Lumturie Blakaj & Besiana Xharra-Kosova e trazuar nga “MUP-ovcat” e Serbisë

Laura Hasani

Ish-policët e Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë (MUP) të cilët e kanë sfiduar për vite të tëra shtetin e Kosovës, kanë filluar një trajnim dyjavor në Shkollën e Policisë në Vushtrri. Edhe pse ky proces për lidershipin kosovar konsiderohet historik, transformimi i tyre nga MUP-i në MPB konsiderohet shumë konfuz, madje një enigmë që nuk po zbërthehet.
Opozita kosovare, por edhe analistë politikë, këtë proces vazhdojnë ta shikojnë me dyshim rreth verifikimit të së kaluarës së këtyre ish-pjesëtarëve.
Edhe pse në qeveri thonë se të gjithë këta pjesëtarë kanë kaluar nëpër filtrat e Agjencisë Kosovare të Inteligjencës (AKI), prapë ka dyshime nëse kjo është e vërtetë, apo është frazeologji demagogjike politike.
Tashmë 17 ish-pjesëtarët e MUP-it kanë nënshkruar kontratat me Policinë e Kosovës dhe nga e hëna (dje) kanë nisur trajnimin në Akademinë e Kosovës për Siguri Publike në Vushtrri për siç është thënë, që të pajisen me njohuri lidhur me legjislacionin e Republikës së Kosovës, organizimin e brendshëm të PK-së, parimet dhe procedurat etj.
Por, më shumë se kaq, asnjë zyrtar i Kosovës nuk jep detaje lidhur me atë se si janë siguruar ata që këta policë me të vërtetë kanë të kaluar të pastër, dhe nëse të dhënat e tyre janë të sakta.
Agjencia Kosovare e Inteligjencës është përgjegjësi kryesor për verifikimin e të kaluarës së tyre. Edhe pse ditë më parë kreu i saj, Bashkim Smakaj, ka raportuar në Komisionin që bën Mbikëqyrjen e këtyre Policëve, duke thënë se çdo gjë e kanë nën kontroll, anëtarët e Komisionit vazhdojnë të mos jenë të sigurt për atë që është deklaruar.
Haki Demolli, anëtar i Komisionit Parlamentar për Mbikëqyrjen e AKI-së, thotë se në bazë të informatave që disponon, struktura e MUP-it serb do të kyçet në Policinë e Kosovës, pa kurrfarë verifikimi paraprak të tyre.
Proces i ngutshëm dhe i turbullt
“Kemi informata se ata do të kyçen pa kurrfarë verifikimi dhe pa procedurën e konkursit”, tha ai. Demolli shton se sipas informatave që ka, policët serbë të MUP-it pasi që të pensionohen në MUP-in serb, menjëherë me lista zyrtarët pas një trajnimi disaditor do të jenë pjesë e policisë kosovare.

“Kjo është shumë shqetësuese dhe lë vend për dilema se në radhët e PK-së do të kyçen njerëz të paverifikuar që eventualisht dyshohet se kanë kryer krime, dhe aq më parë që kanë punuar dhe do të punojnë kundër shtetit të Kosovës”, tha Demolli.
I pasigurt për këtë proces, shprehet edhe zëvendëskryetari i komisionit, Fadil Demaku.
“Duke marrë parasysh ndjeshmërinë e çështjes, ne nuk duhet të lejojmë që në institucionet tona për asnjë lloj pazari të përfshihen njerëz të cilët kanë të kaluar të dyshimit”, ka thënë ai, duke rikujtuar se është në përgjegjësinë e AKI-së që të bëjë verifikimin e pjesëtarëve serbë në PK.
Por, Bekim Haxhiu, po ashtu anëtar i këtij Komisioni nga radhët e PDK-së, thotë se opinioni po dezinformohet me deklarata jo të sakta, pasi që, sipas tij, AKI-ja është përgjegjëse vetëm për verifikimin e zyrtarëve të lartë, të atyre menaxherialë, që kanë qasje në dokumente sekrete të shtetit. “E për policët e thjeshtë përgjegjës për verifikimin e të kaluarës së tyre është Policia e Kosovës”, tha Haxhiu.
Ministri i Punëve të Brendshme, Bajram Rexhepi, i kontaktuar nga “Zëri”, thotë shkurt se verifikimi u është bërë, por për detaje të mëtutjeshme është Policia e Kosovës ajo që jep informatat.
E zëdhënësi i Policisë së Kosovës, Baki Kelani, e konfirmon duke thënë se “17 pjesëtarët e ish-MUP-it serb, para nënshkrimit të kontratave me Policinë e Kosovës, i kanë parapri procesit të verifikimit të identitetit nga Agjencia e Regjistrimit Civil të MPB-së dhe të verifikimit të së kaluarës së tyre nga Policia e Kosovës dhe e EULEX-it”.
Por, njësoj si pjesëtarët e opozitës, edhe analistët nuk janë të prirë për t’iu besuar deklaratave të zyrtarëve shtetërorë. Ata shfaqin dyshime për të kaluarën e këtyre policëve serbë.
Përgjegjësit po i mbyllin sytë
Eksperti i sigurisë, Nuredin Ibishi, thotë se në çfarëdo forme duhet bërë verifikimi i secilit pjesëtar që synon të bëhet pjesë e Policisë së Kosovës. Megjithatë, sipas tij, ashtu sikurse po shkojnë gjërat, institucionet e sigurisë që janë përgjegjëse për verifikimin e secilit qytetar, po i mbyllin sytë karshi përfshirjes së pjesëtarëve të MUP-it në Policinë e Kosovës.
“Është e domosdoshme çështja e verifikimit të pjesëtarëve serbë në Policinë e Kosovës dhe të dihet e kaluara e tyre. Me nënshkrimin e kontratave u pa se institucionet tona po i mbyllin sytë karshi një procesi të tillë dhe se po i shkelin parimet kryesore të policisë që ka të bëjë me verifikimin e së kaluarës”, ka thënë ai.
Edhe analisti politik, Muhamet Kelmendi, shfaq drojën se inkuadrimi i serbëve në Policinë e Kosovës do të bëhet “bllanko” pa pasur verifikim të tyre.
“Në Policinë e Kosovës do të shohim çetnikë, shovinistë, njerëz të dhunës dhe terrorit, me njerëz që kanë vrarë civilë të pafajshëm gjatë luftës në Kosovë, me njerëz që kanë kryer veprimtari antishtetërore kundër Kosovës. Pra kemi të bëjmë me njerëz që duhet të ndiqen penalisht për krimet e kryera, kurse në anën tjetër vetë institucionet tona me vetëdije të plotë lejojnë inkuadrimin e tyre”, thotë ai.
Sipas Kelmendit, edhe kontingjenti i parë, por edhe në të ardhmen do të shohim inkuadrim tërësisht të pjesëtarëve të MUP-it serb në Policinë e Kosovës. Mosverifikimi i pjesëtarëve serbë në Policinë e Kosovës, ai thotë se është rrjedhojë e marrëveshjes së dëmshme që ka arritur kryeministri Thaçi me homologun e tij serb, Daçiq, më 19 prill të këtij viti.
Nga ana tjetër, politikanë serbë të Kosovës thonë se gjatë verifikimit të këtyre policëve duhet pasur parasysh Ligjin për Amnisti. Oliver Ivanoviq, politikan në veri të Mitrovicës, thotë se është Ligji për Amnisti që duhet të merret parasysh nga Prishtina zyrtare, edhe pse, sipas tij, verifikimi është i domosdoshëm.
“Normalisht që nëse këta pjesëtarë duhet shikuar nëse kanë qenë pjesë e krimeve të ndryshme, por është Ligji për Amnisti po ashtu që duhet të merret parasysh”, tha Ivanoviq për “Zërin”. Sidoqoftë, ai shton se procesi i integrimit të këtyre policëve në Policinë e Kosovës është duke shkuar shumë ngadalë. Ai merr shembull komunat në veri që kanë shumë pak policë, dhe se kjo krijon pasiguri në popull.
“Në Zubin Potok dhe Zveçan janë gjithsej nga 3, 4 policë. Çfarë sigurie mund të ofrojnë një numër kaq i vogël I tyre. Pra mendoj se ky proces duhet të shpejtohet”, tha Ivanoviq.
Ai po ashtu e sheh të panevojshëm dhe humbje kohe trajnimin që po u bëhet atyre.
“Duke pasur parasysh që ata kanë qenë policë, me përvojë të gjatë nuk po e shoh të arsyeshme tani një trajnim 2-javor, nuk e di sa mund të përfitojnë prej saj”, tha Ivanoviq.
Ligjin për Amnisti, Qeverisë së Kosovës ia ka kujtuar edhe kryeministri serb, Ivica Daçiq. Ai ka deklaruar se derisa është ligji që fal të kaluarën e tyre, pse duhet nënshtruar verifikimit të tyre.
Në anën tjetër, thuhet se do të jenë rreth 300 pjesëtarë të MUP-it serb që do të inkuadrohen në Policinë e Kosovës, sipas deklaratave të zyrtarëve serbë.
Por Qeveria e Kosovës ende nuk ka dalë me shifra të tilla. Inkuadrimi i ish-pjesëtarëve të MUP-it serb në Policinë e Kosovës është rezultat i marrëveshjes së 19 prillit mes Prishtinës e Beogradit për normalizimin e marrëdhënieve mes këtyre dy shteteve.

Resmije Ballazhi-Kosova si Tanzania

Foto: Laura Hasani

Me gjithë nivelin e lartë të korrupsionit, organet ndjekëse janë treguar të paafta për ta luftuar këtë dukuri. Kështu është thënë të hënën gjatë një debati të organizuar nga Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) me rastin e Ditës Ndërkombëtare Kundër Korrupsionit.
Merita Mustafa, nga KDI, ka thënë se Kosova mbetet një ndër shtetet me një nivel të lartë të korrupsionit. Sipas saj, më të korruptuara janë gjykatat dhe partitë politike, pastaj vjen shëndetësia, administrata publike, dogana dhe prokurimin publik, ku është forma më e shpeshtë e pasurimit të zyrtarëve të lartë.
“Më 3 dhjetor organizata Transparency International, ka publikuar indeksin e perceptimit të korrupsionit i cili Kosovën e tregon si një ndër shtetet me një nivel të lartë të korrupsionit, ku ne qëndrojmë keq edhe me rajonin, përpos me Shqipërinë që është në një situatë pak më të rëndë se ne. Ne vazhdojmë të krahasohemi me një grup të shteteve që janë shumë të largëta, siç janë: Nigeria, Etiopia, Tanzania, Egjipti”, ka thënë ajo.
Kryetari i Këshillit Gjyqësor, Enver Peci, ka treguar se gjykata po përballet me një numër të madh të lëndëve të vjetra nga të cilat kanë arritur që vetëm 62 për qind prej tyre t’i zvogëlojnë.
Edhe Besim Kelmendi, Prokuror në Prokurorinë Speciale, u ka bërë thirrje të gjithëve që të punojnë sa më shumë në këtë fushë që të arrijnë deri te luftimi i korrupsionit.
Ndërkaq, Betim Musliu nga Instituti i Kosovës për Drejtësi, tha se janë disa aspekte që duhet analizuar te lufta kundër korrupsionit në Kosovë.
“E para kompetencat ekskluzive të EULEX-it për luftimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit, në të cilën sferë ka dështime të mëdha. Dhe e dyta te përgjegjësitë e institucioneve vendore, përfshirë ekzekutivin dhe legjislativin, që bëjnë politika dhe miratojnë ligje dhe pushtetin gjyqësor, i cili duhet t’i zbatojë ato politika dhe ligje”, ka thënë ai.
Edhe Avni Zogiani, nga organizata “Çohu” ka thënë se EULEX-i nuk ka funksionuar asnjëherë në asnjë rast të rëndësishëm.
“Si është e mundur që në asnjë rast të rëndësishëm EULEX-i nuk ka funksionuar. Nuk do të funksionojë asnjëherë derisa Kosova do të ketë negociata, sepse të njëjtit zyrtarë bëjnë shtëpi me ka 2000 metra katrorë, të njëjtit zyrtarë të cilët familjarët e vet i kanë shndërruar në milionerë brenda një mandati, të cilët bëjnë ndërtime pa leje, kanë disa kompani”, ka thënë ai.

Dafina Kabashi-“Jeta e re” ruan frymën e letërsisë elitare

Dhjetori i këtij viti, i ftohtë si edhe herëve të tjera, ka sjellë numrin më të ri të revistës letrare “Jeta e re”. E mbushur me prozë, poezi, dramë, kritikë, intervista, etnos dhe me rubrikën e veçantë “Dossier”, revista me 400 faqe në numrin e saj të tretë për këtë vit, i ofron ngrohtësi çdo lexuesi të saj.
Kryeredaktori i “Jetës së re”, Agron Gashi, ka treguar për “Zërin” se në këtë numër janë publikuar më shumë autorë dhe tekste, nga letërsia botërore dhe shqipe. Duke folur për përmbajtjen e revistës, ai ka treguar se çfarë e karakterizon rubrikën e prozës.
“Për adhuruesit e prozës kemi zgjedhur nobelistin Isaac B. Singer me njërin nga tregimet e tij antologjike, ndërsa për herë të parë në shqip vijnë edhe dy tregime të Bukowskit”, ka thënë Gashi. Përveç tyre, ai ka thënë se do të ketë edhe prozatorë shqiptarë, derisa ka përmendur emrat si Ardian Klosi, Lazër Stani, Kujtim Rrahmani, Rudi Erebara dhe Ragip Sylaj.
Poetë të huaj e shqiptarë edhe kësaj radhe e pasurojnë rubrikën e poezisë të “Jetës së re”, duke u sjellë lexuesve tema, motive, ide e stile të ndryshme.
“Redaksia është përkujdesur që lexuesit të saj t’i ofrojë poezi dhe cikle poezish nga autorë të huaj si: J. T. Gillet, Pier P. Pasolini, Tom Philips, për t’u shoqëruar nga poetët shqiptarë: Eqrem Basha, Visar Zhiti, Agim Vinca, Haxhi Vokshi e Blerina Rogova-Gaxha”, ka treguar Agron Gashi.
“Jeta e re” ka edhe dy rubrika të tjera, që janë intervista, që sjell nobelisten e këtij viti Alice Munro, dhe rubrika “Dossier” në të cilën sjell shkrimtarin dhe eseistin e njohur Claudio Magris i cili prezantohet me katër tekste në prozë, njëri prej të cilëve është shkëputur nga kryevepra e tij “Danubi”.
Rubrika e kritikës, nis me autorët Cl. Pichois dhe A. M. Rousseau. Pastaj është një studim për çështje të referencës tekstuale nga Linda Hutcheon, dhe studiuesi francez, Paul Van Teighem, me një studim teorik nga komparativistika. Me esetë dhe interpretimet e tyre janë prezantuar autorë si: Abdulla Tafa, Muhamet Hamiti, Zija Çela, Xhavit Alickaj, Edmond Çali e tjerë.
Adil Olluri, redaktor i revistës “Jeta e re”, ka thënë se viti 2013 ka qenë i suksesshëm për revistën, ngase, sipas tij, ajo ka arritur të ruajë frymën serioze të një letërsie elitare, me të cilën identifikohet.
“Në tre numrat e këtij viti kemi botuar krijime të veçanta me vlera të mirëfillta letrare, si nga letërsia botërore, po ashtu edhe nga ajo shqiptare”, ka thënë Olluri. Ai ka treguar se këtë vit janë përpjekur t’i botojnë një sërë krijimesh të shkrimtarëve e studiuesve të gjeneratës së re, të cilët përmes revistës “Jeta e re” dalin në pah dhe po mirëpriten nga opinioni letrar. Ai ka thënë se “Jeta e re” është një storie e suksesit në Kosovën e vitit 2013.
Revista letrare “Jeta e re” financohet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit.

Kajtaz Gecaj:Spitali verior me mjekë të Beogradit

Spitali Rajonal në veri të Mitrovicës, i cili udhëhiqet vetëm nga serbët dhe nuk ka madje të punësuar asnjë shqiptar, do të ndihmohet nga mjekë të VMA-së (Akademia Ushtarake Mjekësore) së Beogradit, sipas një marrëveshjeje që kanë nënshkruar kryeshefi i VMA-së, dr. Marijan Novakoviq dhe drejtori i përgjithshëm i Spitalit Rajonal në veri të Mitrovicës, dr. Millan Ivanoviq.
“Në shumë raste, ekspertë të VMA-së kanë ardhur këtu në Mitrovicë, sidomos mjekë që na mungojnë. Marrëveshja është lidhur me kryeshefin e VMA-së, dr. Novakoviq dhe tani ekziston mundësia që mjekët e VMA-së të vijnë në Mitrovicës në masën sa ajo të jetë e nevojshme, por të paktën një herë në muaj”, ka thënë Ivanoviq, të hënën.
Ai ka sqaruar se do të vijnë mjekët që mungojnë në SR veriut, por ka mundësi edhe për dërgimin e pacientëve në VMA, por edhe të kuadrove për t’u specializuar në këtë institucion shëndetësor. Ivanoviq shtoi se deri te ky bashkëpunim i rëndësishëm në interes të qytetarëve dhe të pacientëve, ka ardhur falë mirëkuptimit të Ministrisë së Shëndetësisë, Ministrisë së Mbrojtjes të Serbisë dhe Zyrës për Kosovën. Ivanoviq precizoi, se bazuar në këtë marrëveshje, me 26 dhe me 27 dhjetor, në Spitalin Rajonal në veri do të vijnë nga 2 endokrinologë dhe kardiologë, si dhe një hematolog nga VMA-ja.
Drejtori Ivanoviq, ka shfrytëzuar takimin me gazetarë për të dhënë disa statistika për vitin 2013 për Spitalin Rajonal të Mitrovicës. Sipas tij, në Repartin e Gjinekologjisë janë lindur 20 për qind më shumë fëmijë se në vitin 2012. Sipas tij, në vitin 2013 kanë ardhur në jetë 752 foshnje, ndërsa në vitin 2012 ishin kryer 664 lindje.
Ivanoviq ka theksuar se Spitali Rajonal i veriut duhet të mbetet pjesë e Ministrisë së Shëndetësisë së Serbisë.
“Ne mund t’u japim trajtim dhe mbrojtje shëndetësore banorëve vetëm në këtë mënyrë, si pjesë e sistemit shëndetësor të Republikës së Serbisë. Gjithçka tjetër do të thoshte pamundësi e mjekimit këtu, do të thoshte shkurtim i një prej bazave kryesore të të drejtave të njeriut dhe spastrim etnik”, ka thënë ai. 

1721 shqiptarë të zhdukur

Arsim Gërxhaliu, drejtor i Departamentit të Mjekësisë Ligjore,kohë më parë në rrjetin social Facebook  tha se nuk është sukses vetëm numri i të zhdukurve , por ka plane ditore dhe javore që bëhen për të zhdukurit në Kosovë.

“Pothuaj çdo mëngjes niset ekskavatori për të gërmuar në lokacione për të zhdukurit në Kosovë, por në të shumtën e rasteve kjo punë bie ngase lokacioni del i rrejshëm.

Ai ka fajësuar institucionet qeveritare që nuk po bëjnë sa duhet për ketë çështje, duke vlerësuar se puna e tyre është me shumë politike dhe procesi për të zhdukurit varet nga puna e tyre.

Zbulimi i një varreze masive në Rashkë të Serbisë ku mendohet se janë varrosur qindra trupa të shqiptarëve të Kosovës, ka nxjerrë në pah kërkesën imediate të familjarëve të të zhdukurve, por edhe organizatave të tjera vendore, që çështjen e të pagjeturve ta shtrojë në bisedimet e Brukselit. Madje kjo çështje konsiderohet më parimore sesa bisedimet për konvertimin e MUP-it në Policinë e Kosovës.

Për këtë varrezë, ku janë betonuar 250 deri në 400 trupa shqiptarë, duhet të diskutojë edhe Këshilli i Sigurimit i OKB-së, e jo në bisedimet e Brukselit, konsiderojnë familjarët. Madje ata akuzojnë Qeverinë e Kosovës se nuk po bën zë në këto çështje, madje e ka shtrirë qafën karshi presionit të Beogradit.

Dy ditë më parë është zbuluar varreza masive, në Rudnicë afër Rashkës në Serbi, ku janë gjetur mbetje mortore: rroba dhe eshtra të viktimave të vrarë nga lufta e fundit në Kosovë.

Hajredin Kuçi, zëvendëskryeministër i Kosovës, thotë se jo një herë, por disa herë kanë kërkuar nga Brukseli që në tavolinë të bisedimeve të shtrohet edhe çështja e të zhdukurve, por ajo që kanë marrë janë premtime. “Disa herë e kemi kërkuar që në Bruksel të diskutohet për zbardhjen e fatit të personave të zhdukur. Na është premtuar se do të jetë në tavolinë të bisedimeve”, është përgjigjja që ka dhënë për Kuçi.

Por, jozyrtarisht gazeta nga burimet e saj në Bruksel ka mësuar se kjo çështje nuk do të jetë temë që do shtjellohet në nivel ndërkombëtar. “Tash për tash nuk dihet edhe nëse do të ketë tema të reja në Bruksel. Fokusi mbetet vetëm tek implementimi i marrëveshjes së 19 prillit, për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi. Dhe më tutje do të jenë qeveritë ato që do merren direkt me temat e tjera”, tha ky zyrtar në Bruksel.

Se fokusi i Brukselit tani është vetëm marrëveshja e 19 prillit e thotë edhe Maja Kocijanqiq, zëdhënëse e baroneshës Catherine Ashton. “Siç mund ta shihni, fokusi tani është implementimi i marrëveshjes së prillit”,

Nysrete Kumnova, kryetare e shoqatës “Thirrje e Nënave”, kritikon Brukselin që më shumë është i interesuar që të plotësojë kushtet e Serbisë, të njerëzve që bënë krime më të rënda, se sa të zbulojë fatin e të pagjeturve. Ajo kujton ditën kur u gjet kjo varrezë, të njëjtën kohë Thaçi e Daçiq po shtrëngonin duart në Bruksel për tema që shkojnë në interes të Serbisë, dhe këtë ajo e quan shumë poshtëruese.

“Ne po duam që të qetësohen shpirtrat e familjeve të të zhdukurve. Të heqim ankthin, kemi humbur njerëz e jo kafshë”, u shpreh ajo. Kumnova tha se tema e të zhdukurve do duhej të ngrihej jo vetëm në Bruksel, por edhe në nivel më të lartë, atë të Këshillit të Sigurimit.

Nga ana tjetër, Behxhet Shala, nga Këshilli për të Drejtat e Njeriut në Kosovë, thotë se mënyrën se si po përpiqet Brukseli të normalizojë marrëdhëniet midis Kosovës dhe Serbisë, në fakt nënkupton që të harrohet e kaluara, duke i qitur në heshtje personat e zhdukur, krimet e luftës, dëmet e luftës të gjitha këto, që realisht ish dashur të jenë tema kyçe të Brukselit. “E në këtë mënyrë nuk ka shanse që të ndërtojnë të ardhmen, vetëm do të mbetet peng. Normalizimi politik është zgjidhje e përkohshme”, tha Shala.

Luigj Ndou, zyrtar politik për Kosovë në Komisionin Ndërkombëtar për Persona të Pagjetur, thotë se për ata nuk është me rëndësi a ngrihet kjo temë në nivel ndërkombëtar apo jo, vetëm të ketë rezultate

Dhimbja dhe ankthi janë rizgjuar, ashtu si në ditën kur forcat serbe ua morën nga duart fëmijët, burrat, baballarët, nënat, vëllezërit, e motrat... Foto të vendosura në mure, kujtime për ta që ripërsëriten në çdo ndejë familjare, por jo varre, apo shenjë nga trupat e tyre, është tabloja e të pagjeturve në Kosovë. Mbi dymijë familje në Kosovë vazhdojnë të jetojnë nën ankthin se trupat e kujt do të identifikohen në varrezën masive të gjetur në Rashkë të Serbisë.

“A thua janë tanët, apo nga ndonjë komunë tjetër”, është refreni që përsëritet në çdo familje që ka anëtarë të zhdukur gjatë luftës e të pagjetur pas mbarimit të saj në Kosovë. Pesëmbëdhjetë vjet pas luftës, familjarët shprehin mllefin e tyre ndaj institucioneve vendore dhe atyre ndërkombëtare, të cilat sipas tyre nuk bënë aq sa duhet për të gjetur të zhdukurit, kurse bisedimet me Serbinë i quajnë “gozhdë në shpirtin e tyre”.

1721 shqiptarë të zhdukur

Është e enjte, 12 dhjetor, ora 13:30, ende nuk është marrë vesh se në Rashkë gjendet një varrezë masive me trupat e shqiptarëve. Në zyrat e shoqatës “Thirrjet e Nënave” në Gjakovë, kuja ka zënë vend në mesin e nënave prezentë aty dhe anëtareve të shoqatës. Zemrat e nënave sikur kanë parandier se një lajm i kobshëm po vjen te to.

Shumë shpresuan se bijtë i kanë gjallë. Ende nuk ka vdekur te disa ajo shpresë... Gjysmë ore më vonë, kryetarja e kësaj shoqate, Nysrete Kumnova, teksa niset për në shtëpi, merr një telefonatë nga kabineti qeveritar i Kosovës se një varrezë në Rashkë është identifikuar, por nuk dihet se eshtrat e cilëve të zhdukur janë. “Lajmi për gjetjen dhe për hapjen e vendit në Rashkë- Serbi, ka qenë shumë i rëndë për familjet dhe shumë i dhimbshëm”, thotë Kumnova se në anën tjetër është mirë të dihet se shqiptarët nga kriminelët serb u vranë si të pafajshëm për t’u hedhur e mbuluar me gur e asfalt trupat e tyre në Rashkë të Serbisë, që të zhduken gjurmët e krimit.

Kumnova thotë se janë 1721 shqiptarë që figurojnë të zhdukur gjatë luftës dhe të pagjetur. Në mesin e këtyre shqiptarëve ajo ka edhe birin e saj të vetëm Albionin. Për të e ka më vështirë të flasë, dhe zëri i saj fillon të dridhet, kurse dhimbja i shtohet nga heshtja e madhe e institucioneve të Kosovës....

Engel: I thash Facebook-ut ta njohin Kosovën

“Secila ditë e punës sime më lidhë me Kosovën, qoftë me ligjvënës të tjerë, qoftë me ambasadorë vendesh të ndryshme me qëllim të forcimit dhe zgjerimit të njohjeve ndërkombëtare të saj”, u tha shqiptaro-amerikanëve kongresisti amerikan, Eliot Engel, përfaqësues i shtetit të New York-ut tash 24 vjet në Dhomën e Përfaqësuesve të Kongresit Amerikan.

Sulejman Gashi - New York

Engel, nën organizimin e gazetës Illyria, mori pjesë në një takim-darkë me disa veprimtarë të komunitetit shqiptaro-amerikan në “Restaurantin Joseph’s” në Wall Street në New York, në një nga takimet mbështetëse për fushatën e zgjedhjeve të vitit të ardhshëm. Mandati i kongresistëve amerikanë është vetëm dy vjet dhe ata pothuajse gjenden gjithmonë në fushatë rizgjedhjeje.

Engel tha se krenohej që Rrjeti social Facebook përfundimisht kishte njohur edhe shtetin e Kosovës duke e vënë në hartën globale të shteteve ndërkombëtare. “Ajo që më bënë krenar në punën time të gjatë është edhe çështja shqiptare dhe në veçanti Kosova për të cilën fillova të interesohem që nga viti 1989”, tha Engel.

Kongresisti amerikan do të jetë një nga mbështetësit më të fuqishëm dhe do të bëhej një avokat i palodhshëm përgjatë dy dekadave të fundit i lirisë dhe pavarësisë së Kosovës. Engel foli edhe për angazhimin amerikan dhe rolin udhëheqës të Washingtonit në ndërhyrjen ushtarake të NATO-së derisa fliste për gjendjen e rëndë dhe luftën afër tri vjeçare në Siri.

“Më 1999 Kosova ishte me fat,” tha Engel. Ai shtoi se sot bota shqiptare në Ballkan ka ndryshuar politikisht dhe ekonomikisht dhe ky ndryshim sipas tij ka ndodhur edhe falë angazhimit të komunitetit shqiptaro-amerikan.

“I thash Facebook-ut se Kosova ishte një shtet legjitim, i njohur nga më shumë se 100 shtete”, tha Engel duke cituar deklaratën e tij të botuar të enjten në gazetën The New York Times lidhur me angazhimin e tij që Facebook ta njihte Kosovën si shtet të pavarur.

Udhëheqësit më trima të ushtrisë osmane më së shpeshti ishin shqiptarët

Enciklopedia Gjermane , Shqipëria reale Me marrëveshjen e paqes në mes të Venecianëve dhe Turqve më 1478-të, Shqipëria u bë krahinë turke, mirëpo ky vend asnjëherë nuk u qetësua . Që nga mesi i shekullit 17 , islami filloi gjithnjë e më shumë të depërtojë në Shqipërinë e deri atëhershme të krishtere . Po ashtu shqiptarët u dërguan edhe në shërbimet ushtarake të turqve, në luftëra të shumta që bënin ata .Shqiptarët formonin thelbin e armatës turke , ata ishin komando dhe ishin ushtarë të mirë, që Turqia i dëshironte medoemos në radhët e veta.

Udhëheqësit më trima të ushtrisë osmane më së shpeshti ishin shqiptarët. Po edhe në vendet punuese të administratës së perandorisë, shqiptarët gjithnjë e më shpesh zinin vend. Shkrimet në ketë Enciklopedi janë përfshirë nga viti 1844- 1872. Historianët e kohës si Cyprien Robert, Josef Müller, Hahn dhe Bopp, kanë vizituar personalisht vendet shqiptare duke marr informacione nga dora e parë, gjithashtu ata janë shërbye me material nga historia italiane dhe asaj turke të kohës. Ky leksikon tregon qartë, se si Evropa i shikonte shqiptarët nga këndi i saj i vështrimit. Është mirë që opinioni ynë të informohet se si popujt tjerë na kanë mësuar ne në Histori.

Që nga kjo kohë kur është shtyp ky libër, populli shqiptarë është ballafaquar me shumë luftëra, me shumë sfida, me shumë probleme jetësore që kanë ndikuar drejtpërdrejt në lëvizje të popullsisë shqiptare. 91400 km² ishte sipërfaqja ku jetonin shqiptarët , në ketë enciklopedi përshkruhen shumë mirë kufijtë shqiptar, malet, lumenjtë, liqenet, qytetet, detet si dhe Gjiri i Artës. Edhe për nga numri i banorëve konsiderohej si vend me rëndësi, pasi mendohej se ishte diçka më i madh apo i barabartë me fqinjët. Imazhi i dytë për shqiptarët në ketë libër është banimi i tyre në një banesë të vogël prej guri, në shumicën e rasteve me dy dhoma. Bie në sy mikpritja e ngrohtë shqiptare, ku para këtyre shtëpive qëndronin dy burra një grua dhe një fëmijë. Burrat kishin të veshur me shajakë e këmishë të bardhë , me jelekë të zi përmbi si dhe me plisin/kësulën e bardhë që mbanin mbi krye.

Pastaj bie në sy organizimi i mirë sportiv dhe social , si çdo fshat kishte fushën sportive. ku zhvillonin aktivitete sportive të dielave, si dhe vendin qendror ku bëheshin korrje shirjet. Këta historian shpjegojnë rrugëtimet e vështira për shkak të terrenit, mungesës së përgatitjes së nevojshme profesionale, duke u marrë shumica e popullsisë vetëm me bujqësi dhe blegtori, e pak nga ta edhe me tregti. “Qafat , nëpër të cilat rrjedhin ujërat, kanë faqe shkëmbore të thepisura. Kullotat janë mesatare dhe shumë të varfra . Jeta e banorëve është e vetmuar, në kushtet e një banditizmi të madh.” Kur vjen puna te veshjet, shkruhet për veshjen e grave nga fiset malësore” Ata vërejnë se kësula është një element që e gjen si në viset e Gegërisë dhe në ato të Toskërisë; fustanellën e shqiptarëve toskë e cilëson “të zakonshme”; ndërsa zakoni i malësorëve për të mbajtur thesin mbi shpinë, i kujton çantën e shpinës së banorëve të alpeve. Ata shkruajnë edhe për besimin i cili ishte i lidhur me ndarjen fetare, shqiptarët prezantohen si popull që kanë një tolerancë dhe mirëkuptim fetar. Shqipëria më veriore , si Kosova e sotme dhe sanxhaku ishin të pastër etnikisht e të ndarë në vija etnike dhe i përkisnin besimit katolik-romakë . Pikërisht në ketë shekull kishte filluar konvertimi i popullit shqiptarë verior në myslimanë.

 Shqipëria e mesme ishte e angazhuar për fenë ortodokse , ndërsa Shqipëria në jug ishte kryesisht popullsi e banuar nga besimi myslimanë. Në të kundërtën në jug, megjithatë, shqiptarët dhe grekët ishin shpesh të përzier dhe gjuhët e dy popujve shpesh dëgjoheshin si alternativa, ata përdornin gjuhën e njeri-tjetrit. Në bregun e detit pothuaj të gjithë burrat qe merreshin me tregti flisnin greqisht përveç gjuhës së tyre amtare. Vetëm në shtëpi , në familje, gjuha shqiptare ishte në përdorim edhe pse sundonte Ali Pashë Tepelena. Por, ata thonë se mbi të gjitha, Greqia ishte i mbipopulluar me shqiptarë dhe ata e formonin shumicën e popullsisë në Böotia, Atikës, Megara dhe Argolis. Ishujt Hydra Spezza dhe Salamis ishin të banuar vetëm me shqiptarë, gjithashtu edhe ana jugore e Euböa dhe pjesa veriore e Andros është ekskluzivisht e banuar me shqiptarë. ”Enciklopedi e vitit 1874 Shqipëria” Shqipëria (shqip Skiperi, turqisht Arnaut), me një gjatësi 450 km dhe gjerësi- 90-135 km. Vend bregdetarë që shtrihet përgjatë deteve Adriatik dhe Jon, ka një sipërfaqe prej rreth 91.400 km ² dhe rreth 2,350,000 banorë- Kufijtë e saj të cilat janë dhënë, janë pak a shumë në përputhje me dokumentet e kohës, Shqipëria kufizohet: • në veri me Mal të Zi, Bosnjë dhe Serbi, • në lindje me Bullgarin e lartë, me Maqedoninë, me Thesalinë, • në jug me Greqinë dhe të Gjiri i Artës • në perëndim me detin Jon dhe detin Adriatikut. Popullsia është e përhapur mbi kodrat dhe luginat. Shumë nga qytetet dhe kështjellat e panumërta shtrihen mbi majat e maleve. Forma e jetesës janë,si në kohërat e kapitenit Klephten, me vetëdije të njëjtë, si dikur të baronëve gjermanë grabitës. Banorë janë (rreth 3.200.000) në rrënjën e popullit shqiptar kryesisht (Arnaut Turke) ose Skipetar (njerëz mali), siç e quajnë ata veten e tyre. Ky është një popull i lashtë, i cili ka mbijetuar dy mijë vjet në mes stuhive dhe luftërave të shumta në rezidencat e tij duke u numëruar të familjet e kombeve të madha, që nga koha e Aleksandërit të Madh identifikohen me pasardhës të Ilirëve, por referuar më parë në mënyrë të pasigurt janë identifikuar si pasardhës të trakëve. Në gjysmën veriore të vendit, popullsia shqiptare është pothuajse etnikisht e pastër, e papërzier me kombet sllave, boshnjakët dhe malazezët, një ndarje e ashpër etnike. Në të kundërtën në jug, megjithatë, shqiptarët dhe grekët janë shpesh të përzier dhe gjuhët e dy popujve shpesh dëgjohen si alternativa, ata përdorin gjuhën e njeri-tjetrit.. Në bregun e detit pothuaj të gjithë njerëzit flasin greqisht përveç gjuhës së tyre amtare. Vetëm në shtëpi, në familje, gjuha shqiptare është ende në përdorim. Kjo e fundit vlen edhe për pjesën e mbetur të gjuhës së vjetër Thrako-Ilire, ku sipas Bopp, kjo gjuhë është një degë e pavarur e fisit indo-evropian, por e përzier me fjalë greke, romake, gjermane, sllave dhe turke. Gramatika e gjuhës shqipe mungon, pasi për të shkruar përdorën shkronjat greke,alfabeti grek, material i marrë me kusht në Lecce (Romë 1716), në “Tabelat Krahasuese” (Hall 1822), (Xylander Frankfurt 1835), Rossi (Roma, 1866), një Blanchi fjalor (ibid., 1635). Krahasime edhe nga Bopp, duke përdorur gjuhën shqipe (Berlin 1855). Besimi është i lidhur me ndarjen fetare, që nga koha kur Ali Pasha prezantoi dhe vendosi sistemin e tolerancës fetare, Islamit dhe të Kishës Katolike në publik, ata kanë një tolerancë dhe mirëkuptim fetar. Shqipëria më veriore është e angazhuar dhe i përket besimit katolik-romakë, Shqipëria e mesme është e angazhuar për fenë katolike greke, ndërsa Shqipëria në jug është kryesisht popullsi e banuar nga besimi myslimanë. Shqipëria është një vend me plot male dhe shkëmbinj, pra nga këtu e ka edhe emrin “Skiperi” (vendi i shkëmbinjve). Të gjitha malet janë të egra, të pjerrëta, me plotë lugina dhe kanione të thella. Në veri në kufirin e Malit të Zi qëndron mali i Komanit, në verilindje të vendit gjenden malet e Sharrit, në jug-perëndim të Liqenit të Ohrit shtrihen malet e Tomorit, në juglindje janë malet e Gramozit dhe prej këtu vijnë malet nyje të Meqovës (Zygos), pastaj malet e sipërme të Aspropotamotal. në jug vargmalet lindore të Pindit dhe vargmalet perëndimore të maleve Tsumerka, të cila shtrihen deri të Gjiri i Artës. Shumë prej vargmaleve përfundojnë në drejtim të detit në cepa të pjerrtë, p.sh. kepi Linguetta, kepi Laghi, kepi Pali, Rodoni. Shqipëria është e pasur me uji. Por vetëm disa lumenj kanë gjatësi mbi 150 km, me përjashtim të lumit Drin që derdhet në Liqenin e Ohrit, të gjithë lumenjtë tjerë janë lumenj bregdetarë. Të lundrueshëm janë vetëm Drini, Vjosa, Shkumbini dhe Buna, por vetëm për pak kilometra. Nga liqenet që duhet përmendur janë në veriperëndim Liqeni i Shkodrës (Skutari), 550 km². Në qendër liqeni i Ohrit dhe në jug liqeni i Janinës. Bregdeti posedon shumë Porte dhe disa Gjinj të mëdhenj, për shembull: Gjiri i Artës, i Vlorës, i Durrësit dhe ai i Drinit, kurse në jug bregdeti është i pjerrët të Cape Linguetta, në veri është rrafshinë dhe me i cekët deri në grykën e Drinit. Kostumi e grave është i dobët dhe zakonisht përbëhet nga lecka të pambukut të trashë, fustanet janë shumë të gjera, të punuara nga leshi, një veshje tipike e tyre, vajzat e reja shpesh bartin kapele nga llamarina dhe monedha të vogla të kapura në flokë. Veshja e njerëzve të zakonshëm të gjinisë mashkullore përbëhet nga një këmishë dhe pantallona pambuku të materialit të njëjtë, me një ngjyrë të bardhë, palltot e tyre janë të punuara nga leshi, me krahë të gjerë e të hapur, mbi kraharor mbajnë një shami të bardhë leshi e cila së bashku me një gjilpërë argjendi shpesh kthehet e varur në një copë të ngushtë, për të mbajtur thesin mbi shpinë. Kurse një pjesë e popullit nga mesi në jug mbajnë fustanella valë,valë të gjera. Koka e tyre mbulohet nga Plisi (Kësula), është një element që e gjen në të gjitha viset e Gegërisë dhe në ato të Toskërisë, ato i kanë gjithashtu nga pambuku. Rripi, në shumicën e rasteve është i dekoruar me argjend dhe i përpunuar me një art të lart, rripi është i lidhur vetëm me një mbërthyese ku në të ka të mbërthyera dy pistoleta. Gjatë stinës së verës, Palltot dhe xhamadanët zëvendësohen me xhaketa të lehta. Kostumet e Kapitenëve të rinj janë të nga materiali kadife, të qëndisura me ar dhe argjend. Shtëpitë e shqiptarëve zakonisht përbëhen nga një kat përdhes dhe në shumicën e rasteve me dy dhoma, e me përjashtim të ndonjërit që ka vetëm një dhomë. Në njërën nga dhomat ruhet Misri, Drithërat dhe Rrushi, të cilat i spërkatin me kripë për të pasur një qëndrueshmëri. Secila shtëpi ka nga një kopsht të gjelbër dhe secili fshat ka nga një lendinë të gjelbër për lojërat e sportit, kryesisht lojërat zhvillohen të dielave. Gjithashtu secili fshat ka sheshin e vet qendror në formë rrethi, të mbajtur shumë pastër, pasi aty fshatarët bëjnë korrjet e drithërave me kuaj Ushqimi i shqiptarëve përbëhet kryesisht nga perimet. Vera e rrushit, është pije që e konsumojnë tradicionalisht, por ata punojnë një lloji edhe më të fort të Verës një lloj “brandy” që e quajnë Raki, këtë e përfitojnë nga rrushi, misri dhe elbi. Shqiptarët në përgjithësi janë njerëz të moderuar në biseda dhe kursyes të mirë, por ne kemi vërtetuar se ata janë shumë dembel dhe injorant, me mungesë diturie. Vjedhjet në vendet publike nuk i konsiderojnë si një turp, por vjedhjet sekrete i konsiderojnë të turpshme dhe të dënueshme. Shqiptarët e dashurojnë muzikën, këngët dhe vallet i kanë pasion. Instrumentet e tyre janë Fyelli, tingujt e timpanit, pastaj lloji kitare me tre-faqe, me një qafë të gjatë dhe një barkë i rrumbullakët i vogël, e cila është luajtur me një plectrum dhe me një tubë gjysmë të gjatë. Punësimi i tyre, shqiptarët janë ose barinj ose bujq. Burimet natyrore i kanë të kufizuara, objektet kryesore të bujqësisë janë luginat pjellore, ku shumë njerëz janë të përqendruar në mbjelljen e drithërave si, misër, grurë, elb, hardhia, ulliri dhe duhani. Ata eksportojnë drithëra, lëndë druri, vaj, duhan, pambuk, lesh, etj. Rreth 50 Anije të mbushura me grurë eksportohen çdo vit në Ishujt e Jonit, Itali dhe Maltë. Gjithashtu një sasi e admirueshme e drurit për ndërtim rrit brigjet e portit që presin për tu eksportuar. Duhani rritet dhe kultivohet, veçanërisht në Shqipërinë e Epërme. Pambukun e pasqyrojnë shqiptarët e Thesalisë, ata prodhimet e tyre i dërgojnë në portet Greke dhe Italiane të detit Adriatik. Prodhimi i vetëm nga produktet që faturohet është stofi i trashë nga leshi. Megjithatë, shqiptaret kane nevojë për produkte tjera, ata importojnë: Sheqer, kafe, metale, rroba, armë zjarri, pajisje mekanike, barut, etj. Tregtarët shqiptarë janë të lidhur ngushtë me shtëpitë greke në Trieste dhe me shtëpitë malteze, duke blerë mallrat e nevojshme, ata marrin mallrat britanike, që janë me te kërkuara. Ndarja politike e tokës shqiptare është në pronësi aktualisht të disa vilajeteve Shkodra (Shqipëria e Veriut) dhe Janina (Shqipëria Jugore), Shkupi(Shqipëria Verilindore), Manastiri (Shqipëria e mesme). Qytetet më të rëndësishme janë qytete bregdetare si, Durrësi Vlora dhe Preveza, qytetet tjera me rëndësi janë: Shkodra, Shkupi, Alhissar, Kruja, Elbasani, Berati, dhe Arta, në rajonet malore lindore Prizreni, Peja, në juglindje Ohri, Manastiri dhe Janina. Emri i shqiptarëve dhe kryeqyteti i tyre Albanopolis është përmendur për herë të parë nga Ptolemeu. Me fjalën apo emrin e tyre Alban, ata paraqiten më vonë (në shekullin e 12.), si luftëtarët më të mirë dhe më të mëdhenj, si fisi më trim nga ilirët, si fis trashëgimtarë të denjë të Ilirëve. Trimërinë e treguan shpesh në luftën kundër grekëve dhe të Perandorisë Lindore për të ruajtur lirinë dhe pavarësinë e saj më vonë. Turqit pasi e pushtuan vendin e shqiptarëve i ndryshuan emrin nga Albanon në Arnaut. Shqiptarët janë të ndarë në dy degë kryesore, Toskë në jug të Shqipërisë dhe Gegë në pjesët qendrore dhe veriore të Shqipërisë. Megjithatë ata nuk janë të përkufizuar vetëm në shtëpitë e tyre të Shqipërisë dhe nuk e përmbushin krejt këtë vend. Ata jetojnë edhe në perëndim të Serbisë, së bashku me pjesët turke të Bullgarisë, madje edhe në Austri jetojnë shqiptarë si (në Dalmci në Zara dhe Pola) dhe Italinë jugore (Puglia, Calabria, Sicilia) ku ka kolon shqiptar. Por, mbi të gjitha, Greqia është i mbipopulluar nga ana e tyre dhe ata e formojnë shumicën e popullsisë në Böotia, Atikës, Megara dhe Argolis. Ishujt Hydra Spezza dhe Salamis janë të banuar vetëm me shqiptarë, gjithashtu edhe ana jugore e Euböa dhe pjesa veriore e Andros është ekskluzivisht e banuar me shqiptarë. Në kohët e lashta, Shqipëria e përbënte një pjesë të Epirit dhe banorët e saj janë konsideruar të egër dhe luftëdashës, luftënxitës. Kurse nga bregu i detit ka depërtuar kultura greke, siç dëshmohet nga mbeturinat e shumta të Antikës. Nën sundimin e Mbretit Pirro vendi shqiptarë ka luajtur një rol të rëndësishëm në histori (një kohë të shkurtër) derisa ajo ishte thyer brenda veti në shumë komunitete të vogla të cila ranë në varësi të Maqedonisë. Rreth 200 P.E.S, fillon nënshtrimi e vendit nga romakët. Qytete të shumta filluan të ngritën në brigje të detit: Apolonia (tani Polina) ishte qendra apo selia e zhvillimit të shkencave. Durrësi (Dyrrachium) me anë të tregtisë ishte bërë i madh dhe i pasur. Në vendet malore, megjithatë, ishte ruajtur gjuha e vjetër dhe zakonet e tyre. Me lëvizje të popullsive dhe migrime të shumta edhe në Shqipëri u zhduk sundimi romak. Barbarizma të paparë deri atëherë rezultuan në shekullin 7, 8 dhe 9 me pushtimin e tokave Ilire nga fiset sllave. Ata zaptuan toka Ilire vranë njerëz dhe digjen gjithçka shqiptare. Pjesë e madhe e popullsisë Ilire u asimilua në sllav. Nga viti 870 Ohri ( Lychnidos vjetra) ishte kryeqendra e një Princi të Bullgarisë. Vetëm pas rënies së këtij sundimi tepër të egër sllav (1018), popullsia ilire që ju kishte mbijetuar këtyre furtunave, filloj të kthehet përsëri në zotërimin e tokës së tyre dhe ushtrimit të gjuhës së tyre. Me Perandorinë Bizantine, shqiptarët pothuaj se ishin vazhdimisht në luftë, ku njerëzit ishin shumë të shqetësuar, kishte grabitje dhe vrasje të përditshme. Pastaj pasuan betejat e gjata me turqit. Tashmë në vitin 1380 të krishterët, shqiptarët së bashku me sllavët dhe hungarezët luftuan kundër Turkut. Në betejën e tmerrshme të Kosovës me (1389) kundër Islamit, ushtria shqiptare kishte humbur boshtin e saj në ketë betejë duke pesuar humbje të mëdha në njerëz. Pas kësaj beteje shumë fise shqiptare emigruan në zonat pabanuara shqiptare, në bjeshkë dhe male, në tokat e boshatisura të Atikës, Thesalisë dhe Morës duke lënë tokat e pjellëshme në duar të armikut. Ata themeluam qytete të shumta shqiptare koloniale, të cila më vonë kontribuuan dhe benë rezistenca të guximshme me turqit e sulltan Pajazidit dhe sulltan Muratit . Shqiptarët në ketë kohë mbushen gradualisht me çadrat , stanet dhe kasollet e tyre të gjitha malet. Historia me e ndritur shqiptare e asaj kohe është e lidhur ngushtë me emrin e Skënderbeut , princi i cili guximshëm për 25 vjet me radhë mbrojti trojet e veta. (Nga viti 1443-1467), më shumë heroizëm të paparë, si dhe fat kundër tërë pushtetit të Turqisë (Superfuqi e kohës) luftuan me vite të tera me plot sukses ketë pushtues, përderisa vjehrri i tij, Acatina Topia, shfaqet në jug duke mbuluar jugun e Shqipërisë. Edhe pas vdekjes së Skënderbeut , shqiptarët për një kohë luftuan kundër osmanëve, e njohur është mbrojtja e Shkodrës dhe një nga betejat e fundit të tyre të periudhës. Me marrëveshjen e paqes në mes të Venecianëve dhe Turqve më 1478-të, Shqipëria u bë krahinë turke, mirëpo ky vend asnjëherë nuk u qetësua . Që nga mesi i shekullit 17 , islami filloi gjithnjë e më shumë të depërtojë në Shqipërinë e deri atëhershme të krishtere . Po ashtu shqiptarët u dërguan edhe në shërbimet ushtarake të turqve, në luftëra të shumta që bënin ata .Shqiptarët formonin thelbin e armatës turke , ata ishin komando dhe ishin ushtarë të mirë, që Turqia i dëshironte medoemos në radhët e veta. Udhëheqësit më trima të ushtrisë osmane më së shpeshti ishin shqiptarët. Po edhe në vendet punuese të administratës së perandorisë, shqiptarët gjithnjë e më shpesh zinin vend. Edhe kur Rusët në vitin 1770 i moren nen kontroll 7 ishujt e detit Jon bashkepunuan me Himarjotet . Ali Pasha (Princ), i pari i Tepelenës, në këtë kohë fillojë udhën e tij të rritjes , pak nga pak e solli gjithë Shqipërinë nën sundimin e tij. Mirëpo kur ai tentoj te lidhej me kongresin e Lidhjes se Shenjte te Vjenes ai e ndjeu se kjo lidhje e braktisi , pastaj tentoj te lidhej me Britanine e cila kontrollonte portin e Parges e Francen e cila morri nen kontroll 7 ishujt Jonian , ai u tradhtua nga keto dy fuqi , pastaj dergoj ambasadorin e tij ne Rusi qe te lidhej me Careshen edhe kjo e refuzoj , si despot i plotfuqishëm e ndje se u braktis nga fuqite e medha . Ne kete kohe u arrit edhe nje marrveshje armepushimi midis Rusis dhe perandorise Osmane , nje marrveshje paqeje qe len shume per te dyshuar nga menyra se si u arrit dhe qellimi e objektivi i vetem qe u arrit ishte që te shtypej e gjakosej Ali pashe Tepelana me sanxhakun e Janines dhe ate te Shkodres me Bushatllijte dhe te shuhej levizja separatiste e Shqiptarve per pavarsi , nëpërmjet percarjeve , vrasjeve dhe tradhtive ndaj shokëve , këta për ta shmangur ketë u hodhën në anën e osmanëve, dhe kështu fuqia e ngritur nga Ali pasha (1822) shpejtë u thye. Lufta 40 vjeçare e Aliut për të forcuar pozitën e tij, e cila u zhvillua po thuaj se pa ndërprerje, dhe populli luftarak u kalit në jetën e egër sa që pas rrëzimit së despotizmit, shpërtheu revolucioni Grekë, që i hapi udhë dhe një rast të mirë popullit Grek për plaçkitje. Shqiptarët muhamedanë u hodhën në anën e Turqëve, të krishterët, veçanërisht në bjeshkët jugore banorët e”Armatolen”dhe”Klephthen”(d.m.th Suliotët), u hodhën në anë të grekëve. Pjesa më e madhe e të krishterëve në këtë luftë të gjatë kundrejt vëllezërve të tyre muhamedanë u munden. Pas betejes tek ”Navarino”dhe njohjes së pavarësisë së grekëve, veprimet e egra të shqiptareve tani u kthyen kundrejt turqve. Nën udhëheqjen e Arslan Beut dhe Mustafa Pashës së Shkodrës, ata lartësuan flamurin e kryengritjes, morën udhëheqjen e kryengritjes në duar. Në këtë lidhje u fut edhe Pasha i Bagdatit, Dauti ndërsa Mehmed Aliu nga Kajro hidhte zjarr me ari mbi. Perandoria duhej të sulmohej nga të gjitha anët. Po në këtë kohë u paraqit Reshid Pasha me tërë ushtrinë turke, i cili më parë kishte vendosur paqe me rusët në Adrianopole. Tradhtia, i hapi udhën e suksesit drejtë qëllimit . Ai i ftojë të gjithë prijësit shqiptarë në Manastir, me qëllim të mënjanimit të konflikteve, pasi ai u kishte premtuar fjalën e tij të nderit për kalimin e sigurt, se nuk do tu ndodhë asgjë, por në realitet kështu ata ranë në kurthë. 400 prirës shqiptarë erdhën në një rrethim të fortë në Manastir, mirëpo besa e dhënë u kthye në tradhti, ata u vranë dhe masakruan nga Rashid Pasha, me çka shpejtë pasojë nënshtrimi i vendit. Por një revoltë e popullsisë myslimane shpërtheu me 1843 në Shqipëri për shkak të rekrutimit të trupave. Kjo revolt u përhapë me shpejtësi mbi zonat malore të Rumelisë deri në brendi të Bulgarisë. Omer Pasha me ushtri së pari i goditën shqiptarët në Kaplanly duke i thyer dhe pastaj i nënshtrojë ata nëpërmjet kuvendit të Kalkandelen duke okupuar Prishtinën, ata okupuan tërë provincën shqiptare. Një kryengritje e re nga shqiptarët në verën e vitit 1847 u shtyp shpejt. Gjatë revolucionit grek të vitit1854, edhe Shqipëria bënte lëvizjet dhe përgatitjet për kryengritje, por një shpërthimin kryengritjesh këtë vit nuk kishte Literatura: • Cyprien Robert, Les Skllevërit de la turquie (Paris, 1844, botim i ri për 1851 vazhdoi në 1852, 2 Vols, i Fedorovich gjerman, Dresden, 1844, 2 Vols) • Josef Müller, Shqipëria dhe Rumelisë, statistikore-topografike Përfaqësimi (Pragë 1844) • Hahn, Studime Shqiptare (Jena 1854) • Hahn, greke dhe shqiptare zanash përrallë (Leipzig, 1864, 2 Vols) • Hahn, përmes territorit të Drinit dhe të Vardarit në vitin 1863 (Vjenë 1870)