Në gjykimin e Fatmir Limajt dhe të tjerëve në Rastin MTPT1 dhe MTPT2 është folur për artikullin e “Le Monde” në lidhje me dyshimet për korrupsion në EULEX.
Intervista e ish-kreut të gjyqtarëve të EULEX-it Malcolm Simmons, në të cilin ai përmend dyshime për korrupsion brenda Misionit Europian për Sundim të Ligjit është përmendur sot në gjykimin e Fatmir Limajt për krim të organizuar dhe shpërdorim detyre.
Sot parashihej të dëshmonte Skender Gashi, por Tahir Rrecaj, avokati i fatmir Limajt tha se mbrojtja ka hequr dorë nga ftesa e tij për të dëshmuar.
Pastaj, gjatë seancës, Fatmir Limaj e shpjegoi pse mbrojtja hoqi dorë nga dëshmia e Gashit, duke e lidhur këtë me artikullin në “Le Monde”.
Ajo që është me rëndësi për mua është që është përmendur specifikisht emri im dhe është thënë se ky është një mision politik që ka target zotin Limaj, tha Limaj në gjykatë.
“Unë zonja gjyqtare për 7 vjet gati tetë prej ditës së parë kam shpreh shqetësimin. Kjo për mua është shokante përfundimisht”, tha Limaj duke folur për artikullin në “Le Monde”.
Në artikullin e publikuar në “Le Monde”, ish-udhëheqësi i gjyqtarëve të EULEX-it Malcolm Simmons përmendi ehe Fatmir Limajn.
“Është një mision politik. Kushdo që e mendon të kundërtën është ose naiv ose i marrë. EULEX dëshironte të rrëzohej një pjesë e klasës politike kosovare, sikur Fatmir Limaj…”, thuhej në artikullin e publikuar në “ Le Monde”.
Në këtë proces gjyqësor Fatmir Limaj akuzohet për shpërdorim detyre dhe krim të organizuar lidhur me tenderët për mirëmbajtjen e rrugëve në Komunën e Gjilanit. Për të njëjtat vepra ngarkohen edhe Nexhat Krasniqi e Endrit Shala. Pjesë e gjykimit janë edhe Shpëtim Telaku e Florim Zuka.
Limaj këtë aktakuzë që nga EULEX-i quhet e konsoliduar pasi në të janë bashkuar rastet MTPT 1 dhe MTPT 2 më 30 tetor të vitit të kaluar e cilësoi të ngritur me urdhër politik
Ishte akuzuar nga EULEX-i për krim të organizuar dhe vepra të lidhura me korrupsion. Por, sipas një ish gjyqtari të misionit evropian në Kosovës, rasti kundër Fatmir Limajt është i kurdisur.
Britaniku, Malcolm Simmons, kryetar i gjyqtarëve të EULEX-it, në një intervistë për gazetën franceze, Le Monde, ka deklaruar se akuzat e ngritura në vitin 2012 ndaj ish komandanti i UÇK-së, tani lideri i Nimës për Kosovën, janë të motivuara politikisht.
“Kam qenë kryetar i gjyqit në këtë proces në vitin 2013 dhe shumë shpejt e kuptova se misioni EULEX dëshironte t’i nxjerr atij pengesa në rrugë kur afroheshin zgjedhjet. Kryetari i gjyqtarëve të EULEX-it të asaj kohe, Charles Smith, më tha që misioni EULEX dëshironte që z.Limaj të dënohej”, ka deklaruar britaniku Simomons.
Simmons, ka treguar edhe arsyet pse erdhi deri të gjykimi i komandant Çelikut.
Televizioni publik i Kosovës sjell fakte të reja mbi presionin që menaxhmenti i lartë i EULEX-it ka ushtruar vazhdimisht në gjyqtarët e këtij misioni, duke ndikuar në vendimet në disa procese gjyqësore.
Në një dokument të ish-kryetarit të gjyqtarëve të këtij misioni, Malcolm Simmons, që ua ka dërguar zyrtarëve të lartë të Bashkimit Evropian, britaniku ka numëruar shkelje të shumta, duke përfshirë presion e ndëshkime mbi gjyqtarët që nuk kanë vepruar ashtu si janë urdhëruar.
Simmons hedh dyshime edhe nëse Gjykata Speciale do të ndajë drejtësi, meqë, sipas tij, zyrtarë të EULEX-it që bënin trysni te gjyqtarët janë angazhuar edhe në Gjykatën Speciale.
Ekzistojnë prova të reja të cilat dëshmojnë keqpërdorime brenda misionit më të madh evropian në Prishtinë.
RTK posedon një dokument tjetër që ish-kryetari i gjyqtarëve të EULEX-it, Malcolm Simmons, i ka dërguar zyrtarëve më të lartë të Bashkimit Evropian, e në të cilën britaniku numëron një nga një shkeljet e këtij institucioni.
“Shkëlqesia juaj, kërkoj vëmendjen tuaj për akuzat për korrupsion dhe sjellje të keqe në misionin e EULEX-it.”
Ata janë në dijeni për qasjen diskriminuese dhe fyese, ku sipas Simmons jo rrallë herë Dariusz Sielicki, gjyqtari kryesor në rastin ‘Drenica’, u ishte referuar të pandehurve shqiptarë si kafshë. Misioni i EULEX-it, sipas e-mailit nuk i ka trajtuar këto pretendime. Në vend të kësaj, Malcolm Simmons kishte marrë një kërcënim, kur ai vet tentoi që të sjellë prova në Gjykatën Supreme për keqpërdorimet e EULEX-it, në rastin “Drenica 2”.
“Menaxhmenti i misionit më kërcënoi se do të ndërmerr masa disiplinore kundër meje, nëse jap një deklaratë për këshillin e mbrojtjes”, thotë ai.
Sipas Simmons, ata që kërkonin drejtësi kërcënoheshin, e ata që bënin presion në gjyqtarë gjetën angazhime. Madje sipas Simmons, njëri prej tyre do të ndajë drejtësi edhe në Gjykatën Speciale, e cila do të trajtojë krimet e supozuara të pjesëtarëve të UÇK-së gjatë luftës së fundit në Kosovë.
“Një nga menaxherët e përfshirë në disa raste të përpjekjeve për të ndërhyrë në vendime gjyqësore është tani në listën e gjyqtarëve ndërkombëtarë të Dhomave Speciale. Kjo, qartazi ngre shqetësime legjitime në lidhje me besueshmërinë e asaj gjykate”, deklaroi ai.
Ky nuk është manipulimi i vetëm i evidentuar nga Simmons, në e-mailin dërguar zyrtarëve të BE-së më 2 Tetor të këtij viti. Madje, sipas britanikut, kërcënime të ngjashme kanë marrë edhe gjyqtarët tjerë, sa herë që verdiktet e tyre nuk u shkonin për shtati udhëheqësve të këtij misioni.
“Gjyqtarët e EULEX-it kërcënoheshin me shkarkim nëse do të merrnin vendime gjyqësore, të cilat menaxherëve të misionit nuk u pëlqenin.”
“Unë kam qenë pjesë e bisedave në një takim ku menaxhmenti i lartë i misionit ndërmorri masa disiplinore kundër një gjyqtareje, me synim që ta shkarkonin atë, sepse nuk i pëlqyen vendimet e saj.”
Sipas letrës që Simmons e adresoi në BE, verdiktet e gjyqtarëve të EULEX-it gjithmonë janë lidhur me perspektivën e Misionit, e asnjëherë me drejtësinë.
“Menaxhmenti i lartë i Misionit më tha se e ardhmja e misionit mund të dëmtohet shumë nëse të pandehurit në një rast të profilit të lartë për krime luftë do të liroheshin. Në atë kohë, kjo çështje u raportua me shkrim në Ambasadën e Britanisë së Madhe dhe u bë shkas për një takim të mëvonshëm me zëvendës-ambasadorin”, ka thënë ai.
Me qëllim që verdikti t’i shkojë për shtati misionit Evropian, Simmons kishte shkruar në këtë email se ka pasur edhe manipulim të provave e trajtim jo të duhur të dëshmitarëve të mbrojtur.
“Ka mangësi serioze në EULEX në trajtimin e një dëshmitari të mbrojtur në një rast të prolifit të lartë të krimeve të luftës që përfundoi me vetëvrasjen e tij.”
“Manipulimi i provave në një rast të krimeve të luftës, përbënte një përpjekje për të shtrembëruar rrjedhën e drejtësisë. Menaxhmenti i misionit ishte i informuar për këtë dëshmi. Unë kam kryesuar një panel disiplinor të ankesave. Në mëngjes, gjatë diskutimeve të paneleve, kam marrë një thirrje telefonike nga shefi i misionit të atëhershëm, duke më udhëzuar se si duhet të vendosë kolegji. Edhe dy anëtarët e tjerë të panelit morën telefonata të njëjta nga shefi i misionit”, ka thënë Simmons.
Arsyet politike, shpesh herë ndikonin në vendimet e gjyqtarëve të EULEX-it, shkruan në letrën e britanikut.
“Menaxhmenti i misionit të EULEX-it është përpjekur që të ndërhyjë në kohën e gjykimit të Oliver Ivanoviqit, për të ndikuar në rezultatin e zgjedhjeve lokale të Mitrovicës.”
“Në një rast të krimeve të luftës, administrata e misionit të Eulex-it u përpoq të ndërhynte në kohën e gjykimit, sepse një nga të pandehurit – një politikan i shquar – ishte kandidat në zgjedhjet e ardhshme. U udhëzova nëpërmjet një email-i nga menaxhmeti i misionit të procedonim shpejtë këtë rast për “arsye politike”.
Redaksia Hulumtuese e emisionit Udhëve ka kërkuar përgjigje për këto akuza dhe gjetje nga përfaqësuesja e lartë e Bashkimit Evropian për Politika të Jashtme, Frederica Mogeherini, Komandantit të Operacioneve Civile të BE-së, Kenneth Deane dhe vet zyrtarëve të EULEX-it.
Në rast se do të ketë përgjigje, RTK do të publikojë ato në ciklin e hulumtimeve për misionin e EULEX-it, i cili do të vazhdoj edhe gjatë ditëve në vijim.
Maria Bamieh, një ish-prokurore, e cila akuzoi Bashkimin Evropian për Sundim të Ligjit në Kosovë, EULEX, për përfundim të padrejtë të kontratës së punës, pasi ajo kishte ngritur shqetësime lidhur me korrupsionin brenda vet EULEX-it, ka mbrojtur ish-kolegun e saj, ish-kryetarin e gjykatësve në EULEX, i cili ka mashtruar me vite të tëra, duke prezantuar diplomën false të doktoraturës.
Bamieh bëri deklarata të tilla pasi Insajderi publikoi hulumtimin mbi atë sesi Malcolm Simmons kishte prezantuar në CV kur ishte punësuar në EULEX, diplomën false të “Fairfax University” që ishte mbyllur në vitin 2004 për shkak se ishte institucion që shiste diploma.
“Nuk ka nevojë që të kesh doktoraturë që të jesh gjykatës në Kosovë apo në Mbretërinë e Bashkuar. Ndoshta Universiteti që Simmons ka përdor është mbyllur pasi ka marrë doktoraturën e tij dhe më pas ndoshta për këtë arsye e ka hequr nga CV-ja”, ka shkruar Bamieh.
Simmons kishte prezantuar në CV-në e tij këtë diplomë në vitin 2008 kur ishte emëruar gjykatës në EULEX dhe e kishte hequr nga CV-ja në vitin 2014, kur ishte emëruar kryetar i Gjykatësve të EULEX-it.
Bamieh ka thënë se në EULEX ka edhe njerëz të tjerë që janë të pakualifikuar.
“Ka shumë njerëz të pakualifikuar në EULEX. Claudio Pala, Alan Cansick dhe shumë të tjerë. Prokurori duhet të tregojë nëse ata kanë qenë prokurorë në shetet e tyre. Unë jam ankuar për prokurorët e pakualifikuar në EULEX qysh në vitin 2013. Gjithashtu jam ankuar tek OALF (Zyra Evropiane Kundër Mashtrimit v.j). Hulumitimi i tyre zbuloi se në EULEX ishin 11 persona të pakualifikuar. Jam e sigurtë që Malcolm nuk ishte një prej tyre”, ka shkruar Bamieh.
Ajo nuk ka treguar se cilët janë këta prokurorë të EULEX-it që kanë dalë të pakualifikuar.
Një avokat i njohur pak në Britani u ngrit aq shumë në detyrë, sa u bë një nga gjykatësit më të fuqishëm të Kosovës, pavarësisht mungesës së kredencialeve për të shërbyer si gjykatës ndërkombëtar, sidomos duke pasur parasysh polemikat mbi postet e tija të mëparshme në Ballkanin Perëndimor.
Në një mënyrë të tillë nisë shkrimi hulumtues i Natalia Zaba i botuar në “see-whistleblowing.org” një platformë e përbërë nga më shumë se 30 organizata ndërkombëtare nga 13 vende të Evropës Juglindore që ka për qëllim luftimin e korrupsionit.
Bëhet fjalë për Malcolm Howard Simmons që ka dhënë një intervistë për gazetën franceze “Le Monde” duke akuzuar BE-në se kanë dërguar në Kosovë një mision politik e jo ligjor sikurse EULEX-i, në këtë shkrim thuhet se ai nuk ka të kaluar dhe aq të mirë, transmeton Insajderi.
Megjithëse gjyqtari më i fuqishëm në EULEX, Simmons nuk shërbeu kurrë si gjykatës në Angli apo Uells, bazuar në informacionet e Gjykatave në Mbretërinë e Bashkuar. Sipas një rregulloreje të OKB-së të vitit 2000, gjykatësit ndërkombëtarë duhet të kenë së paku pesë vjet përvojë pune si gjykatës në vendet e tyre, përpara se të dërgohen në Kosovë.
Malcolm Howard Simmons ka vendosur mbi shumë raste kritike në Kosovë, Bosnjë e Hercegonivë gjatë një periudhe kohore prej 11 vitesh, edhe pse ai kurrë nuk është vendosur në ndonjë pozitë si gjyqtarë në vendin e tij Mbretëria e Bashkuar. Përvoja dhe trajnimi thelbësorë janë zakonisht kushtpër të shërbyer si gjyqtarë ndërkombëtarë.
Sipas këtij shkrimi, pavarësisht nga mungesa e përvojës, Simmons ka shërbyer në shumë gjykata në Kosovë, përfshirë edhe Gjykatën Supreme si dhe në një gjykatë boshnjake për krime të luftës, sipas raportimeve të mediave dhe gjykatave në atë vend.
Por ai njihet më së shumti për rastin e Komandant Çeliku, Fatmir Limajt në vitin 2013, ku shërbente si kryetar i trupit gjykues në rastin “Kleçka” që konsiderohet nga Qendra për të Drejtën Humanitare si një prej gjykimeve më të rëndësishme të krimeve të luftës në Kosovë.
Simmons ishte edhe kryetar i Trupit Gjykues në Gjykatën Supreme të Kosovës dhe gjykoi çështje të krimeve të luftës që u trajtuan gjatë vitit 2015 dhe nxori vendime mbi çështje penale që përfshinin kontrabandën ilegale të emigrantëve brenda dhe jashtë Kosovës. Këto raste u gjykuan gjatë viteve 2013 dhe 2014.
Në vitin 2014, Simmons u emëruar kryetar i gjykatësve në misionin e BE-së për sundim të ligjit në Kosovë, EULEX. Ai u dërgua aty në vitin 2008 nga Zyra e Jashtme dhe ” Commonwealth Office (FCO)” në Britani. Ai dha dorëheqje këtë të enjte duke bërë akuza për korrupsion, teksa EULEX-i tha se ai “ishte duke u hetuar në lidhje me akuza serioze ndaj tij” që nga viti i kaluar.
EULEX i ka kushtuar BE-së 63 milionë euro në vit me mbi 800 punonjës. Por EULEX ka qenë burimi i disa skandaleve në vitet e fundit, duke përfshirë akuzat për ryshfet, korrupsion, fshehje të fakteve e deri tek hakmarrjet e ndryshme. Deklaratat e Simmons janë akuzat më të reja rreth EULEX-it.
Si dëshmonte për UÇK-në komandant Drini, i cili do të vritej pas luftës
Prizreni ishte qyteti i parë që UÇK-ja e kishte marrë nën kontroll pas largimit të forcave serbe më 15 qershor të vitit 1999.
Ishte ditë e enjte, kur UÇK-ja e kishte konsoliduar kontrollin në Prizren dhe aty ishte komandanti Ekrem Rexha, i njohur si Drini i cili më pas u vra në rrethana të pasqaruara.
Për vrasjen e komandantit Drinit ka pasur një proces gjyqësor, por e vërteta asnjëherë deri me tash nuk ka dalë në shesh.
Ai në një kronikë të Associeted Press-it (AP) flet për atë se si Prizreni duhet të shërbejë si shembull për qytetet tjera, duke shtuar se trupat e tij do të presin urdhra nga NATO-ja.
Tutje ai flet se si UÇK-ja asnjëherë nuk ka lënduar civil dhe këtë nuk do ta bëjë as në liri.
“Ne asnjëherë nuk kemi lënduar civil, ne asnjëherë nuk kemi lënduar fëmijë, gra dhe pleq. Secili që ka qenë i involvuar në krime do të jetë përgjegjës për atë që ka bërë. Të tjerët, janë të lirë të qëndrojnë, ne nuk do të bëjmë presion të asnjëri”, ka thënë komandant Drini.
Vrasja e komandant Drinit
Komandant Drini u vra para shtëpisë së tij në lagjen “Bazhdarhane” në rrethana misterioze, në mëngjesin e 8 majit të vitit 2000, në kohën kur po punonte si drejtor komunal për Emergjencë. Në momentin kritik ai kishte dalë të ndezte veturën për të shkuar në punë, ndërsa ishte qëlluar me armë automatike, derisa po shikonte gomën e parë të veturës, nga ana e shoferit që ishte shpuar qëllimisht.
Për aftësitë e tij ushtarake për të janë thurur gjithfarë legjendash. Përmendet shpesh sidomos “kërcënimi” që si komandant i Zonës Operative të Pashtrikut ua kishte bërë oficerëve të KFOR-it gjermanë në momentin e hyrjes së UÇK-së në Prizren se do të shkrinte deri në një 10 mijë ushtarët sa kishte thënë që i ka në rast se serbët që kishin bërë krime ndaj popullatës civile do të provonin të qëndrojnë këtu.
Për zbardhjen e vrasjes, nën drejtimin e ndërkombëtarëve në Prizren janë mbajtur dy procese gjyqësore, por në mungesë provash, të akuzuarit, ish-pjesëtarë të UÇK-së, por edhe ish-shokë të “Drinit”, janë liruar. Procesi për të zbardhur vrasjen më vonë u zhvendos në Prishtinë, ku në një proces tjetër me drejtësinë u përball ish-komandanti i Zonës së Dytë të TMK-së, gjeneral Sali Veseli, që ishte akuzuar për bashkëpunim në vrasje.
Shkalla e dytë e Gjykatës e pat prishur aktgjykimin e Gjykatës në Prizren, ndërsa siç është thënë në mungesë provash liroi të akuzuarit.
Në Gjykatën dhe Prokurorinë Themelore të Prizrenit thonë se nuk ka asgjë të re rreth këtij rasti. Sipas kryeprokurorit, Sylë Hoxha, lënda tashmë mund të jetë dorëzuar nga ndërkombëtarët (të cilët kanë qenë kompetentë për këtë rast) në Prokurorinë Speciale të Kosovës.
div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Mos(harrimi )
Dëshmitarët që janë cilësuar si kyç në këtë proces, Remzi Shala, Bashkim Ndrecaj dhe Kadri Shabani (boshnjak) ishin në sallë, por të hënën dëshmoi Shala, i cili në dhënien e dëshmisë ishte konfuz, për çka pati polemika midis prokurorit ndërkombëtar Hickman, gjyktëses Karpati dhe mbrojtjes së të akuzuarve. Vazhdoi gjykimi në procesin “Drini” në Prizren
PRIZREN, 24 QERSHOR 2002
Në Gjykatën e Qarkut në Prizren të hënën me një rë vonesë vazhdoi procesi gjyqësor që tashti njihet me emrin “Drini”, kundër të akuzuarve Habit Haziraj, për vrasjen e Komandant Drinit, Sali Veselit për organizim dhe Halil Çadrakut e Xhemajl Beqirajt për ndihmë. Një orë të akuzuarit kanë pritur fillimin me duar lidhur në bankën e të akuzuarve, ndonëse ata ndodheshin në sallën e gjyqit të rrethur me policë.
“Mosmarrëveshjet mes avokatëve dhe administratës së gjykatës ishin rezultat i vonesës”, u shpreh avokati Fazli Balaj në vërejtjen e kryetares së trupit gjykues Karpati se vonesa sipas saj ishte “pasojë e mosardhjes me kohë e avokatëve”. “Ne kemi ardhur me kohë, por administrata e gjykatës ka thënë se të paraburgosurit arrinë në orën 10”, tha Balaj.
Për të hënën ishte paraparë që në procesin gjyqësor të rastit “Drini” të paraqiteshin dëshmitarët të cilët janë cilësuar si kyç në këtë proces: Remzi Shala, Bashkim Ndrecaj dhe Kadri Shabani (boshnjak), të cilët ishin në sallë, por për Kadri Shabanin, gjykatësja ka bërë urdhëresë që ai të dëshmonte më 1 prill. Para së të fillonte procesi, avokati Rexhep Hasani, kërkoi nga kryetarja e trupit gjykues Karpati që të kërkonte nga mediat korrektësi për shkak se ai kishte vërejtje se nga ky gjykim dezinformojnë opinionin.
Hasani, pyetjes së gazetarëve se për cilat media kishte fjalën, ai tha: “Për korrespondentin e gazetes “Bota sot”, e cila ka shtrembëruar dëshminë e së vesë së Ekrem Rexha, Hajrie Rexha”. “Për herë të parë kam kuptuar se po përgatitej vrasja e Drinit”
“Unë i njoh 4 të akuzuarit dhe ata e njohin mirë njëri-tjetrin”, deklaron në fillim të dëshmisë së tij dëshmitari Remzi Shala, i cili ka qenë shofer i Sali Veselit, ishkomandant i Zonës II Mbrojtëse të TMK-së. Ai më pas ka thënë se “për herë të parë kam kuptuar se po përgatitej vrasja e Drinit në zyrën e Veselit kur Fatosi (nofka e Halil Çadrakut) ka hyrë në zyrë të Veselit dhe i ka thënë atij se “këqyr çka ka shkruar ky qen, (për Drinin) në gazetën “Ditët e shpresës”, ndërsa sipas Shalës, Veseli i ka thënë se “ti e di urdhrin dhe Fatosi ia ka kthyer se unë do ta gri këtë dhe do të hedh në bërllok”.
Më pas, Shala ka rrëfyer se si pas varrimit të Drinit, kanë festuar në “Pojata” ku ishin 13 persona, ndër të cilët Sali Veseli, Halil Çadraku, Sadik Halitjahaj, Alush Shala, Xhemajl Beqiraj, duke pranuar se aty ka qenë edhe vetë. Sipas tij Veseli në atë drekë në “Pojata” ka thënë se “ne e vramë Drinin, ndërsa tani është në radhë Bislim Zyrapi dhe se unë e vras njerin dhe mirë ia lexoj referatin në varrim”, deklaroi Shala.
Duke folur më tej, (deklaratën e tij askund nuk e ndërpreu gjyqtarja Karpati) tregon se pas kalimit të Veselit në Mitrovicë, në rrugë për atje “Veseli më ka treguar se ‘qyky gjyks vret njerëz’, duke më bërë të ditur se unë e kam ‘Nixhen’, për të cilin më vonë kam kuptuar se ai ishte Habit Haziraj dhe njëherësh Sali Veseli më ka pyet se ‘a e ka marrë vesh populli se unë e kam vra Drinin, për çka unë ia kam kthy se jo ende nuk e ka marrë vesh”, shprehet dëshmitari Shala.
Duke vazhduar më tej, ai tregon se si shofer i Veselit, 2 javë para se të vritej Drini ka pasur një takim mes Veselit, Fatosit, Alush Shalës, Sadik Halitjahës e ku ishte edhe Xhemajl Beqiraj, në hotelin “Theranda” ku “sipas bindjes sime aty është bërë fjalë për vrasjen e Drinit”, ka thënë ai. Pyetjes së gjyqtares se si e ka ditur ai se në këtë takim është folur për organizimin e vrasjes së Drinit, ai është përgjigjur: “Kam dyshuar në bazë të asaj se në zyrën e Veselit i kam dëgjuar duke folur për këtë atë dhe Fatosin për artikullin e gazetës për të cilën fola më parë”.
Në këto çaste gjyqtarja e ka ballafaquar me deklaratën e tij, dhënë më 2 gusht 2001, ku para gjyqtarit hetues të së njëjtën pyetje i është përgjigjur se “këtë e ka kuptuar më pas, pasi që ka dëgjuar në ‘Pojata’ çfarë është folur aty”.
Konfuzioni i dëshmitarit dhe polemikat
Një konfuzion të theksuar ka shprehur dëshmitari Shala kur ka filluar ta merrte në pyetje dëshmitarja Karpati, për çka ka pasuar edhe polemika mes prokurorit ndërkombëtar Hickman, i cili duke i përcjellë përgjigjet e dëshmitarit, u përpoq që këtë konfuzion të tij t’ia mveshte, siç tha ai, “pasaktësisë së gjyqtarit hetues, i cili dëshmitarit ia ka aforuar deklaratën që ta nënshkruante në gjuhën angleze dhe dëshmitari nuk ka ditur se ç’kishte nënshkruar”, është shprehur ai, për çka ndërhyn Karpati, e cila tha se kjo nuk qëndron pasi që atij fillimisht i është lexuar edhe versioni shqip i deklaratës.
Avokatja Sadie Mjekiqi më pas ka ndërhyrë ku ka përkujtuar prokurorin Hickman, i cili përfaqëson aktakuzën kundër 4 të akuzuarve në këtë proces, se “shumë saktë gjykatësja 3 herë e ka ballafaqur me daklaratën e tij dhe këto paqartësi i ka pohuar edhe në 5 pyetjet e veta dëshmitari, prandaj nuk është e qartë se pse prokurori nuk e pranon këtë fakt”, tha ajo. Ky konfuzion ka ardhur atëherë kur Karpati ka pyetur dëshmitarin Shala se kur dhe ku ka dëgjuar për herë të parë t’i ketë thënë Veseli se “ne sot e vramë Drinin”, ndërsa ai në 5 raste ka thënë se “këtë e kam dëgjuar në ‘Pojata’ në ditën e vrasjes së Drinit”. “A këtë e ke dëgjuar në ditën e vrasjes së Drinit, ripyet disa herë dëshmitarin gjykatësja.
“Nixha” ishte Habit Haziraj
Karpati dhe ai ia kthen përgjigjen se në ditën e vrasjes së Drinit, ndërkohë që ajo e ballafaqon me faktin se një takim është mbajtur në ditën e funeralit, e pyet nëse ka pasur 2 dreka në “Pojata”, ai përgjigjet se “jo ka pasur vetëm një drekë”.
Më pas gjyktësja Karpati ka pyetur dëshmitarin se si ka kuptuar se vrasësi është Haziraj, dëshmitari Shala ka thënë se “këtë ma ka thënë Veseli duke më treguar se atë e ka vrarë “Nixha”, por mbiemrin e kam kuptuar nga Xhemajl Beqiraj”, ku isha së bashku me Bashkim Ndrecajn në banesë në Mitrovicë dhe ne me të së bashku, pasi që dinim vetëm mbiemrin dhe pseudonimn “Nixha” vinim natën tinza te Sali Veseli dhe Xhemajl Beqiraj për të shkuar në Drenicë dhe për të kuptuar se kush ishte vrasësi i Drinit dhe atje nga disa shitës cigaresh kemi kuptuar se Haziraj, “Nixha” ishte Habit Haziraj”, thotë Shala për të shtuar më pas se menjëherë kam lajmëruar policinë pasi që unë shumë e kam dashur Komandant Drinin.
Më pas kryetarja e trupit gjykues e ka ballafaquar dëshmitarin Shala me disa pasuese të deklaratës së tij dhënë para gjyqtarit hetues, të cilat nuk korrespondonin me dëshmitë e tij të së hënës në disa raste dhe pyetjes së kryetares së trupit gjykues se pse këto nuk ia ka thënë dëshmitari gjykatësit hetues, ai u shpreh: “Kam dashur që në hollësi të flas para trupit gjykues dhe t’ia them në sy Veselit”.
Kështu kur kryetarja e trupit gjykues e pyet dëshmitarin se a ka qenë në takim para vrasjes së Drinit në hotelin “Theranda” Sadik Halitjaha dhe pas funeralit të Drinit në “Pojata” ai shprehet se “ka qenë në të dyja këto takime”, ndërsa më pas gjykatësja e ballafaqon atë me deklaratën e tij, dhënë gjykatësit hetues se më 2 gusht 2001 ku thotë se “dua ta korrigjoj veten se në takimin e dytë në ‘Pojata’ nuk ka qenë Sadik Halitjahaj”, pyetjes se pse ndodhin këto papërputhshmëri me dëshminë e tij, Shala tha vetëm këtë “se unë po them se në të dyja këto takime ka qenë edhe Halitjahaj.
Konfuziteti i dëshmisë së dëshmitarit të sotëm në disa raste është provuar edhe gjatë marrjes në pyetje të dëshmitarit nga mbrojtëst e të akuzuarëve, e kjo vërehej sidomos në papërputhsmërinë kohore parë disa nga të dhënat e tij si dëshmi. Gjykimi vahdon me marrjen në pyetje të dëshmitarëve të tjerë, Bashkim Ndrecaj dhe z.Shabani.
Deputeti i Parlamentit në Kosovës nga Nisma, komandanti legjendar i UÇK, zoti Zafir Berisha ka kujtuar me dt.8 MAJ 2016 , përvjetorin e vrasjes së Ekrem Rexhës – Komandant Drinit.
Berisha ka thënë se mënyra e vrasjes së Drinit para derës së shtëpisë ishte një paralajmërim se Kosova po futej në një rrugë pa dalje.
Ky është postimi i plotë i Berishës në facebook:
“Me 08.05.2000 ende pa u bë një vit që ishte kry lufta, para shtëpis tij në mënyr qyqare vritet bashkëluftëtari Ekrem Rexha/Drini. Vrasja e Kom.Drinit ishte një paralajmrim se Kosova po futet në një rrugë pa kry dhe krimi i organizuar në bashkpunim me barkëqitjen sllave do ta shkatrroin seriozisht vlerën e këti vendi që quhet UÇK dhe vendin do ta dërgoi drejtë falimentimit. Vrasja e Kom.Drinit nuk ishte humbje vetëm për familjen dhe shokët e luftës por ishte humbje për Prizrenin, Kosovën dhe prespektivën evropiane të të gjith qytetarve.
RRËFIME AUTENTIKE TË FAMILJARËVE TË EKREM REXHËS – KOMANDANT “DRINIT” PËR VRASJEN DHE PËR ARRESTIMIN E TË DYSHUARVE TË IMPLIKUAR NË VRASJEN E TIJ
NUK PO MUND TË BESOJMË SE EKREMIN E VRANË ATA QË SOT PO MBAHEN NË BURG SI TË DYSHIMTË, POR ÇDO GJË ËSHTË E MUNDUR
Ekrem REXHA u lind më 14.8.1961 në fshatin Lubizhdë të Prizrenit. Shkollën fillore e kreu në Prizren. Më 1967 regjistrohet në gjimnazin ushtarak në Beograd. Akademinë ushtarake-gjinia këmbësorisë e mbaron më 1984 në Sarajevë. Në akademinë ushtarake ndalet si ligjërues i kadetëve ushtarakë. Më 1988 ka regjistruar studimet e magjistraturës në shkencat politike-drejtimi i marrëdhënieve ndërkombëtare. Në Sarajevë ka vijuar disa kurse për mësimin e gjuhëve të huaja. Ekrem Rexha ka zotëruar mirë 7 gjuhë të huaja, në mesin e tyre anglishten, gjermanishten, frëngjishten, italishten etj. Në vitin 1992 ka marrë urdhër të shkojë në frontet e luftës në Dalmaci.
Në mars të vitit 1993 kthehet në Prizren, çmobilizohet dhe nuk kthehet më në radhët e ish-APJ-së. Në vitin 1995 punësohet në ndërmarrjen private të kontabilitetit “Standardi” në Prizren. Pas fillimit të luftës, në shkurt të vitit 1998, Ekrem Rexha niset për të shkuar në Sarajevë, për t’i rregulluar disa punë private dhe për të rënë në kontakt me oficerët shqiptarë e më pas për të ardhur në luftë në Kosovë. Në Zvirnik arrestohet nga policia serbe, gjoja se ka qenë i akuzuar për armëmbajtje pa leje. Në uzhicë dënohet me dy vjet burgim, por lëshohet të mbrohet në liri. Pas dy-tri javëve kthehet në Prizren. Në muajin maj 1998 bie në kontakt me njësitin e UÇK-së së Kabashit.
Në qershor 1998 emërohet komandant i Shtabit të Vërrinit, në të cilin bashkëpuntor të ngushtë gjatë tërë luftës e ka pasur Selim Krasniqin, kryetar aktual i Asociacionit të Veteranëve të UÇK-së në Prizren. Më 7 shtator 1998 shkon në Shqipëri, ku merr pjesë aktive në riorganizimin dhe stërvitjen e ushtarëve të UÇK-së. Më 14 dhjetor 1998 kthehet në Kosovë dhe me vendim të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së emërohet kmandant i Zonës Operative të Pashtrikut në Kasterc e Noshor të Suharekës. Në mars të vititi 1999, po ashtu me vendim të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së, shkarkohet nga detyra e Komandantit të ZOP dhe emërohet drejtor i Shkollës Ushtarake dhe i Doktrinës së UÇK-së deri në çmobilizim.
Sipas bashkëpunëtorëve të tij, Ekrem Rexha – Komandant “Drini” nuk është aktivizuar në TMK, për faktin se nuk është pajtuar me mënyrën e çmilitarizimit të UÇK-së dhe të shëndrrimit të UÇK-së në një organizatë civile.
“Birin tim ma vranë vetëm pse luftoi për lirnë e Kosovës”, thotë nëna Qamilja
Në familjen e Ekrem Rexhës – komandant “Drinit” ishim më 14.8.2001 në ditëlindjen e 40-të vjetorit të lindjes së tij. Së pari më dëshiroi mirëseardhje nëna e komandantit legjendar “Drinit”, lokja Qamile. “Birin tim ma vranë vetëm pse luftoi për lirinë e Kosovës dhe për ta përparuar popullin e vet. Atë ditë të kobshme për herë të fundit pimë kafe me Ekremin këtu në ballkon. Posa doli te vetura për të shkuar në punë e vranë. Shumë plumba i kishin zbrazur mbi trupin e djalit të nënës.
Vrasja e tij e tronditi tërë Prizrenin dhe Kosovën. Nuk ka mbetur kush pa ardhur për të na lehtësuar dhembjet e për të na shprehur ngushllime. Në ngushëllime ka ardhur edhe Sali Veseli. Një ditë kur erdhi ai u ul si gjithë të tjerët në këtë vend. Ma vguri dorën mbi krahë dhe më tha: “Ti loke nuk duhet të mërzitesh. Tash vetëm “Drinin” nuk e ke, por të gjitha të tjerat do t’i kesh. Ne do të kujdesemi për ju. Nuk do t’ju mungojë asgjë”. E unë, me gjithë mërzinë që kisha, iu përgjigja: Cfarë më duhet jeta mua pa djalin tim Ekremin, të cilin ma vranë!”
Pas pak, jo me lot në sy, nënë Qamilja edhe një herë flet me përmallim për djalin e saj. “Ekremi prej moshës 15 vjeçare është larguar nga shtëpia. Rreth 20 vjet nuk e kam pasur në shtëpi, larg syve. Kurrë nuk jam çmallur e kënaqur me të. Atë ditë që e vranë u nisë për të shkuar në punë e pastaj në Pejë. Por nuk arriti as të shkojë në punë e as në Pejë. Ia morën jetën pa i pasur askujt hak e as borxh.
Sot në ditëlindjen e tij , në vend të Ekremit, poçmallem me dy nipat, djemët e tij Drinin dhe Ekremin e vogël, i cili lindi dy muaj e gjysmë pas vrasjes së tij. Nuk po mund të besoj se Ekremin e vranë ata që sot po mbahen në burg si të dyshimtë. Por çdo gjë është e mundur. Si mundën ta vrasin Ekremin, ai nuk ishte vetëm imi, por i gjithë Kosovës. Mburrëm që pata një djalë të tillë, trim, fisnik dhe bujar dhe të dashur për të gjithë popullin e Kosovës.
Me Ekremin u martuam dhe bëmë kurorë në flakën e luftës
Bashkëshortja e Ekrem Rexhës – komandant “Drinit, zonja Hajrie Millaku-Rexha, tregon se me Ekremin është njohur pesë vjet para se të martoheshin. Ekremi ka qenë një njeri i formuar, inteligjent dhe shumë i afërt. U martuam dhe u kurorëzuam në flakët e luftës. Edhe në luftë jeta jonë vazhdoi, të bindur se nëse e mbijetojmë luftën, në liri do ta gëzojmë jetën me fëmijët tanë.
Por ja fati e deshi, Ekremit ia morën jetën në moshën më të mire, kurse unë mbeta në gjysmë të rrugës, pa më të dashurin tim – shokun e jetës sime. Jam krenare që pata një njeri e bashkëshort të tillë. Edhe pse me zemër të thyer përsëri jam e kënaqur se Ekremi m’i la dy djem sokola, Drinin dhe Ekremin, të cilët do t’i ruaj, do t’i rris e edukoj ashtu siç dëshironte bashkëshorti im-Ekremi.
Gjatë kohës së luftës më 27.7.1998 me kunatin Ruzhdiun e pata vizituar në Libiçevë, në terrenin e Vërrinit, ku ai luftonte. Kurse më 30.7.1998 jam nisur për Sarajevë. Kur mora vesh se Ekremi është kthyer nga Shqipëria, erdha në Kosovë për të pritur Vitin e Ri të parë të martesës. Jam vendosur në fshatin Hoçë të Vogël të Rahovecit, në shtëpinë e Mehmet Krasniqit.
Mehmet Krasniqi shumë e ka ndihmuar UÇK-në, ka pritur, ka strehuar e shërbyer shumë – shumë ushtarët tanë. Më 14 janar 1999, po në shtëpinë e mixhës Mehmet, me Ekremin e kemi bërë kurorëzimin. Ofiqari i Zyrës së Vendit të Krushës së Madhe nga Celina e ka marrë librin e të kurorëzuarve dhe rreth orës 23.00 të natës ka ardhur në Hoçë të Vogël për të na kurorëzuar. Në shenjë nderimi të kurorëzimit tonë, Mehmet Krasniqi pati ftuar rreth 100 ushtarë e persona të tjerë civilë dhe pati prerë një ka të madh. Tamam u bë dasmë e vërtet. Ato momente të lumtura të jetës sime me Ekremin kurrë nuk do t’i harroj.
Më vjen keq dhe ndjej dhembje për ofiqarin që na kurorëzoi në Hoçë të Vogël, të cilin kam dëgjuar se më pas forcat serbe e kishin vrarë.
Dy ditë pas kurorëzimit përsëri jam kthyer në Sarajevë. Djali i madh Drini më ka lindur më 18.6.1999 në Sarajevë, pas përfundimit të luftës në Kosovë. Në fund të muajit qershor ’99 në Sarajevë ka ardhur edhe Ekremi dhe është kthyer më 27.7.1999, kurse unë në Prizren me djalin e vogël kam ardhur tri javë pas Ekremit. Pas ardhjes së Misionit të UNMIK-ut në Prizren, Ekremi është emëruar drejtor i Departamentit për Mbrojtje të Ambientit dhe Siguri Civile.
“Kjo është hera e fundit që do të marr pjesë në tubimet përkujtimore. Nuk po mund t’i shikoj fëmijët e dëshmorëve, zemra po do me mëplas”, tha Drini pak para se ta vrisnin
Siç është vërtetuar, Ekremi ka qenë në përcjellje të përhershme, të vrasësve të cilët kanë pritur momentin më të përshtatshëm për të likuiduar. Katër pesë ditë pa e vrarë ia kishin shpuar gomën e veturës në qytet derisa ai ishte në zyrë. Më 7 maj 2000 Ekremi shkoi në Aeroportin e Prishtinës për të marrë vëllanë Ruzhdiun. Në shtëpi arritën rreth orës 18.00 në mbrëmje. Pasi pushuan pak hëngrën darkën.
Ruzhdiu doli për t’i vizituar axhët e miqtë e tij, kurse Ekremi ishte i lodhur ra për të pushuar. Atë ditë, më 8 maj 2000, disi isha i shqetësuar dhe kisha një parandjenjë se do të ndodhë diçka e tmerrshme. Në mëngjes unë dola për t’i kryer punët e mëngjesit, kurse Ekremin e lashë duke lozur me Drinin. Ai orët e para të mëngjesit ia kushtonte Drinit, luante me të, sepse gjatë ditës nuk kishte kohë, ishte i zënë me punë.
Edhe atë ditë që e vranë e mori Drinin në krah dhe duke e përqafuar doli në ballkon. Më tha thirre Naimin (Naim Malokun) se rreth orës 10.00 duhet të shkojmë në Pejë, në tubimet përkujtimore të dëshmorëve të fshatit Radavc e Tërstenik. Duke e shikuar ftesën me fotografi të dëshëmorve, si në kujtim tha: “- kjo është hera e fundit që do të marr pjesë në tubuimet përkujtimore. Nuk po mund t’i shikoj fëmijët e dëshmorëve, zemra po do të më plas.
Pasi pimë kafe, u nis drejt te vetura, por u kthye menjëherë shumë i mërzitur. Tha përsëri ma kanë shpuar gomën e veturës. Posa doli nga dera e oborrit u dëgjuan rafalet, ndërkaq një veturë e kuqe iku me të shpejtë. Mua më lëshuan këmbët dhe e luta zotin të mos jetë e vërtetë ajo që po mendoj. Ruzhdiu e kishte kapur Ekremin dhe mundohej t’i jepte ndihmë. Me një veturë e dëguan në ambulancën e KFOR-it gjerman. Pas një ore erdhi kunati Ruzhdiu dhe na njoftoi e na shprehu ngushllime se Ekremi vdiq nga plagët e marra. Përfundimisht i humbëm shpresat se Ekremi do ta mbijotojë këtë atentat. Ekremin nga afërsia e kishin goditur me 17 plumba, 3 në kokë e 14 në trup.
****
Vrasja e Komandant Drinit, sipas dr. Baskin, ka pasur një efekt afatshkurtër dhe një afatgjatë. “Në aspektin afatshkurtër, shumë njerëz në Prizren e ndjenin veten të pasigurt, meqenëse Drinin e shihnin si një garantues të sigurisë. Pastaj ishte një burim i mirë i shumë ideve. Në aspektin afatgjatë, kjo vrasje ka pasur efekt pasi që kjo ka qenë një humbje e madhe për Kosovën, sepse ka qenë një person me mjaft talent dhe vizion”,
Dr.Mark Baskin që nga qershori ’99, një vit ka punuar si zv/administrator i komunës së Prizrenit
Drejtësia mbi krimin!
Nga Mimoza Dajçi
New York, Nëntor 2017
Si sot, plot dy vite më parë, po në muajin nëntor të vitit 2015 ndodhesha me tim atë në Hagë, me një grup aktivistësh për të drejtat e njeriut e misionerë të paqes në botë. Si kosovar e si familje patriotësh, gjak nga familja e Boletinëve të Kosovës martire, me vete mora edhe tim atë.
Megjithëse i rënduar nga hallet e jetës si ish i burgosur politik në Shqipëri, por edhe shqetësimi familjar pasi një muaj e një javë mëmë parë sapo na kishte lënë për jetë ime më, bashkëshortja e tij. Por kur mësoi se do të ishim prezent edhe në një seancë gjyqēsore për krimet kundra njerëzimit në Tribunalin Ndërkombëtar të Hagës, shfaqi dëshirën për të më shoqëruar. Sigurisht që ja plotësova, ashtu sikurse i shëtisja çdo fundjavë me makinë të dy prindërit e mi buzë oqeanit si në verë ashtu edhe në dimër.
Siguruam biletat për këtë udhëtim dhe u nisëm. Atje na u dha rasti, edhe sipas axhendës së programuar të vizitonim Institucione dhe Qëndra të rëndësishme botërore të drejtësisë, politikës, artit, kulturës, Interpolin etj.
Por interesimi më i madh për momentin për ne, mua e tim atë ishte Gjykata Ndërkombëtare e Hagës, ku në një seancë gjyqësore po zhvillohej gjyqi ndaj kriminelit Ratko Mlladiç, pikërisht atij që sot kjo Gjykatë i dha dënimin e merituar. Gjykata Ndërkombëtare e Hagës është një Institucion i rëndësishëm i OKB. Kishte kohë popullsia e pafajshme në Bosnje e të gjithë paqedashësit në botë që prisnin të jepej vendimi përfundimtar i tij. Shtyhej këtë muaj, këtë vit, saqë edhe me tim atë prisnim se çfarë do të ndodhte, por sigurisht duke patur besim se ai duhej të dënohej.
Pas një kontrolli të imët tek hyrja e Gjykatës Ndërkombëtare në Hagë u gjendëm përballë Trupit Gjykues dhe kriminelit Ratko Mlladiç. Salla e gjyqit një ambjent modern, sigurisht nën elementet e sigurisë së lartë midis të akuzuarve dhe pjesëmarrësve në sallë. Rojet dhe kamerat e sigurisë të ndiqnin ngado. Sapo u ulëm, Ratko, kureshtar pyeti me kokë në gjuhën e tij njerëzit ulur në të djathtë përballë xhamit hermetik, se kush ishim ne. Ata (djemtë e tij siç na treguan më pas rojet) menjëherë kthyen kokën, menduan se ishim dëshmimtarë okularë të ngjarjes kundër të akuzuarit, por kur një punonjës shoqërues serb i asaj gjykate, i shpjegoi se ne nuk ishim dëshmimtarë por misionerë të paqes u "çlirua". Filloi të qeshte e të bënte xheste humori, një bashkëbisedim i shtirur mes tij e djemve të tij në sallë matanë xhamit të tejdukshëm. Lëvizte, rrotullohej në poltroin rrotullues, saqë na la një shije të hidhur ky moment, saqë po thonim me njëri tjerin; ky zotëri është në burg apo në kafe.
Ratko Mlladiç si komandat i forcave serbe të Bosnjes, ose i njohur si kasapi Bosnjes akuzohej për genocid dhe krime ndaj njerëzimit, krime të luftës. Ai është përgjegjës për ekzekutimin e 8 mijë burrave myslimanë në korrik të vitit 1995, që njihet si mizoria më e madhe e kryer në Europë pas Holokaustit. Megjithëse ai i ka hedhur vazhdimisht poshtë të gjitha akuzat ndaj tij, por ato janë faktuar si vrasje, tortura, dhunime, shfarosje, dhe bombardime.
Kaloi një vit, dy e im atë më pyste herë pas here nëse përfundoi gjyqi i tij apo jo. U fol se do të dënohej me burgim të përjetshëm. Dhe ja sot, si dy vite më parë, më në fund krimineli Ratko Mlladiç mori dënimin e merituar. Im atë u nda nga jeta në muajin dhjetor të vitit 2015.
Vendimi që u morr ndaj Ratko Mlladiç është gjykimi i fundit nga ky Tribunal qysh prej datës së themelimit në Hagë në vitin 1993, për dënimin e krimeve të kryera në luftrat Ballkanike të viteve 90 të.
