PROJEKT
Kuvendi Mbarëshqiptar, i mbledhur në Tiranë (Prizren), më 10 qeshror 2007,me ( ) të deleguar e të mandatuar nga krejt trojet shqiptare dhe diaspora, deputetë e zyrtarë, përfaqësues të partive politike e shoqatave atdhetare, intelektualë dhe autorë dinjitozë botimesh me temë hulumtimin dhe zgjidhjen e çështjes kombëtare, mbasi diskutoi rreth Fjalës-Apel, të mbajtur nga Kryetari i Këshillit Organizator, gjeneral Kudusi Lama, me vendosmëri e vullnet të plotë atdhetar: zgjodhi ASAMBLENË KOMBËTARE, miratoi njëzëri STATUTIN e saj, TEZA TË FINALIZIMIT TË BASHKIMIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE dhe MEMORANDUMIN drejtuar organizmave ndërkombëtare, shteteve kryesore dhe ambasadave të akredituara në Tiranë, të gjitha këto me synim orientimin konceptual dhe organizimin e drejtimit unik të Lëvizjes së Bashkimit Kombëtar të shqiptarëve në një shtet të vetëm.
Kuvendi vendosi që TEZAT E BASHKIMIT të jetë orientim bazë, pikëmbështetje, pikëreferim, kriter, matës dhe testim i krejt veprimtarive të organizuara në shtetin-amë, në trojet shqiptare, të institucioneve, politikave dhe diplomacisë zyrtare, inteligjencies, partive politike e shoqatave, medias, diasporës dhe të çdo shqiptari që mendon dhe vepron shqip.
1. Shqipërinë e coptuar ta bëjmë një të vetme, të bashkuar, natyrale
Mund të thuhet me plotë të drejt, se më në fund, se me hyrjen në shekullin e 21, nisi të bjerë dhe ora e zgjidhjes së çështjes kombëtare të shqiptarëve. Por, si orët që pushojnë pa u kurdisur, ashtu dhe fatet e Kombit veniten pa përpjekje të përbashkëta, të organizuara e të bashkërenduara. Demokracia moderne, me strategjitë gjeopolitike në veprim, përbën vetëm premisat, kushtet e favorshme, të mjaftueshme, por jo dhe përcaktuese për zgjidhjen e çështjes tonë kombëtare. Përcaktues duhet të bëhet vetë faktori shqiptar. Për fat të keq, pikërisht ky faktor ende po lë shumë për të dëshiruar, për arsye objektive, por ca më shumë për arsye subjektive, jo në ndërgjegjen atdhetare popullore dhe atë intelektual, por në nivelin e politikave zyrtare.
Teorikisht, si domosdoshmëri historike dhe jetike, problemi i Bashkimit është i njohur, i konceptuar, i përcjellur, edhe nëpërmjet përpjekjeve titanike të Rilindësve e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, Statutit të Mbretërisë Shqiptare (1928), Rezolutës së Konferencës së Bujanit (1944), Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë (1998), Platformës së Akademisë së Shkencave (1998); në Preambulën e së cilës gjejmë dhe obligimin në "..aspiratën shekullore për identitet dhe bashkim kombëtar" si dhe idenë "Republika e Shqipërisë mbron të drejtat kombëtare të popullit shqiptar që jeton jashtë kufijve të saj" etj. Por më saktë, më e plotë dhe më e fuqishme aspirata e bashkimit kombëtar daton, jeton dhe frymon në çdo zemër me gjak, ideal dhe besë shqiptare. Prej këtij frymëzimi dhe gurre popullore gjejmë të përdoren për emra njerëzish e lokalesh në Kosovë nocionet "Çamëria", "Vlora", "Vjosa", "Saranda", sikurse dhe në Shqipëri emërtimet "Bar-Restorant "Çamëria & Kosova" etj. Kështu, aspirata e bashkimit ka mbetur e shkruar në letër, libra e memorandume dhe në ndërgjegjen mbarrëpopullore.
Këto vitet e tranzicionit demokratik në Tiranë janë hedhur edhe sloganet "Një komb - një qëndrim", "Një komb - një histori";.po punohet, më në fund, për ndërtimin e autostradës Durrës - Morinë, Kosovës i caktohet Porti i Shëngjinit për përdorim, ekziston Komisioni Ndërakademik i gjuhëtarëve (Tiranë-Prishtinë ), nën kujdesin e Fondacionit Mbarëkombëtar "Nermin Vlora Falaschi", është mbledhur për të pestën herë Kuvendi Mbarëkombëtar i Gruas së Shquar Shqiptare - (në Vlorë, Prishtinë, Shkup, San Giorgo Albanese, Ulqin), u paralajmërua nisma e mbajtjes së Kuvendit mbarëkombëtar prej intelektualëve Qose-Kadare- Tartari (1991), u organizuan Tetova-1, Tetova-2 (1992), tubimi parakuvendor në Tiranë (1993), u mbajt Kuvendi i Intelektualëve Shqiptarë për Çështjen Kombëtare në Stamboll (25-28 nëntor 1995); shtatori 2006 - muaji i kulturës kombëtare, kaloi me një program të pasur manifestimesh të kulturës kombëtare dhe hapa e veprimtari të tjera të kësaj natyre. Të gjitha këto janë pozitive, të dobishme, atdhetare, meritojnë të vlerësohen e të përshëndeten. Por janë dhe krejt të pamjaftueshme për procesin e përfundimit të punëve për ribashkimin kombëtar të shqiptarëve.
S'doli që s'doli nga goja e politikës zyrtare shqiptare edhe ideja: "Një komb, një shtet", ose është përdorur ajo kalimthi për kapital politik. Nuk u ul Anteu të prekë tokën!
Pse është bërë e pamundur deri më sot mbajtja e një Kuvendi solid Mbarëshqiptar? Do të mbetemi me këto lidhje e aktivitete dhe me parimin "të bëjmë, ç'të bëjmë", apo duhet të bëjmë atë që duhet, të insistojmë në kërkesën tonë të drejtë kombëtare?
Ne shqiptarët kërkojmë vetëm statusin e shtetit-komb, asaj forme të organizimit të popujve që Evropa i dha rrugë me Konferencën e Vestfalisë (1648), pas së cilës vijuan njëra pas tjetrës në Kontinentin plak lëvizjet për krijimin e shtetit kombëtar, të cilat ende s'kanë përfunduar plotësisht.
Duke synuar që bërja e Kombit-shtet të bëhet ideja qendrore, boshti, qëllimi, pikë referimi, udhërrëfyesi, kriteri dhe synimi ynë mbarëshqiptar, institucional dhe i mbarë shoqërisë civile, Kuvendi apelon në përcaktimin e drejtë e të saktë të mekanizmave, levave, lëvizjeve që duhet ta mundësojnë atë, ç'nuk bëmë mirë, çka lamë mangut, çka duhet të bëjmë, gjithnjë bashkërisht që të ngrihemi në nivelin e zgjidhjes së problemit jetësor të shtruar kaherë për zgjidhje.
Kjo do të thotë që gjendjen, nivelin dhe proceset aktuale t'i kalojmë, me dorë në zemër, në rrafshin atëmemëdhetarë, politike e intelektuale, në mënyrë kritike, kërkuese e krijuese. Kombi-shtet është një imperativ i ekzistencës dhe prosperitetit të popujve; ai është për ne shqiptarët amanet shekullor i të parëve tanë, i të gjithë të rënëve në altarin e lirisë; që është kristalizuar edhe në vargjet e eposit të sotëm himarjot: "Ëndërr të madhe nuk kemi,] veç folesë ku fle Shqiponja,] Shqipërinë Natyrale,] Katër Vilajetet tona; dhe në vargjet e tjera të gurrës popullore: "Heronjtë e Kombit që dergjen,[ si Shqiponjat në lëndinë,[ Amanet të shenjtë na lanë,[ trojet tona - Shqipërinë" (Hamdi Pulo)..
Duan apo nuk duan të tjerët, shteti-komb është e ardhmja e dëshiruar, e pashmangshme e kombit shqiptar në Ballkan. Në trojet tona nuk jemi të tepërt, nuk durojmë të mbetemi as të diskriminuar. I kemi mjaft tradita e virtyte, jemi të varfër e të vuajtur, por jo shpresëhumbur për të drejtën tonë të jetojmë të lirë e të bashkuar në trojet tona. Të drejtën e natyrshme, siç e kërkojmë për vete, ashtu nuk ua kemi mohuar e nuk ia mohojmë gjithë të tjerëve..
Bashkimi i popullit në një shtet kombëtar, është problemi ynë madhor që kërkon zgjidhje! Të kuptuarit dhe të përqafuarit e kësaj aspirate sot është obligim i të gjithë shqiptarëve.. Kosova, djepi i vazhdueshëm i atdhetarisë shqiptare, e pavarur dhe sovrane, po bëhet dhe pikënisja e zgjidhjes praktike të Bashkimit Kombëtar.
2. Kombi shqiptar në udhëkryqin dhe shansin e fundit historik të Bashkimit.
Pavarësia e shpallur para 95 viteve, me ngritjen e Flamurit në Vlorë, presupozonte që ajo të gëzohej në të katër ish vilajetet e krijuara prej administratës së pushtuesve osmanlinj, ku shtrihej kombi shqiptar - në Vilajetin e Kosovës me kryeqendër Shkupin, të Shkodrës, Manastirit dhe të Janinës. Historia e shqiptarëve për gjatë më se një shekulli rrodhi nëpërmjet të tilla gjeopolitikave që me shumë vështirësi, si me pahir dhe me fare pak dëshirë, u krijua shteti ekzistues shqiptar, vetëm në 1{3 e krejt territorit, kurse shumë pjesë të tjera për rreth kufirit të tij, bashkë me banorët autoktonë, u përdorën për formimin e shteteve të tjera. Një varg konferencash ndërkombëtare, prej Kongresit të Berlinit (1878), Konferencës së Ambasadorëve në Londër (1913) e më tej, përfshi dhe Rambujenë e Marrëveshjen e Ohrit (2001), me vendime të panatyrshme, apo gjysmake, arbitrare, kanë shërbyer për ngrehina shtetërore artificiale në Ballkanin Perëndimor, në dëm të shqiptarëve dhe të trojeve të tyre stërgjyshore.
Ato ngrehina politike artificiale, tani, në fillimet e shekullit 21, nuk ekzistojnë më. Përveç shqiptarëve, tek popujt e tjerë të këtyre trevave, ka shkuar haku tek i zoti, madje, edhe me një tejkalim të së drejtës. Shtetet ekzistuese, për gjatë gjithë kufirit shqiptar, mbahen ende në këmbë me pjesë të konsiderueshme të hapësirave dhe të popullsisë shqiptare. Vetëm e drejta e kombit shqiptar ka mbetur e parealizuar, e nëpërkëmbur, ende e penguar nëpërmjet imponimesh artificiale. Kështu, mbetemi populli që bëjmë të tjerët shtet, pa bërë veten. Madje, njihet bukur ky absurd politik i rrethimit të Shqipërisë aktuale prej trojesh e popullsisë së vet, por askush nuk pranon t'i japë fund këtij absurditeti. Të gjithë e kuptojnë qartë se krijimi i Shqipërisë etnike, historike, natyrale, vetvetiu do të sillte edhe natyralitetin e shteteve fqinjë dhe do ta çonte drejt shuarjes gjendjen e Ballkanit si "fuçi baroti"..
"Jo!, -thotë bota demokratike edhe sot e kësaj dite,- hapësirat shqiptare do të vazhdojnë të përdoren si "rrufepritëse" për të tjerët dhe hallet e tyre". Kështu, edhe politikat euroatlantike druhen t'i qasen problemeve të Ballkanit në mënyrë tërësore, reale e ballore; edhe politikanët e shtetit-amë e të hapësirave shqiptare, nuk kanë kërkuar ndonjëherë zgjidhjen tërësore të problemit, por vetëm në mënyrë të pjesshme, dhe ato jo në kohën e cilësinë e duhur.
"Jo!", tha edhe Kuvendi, nuk mund të vazhdohet pafundësisht kështu. Nuk ka traktat demokratik lirish e të drejtash njerëzore e kombëtare që të pajtohet me këtë gjendje; e marrtë lumi dhe atë politikë zyrtare që nuk i del për zot aspiratave kombëtare!. Rëndimi tej mase i durimit popullor u imponoi shqiptarëve, vitet e fundit, edhe tre luftëra të drejta: Si për simbolikë të historisë, u pasurua më tej 28 nëntori ynë, me daljen në arenën e historisë, pikërisht në këtë datë të UÇK-së (1998) dhe lindjes së legjendarit Adem Jashari. Po a do të vazhdohet edhe më tej me veprime sublime në altarin e çlirimit dhe lirisë tonë kombëtare? Kuvendi mendon se po të veprojnë drejtë, parimisht e rrënjësisht, politika dhe diplomacia kombëtare dhe ajo ndërkombëtare, vetvetiu rolit të pushkës i zihet fryma.
Rizgjimin e ndërgjegjësimin e popullit në tërë hapësirën shqiptare në mënyrë të organizuar, disponimin e aktivizimin politik institucional të krejt organizmave përfaqësuese e të mandatuara të hapësirave shqiptare, veprimtarinë intensive e të organizuar të diasporës shqiptare rreth idesë së bashkimit në një shtet kombëtar, Kuvendi e vlerëson sot si më të domosdoshme se çdo herë tjetër.
Atdhetari i shquar Abdyl Frashëri, në dhjetor të vitit 1880, në emër të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, deklaronte:
"Sot, Kuvendi i Lidhjes Shqiptare, mëmën tonë të dhimbshme e të dashur, Shqipërinë, e shpall shtet autonom. Të gjitha krahinat e Shqipërisë, të ndara në vilajetet e Kosovës, të Shkodrës, të Manastirit dhe të Janinës, përmblidhen në një shtet të ribashkuar, me kryeqytet Prizrenin".
Çka ndryshuar prej asaj kohe, që kjo aspiratë ende nuk është sendërtuar? Apelojmë për herë të fundit: "Kombi i kërcënuar, o sot, o kurrë!" Pa qenë të bindur vetë se ç'na takon, nuk do të dimë as ç'të kërkojmë. Kur na takon pela e gjallë, pse duhet të kënaqemi me ndonjë thelë? Kur Ballkani Perëndimor po gjakosej rëndë prej hegjemonizmit serb, a nuk ishte ky rasti më i volitshëm për zgjidhjen tërësore të çështjeve të mprehta etnike, edhe të asaj shqiptare, më problematikut? Por, as bota nuk iu përmbajt atyre parimeve demokratike, që vetë u ka dhënë të drejtë qytetarie, as shteti-amë e politikat zyrtare shqiptare nuk u organizuan për zgjidhjen rrënjësore të aspiratës tonë popullore shekullore..
Kuvendi shpreh bindjen se kjo është dilema, udhëkryqi dhe shansi i fundit i historisë për të krijuar shtetin-komb; mësimet e mëdha që kemi nxjerrë prej pësimeve të rënda, t'i kthejmë në mendim, organizim, vullnet, forcë, kurajo dhe mbështetje, që jo vetëm të mos gabojmë më, por të realizojmë denjësisht e plotësisht atë që na takon.
3. Të bashkohemi rreth filozofisë politike kombëtare.
Që është koha për bashkim, se bashkimi bën fuqinë, ky është një deduksion i përvojës jetësore, një mësim i vyer, sidomos për ne shqiptarët. Çështja është të ndërgjegjësohemi në shkallën më të lartë. Dukuria e vërejtur në disa figura publike, që synojnë ethshëm, o të jenë të parë, o kryetarë; çarjet e diferencimet e krijuara në popull, deri dhe në diasporën shqiptare, sidomos prej një kaosi partiake-politik, ku ngrihet tej mase vendi dhe roli i politikës, prapambetja dhe varfëria e tejskajshme etj. kanë krijuar çarje, plagë të rënda dhe pengesa serioze drejt bashkimit të dëshiruar të vullneteve atdhetare, drejt veprimeve të përbashkëta për zgjidhjen e problemeve madhore kombëtare.
Mjaft më me formulën e të menduarit "bardhë e zi" dhe të gjykimit "O me mua, o kundër meje". Formulë kjo që ngjizi dhe që vazhdon të ushqej ndarjet brendashqiptare. Filozofia dhe psikologjia kombëtare, që duhet të na udhëheq, nuk janë për t'u zbuluar, ato janë gatuar e të njohura si deduksion, përgjithësim racional dhe emocional i krejt përvojës së historisë dhe të jetës tonë, janë mësimet që dalin nga gjitha pësimet tona të derisotme, për të cilat duhet të na shërbejnë për kthjellimin e mendjes dhe shpirtit tonë atëmemdhetar.
Vërtetë jemi ndër kombet më të shumëvuajtura në histori, porse tani është koha që të organizohemi e të veprojmë në përputhje me parimet demokratike për shlyerjen e padrejtësive të mëdha historike që na u bënë në të kaluarën. Por kjo mund të realizohet me sukses, vetëm atëherë kur ne shqiptarët, me një vendim e betim solemn, të përbashkohemi rreth një qëllimi madhor dhe të vetëm, qëllimin tonë kombëtar, duke afirmuar një kohezion të ri, një konsensus kombëtar.
"Është e domosdoshme dhe e dobishme,- thekson me të drejtë prof. S. Pëllumbi,- një përmbysje mentalitetesh, krijimi i një sistemi të ri vlerash, i një filozofie politike shqiptare dhe i një etike politike kombëtare, që do t'i hapte rrugën formimit të një elite politike kombëtare, garës së konkurrencës së lirë, ku të fitojë më i miri dhe t'i çojmë, kështu, në muzeun e tranzicionit "ikonat" e liderëve të tipit totalitarist" .Brumin e vlerave tona na duhet ta aplikojmë na rang mbarëkombëtar.
Kjo do të thotë se një popull, me një gjuhë, me një histori, me tradita autentike, me një identitet të qartë, në një hapësirë gjeografike kompakte, mundet dhe duhet të synojë bashkërisht në ardhmërinë e vet solide, të selitë e të përqafojë atë politikë që bazohet në kulturën, dinjitetin dhe krenarinë kombëtare. Kjo identifikohet me përdorimin e koncepteve "kombi shqiptar", "ndërgjegjja kombëtare", "interesat e kombit e të atdheut" etj. me përmbajtjen dhe kuptimin gjithëpërfshirë s, mbarëshqiptar, deri te zbatimi i Platformës së Sigurisë e të Bashkimit Kombëtare. Çdo interes dhe kërkesë e pjesshme politike quhet atdhetare, atëherë kur shërben si hallkë dhe hap drejt bashkimit kombëtar të shqiptarëve.
Individët dhe idetë, që kanë këto përmasa e dimensione dhe i përcjellin ato aktivisht, janë dhe mbartësit, pishtarët e vërtetë të filozofisë politike kombëtare. Kur nga qytetari më i thjeshtë deri te politikani e akademiku, të jemi ndërgjegjësuar bindshëm se motivet, interesat, bindjet politike e përkatësitë partiake, gjendja sociale dhe hierarkia e vlerave, përbëjnë, e shumta 5% të identitetit të secilit, kurse, të paktën, 95% të vlerave e përbëjnë fijet e shqiptarizmës që na bashkojnë në çdo lloj situate, dhe, se ky mbi 95% të jetë gjithnjë dominues e veprues, të jetë identiteti ynë i plotë, i përgjithshëm, atëherë mund të thuhet se fatet dhe e ardhmja e kombit janë vendosur në duar të sigurta. Kjo ndërgjegje e solidaritetit kombëtar shqiptar na imponohet si një kërkesë e kohës, si një deduksion logjik i vetë historisë tonë, i jetës, i afirmimit të plotë dhe konsolidimit të identitetit tonë. Por janë edhe taktikat politike zyrtare tendencioze antishqiptare të fqinjëve tanë, me nacionalizëm tepër agresiv, efiçent edhe sot e kësaj dite që na obligojnë për kompaktësimin tonë real e veprues. Përvoja botërore dhe ajo e fqinjëve na tregojnë qartë se përkatësitë politike, pozitë e opozitë kanë vlerë vetëm në kutinë e votimit, kurse për çështje dhe interesa kombëtare atë kanë një qëndrim.
Platformës së realizimit të Bashkimit Kombëtar organikisht i përket edhe Strategjia e Sigurisë, por, në dokumentin përkatës të Republikës së Shqipërisë mungon kapitulli mbi interesat mbarëkombëtare, mjetet dhe mënyrat e ndryshimit të status cuo-së ekzistuese, e cila i mban shqiptarët të dhunuar e të kërcënuar, pa asnjë garanci për jetën e pronën, për familjen, nderin e dinjitetin, pale më për ardhmërinë e tyre qytetare e kombëtare. Ndërsa bota dhe fqinjët tanë mbajnë në këmbë një makinë të fuqishme lufte, shqiptarët çarmatosen, reduktohen e dobësohen ushtarakisht. Nga pësimet e mësimet e historisë del, vetvetiu, nevoja e masave të forta kurajoze për të garantuar sigurinë mbarëkombëtare, Deri më sot liria dhe sovraniteti nuk janë dhuruar, por janë fituar.
Filozofia politike e bashkimit kombëtar është ajo hapësirë e gjerë teorike-praktike, brenda të cilës duhet të sillen tërë mendimet dhe veprimtaritë tona institucionale dhe individuale.
Dalja në dritë më 2006-n e librit "Shqipëria natyrale" (Natural Albania), e autorit Koço Danaj, nga politika zyrtare e fqinjëve, kuptohet, do të përjetohej e transmetohej si një rrezik e kërcënim, sepse i tillë është disponimi i tyre dhe efekti alergjik që u shkaktojnë të vërtetat e hidhura: Por ne, bashkëkombësit e autorit, fare pa droje dhe habi, kësaj shpalosjeje analitike, të argumentuar e këmbëngulëse të idealit të bashkimit kombëtar, na obligon t’i çelim dritat jeshile, pa rezerva, pa hezitime, pa mëdyshje e lëkundje. Librin e mësipërm Kuvendi e vlerëson lartë si një apel shkencor qytetar për të konceptuar e implementuar politikën e bashkimit kombëtar. Shqipëria natyrale është një nocion politik, evroperëndimor, që duhet përqafuar e përkrahur për ta bërë realitet , në bashkëpunim me fqinjët e aleatët ndërkombëtarë, nëpërmjet dialogut me këdo e për gjithçka, pa dhunë, me forcën e të drejtës në vend të të drejtës së forcës, vetëm në rrugë e me mjete demokratike. "Çdo gjë e arsyeshme është reale, çdo gjë reale është e arsyeshme, kur ajo ka atributin e domosdoshmërisë ", është shprehur gjermani madh Hegel, ide, të cilën po ta konkretizojmë në kontekstin shqiptar, nuk do të gjejmë domosdoshmëri më të arsyeshme se sa ideja e Bashkimit Kombëtar, që duhet bërë realitet, si një conditio sine qua non (kusht pa të cilin nuk bëhet gjë) për ekzistencën dhe zhvillimin tonë dinjitoz.
Vlera të pakontestueshme i takojnë edhe librit të avokat. Spartak Ngjelës "Reforma shqiptare - shmangia e karakterit tiranik të politikës" (Tiranë, 2006), që apelon për realizimin e reflektimeve rrënjësore në politikën e Tiranës zyrtare, së cilës i përket dhe një rol parësor në proceset e Ribashkimit Kombëtar.
Shkurt, bota do të drejtohet seriozisht nga të drejtat tona vetëm pasi politikat dhe diplomacia zyrtare shqiptare të jetë ngritur në nivelin e interesave dhe kërkesave mbarëkombëtare. Deri më sot kjo e drejtë mbetet e ngrirë, ende një monedhë tregu, në mënyrë moderne, midis hesapeve të gjeostrategjisë botërore dhe ngathtësisë së politikave e diplomacisë shqiptare, mbetet, siç u gjend një herë Odiseja legjendar midis Shidbës dhe Harildës.
4. Për një bosht të spikatur atdhetar të politikave zyrtare shqiptare.
E arsyeshme dhe e pritshme do të ishte që politikat zyrtare në të gjitha hapësirat shqiptare, të dilnin si forca kyçe dhe vendimtare për zgjidhjen e drejtë të çështjes kombëtare. Ato do të zënin vendin e vet të rëndësishëm po të ishin të karikuara atdhetarisht dhe të lëviznin për të realizuar këto interesa e kërkesa madhore. Por pikërisht ato kanë mbetur dhe hallka më e dobët, më e mangët, pa boshtin kurrizor atdhetar, pa strategji, taktika dhe objektiva të qarta. Bie në sy një s’përputhje e theksuar midis peshës specifike atdhetare të ndërgjegjes popullore dhe asaj të veprimtarisë politike. Këto politika, me fare pak, ose hiç fare mesazhe morale e atdhetare, kanë tërhequr e vazhdojnë të tërheqin mbi vete oponencën më të fuqishme konstruktive. Fjala është jo për korrigjime e meremetime të pjesshme, por për një ndërgjegjësim e pozicionim krejt të ri, për konceptimin dhe sendërtimin e asaj politike, që do t'i çonte ujërat në mullirin e mbrojtjes së vendosur të interesave kombëtare dhe të bashkimit kombëtar, për një diplomaci funksionale e të suksesshme që fatkeqësisht na ka munguar.
"Nuk kam fare besim tek politika shqiptare, tek këta politikanë, - shprehet adoleshenti 18 vjeçar Afrim Vërsela. Çfarë mund të presësh prej tyre? Aq i ulët është qëndrimi i Tiranës zyrtare, sa kur duhej të votohej një Rezolutë për Çamërinë, shumë prej titullarëve të lartë politikë e "baballarëve të Kombit", e braktisën Parlamentin, sikur t' i kish zënë barku!"
Ndihen pasojat e rënda të politikave zyrtare servile, të mbrapshta, pa kockë e pa bosht, që bëjnë lëvizje pa ditur çfarë kërkojnë. Hyjnizohen qëndrimet e porositë e të huajve, edhe kur ato janë jashtë e larg realitetit shqiptar. Kuvendi stigmatizon politikat zyrtare të të gjitha hapësirave shqiptare për mungesë të theksuar të boshtit e nervit atdhetar mbarëshqiptar. Politikat zyrtare deri më sot janë karakterizuar nga pacifizmi e gandizmi, nënshtrimi e kapitullimi, nga zbatimi me "peqe-lepe" të ofertave të botës, pjesore e me zigzage, Diplomatët e Shqipërisë në Konferencën e Londrës (1992) mbi ish Jugosllavinë u pajtuan me copëtimin e mëtejshëm të trojeve shqiptare e ndarjen e saj për Malin e Zi, Serbinë dhe Maqedoninë, me trajtimin e Kosovës si një "çështje pakicash kombëtare", në vend që të ngrehnin zërin që t'u njihej edhe shqiptarëve krijimi i shtetit të tyre kombëtar, ashtu siç iu njoh kjo e drejtë edhe popujve të tjerë.
Të doli përball, në takime, bisedime a negociata, politikani fqinj, u gjende në një forum ndërkombëtar, pse mos ta thuash troç të drejtën dhe të vërtetën, kur ke në anën tënde, historinë, arkeologjinë, antropologjinë , albanologjinë , realitetin të drejtën ndërkombëtare dhe mbështetjen e mjaft të huajve objektivë?! Sigurisht, shkurt qartë dhe prerë, se diplomatët lodhen e mërziten shpejt! Ajo që mbetet pa u thënë, që do ta ruash e bluash përbrenda, është vetëm shprehja : "derri do plumb!". Një diplomaci që nuk e nxjerr qimen nga qulli, e ha bukën kot!
Për më keq, edhe forca të veçanta në trojet e pushtuara u grupuan në parti politike të shumta, përligjën e përforcuan copëzimin kombëtar, nisën garat e rivalitetet për pushtet politik dhe ndonjë dimension demokratik, në vend që të qëndronin në lartësinë e interesave dhe kërkesave të zgjidhjes së çështjes kombëtare. Kur Shkupi zyrtar refuzon kërkesën për të krijuar një shtet konfederativ shqiptaro-maqedonas , fare mirë shqiptarët mund të deklaroheshin për bashkim me shtetin-amë. Përgjithësisht mund të theksojmë se nuk mund të ndërtosh demokraci me pushtues kur nuk ke siguruar lirinë. Është tepër e dhimbshme, brengosëse, tragjike dhe fare e pajustifikueshme që në mbi 100 subjektet politike shqiptare të gjejmë ide dhe praktika që luhaten midis dy ekstremeve, nga kërkesa e ligjshme për Bashkim Kombëtar deri tek pajtimi me ndarjen, bashkëjetesë të pakushtëzuar me pushtuesit e kolonizatorët dhe kërkesa të pjesshme!
Se çfarë bluajten në kokë subjektet politike të Preshevë-Bujanoc- Medvjegjës për zgjedhjet serbe të 21 janarit 2007, çfarë u sugjeruan atyre në Prishtinë, Tiranë e Tetovë dhe çfarë qëndrimi mbajtën praktikisht vetë shqiptarët atje, që pak kohë më parë kishin bojkotuar kushtetutën serbe, të gjitha këto përbëjnë një nyje sinjifikative të përthyerjes së vetë aspiratës së madhe kombëtare, vunë shumëçka në fokus të saj dhe e nxorën gjithsecilin zbuluar. Po Referendumi 24 marsit 1992 për Autonomi të Luginës dhe të drejtën e bashkimit me Kosovën natyrale, pse është sfumuar, apo varrosur?!.
Kurajën politike e gjenerojnë vetëdija dhe fryma kombëtare! Për të drejtat e natyrshme, jo belbëzime me gjysmë zëri, jo pranim "kushtesh e kufizimesh", siç do të theksonte me të drejtë Kadareja ynë, në një intervistë televizive, por ngritje e zërit deri në kupën e qiellit!
Imazhi mjaft i dhimbshëm e brengosës i këtyre politikave është mbyllja e tyre, shpesh, brenda një rrethi vicioz të konfliktualiteteve pa bereqet e pa rrugëdalje për probleme e çështje thjeshtësisht të zgjidhshme, por që stërhollohen duke vënë kështu në diskutim edhe vetë mekanizmat e funksionimit të demokracisë, më keq akoma, duke njollosur dhe imazhin e aftësive shtetformuese të kombit shqiptar. Tabloja e sotme e retorikave politike, gjenerimi i pashtershëm i krizave, "furtunat në pjatë" me deklarime tymuese, me premtime boshe e mashtruese, me debatet e polemikat e pamoralshme, të pafrytshme, me tensione artificiale, që, për të satën herë kanë tërhequr edhe arbitrim ndërkombëtar, janë humbje kohe e energjish, lodhje e stresim i njerëzve, ulje e prishje e imazhit kombëtar, të gjitha këto vetëm prej tekave, kapriçove, interesave të vogla dhe lakmive të disa politikanëve. Gjendja konfliktuale e politikave zyrtare dhe filtrimi i diversioneve agjenturore, thellojnë përçarjen dhe kërcënojnë sigurinë kombëtare..
Të synosh një post qeveritar psh. në trojet e pushtuara etnike, është një gjë; kurse të përpiqesh bashkërisht për ndryshimin e statusit gjeostrategjik të trojeve e komuniteteve bashkatdhetare, është diçka krejt tjetër.
Shqiptarët që jetojnë në trojet amtare, të vaditura me gjak të shumë brezave, ata që pengohen prej politikash fqinjësore gjenocidale të vendosin një lule në varret e të parëve, e të rënëve etj. natyrshëm ndjehen të fyer e të lënduar para diskriminimeve, diferencimeve dhe mosrealizimit të të drejtave të tyre njerëzore e kombëtare nga fqinjët, nga ndërkombëtarët dhe nga politikat që po aplikojnë përfaqësuesit aktualë të tyre. Tabloja politike e tranzicionit shqiptar, parë në tërësi, dëshmon qartë për të tilla politika zyrtare që kurrsesi nuk afirmohen si subjekt dhe faktor i zhvillimeve pozitive, i përparimit të gjithanshëm, por shpesh janë bërë objekt i kritikave të thella konstruktive, ziejnë brendapërbrenda, merren me vetveten dhe për vete, duke u bërë pengesë dhe ecje me zigzage regresi.
Janë të tilla politikat zyrtare, çalamane, difektoze, që kanë kushtëzuar edhe lindjen e subjekteve pulitke, organizmave dhe shoqatave atdhetare me orientim pajtimin dhe bashkimin kombëtar, të cilat po i bëjnë oponencë konstruktive të parave. Ajo që kërkohet nga mendimi dhe veprimi politik i shtetit shqiptar, i krejt politikave në hapësirat etnike është të braktisin stratagjemat dhe kaosin ndaj interesave dhe kërkesave atdhetare, të mbajnë parësore strategjinë kombëtare në çdo hap dhe marrëveshje politike, ekonomike, kulturore, shkencore dhe atë ushtarake.
5. Më parë integrimin kombëtar, mandej dhe atë evropian, me identitetin dhe dinjitetin adekuat.
E veçanta e Kombit tonë është se po përballet me dy lloj integrimesh, me atë mbarëshqiptar dhe me integrimin evropian. Konstatojmë, për shembull, se politikat zyrtare aktuale, në veçanti ajo e Republikës së Shqipërisë, është e dominuar dhe e orientuar tek procesi i integrimit evropian, ku, duke hyrë në Evropë, mendojnë e shpresojnë shtetarët, vetvetiu, automatikisht, shqiptarët do të gjenden në një hapësirë, pa këta kufij politikë, që i ndajnë sot në gjashtë shtete të ndryshëm të Ballkanit Perëndimor etj. Futja e proceseve në këtë gjedhë, i shtyn disa njerëz të mendojnë se kjo është rrjedha jonë e pashmangshme dhe s'ka derman tjetër!
Kuvendi pohon e insiston se për shqiptarët, themelore e parësore janë proceset e bashkimit kombëtar, për të realizuar mandej me identitet të plotë e dinjitet edhe integrimin evropian. Nuk duhet shumë filozofi për të argumentuar e kuptuar këtë pozicion.
Po sikur, larg qoftë, një ditë Evropës të mos i puqet me Shqipërinë, apo Shqipërisë me Evropën, atëherë, kuptohet, do të jetë shumë vonë për rikuperimin e idealit atdhetar.
Po sikur, varrofshim Djallin, Evropa të mos e kurorëzoje, apo ta rishpërndajë Perandorinë e vet Demokratike Moderne?.
Po vërejmë me brengë e indinjatë se Athina zyrtare, edhe pse anëtare e hershme e Bashkimit Evropian, vazhdon të tregohet mjaft shoviniste, fanatike, aktive, deri dhe diversioniste.
Në qoftë se Baskëve u përket ndonjë e drejtë legjitime, a e fituan atë prej faktit që Spanja është prej kohësh në Bashkimin Evropian?!
Edhe më absurd, paradoksal e demode po paraqitet Beogradi zyrtar, i mbërthyer në mite e disa faltore, në dëm të të drejtave njerëzore e kombëtare të një populli!. Lëkundja e lavjerrësit të politikës shoviniste serbe për Kosovën ka qenë, nga zhdukja e çdo gjurme të autonomisë deri tek "një autonomi të pa parë deri më sot në ndonjë vend evropian!". Si mund ta gëlltisnin ndërkombëtarët këtë voluntarizëm politik dhe diplomaci tymuese?
Obligimi i Evropës demokratike sot është jo të na vëjë kushte të reja të disfavorshme, por të na shlyej borxhin e madh të asaj prerjeje anatomike të trupit të trojeve etnike dhe të skllavërimit të gjysmës së shqiptarëve prej fqinjëve grabitçar.
Kuvendi, në parim, shprehet pa ekuivok se integrimet ndërshqiptare të dalin si parësore, të bëhen më shpejtë, me ndihmën dhe në partneritet me Uashingtonin e Brukselin, të realizohet edhe shteti-komb i shqiptarëve, në mënyrë që të bëhet më lehtë dhe më me lezet edhe integrimi evropian i kombit shqiptar. Mënyrat, rrugët, mjetet e modalitetet praktike më të shpejta e efektive për realizimin e këtyre objektivave, mbeten për t'u diskutuar e detajuar.
Mungesa e këtij orientimi të ri, dorëzimi pa kushte ndaj proceseve globaliste, pa rregulluar më parë shtëpinë tënde, pajtimi i heshtur me pohimin e ndërkombëtarëve se "Kosova të mos bashkohet me Shqipërinë" etj. janë njeri aspekt i pavendosmërisë së krejt politikave zyrtare shqiptare. Si nuk doli një politikan, që, t'u thoshte ndërkombëtarëve, ashtu me diplomaci figurative: "Avash, ju xhentëlmenë, është mëkat t’ia lësh fëmijët njerkës apo dhe jetimë, kur kanë nënën gjallë!"
A ka ky komb potencial intelektual atdhetar, politiko-diplomatik , juridiko-konstituci onal e etike-kulturor për të piketuar ardhmërinë e vet dinjitoze në familjen e kombeve evropiane, për të ndërtuar jetën e vet sipas parimeve dhe normave plotësisht njerëzore e demokratike ? Ky Kuvend Mbarshqiptar pohon me bindje se në krejt trojet amtare dhe në Diasporën e fuqishme disamilionshe shqiptare, potencialet janë me teprim, të gatshme dhe të përkushtuara, të ngjizura atdhetarisht. Ato duhen menaxhuar, duhen organizuar që të ndërgjegjësojnë mbarë popullin shqiptar se krejt tjetër politikë e fat i takon! Problemi shtrohet: ose ndryshim rrënjësor i politikës, ose revokim i politikanëve aktualë!
Kuvendi Mbarshqiptar, me vullnet atdhetar të palëkundur, kërkon ngritjen e politikave zyrtare në nivelin e problemeve dhe interesave të zgjidhjes së çështjes sonë kombëtare; qëndrimi dhe veprimtaria ndaj kësaj çështjeje të jetë gurë prove i politikanëve, subjekteve politike dhe i çdo individi të thjeshtë apo të mandatuar Ky Kuvend, përfaqësues i shoqërisë civile, i opinionit mbarëshqiptar, i popullit që bën historinë, që nuk vuan prej ambiciesh pushtetore e lakmi karrigesh, ndryshe nga politikat zyrtare aktuale, përcjell vullnetin atdhetar. për implementim të një politike tjetër, asaj reale, më të gjerë, me shprehjen më hapur, më lirshëm, më qartë e me vendosmëri të synimeve tona për realizimin e kërkesave të natyrshme kombëtare.
Kjo do të thotë, psh. se ndërtimi i shtetit sovran të Kosovës, dhe zgjidhjet e të drejtave njerëzore e kombëtare të hapësirave shqiptare në Mal të Zi, në Luginën e Preshevës, në Maqedoni e Greqi, të konceptohen si hapa drejt sendërtimit të Shqipërisë Natyrale. Rruajtja e status cuosë në këto hapësira, apo meremetime të pjesshme, janë pak. Politika e shtetit-amë dhe ajo e Negociatorëve në Vienë (2006), po të ishin me nerv kombëtar, nuk do të qanin hallin serb të disa kishave e manastireve, por do të ngrehnin zërin për Shqipërinë e pa bërë, të sakatuar nga ish Fuqitë e Mëdha të Evropës, do t'i referoheshin fateve të bashkatdhetarë ve në Luginën e Preshevës, në Toplicë, Sanxhak; do të artikulonin me tërë forcën e duhur çështjen e bashkimit mbarëshqiptar në një shtet të vetëm.
Nuk duhej të mbetej përjashtim për politikën dhe diplomacinë zyrtare shqiptare qëndrimi i Ukshin Hotit, që nuk ju tremb syri për t'u thënë trupit gjykues dhe prokurorit serb në Prizren (27 shtator 1994): "Jam thirrur para gjyqit për bindjet e mia politike. Mbrohem me të vërtetën. Si qytetar i Republikës së Kosovës dhe pjesëtar i Kombit tim, po i përmend këtij gjyqi bindjet e mia, po i theksoj KËRKESËN, që duhet t' i bëj të mendohen mirë qeveritë në SHBA (Wahington) e Rusi (Moskë), në Tiranë, Prishtinë e Beograd se populli shqiptar duhet të bashkohet. Bashkimi i popullit shqiptar dhe i territoreve shqiptare në një shtet duhet të jetë parakusht i çfarëdo rregullimi të marrëdhënieve ndërkombëtare në këtë pjesë të Ballkanit. Ky bashkim duhet të bëhet në bazë nacionale dhe jo religjioze; sipas mundësisë, në rrugë institucionale. Në kërkesën e përpjekjet e veta për Bashkim, populli shqiptar ka të drejtë të presë ndihmën jo vetëm të Evropës e të Bashkësisë Ndërkombëtare, por edhe prej popujve të ish Jugosllavisë, me të cilët ka jetuar së bashku, e, në radhë të parë, prej serbëve!".
6. Inteligjenca, truri i kombit, selitësja e atdhetarisë, të dalë në vendin dhe rolin që i takon.
Çdo shqiptar i thjeshtë, i ndërgjegjësuar, e bluan dhe e zien në vetvete, përbrenda, gjendjen dhe fatet e kombit të vet, por sytë e veshët i mban, sa nga politika, sa nga inteligjenca e vet. Më tej shkon puna me intelektualët. Në çdo popull ata janë cilësuar, me të drejtë, edhe si "truri i kombit", "selitës të ndërgjegjes kombëtare dhe të atdhetarisë". Ky vend dhe rol i tyre është një përparësi dhe një përgjegjësi obliguese. Të cilësdo fushe që të jenë, intelektualët mbartin historinë, lidhin epokat, akumulojnë brengat e fatet; gatuajnë e ndezin Rilindjen Kombëtare, Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, hartojnë programet e çështjes kombëtare, gjykojnë dhe ndërtojnë vizionin drejt të ardhmes, ndërmarrin veprime e organizime drejt hapave të më tejshme. Me shëmbëlltyrën dhe krejt veprimtarinë e krijimtarinë e vet, intelektuali është gjithnjë një person publik, që pasuron thesaret e kulturës kombëtare, skalit identitetin kombëtar, përfaqëson imazhin dhe pasqyrën e popullit dhe të epokës së vet.
Tani, në epokën e demokracisë, intelektualëve u takon të jenë, krahas ekskluzivitetit të tregut të ideve pozitive, vizionare e me qitje të largët, edhe në opozitë të përhershme e oponencë konstruktive ndaj pushteteve e politikave zyrtare. E tillë është natyra dhe misioni i tyre, të jenë gjithnjë kërkues e krijues, veçanërisht ndaj politikave zyrtare, të cilat, hera herës, bëhen më shumë të dëmshme se të dobishme për vendin e popullin.
Intelektuali i mirëfilltë, nuk bëhet kurrë ithtar fanatik i ndonjë force politike, por edhe i inkuadruar në to, mbetet në vendin, misionin dhe rolin që i takon. Është indinjuese taktika zyrtare serbe, psh, që, për t'i dhënë politikave të veta shoviniste e genocidale imazh "shkencor", vinte në lëvizje Akademinë e Shkencave dhe të Arteve të Beogradit. Krejt tjetër është krijimtaria hulumtuese e inteligjencës shqiptare. Historia gjithnjë e ka kërkuar inteligjencën patriotike të japë ndihmesën thelbësore e të çmuar në zgjidhjen e çështjes kombëtare. Ajo ka vetëdije të lartë, ka dhe ndjenjë të lartë përgjegjësie, ka vullnetin e përkushtimin të ngrihet kundër dhunimit që i është bërë aspiratës shekullore të popullit të vet, sakrificave sublime të tij për identitet dhe bashkim kombëtar.
Politikani, ashtu sikurse dhe çdo qytetar, mund të quhet i formuar dhe i kompletuar, mund të gjykojë e të veproje me kompetencë, vetëm pasi të jetë njohur me mjaft botime e studime serioze të intelektualëve të mirëfilltë, që, pak nga pak, po mbushin një raft biblioteke.
Është në nderin e këtij Kuvendi të përmendë disa tituj, vepra të këtyre 10 - 15 viteve të fundit, mesazhi historik dhe gjithnjë aktual i të cilëve është: "Çështja kombëtare në plan të parë!". Dhe ato janë: "Filozofia politike e çështjes shqiptare" (Ukshin Hoti)", "Abdyl Frashëri", "Republika e Kosovës", "Historia e Kosovës" (Kristo Frashëri), "Çështja shqiptare, historia dhe politika"(Rexhep Qosja), (Arben Puto),"Çështja shqiptare dhe kriza ballkanike" (Fatos Arapi), "Gjenocidi serbomadh" (Shaban Brahja), "Qosja dhe çështja kombëtare" (Mojkom Zeqo), "5O vjet histori e pa humbur " dhe "Shqipëria natyrale" (Koço Danaj), "Realiteti dhe perspektivat e çështjes kombëtare" (Muhamet Klemendi), "Shqiptarët përball gjenocidit serbo-grek" (Avdi Baleta), "LDK dhe UÇK, një emblemë, një qëllim" (Fazli Veliu ), "Shfrytëzimi ekonomik i Kosovës" (Marglen Verli), "Sfida dhe Kurthe" (Lebit Murtishi), "Nëna më lindi, Shqipëria më rilindi" (Gafur Adili), (Shaban Sinani), (Xhemil Zeqiri), (Hysni Milloshi), "Çështja shqiptare dhe politika hipokrite e bashkësisë ndërkombëtare" (Preng Çuni) "Kosova "fuçi baroti" e Ballkanit" (Elez Biberaj), "Kombi shqiptar e kriza lindore" dhe "Ktheni fytyrën nga kombi, vëllezër" (Vehip Poda), "Çamëria martire" dhe "Nuk harrohet Çamëria" (Hazis Hyseni) "Rexhep Qosja dhe çështja kombëtare shqiptare" (Mojkom Zeqo), "Çamëria, studime historike e sociologjike" (Hajredin Isufi). "Drenica, një shekull trimërie" (Bedri Tahiri) dhe dhjetë tituj të tjerë "Çamëria-vështrim historik" (Hasan Minga) dhe "Gjenocidi grek kundër Çamërisë vazhdon" (me bashkautor Hilmi Saqe), "Trokitje në Dodonë" dhe pesë tituj të tjerë (Namik Selmani), "Kurthe dhe intriga" (Petrit M. Demi), "Zëri i inteligjencies për çështjen shqiptare" (FISH), "Golgota shqiptare - akuzë kundër shfarosësve të popullit shqiptar" (Leo Frojndlih), "Kombi shqiptar në udhëkryq (Sulejman Abazi), "Ora e Kombit" ( Rajmonda Maleçka), shumë monografi e broshura, studime e artikuj të panumërt në revista e gazeta nga autorë vendas e të huaj, një krijimtari e bollshme artistike, të gjitha pasqyrë e përgjakur e historisë dhe jetës së shqiptarëve. Të gjithë këta janë misionarë aktivë të kauzës kombëtare. Një sintezë e kësaj krijimtarie hulumtuese të inteligjencies atdhetare është edhe këto TEZA TË FINALIZIMIT TË BASHKIMIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE.. .
Inteligjencia jonë kombëtare i përket vendit e popullit që nuk ka asnjë pëllëmbë territori të huaj, nuk ka sulmuar kënd, nuk i ka rënë kërkujt në qafë. Kjo është një krenari dhe përparësi absolute, që e bën atë gjithnjë një gjeneratorë të tonit atdhetar në politikë, në veprimtarinë për kompaktësimin e krejt shqiptarëve rreth idealit të tyre të shenjtë! Kombi ka gjithnjë nevojë për zemër, moral, për mendjen e ndritur e të shëndoshë të inteligjencies së vet.
Po si del inteligjenca në vendin dhe rolin që i takon? Pa ndonjë sforcim të veçantë. Si rregull, ajo është si një perpetum mobile, i ngjan një mase lënde me rrezatim natyral dhe të pashtershëm.
7. Për një vend dhe rol tjetër, ndryshe, të shtetit-amë, si Piemont i çështjes shqiptare.
"Shpirti, jeta, shpresa dhe gjithë fatbardhësia e një kombi qëndrojnë në të organizuarit në një shtet", theksonte në kohën e vet atdhetari Mihal Grameno. Republika e Shqipërisë ka qenë dhe mbetet baza, themeli, forca, garancia, burimi, prapavija, shpresa e çlirimit dhe prosperitetit të bashkëkombësve të robëruar.. Shqiptarët e të gjitha trojeve amtare, ata të diasporës dhe emigracionit thonë "shyqyr që kemi shtetin-amë, për mall dhe për çdo hall!" Shumë kush nga të huajt shprehu habi për solidaritetin dhe pritjen që iu bë refugjatëve kosovarë në pranverën e gjenocidit të fundit barbar serb të vitit 1999. Për popullin kjo ishte një obligim i natyrshëm ndaj vëllezërve të një gjaku. Mirësjelljen, mikpritjen dhe bujarinë shqiptari i ka dhe vazhdon t'i ketë si traditë e si virtyt.
Po a i takon Shqipërisë londineze një vend dhe rol tjetër, më i madh, ndryshe nga ai i derisotmi, që të ngjasojë me kujdesin e mëmës ndaj bijve e bijave të vet, në drejtim të sendërtimit të idealit kombëtar?
Objektivisht Shqipëria është ai emër i madh që bashkon dhe tërheq gjithçka, është krye emri i gjakut dhe i shpirtit, i historisë dhe të ardhmes, një fryt i rezistencës dhe mbijetesës; është fitorja kolosale e ekzistencës dhe afirmimit të kombit, është fjala e identitetit që na ndërgjegjëson për çka jemi dhe ç'do të bëhemi. "Bijtë e mi, u lashë trashëgim një Atdhe! Amanet!",- tha plaku i urtë Ismail Qemali. Si një jehonë e fuqishme e amanetit dhe merakut të tij na tingëllojnë sot fjalët e akademik Qoses:
"Kur vijmë në Shqipëri, ne vijmë në tokën premtore të ëndërrimeve dhe të idealeve tona; në tokën e simboleve dhe të apostujve të shqiptarizmës, ku janë Kruja dhe Vlora, varret e Skënderbeut e të Naim Frashërit; vijmë të gjejmë njësinë shpirtërore të ndërtuar mbi idealet e bijve më të mëdhenj të popullit shqiptar; vijmë me dëshirën që të gjejmë një gjendje sociale stabile, shembullin e pajtimit kombëtar, shembullin e jetës dhe të mendimeve demokratike; organizim të mirë të jetës e të punëve; edhe atdhetarizëm modern, edhe projekte të rilindjes shpirtërore e morale, edhe projekt gjithëkombëtar. E duam Shqipërinë të jetë në gjendje të mbledhë rreth vetes të gjithë shqiptarët!".
Me pak vëmendje, lehtësisht mund të vëmë re mangësi parimore të shtetit-amë. Me pak përkushtim atdhetar, Shqipëria mund të marrë kthesën drejt imazhit të dëshiruar. Për shembull, mirë se ndërkombëtarët ndaj Serbisë agresore kaluan, nga negociatat e para luftës, në luftë dhe përsëri në negociata pas luftës me agresorin e mundur, se kështu "e dashka" demokracia; po shteti-amë pse duhej të mjaftohej me lëshimin e ndonjë fjalë, ashtu larg e larg, për fatet dhe statusin e më së dy milion bashkëkombësve, pse duhej të mbetej thjesht aktor dhe jo faktor në këto negociata? Pyetjes "pse të mos ishte edhe Shqipëria një partner aktiv në negociatat e imponuara", nuk i ka dhënë kush përgjigjen bindëse. Është paradoksale që vepruan fuqishëm dhe ishin efikase, mitet serbe, gjeopolitikat dhe sentimentalizmat ndaj tyre dhe jo historia e realiteti, jo e drejta dhe e vërteta shqiptare.
Republika e Shqipërisë, si bërthamë e shtetit kombëtar, i vë shpatullat zgjidhjes së çështjes kombëtare, me dinjitet, as me eufori e mbivlerësim të faktorëve të jashtëm, as me kompleksin e të voglit, e të pa fuqishmit, të inferiorit. Ajo vepron me përgjegjësinë dhe forcën që i jep e drejta, demokracia, liria e mendimit dhe e fjalës. Me një politikë të guximshme, me iniciativa diplomatike vizionare, ajo duhej t'i jepte tonin proceseve të bashkimit kombëtar. Në strukturën e Parlamentit të Republikës së Shqipërisë ka lloj-lloj komisionesh, për minoritetin e minorenët, por mungon Komisioni i Përhershëm për Zgjidhjen e Çështjes Kombëtare, të cilit do t'i takonte një rol i rëndësishëm. Të jesh shtet-amë, Piemont i çështjes kombëtare dhe të mos pranohesh si aktor në zgjidhjen e saj, ky është një inferioritet i pajustifikuar yni dhe një fyerje prej të tjerëve. Është e drejta dhe obligimi i Republikës së Shqipërisë të parashtrojë para ndërkombëtarëve dhe të ngulmojë për zgjidhjen e drejtë e të plotë të çështjes kombëtare, ashtu sikurse dhe Tirana të jetë vatër e ideve dhe koordinimit të veprimtarive atdhetare.
8. Ndaj kombit shqiptar Evropa mbetet më tepër borxhli e madhe moralo-politike, se sa faktor favorizues.
Kur themi se Republika e Shqipërisë është Piemonti i çështjes shqiptare, e interesuar "ab ovo" për bashkim, se bashkimi është vetë ajo, si plotësim i realizimit të vetvetes, të historisë dhe aspiratave, nënkuptojmë urtësinë e filozofisë popullore se "i zoti e nxjerr gomarin nga balta" dhe jo i huaji, qoftë ai dhe mik. Për më tepër, ndërkombëtarët, në veçanti ish Fuqitë e Mëdha të Evropës, në bilancin e përgjithshëm të deritanishëm, mbeten shumë herë më tepër borxhlinj moralo-politikë ndaj të drejtave të kombit shqiptar, se sa faktor favorizues. Nuk u bënë dominuese, në kohën e vet, as zëri i Wilsonit, për mos të thënë dhe i V .I. Leninit për zbatim drejtësie, për mos aplikim të pazarllëqeve me fatet dhe jetën e kombit shqiptar.
Në rrjedhën e proceseve globaliste-integrue se, të strategjive gjeopolitike, deri më sot, përjashto sulmin e drejtë të NATO-s (1999) kundër makinës ushtarake agresive serbe,.nuk vërehen qëndrime deçizive pozitive në favor të zgjidhjes demokratike të çështjes shqiptare. Bie fjala, mirë që "të mos bashkohet me Serbinë", gjykojnë ata për Kosovën, po pse "as me Shqipërinë"? Dhe diplomacia shqiptare nuk është e zonja të reagojë, as me një fjalë, veç di të thotë: "Amin, moj Evropë!"..
Në stadin e sotëm të kuptimit e trajtimit politiko-juridik të problemeve madhore të shoqërisë njerëzore, kur ka fituar të drejtë qytetarie parimi wilsonian i vetëvendosjes së popujve, i mishëruar në Kartën e Organizatës së Kombeve të Bashkuara, në Aktin Final të Helsinkit, në Kartën e Parisit etj. kërkesa maksimale e të drejtave të shqiptarëve, është minimalja që duhet të bëjnë Tirana dhe Prishtina zyrtare, elitat politiko-intelektua le shqiptare në Mal të Zi e Maqedoni, në Luginën e Preshevës dhe për Çamërinë. Dobësitë, mangësitë parimore të politikave zyrtare shqiptare, fqinjët dhe bota po i përdorin me sukses, sipas interesave dhe komoditetit të vet!
Të bëhesh bisht i politikës maqedonase dhe jo pjesë përbërëse e politikës në Maqedoni, të spostosh problemet madhore të identitetit shqiptar dhe implementimin e thelbit të Marrëveshjes së Ohrit, në emër të disa posteve e të një jetese më të mirë, të alternosh rolet e opozitës etnike e asaj politike, herë për kredibilitet politik, herë për karrige pushteti, në vend që t'i mbash të bashkuara të dy rolet në një të vetme, kjo është, të paktën, një dyfytyrësi e një elite politiko-intelektua le shqiptare në këtë shtet të sajuar.
Me mendësi të tilla politikanësh, kurrë nuk bëhet Shqipëria Natyrale. Por ka dhe një alternativë tjetër, është ajo e formuluar nga analisti tepelenas Koço Danaj dhe që thotë se: "Dështimi i Marrëveshjeve artificiale mbi bazën e të cilave u ngritën shtetet e Ballkanit, u jep të drejtën historike, morale dhe bashkëkohore shqiptarëve të kërkojnë partneritet me fqinjët dhe aleatët e tyre. Politika shqiptare duhet të pushojë së qeni porosimarrëse, duke u shndërruar, dora dorës, në këshilluese, dhe pse jo, edhe parashikuese e proçeseve politike dhe gjeopolitike në rajon dhe më gjerë" ("Shqipëria Natyrale", Tiranë, 2006, f. 48).
Mjaft me marrëveshje imponuese edhe në shekullin e 21.. Kuvendi Mbarëshqiptar i përmbahet, me vendosmëri, alternativës reale, imperative, definitive. të parevokueshme të zgjidhjes së çështjes kombëtare shqiptare, me të cilën synojmë të ndihmojmë politikën tonë zyrtare dhe ndërkombëtarët, në mos, edhe t’ia u imponojmë atyre.
Se, "Interesat e palëve,- theksonte shqiptari i madh Ukshin Hoti,- bashkësia ndërkombëtare i merr parasysh në masën me të cilën palët janë të afta t'i mbrojnë e t'i sigurojnë vetë ato interesa". Kur ne shqiptarët të zbatojmë këtë paradigmë në krejt veprimtarinë tonë, pra, të vihemi efektivisht në lartësinë e daljes për zot të fateve dhe interesave tona.
FOTOGRAFITË:Pamje nga libri "Qyteterime Antike te Mesdheut" i autores Nermin Vora Falaschi
