HYRJA NË ART NUK ËSHTË IKJE

Daut DEMAKU

Shëtitja artistike nëpër ndonjë vepër letrare nuk është domosdoshmërisht analizë, madje nuk është e domosdoshme të jetë as studim, por më shumë është dhe mund të jetë një bashkëbisedim i heshtur, një ese i pazëshëm, një invokacion gjatë rileximit e të rikujtimit të një krijuesi e një krijimtarie. Invokacioni nuk është nisje nga rrënja, as nga trupi fizik e raportet e tij me jashtësinë, nuk është madje as qëndrim i gjatë në bulbërinë e lulëzimit, pra të pjesës së bukur që quhet art, por është një pikëtakim me aromën e lules. Pikëtakimi i zërit të brendshëm – të pazëshëm me heshtjen mortore të germave, në shëtitjen apo rileximin artistik, domosdoshmërisht prodhon përjetimin invokativ që prodhon përjetimin gjatë këtij ritakimi. Proza e Mehmet Kajtazit është krijuar në kohën e turbulencave të mëdha, atyre dallgëve shqetësuese politike e ekzistenciale që shtriheshin në dilemën hamletiane të asaj të njohurës: të jesh apo të mos jesh, që nuk preknin apo që nuk rrënon vetëm aromën e lules, që nuk e thyenin butësinë e lules, por që tronditnin tërë trupin fizik, madje edhe vetë rrënjën e jetës. Nëse duam që këtë ta themi edhe më saktë e më prekshëm: kjo prozë u krijua në valën e lëvizjeve idhnake të pllakave tektonike të qenies sonë kombëtare. Përbrenda këtyre tronditjeve dëshpëruese dhe shpresëdhënëse, hyrja në art, në njërën anë kishte kuptim e hyrjes në shpresë dhe, në anën tjetër, kishte kuptimin e harrimit, një ikje artistike nga realiteti brutal. Këto dy elemente: hyrja në shpresë dhe ikja nga realiteti brutal kanë qenë, janë dhe do të mbesin dy ekstreme skajore që përbëhen nga zjarri krijues. Flaka e këtij zjarri – në njërën anë - është sikur dielli i pranverës, që edhe thermisë më të vogël të dheut i jep jetë e gjallëri, e mbushë me lëngun e këndshëm dhe erëmirë të jetës në shpresë. Por, në anën tjetër, flaka e këtij zjarri është edhe shumë e pamëshirshme dhe djeg e bën shkrumb e hi tokën reale nën këmbët e njeriut. Të jetosh me këmbë mbi prush dhe me kokë në freskinë e qiellit, pra të bësh jetë në majat idhnake të dy ekstremeve skajore dhe, në këto kushte të krijosh art, të ndërtosh kredon e gjallimit, nuk është vetëm mjeshtri, por kjo është dhe duhet të jetë: mjeshtëria e krijimit të mjeshtërisë. Në romanet “Ndezja e shiut” dhe “Për një diell tjetër”, Mehmet Kajtazi sikur prek lehtësisht, ama njëmend lehtësisht, aq lehtësisht sa prekja e tij ngjason me një pupël pëllumbi - mbi fjalët që mbushin ajrinë tokësore, të thënat e të bëmat e vijës horizontale, jetësore të përditshmërisë idhnake e rrënimtare dhe, këto të thëna e këto të bëma, lëvizin me shpejtësinë e dritës kah vija tjetër – ajo vija e aromës që di të ngrihet e të shpërndahet vetëm në lartësi, pra në vijën vertikale, do të thotë - në atë vijë që di të ecë vetëm në hapësirën e kaltërsisë së pafundme qiellore. Filozofia e krijimit ndërtohet mbi dy këmbët e fuqishme që kanë emrin: çka thuhet dhe qysh thuhet! Çka thuhet është preteksti artistik, konstrukti, skeleti që mban veprën. Qysh thuhet është mjeshtëria e ndërtimit, e thënies. Të gjitha lëvizjet të tjera estetike janë dhe kanë vlerë, por këto dy postulate përbëjnë dy këmbët e fuqishme mbi të cilat bën jetë një vepër letrare. Kur rilexohet proza e Mehmet Kajtazit, që të dy këto elemente sikur rebelohen dhe bëjnë përpjekje të jenë të paqena. Ajo e famshmja “çka thuhet” sikur merr krah dhe të ikën nga dora, të le në vetmi dhe të mashtron e sikur të thotë: kot më kërkon se unë nuk jam këtu... Ndërkaq, ajo tjetra: “Qysh thuhet” sikur tallet me lexuesin e thotë: kot më kërkon se unë herë jam e herë nuk jam... Lexuesi që është mësuar të ecën me lehtësi nëpër cektinën krijuese do ta ndjej lëvizjen dhe ecjen e lehtë, por pikërisht në lehtësinë e lëvizjes do të përballet me lojën e rebeluar e të qenit e të mos qenit, dhe, pikërisht këtu realizohet ajo sinteza e këndshme: e ikjes dhe kthimit, e zhdukjes dhe ndërtimit. Jeta është lojë. Arti është mjeshtëria e lojës. Loja zhvillohet në tokë, por mjeshtëria e lojës prek lartësinë. Nuk udhëtohet kot në univers, por udhëtimi në univers e ka kuptimin e kthimit në shtëpi. Kjo është mjeshtëria e lojës. Pjesa nuk është tërësia, por tërësia pa pjesën – nuk është e plotë... Njëra pa tjetrën nuk janë as nuk mund të jenë. Sepse: një pikë ujë është H20, dhe të gjitha burimet, lumenjtë, detet dhe oqeanet janë sikur një pikë uji - prapë: H2O. Nëse fillohet udhëtimi për djegien e shiut, kush do ta besoj këtë figurë: shiu nuk digjet as në ëndërr! Por kur zjarri i vijës horizontale është aq idhnak, zjarr që ngrihet e djeg me aq ashpërsi, athua do të këtë shi të qetë? Sado që toka në tërësi është vetëm një pjesë, apo më saktë: një thermi e universit, zjarri në atë thermi, sado i vogël e i imtë të jetë, sado i padukshëm në vogëlsinë e tij, prapë do të prodhojë dridhje e shqetësime që burojnë nga një thermi edhe më e imtë e thermisë tjetër që, me gjuhën e përditshmërisë njerëzore - quhet zemër e njeriut! Disi në të njëjtën rrugë – nga një pikë vese në oqean dhe nga oqeani në një pikë vesë – vazhdon rrugëtimi i prozës, do të thosha më të dendur e më të pjekur, që hyn nën ombrellën e titullit “Për një diell tjetër”. Njësoj siç nuk digjet shiu as në ëndërr, nuk formësohet as figura e diellit tjetër, por vlimi i pjesës, zjarri përvëlues i thermisë, merr funksionin e xixës në depo të barotit... Të tjerat që ndodhin mund t’i kuptojë e qartësojë secila mendje. Mënyra e leximit dhe rileximit duhet të qartësohet në tërësi. Është e ditur se nuk është çdo mënyrë – mënyrë gjithëpërfshirëse. Pse? Sepse: ngjyra e barit është e gjelbër, por është e gjelbër vetëm për syrin që sheh e lexon jashtësinë. Athua, është ngjyra e barit vetëm e gjelbër? Le të ndalemi pak dhe të mendojmë për mënyrën e vështrimit: çfarë ngjyre do të ketë bari kur vështrohet nga të dashuruarit, çfarë ngjyre do të ketë kur vështrohet nga njeriun që rënkon prej dhembjeve, apo: çfarë ngjyre do të këtë kur barin e vështron fëmija apo plaku? Mos dallojnë këto ngjyra apo edhe më tutje bari vazhdon ta ketë ngjyrën e gjelbër. Them se jo. Bari ka ngjyrë të gjelbër, është e vërtetë, por mënyra e vështrimit përcakton këndin dhe thellësinë e të cilat më vonë dëshmojnë se brenda një ngjyre të gjelbër bëjnë jetë mijëra e mijëra nuanca të të njëjtës ngjyrë, që, prapë, duket e njëjtë dhe nuk është e njëjtë. Këtu gjendet madhështia e artit, subjektivja e komunikimit me vlerën, individualja e leximit dhe rileximit. Privilegjin e rileximit do ta kenë të gjitha brezat, ata që jetojnë sot me ne, ata që nesër do të jetojnë pa ne, por besoj e shpresoj, edhe të mëvonshmit që do të vijnë. Le të kënaqen, brezat që vijnë, me veprat që mbesin, sepse njerëzit janë material shpenzues të jetës, kurse veprat që mbesin – janë material ndërtues dhe fisnikërues të botës. Kështu jeta i jep jetës dhe ky ligj vepron me apo pa dashjen tonë. Atyre që lënë vepra për rilexim, atyre u takon përulja jonë.

Vepra voluminoze në prozë e Mehmet Kajtazit

Rushit Ramabaja

Sot në këtë të shtunë fund shtatori, të mbledhur në përvjetorin e shtatë të ikjes së Mehmetit në të përtejmen, jemi të kredhur në nostalgji, natyrisht, por edhe krenarë që patëm një koleg e mik me zemër të artë, me fjalën aq të ëmbël dhe me paqe aq të gjerë në shpirt.Ky përvjetor i shtatë më kthen në verën e largët të vitit 1973, kur për herë të parë u takuam me Mehmetin në kryeqytet. Qe një e hënë gushti dhe ishim në provimin pranuaes për gazetar në “Rilindje” bashkë me Jusuf Gërvallën, Flora Brovinën dhe me ca të tjerë, që më vonë u bënë emra të njohur në gazetari e letërsi.Qemë të ulur pranë njëri-tjetrit dhe kur ia thashë emrin, më pa gjatë e thellë sikur të kërkonte shenjat e rinjohes së lashtë. Ishte ai komunikimi i shpirtrave të trazuar, që shohin përtej kohës së vet dhe që njihen shumë përpara se të takohen fizikisht. Qysh atë ditë u vulos miqësia jonë e përjetshme, që s’kish nevojë as për fjalë të mëdha, as për formula paktesh.Gjatë tridhjetë vjetëve të mëvonshme kemi kapërcyer nëpër gjithfarë katrahurash, por pa e trazuar asnjëherë kandilin e shenjtë të miqësisë.Gjatë atyre moteve, Mehmeti, krahas punës në gazetë, shkroi edhe një sërë veprash të suksesshme në prozë ( kryesisht romane e tregime). Kam shkruar për disa prej tyre, por për shkak të kohës së kufizuar, do të ndalem shkurt vetëm te dy romanet e tij: te “NDEZJA E SHIUT” dhe te “NJË DIELL TJETËR”, ngaqë për të parin pati marrë çmimin e LSHK-së, ndërsa tjetri, domethënë “NJË DIELL TJETËR” qe i fundit që e botoi për së gjalli.

Metafora e zjarrit të përbashkët

(Mehmet Kajtazi: "NDEZJA E SHIUT", roman, "Rilindja", Prishtinë, 2001) Përveç romanit voluminoz "NDEZJA E SHIUT", për të cilin mori një nga çmimet e LSHK-së, Mehmet Kajtazi deri tash shkroi edhe veprat: "Nata në gur" (roman), "Plaku dhe urat" (roman), "Zemër e thyer" (tregime), "Fundi i legjendave" (roman), "Shqiptarët ne Goli-Otok" (roman), "Kodra e Pajtimit" (tregime), "Ushtimë e Albodërit" (roman), "Shote Galica" (roman), "Minatorët" (roman), "Thikë në portokall" (roman), "Gjeli i katedrales" (roman), "Santa Ana" (roman), "Guri i Dallëndyshes" (roman), "Lindja në qiell" (roman) dhe "Udha I" (roman), ku kryesisht përpush katrahurat e mëdha të etnisë, sfidat, shpresat dhe udhët që e ngjitën në majat e mbijetesës. Pra, në të shumtën, në fabulën e veprave të këtij prozatori gëlojnë luftërat, varrtarët, nënat shamizeza dhe heronjtë, të cilët përcjellin nga një brez në tjetrin gjëmimet e rrufeve, zinë e riteve mortore, kujet dhe prapë kumbimet e betejave dhe sërish kapërcimi i rrethakut të mortit. Të gjitha këto rrjedhin në një rrafsh rrëfimor plot thyerje e kontraste dhe thuren me një gjuhë që duket sikur mezi e bart baladën.

Ngujimi i Dianës në fanitjen simbolike

Ndonëse fabula e romanit "NDEZJA E SHIUT" fiksohet në Lozanë të Zvicrës, dianoia e tërësishme e veprës vetëm sa e çon një hap më tej kërkimin e misterit së mbijetesës, por tash në një formë tjetërfare, më të avancuar, me një rrëfim më sublim, me një projektim më modern të dramës dhe sidomos me një gjuhë ku plekset mjeshtërisht urtia dhe e bukura.Këtu, megjithatë, më së paku do të merremi me fabulën. Vetëm të themi në nismë se romani hapet me zhdukjen e Dianë Lushtës, që duke kapërcyer Adriatikun për në brigjet italiane (më 9 maj 1999), kish përjetuar një anijethyerje, nga e cila kish mbijetuar, për t'u zhdukur pastaj pa gjurmë. Autori shtron engmën përpara lexuesit: "Deri më sot dy gjëra thelbësore kanë mbetur të panjohura: ku është Diana (është e gjallë apo e ngrirë) dhe si quhet saktësisht vendlindja e saj?" Misterin e zhdukjes së kësaj vajze të bukur e shton edhe më shumë pjesa e dytë e fjalisë "si quhet saktësisht vendlindja e saj". Pra, ndonëse autori më parë pak a shumë e thotë vendin dhe qytetin nga ka ardhur vajza, këtu sërish i hedh përsipri vellon e enigmës, me çfarë e nis metamorfoizimin e saj në simbol, që, pas ciklit të pakëputur të njësive fabulative, vetëm diku nga fundi jep kumtin e "ngushëllimit solemn"(siç do të thoshte Shekspiri): "Dianën do ta gjejë bukuria e vet. Sante! (Shëndet)". Këto janë fjalët që autori i thotë me gojën e stjuardesës Genevieve Baraste.Çfarë ka mbetur nga Diana dhe a do të mjaftojë vetëm kujtimi për ta avancuar bukurinë e saj në simbol? Patjetër: ajo ka lënë gjurmët në pikturën "Këmisha e Bardhë" dhe në romanin "Ndezja e shiut". Pra, ka lënë hiret e bukurisë në vallen e ngjyrave të pikturës dhe ka lënë urtinë e prushin e zërit në faqet e romanit. Dhe mbërrijmë te pandehma: a do të kish nevojë më që Diana të kishte edhe dimensionin e të bukurës fizike, të dukshme e të prekshme, dhe çfarë do të ndodhte po të mos ngujohej kështu në fanitjen simbolike? Më së pari do të zbriste nga piedestali i solemnes dhe tevona do të kridhej në harresë si çdo vdektare. Mehmeti, duke i dhënë këtë përmasë kryeheroinës (që, ndonëse është e pranishme nga fillimi në fund, kurrkund nuk duket), vajzën shqiptare të Lushtës e universalizon si pleksje të bukurisë dhe të mençurisë së botës. Ajo në faqet e dorëshkrimit të romanit të saj do të thotë: "Ai nuk është djalë që bredh lule më lule, unë jam vajzë që kam hyrë midis dy luleve: njëra e ka emrin Drosera Binata, tjetra e ka emrin Sarracenia Flava." Ajo ishte, pra, çupa që po plekste bukurinë e burimit të gjakut të vet me bukurinë e njerëzimit, për të mbetur përherë midis tyre e mbërthyer në ngjyrat e ylberit dhe çdo prill shumëfish e harlisur në ëndrrën e botës për jetën.Kjo gjetje artistike autorit i ka shërbyer jo vetëm për të universalizuar metaforën e së bukurës, por edhe si çelës për kërkimin e vetvetes në bredhje, për kërkimin e urtisë në gjurmë të lashta dhe për kërkimin e identitetit duke ringjallur kujtesën.

Shpërngulja e heronjve dhe kërkimi i gjysmës së vet

Duke lexuar "Ndezjen e shiut", patjetër do të shtrosh pyetjen: për çfarë i degdis autori protagonistët e vet përtej kufirit të atdheut? A kish ardhur kjo spontanisht nga përvoja e bredhëritjeve personale, apo mëtonte që përmes bredhjes së heronjve, të kërkonte formulën e misterit të dashurisë dhe të bashkëjetesës së popujve? Mendoj se është kjo e dyta. Madje kam bindjen se ngjyrimi pesonal është i mezidukshëm. Ta shtyjmë më tej këtë mendim. "Mendoj se të gjitha veprat e mëdha të letërsisë janë vepra bredharakësh, mërgimtarësh, ikanakësh", thotë poeti Patrikios dhe shton: "Odiseu, Simbad detari, Don Kishoti. Mua, për veten time, më pëlqen më shumë Don Kishoti se Fausti, sepse Fausti është tepër statik, ndërsa të shtegtuarit është kërkim në kohë dhe në hapësirë." Mendoj se këtu dikund duhet të kërkohet qëllimi i shpërnguljes së heronjve të "Ndezjes së shiut" dikund nën hijet e alpeve zvicerrane. Mbase këtë më mirë se askush e ka formuluar Klara Janesh: "Sa për të endurit, mendoj se vetë jeta është bredharake, sepse është lëvizje. Nëse vëzhgojmë formën më të vogël të jetës, qoftë edhe një qelizë, vëmë re se është gjithmonë në lëvizje; është një marrëdhënie brenda-jashtë, domethënë një trajtë komunikimi." Kësaj mund t'i shtojmë se Mehmeti, duke i çuar Evropës simbolin e zjarrit të vatrës së përbashkët me anë të metaforës së bredhjes, mëtoi t'ia rikujtonte asaj se, megjithatë, jemi populli i tokës ku u mbrujtën mitet dhe ku vrushkulluan artet e dituritë e njerëzimit. Prandaj, në ato bredhje, heronjtë e romanit gjejnë edhe gjysmën e vetvetes, atë dritësimin e së bukurës që ia dhuruan njerëzimit.Në këto barisje të mëdha të shqiptarëve, autori i tundon heronjtë të kërkojnë edhe gjurmët e urtisë. Njërit prej atyre do t'i kujtohen fjalët që kish thënë gjyshja: "Ata do të fitojnë, sepse e kanë kalin". Gjyshja e protagonistit të "Ndezjes së shiut", ndonëse kurrë s'kish dëgjuar për perandorin romak Kaligula, deshifronte thjesht dhe qartë kodin e fitores së pashmangshme të diktatorit të fuqishëm. (Kaligula, siç dihet, për t'i mundur kundërshtarët në Senat, shpalli kalin e vet senator dhe me fuqinë e votës së tij, doli fitimtar.) Si kish mbërritur te një plakë e pashkolluar kjo sentencë e artë e përvojës historike? Përgjigjen, veç të tjerëve, e jep edhe Meddebi: "Është poetika e gjurmës, e marrëdhënies ndërmjet gjurmës, shenjës kuptimit, domethënë të të shkruarit të asaj që është fshirë dhe të raportit të asaj që është dhe të asaj që mungon." Nga kjo zbulojmë se mençuria shëtiste nga një etni te tjetra, e mistershme dhe e padukshme si era, edhe atëherë kur ndërmjet tyre mungonin kontaktet fizike. Në shpërnguljet dhe bredhëritjet e tyre, heronjtë e "Ndezjes së shiut", megjithatë, më së shumti kërkojnë identitetin e vet. Autori u heq vellon e misterit duke u nxjerrë përpara Nënën Hyjnore Pellazgjike, Vajzën e Praruar (Artën), Skënderbeun, Ismail Qemalin, Gonxhe Bojaxhiun (Nënën Tereze) dhe një sërë simbolesh, ku ata njohin vetveten, dëgjojnë qartë kumbimin e gjakut dhe shohin harlisjen e jetës.Këto ishin disa nga leximet e mundshme të simboleve në kozmogoninë e gjerë të romanit "Ndezja e shiut", ciklet narrative të të cilit krijojnë metaforën e zjarrit të përbashkët të vatrës së njerëzimit.


Fomalho dhe miti i diellit të ri

(Apologji e shkurtër për romanin e Mehmet Kajtazit "NJË DIELL TJETËR") Në romanin më të ri "NJË DIELL TJETËR", Mehmet Kajtazi, më me këmbëngulje se gjetkë në prozën e tij të deritashme, kërkon universin e lirisë e të shpresës për etninë, në veçanti, dhe për njerëzimin, në përgjithësi. Duke rrëmuar deri në rrënjë dramën e etnisë sonë në kohën e aparteidit serb në vitet nëntëdhjetë të shekullit që lamë pas, përkatësisht duke gjetur formulimin e veçantë artistik që do t'i ndihmojë për të zënë majat më zallahitëse të asaj tragjedie, në të njëjtën kohë autori ndërton paralelen e shpresës për diellin e padukshëm FOMALHO, trembëdhjetë herë më i madh se Dielli ynë, ky i dukshmi, për të cilin fatalistët thërrasin me zëra të terratisur nga pikëllimi se së shpejti do të shuhet.Tragjedia shqiptare e viteve nëntëdhjetë, që mundet me anë të luftës e të qëndresës së pashembullt dhe zërat fatalistë për shuarjen e shpejtë të Diellit, që gjithashtu mposhten me zbulimin e Fomalhos, përbëjnë mozaikët e metaforës së mitit të ri për ciklet e pasosura të jetës njerëzore. Të gjithën Mehmeti këtu e ka shtrirë në rrafshin e një strukture të re të procedimit, me një mëvetësi rrëfimtare dhe me një qasje më të thelluar meditative, që e begaton edhe për një nuancë sistemin e tij filozofik për jetën, vdekjen, luftën, mynxyrën, dashurinë e qëndresën. Erëzon Gjeraku, piktori, duke kapërcyer nëpër dyert e mëdha të paradokseve e të absurdeve, vizaton, krahas mynxyrës së kohës, edhe fanitjen e së nesërmes, plot dritë e llamburisje dhe bëhet, në të njëjtën kohë, bartës i universalizimit të shpresës për brezat e nesërm njerëzorë. Ndodh kështu, ngaqë, me vënien në rrezik të njërës nga etnitë më të lashta të botës, rrezikohet shuarja e vërtetë e jetës, por, njëlloj siç është Fomalho diell rezervë për të nesërmen, po ashtu ushtria më e re shqiptare e aleatët e saj luftojnë si dragonjtë me kuçedrën kundër aparteidit të fiseve endacake serbe duke e nxjerrë, më në fund, botën shqiptare në bregun e shpresës së mirë.Edhe heronjtë e tjerë (gruaja me gungë Humë Jeronimi, Dyjarët që pësojnë njëlloj si Kullat Binjake, Ardian Talla që, ndonëse fëmijë, e zbardhë si plakun gjëma e një dite të vetme etj.) vishen pak nga pak me shtresime të njëpasnjëshme alegorike duke u kthye më në fund në karaktere-simbole.Struktura fabulative e prozës "NJË DIELL TJETËR" ndërtohet, në të shumtën, mbi retrospektivën dhe mbi vetërrëfimin e veprimeve të heronjve dhe më pak mbi përshkrimin e drejtpërdrejtë të ngjarjeve. Kjo i jep më shumë mundësi autorit për thellim meditativ dhe për përgjithësime filozofike rreth fenomeneve të historisë njerëzore dhe të etnopsikologjisë së popujve të veçantë. Romani "NJË DIELL TJETËR", i shkruar sipas modusit të ironisë së qëndrueshme, e shqipton dramën më të re shqiptare me një gjuhë e me një stil të mëvetësishëm duke e vendosur të gjithën në një kompleks modern sintetizues. Autori, pra, nuk u është përmbajtur kornizave të kanonizuara të romanit tradicional duke mëtuar një strukturim dhe një semantikë të avancuar, që do t'i shkonte kohës.

ZBULOHEN RADIOGRAMET, ROLI I ALISË NË MASAKRËN E TIVARIT

ZBULOHEN RADIOGRAMET, ROLI I ALISË NË MASAKRËN E TIVARIT (vijon)

Grupin teatral jemi duke e përdorur mjaft, sidomos këndej në Koso-vë për shfaqje popullit, kështu tue e përdor si një mjet për agjitacion. Janëdhënë disa shfaqje teatrale për popullin edisa qyteteve këtej, ndër të cilat shfaqjeasht paraqitun gjithnji mënyra se qysh povëllazërohen dy popujt, shqiptar e ju-gosllav.Rezultatet kanë qenë mjaft të mira…Divizioni ynë nuk ka pasur kohët e funditasnjë veprim ushtarak, por ma tepër ashtkufizue me nji punë të gjanë ushtarakeme anë konferencash dhe manovrash tëndryshme… Tani, pranë shtabit tëdivizionit na ka ardhur një shok i dërguar nga Komanda e Përgjithshme Jugosllave,i cili po na udhëzon mbi mënyrat eorganizimit të ushtrisë… Divizioniynë asht mjaft i zhveshun, kaq sa tëgjithë oficerët pa përjashtim janë meopinga lope.Po shpresojmë se do të na vijë diçkanga ana e shtabit jugosllav… Siç edini, kemi pasur deri afër 500 tësëmurë nga tifoja e morrit… Ngafundi i muajit shkurt kemi pasur tëvdekur nga tifoja dy anëtarë partienga Brigada V, të cilët janë HysniMuka, Gani Arifi dhe Mushak Kavnja, komisar i komp. të Brig.XXV…”. (AQSH, Fondi 14/AP v.1945)

Kuptohet shumë qartë nga ky raportse Ushtria shqiptare në Kosove,,,,

Kujt i shërben kjo katrahurë e madhe që po bëhet sot në Shqipëri

I dashur dhe i nderuar Rasim Bebo.

E lexova me vemendje ahkrimin tuaj per gjendjen kaotike te vendit tone dhe ceshtjes shqiptare ne histori dhe ne ditet tona, vecanrisht gjendjen vajtuese te ceshtjes se krahines se Camerise si pjese e Shqiprise natyrore, nen sundimin e Greqise, kesaj katileje qe, me terror gallopant nxorri shqiptaret nga vaterat e shtepive te tyre shekullore nee dhe trojet e tyre, dhe qe per cudi, me dhelperi demonstrative, mohon kategorisht egzistencen e shqiptareve te Camerise dhe emerin e sterlashte te krahines Cameria Iliro-Arbeoro-Shqiptare.

E cmoj shume kontributin qe japin shkrimet tuaja per mbrojtjen e ceshtjes shqiptare ne lidhje me agresivitetin e fqinjeve, vecanrisht me te te Greqise.

Firmen e Ramis Alise, per montimin e Janullatos ne krye te Kishes Autoqefale Shqiptare, une e konsideroje tradhetine me te madhe kombetare te bere ne historine e Shqiperise, nga nje pushtetar.

Me respekt

Vedat Shehu

From: Flori Bruqi <floribruqi@yahoo.com>
To: "sterkala@yahoogroups.com" <sterkala@yahoogroups.com> 
Sent: Sunday, June 9, 2013 2:07 AM
Subject: [Sterkala] K A T R A H U R Ë - Kujt i shërben kjo katrahurë e madhe që po bëhet sot në Shqipëri ? 

 

K A T R A H U R Ë - Kujt i shërben kjo katrahurë e madhe që po bëhet sot në Shqipëri ? 

Shkruan për "Floripress" Prof.Rasim Bebo

Rasim Bebo ka lindur më 14 prill të vitit 1926 në Shalës, të Çamërisë, në territorin shqiptar. Ai ka përfunduar studimet në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë dhe ka qenë viktimë e luftës së klasave gjatë regjimit komunist. Prej vitesh ai vijon aktivitetin e tij si studiues në mërgim në Çikago të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

            Të dëgjosh dy vëllezërit, pasardhës më besnik të Ramiz Alisë, më të devotshmit e partisë komuniste, Z. Sali Berisha dhe Edi Rama, drejtuesit e dy partive kryesore, PD dhe PS, që flasin me një ulëritje të pazakonshme e zhargon tejet të ulët e para zgjedhësve dhe ndiqen nga populli me brohoritje dhe ovacione pa mbarim, duke krijuar një kanal të thellë urrejtjeje ndërmjet shqiptarëve, nuk mund të mos mendosh se këto tubimeve krijojnë një “Katrahurë” të vërtetë. Dhe të lënë një përshtypje tepër të keqe, kur secili thotë i vendosur “Unë do të jem Kryeministër pas 23 qershorit... Unë do të arrestoj kundërshtarin dhe do ta çoj para gjyqit etj...

            Mos vallë në këtë tension gjakrash, kur KQZ akoma nuk është stabilizuar dhe në ditën e zgjedhjeve do të fillojnë ankimet për vjedhje vote dhe acarimi do të arrijë kulmin, mundet të ringjallet 1997, ose 21 janari i 2011-tës. Të cilat, ashtu siç dihet, të dyja i stisi greku me Janullatosin dhe lidhja e ngushtë me partitë greke, Saliu me “Ta Nea Demokracia” dhe Fatos Nano - Edi Rama me “PASOK-un”. Ishallah mos ndodhtë ajo gjakderdhje e tmerrshme që i kushtoi Shqipërisë më 1997 mbi 3500 të vrarë dhe 11.000 të plagosur.

            Kurdoherë, kur greku dëgjon për çështjen, çame i dhëmb shumë koka. Prandaj u arrit që partinë çame e përçanë në dy parti, për ta pasur më tepër nën kontroll greku, Shpëtim Idrizi me PDIU u ngjit me PD e Sali Berishës dhe  Artur Dojaka me AP. shkoi me PS  e Edi Ramës. Në vend që të kërkonin me kusht  miratimin e Rezolutës Çame në Parlament, ose të largoheshin prejtyre.

            Prof. Dr. Mehdi Hyseni, shkruan më 23-4-2013, në internet:“Ribashkimi i kombit shqiptar dhe i Shqipërisë etnike, do të duhej të ishte KRYEIDEA, nën çatinë e Shqipërisë etnike të Ismail Qemalit ... nga Tirana, Prishtina, në Ulqin, në Tuz, në Podgoricë, në Shkup, në Tetovë, në Preshevë, në Medvegj etj. Por zotëria nuk e zë në gojë Çamërinë, sikur nuk është truall shqiptar. 

Kjo na kujton Akademikun Rexhep Qosen, kur erdhi në Shqipëri në vitin 1991, në një konferencë shtypi u pyet nga gazetari çam Bashkim Kuçuku, se çfarë di për Çamërinë, ai u përgjigj: “Nuk e njoh Çamërinë”! 

Po kështu Javën e fundit të majit, erdhi në Çikago Ali Ahmeti dhe mbajti një fjalim, ku i përmendi të gjitha trevat shqiptare, por Çamërinë nuk e përmendi fare, edhe pasi u kritikua, prapë nuk e zuri në gojë. Zotërinjtë nuk janë njerëz të rëndomtë, por janë personalitete me tituj nderi. E me këtë praktikë politike, kënaqin ata që nuk na duan, sidomos grekët. Por është fatkeqësi, kur ombrella mbrojtëse hesht.

Në Florida, Vatra, feston ditëlindjen e Naim Frashërit.

Zoti Beqir Sina shkruan: Jacksonville, Florida - 167 vjetori i lindjes së poetit tonë kombëtar Naim Frashëri, rilindësit tonë të madh, u kujtua me një veprimtari artistiko-kulturore, organizuar nga Dega e shoqatës Vatra në Florida.

 Në këtë veprimtari artistike-muzikore të titulluar “Shqipëri, o nëna ime!” mori pjesë edhe Dërvish Pashaj nga Teqeja e Detroitit, Kryetari Federatës Pan Shqiptare të Amerikës VATRA, Dr. Gjon Buçaj dhe anëtari i kryesisë z. Sejdi Hysenaj.

            Kryetari i degës së Vatrës në Florida, z. Adriatik Spahiu u shpreh: “Vepra e Naimit, është e pavdekshme, Ajo është krenaria e jonë kombëtare, andaj dhe për Naimin do të ketë gjithmonë vetëm ditëlindje”. Foli z. Ali Lushnjari: “Naimi ishte një ndër figurat kryesore që ndikoi në zgjimin dhe konsolidimin e vetëdijes kombëtare të shqiptarëve.

            Kryetari i Vatrës Dr. Gjon Buçaj, mes emocioneve të shumta përshëndeti këtë aktivitet ...

 Naim Frashëri si edhe rilindësit e tjerë, që luftuan dhe u sakrifikuan me pushkë dhe me pendë për mëmëdheun tonë të dashur, Shqipërinë, na bëjnë që ne shqiptarët të ndihemi krenar, kudo që jemi për të gjitha ato sfida që historia e vjetër dhe e re na detyroi të përballojmë në formimin dhe konsolidimin e shtetit shqiptar, duke garantuar identitetin tonë kombëtar në familjen evropiane.

            “Një rrugë e vështirë kjo dhe me plot sfida, e cila na motivon për një angazhim të ri në realizimin e aspiratave historike të Shqipërisë dhe kombit shqiptar në rrugën e progresit dhe integrimit evropian, që na e lanë amanet rilindësit tanë”.

            Ndërkohë, disa artistë dhe këngëtarë të njohur si Sandër Ruçi dhe sidomos Gëzim Nika, krijoi një atmosferë imocionante me këngën e tij të famshme dhe vargjet e poetit tonë të madh Naim Frashëri.

 Këngët “Shqipëri o nëna ime” dhe “O sa mirë që jam Shqiptar” ndezën atmosferën dhe krijuan një festë të madhe, që frymëzon dhe lidh brezat edhe këtu në mërgim. 

Unë artikullshkruesi, me mallëngjim ju falënderoj përzemërsisht për këtë eveniment të madh Kombëtar. (Gazeta Illyria 30 maj 2013, “Në Florida, Vatra, feston ditëlindjen e Naim Frashërit”, f. 28).

            Të shohim faqen tjetër të medaljonit, se çfarë po bëhet në Shqipëri? Greqia ka shpallur fitoren më të madhe të shekullit të kaluar, se ka hedhur në dorë Kishën Ortodokse Autoqefale Shqiptare.

 Firma tradhtare e Ramiz Alisë më 1991 pranoi priftin grek Janullatos që sot ka zënë vendin e guvernatorit. Ai urdhëron që mos të pranohet për miratim rezoluta çame në Parlamentin Shqiptar, sepse për grekun Çamëria nuk ekziston, qysh këtu e 10 vjet më parë, e ka të ligjëruar në OKB dhe BE, dhe nuk pranon asnjë marrëveshje për problemin Çam.

            Një gjë është mëse e qartë: Janullatosi nuk respekton pushtetin gjyqësor të Shqipërisë.

            Kastriot Bezati, ish drejtor i Pallatit të kulturës “Naim Frashëri” në Përmet thotë: “Peshkopi Janullatos ka ngulur këmbë të prishet Shtëpia e Kulturës “Naim Frashëri” në Përmet. Athina kërkon ta lërë Përmetin pa një shtëpi kulture shqiptare”.

            Konflikti gjyqësor midis qendrës kulturore të Bashkisë Përmet dhe kishës ortodokse Përmet, filloi më 25 shtator 1997 dhe përfundoi më 5 maj 2004. Të tria shkallët e gjyqësorit, Shkalla e I-rë me vendim  nr. 484 datë 10-7-2001, Apeli me vendim nr. 122 datë 21-3-2002 dhe Gjykata e Lartë me vendim nr. 1640 datë 14-10-2003, vendosin që: “Pallati i Kulturës “Naim Frashëri, ngritur që nga themelet nga shteti dhe përuruar më 1962, të mos tjetërsohet e të kthehet në kishë po të vazhdojë e të ngelet si tempull i kulturës në zëmër të Përmetit”.

 Dhe te tre vendimet e gjyqësorit u vlerësuan të rregullta, kushtetuese nga Gjykata Kushtetuese me vendim nr. 66 datë 5-5-204.

            Janullatosi shkoi në  Përmet dhe foli greqisht në Pallatin e Kulturës “Naim Frashëri”, ndonëse ka shumë vjet që e ka mësuar gjuhen shqipe dhe e flet atje ku i intereson, por, këtë institucion të rëndësishëm dhe të vetëm të kulturës në Përmet, e cilësoi me emrin kisha e Shën Mërisë (që nuk ka qenë kurrë kishë) dhe jo me emrin e vërtet Pallati i Kulturës “Naim Frashëri”, siç cilësohej në vendimet e Gjyqësorit.

            Përmet, kishë në Pallatin e Kulturës, kryebashkiaku bën padi në Prokurori  e Shtunë, 11 Qershor, 2011 | 09:35 am

PERMET – Kreu  i Bashkisë së Përmetit, Edmond Komino, ka kallëzuar në Prokurorinë e Rrethit përfaqësues të Kishës Ortodokse në Përmet, për shkatërrim të Pallatit të Kulturës.     Kryebashkiaku e ka dorëzuar në Prokurorinë e Rrethit kallëzimin penal ndaj Kishës së rrethit, për shkatërrimin dhe ndërrimin e destinacionit të kësaj godine nga Pallat Kulture, në një objekt fetar. Përfaqësuesit e Kishës së Përmetit shprehen të sigurt për pronësinë mbi të, ndërkohë që të gjitha shkallët e gjyqësorit kanë rrëzuar pretendimet e saj. Godina e Pallatit të Kulturës “Naim Frashëri”, është shkatërruar plotësisht, duke lënë vetëm muret rrethuese, ndërkohë që në brendësi të saj janë hapur themelet e ndërtimit të një kishe.

 Organit të akuzës së Përmetit i janë paraqitur prova shkresore dhe pamje të objektit në ndërtim e sipër. Disa ditë më parë, Edmond Komino kishte dërguar Policinë Bashkiake në vendngjarje, por ajo nuk është lejuar të vizitojë nga brenda punimet, çka ka sjellë reagimin e menjëhershëm të kryebashkiakut  për kallëzim penal.

            “Është një rast unikal, që vendimet e Gjykatës Kushtetuese, të formës së prerë, nuk zbatohen nga Zyra e Përmbarimit”, pohon ish-drejtori i Pallatit të Kulturës në Përmet Kastriot Bezati, i cili shton se Kisha Ortodokse kërkon të vrasë identitetin dhe kulturën kombëtare, duke tentuar të instalojë në Përmet helenizimin. 

Ai thotë se Bashkia, së bashku me Zyrën e Përmbarimit, ka tentuar 15 herë të ekzekutojë vendimin e Gjykatës Kushtetuese, por fatkeqësisht janë penguar nga përfaqësuesit e Kishës. (Gazeta ONLIJNE anorama, 11 gusht 2011).

            Janullatosi nuk shkoi në kishat me vlera historike, siç janë Kisha e Shën Kollit dhe kisha e Shën Premtes. 

Të dyja monument të kulturës, që ruheshin dhe rruhen me ligj nga shteti. Kisha e Shën Kollit, ndërtuar më 1757, pasi u vra dhe iu pre koka At Stath Melanit, nga një bandë e paguar nga Janullatosit e djeshëm, nga  qarqet e caktuara të Greqisë me 24-12-1917, u varros me nderime nga qytetarët dhe qëndroi aty deri në vitin 1962, trupi pa kokë i priftit kombëtar i cili predikoi shqip qysh më 1899 në Mitropolin e Përmetit. Për të cilin, Fan Noli është shprehur, se ky klerik atdhetar është“Një hero dhe dëshmor i madh i Shqipërisë ”.

            Kisha Shën Premtes është ndërtuar 20 prill 1776, kur këndua për herë të parë në gjuhën shqipe në vitet 1920-1922 nga Fan Stilian Noli.

            Më 26-9-2010 Kryepeshkopi Janullatos nuk përmendi fare vendimet e Gjyqësorit të dhëna me emër të Republikës së Shqipërisë në favor të Pallatit të Kulturës “Naim Frashëri”.

            Mëso o Janullatos, nga intervista e Servet Pëllumbit, se cilët janë Shqiptarët.

            Prof. Servet Pëllumbi, kur u intervistua nga Denion Ndrenika i gazetës “Illyria” në SHBA. tha: “... Në Vlorë u grumbulluan rreth 800 mijë shqiptarë (sipas të dhënave të Kryetarit të Bashkis, Shpëtim Gjika) dhe për dy ditë e dy net pati vetëm gëzim e hare në sheshet e rrugët që skuqnin nga flamujt e banderolat, dhe u shndërruan në skena të këngëve e valleve, në shpërthime patriotike e vëllazërimi të paparë midis shqiptarëve, sidomos të atyre që jetojnë jashtë kufijve tanë shtetëror. Iniciativa e paparë nga poshtë, demokracia e drejtpërdrejtë shembullore, nuk pati nevojë për shumë komisione e programe, sepse dominonin iniciativa dhe mirëkuptimi. 

Asnjë ngjarje e jashtëzakonshme, asnjë problem për ushqimin dhe akomodimin e tyre, kur nuk mjaftonin hotelet, ishin të hapura shtëpitë e vlonjatëve për të pritur të ardhurit si miq e mysafir të tyre. Një zgjim kombëtar i paparë, sidomos i rinisë shqiptare. Një lëvizje mbarëkombëtare, patriotike.

            Shqiptarët e Amerikës kanë qenë pjesëmarrës aktivë në të gjithë lëmenjtë e jetës dhe të demokracisë amerikane. Presidenti i parë, i madh Xh.Washington, në Letrën e tij “Testament” flet për prejardhjen e tij shqiptare nga nëna dhe porosit pasardhësit që të mbështesin shqiptarët ...

 Presidenti Willson, shtatoria e të cilit qëndron madhështore në një nga sheshet e Tiranës, në Konferencën e Parisit (1920) i tha një “Jo” të vendosur projektit të Fuqive të Mëdha për “ndarjen e radhës” të trojeve shqiptare në favor të fqinjëve. Presidenti Bill Klinton, bashkë me udhëheqës të tjerë evropianë, miratuan aksionin e NATO-s për t’i thënë “ndal” genocidit milosheviçian dhe për të çliruar Kosovën. Shqipëria gjatë 20 vjetëve të fundit ka pasur ndihmë dhe mbështetje të vazhdueshme për vendosjen dhe zhvillimin e një shoqërie demokratike. (Gazeta “Illyria”, 30 maj 2013,  “Patriotizmi është përkushtim ndaj atdheut e kombit ...”, f. 26).

            Për mëse dy dekada po vazhdon kjo katrahurë, pse nuk zhvillojnë zgjedhje të lira, të drejta dhe të ndershme?!... Ndërsa dy partitë në pushtet manipulojnë për të vjedhur votën e popullit, duke manifestuar në mënyrë të kërcënuar deri në gjakderdhje. Dhe ne po aty qëndrojmë shpirtërisht në katrahurë.

            -Kur shkruajnë ndonjë artikull për Çamërinë, vendosin një hartë të cunguar, që pjesën më të madhe të Çamërisë e quajnë Greqi.  Ndërsa Akademia e Shkencave vetëm hesht.

            Është e pabesueshme, kur në Florida festohet ditëlindja e Naim Frashërit, në Shqipëri- Përmet, prishet Shtëpia e Kulturës Naim Frashëri dhe aty të ndërtohet kisha greke. Ndersa në Korche, ne mengjesin e  te 11 gushtit 2012 u gdhi e renuar gure mbi gure Shtepia monument kulture e Themistokli Germenjit dhe e Flamurit qe u ngrit me 8-12-1916,  me urdhër të Janullatosit. Kurse Qeveria dhe Akademia e Shkencave hesht...

            -Kur në Vlorë u pa një zgjim kombëtar i paparë, sidomos i rinisë shqiptare, ne jemi po aty.

            -Kur porosia Washingtonit , të vihet në jetë te pasardhësit me “JO”  dhe “NDAL” sipas rastit, për t’u bashkuar si komb Preshevë - Prevezë, para futjes në Evropën  e Bashkuar, vetëm kjo është  KRYEIDEA e jonë e shprehur edhe nga Kosovari Mehdi Hyseni. 

Dhe ne me këtë potencial të rinisë së shkëlqyer, mos të qëndrojmë, po aty!...

Rasim  Bebo  Addison  Çikago qershor  2013

A DO EDVIN RAMA QË TË VRITET SALI BERISHA

REXHEP SHAHU



A do vërtetë Rama që të vritet Berisha, a do ai vdekjen e tij? Jo thjesht vdekjen politike, por vdekjen fizike. Jo atë lloj vdekje prej së cilës nuk është i mbrojtur askush, pra nga dora hyjnore e zotit, po nga dora e robit.
Duke përsëritur pa fund:“Gjyshi me antiplumb, katragjyshi…
A po e kërkon ai një gjë të tillë nga Jugu në Veri të vendit, a po e porosit ai vdekjen e kundërshtarit të vet, jo për t’i zënë karrigen por që të mundësohet rilindja mavi, rilindja kuqeblu, a biçim kuq e biçim blu. A po e kërkon ai me ngulm në çdo takim masiv a të sajuar në rreth si këndi i fjalës, si dikur kur mblidheshin brigadat e arave për lexim të detyruar gazete?
Jam i bindur se kjo pyetje do ta shqetësojë zotin Rama, pretendentin për Kryeministër të vendit. Sigurisht shqetësimi lidhet me pjekurinë njerëzore, mandej politike të gjithkujt… Me pjekurinë e një rilindasi të sotëm po se po. Në kampin e majtë Rama ka pohuar se është folur për arrestimin e Berishës, madje, gjithnjë sipas pohimeve të tij tek Fevziu, ai paska hedhë në kosh aleancën me “shqiponjën” (K. Spahiu) për shkak se ka kundërshtuar burgosjen e Berishës. Sigurisht Ramës do t’i pëlqente që bashkë me kolltukun kryeministror të rrëmbente edhe prangat e kryeprokurorit, çekiçin e kryegjyqtarit, etj.
Kur e rrëmben retorika nuk harron të premtojë se do të rikthejë 29 nëntorin e vitit 1944, kur nga barbaria naziste vendi ra nën robërinë e përgjakshme komuniste, do të zhbëjë konçensionet e kapitalit të huaj, do të shtetëzojë, sekuestrojë e vendosë nën tatime të jashtëzakonshme rivalët ekonomikë të Koços, do të bëjë që dielli që përkëdhel shqiponjën e rilindur të lindë nga bregdeti i Durrësit e të perëndojë në malin e Dajtit.
Pallavra të tilla elektorale shërbejnë vetëm për të nxitur “një të papërmabjtur gaz” siç ka qejf vetë Rama të citojë Konicën. Pra le të qeshim, të mbajmë barkun me dorë, të shkoklohemi gazit. Ndërsa ndjellja e vdekjes së politikanit, cilitdo politikan në faqe të dheut, nuk ka lidhje fare me humorin e me gazin e papërmbajtur e të shfrenuar. Vdekja është serioze, tragjike në fund të fundit. Pyes sërish, a do Edvin Rama të vritet Sali Berisha? Nuk e kam fjalën se a i shkon a nuk i shkon ndërmend një gjë e tillë. Njeriu për fat të keq nuk është i mbrojtur nga vërshimi i ideve destruktive që i vijnë nga subkoshienca e tij, por ka fuqinë që ti zbojë këto ide me forcën e vetëdijës.
Prej muajsh nuk ka ditë që gazetat ku parja e Ramës ka vlerë e ndikim trumbetohet se Berisha, për shkak se do që të mbrohet nga urrejtja popullore, udhëton ngado me autoblinda dhe me jelek antiplumb. Artikuj që nxisin një kor të shfrenuar komentuesish, reptilë helmues me gjithfarë psudonimesh, që bëjnë thirrje të hapta për likujdimin fizik të Kryeminisitrit. Si një nga zërat më të fortë këtyre dëshirave po u jep krahë vetë zoti Rama që e shqetëson antiplumbi i kundërshtarit të vet, “gjyshit me antiplumb” “katragjyshit me antiplumb”, “gjyshit me antiplumb që ruhet nga 200 roje”, nga “300 roje” etj etj.
Si mund të lexohet kjo paranojë e zotit Rama? Berisha ka parë (ka dashur të shohë) anën komike të saj. Thjesht si një ngatërresë teveqele e bluzës me jelekun antiplumb, e xhaketës me prazmoren. Mua me duket se kjo lajthitje shkon përtej anës komike. Në këtë pikë dëshiroj të jem i gabuar, por përsëritja, stërpërsëritja në çdo minutë të ditës elektorale ma përforcon dyshimin se pas togfjalëshit gjysh e katrakatragjysh me antiplumb përveç urrejtjes sikur kërkohet të paralajmërohen “Avnirustemët” e forumeve që ta kenë parasysh një fakt të tillë. Kërkon t’i nxisë kështu apo t’i shkurajojë nuk e kam fort të qartë. Dykuptimësia në këtë rast nuk të le shije të mirë.
Fushatat kanë nevojë për nxehje. Në fund të fundit njerëzit duhet të nxiten të dalin të votojnë të zgjedhin lirisht sipas dëshirave, interesit dhe bindjeve të tilla. Pra një nxehje që i bën të pavendosurit të dalin nga shtëpia dhe tu drejtohen kutive të votimit nuk do ishte e keqe. Por arsenali i armëve qoftë mbrojtëse a sulmuese do të ishte zgjidhja më e keqe për t’i dhënë impulse fushatës. Shpresojmë që i jemi larguar kallash fushatës e tritolfushatës. Karikimi i njërës palë shërben për të irrituar palën tjetër. Jetojmë në të njejtin vend, kemi të njejtin temperament e karakter të rrëmbyer, prandaj gjakftohtësi, nerva të qeta zotërinj politikanë. Zoti Rama duhet ta harrojë antiplumbin e zotit Berisha, duhet t’i harrojë 200 a 300 rojet e tij nëse nuk do që të keqkuptohet, që nesër të mos shfajsohet duke thënë, unë nuk e thashë me atë kuptim, po e thashë me këtë kuptim.
Naiviteti mund ti falet një drejtoreshe shkolle, por jo një pretendendenti për kryeministër që gjen kohë “të sqarojë” “t’i mbushë mendjen një gruaje që të zbatonte ligjin”, të broçkullisë për minuta të tëra me të dhe t’i shkruajë madje edhe nja dy mesazhe që nuk na qenkan aspak kërcënuese…
Ndërkohë “katragjyshi me antiplumb” ka sfiduar retorikën e Ramës dhe po futet mes turmave siç e ka zakon gjithnjë duke e nxitur edhe Ramën të përfitojë nga simpatia e njerëzve. Mua më vjen mirë që Rama e shfaq hapur narcisizmin e tij, si dashuri të turmave që kërkojnë të rilindin. Askujt nuk i prish punë një gjë e tillë. Më vjen mirë që njerëzit anekënd vendit e manifestojnë hapur dashurinë ndaj tij. Edhe në Kukës është e pranishme kjo dashuri. Kush trembet nga dashuria në qafë pastë veten. Urrejtjes është për t’iu trembur. Rama po e ysht kudo urrejtjen edhe duke folur kundër urrejtjes, po e nxit përçarjen edhe në emër të luftës ndaj përçarjes.
A e ka vrarë mendjen Rama se si mund t’i lexohen etiketimet e tij? Nëse jo, bën mirë që ta vrasë mendjen, jo thjeshtë për të mbrojtur kundërshtarin dhe veten e tij, por zhvillimet demokratike në përgjithësi.
Sepse “kaubojsit” e forumeve, që mund të përdoren edhe nga jo miqtë e vendit tonë, mund të mësojnë nga Rama, mund të frymëzohen nga fjalimet e Ramës dhe mund t’i marrin edhe si direktiva moderne të prijësit të rilindjes për të likujduar fizikisht kundërshtarin. Jo se mund të ngjasë kështu. Po them se fjalët e Ramës lexohen edhe kështu.
Në këtë ndeshje politike elektorale, normale, nuk duhet parë si jetë a vdekje humbja apo marrja e pushtetit politik, sepse gjithkush është i përkohshëm në demokraci.
Përmes metaforës së katragjyshit me antiplumb Rama ngjan më modern se Ngjela. I dalë nga shinat e logjikës normale pas 21 janarit Spartaku kërkoi ta korrte fitoren jo me 3, 3 mijë, po me 13 mijë viktima. Atij i dukej se zhvillonte një betejë të munguar me falangat enveriste që e burgosën, e torturuan dhe ia morën rininë në burgjet e shfarosjes komuniste. Ende jeton dhe intervistohet hetuesi i tij, jetojnë gjithashtu një zhgan pushtetarësh, sigurimsash, prokurorësh, gjyqtarësh, hafijesh që u nxjerrin gjuhën viktimave dhe të gjithëve ne, pa u ndëshkuar as moralisht dhe janë luftëtarë të rilindjes ramiste bashkë me Ramën e Ngjelën. Duke luftuar me Berishën, Ngjela dëshiron të besojë se lufton kundër bajlozit komunist dhe kështu i ngjan Don Kishotit që shakujt e verës i pandehte për përbindësha. Dua me gjithë shpirt që Spartaku të gjejë qetësi, të ndjehet i nderuar, i fituar dhe i shpërblyer. Ulërimat e tij në burg nuk vinin nga dajakët e Berishës, por pas pleniumeve të partisë shtet ku Ciklopi hante një e nga një e nga tre a katër njëhersh edhe bashkëpuntorët e tij. Ulërimat e sotme të Ngjelës janë britma donkishoteske që si të tilla meritojnë respekt.
Ndërsa etiketimet e Ramës u ngjajnë arsyetimeve pragmatiste të Sanco Pançës, që kërkon ishullin e premtuar ku do të bëhet guvernator, ku do ta dojë gjithë kasabaja e dynjaja, ku do t’i shërbejë me këshilla Toni Bler, ku do t’i japë çaj e shërbet miqësie Erdogani dhe do të kërcejë për të Davutogllu… Një Sanço Pançë që do lumturohet duke kapur qiellin me dorë ose do t’i bjerë të fikët po nuk mori më 24 qershor karrigen e Kryeministrit.
Është e sigurtë se sikur e mori, sikur nuk e mori këtë karrige, nuk do të përmbyset bota.
Tezat apo metaforat e Ramës me gjysh e katragjysh me antiplumb e me roje shumë, ia ka artikuluar shtypi i majtë me kohë, kanë zënë rrënjë në forumet e majta në internet. Jam i sigurtë se ai nuk ushqehet nga shtypi, përkundrazi e ushqen këtë lloj shtypi. Por ngaqë i duket se nuk i mjafton ky artikulim i shtypit, i fiksuar pas kësaj gjetjeje “gjeniale” e bërtet ngado gjashtë-shtatë herë në ditë, katund më katund, nëpër brinja e kodra, nëpër udhë e sheshe që po i sheh për herë të parë. Çmenduria ka nevojë të frenohet dhe jo të nxitet zoti Rama…
Ka edhe diçka tjetër, mbase një premtim të mjegullt të zotit Rama që nëse e merr atë të bekuar karrige të Kryeministrit, do ti heqë të gjithë rojet që shërbejnë për ta ruajtuar atë si individ dhe si institucion. Apo do që vetëm kundërshtari i tij të mos këtë shërbim sigurie. Ky do të ishte lajmi për mediat: Do të shkurtoj rojet personale, madje nuk do mbaj asnjë roje. Edhe ky është një lexim i mundshëm nga fjalimet polisemantike të edvinretorikës.
200 – 300 roje Berisha. Ou! Po kur të vijë vetë Kryeministër si do t’ia bëjë. A do ti heqë rojat. Të paktën unë e kujtoj se në ditët e para si kryebashkiak ai tundi dheun për një guralec në xhamat e tij… Ishin plumba që ia kishte nisur Berisha i tmerrshëm. Lajmi bëri hatanë, doli nga suazat qytetëse, u bë kombëtar, evropian, madje mori përmasa planetare. Në kundërshtim me qetësinë e sigurinë në fitore që do të transmetojë përmes vetësondazheve, po e shton dita ditës tonin dhe agresivitetin, po ngre më lart zërin në fjalët gjysh, katragjysh, antiplumb, dy-treqind roje. Si ngutje, si lutje, si padurim për ta asgjësuar kundërshtarin politik.
U gris një testë partie nga njëra anë. Mos e gris, mos e gris bërtet i ngazëllyer… Nga pala tjetër sheh si grisen 3, 30 a më shumë tesera të partisë së tij. Nuk më takon mua ta shpëtoj nga deshpërimi zotin Rama dhe nuk e shpëtoj dot edhe sikur të dua.
Unë nuk kam asnjë problem me këto që thotë Rama në publik. Nuk më shqetësojnë mua sot. Por dua, thjeshtë dua, por nuk diktoj unë, që ai të jetë më i matur, më i kujdesshëm.
Unë nuk i jap dot mend e këshilla, por mendoj se këto fjalë me gjysh a katragjysh me antiplumb e me roje, janë gabim. Përsëritja deri në neveri lexohet si thirrje për vrasje apo atentat. Ndoshta po merakosem kot unë, por më mirë një i merakosur mbase me tepri sot, se sa një e keqe nesër. Nëse Rama nuk e kupton këtë është naiv. Atëhere të jesh naiv nuk bën as për kryeministër dhe ndaj rri e bojatis e lyej pallate.
Flet nga Vlora për Ismail Qemalin dhe e shpall Vlorën kryeqytet të patriotizmës. Por një piktor politikan nuk mund të merret me figurat historike as me historinë. Le t’ua lerë historianëve. As me politikat e mëdha e patriotizmin e madh. Le të kërkojë për Ismailin që t’i jepet mbiemri i vërtetë Vlora, t’a quajë ai Ismail Vlora e jo Qemali. Sepse është e paplotë, është njëlloj sikur të mos i thonë Edvin Rama por Edvin Kristaqi, në stilin e byroistëve të vjetër si Kadri Hazbiu, Hysni Kapo që preferonin babain për mbiemër.
Rama don të jetë njëherësh edhe humorist, edhe politikan, edhe aktor edhe regjizor i shfaqjes. Don të jetë edhe Tano Banush, edhe Gjinportokalli, dhe televizionet të jenë Toprama ose Ed channel…
Duke u kthyer dhe njëherë tek thirrjet e tij të qëllimshme kundër “gjyshit me antiplumb, katragjyshit në autoblindë të rrethuar me dy-treqind roja etj etj, pyes, po sikur me ndodhë ndonjë incident me të vërtetë? Si do të mund të justifikohet zoti Rama, a mund ta mbrojë Internacionalja Socialiste ku është një nga 38 nënkryetarët e saj. Apo ndërkohë mund të jetë shpërnadrë kjo Intermacionale?
Në politikë, thuhet se duhet durim i madh. Siç duron Berisha. Atij i merr një Sterkë, ai të merr tre Kastriota. Ndodhin, ç’të bëjmë. Griset një testë e PD, grisen me qindra pastaj të PS… Histeria e destruktivitetit nxitet lehtë edhe pa i fryrë bulçijtë në çdo takim elektoral.
Në gjithë sa thashë, unë thjeshtë trembem për qetësinë e kërcënuar. Ndoshta trembem shumë. Mbase nuk duhet të trembem as kur dëgjoj Ramën që shumëfishon krimet, që shumëfishon vjedhjet, shumëfishon çiftet që ruajnë shtëpitë. Trembem kur thotë se për 300 ditë do ta bëjë zap vendin.
Një politikan serioz dhe një kandidat për Kryeministër do të zgjidhte një fjalor tjetër.
Unë shqetësohem por Berisha nuk duket fare i shqetësuar. E ka parë duket si paranojë të Ramës.
Në 21 janar 2011 populli i majtë i Ramës tejkaloi masën e dhunës me ftesën e Ramës. Vetë Rama pati deklaruar se unë nuk mbaj përgjegjësi nëse populli e tejkalon opozitën.
A mos vallë edhe këto “metaforat” e Ramës me gjysh e katragjysh me antipumb janë ftesë për popullin e majtë për ta tejkaluar masën kundër gjyshit…

NGA KONFERENCA E LDK-SË, MBAJTUR ME 2 QERSHOR NË QYTETIN ST. GALLEN

Një traditë që po lësho rrënjë...
"Nuk ndërtohet e tashmja, dhe nuk i shërbehet së ardhmes duke varrosur të djeshmen!", (Sh. DIBRANI)

Ditë më parë në St. Gallen të Zvicrës nën organizimin e Nëndegës së LDK-së në këtë Kanton është mbajtur një konferencë me temën "ROLI HISTORIK I LDK-SË, NË NDRYSHIMIN E KONCEPTEVE POLITIKE, që bart me vete porosi, mesazhe dhe sugjerime të caktuara se "nuk ndërtohet e tashmja, dhe nuk i shërbehet së ardhmes duke varrosur të djeshmen!". Në funksion të këtij mesazhi ishte përmbajtja e konferencës, në të cilën u debatua gjer e gjatë për Rolin historik që ka pasur LDK-ja në ndryshimin e koncepteve politike dhe në ndërtimin e vetëdijes shtetformuese.
Ia vlen të theksohet se kjo Konferencë është në vazhdën e aktiviteteve të kësaj natyre që i mban Dega e LDK-së në Zvicër, sepse vitin e shkuar, (më 19 maj 2012, në Olten), është mbajtur një Konferencë e ngjashme, me rastin e 22 Vjetorit të themelimit të Degës së LDK-së në Zvicër.
Por, një risi e shënuara në këtë konferencë mund të konsiderohet ftesat publike, dhe ato zyrtare që iu bënë edhe subjekteve të tjera politike shqiptare që kanë vepruar ose janë duke vepruar në këtë regjion, si dhe individëve dhe personaliteteve të caktuara që në përvijim kohërash kanë ushtruar një ndikim në jetën publike të mërgimtarëve shqiptarë që jetojnë dhe veprojnë, jo vetëm në Kantonin St. Gallen, por madje në tërë Zvicrën Lindore dhe më gjerë.
Sidoqoftë, me prezencën e vet kryetarit të Degës së LDK-së në Zvicër z. Haki Latifi, pastaj prezenca e zonjës Zize Pepshi, kryetare e Degës së Lidhjes Demokratike të Dardanisë (LDD) në Zvicër, kumtesa e zonjës Shqipe Kajtazi, intelektuale që udhëheq biznese të pavarura në këtë qytet dhe kumtesa e Shaban Bajramit nga Bujanoci, ishin si një kolorit i mirë për ta bërë atmosferën më të pranueshme. Por, përshëndetjet e përfaqësuesve të partive e shoqatave të caktuara siç ishin: Lazër Ukgjini në emër të Degëve të PSHDK-së në Zvicër, Fazli Musliu në emër të Shoqatës "Lugina e Preshevës", Shpend Shala në emër të Degës së LDK-së në Gjermani, Abas Fejzullahi, në cilësinë e sekretarit të LAPSH në Zvicër, Florie Lule Bajraktari, piktores nga Suedia, vetvetiu e krijuan një lloj pluralizmi të mendimit dhe i diskutimit politik.
Për ti përcjell punimet e Konferencës kishin ardhur edhe dy të rinj: Zonjusha Argonë Kajtazi e cila është studente e ekonomisë si dhe Faton Musliu nga Kumanova, absolvent i ekonomisë në master dhe njëherit edhe kryetar i Lidhjes Studentore Shqiptare (LSS) në UNI St. Gallen (HSG), pastaj gazetari veteran Rexhep Rifati, drejtuesi i "Institutit Shqiptar" në St. Gallen, Albert Ramaj, kryetari i Nëndegës së LDK-së në Fraunfeld (TG), Bajram Osmani, si dhe veprimtar të shumtë në mesin e të cilëve: Hajdar Sadrija, Jusuf Demaj, Nazmi Peci, Hasan Spahiu, Edison Çekaj, Ilaz Hajdari, Islam Sadiki, Shaip Bajrami, Fitor Gjoni, Ahmet Bllaca, Esat Ismajli, Faik Lipovica, Muhamet Ymeri, Miftar Rama, Sefedin Vokshi, Mustafë Bllaca, Musa Hajredini, Bardhec Bibaj, Salih Rama, Besnik Çadraku, Shefqet Ilazi, etj.
Para se të fillonin punimet e Konferencës, moderatori i Konferencës z. Qamil Çekaj, do të bënë një evokim të shkurtër për anëtarin e kryesisë së Nëndegës së LDK-së në St. Gallen z. Gzim Muhaxheri i cili kohë më parë ka vdekur në moshë të re, nga një sëmundje e rënd, në nderim të të cilit, të pranishmit mbajtën edhe një minutë heshtje.
Për tu mbajtur një konferencë me nivel profesional duhej edhe mbështetja e mjeteve publike të informacionit, të cilat për fat të keq nuk qenë të gatshme sa ishte pritur përkrahja e tyre, sepse gazeta "Bota sot", (botimi në perëndim), e publikoi ftesën vetëm një herë, (më 27 maj 2013), kurse simotra e saj ditore "Zëri i Ditës", nuk e pa të arsyeshme as të publikoj informacionin dhe as të merrte pjesë në punimet e konferencës. Po këtë injorim e bëri edhe Televizioni Publik i Kosovës (RTK), që është lutur për t'i bërë publicitet kësaj konference. Vërejtje të ngjashme shkon edhe në adresë të QIK (Qendra për Informim e Kosovës), të cilët, bashkë me mjetet tjera të informimit, edhe pas mbajtjes së konferencës nuk dhanë ndonjë informacion. Megjithatë fal sistemit të ri digjital dhe internetit kjo pengesë u tejkalua, dhe synimet e organizatorit dolën të suksesshme.
Përveç rrjetit social "Facebook", ku janë informuar mbi 1500 veta, ftesa të ngjashme iu kanë dërguar disa qindra të tjerëve në adresa private, qoftë me E. Mail, ose me sistemin klasik të letrave. Kur jemi këtu ia vlen të falënderojmë portalet e internetit: "www.ldk-dega.ch", "filolet.com", "albinfo.ch" si dhe "shkoder.net", përkatësisht "fjala.info", që e kanë publikuar ftesën për konferencë. Në këtë plan vlenë për t'u theksuar se Konferenca, ka qenë në agjenden e veprimtarive të LDK-së të cilën Qendra në Prishtinë, ua shpërndan anëtarëve të kryesisë, anëtarëve të këshillit të Prëgjithshëm si dhe veprimtarëve nëpër Degët e LDK-së, brenda dhe jasht Kosovës.
Për pjesëmarrje në punimet e konferencës kanë qenë të ftuar, përveç kryesisë së LDK-së në Zvicër, (të cilët ishin prezent), edhe Ambasadorët e Republikës së Kosovës dhe të Shqipërisë në Zvicër si dhe trupa diplomatike e këtyre ambasadave, shkrimtar, veprimtar dhe intelektual të shumtë. Sidoqoftë, konferenca u mbajt në frymën rugoviane duke i respektuar të gjithë, gjë që rezultoi si mjaftë e suksesshme.
Me kumtesa të tyre janë paraqitur: 1. Shefqet Dibrani: "Roli historik i LDK-së në ndryshimin e koncepteve politike", 2. Sallah Januzi: "Në vitin 1990, kanë nisur proceset e integrimeve demokratike", 3. Hajdar Sadrija: "LDK-ja e bëri ndryshimin e konceptit politik", 4. Zize Pepshi: "Roli i gruas në shoqëri", 5. Jusuf Demaj: "Angazhimi ynë për Kosovën", 6. Nazmi Peci: "Roli historik i LDK-së në ngritjen e vetëdijes shtetërore", 7. Shqipe Kajtazi: "Roli dhe pozita e gruas shqiptare", 8. Gjokë M. Gjoka: "Frika nga mallkimi histori", 9. Shaban Bajrami: Shoqata "GURI I ZI - Vatër e shqiptarizmit", 10. Haki Latifi: "Strategjia e Degës së LDK-së në Zvicër për të ardhmen", 11. Shefqet Dibrani: "Për një reformë rrënjësore", si dhe u lexua letra e veprimtarit të LDK-së në këtë regjion z. Nexhat Ibrahimi, i cili që prej sa kohësh është kthyer dhe jeton në Prizren.
Materialet e konferencës do të publikohen shumë shpejt si një libër (mbase) special, janë redaktuar dhe sistemuar paraprakisht, nga autori i këtij shkrimi. Megjithatë, është dashur të evitohet edhe ndonjë temë a ndonjë gjë e cila për natyrën e librit na është dukur, neveritëse, përsëritëse dhe e panevojshme për t'u publikuar.
Por, në atë libër janë sjellë edhe një seri materialesh të cilat kanë pasur të bëjnë direkt me organizimin e konferencës, siç janë korrespondencat e caktuar si dhe disa komente, pëlqime, hamendje dhe refuzime që kanë ndodhur, kryesisht në rrjetin social FB, ose që janë bërë drejtpërdrejt me ideatorin dhe organizatorin e konferencës, të cilat krijojnë një mozaik mendimesh, kurse në anën tjetër, brenda librit do të bëjnë një atmosferë më interesante.
Jo vetëm kjo konferencë, por të gjitha aktivitetet që organizohen e kanë edhe anën tjetër të medaljes, pasi edhe në rast në fjalë kanë pasuar disa reagime, të cilat publikohen të paprekura, më shumë për të parë edhe fytyrën tjetër, me të cilën është detyruar të përballej vazhdimisht LDK-ja.
Në fund të këtij shënimi publik e ndjejm si obligim moral t'i falënderojmë të gjithë bashkëpunëtorët e shumtë, në mesin e të cilëve: Hajdar Sadrija, Haki Latifi, Jusuf Demaj, Zize Pepshi, Shqipe Kajtazi, Nazmi Peci, Milaim Vokshi, Sadik Rrustemi, pronari i restorantit Bexhet Jakupi, fotografi Shaban Bajrami dhe shumë të tjerë.
Po ashtu, nga referuesit janë falënderuar kryesia e Nëndegës së LDK-së në St. Gallen, e në mënyrë të posaçme tre – katër aktivistët e Nëndegës së LDK-së në St. Gallen, (Shefqet Dibrani, Sallah Januzi, Qamil Çekaj, Gjokë M. Gjoka dhe Milaim Vokshi), të cilët ishin jo vetëm nikoqir, por edhe organizator të kësaj konferencës.
Në këtë plan, edhe në konferencë, por edhe në parathënien e librit janë falënderur, anëtarësia e gjerë, për pjesëmarrjen e tyre në konferencë, kurse për një falënderim më të sinqertë, është bërë për sponsorët, të cilët i kanë mbuluar shpenzimet që bëhen për organizimin dhe mbajtjen e një konference të kësaj natyre dhe pikërisht në saje të tyre u mundësua një buxhet simbolik për t'i mbuluar të gjitha shpenzimet edhe për publikimin e materialeve të konferencës në një librër të veçantë, për të qenë konferenca pjesë e së ardhmes sonë të bukur që po na prinë! U tha pos tjerash në atë Konferencë.
Vlen të theksohet se mbajtja e një konference të tillë dhe në atë nivel si ishte, është mëkat të mos vazhdohet kjo traditë, dhe pse jo edhe të mos bëhen publike edhe ato opinione që shprushën dhembjen e përgjithshme të mërgatës sonë!

Komisionit për Informim

Shefqet Dibrani

Hechtackerstrasse 42

9014 St. Gallen

Schweiz (Zvicër)Tel. ++ 41 71 855 36 86

Nat. ++ 41 79 488 80 46

E.Mail: shefqet.dibrani@bluewin.ch

E.Mail: shefqet.dibrani@hotmail.com

E.Mail: shefqetdibrani@yahoo.com

PLAGA E TMERRËSHME QË HAPIN DIVORCET

Nga Riza Lahi

Shënime rreth librit të psikolloges së gjyqeve Farida Ramadani “ DHIMBJE NGA PRINDËRIT E MI”

Sikur nuk po e gacmon njeri më këtë plagë – divorcet që po shtohen përditë edhe në shoqërinë tonë, në kuadrin e ngarendjes për ta prishur edhe këtë ikonë të shqiptarëve – shënjtërinë e familjes.
Mirëpo, poetesha shkodrane Farida, ndërsa mërzitet përditë se nuk ka mundësi financiare për të botuar vjershat e saja që shkruan papushim, mbase nuk e vlerëson këryevjershën e saj të mrekullueshme që ka nxjerrë nga dora. Këtë libër që flet për fëmijët e mbetur jetimë me prindërit gjallë.
Gjithëçka lind nga një “fëk” në zemër, nga një e skuqur e lehtë, nga gjuha e papërsëritëshme e syve duke vazhduar me shkëmbime mesazhesh, letra, takimet e fshehta a të hapura për të shkuar mandej te dasma , ku mobilizohen dy fise , shoqëria, maksimumi i resurseve ekonomike dhe …lindja e fëmijëve…
Edhe kryekriminelëve iu dridhet dora para fëmijëve.
Një ballist në Skrapar, që shoqëronte nazistët për në masakrën e 5 burrave të Potomit malor, pa një fëmijë që nuk iu ndahej atyre që do të pushkatoheshin pas pak, 8 – 9 vjeç dhe ishte 3 janar 1944. Ai i ka bërtitur me të egër fëmijës që të largohej dhe ai, i friksuar nga britma u largua pa e ditur se ajo klithëm e egër donte ta shëtonte nga plumbi. “Në botën e çdo burri ka pakëz qiell aq sa mund të fluturojë një dallandysh”, thotë një poet irlandez.
Edhe bota e kafshëve është e zemërdhimbshur ndaj fëmijëve, madje jo vetëm fëmijëve të vet. Në delegacionin shtetëror të një vëndi aziatik, ka ndodhur rasti i një njeri që vetëm qeshte, të shtërngonte dorën fort dhe me zi artikullonte fjalët. Njeriu ishte përfshirë në delegacionin e lartë të vëndit të tij si viktimë e luftës së përfunduar disa muaj m parë. Kësaj viktime, ia kishin vrarë prindërit bombat dhe atë, ndërsa kishte vënë buzët në gjirin e nënës së mbetur pa frymë , atje ku ishte mësuar të pint sisë, e kishte marrë dhe rritur një ulkonjë.
Poetesha është shumë zemërdhimbëshme. Një poet që nuk preket në shpirt për dhimbjen e tjetrit, sikur të ishte e tija, mira është të mos lodhet shumë së shkruari poezi. Psikollogia dhe nëna Farida, bijë e fisit të njohur të futbollit shkodranë, Zmijani, kushedi se sa herë është përlotur – dhe kushedi se sa lexues të librit të saj janë përlotur – duke parë skenat me fëmijët e prindërve që e kanë dërguar zgjidhjen e martesës së tyre në gjykatë.
Në gjykatë….pra…Ndarje nga fëmjët…shqelm dasmës, shqelm përpjekjeve të përbashkëta për jetën, shqelm skuqjeve dhe puthjeve të para, shqelm kujtimeve… Oh…Jo! Ja që qëna njerëzore e ka një pikë të dobët. Ajo nuk është e zonja të fshijë dot kujtimet!!! Çifti divorcohet.
Plagët e divorcit vetëm zënë drecka. Ato nisin e aktivizohen në pleqërinë e thellë apo në shtratin e çasteve të fundit të jetës.
Jemi të informuar që “jashtë” gjykata vetëm pyet dhe, fëtefët, nënshkruan “divorcing”. Ndonjë sociloge e “mënçur” e ka spieguar prej kohësh dhe vazhdon të mbetet majë atij kali, duke justifikuar shtimin e divorceve me “femrën e emancipuar”, e cila, nëqoftëse sistemi I përparëm maskilist, komandonte divorcet pasi “burri lahet me nje kovë ujë”, tanimë, ja, edhe femra, me po aq vrull, inat, hakmarrje, moskokëçarje, çon kërkesën në gjykatë për divorc, falë “emancipimit të saj”.
Në të vërtetë , nqs nganjëherë gratë, të zonjat e shtëpisë, ia falin një apo disa flirte të shoqit me dikë tjetër ( sigurisht që nuk ia falin kurr tradhëtinë shpirtërore të të shoqit, aq sa mundet ta durojë e bardha e syrit qerpikun e rënë atje) kjo flet për madhështinë shpritërore të gruas, nënës së fëmijëve. “ Do t’ia falja burrit tim, edhe po t ë flirtonte me gra të tjera, more, edhe të më vinte i pirë në shtëpi, por nuk ia fala dot vesin e kumarit”, më thoshte nj grua e divorcuar para disa ditëve.
Gruaja shqiptare nuk ka qënë skllave kurrë. Ajo ka komanduar madje burin e saj falë aftësive të përshtatjes. Femra është adhuruar në familjen shqiptare dhe shpeshehrë plakave në prag të vdekjes, njerëzit e shtëpisë ende vazhdonin t’I thërrisnin “nuse”, sin ë kohën e nusërisë. Në prapagandën e kohës së komunizmit gjatë procesit të emancipimit të gruas shqiptare, përsëritej shpesh se gruaja ka qënë tre herë skllave – ndaj shoqërisë, ndaj ligjeve dhe në shtëpi. Sigurisht që një afishim I tillë ka qënë I gabuar. Një skllave në shtëpi nuk mundet të rriste luanë, burra trima siç janë pandërperë meshkutj e shoqërisë shqiptare. Noli tregon: “Një zonje i thanë se një djalë trim u vra. Zonja shqiptare u përgjigj në mënyrë spartane; nuk nisi të qajë e të ulërijë, por:“Ajo pelë që ka bërë atë at, do të bëjë edhe një tjetër, më të mirë”
Pra, le ta shtrojmë akuacionin më thejshtë.
Një baba apo një nënë, po të ketë këtë alternativë ”duhet të vdesë ose fëmija e tij ( apo e saj) ose ai( ajo)”, çfar do të zgjedhë prindi? Pa hezitim sakrifikimine vet përpara jetës së fëmiëjs së tij. Atëherë, a nuk është e mundur të tolerojmë sa më shumë te mundemi, nga huqet, veset, të metat e njëri tjetrit që na vijnë “peshqesh” që nga edukimi në familje, presioni I shoqërisë , mangësitë e kulturës, minuset e pariparueshme të shpirtit e dhimbjes poetike dhe sidomos nga skamja, nga përplasja e dëshirave , ambicieve tona me mundësitë e realitetit?
Shoqëria shqiptare ka dhënë shumë prova për këtë. Le të përmendim ndonjë.
Në Kanunin e Lekë Dukagjinit përcaktohen tre rastet e divorcit të gruas: për pabesi bashkëshortore, kur mbyt fëmijët e vet dhe ajo që pin verë pa prezencën e të shoqit.
Po kështu, në Kanun tregohet se çfar duhet bërë nëse gruaja përdhunohet jashtë vullntetit të saj, me forcë. Nuk parashikohet lënia e fëmijëve pa përkujdesjen e nënës. Në kësi rastesh, që të dy, burrë e grua hakmerren ndaj përdhunuesit në mënyrën më të pangopur – me vdekjen e atij.
Populli ynë ka këmbëngulur të ketë sa më pak divorce edhe sipas këshillave me proverba që jep ai, si: “Gruaja e parë, lulja e në ballë; gruaja e dytë, të qit sytë; gruaja e tretë të çon me vdekë”; “Nuse, ku kale këmbët, të rënçin dhëmbët”, etj.
Mirëpo, divorcet kanë plasur ngado.
Në gjykatën e rrethit të Shkodrës, është aktivizuar si psikolloge edhe poetesha nga dera e njohur e Zmijanëve. Ajo është psikolloge dhe di metodat e psikollogjisë për të komunikuar me prindëerit, me fëmijët; ka mbaruar shkollën për këtë punë. Por Farida një pajë që e ka të pamundur ta ketë të tërën një mashkull psikollog - të qënit grua, nënë, poete. Ajo, gjatë trajtimit të rasteve të fëmijëve që po rriten pa nënë a pa baba, që shikojnë dhunë të përidtëshme në shtëpi, që shikojnë përdhunimin më të ndyrë të dashurisë së pastër të dikurëshme, përdor edhe gjëra të tjera , nga ata që ka mësuar në shkollë – prurjet e saja shpirtërore. Këto prurje
i ngjajnë ngrohtësirës fizike që i jep një mjek me trupin e tij një gruaje që pothuajse ka ngrirë në mesin e dëborës.
Autorja në thuajse të gjitha rastet i del në mbrojtje nënave me plot të drejtë. . Burrat e përshkruar këtu paraqiten një pjesë si mizorë a shkuar mizorëve. Fortësia e tyre ia kalon zemërs së akullt të një krimineli. Sigurisht që psikollogia edhe mund të kishte hyrë më shumë në dramën e një babai. Një babai të fortë, por që është viktimë e rrethanave të tija të jetës.
Por, fundja ajo nuk ka asnjë faj për këtë. Libri nuk është vepër letrare. Një shkrimtar le të vrasë mëndjen e të japë zgjidhje letrare këtyre dramave; le ta shkruajënjë roman, të marrë lekë borxh për ta botuar dhe mandej ta dhurojë se as shitëset nuk do tia pranojnë, pasi duan vetëm përkthime…
Libri I motrës së futbollsitit të shkëlqyer Hysen Zmijani, është vepër ku përshkruhen skena të gjalla nga jeta jonë e përditëshme, që I dijmë dhe ia themi gojë më gojë njëritjetrit, duke u shpërblyer me vëmëndjen më të madhe të dëgjuesëve tanë në kafene, në rrugë, në vizita familiare.
Prifti Shtjefën Gjeçovi mbeti përjetë të jetëve se mblodhi , shkruajti dhe sistemoi kanunin që qarkullonte gojë më gojë.
Në librin që na ka ngacmuar aq shumë, kemi, ta zëmë, një nënë që ka ardhur të puthë birin e saj që e ka braktisur. Nuk ia lë ta takojë I shoqi. Ajo është divorcuar nga burri i saj kur fëmijën e kishte tetë vjeçe. Gjykata ia kish dhënë të shoqit për ta rritur. Nëna ka ikur në Itali. Pse u divorcuan ata? Me siguri që nëna e bukur dhe që i shkrinte rimeli i qerpikëve nga lotët, duhet të ketë patur edhe ajo pjesën e saj të dramës. Ka ardhur nga Italia të takojë të birin …qan, të këptut shpirtin…I bën të qajë të gjithë ndërsa përqafon e pafuqishme simbolin e fuqisë për të, të atin, i cili nuk ka çfar të bëjë më. Por babai i fëmijës – fshtar nga zonat e largëta dhe ku banojnë njerëz të papepur, ka aq forcë, sa t ë mos e lejojë të fluturojë dallandyshen në atë copë të qiellit të zemrës së tij që kushedi se sa ka vuajtur edhe ajo.
Më ka ndodhur të takoj një plak që bënte muajin e mjaltit. Pinim kafe përditë dhe më tegoi një mëngjes:” Kam qënë I martuar një herë. Gruan e kisha sh …sh të mirë, por qe e sëmurë dhe më tradhëtonte kur largohesha nga shtëpia. Gjyqin e divorcit e kemi bërë në një rreth tjetër dhe unë hapa fjalë se jemi divorcuar për fajin tim, jot ë asajin. Le të gjente një fat tjetër…Pas kaq vitesh…vendosa të martohem prap dhe…kam marrë këtë…këtëëëë!!!!!”
Në librin në fjalë, ndeshemi edhe me fëmijë që urrjenë tanimë babain; me vajza që kanë frikë ende nga i ati edhe në sallën e gjyqit; me nëna që nuk kanë ç ‘tu japin fëmijëve asgjë nga ata që kishin ëndërruar dikur kur ishin në periudhën e shtatëzanisë…
Në libër, pra, në jetën shkodranë të ditëve të sotme, ka edhe asi nënash, që e ftojnë bashkëshortin e divorcuar që, sa herë ai të “ketë nevojë!!!”, të vijë në shtëpinë e saj të takojë të birin. Sigurisht të tilla gjëra janë të stisura për jetën dhe mjedisin popullor shqiptar. Zakonsht te ne, divorcet shoqërohen me armiqësimin e dy fiseve.
Nuk e di se sa është e ndërgjegjëshme Farida Ramadani për punën e mrekullueshme që ka bërë me botimin e këtyre regjistrimeve reale të dramave të divorceve tona, viktimave të tyre më të dhimbëshmet siç janë fëmijët.
Do të mendoja se do të ish me vlerë sikur papërjshtim, nëpër televizionet tona të diskutoheshin në tryeza të rrumbullakta dramat e përshkruara në këtë libër , shoqëruara me të tjera që me siguri ka regjistruar autorja pas botimit të librit apo me të pafundëta që ka shoqëria shqiptare.
Eh, sikur gazetarët “editioralistë” të televizorëve tanë, duke kufizuar ca tematikën e ndeshjeve të politikës, t’ua rezervonin ca minuta këtyre alarmeve që na jep poetesha shkodrane!.
Në thuajse të gjitha rastet që kemi hulumtuar, na ka rezultuar se, diku në thellësirat e shpirtit, rrijnë të paprekura dashuria e parë ; rri ulur në një cep të fshehtë nëna apo babai i fëmijëve. Fëmijëve të të mbetur jetimë me prindërit gjallë dhe që do të vuajnë telenovelën e tyre me tonet me alarmante, sëpku deri kur të krijojnë familjet e veta.
Askush nuk I deklaron këta ndenja, sikurse nuk tregon njeri mëkatet apo paratë që ka të ruajtura.
Kam përjetuar divorcing e një çifiti që u ndanë si t ë ishin kampe lufte. Por …një ditë e takova gruan të veshur me të zeza. “Ka vdekur babai I fëmijëve të mi”, më tha, megjithëse nuk ishin takuar më asnjeherë qënga vendimi në sallën e gjyqit.
Me këtë rast, Farida Ramadani na tregon se, jo vetëm një poeteshë, siç është ajo, vë në funksion edhe shpirtin e ndejnjat e saja për të pajtuar një famiilje, por, këtë gjë e bëjnë edhe gjykatësit. Edhe këta njerëz të peshores së ligjeve, kanë ndjenjat e tyre të dhimbshurisë ndaj atyre ish të dashuruarve, ish çiftit që ka kaluar orë të pafundëta nudo në krahët e njëritjetrit dhe tanimë duan të ndahen përjetë.
Mendoj se Shqipëria “problematike” mund të njihej më mirë nga ndërkombëtaët që plasën duke menaxhuar shtetarët e popullit tonë, sikur të lexonin librin “Dhimbje nga prindërit e mi”. Një përkthim I tij në gjuhën engleze, do të kishte një farë përafrie me përkthimin po në anglisht që I është bërë Kanunit të Lekë Dukagjinit. Një efekt të tillë mund të kishte edhe një libër po kaq realist kushtuar gjakmarrjeve, pajtimit apo dështimit të këtyre pajtimeve.
Libri tregon shumë më tepër se se sa burokratë shoqatash apo aktivistësh partiakë psikollogjinë aktuale, mbase mbizotëruese, të një populli që ka jetuar në “luginën” mes “orientit” dhe “Oksidentit”. Të një populli të varfër, të edukuar gjysmak me edukatë komuniste dhe të paedukuar thuajse krejt me edukatë fetare, viktimë e mashtrimeve televizive dhe e emigracionit; viktimë e plagëve të ndyra të ardhura nga shekujt shqiptarë apo nga bota e ashtuquajtur moderne.
Meriton ta përgëzojmë atuoren për këtë gjetje të saj origjinale, trajtimin me vërtetësi dhe ta falënderojmë për lotët që na ka ngacmuar gjatë leximit të këtij loibri prej 130 faqesh.
Libër që nuk gjëndet në asnjë librari të Tiranës dhe që autorja ua dhuroi ( pa para, pra) pjesëmarrësve të “Pegas” Albania në një ditë të vërejtur në Tiranë, ku kishin ardhur poetë nga thuajse e gjithë Shqipëria, shumica prej të cilëve janë krejt të panjohur për shikuesit e televizioneve shqiptare.
Ua dhuroi këtë libër që sikur u kujton lexuesëve këngën e bukur të trevës së saj; këngë që sikur e këndon pandërprerë Buna e Faridës - “Çile atë zemër plot kujtime!!!!”