledhje dhe sistemim të dëshmive mbi konfliktin e armatosur në territorin e ish Jugosllavisë ka dalë nga Këshilli i Evropës që nga nëntori i vitit 2002. Por, për një projekt të përbashkët nuk treguan interes arkivat e disa vendeve federale të ish Jugosllavisë, kurse Kosova i ka hyrë kësaj pune pavarësisht nga qëndrimet e institucioneve shtetërore të vendeve të tjera.

Qëllimi i këtij projekti, siç thuhet në parathënie të kësaj vepre është: ‘’ ...prezantimi i fakteve, që paraqesin dokumentacion për krimet e Serbisë në Kosovë gjatë viteve 1989 dhe 1999 dhe të periudhave të mëhershme, të cilat i kanë paraprirë këtij krimi’’.

Për këtë qëllim ekipi i angazhuar ka arkivuar lëndën e duhur nga kuvendet komunale, nga Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut, nga Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq, nga Grupi Ndërkombëtar për vlerësimin e dëmeve dhe të shkatërrimeve të luftës të Komisionit Evropian për Kosovë, nga Fondi për të Drejtën humanitare dhe nga disa organizata e institucione nivelesh ndërkombëtare, shtetërore, komunale dhe nivelesh të vendbanimeve.

Grumbullimi, stratifikimi ose shtresëzimi i fakteve dhe përpunimi i tyre i është nënshtruar standardeve arkivore ndërkombëtare. Duke pas për bazë qëllimin hulumtues dhe standardet arkivore ndërkombëtare lënda e këtij hulumtimi është sistemuar sipas karakterit të krimeve. Lidhur me këtë lënda është ndarë në vështrim të dëmeve të mëdha në kapacitete njerëzore, ku flitet për dhunime, tortura, trauma, për të vrarë, të masakruar, të pagjetur, të burgosur, të zhvendosur, të dëbuar dhe të depërtuar.

Ngushtësisht lidhur me dëmet e mëdha në kapacitetet njerëzore është përpunuar hollësisht lënda e dëmeve dhe e shkatërrimeve lëndore e materiale në nivel të të gjitha komunave dhe në nivel qendror. Në këtë mënyrë për herë të parë kemi paraqitje sintetike të dëmeve materialo-ekonomike dhe të dëmeve njerëzore me format e çrregullimeve të sjelljeve sociale dhe me forenzikë karakteristike të natyrës mjeko-ligjore.

Nga materialet e arkivuara mësojmë se dëmet materiale të luftës janë më të mëdha së që është menduar më parë.

U dëmtuan 100.389 shtëpi dhe 100. 1fshatra. Ndër objektet e dëmtuara ka komplekse objektesh të trashëgimisë kulturore, objekte të veprimtarisë edukativo-arsimore, shëndetësore, objekte të shërbimit publik dhe objekte ndihmëse. Autorët e përpilimit të kësaj vepre i kanë paraqitur të diferencuara dëmet dhe shkatërrimet si edhe efektet e tyre në 30 komuna të Kosovës, në vendbanimet dhe në fshatrat e secilës komunë të Kosovës.

Ja si duket tabela gjithëpërfshirëse e dëmtimeve dhe e shkatërrimeve të shtëpive dhe objekteve të tjera. (Tabela nga fq. 469 e librit 2). Nga këto të dhëna dallojmë karakterin e përgjithshëm dëmtues e shkatërrimtar të ndërtimeve të Kosovës. Vlerësimi financiar ende i karakterit preliminar llogaritet të jetë 10,830.073.00 €(Euro).

Dëmet dhe shkatërrimet e kapaciteteve prodhuese në bujqësi e blegtori, në industri, në xehetari e metalurgji, etj. do të përpunohen në botim të veçantë nga ana e institucionit’’Agjencia shtetërore e arkivave të Kosovës’’. Disa nga këto komplekse shkatërrimtare janë paraqitur të përpunuara edhe në botime të veçanta në gjuhë të huaja, por tërësia e tyre, gjithsesi duhet të përpunohet dhe të botohet së paku vetëm në anglishte.

Autorët e kësaj vepre kanë gjurmuat edhe rrënjët, shkaqet dhe pasojat e këtij krimi të rëndë dhe kanë ardhur në përfundim: ‘’Pushteti okupues serb,... me plotë paramendim aplikoi rrënimin e ekonomisë kosovare dhe shndërrimin e Kosovës në tokë të djegur duke ua bërë shqiptarëve autokton të pamundur ekzistencën dhe duke i dëbuar pasivisht nga vatrat e veta shekullore.

Lidhur me këtë përfundim dhe duke i komentuar të dhënat e faktet si edhe raportet kruciale ndërmjet tyre Këshilli redaktues dhe renesuesit e kësaj vepre përmbajtjen e saj e përdorin më tepër për të argumentuar karakterin e gjenocidit të konfliktit në Kosovën e viteve 1998 e 1999 pavarësisht nga titulli qendror, ku përmbajtja e kësaj vepre emërtohet me termin krim në kontekstin e titullit ‘’ Krimet e Serbisë në Kosovë 1998-1999’’.

Por duke mos u ndalur në këtë raport domethëniesh të termave dhe të koncepteve themelore për këtë vepër, përmbajtja e kësaj vepre i është përkushtuar më tepër dëmtimeve dhe asgjësimeve të kapaciteteve njerëzore gjatë luftës në Kosovën e viteve 1998 e 1999.

Në kaptinën kryesore të kësaj vepre është shkruar gjerësisht për burgosjet, dëbimet, depërtimet, zhvendosjet dhe eksodin e shqiptarëve përgjithësisht, për vrasjet në burgje, për vrasjet e inskenuara, për vrasje të fëmijëve, të të rinjve, të familjeve të tëra, për vrasje masive e për masakra dhe për të pagjetur, përkatësisht për të zhdukur. Këtu është vështir të bëhet fjalë për secilën formë të krimit.

Për këtë rast të kuptuarit e kësaj pjese të rëndësishme të kësaj vepre do të na mundësohet nga paraqitja e tabelës përgjithësuese për të vrarët, të pagjeturit dhe dëshmorët në Kosovë nga janari i vitit 1998 deri me 12 qershor 1999. (Ekspozohet tabela2.’’Të vrarë, të pagjetur dhe dëshmorë në Kosovë, janar 1998-12qershor 1999’’ nga fq. 470 e librit 2.

Format më të rënda të krimit ndaj njerëzimit u zbatuan ndaj popullsisë së Kosovës të të dy gjinive, të të gjitha moshave, të të gjitha shtresave të popullsisë dhe këto u zbatuan kryesisht ndaj popullsisë shqiptare, por edhe ndaj serbëve, boshnjakëve, romëve, hashkalive, turqve, etj.

Nga popullsia e 30 komunave me përbërje pjesëtarësh të kombësive të ndryshme, por me sasi strukturore heterogjene, përkatësisht të ndryshueshme popullsia e këtyre komunave i është nënshtruar vuajtjeve, vrasjeve dhe zhdukjeve në forma shumë të rënda pak të njohura në luftërat mëhershme. Këto fakte të pathyeshme dhe të padiskutueshme i japin krimeve në Kosovë karakter të krimit të organizuar dhe gjithëpërfshirës ndaj shqiptarëve në rend të parë.

Nuk është e tepërt edhe me këtë rast të thuhet se në vargun e këtyre fakteve dhe sistemit të kompozimit të tyre nuk duhet të kemi eksploziv ndjenjash dhe sulme agresive as ndaj raportit të Dick Martit, por të përgatitemi që në rrugëtimin e këtij raporti prej komisionit ligjor të të drejtave të njërit të Këshillit të Evropës ti furnizojmë anëtarët e këtij forumi me argumente të padiskutueshme për rolin e ushtrisë çlirimtare të Kosovës në mbrojtjen e thurjes dhe të asgjësimit të popullsisë shqiptare së Kosovës nga ana e ushtrisë, e policisë dhe paramilitarëve serb.

Në fund duke falënderuar përgatitësin e këtij botimi Prof.Dr.Jusuf Osmanin, i bëjë disa propozime për botuesin: Dokumentet autentike të luftës në Kosovën e viteve 1998-1999 dhe të pasojave të saja të arkivuara të botohen në vepër të posaçme, ku do të bëhej përkthimi dhe komentimi i tyre në gjuhë të huaj;

Disa nga dokumentet më të rëndësishme të luftës në Kosovë dhe të pasojave të kësaj lufte të lëshohen në qarkullim intermediatik bashkëkohor; Të bëhet përkthimi i kësaj vepre ose i pjesëve të saja në gjuhë të huaj, dhe të sajohet dosja e posaçme për të pagjeturit, përkatësisht për të zhdukurit dhe të plotësohet sistematikisht dosja e secilit prej tyre, sepse zhdukja e njerëzve dhe e gjurmëve të zhdukjes së tyre përbën karakteristikën kryesore të krimeve në Kosovë dhe formën më të rëndë të krimeve në Kosovën e viteve 1998-1999.

Madje, do të ketë mbetje mortore të të zhdukurve që do të zbulohen dhe identifikohen nga gjeneratat e mëvonshme.
Currently 5.00/5
12345

Dramë psikologjike

 Një satirë zvicerane e transformuar në dramë që i përshtatet realitetit social kosovar do të shfaqet premierë  në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës.

Shfaqja “Fizikanët”, e shkruar nga autori zviceran, Friedrich Dürrenmatt, është adaptuar në formën e një drame psikologjike nga regjisori kosovar, Isa Qosja, tregon Vjosa Shala-Loca, menaxhere e këtij projekti “Fizikanët” sipas Shalës, është një shfaqje që nuk është adaptuar deri tani në Kosovë dhe ka qenë dëshirë e regjisorit Isa Qosja, që pikërisht këtë vepër ta inskenojë në dërrasat e TKK-së.

“Shfaqja është duke u përgatitur që një muaj e gjysmë”, tha Shala, duke shtuar se shfaqja përbëhet nga 2 akte, ndërsa trupa e aktorëve do të jetë një përzierje gjeneratash.

”Aty mes tjerëve do të interpretojnë Selman Jusufi e Luan Jaha por edhe artistë të rinj si Albulena Kryeziu”, tregon Shala.

E shkruar ne vitin 1962 ‘Fizikanët’ është një dramë psikologjike e ndarë në dy akte, ku tregohet përditshmëria e tre të sëmurëve mendorë, të cilët gjenden në një sanatorium të udhëhequr nga psikiatrja e quajtur Mathilde, e cila e monitoron gjendjen e tyre. Por, këta tre të sëmurë mendorë mendojnë se janë dikush tjetër.

Pacienti i parë, Herbert Georg Beutler beson se është Isaac Newtoni, pacienti i dytë Ernst Heinrich Ernesti beson se është Albert Einsteini dhe pacienti i tretë, Johann Wilhelm Möbius beson se vizitohet rregullisht nga mbreti biblik Salomoni.

Shfaqja fillon me aksion-vrasjen e një motre medicinale nga pacienti Einstein, vrasje kjo që hulumtohet nga inspektori policor, Richard Foss, që fillon të zbërthejë situatën e krijuar në sanatorium pas vrasjes, e cila del të mos jetë e vetmja.

Gjatë shfaqjes zbulohet se që të tre pacientët kanë sekretet e tyre dhe se në fund, me keqardhje ata rrëfehen te publiku për problemet e tyre. Shfaqja “Fizikanët” deri tani ka pasur më së shumti adaptime në formë të filmave televizivë në Finlandë, Rusi dhe disa vende të tjera evropiane

Yll Rugova;Babadimri dhe katër lezbeiket lakuriqe (video!)

 

Po ju kërkoj falje paraprakisht, ky tekst nuk ka lidhje as me babadimrin as me katër lezbeiket lakuriqe. Titullin e kom zgjedhë për me ju nxitë me kliku. Sepse ngjajshëm si kjo punë funksionon edhe industria e marketingut edhe PR (Public Relations). Përmes shenjimeve, hajde t’thojim populiste, imponohen produkte, agjenda edhe ide.
Me fore të k’tij lloji dhe me manovrime psikologjike, marketingu dhe PR-i (kjo e dyta konsiderohet edhe emër tjetër për propagandën) na bon me vendosë çka kemi me ble, çka na pëlqen n’jetë edhe për kon kemi me votu. Osht totalisht përtej perceptimit tonë, sa shumë pushtet kanë njerzt n’këtë industri. Qaq përtej perceptimit, saqë pritojim edhe me mendu.
N’vitet e gjashtëdhjeta në SHBA ka pasë lëvizje masive kundër manipulimit të masave. Epiqendra e lëvizjes kanë qenë hipikat. Ata kanë kërku që mos me iu diktu mënyra e jetesës prej establishmentit (shtetit dhe koorporatave). Krejt grupet e rebelume të k’saj periudhe jon njoftë si e majta e re – sepse kanë qenë të prirun ma shumë drejt kolektivizmit sesa individualizmit. Gjatë qesaj kohe, (kur n’Kosovë ka pasë demonstrata për ma shumë të drejta të shqiptarve), SHBA-të kanë hy në recesion të thellë edhe korporatat me establishmentin (po ju kërkoj falje për tej-thjeshtzimin) kanë nisë me kërku rrugë të shpëtimit. Kah mesi i viteve të 70-ta përmes kompanive të marketingut e PR-it kanë nisë me përdorë anketa masive për me mujt me i shenju individualisht kërkesat e konsumatorve (dhe votuesve), me i grupu ato edhe me i plotësu sa ma mirë. Në fakt, kjo strategji osht tregu e suksesshme, (vendi ka dalë prej krizës – nuk e di sa kanë qenë koincidencë kjo!) edhe njerzt jon ndi që kanë liri me konsumu çka ata dojin, edhe me jetu jetën qysh ata dojin (a ka qenë iluzion apo, nuk kam bythë me diskutu!). Poget qyky ka qenë fillimi i ni ‘popullizmi të ri’ që ka lindë, i lidhun drejtpërdrejtë me PR-in edhe marketingun.
Prej plotësimit të kërkesës për konsum, kjo mënyrë ‘plotsimit t’kërkesave të popullit’ ka kalu edhe në politikë. Programi elektoral i presidentit Clinton ka qenë i krijum përmes anketave të këtij lloji – si duket për herë të parë në histori. Edhe marketingu i tij elektoral osht bazu në fushata shumë të specializume për profile të ndryshme të popullatës.
Mbas fitores së tij, edhe Toni Blair ka përdorë anketat për me kriju programin e tij zgjedhor. Tu e huazu strategjinë e marketingut të homologut t’tij amerikan, edhe ky i ka fitu zgjedhjet. Nejse, problem ka qenë fakti se, programi i bazum’ në kërkesa t’popullit e ka pasë mongi nivelin e ekspertizës. Edhe disa pjesë të programit kanë dështu totalisht.
Strategjia mandej osht shpërnda edhe në vendet tjera të botës, për me mbrri edhe tek populli ynë krenar, arkaik, bujar, trim... Në dy an’t e kufinit, fitoret në zgjedhje mujin me iu atribuu kryesisht marketingut edhe PR-it. Gati gati mujim me nxjerrë ligj prej ksaj pune:

Gjasat për fitoren e zgjedhjeve jon në raport të drejtë me paratë e shpenzuara në marketing dhe PR.

Paret që i kanë shti për marketing të Obamas jon afërsisht dyfish ma shumë se ato që jon hi për fushatë të MacCainit.
Në zgjedhjet e fundit (para pavarësimit) PDK i ka fitu zgjedhjet tu iu falënderu marketingut të dobët të LDK-së – edhe marketingut masiv të vet. Kurse kjo e fundit, i ka fitu zgjedhjet e në Prishtinë (2009), falë marketingut dhe PR-it të mendum’ mirë. Edhe pse, për asnjonën nuk dihet sa pare i kanë dhonë, ato, masi po mujin, nuk po i deklarojnë shpenzimet hiq.
Edhe n’Shipni, n’zgjedhjet e fundit, s’ka qenë lufta mes dy liderëve politik, po n’mes ekspertëve t’marketingut të tyne.
Ndoshta krejt kjo punë nuk ka kurgjo të keqe. Në fakt po duket ma afër ni modeli ideal të demokracisë. Problemet e vetme që i ka jon, pushteti që po u jepet njerzve të marketinut dhe zgjidhja e problemeve prej vetë popullit e jo ekspertëve. Në zgjedhjet e fundit në Evropë, kanë fitu në shumicën e rasteve të djathtët, veç për shkak të politikave të tyne ksenofobe. Popullata, e shtyme prej dobësimit ekonomik ka kriju përshtypjen se jon të ardhunit ata që po ia shkaktojin krizën edhe po ua marrin vendet e punës. Në fakt, osht e kundërta, pa numër të caktum të t'ardhunve n'vit, ekonomia Evropiane kish me shku drejt dështimit. Ec e bjeri n'fije!

Arbana Xharra;Fmijtė tanė Snoba

Tu mendu cka me shkru nė Bllog, fillova ti numroj problemet me te cilat ballafaqona çdo dite. Gjithçka me bijke n’mend. Po thash s’po kallxoj kurgjo tė re, mu duke sikur krejt bota po i din edhe “s’ėshtė asgjė interesant tė shkruhet pėr to”. S’po du me pėrmend, ujin, rrymėn, bėrrllogun… Po as nuk po du me shkru pėr korrupsion e as me pėrmend kėtė qytet ku jetoj e qė s’ki as trotuar tė shlir pėr me ec.


Po ajo çka po me shqetėson dhe pėr tė cilin menoj mė sė shumti, dhe mė vjen keq shumė ėshtė koha e paktė qė e kaloj me dy djemtė e mijė, Andin (5) vjeç edhe Artin 10 muajsh. Edhe ndikimi shumė i vogėl qė unė kam nė rritjen dhe zhvillimi e tyne. Mė vjen keq, qė ju kanė qellu tė dytė prindėrit gazetar dhe shumė pak kohė kemi pėr ta.
Megjithatė kemi zgjedh m’i qu nė qerdhe qė aty mu socializu. Andi ka hy me njė fazė qė gjithçka sheh, dėgjon, apo mėson nė çerdhe, flet pėr to kur vjen nė shtėpi. Prej muhabetit qė ai e kallon kur tė vjen nė shpi, sado qė edukatorėt mundohen qė me planprogramin e tyre ti edukojnė fėmijėt, po me vjen keq ta them, por po e shoh qė socializmi dhe edukimi ėshtė e kot.
Ndikimin me tė madh e kanė nga fėmijėt qė shkojnė nė atė çerdhe. Fėmijė secili mė i bukur se tjetri, shumica e tė cilėve veshin kėpuce tė firmave tė “Geox” dhe “Ciciban” çmimi i tė cilėve sillen prej (30-100 euro), gardėrobė tė shtrenjtė. Ata shkojnė nė çerdhe tė pėrcjellur nga prindėrit qė nisin kerre secili mė tė mirė se tjetri. Dikush ju merr lakmi, qė po ka njerėz qė po dijnė me jetu.


Njė dite Andi vetėm 5 vjec , lypke (Game boy), qė po kushtojke 150 euro, njė ditė tjetėr lypke Portal DvD player, e sa e sa sende tė tjera e lodra qė ju ka pa fėmijve tė tjerė aty. Kur e sheh ty tė kajt fėmija tė dhimbset, por kur ndalesh e mendon se nė cka ėshtė ka tė shėndrrohet fėmija yt tė vjen pėr me kajt.
Tash jam bind qė Andi asht ka rritet me njė rreth tė fėmijėve prindėrit e tė cilėve shesin mend tu i vesh me gardėrobe me firma, me kompleksin qė ju fusin nė kokė hala pa mėsu mirė me fol, qė duhet mu dukė qė kanė pare, pėrndryshe nuk ėshtė shumė i rėndėsishėm nė rreth.


Pronarja e çerdhes tu e pa tendencėn e prindėrve qė tė shesin mend pėrmes fėmijėve tė tyre, e ka nxjerr njė letėr nė derė me kėrkesė qė fėmijėt tė vishen thjesht dhe me tesha tė pambukta. Por, ajo urdhnesė nuk ka pas ndikim aspak, prindėrit “modern”, po vazhdojnė me tė veten.


Edhe para disa ditvėe, Andi vjen nė shpi brej banesės edhe m’vet cfarė kerri ka Mehmet Kosova?, edhe a e kom pa unė naj herė Mehmet Kosovėn?.
Cka me bo, veq u nala e mendova, po cka ju duhen ato tesha e ato kėpuce, e ato kerre, kur fėmijte e tyne flasin pėr Mehmet Kosovėn, dhe edhe naj ditė s’kanė me mendu pėr kurgjo pos kerreve tė shtrenjta, telefonave...Kėshtu kadal kadale shėndrrohen nė “Snoba”.

Një autobus që t’çon n’stacion t’autobusëve!

Nga Krenar Gashi,Prishtine
Prishtina mbase është qyteti i vetëm në botë, që nuk ka autobus që të çon në stacion të autobusëve. A e keni menduar këtë ndonjëherë? Asnjë autobus lokal që qarkullon nëpër qytet, nuk të çon te stacioni i autobusëve, prej ku nisën autobusët e linjave kombëtare e ndërkombetare!

Në mungesë të një linje të tillë, që do të ishte e logjikshme dhe e nevojshme (hej, paramendojeni, nuk ka autobus që t’çon n’stacion!) qytetarët janë të detyruar të marrin taksi, apo të arrijnë në stacion të autobusëve duke përdorur linjat ndërurbane, kryesisht atë për në Fushë Kosovë. As kjo linjë, e as ajo tjetra për në Obiliq, nuk kanë vendndalje të ligjshme afër stacionit qendror të autobusëve. Kësisoj, secila ndalje që bëhet në rrugët rreth stacionit për të lënë apo marrë udhëtarët, jo vetëm që shkakton tollovi në trafik, por edhe është e paligjshme.

Autoritetet rregullative, në këtë rast Komuna e Prishtinës, si duket i kanë rregulluar punët e tyre për merak, sa që nuk iu ndodhë që të shfrytëzojnë transportin publik për ta vërejtur këtë fenomen.

Por ja që, po e zëmë, iu vjen një musafir nga ndonjë qytetet a shtet tjetër, përmes transportit publik rrugor, dhe zbret në stacionin e autobusëve në Prishtinë. Nëse nuk keni dalur ta prisni musafirin, e me ç’rast do duhej të paguanit 1 euro për të hyrë në stacion, musafiri ka për të qenë i detyruar të paguaj një nga taksitë shumë të shtrenjta që lejohen të futen brenda në stacion. Meqë, po e përsëris duke qeshur, nuk ka autobus që vjen prej qytetit n’stacion.

Ky është veç një nga shumë paradokset rreth stacionit të autobusëve. Ja edhe një tjetër: Stacioni i autobusëve në Prishtinë duhet të jetë i vetmi stacion në botë, ku më shumë njerëz presin jashtë stacionit, sesa nëpër peronat përkatës. Madje, shpesh ndodhë që të ketë më shumë udhëtarë që presin “te rrethi” sesa në stacion.

E pse të shkojnë në stacion? Së pari nuk ka transport publik që i dërgon atje. Së dyti, bileta që blehet në stacion kushton për 0.5 euro më shtrenjtë sesa bileta që blehet në autobus. Dhe së treti, nuk ka ndonjë autoritet mbikëqyrët apo rregullativ, që do ta rregullonte këtë punë. Kësisoj, nuk bëhet nami që autobusët që nisen për në Prizren, Ferizaj a Shkup, ndalojnë fillimisht të porta e stacionit, e më pas te rrethi, duke e bllokuar kështu trafikun edhe ashtu të rënduar të Prishtinës.

Krejt në fund, më duhet të kthehem te fillimi: na duhet një autobus që na çon n’stacion t’autobusëve. Sa më shpejt që të jetë e mundur!

Plakushi i Hemingway-it dhe Peshku i madh

nga Ron Salaj

 

 

“Plaku dhe Deti” është një romanë “bestseller” i letërsisë amerikane dhe mbarë botërore, i shkruar nga shkrimtari i njohur Ernest Hemingway. Besoj që shumica e ka lexuar këtë vepër fantastike e cila pushtoi mbarë botën. Plakushi peshkatar – Santiago, i stërmunduar nga jeta, i vetem, pa pronë dhe me një barrake të rrënuar, gjendet në detin e pafundmë, në mes dallgëve të harbuara që simbolizojnë jetën e tij të përplasjeve. Me fuqinë e tij, përvojën dhe dëshirën të paepur për të mbijetuar, ai arrinë ta fitoj luftën në mes të detit me “Peshkun e madh” duke dalë fitimtar. I cvilitur dhe i dërmuar ai e sjell në breg vetëm skeletin e mbetur nga ai gjah i Peshkut të madh, të cilin gjatë udhës ia shqyen peshkaqenët.



Romani “Plaku dhe Deti” sot është shndërruar në një fiksion jetësor, i cili në mënyrën më metaforike e përshkruan gjendjen aktuale në Kosovë. Kosova ka shumë njerëz si “Santiago”, të lodhur nga jeta, të varfër, filikat, disa me familje e disa pa familje, por prap me një fije shprese në këto kohë të turbullta politike. Krahas “Santiago-ve”, kohët e fundit po na dalin ca si shumë “peshq”; disa më të mëdhenj e disa më të vegjël, disa të cilësuar si më të rrezikshëm e disa si më pak të rrezikshëm.



Para se të merret gjyqësia, njëri ndër ta u cilësua nga gazeta britanike The Gurdian si “the Biggest Fish” për gjoja krim të organizuar në Kosovë, tamam sikurse ai peshku i Santiagos – alamet krapi do të thoshin në Shkodër. Menjëherë pas tij, pasoi gazeta franceze Le Monde e cila nxorri në pah një tjetër alamet peshku mu në kohën më të papërshtatshme për Kosoven, madje artikulli përmbante një dokument sekret të marrë nga KFOR-i,për të cilën dokument nuk kishte njohuri as vet KFOR-i! Nëqoftëse deri tani kemi patur mungesë të energjisë elektrike, papunësi, mungesë të pastërtisë, mungesë të parqeve, mungesë të ndërgjegjës, mungesë të kulturës, për një gjë nuk mund të ankohemi sepse mediat ndërkombëtare po na ushqejnë me mish peshku. Edhepse jemi vend kontinental pa detra dhe me kriza të paralajmëruaar nga FMN-ja megjithatë sipas mediave ndërkombëtare të pakën mish peshku kemi me bollëk.Jo më kot jemi cilësuar si shtet Sui Generis!



Por ajo që e bënë kaotike tërë këtë tragji-komedi e cila po ndodhë në “ishullin ballkanik të banuar nga Evropianët e Rinjë” është emërtimi “peshqit” që po përdorët nga ndonjë prokuror dhe media. Kjo përkon edhe me një shprehje shumë popullore që përdoret tek shqiptarët – “e paske trurin e peshkut”. Tingëllon në pamje të parë si një fjalë e koduar nga mediat dhe prokurorët duke e njohur naivitetin e shqiptarëve të bien në çdo karrem.



Ndërsa në karrem po biem të gjithë, çështja mbetet ku të gjejmë Santiagon për t`i vënë në grep “big fish-at” dhe t`i sjellë deri në breg. Apo mos duhet te ngjallet Hemingway dhe ta sjell plakushin e tij me kurajo e zemër të paepur që solli në breg skeletin e peshkut të madh dhe të na e s`pastroj këtë shtet nga kundërmimi i erës së “peshkut”.