Marrshon Shqipnia e 700.000 bunkereve…

Nga Fritz RADOVANI:

SHQIPNIA E TUNELEVE DHE BUNKEREVE…

Marrshon Shqipnia e 700.000 bunkereve…

Shqipnia ishte “një shkemb graniti në brigjet e Adriatikut”…na ishte ngulitë në tru dhe as nuk na shkonte mendja se ndonjëherë do të xirrnim koken me pa driten e diellit apo me veshtrue se çka bahet pak ma këndej apo andej Adriatikut tonë.



 Rrethimi i vendit nga kapitalistët dhe revizionistët nuk na lejonte me shikue askend sepse të gjithë jetonim “si në rrethim”!..Me siguri shumica e rinisë nuk i kuptojnë këto shprehje, ndersa, pjesa që perjetoi atë periudhë historike porsa lundroi ose fluturoi mbi Adriatik, filloi “me harrue” se Populli Shqiptar ishte betue që “bar do hanë po idealet nuk i shkelë!”…
Ky vetizolim i Shqiptarëve erdhi në një kohë pa u kuptue fare, madje në kohë “paqe”, në vitin 1961... në roje të një pabesije të injektueme në gjak.




Të gjithë mendonin “kunder nesh e si me na zhdukë né”.
Aq e fortë ishte drita e Lirisë sa askush nuk mund ta shikonte drejtë me sy!
Një ditë... aty ku mendohej me u vue automatiku e ku...veç, kur një grupi të rijshë në Shkoder, iu mbushë mendja se duhej hjekë monumenti i Stalinit, e ishte 14 janar 1990.
Edhe njëherë filluen arrestimet... Rinia Shqiptare nuk mbahej ma nen fre...


Turmat u versulen drejtë ambasadave, anijeve, kufijëve, piramidave, gomoneve dhe sejcili pa kuptue ku ven kambën veç kerkonte me dalë nga tunelet e bunkeret ku ishte ngujue gati një gjysë shekulli, tue pritë me padurim “diten” mbas natës pafund të robnisë komuniste.
Ata që thonë se “unë kam pa me sy ku po eci...” vetem genjejnë! Sytë ndoshta i kishim në ballë por me pa me ta nuk shihte asnjeri, veç ai që do me rrejtë... Marrakotja na kishte molisë dhe verbue. Na dukej se të gjithë ishim në shullanin e diellit e rrezet e tij na binin saç mbi kokë e na pervlonin si në ditët e para, kur njeriu çveshet e del në ranen e ngrohtë të plazhit mbas një acari të një dimni me ngrica, borë, ortiqe e rrëshina akulli...


E si mund të mendojnë ndryshej një shkodranë që nuk mund të shkapercente as andej urës së Bunës pa leje “qarkullimi” të degës së punëve të mbrendshme, kur edhe ajo mund të jepej nga sigurimi vetem mbasi ata bindeshin se ti nuk do me ikë jashta Atdheut.


E durrsakët apo vlonjatët si mund të kujtohen se të gjithë ata bunkera të ngulun në ranë nuk kanë ma asnjë vlerë!? Butrinti dukej sikur asht mbushë me statuja edhe pse pat edhe nga ata që me qellim të keq aty – këtu edhe vune dorë... filluen edhe i vodhen me i shitë. Korça e Pogradeci filloi me marrë frymë nga miqtë e ardhun mbas sa dhjetra vjetësh që gati u ishte harrue edhe pamja e fëtyres, që ishte tiposë nga fotot bardhë e zi me stergjyshat e kalbun në Maliq... Jo larg Kukësit flitej se ka edhe andej Shqiptarë! Asht kot me vazhdue me folë se gati askush nuk e beson se Shqiptarët, rretherrotull me Trojet e veta ishin ngujue nder tunele, bunkera dhe strofulla ujqish, aq sa kishin humbë shpresen se ndonjëherë mund të dalin jashtë nga telat me ferra që i rrethonin strehen dhe mendjen që nuk i lejonte me andrrue Lirinë.


Kur pashë në Fushen e Çelës në Shkoder, një djalë me një Flamur Shqipnije në një shtizë të shkurtë, me një “vrimë” që i kishte pré yllin dhe po ecte drejtë e nga sheshi mu në qender të qytetit, ku njerzit mblidheshin ndër mitingje tue brohoritë deri pak ditë ma parë për partinë... ”parti Enver, jemi gati kurdoherë!”, pse me rrejtë? Nuk i besova syve! A thue edhe Shqiptarët e perdhosen yllin e kuq që u pat zhigatë mbi shtrojen e kuqe të Flamurit të Kastriotit?!


Mendova me vete por nuk i tregova askujt se shka kishe pa nga frika se do të më thonin “jé çmendë!”. Mu kujtue në çast Kryengritja e Spaçit...Qafë Barit...Vlashuku, që Nana ime ishte kenë me pa ndër tela të rrethuem vllaun, dajen, e mendja fluturonte sa andej këndej kur kambët ecnin mbi trotuarin e asaj pjace ku dikur, Luigj Gurakuqi, ecte tue mendue si mund të bahet aty afer një lulishtë ku mund të argëtohen fëmijët e shkodranëve?!...


U kujtova se kishe humbë!..
U ktheva me vrap në shtëpi dhe fillova me bisedue kot me pa çka po më thonë të tjerët se jam apo nuk jam në vete!?... Të gjithë çka takova rrugës mu dukën si vetja!...
Vetem kerkonim Lirinë! A kishte që kerkonin ma shumë? – Nuk besoj!
Edhe dyertë e shtëpijave nuk na epej me i mbyllë ma me çelsa...



Po hajnat a binin me fjetë me né?! – As këte nuk e besoj! Thohej se disa prej tyne vazhdojnë me vjedhë dhe mbas perëndimit të diellit mblidhen ndër disa bunkera e tunele dhe atje naten vonë ndajnë “qarin” e hajnisë së ditës... Kishte edhe nga ata që flenin ndër tunele me ruejtë mallin e vjedhun...e kishte edhe nga “ata”, që vazhdonin e vrojtonin me kujdes kush po i afrohet derës së blindueme të atyne labirinteve ku kushedi sa vetë me “një plumb kokës” kishin humbë jeten në lule të Rinisë...e kafka e Tij, ishte pak meter ma andej ku hajnat, vazhdonin me numrue stivat e dollarëve...të fitueme nga trafiku i gomoneve...
Vetem dera u dukej atyne tuneleve...po fundi i tyne ishte fare i panjohun!
Një Popull në kambë tue thirrë: “E duam Shqipninë si gjithë Europa!”...



E turmat që nata i zente në kerkim të Asaj rruge qindvjeçare, padashje humbnin drejtimin nder ata tunele e labirinte që në pritje të “Dritës së Diellit”, perfundonin dikund ka Lindja... gjoja tue pritë “Driten e ditës së ré” që do t’ agonte.



Të vjetrit tregonin se Gjergj Kastrioti e kishte vue në Flamurin e Tij Shqipen me dy krena, se njena kokë veshtron nga Perëndimi, ndersa tjetra, veshtron nga Lindja...
Që në vitin 1925 një kasap nga Mati u mundue me i vue një litar kokës Shqipes nga Perëndimi...Në se Shqipja do të fluturonte andej “litari” kryente punen e vet...
Në 29 Nandor 1944 një kasap tjeter nga Gjinokastra, djal i një bulykbashit turk, mori një sopatë nga ata të fashizmit dhe ia këputi koken Shqipes nga Perëndimi...me dorë të vet e zhigati kuq dhe thirri: “Vdekje Fashizmit, Liria e Popullit”...e shumica i “besoj”!


Në vitin 1991 – 92 nuk u dukën se janë kasapë edhe pse ishin me bluza të bardha!
Ishin disa “mjekë” që i bane një operacion në zemer Shqipes, po gjatë operacionit u asht dashtë me i dhurue gjak...Kur Shqipja erdhi në vete nuk shihte fare nga Perëndimi!
Pyeti ku jam!? – Ata që ishin aty i thanë: “Jé me né, mos kij frikë!”...


Kur i pyeti të dyten herë po, ku jam?! – Ata u detyruen dhe i treguen të vertetën:
“Jé me né, né jemi vëllezër gjaku me turqit, jemi në “konferencen Islamike!... Mos u merzit, se jemi tue u mundue me u kthye atje ku ishim para 22 vjetësh...me yje e drapen, i thirri tjetri, mbas shpine...dhe me çekana...Po, po, me “yje e hana”, thrret ai hamshori...ja, 23 qershori!
Shqipja vazhdon n’ agoni...


I sollen një pasqyrë e porsa pau veten me një krye nga Lindja... e trupin e lamë me gjak:
“Kuq e zi”... nga “gëzimi”, i ra të fikët!..


(Fritz Radovani u lind në Shkodër me 6 janar 1940. Në bombardimin e bamë nga Aleatët me 13 tetor 1943 në Tiranë, ìu vra i ati Kol Radovani, major i policisë shqiptare dhe u rrit me t'ëmën. Në vitin 1956, në Shkodër ka përfunduar shkollën e mesme Pedagogjike. U emënue nga Ministria e Arsimit në Burrel, në fshatin Macukull. Për arsye shëndetësore u kthye në Shkodër dhe u emënue disenjator në Kabinetin Pedagogjik, ku punoi 4 vjet. Mbas katër vjetësh për arsye të shkurtimit t'organikës kaloi mësues në lagjen Liria po në Shkodër. Gjatë asaj kohë pra, në vitin 1965 ka përfunduar Liceun artistik me korrespondencë në Tiranë. Nuk ìu dha e drejta me vazhdue shkollë të lartë për arsye biografie. Në vitin 1968 në periudhën e Revolucionit Kultural, mbas arrestimit të dytë të vëllaut të madh, u transferua në fshatin Kosmaç, mësues në klasat fillore. Në vitin 1969, u largua nga arsimi (po për arsye biografie) dhe u emënue piktor në fabrikën e Tekstilit Shkodër. Aty nuk vazhdoi vetëm dy vjet me titull “Piktor” dhe kaloi në organikën e asaj fabrike si punëtor reparti stampimi deri me daljen në pension të parakohshëm në vitin 1992.
Që nga viti 1967 nuk ka pas të drejtë as me marrë pjesë në ekspozita pikture.
Që nga viti 1945 dhe deri në vitin 1998 (tue përjashtua vitet 1961–1964) ka pas vazhdimisht një njeri të familjes në burgjet e kampet e shfarosjes, prandej edhe ka qenë gjithmonë i përfshimë në “luftën e klasave” të pushtetit komunist. Në vitet 1945 janë arrestuar dy dajat Paulin e Mikel Prennushi. Paulini ka ba 5 vjet burg e 5 vjet internim. Mikeli ka ba 10 vjet burg. Në vitin 1946 është arrestuar axha i nënës At Mati Prennushi, Provincial i Françeskanëve të Shqipërisë, i cili është pushkatuar me 11 mars 1948. Në vitin 1948 është arrestuar daja tjetër prift Don Kolec Prennushi, i cili mbas hetuesisë ka vdekur në vitin 1950. Në vitin 1950 është arrestuar vëllau Alfonsi, dhe është dënue 8 vjet burg me grupin e studenteve të Gjimnazit Shkodër. Eshtë arrestuar prapë në vitin 1967 dhe është dënue me grupin e klerikëve të Tiranës, me 10 vjet burg për pikëpamje fetare tue u përfshi në nenin e “Agjitacionit e Propagandës kundër pushtetit”.
Në vitin 1991, në muajin janar u zgjedh Kryetar i Sindikatës së Fabrikës Pëlhurave të Shkodrës, në periudhën e lëvizjes antikomuniste në Shqipëri. Po këtë kohë u zgjedh edhe anëtar i Kryesisë BSPSh (Bashkimi i Sindikatave të Pavaruna Shqiptare) në Shkodër, për sektorin e propagandës dhe marrëdhënieve mes besimeve. Ka kontribuuar në përmbysjen e qeverisë komuniste të Ramiz Alisë, tue organizuar mbledhje, mitingje, greva dhe në radio “Shkodra” e gazeta, me artikuj kundër komunizmit. Nuk u pajtue asnjëherë me demagogët dhe komunistët e konvertuem në “demokrat” e “socialist”, për këtë arsye edhe nuk kam ba pjesë asnjëherë në asnjë parti politike të djathtë as të majtë. Kjo e ka shtye që në vitin 1997 me u larguar nga Shqipëria ilegalisht, mbasi u kercnue me vrasje. Në vitin 1998 u kthye në Tiranë dhe në vitin 2000 ka emigruar në Australi. Edhe këtu nuk kanë munguar veprimet kundër tij nga metastazat e Sigurimit famëkeq të komunistëve të Tiranës. Falë Shtetit Australian që i ka siguruar jetën.
Këtu ka përfunduar në vitin 2002 librin “Një monument nën dhe” dhe ka vazhduar punën për një botim të dytë të librit “At Pjetër Meshkalla S.J.”, i botuem për të parën herë në Shqipëri në vitin 1993. Në vitin 1992-1993 është bashkautor i librit “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944-1990”, libër i cili i është dhurue Papës Gjon Pali II, me rastin e vizitës në Shqipëri me 25 prill 1993. Kam përfundue edhe librin “Gurt’ e Parë” dhe është futë në “labirintet e demokracisë përparimtare”, me mujtë me i dhanë rinisë një punë tjetër modeste nga ana eme. Dy të fundit janë dorëshkrime. Përveç “publicistikës” tashti kam në dorë edhe një libër të vogël (xhepi) për mësimin e bazave të para të GJUHËS SHQIPE (Gegërishtja e sotme), për nxënësit e rritun këtu në Australi që kanë përfunduar shkollat e ulëta e nuk njohin Gegërishten.)


Melbourne, 2013.

AMANETI I DJEMVE DHE VASHAVE TË KOSOVËS

Kanë ardhë të rënët e Drenicës e Prekazit,

E si pas  në ardhej të gjithë po kërkojnë konak,

Janë mësue o burra të dheut këto trima

Nëpër kulla me burrni e bajrak.

Kanë ardhë nënat e Drenicës e Prekazit,

E në sytë e të fëmijëve

Po ku ta gjejnë nënëmirat urtinë

Sesa jetën tuaj si një përrallë ta kujtojnë.

Kanë ardhë të rënët e Dukagjinit,

Nga Kullat e Glloxhanit një këngë

                                   epike nga pas u vjen,

Luan Haradinaj po e kërkojnë në sytë e të rënëve,

Dhe pse atë në gjithë Shqipërinë e Kosovën e gjen.

Kanë ardhë nënat e Dukagjinit,

Të thinjura, fjalë-pak e me sytë duke pritë,

U asht bërë loti kështu në beben e syrit,

Një kreshtë dhimbjeje që rritet për çdo ditë.

Kanë ardhë të rënët e Kaçanikut e Rugovës,

Male e fusha, gërxhe e lugina në duar i kanë,

Duan amanetet e shokëve që ranë në krejt Kosovën,

Se trupin e sytë e bukur në betejë i lanë.

Kanë ardhë nënat e Kaçanikut e Rugovës,

E për qafës së hollë kanë lidhë shami të bardhë,

Deri në mëngjes kur dielli i ri nëpër kreshta të duket,

Fëmijërinë e të rënëve e tregojnë me radhë.

Kanë ardhë të rënët e Junikut e Llapit,

Diçka nga ditë-netët e luftës nëpër fytyrë u ka mbetë,

Deri kur lufta e trimave të djemve të Kosovës të bëhet këngë,

Shpirti i asnjë nëne nuk do të jetë i qetë.

Kanë ardhë nënat e Junikut e Llapit,

E në e djemve të vrarë të Kosovës të bijtë kërkojnë,

Duan me i dëgjue bëmat e të bijve në betejë,

Kanë vite këtë dhimbë e peng nëpër zakone e vajtojnë.

Ibrahim KelmendiDo ta vazhdojmë grevën

Veprimtari Ibrahim Kelmendi së bashku me tre shokë të tjerë po vazhdon ditën e gjashtë të grevës së urisë para burgut të Prishtinës, në shenjë pakënaqësie për arrestimin e ish-luftëtarëve të UÇK-së.

Grevistët sot i ka vizituar bashkëshortja e ish-komandantit të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së, njëherësh ambasador i Kosovës, Sylejman Selimit, e cila i ka lutur grevistët ta ndërpresin grevën.

“Ne katër grevistët vazhdojmë të jemi mirë nga gjendja shëndetësore, pavarësisht lodhjes fizike. Falënderojmë vizitën e bashkëshortes së ambasadorit Sylejman Selimi me tre fëmijët e tyre, por lutjen e ambasadorit, të bashkëshortes dhe fëmijëve të tij, që ta ndërpresim grevën e urisë për hir të ruajtjes së shëndetit tonë, me keqardhje iu përgjigjem me jo”, ka thënë Kelmendi.

Ai ka thënë se janë të vendosur ta vazhdojnë grevën, pavarësisht lodhjes. “Do të qëndrojmë në grevë derisa ambasadori Sylejman Selimi dhe të akuzuarit e tjerë të mbahen padrejtësisht në paraburgim. Shpresojmë që shefi i EULEX-it, Bernd Borchardt, do të na vizitojë për t’i dëgjuar arsyetimet tona, edhe pse nuk na është përgjigjur në letrën që i kemi dërguar”, ka thënë Kelmendi.

Kelmendi duke folur për rishikimin e mandatit të EULEX-it, ka thënë se ata nuk janë kundër EULEX-it. “Ne parim ne grevistët nuk jemi kundër misionit të EULEX-it, sepse institucionet e drejtësisë së shtetit të brishtë të Kosovës kanë nevojë për ndihmë e përkrahje profesionale, por jemi kundër pjesëtarëve anti-Kosovë në EULEX, siç është prokurori Salustro. Kurse sa i përket së drejtës së Kuvendit të Kosovës për të marrë vendim përkatës, jemi të bindur se Kuvendi ynë nuk është gjithaq autonom, sepse presionet e ‘ndërkombëtarëve’ kundër tij tashmë janë bërë flagrante dhe skandaloze, siç qe rasti i fundit me Ambasadën Amerikane në Prishtinë”, ka thënë Kelmendi.

Kelmendi ka thënë se qytetarët e Kosovës me një mision të tillë të EULEX-it janë të zhgënjyer. “Për të tillë mision të EULEX-it në Kosovë sinqerisht nuk kemi nevojë. Prandaj qytetarët tashmë janë të zhgënjyer ndaj tij, sepse nga EULEX-i kanë shpresuar se do të angazhohet për t’i luftuar krimin e organizuar dhe korrupsionin, meqë institucionet kompetente të Republikës së Kosovë janë kapur nga ish-kuislingët e regjimit të Millosheviqit dhe “miqtë” e krimit të organizuar dhe të pushtetarëve hajna”, ka thënë Kelmendi.

Në grevë urie bashkë me Ibrahim Kelmendin janë edhe Blerim Muriqi, Xhemë Gjura dhe Murat Bajrami. /epoka e re/


***********

 

Në Skenderaj sot gjatë ditës janë shpërndarë posterë, në të cilët sulmohet J.B., dëshmitar i mbrojtur në rastet që lidhen me Sami Lushtakun. “Vetëm njerëzit e shitur si J.B njollosin luftën e shenjtë të UÇK-së”, shkruan në posterët e shpërndarë kudo në qytet.

Në këta posterë dëshmitarit i është vendosur fotografia me emër e mbiemër. Në fillim të kësaj jave Lushtaku e akuzoi në gjykatë këtë person, duke thënë se falë tij janë përgatitur shumë aktakuza ndaj ish-luftëtarëve të UÇK-së.

“E kam rastin e dytë ku ai e ka gjetur vrasësin, por jo viktimën dhe për këtë unë tash jam në burg. Kjo ndodh vetëm me mua dhe EULEX-in, sepse nuk ka rast të tillë në gjithë botën”, kishte thënë Lushtaku.



Sot rreth orës 13:30 kryetari i OVLUÇK-së, Muharrem Xhemajli, është ftuar nëpërmjet telefonit nga EULEX, që nesër të paraqitet për t’u intervistuar në cilësi të dëshmitarit për një nga proceset që po zhvillohen kundër luftëtarëve të UÇK-së.

Sipas njoftimit të OVLUÇK-së, Xhemajli nuk do të paraqitet para organeve të EULEX-it.

“Ky vendim i kryetarit Muharrem Xhemajli bazohet në vendimin 05/2011 të Këshillit Drejtues të OVL të UÇK-së mbajtur më 7 maj 2011. Në këtë vendim thuhet: “OVL të UÇK-së u bënë thirrje të gjithë veteranëve të luftës, që të mos njohin autoritetin e EULEX-it në Kosovë, të mos u përgjigjen ftesave të tyre, të mos japin asnjë lloj deklarate pranë organeve të këtij misioni në asnjë rrethanë, edhe në rast se arrestohen për të ashtuquajtura krime të luftës”, është në komunikatën e OVLUÇK-së.

Lirohen nga arresti shtëpiak Fatmir Limaj dhe të tjerët

(I plotësuar) - Deputeti i Partisë Demokratike të Kosovës, Fatmir Limaj pas lirimit nga arresti shtëpiak, ai ka marr pjesë në punimet e seancës së Kuvendit të Kosovës. Me këtë rast udhëheqësi i seancës, Xhavit Haliti i ka uruar mirëseardhje në seancë.

Gjatë ditës së sotme Gjykata e Apelit ka marrë vendim që t’i liroj nga masa e arrestit shtëpiak Fatmir Limajn dhe gjithë tjerët në rastin “Kleçka”.

Masa e arrestit shtëpiak është zëvendësuar me masën e lajmërimit në stacione policore të kohë pas kohshme.

Fatmir Limajt më 8 mars të këtij viti i është zëvendësuar paraburgimi me arrest shtëpiak.

Lirohen nga arresti shtëpiak Fatmir Limaj dhe të tjerët
Një trup gjykues i përbërë prej gjyqtarëve të EULEX-it dhe gjyqtarëve kosovarë vendosi që t’i lirojë nga arresti shtëpiak të gjithë dhjetë të pandehurit për rastin Kleçka.

Në mesin e të pandehurve gjendet edhe Fatmir Limaj, zyrtar i Partisë Demokratike të Kosovës dhe ish ministër i transportit dhe telekomunikacionit në qeverinë e Kosovës.

Prej tash e deri në përfundimin e gjykimit kryesor, të pandehurit janë të obliguar që për çdo ditë të paraqiten në stacionin policor. Pasaportat e tyre mbeten të konfiskuara dhe ata nuk mund të largohen nga Kosova, ka njoftuar përmes një komunikate misioni evropian për sundimin e ligjit.

"Trupi gjykues vendosi që ta zëvendësojë masën e arrestit shtëpiak me masën e lajmërimit në stacionin policor për shkakun se në vendimet e mëhershme të Gjykatës së Apelit është thënë se masa e arrestit shtëpiak ishte kryesisht e nevojshme për ta shmangur rrezikun e ndikimit tek dëshmitarët. Dëshmitari i fundit i prokurorisë ka dëshmuar gjatë seancës gjyqësore kryesore më 5 qershor 2013", thuhet në komunikatë.

Seancat gjyqësore kryesore për këtë rast do të vazhdojnë më 3 korrik 2013, me ç’ rast të pandehurit do të fillojnë me paraqitjen e rasteve të tyre.

Ky proces gjyqësor ndërlidhet me akuzat për krime lufte.

Për këtë rast, Limaj dhe të tjerët ishin shpallur të pafajshëm gjatë një procesi paraprak gjyqësor, por ishte EULEX-i më pas që kërkoi rikthimin e gjykimit në Gjykatën Supreme.

Rihapjen e procesit EULEX-i e ka mbështetur në dëshmitë nga ditari i të cilësuarit si “Dëshmitarit X”, (tashmë i ndjeri Agim Zogaj).

“Lufta e Kosovës - Dosja sekrete”

Shqiptarët e Kosovës, tashmë, kanë caktuar disa ditë festash dhe përkujtimesh. Disa syrësh krejt të panevojshme e hiç serioze.


Në mes tyre edhe dita e Kushtetutës, e cila, po të ishte ajo e Kushtetutës të Kaçanikut, edhe mund të përligjej, për kushtet dhe rrethanat në të cilat u shpall, por jo edhe e dyta, e bërë në paqe dhe rahati.






Kjo është një kopjim i 11 janarit të Enver Hoxhës me shokë.


Kushtetuta nuk përbën asnjë ngjarje të shënuar, sepse ajo është krejt normale për funksionimin e një shteti. Megjithatë, në Kosovë nuk funksionon as Kushtetuta, as ligji, as drejtësia dhe as shteti, sepse ligjin ende e bëjnë bandat staliniste, të cilat u konsoliduan gjatë luftës, e dështuan luftën, madje, qysh në nismë, më 1998.


Me nxitjen e Serbisë, organizuan revoltat e mars - prillit 2004, për rrjedhojë, realizuan decentralizimin komunal në Kosovë, si vegëzë-lidhëse të Serbisë, për ta ndarë pushtetin me Serbinë brenda Kosovës, duke krijuar edhe mundësi ligjore për shkëputje e gllabërim të territorit në të ardhmen nga Serbia.

Çuditërisht, mungon data zyrtare e çlirimit. Një mangësi idioteske, e lënë për shkaqe të thëna më parë. 12 qershori 1999 shënon marshimin e tankeve të NATO-s rrugëve të Kosovës.



Dhe, ky është çlirimi faktik i Kosovës. Çdo zvarritje e mëtejme e caktimit të datës të çlirimit, është jo serioze dhe ngjallë dyshime qëllim-këqija të individëve apo të grupeve të interesit.




http://books.google.com/booksid=nSN5JxXb8fcC&printsec=frontcover&dq=LUFTA+E+KOSOVES&hl=en&sa=X&ei=1bKvUd6kH4_1sgbZ6IHwCw&ved=0CDUQ6AEwAA

Lufta e Kosovës filloi me 28 shkurt të vitit 1998, pas sulmit jugosllav në fshatërat Likoshan dhe Qirez në Drenicë të Kosovës.

Lufta nga 28 shkurt 1998 e deri më 23 mars 1999 u zhvillua mes Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe forcave jugosllave. Ndërsa nga 24 mars 1999 e deri më 10 qershor 1999, Aleanca Veriatlantike NATO me bombardime të përditshme në caqet ushtarake jugosllave, me përkrahjen tokësore të UÇK-së detyroi forcat serbomalazeze dhe Kasapin e Ballkanit Sllobodan Millosheviqin të nënshkruaj kapitullimin në Kumanovë.




Në këtë luftë u dëbuan 800,000 mijë shqiptarë, u vrane 15,000 persona, nga të cilët 2,400 luftëtar të UÇK-së e të tjerët civilë. Gjatë luftës janë zhdukur rreth 5,000 njerëz, fati i shumicës prej tyre është zbardhur deri në vitin 2007, por i madh ka mbetur numri i rasteve të pasqaruara.

Vlerësohet, se gjatë  në Kosovë (1998-1999), forcat militare dhe paramilitare serbe kanë vrarë, ekzekutuar apo masakruar në forma më mizore, rreth 15 mijë shqiptarë, ku 90% prej tyre qenë civilë të pa armatosu.. Në këtë periudhë kohore janë përdhunuar afër 20 mijë femra shqiptare.



Gjithashtu, mësohet për rrëmbimin e mbi 3 mijë shqiptarëve, ku pas luftës një pjesë e tyre u gjetën nëpër varrezat masive në Serbi, ndërsa akoma nuk dihet për fatin e 2087 të tjerëve.



Sipas një përllogaritje, gjatë periudhës kohore mars 1998 - qershor 1999, njësitë kriminale dhe artileria e rendë serbe kanë shkatërruar dhe djegur pjesërisht ose tërësisht rreth 1.100 vendbanime Shqiptar, kanë plaçkitur, djegur e shkatërruar mbi 200.000 shtëpi, banesa, lokale afariste, punëtori zejtare, fabrika, shkolla, biblioteka, monumente kulturore-historike, objekte kulturore, shkencore, fetare etj....



Pas 14 vjetësh shqiptarët e Kosovës e kujtojnë si një makth luftën e vitit 1999. Ndërsa Kosova numëronte të vdekurit e saj dhe kolonat e drobitura të njerëzve kishin marrë udhën për ku të mundnin, tjetërkund merreshin vendimet për fatin e saj.


Në faqet e librit ndihet nervi i gazetarit, dëshira për të zbuluar sa më shumë fakte. Këtë e tregon edhe numri i madh i materialeve dhe i burimeve që ka përdorur për të realizuar librin. Në të vijnë një e nga një të gjithë protagonistët e kësaj lufte, që nga Millosheviçi te Rugova, sekretarja e Shtetit amerikan, Madlene Ollbrajt, Presidenti i SHBA, Bill Klinton, i cili aso kohe ishte i çoroditur për shkak të çështjes “Levinski”, Hollbruk e shumë e shumë të tjerë.

“Lufta e Kosovës” është një libër tronditës i ngjarjes më të dhembshme që përjetoi Ballkani dekadën e fundit, siç qe lufta e Kosovës. Përmes dokumenteve sekrete dhe personazheve që ka takuar për të bërë këtë rrëfim, Laurent nuk kërkon thjesht të tregojë një histori, por dhe të bëjë kronikën e një ngjarjeje të paralajmëruar historikisht dhe të sjellë në një këndvështrim tjetër personazhet që e patën në dorë fatin e kësaj lufte….

Libri është pritur me interes nga lexuesit, por dhe nga historianët, dhe është një ndër librat më të kërkuara të entit tonë botues”, thotë Alda Bardhyli, drejtore e botimeve “55”. Nga ky libër po ju sjellim disa pasazhe ku rrëfehet për profilin psikologjik të Millosheviçit, bisedimet e fshehta, veprimet e Pentagonit etj.


Sllobodan Millosheviçi më tregoi një kuti me cigare të vendosur mbi tavolinë teksa mbante në dorë një çakmak të ndezur. Ishim ulur ballë për ballë në dy kolltukë prej lëkure. Zyra e tij e gjerë ndodhet në katin e parë të një ndërtese gri me pamje nga një kopsht. Nuk kam takuar në korridore askënd përveç sekretares, dhe ambienti ishte krejt i shkretë.



 Arrita në Beograd në të aguar, duke ardhur nga Budapesti. Në Bosnjë situata nuk ka qenë kurrë më dramatike. Laku shtrëngohet mbi Saravejën e nënshtruar nga plaçkitjet e papushimta. Millosheviçi është i qetë dhe gjatë 4 orëve që kaluam kokë më kokë ai nuk manifestoi as më të voglën shenjë të acarimit dhe të tensionit.



 Dinak, cinik, pak gazmor dhe pak i indinjuar, ai do të përpiqet t’i ndërrojë veshjen realitetit. Jemi në vendin e “mashtrimeve të habitshme”. Ai vepron si një marksist i sprovuar me një delikatesë dinake të cilën Artur Coesler e quante krijesë që gjithmonë bie në gjunjët e tij. Filloi t’i sjellë në mendje fortësinë në rritje në Komunitetit Europian dhe të Shteteve të Bashkuara, të vendosura të forcojnë rolin e tyre ndaj Serbisë. Ai tund kokën i mërzitur….

A janë të ndryshueshëm në sytë tuaj kufijtë e Serbisë aktuale?

A mundën ato në një mënyrë që të diskutohen? Kush do ta bënte këtë pyetje veç separatizmit shqiptar?

A nuk ju duket se në gjykimin tuaj ka një kontradiktë kur ju flisni për vetëvendosje të serbëve dhe refuzoni atë të shqiptarëve, të cilët janë 90% e popullsisë së Kosovës?

Nga eksodi kosovar gjatë luftës

Serbët dhe kroatët janë popuj që nuk kishin shtet tjetër kombëtar veç Jugosllavisë. Serbët, kroatët, malazezët, sllovenët, maqedonasit nuk janë trajtuar si minoritet kombëtar në Jugosllavi. Shqiptarët janë minoritet kombëtar në Serbi. Ata mund të kenë të gjitha të drejtat e akorduara për minoritetet, por këto të drejta nuk lejojë që të lësh vendin dhe të bashkohesh me shtetin fqinj.

Ju nuk do ta pranoni kurrë…?

Ndarjen e Kosovës? Kurrë! Besoj që askush i ulur në vendin tim nuk do ta pranojë një gjë të tillë dhe populli serb nuk do ta toleronte aspak. Dëgjoni, dëgjoni. Në disa qytete të mëdha amerikane ekzistojnë “Chinatowns”, ku jetojnë më shumë se 90% kinezë. Si do të reagonin autoritetet amerikane nëse këta kinezë shpallin pavarësi të njëanshme?

Intervista mbaroi, e kishte zgjatur bisedën i qetë, i kënaqur. Njeriu që transformoi historinë dhe gjeografinë në një fatalitet të dyfishtë duke shkulur të renë nga Ballkani, duhej njëherësh hutues dhe i padeshifrueshëm. Provoja një ndjesi të çuditshme i irealitetit. Zyra ishte e qetë. Zilja e telefonit asnjëherë nuk kishte tingëlluar gjatë kohës së bisedës sonë dhe në mur nuk kishte akrepa tregues të orës. Millosheviçi dukej i instaluar jashtë kohës.

Më kujtohet ç’më kishte thënë para pak kohësh Presidenti çek Vaslav Havel: “Kur arrita në kështjellë (pallati presidencial mbi lartësitë e Pragës ku udhëheqësit komunistë kishin pasur njëri–tjetrin që nga 1948-a), një gjë më ka befasuar: në të gjitha muret që pashë, asnjë orë nuk shihej. Totalitarizmi në fund funksionin jashtë kohës.

Sllobodan Millosheviçin e ilustron shumë mirë ky fakt. Në fund të 10 viteve pushtet, bilanci i tij ishte i tmerrshëm: Më 1989-n Jugosllavia ishte pothuajse në gjendje t’i bashkohej Komunitetit Ndërkombëtar. Më 1999-n ajo ishte e gatshme për një status të vendeve të varfra dhe të pazhvilluara. Dhjetë vjet më vonë ajo llogariste më pak se gjysmën. Mbi 6 republika federale që e përbënin, 4 ishin kthyer në shtete të pavarura dhe një tjetër, Mali i Zi, kishte në krye një President armiqësor ndaj Millosheviçit. Në 8 vjet lufte më shumë se 200 000 veta vdiqën dhe 3 milionë u bënë refugjatë. Megjithatë, si në një ëndërr, ai deklaron: “Nuk mund të ndjekim një ëndërr për Serbinë e madhe”. Madje, këto akte e provonin më shumë këtë.

Kur më 1985-n ai ishte në një bazë ushtarake të Dejtonit, ku të gjitha partitë ishin mbledhur për të përpunuar një rregullore për konfliktin në Bosnjë, administrata “Klinton” zotëronte mbi të një dosje voluminoze. Profili i tij psikologjik, i studiuar me kujdes dhe i shënuar nga CIA, tregonte veçanërisht një njeri thellësisht depresiv, i varur nga alkooli, kryesisht uiski dhe vera. Në fakt, negociatorët amerikanë u çuditën kur zbuluan një personazh me reaksione të parashikueshme. Ditë më parë ai i la të presë për më shumë se 40 minuta sekretarin amerikan të Shtetit, Uorren Kristofer dhe Presidentin kroat, Franjo Tuxhman. Duke ardhur ai e kishte kravatën të zgjidhur dhe me çehre të prishur, tregon një dëshmitar. Dukej kishte qenë në një drekë ku ishte dehur. “Ne mendonim, – tregon një nga negociatorët amerikanë, prezent në Dejton, – që ai do të luftonte fort për t’i mbrojtur më mirë interesat e minoritetit serb në Bosnjë dhe Kroaci. Në fakt, ai ishte krejtësisht i painteresuar: Piter Golbreth, ambasadori i vjetër amerikan në Kroaci, i paraqiti një projekt–marrëveshje mbi të drejtën e serbëve të mbetur në Kroaci: ‘Ishte e habitshme, tregon diplomati. Ai nuk manifestoi as më të voglin interes mbi të ardhmen dhe fatin e serbëve të Kroacisë’”.

* * *

Në një moment tjetër, Millosheviçi thotë për serbët në Bosnjë: “Ju doni të dini se ç’mendoj vërtet. Janë çikërrima pa vlerë”. Një ngërdheshje mosmirënjohëse shoqëroi mendimin e tij. Strategu i keq dhe takticieni i aftë Millosheviç përdori të gjitha mundësitë. Në gusht dhe shtator 1995, kur avionët e NATO–s dhe të Forcës së Reagimit të Shpejtë bombardonin pozicionet e serbëve të Bosnjës, në Beograd ai ra dakord me emisarin amerikan, Riçard Hollbruk, për marrëveshjen e ardhshme në Dejton. Këto bombardime ishin për të një kartë e mrekullueshme. Ai mundi kështu të heqë dorë nga objektivat e tij, duke i lënë serbët e Bosnjës dhe pa kompromentuar shtetin e tij.

A ka besuar ai se Shtetet e  dhe aleatët e tyre europianë do të reagonin nëse ai ndërhynte në Kosovë? Ndoshta. Megjithatë, administrata “Bush” kishte ndjekur me shqetësim shpërthimin e Jugosllavisë më 1991-shin. Për Presidentin amerikan dhe ekipin e tij ishte e qartë që rreziku i një lufte të re në Ballkan do të vinte nga një konfrontim në Kosovë. Sipas tyre, Bosnja dhe Kroacia nuk paraqesin veç “rreziqe sekondare”. Teatër luftimesh ku ata nuk do të angazhoheshin. Sa më shumë kalonin muajt, më i madh bëhej shqetësimi i shefit të Ekzekutivit amerikan. Bushi mori vendimin t’i dërgojë një paralajmërim të qartë Presidentit serb më 29 dhjetor 1992. Lorenc Igellbejker, ndihmëssekretar i shtetit, i dha urdhra strikte ambasadorit amerikan në Beograd: ai duhej t’ia transmetonte këtë paralajmërim verbal në një takim kokë më kokë Millosheviçit. Mesazhi saktësonte që në rast të zhvillimeve në Kosovë, që do të ishin shkaktuar nga Beogradi, Shtetet e Bashkuara ishin të gatshme të ndërhynin ushtarakisht kundër serbëve në Kosovë dhe kundër vetë Serbisë. “Kam dashur, – u thotë Bush të afërmve të tij, – të përvijoj një linjë dhe t’i tregoj atij qartë që nuk mund të ishte i autorizuar ta shkelte”. Disa ditë më vonë, Presidenti largohej nga Shtëpia e Bardhë për t’ia lënë vendin Klintonit.

I konfrontuar në fuqinë më të madhe ushtarake të botës, Millosheviçi reagon si zakonisht. Ai i deklaroi ambasadorit amerikan, Uorren Zimerman, që ishte i bindur se Shtetet e Bashkuara kishin përpunuar një plan për të kontrolluar të gjithë Ballkanin bashkë me Gjermaninë, armikun historik të Serbisë. “Në fillim, thotë ai, Uashingtoni do ta shndërrojë Shqipërinë në një koloni amerikane, pastaj do të ngjitet përmes Kosovës deri në Serbi për ta gjunjëzuar. Për këtë jam i bindur”.

Ambasadori bën takimin e tij të fundit me liderin serb në prill 1992. Ai ishte porositur nga qeveria e tij për të protestuar kundër mizorive të shkaktuara nga serbët në Bosnjë. Millosheviçi kishte organizuar një darkë që zgjati afërsisht 4 orë në një ambient mbytës. Ai hodhi poshtë të gjitha akuzat e ngritura kundër tij. Pastaj bëri një ekspoze të patregueshme dhe lirike mbi mundësitë e shkëlqyera të investimeve dhe të tregtisë ofruar nga Serbia investitorëve të huaj. Pjesëmarrësit e dëgjonin në heshtje dhe të habitur.

Rugova, takim me Millosheviçin për të arritur te Klintoni

Pas tratativave të gjata, delikate dhe shumë ecejakeve diplomatike nga ana e amerikanëve, Millosheviçi dhe Rugova, që deri atëherë ishin shmangur me kujdes, pranojnë për herë të parë të takohen. Takimi është mbajtur në Beograd dhe nuk solli asnjë rezultat të prekshëm, “përveçse rrëzoi pak më shumë besueshmërinë e Rugovës dhe shtoi numrin e luftëtarëve të UÇK–së”, sipas fjalëve të një negociatori. Një diplomat britanik kishte thënë pas kësaj mbledhjeje: “Kjo është arsyeja për të cilën UÇK–ja është bërë shumë popullore, jo për shkak të qartësisë së pikëpamjeve të saj, por për shkak të dhunës serbe. Statuskuoja shqiptare dhe qetësia e Perëndimit e kanë shtyrë në një rrugë të pakthyeshme”.

Rugova, njeri me gjuhë të matur dhe me ecje të brishtë, i pasionuar pas Roland Bartes, kishte arritur të merrte nga Hollbruk dhe Hill, në këmbim të takimit me Millosheviçin, premtimin për një takim me Presidentin Klinton në Shtëpinë e Bardhë. Takimi u fiksua për më 27 maj 1998. Fatkeqësisht vëmendja dhe axhenda e Presidentit amerikan gjatë kësaj periudhe qenë plotësisht të zëna nga evenimente të tjera ndërkombëtare dhe “Kosova nuk ishte prioritet. Për të qenë më saktë, nuk ishte aspak”, sipas një bashkëpunëtori të Shtëpisë së Bardhë.

Kur Ibrahim Rugova u prit në Shtëpinë e Bardhë më 27 maj nga Bill Klinton dhe Al Gor, dy udhëheqësit amerikanë, sipas një bashkëpunëtori të tyre, kishin mendime të ndryshme. Takimi qe i shkurtër. Udhëheqësi shqiptar pa droje deklaroi se “pa një ndërhyrje urgjente të SHBA për t’i dhënë fund shkallëzimit të dhunës, vendi i tij do të shkonte drejt luftës”. Bill Klinton, me pamje të hutuar, tund kokën duke dëgjuar, dhe thotë: “A e dini ju që ne nuk tolerojmë kurrë një situatë të ngjashme me atë të Bosnjës në Kosovë?”. Megjithatë, asnjë propozim konkret nuk u formulua. Rugova i ofroi Presidentit amerikan një pjesë madhështore në kuarc, ekstrakt i një mine shqiptare, identike me atë që ai i kishte ofruar rreth një vit më parë Papa Gjon Palit II. Fytyra e Klintonit u çel menjëherë: “Është e mrekullueshme. E dini që gjenden minerale absolutisht të ngjashme në Arkansas?”. Dhe para një Rugove të shtrënguar ai vazhdoi të gjithë pjesën e mbetur të bisedës, duke përshkruar “bukuritë” e pafundme që gjendeshin në nëntokën e shtetit të tij.

Në fillim të muajit qershor 1998 bisedimet u ndërprenë midis Beogradit dhe liderëve nacionalistë shqiptarë, situata ushtarake nuk pushonte së godituri Kosovën, ku përleshjet midis forcave serbe dhe UÇK–së janë të shumta. Rreth 15 mijë refugjatë kosovarë kishin kapërcyer kufirin e Shqipërisë. Në Uashington, Shtëpia e Bardhë ishte plotësisht e paralizuar nga çështja “Levinski” dhe hetimi i prokurorit të pavarur, Kanet Star. Një dosje e vetme e huaj, sipas një bashkëpunëtori, ndodhej atëherë në zyrën e Presidentit, ajo e Irakut. Sulmet ajrore kundër Bagdadit po studioheshin. Në qershor, ministri amerikan i mbrojtjes, Uilliam Kohen, takoi kolegët e tij të NATO–s. Ai u kërkoi atyre të autorizonin Komitetin Ushtarak të NATO–s të planifikonte një ndërhyrje ushtarake në Kosovë. Presidenti Klinton bëri të ditur që “do të autorizonte dhe mbështeste përgatitjet ushtarake të NATO–s”.

REFERENCA

1. ^ Europe | Kosovo rebels to disarm. BBC News (21. Qershor 1999). Vizituar në 8. Nëntor 2012.
2. ^ Daniszewski, John. "Yugoslav Troops Said to Cross Into Albania", Los Angeles Times, 1999-04-14. Korrigjuar më 2012-02-20. 
3. ^ "War In The Balkans: Serbs enter Albania and burn village", London: The Independent, 1999-04-14. Korrigjuar më 2012-02-20. 
4. ^ "Yugoslav, NATO Generals Sign Peace Agreement for Kosovo / Alliance will end air campaign when Serbian troops pull out", Sfgate.com, 1999-06-10. Korrigjuar më 2012-02-20. 
5. ^ "Nato's bombing blunders", BBC News, 1999-06-01. Korrigjuar më 2012-05-06. 
6. ^ Serbs find KLA 'arms cache'. BBC (3 February 1998). Vizituar në 14 October 2012.
7. ^ a b The Balkans/Allied Force: Statistics. planken.org. Vizituar në 28. Shkurt 2012.
8. ^ Norske jagerfly på vingene i går. Tux1.aftenposten.no. Vizituar në 6. Maj 2012.
9. ^ Turkish Air Force. Hvkk.tsk.tr. Arkivuar nga Origjinali në 13. Maj 2009. Vizituar në 24. Mars 2009.
10. ^ Jeton Mikullovci (27. Qershor 2011): Gjimnazi "Hamëz Jashari" e maturantja Hovarda Jashari më të suksesshmit në Kosovë. Koha.net. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
11. ^ http://www.icty.org/x/cases/limaj/cis/en/cis_limaj_al_en.pdf
12. ^ KLA/UCK2. Grtalbania.5u.com. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
13. ^ Europe | Pristina waits for war. BBC News (3. Shkurt 1999). Vizituar në 8. Nëntor 2012.
14. ^ Haradinaj trial continues. B92. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
15. ^ Viewing Page 13067 of Issue 55325. London-gazette.co.uk (30. Nëntor 1998). Vizituar në 20. Shkurt 2012.
16. ^ "US used wrong map for embassy attack", BBC News, 1999-05-11. 
17. ^ http://armed-services.senate.gov/statemnt/1999/991103kn.pdf
18. ^ "French pilots fly for Nato", BBC News, 1999-04-24. Korrigjuar më 2012-05-06. 
19. ^ Reinhard Jellen: Der Kosovo, die UCK und Psychedelia à la Rudolf Scharping | Telepolis. Heise.de. Vizituar në 6. Maj 2012.
20. ^ "Tony Blair: Kosovo crusader", BBC News, 1999-04-22. Korrigjuar më 2012-02-20. 
21. ^ IHS Events, Webinars, Training and User Groups. Ihs.com (31. Janar 2012). Vizituar në 28. Shkurt 2012.
22. ^ Viewing Page 14622 of Issue 56078. London-gazette.co.uk (2. Janar 2001). Vizituar në 20. Shkurt 2012.
23. ^ Reader responds to criticism of military-minded Democrats. Online Athens (17. Shkurt 2004). Vizituar në 8. Nëntor 2012.
24. ^ Operation Allied Force – Operation Allied Force in Kosovo. Militaryhistory.about.com. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
25. ^ Benjamin S. Lambeth: Task Force Hawk. Airforce-magazine.com. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
26. ^ John A. Tirpak (22. Tetor 2012): Kosovo Retrospective. Airforce-magazine.com. Vizituar në 8. Nëntor 2012.
27. ^ "BBC News – Serbian Vlastimir Djordjevic jailed over Kosovo murders", Bbc.co.uk, 2011-02-24. Korrigjuar më 2012-05-06. 
28. ^ a b c d Serbia charges police officers with 1999 Kosovo murders. SETimes.com (28. Prill 2006). Vizituar në 6. Maj 2012.
29. ^ Yugoslav Army Threatens Redeployment In Kosovo - Sun Sentinel. Articles.sun-sentinel.com (12. Shtator 1999). Vizituar në 8. Nëntor 2012.
30. ^ Danijela Isailović (13. Shkurt 2011): Press Online :: U školu išao sa nožem u rancu ((Serbian)). Pressonline.rs. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
31. ^ Командант одбране Кошара о најтежој бици копнене агресије на СРЈ. Srbel.net (25. Mars 2012). Vizituar në 22. Prill 2013.
32. ^ John Pike: Kosovo Liberation Army [KLA / UCK]. Globalsecurity.org. Vizituar në 6. Maj 2012.
33. ^ Forcat e Armatosura të Republikës së Kosovës facts. Freebase (1. Maj 2012). Vizituar në 6. Maj 2012.
34. ^ 12 mal bewertet: Die Bundeswehr zieht in den Krieg. 60xdeutschland.de. Vizituar në 6. Maj 2012.
35. ^ John Pike: Kosovo Order of Battle. Globalsecurity.org. Vizituar në 20. Shkurt 2012.
36. ^ a b c d e f NATO Operation Allied Force. Defense.gov. Vizituar në 28. Shkurt 2012.
37. ^ Kosovo Map The Guardian
38. ^ "Europe | Fighting for a foreign land", BBC News, 1999-05-20. Korrigjuar më 2012-02-28. 
39. ^ Author:  The Russia Journal (5. Korrik 1999): Russian volunteer's account of Kosovo. The Russia Journal. Vizituar në 28. Shkurt 2012.
40. ^ Daalder & O'Hanlon 2000, p. 151
41. ^ Unmanned Aerial Vehicles Increase In Numbers. Radardaily.com. Vizituar në 28. Shkurt 2012.
42. ^ "Two die in Apache crash", BBC News, 1999-05-05. Korrigjuar më 2012-05-06. 
43. ^ How to Take Down an F-117. Strategypage.com (21. Nëntor 2005). Vizituar në 6. Maj 2012.
44. ^ "Atlanta News, Sports, Atlanta Weather, Business News | ajc.com", Nl.newsbank.com, 1999-05-06. Korrigjuar më 2012-02-20. 
45. ^ Holloman commander recalls being shot down in Serbia. F-16.net. Vizituar në 6. Maj 2012.
46. ^ "Europe | Nato loses two planes", BBC News, 1999-05-02. Korrigjuar më 2012-05-06. 
47. ^ Serb army `unscathed by Nato', KLA `killed more Serbs than Nato did'. The Independent (21 June 1999). Vizituar në 13 March 2013.
48. ^ NATO cluster bombs kill hundreds of Serb troops World Socialist Web Site
49. ^ NATO's flawed victory Socialism Today
50. ^ 'Thousands of Serb troops killed' BBC
51. ^ Damage to Serb Military Less Than Expected The New York Times
52. ^ Andrew Cockburn (3 April 2011): The limits of air power. The Chicago Tribune. Vizituar në 3 March 2013.
53. ^ Bacevich & Cohen 2001, p. 22
54. ^ The Crisis in Kosovo – Human Rights Watch 2000
55. ^ NATO bombing: Wrong target warning never passed along. CNN (24 June 1999). Vizituar në 31 December 2012.
56. ^ Serbia: 13,000 killed and missing from Kosovo war - rights group. Relief Web (6 October 2009). Vizituar në 31 December 2012.
57. ^ Mann (2005), p. 357
58. ^ Jonathan Steele (18 August 2000): Kosovo: 'Motivated to believe the worst'. The Guardian. Vizituar në 13 March 2013.
59. ^ Tim Judah: The Serbs: History, Myth and the Destruction of Yugoslavia. Yale University Press, ISBN 978-0-300-15826-7
60. ^ Barbarët e fundshekullit XX! - Sheradin BERISHA , 28.04.2007

Partizan Cene:”Agimi i Artë”mbetet një problem serioz për emigrantë

INTERVISTA/  Flet anëtari i Kryesisë, Partia për Mbrojtjen e të Drejtave të Emigrantëve, PMDE, Partizan Cene

- Ksenofobia në Greqi, a është rritur me futjen në Parlament të “Agimi i Artë”?

-Problemi i ksenofobisë, që në Greqi, kohët e fundit është shtuar ndjeshëm, me futjen në parlamentin e këtij vendi të faktorit nacionalist. Janë të shumta rastet kur emigrantët, shqiptarë e të huaj të tjerë, janë vendosur në qendër të manisë ksenofobe të segmenteve dhe qarqeve neonaziste në Greqi…
- Cila është kurbatura e problemeve të  emigrantëve?
Problemi i legalizimit  ka qenë i hershëm, por tashmë është bërë akoma më i mprehtë.  Tani emigrantët e kanë pothuaj të pamundur të bëjnë rinovimin e dokumenteve të tyre, pasi ka rënë ndjeshëm puna dhe janë rritur kështu vështirësitë, për sigurimin e pullave të siguracionit, të domosdoshme, si dhe për sigurimin e sasisë së të ardhurave që duhet të deklarohen si kusht për rinovimin e lejeve të punës! Këtyre halleve dhe problemeve tona, u shtohet edhe moskokëçarja dhe mosinteresimi i qeverisë sonë në Tiranë , ku për shembull , për një germë në pasaportat biometrike, për të ashtuquajturin “toponimet” , fëmijët shqiptar që kanë lindur në Greqi , as nuk mund të bëjnë dokumente të rregullta dhe as nuk mund të shkojnë në Shqipëri…

-Partia më agresive ndaj emigrantëve “Agimi i Artë” a ju ka nxjerrë probleme juve si individ, apo shoqatë?

- Unë duke qenë funksionar partie, kam qenë dhe vazhdoj të jem “nën vëzhgim” të rregullt nga ata sigurisht, por edhe nga segmente të shtetit grek , të cilët kurrë nuk i kam kuptuar se çfarë frike kanë nga unë… Këtë gjë e kam pasur që në vitin 1998 , vit kur unë u desha të dal edhe në ilegalitet të plotë, pasi ishte koha kur mblidhnim vullnetarë ish- oficerë, për luftën që pritej të fillonte në Kosovë … Atëherë dikush më spiunoi… Mbas mbarimit të luftës, u ktheva në shtator 1999 përsëri dhe që atëherë më kanë ndjekur këmba –këmbës… Por problemi nuk është vetëm i imi, këtu kjo organizatë, tashmë është pjesë ligjvënëse e shtetit dhe kjo vihet re që në bashki ku emigrantët shkojnë për dokumente e deri në një takim spontan në rrugë, ku duhet të “sillesh mirë se ndryshe do të “fluturosh me pendë” siç e përdorin rëndom këta për emigrantët e huaj…!
-  Racizmi, a është rrezikshmëri shoqërore sot në Greqi? Tani racizmi në Greqi ka marrë ligjërim pasi janë dhjetëra deputetë racist të deklaruar që militojnë në Parlamentin e vendit… Në qoftë se më përpara racizmi nuk kishte “shtëpi” të dukshme në Greqi, tani ka një “pallat të tërë” atë të Parlamentit grek ku hyn e dalin neonazistët e deklaruar anti- shqiptarë dhe anti-emigrantë …!
-A janë emigrantët të interesuar për të votuar?Emigrantë janë shumë të interesuar të votojnë, por duket se nuk është politika dhe veçmas qeveria e interesuar që ata të votojnë. .. Këtë e them pasi, gjendja e tyre ekonomike i ndalon sivjet ndryshe nga herët e tjera të vijnë në masë të votojnë. Këtë e di qeveria dhe politika në Shqipëri, që nuk deshi të rregullonte ligjin për zgjedhjet, ku emigrantëve t’ju jepej mundësia të votonin në vendet ku jetojnë ./ Pra duket se nuk duan që emigrantët të votojnë pasi nuk i kontrollojnë dot votat e tyre.

 -Po partia juaj ku po bën fushatë?

 Partia për Mbrojtjen e të Drejtave të Emigrantëve, PMDE , e detyruar nga Kodi Zgjedhor, ka hyrë në koalicionin opozitar, të kryesuar nga Partia Socialiste
 -Po ju ku keni kandiduar?

 Unë kryesoj listën e kandidatëve për deputetë të PMDE-së në Qarkun e Vlorës (Vlorë, Sarandë dhe Delvinë)